Autyzm. Psycholożka o osobach w spektrum autyzmu: ''Ile osób w spektrum, tyle sposobów odbierania świata''

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Anna Gmiterek-Zabłocka dzień dobry kłaniam się państwo w programie, w którym mówi o spektrum autyzmu spektrum, które jest bardzo różnorodna wielobarwna dziś przed nami rozmowa z psycholożką terapeutką, która pomaga dzieciakom spektrum autyzmu, ale również całym rodzinom zapraszam do wysłuchania tej rozmowy Beata Chrzanowska Pietraś mógł pedagog specjalny psycholog psychoterapeuta dzieci rodzin pani Beato rozmawiamy o dzieciach w spektrum spektrum autyzmu zacznę od takiego Rozwiń » pytania czy pani jako osoba, która pracuje z takimi dziećmi czy ich rodzicami potrafi powiedzieć jak dzieci w spektrum odbierają świat to dosyć trudne pytanie, ponieważ ile osób spektrum tyle sposobów odbierania świata natomiast tak w skrócie można by powiedzieć, że bardzo często odbierają ten świat bardziej albo zupełnie inaczej niż jesteśmy do tego przyzwyczajeni, czyli np. wiele osób spektrum ma pewnego rodzaju nadwrażliwości sensoryczne bądź nie do wrażliwości sensorycznej i i tedy odbierają świat tak jak im ten jak mogą i działają zgodnie z tym jak odebrały ten świadczyli np. jeżeli jest jakiś dźwięk, który przeciętnemu człowiekowi wydaje się dźwiękiem przyjemnym może się zdarzyć, że dla konkretnej osoby w spektrum ten dźwięk będzie bolesny albo przerażający albo niesłyszalne i w tym momencie osoba zareaguje tak jak jakieś zmysły podpowiedzą free zgodnie z tym co odczuła wtedy to zachowanie, które my będziemy widzieli na zewnątrz będzie dla nas dziwna przecież przyjemny dźwięk słyszymy albo czujemy przyjemny zapach pączków albo nie wiem światło dla nas jest przyjemne, a osoba spektrum może się w tym momencie zachować tak jakby to było dla niej zagrażające i nie mówimy tutaj tylko takich dźwiękach jak np. wiertarka, ale teraz siedzimy w takim no powiedzmy prawie parku, gdzie ćwierkają ptaki i to może też być takie źle odbierane przez osoby, które mają nadwrażliwość słuchową nie powiedziałem źle inaczej mogą my osoby spektrum mogą słyszeć wszystko co nas otacza równocześnie i na równym poziomie głośności, czyli tutaj przechodziła przed chwilą pani Izy pieskiem piesek stukał stóp kami nie wiem czy państwo słyszeli natomiast ja słyszałam i widziałam i to może być dźwięk, który niepokoi także mogą to być też zwykłe dźwięki i co się wtedy dzieje jak reaguje takie dziecko czy osoba dorosła spektrum, kiedy no te dźwięki czy też rzeczy, które te bodźce które, które do niej trafiają są tak no niejednokrotnie przeraźliwa reaguje zwyczajnie tak jak każdy z nas na przeraźliwy bodźce na przyjaźni dźwięki lub na coś co dla nas jest nieprzyjemne i trudne czy reakcja jest reakcją klasyczną bym powiedziała natomiast bodziec, który doszedł jest od odbierany klasycznie wtedy taka reakcja może być różna tak jak każdy z nas, jeżeli gdzieś za głośno zatyka uszy, jeżeli gdzieś tam brzydko pachnie to wychodzimy, jeżeli za bardzo nas razi światło zakładamy ciemne okulary przy czym bardzo często dzieci spektrum, zwłaszcza dorośli już nauczyli się w ciągu życia radzić sobie ze swoją specyfiką i dzieci nie wiedzą jak jak sobie poradzić, czyli np. nie poproszą ciemne okulary albo jeszcze niema nie potrafią mówić, bo są małe wtedy zaczynają informować świat o tym, że jest im niewygodnie źle w sposób charakterystyczny dla małego dziecka, czyli dziecko trzyletnie może zacząć płakać krzyczeć uciekać i to naszym zadaniem dorosłych rodziców nauczycieli wychowawców jest zrozumienie tego co dziecko nam swoim zachowaniem komunikuje co on nam chcę powiedzieć z tropić trochę jak Sherlock hol z, o co chodzi po większość w sadzie wszystkie zachowania dzieci są zachowaniami spowodowanymi chęcią poprawienia swojej sytuacji poczucia się bezpiecznie jeśli my tego nie znajdziemy tu małe dziecko, zwłaszcza taki w wieku przedszkolnym czy szkolnym czy nawet starsze nie odkryję tego SAMU musimy pomóc wzbija rozmawiam z wieloma już w tej chwili dziećmi spektrum ich rodzicami i tym, że w sytuacji takiego przeboju cofania zdarzają się takie zachowania, które świat zewnętrzny niestety powiem wprost odbiera jako dziwna ta, czyli np. pojawia buczenie czy takie 3 pytania rękami jakieś inne zachowania, którego no właśnie ci te osoby dajmy NATO w autobusie nie rozumieją tak się zdarza natomiast trzepotanie rękami niekoniecznie wynika z przepracowania może być oznaką radości może być oznaką stacji natomiast przy przybyć cofaniu tak się zdarza, ale znowu powiem to jest reakcja taka, jaką Ka jak każdy człowiek doświadczy przy przebiciu cofaniu to oni to nie jest nic nadzwyczajnego i tak strasznie dziwnego natomiast zdarza się szybciej, ponieważ te bodźce docierają intensywniej zdarza się szybciej i jest wtedy jest niezrozumiałe, ponieważ my wszyscy patrzymy przez pryzmat swoich model gości różnych czyli, jeżeli ja mam dobry wzrok rozróżnia kolory tom to nie przychodził do głowy, że ktoś tego może nie RO nie mieć takiej takich właściwości, więc jeśli dla mnie sytuacja jest w miarę komfortowa to nie przychodzi do głowy dla kogoś może nie bać taki mam plan by te moje materiały mój serial nazwać więcej widzę więcej słyszę więcej czuje tak jest powiedziałbym inaczej niekoniecznie więcej, ale zdecydowanie inaczej np. większość osób postrzega świat taki sposób najpierw widzi ogół, a potem schodzi do szczegółu u osób spektrum autyzmu zdarza się dokładnie odwrotnie najpierw widzą szczegóły dopiero potem przechodzą do ogółu, czyli nie wiem czy jest więcej, ale z pewnością inaczej powiedzmy pani pracuje rozmawialiśmy już przedtem pracuje pani głównie z dorosłymi, czyli z rodzicami dzieci np. spektrum z czego wynika i w jaki sposób ta praca się odbywa to i tak pracuje z dziećmi i dorosłymi, ale faktycznie ogrom część mojej pracy polega na pracy z rodzicami ponieważ wychodzę z takiego założenia, że jeżeli chcemy pomóc dziecku i zaopiekować się nim najpierw musimy zaopiekować się go rodzicami, bo to rodzic jest po pierwsze, 24 godziny na dobę z dzieckiem od urodzenia rodzic dziecko zna niekoniecznie rozumie, ale na pewno zna od jego reakcji zależy to, czego dziecko się dalej nauczy jak się nauczy, jeżeli dziecko, jeżeli rodzic będzie rozumiał swoje dziecko będzie rozumiał siebie rozumiał swoje dziecko jest znacząco zwiększa się szansa w zasadzie by jest tak się powinno dziać dziecko dostanie odpowiednie wsparcie w swoim rozwoju ten rozwój jest troszeczkę przebiega trochę inaczej mamy i w związku, z czym jeśli rodzic będzie wiedział co się dzieje z jego dzieckiem to będzie umiał dobrze wspierać będzie dobrze wspierał dziecko będzie się dobrze rozwijać dlatego moja praca polega bardzo dużej części na pracy z rodzicami pracy edukacyjnej pracy terapeutycznej czasami psychoterapeutyczne, jeżeli jest taka potrzeba po to, aby rodzice mogli dobrze świadomie i sensem wspierać swoje dzieci właśnie na czym na czym polega tak w praktyce ta pani pracy z rodzicami jak to się odbywa jak często, o czym rozmawiacie prowadzę konsultację pani rodzice się zgłaszają z kłopotem, jaki gdzieś tam identyfikują w związku z tym co się dzieje z dzieckiem i wtedy ta praca konsultacyjna polega na rozpoznaniu co się dzieje i następnym etapie takim pierwszym etapie na Psycho edukacji Psycho edukacja, czyli mówienie o tym jak przebiega rozwój dziecka co się w tym rozwoju dzieje co jest charakterystyczne dla wieku, a co nie jest charakterystyczny dla wieku, gdzie mogą być jakieś rafy, które przez, które będzie trudno przejść szukamy też powodów, dla których dziecko się zachowuje tak ani inaczej bardzo często naprawdę bardzo często rodzice bardzo szybko znajdują te punkty zapalne przychodzą mówią moje dziecko mnie nie słucha albo moje dziecko nie wykonuje poleceń albo moje dziecko się nadmiernie złości albo zachowuje się w taki sposób, który ja nazywam agresywnym i nie chcę tego bardzo szybko znajdujemy te punkty tt pola minowe, które powodują, że dziecko jest trudniej dziecko się tak nie inaczej zachowuje czy są, jakie mogą być taryfy pierwszą podstawową jest przymocowanie drugą jest stawianie wymagań ponad możliwości aktualne dziecka, czyli oczekiwanie od dziecka młodszego czynności czy zachowań charakterystycznych dla dziecka starszego nikt nas nie uczy jak być rodzicami naprawdę, żeby jeździć samochodem trzeba zrobić kurs naprawo jazdy nikt nie wypuści człowieka bez prawa jazdy na ulice w samochodzie natomiast te z rodzicami nikt nas nie uczy być tylko nieliczni z nas mieli szczęście wyrastać w bardzo wspierających rodzinach większość z nas wrasta w rodzinach zwykłych i to co mamy w swoim, jakby powiedzieć w swoim koszyczku z doświadczeniem jak się wychowuje dzieci jest to co dostaliśmy od swoich rodziców ich też nikt nie uczył w związku, z czym bardzo częstą jest także sięgamy po strategie radzenia sobie trudnych sytuacjach z dziec związanych z dzieckiem do strategii naszych rodziców i naprawdę konia z rzędem temu, kto nigdy w życiu nie doświadczył sytuacji takiej, że nigdy w życiu nie zrobi jak mój tata nigdy w życiu nie zrobi jak moja mama i bęc przychodzi trudna sytuacja wychowawcza dla nas rodziców i Ciach robimy to co robili nasi rodzice tak się zarzekali, że nigdy w życiu tego nie zrobimy w spektrum autyzmu tych RAV, o których pani mówi życiowych zakrętów jest szczególnie dużo jak się już wie to się okazuje, że nie natomiast tak jest jak i dopóki nie wie to tak to te sytuacje, które nam się wydają sytuacjami bezpiecznymi zwykłymi lub słowa normalne ale, ale użył jego również tutaj sytuacja z sytuacjami normalnymi mogą być bardzo trudne dla dziecka w spektrum autyzmu bardzo trudne jeśli my rozpoznamy, gdzie ta trudność leży to możemy albo jej zapobiegać, czyli nie wiem nie chodzić w miejsca, w których są skrzypiące huśtawki nasze dziecko nie lubi tego dźwięku, ale możemy też z drugiej strony towarzyszyć dziecku w sytuacjach, w których jest mu trudno musimy być w tym miejscu, gdzie mu trudno np. nie wiem poczekać w poczekalni lekarza towarzyszyć sensem, wspierając i, pomagając mu przetrwać tę trudną sytuację to powiedzmy teraz to jest także to spektrum autyzmu niejednokrotnie zostanie zdiagnozowany na pewnym etapie życia dziecka 33 latka czasami później te diagnozy są różne, bywa że one potwierdzają to, czego się domyślali np. nauczyciele przedszkolu albo na co zwróciła uwagę mama czasami to czasami nie potwierdzają czy pani zdaniem w tej chwili jesteśmy w takim w takim na takim etapie, że tych diagnoz jest za dużo za mało jak to się jak pani to obserwuję te diagnozy są trafione nietrafione diagnoz jest zdecydowanie więcej i raczej wynika to rozwoju naszej wiedzy naszej, czyli specjalistów to z 1 strony oraz rozwoju wiedzy rodziców rodzice też się dokształcają szukają różnych źródeł informacji zaczynają zwracać uwagę na rzeczy, które by wcześniej nie zwrócili uwagi w tym momencie i dziecko by nie dostało diagnozy rodzic PIU nie wiedział, że takie zachowanie czy czy to co obserwuje swojego dziecka gdzieś tam go niepokoi albo nawet jakby go niepokoiło to by stosował metody strategie wychowawcze charakterystyczne dla naszych rodziców i dziecko przestało mogłoby przestać pokazywać co nie oznacza, że przestałby poczuć, więc diagnoz jest więcej, ale wynika to moim zdaniem większej uważności specjalistów, którzy też kształcą nauczyciele się kształcą psychologowie pracujący w poradniach kształcą wiedzy jest coraz więcej w związku z tym też zwracamy uwagę dużo wcześniej na pewne niepokojące sygnały, które mogą wskazywać, że dziecko rozwija się w spektrum autyzmu w pani ocenie to dobrze czasami np. pani z przedszkola zwraca uwagę wiecie państwo powinniście pójść do psychologa terapeuty sprawdzić, bo coś mnie niepokoi, bo część rodziców odbiera jako takie cieple roztwór chwała tym nauczycielom, którzy są uważni i życzyłabym sobie, żeby nauczyciele w przedszkolach byli uważni i informowali rodziców o tym, że coś ich niepokoi natomiast to nie są osoby, które mogą postawić diagnozę mogą powiedzieć coś niepokoi skierować dalej do specjalisty powiedzieć proszę państwa niepokoi mnie to i to w zachowaniu waszego dziecka znam dzieci w tym wieku one trochę inaczej funkcjonują sprawcze są 3 do psychologa do poradni porozmawiajcie dowiedzcie się natomiast zdecydowanie przeciwna temu, aby nauczyciele w przedszkolach szkołach stawiali diagnozy mówili tak tak to jest autyzm niekoniecznie, ponieważ zachowania dziecka mogą wynikać całej masy różnych innych rzeczy te przyczyny mogą być zupełnie inne dziecko może mieć słabszy słuch słabszy wzrok może być także w sytuacji rodzinnej domowej co się dzieje ktoś choruje np. i i to wpływa na zachowanie dziecka więc, więc nie oferowała bym diagnoz na poziomie szkoły przedszkola, ale uważność zdecydowanie ta im wcześniej, bo to jest ważne o coś nam wręcz im wcześniej uda się wyłapać czy dziecko rozwija się w spektrum autyzmu czy nie tym łatwiej można szybciej można zacząć działać, czyli zdobyć wiedzę odpowiednią i zacząć coś robić tak, aby dziecko wspierać, a nie pogłębiać jego trudność właśnie tutaj mamy przykład działających bodźców, które zagłuszają zakłócają ich państwa odbiór moje mówienie, bo moja uwaga już się skupia na tym co tam brzęczy no właśnie tak, aby było bardzo trudne dla takich osób spektrum, bo tutaj z 1 strony samochód z drugiej strony ktoś idzie i rozmawia przez telefon trzeciej strony ktoś wierci tak zdecydowanie tak jeśli się udał wychwycić pod głosić w montażu to dobrze by było, że państwo to usłyszeli jak to jest trudne je wszystkie dźwięki na jednakowym poziomie wszystkie te spadające liście, które teraz leczą również w 100 to jest w takim świecie trudno puchną jest funkcjonować trzeba włożyć bardzo dużo wysiłku w to, żeby się skupić na tym co się robi i żeby to co się robi miało wtedy sens bardzo często też dorośli wszyscy ludzie się w takich sytuacjach rozpraszane w dzieci spektrum mają tych sytuacji mnóstwo teraz chciała pani Beato, żebyśmy spróbowały obalić mity, bo tych mitów dotyczących spektrum jest stereotypów jest dużo po pierwsze, że autyzm to choroba w autyzm to nie jest choroba to jest inna ścieżka rozwojowa natomiast jest ujęte w w spisie chorób zaburzeń, ponieważ medycy medycyna potrzebuje takiego PiS natomiast na autyzm się je choruje będąc osobą spektrum można mieć dodatkową chorobę no tak jak każdy inny człowiek, ale auto jest jest klasyfikacją zapisanych jest zapisany jako zaburzenia neurorozwojowe natomiast coraz więcej naukowców badaczy skłania się do mówienia o innej ścieżce rozwoju właśnie to też jest także, zwłaszcza tuż po diagnozie rodzice szukają złotego lekarstwa na autyzm wiem, bo rozmawiam z szeregiem osób, które mówią, że niejednokrotnie wydawały majątek na to by jako dziecko właśnie na początku tej drogi autyzmu wyleczyć nie da się autystyczny człowiek się rodzi i ten autyzm towarzyszy mu do Koś do końca życia uczymy się w ciągu życia obchodzić z tymi naszymi właściwościami naszymi preferencjami sensoryczny micie czy właściwościami związanymi ze sposobem myślenia odbierania świata natomiast no tak jest np. jeśli wiem, że przeciągają mnie głośne dźwięki to w momencie, kiedy wiem, że będę w środowisku bardzo głośnym to biorę ze sobą słuchawki do uszu albo zatyczki do uszu albo jestem w danym miejscu krótko, czyli tyle ile daje radę być od czytam swoje sygnały, że już jest przeciążona już nie mogę i wychodzę dorośli mogą zrobić natomiast znając siebie są dorośli decydują o sobie i mogą to zrobić niestety dzieci nie mają takiej decyzyjności i dzieci też chcą wyjść z miejsca, w którym jest im bardzo trudno głośno niewygodnie, ale nie mogą nią, ponieważ dorośli niekoniecznie im na to pozwalają i to jest trudne, czyli uczymy się rozpoznawać siebie uczymy się czytać siebie swoje sygnały i dopasowywać swoje zachowanie rytm życia prace niejednokrotnie to naszych preferencji to kolejne takie stereotypowe myślenie mianowicie osoba w spektrum jest zawsze agresywna nieprawda agresja nie jest wpisana objawy autyzmu agresja pojawia się wtedy, kiedy człowiek nie ma innej możliwości wyjścia w sytuacji trudnej bądź poradzenia sobie z sytuacją trudną np. gdybym nie miała umów o możliwości kontynuowania w tej chwili dźwięków różnych w sobie i takiego trzymania się tematu, gdy głośne dźwięki są to moim być może podeszłam do tego pana, który tam pikuje w tle na niego nakrzyczała, czyli skorzystałabym z zachowania agresywnego, ponieważ nie miałabym innych możliwości poradzenia sobie sytuację w tej sytuacji możemy zrobić parę parę rzeczy np. nie wiem przejść winne miejsce dzieci tego nie mają agresja nie jest objawem autyzm agresja pojawia się wtedy, kiedy człowiek każdy mały czy duże nie ma możliwości zaspokojenia swoich potrzeb inny sposób nie umie albo nie ma możliwości albo nie potrafi i dlatego tak ważne jest znowu powiem wczesno wczesna diagnoza, żeby pomóc dziecku nauczyć się tych innych możliwości radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, żeby nie musiało sięgać po zachowania agresywne dzieci w spektrum nie mówią jedne mówią jednak nie mówią jest grupa dzieci spektrum autyzmu niewerbalnych i są dzieci Air pełni werbalne i jest to objaw autyzmu jest to sposób no i również wśród osób spoza spektrum są osoby werbalne czy to owszem, często się zdarza, że nie mówią natomiast nie jest to objaw autobus w krzyk to tak kategoria agresji jeśli nie mam innej możliwości komunikacji to będę krzyczeć jeśli moja com i komunikacja jest utrudniona to będę krzyczeć z zakupem tak samo jak w tle jeśli musi znajdziemy się w obcym kraju usiłujemy coś powiedzieć albo czegoś dowiedzieć i spotykamy się z niezrozumieniem to naprawdę zaczniemy mówić głośniej nie będziemy mówić w tym języku w kraju, którym się znaleźliśmy tylko zaczniemy podnosić głos może nie dojdziemy do krzyku, ale zdecydowanie będziemy mówić głośniej często też pokutuje takie przekonanie, że dzieci spektrum m.in. z zespołem Aspergera są wybitne jakiejś określonej wąskiej dziedzinie np. matematyce to jest kolejny mit są oczywiście osoby spektrum, które są wybitne i są osoby, które są przeciętne, jeżeli chodzi o osoby z zespołem Aspergera to ona na dziś na dzień dzisiejszy w trakcie diagnozy, aby móc pisać, że dziecko ma zespół Aspergera dorosły ma zespół Aspergera musi być spełniony warunek norma intelektualna i rozwój mowy do trzeciego roku życia zgodnie tam z kalendarzem rozwoju mowy, czyli norma intelektualna to niekoniecznie wybitność to jest to jest mit, który jest bardzo szkodliwym mitem wbrew pozorom, ponieważ każde dziecko, które przychodzi do szkoły z diagnozą zespół Aspergera nagle wszyscy nauczyciele może nie wszyscy, ale dużo zaczynają oczekiwać tego dziecka w większych zdolności one są na poziomie przeciętnym np. i no i wtedy mamy rozjazd takim myśleniu no jak to ma zespół ma diagnozę zespół Aspergera nie wybito nie jest jest przeciętny tak też może być no właśnie, ale też takie specyficzne zainteresowania o nich porozmawiamy bowiem, że ich jest sporo są bardzo tak jak spektrum autyzmu szerokie ona też bywają bardzo szerokie czym się np. pani spotyka to od razu powiem, że nie wszystkie dzieci w spektrum mają specyficzne zainteresowania tą to jest kolejny kawałek tego mitu różne są zainteresowania pralki windy kafelki do łazienki żyjątka znaczy się robaczki bądź konkretny rodzaj rodzaj owadów wszystko może być w specjalnym zainteresowaniem tak rozglądam się teraz po otoczeniu samochody liście suwaki w torebkach wszystko do teraz jeszcze powiedzą pani Beato, bo to jest także część z nas boi się autyzmu, czego się boimy pani zdaniem boimy się pewnego rodzaju inności, której nie rozumiemy największy strach jest przedtem generalnie strach lęk pojawia się wtedy, kiedy czegoś nie rozumiemy, ponieważ większość społeczeństwa rozwija się na tej neuro typowej ścieżce, więc bardzo trudno nam zrozumieć, że może być inna ścieżka rozwojowa nie gorsza inna i tego się boimy tego się boimy, że człowiek rozwijający się na tej ścieżce nie będzie funkcjonował w standardach naszej społeczności naszej kultury, że nie wiem nie założy rodziny nie znajdzie pracy nie będzie samodzielny tak zdarza się, że część osób spektrum nie będzie samodzielna, ale to raczej dotyczy bardziej osób, które są również niepełnosprawne intelektualnie bo, bo wśród osób spektrum zdarzają się też osoby niepełnosprawne intelektualnie, ale to samo dotyczy lęku rodziców dziecka euro typowego, które niepełnosprawny intelektualnie, że nigdy nie będzie samodzielne, czyli raczej boimy się tego, czego nie rozumiem, gdyby pani miała teraz powiedzieć tym, którzy słuchają, czego się nie bać w autobusie na ulicy w sklepie jak reagować po ludzku tak zwyczajnie po ludzku z wychodzą z założenia, że jeżeli człowiek zachowuje się nietypowo nie klasycznie to znaczy, że jemu jest trudno przejmuje trudniej podejść i jeśli mamy do czynienia z osobą dorosłą podejść zapytać czy nie trzeba pomóc czy widzimy co się dzieje czy nie trzeba pomóc, jeżeli widzimy rodzica z dzieckiem, które się zachowuje nietypowo to rodzic ogarnia swoje dziecko rodzic wie co robić nie wtrąca my się natomiast to co możemy sobie zapytać czy nie potrzeba pomocy i tyle nie nie wystosowuje my uwag typu taki duży chłopiec tak się zachowuje, bo co to jest, żeby dziewczyna takie rzeczy robią nie, iż jest rodzic obok i będzie wiedział co zrobić wchodzić na swoje dziecko raczej okażmy rodzicowi zainteresowanie i wyciągnijmy pomocną dłoń do rodzica, bo może być naprawdę bardzo ktoś potrzebny, bo rodzic usiłuje np. dziecko krzyczy, bo jest mu trudno rodzice się je uspokoić i wie, że potrzebne i picie woda jest potrzebna nie ma tej wody ze sobą i jeśli spytamy czy możemy coś pomocą może być czy może pani kupić wodę w butelce i tu już uratuje sytuacji i popatrzmy na osoby, które zachowują się inaczej jako osoby, którym jest naprawdę bardzo trudno dzieciom jest równo ich rodzicom jest trudno w tej sytuacji to powiedzmy jeszcze sytuacja taka, w której ja czasami słyszę również od nauczycieli niestety auto Stadt nic na pewno nie rozumie nie ma sensu tutaj zabierać zabierać osadzać, bo oni tak tego nie zrozumie będzie przeszkadzać ścisnęło mi się wszystko w środku mnie też ściska to nieprawda to nieprawda, że nie rozumie jest tak samo uczniem danej klasy i tak samo powinien uczestniczyć wszystkich wyjścia grupowych we wszystkich zajęciach, ale ze stworzonymi warunkami takimi, żeby było mu jak naj mniej trudno, czyli np. jak w przedszkolu jest teatrzyk przyjeżdżają teatrzyki do przedszkola tam jest dużo hałasu na dzieje się hałas jest straszny wtedy jeśli dziecko uspokaja się, siedząc blisko nauczyciela nie siedzi blisko nauczyciela może mieć też słuchawki wyciszające, ale czemu czemu mu tego nie nie dać no jest człowiekiem jest uczniem nigdy nie wiemy, który kawałek naszego życia, które doświadczenie naszego życia ważne, żeby było dobre zadziała jako czynnik spustowy do dalszego rozwoju, więc czemu zabierać do drzwi i ja tego nie rozumiem, ale rozumiem, że pani też jestem niestety spotyka spotykam się jak zaczynam pracę jako pedagog specjalny w grupie terapeutycznej to było strasznie dawno temu 25 lat temu to była grupa terapeutyczna w przedszkolu masowym i Haye, gdy tam przyszłam to moje dzieci to malutka grupa ośmioosobowa moje dzieci, które miały lat 67 występowały na uroczystościach przedszkolnych z maluchami takie moje wielkie nadzieje, gdy dzieci z mojej grupy wielkoluda z takimi malunkami no i pierwsza rzecz, którą zrobiłam to powiedział, że moja grupa będzie występować oddzielnie nie ma to jest zupełnie inny poziom to co z tego, że Rze że, że moje dzieci nie mówią, ale tańczą poruszają się zrobiły piękne przedstawienie i im były były na swoim poziomie wiekowym, a jak były ataki w przedstawieniu tam taniec grupowy był to dlaczego nie wystarcza kami, kiedy mają po 67 lat i to się udało, więc to my naprawdę nie wiemy, w którym miejscu, które nasze działanie da impuls do dalszego rozwoju dlatego nie zabierajmy tego, a z drugiej strony nie wiemy też, które działanie albo brak działań spowoduje regres tak tylko z tym regresem to jest także nagle obserwujemy, że dziecko zaczyna się zachowywać wracają zachowania, których nie było wcześniej ludzie mówią regres, a ja mówię stres sytuacja była stres Sowa i dziecko nie cofnęło się w rozwoju, bo o regresie mówimy wtedy, kiedy dziecko cofa się w rozwoju to jest bardzo poważna rzecz, bo wtedy musimy medycznie badać co się dzieje, że umiejętności, które już były nagle wypadły długoterminowo wypadły natomiast w przypadku dzieciaków spektrum mówimy o stresie on się zaczyna zachowywać inaczej wracają chwilowo pewne zachowania wcześniejszego etapu, ale dlatego, że dziecko jest w stresie, czyli to to nie jest regres to jest stres i znowu powiem my musimy szukać co było czynnikiem stresowych stresującym co spowodowało, że dziecko zaczęło się zachowywać tak jak już przez już przestało zachowywać wcześniej mówiąc o regresie myśli też takie sytuacje, kiedy np. kończy się etap edukacji i pojawia się problem dla rodziców, zwłaszcza z tym jak zagospodarować czas, a wiemy, że część ośrodków w ogóle takich osób w spektrum się boi nie chce przyjmować odmawia czasami po 1 dniu już każe rodzicom zabierać i wiem od rodziców, że wtedy pojawia się właśnie coś takiego, że to co osiągnęły te dzieciaki już dorosłe wtedy zaczyna się cofać tak to może być stres nową sytuacją jest sytuacja zmiany jest sytuacja zaburzenia rytmu rutyny, która była do tej pory to jest wielce stresowa sytuacja to i znowu powiem to nie jest nic nadzwyczajnego wszyscy ludzie tego doświadczają np. przechodząc na emeryturę wszyscy w Air ludzie mówią najpierw na emeryturę fajnie sobie odpocznę, a jak patrzę na osoby ze swojego otoczenia, które właśnie jakiś czas temu przeszły na emeryturę to było załamanie można być regres zamiast się cieszyć emeryturą to człowiek popada w melancholię zmienił się rytm coś wypadło trzeba się dostosować do nowego no właśnie tutaj już na koniec zupełnie zapytam panią ten rytm bo, a w przypadku osób dzieciaków, ale też osób starszych spektrum niezwykle ważna jest rutyną rutyna, czyli co i jak jak się zmienia ich zachowanie jeśli tej rutyny nie ma rutyna jest ważna natomiast ja bym znowu zamieniło słowo przewidywalność jest ważna i jeżeli rzeczy dzieją się w sposób przewidywalny to my ludzie panujemy nad rzeczywistością my mamy wpływ na rzeczywistość, bo wiemy co się stanie jeżeli, jeżeli nagle coś zmienia to każdy z nas doświadcza niepokoju i jeśli jesteśmy osobami elastycznymi no to się jakoś w miarę szybko przedstawimy, jeżeli to nasza elastyczność jest mniejsza no to będzie nam, trudno więc rutyna jest ważna, ale ważniejsza jest ważniejszy poczucie bezpieczeństwa i ta rutyna ma zapewniać poczucie bezpieczeństwa i znowu tak sobie myślę takie mam też doświadczenia nie możemy tego robić w sposób mechaniczny rutyna to musi być tak tak taki i nie wolno niczego zmienić, owszem, można coś zmienić, ale trzeba o tym powiadomić, czyli np. szkoła i nauczyciel zachorował na zastępstwo przychodzi inny nauczyciel to już jest zmiana, której dziecko spektrum powinno być powiadomione na przerwie będzie inny nauczyciel na lekcji czasami to jest wystarczająca interwencja ze strony szkoły, żeby dziecko się nie zdenerwowało, żeby się nie zestresował, bo jak się ze stresuje to nie uczestniczy w lekcji bądź usiłuję sobie przywrócić poczucie bezpieczeństwa na sobie znane po z sposoby, więc rutyna tak, ale nie za wszelką cenę jest tylko powiem tak naszym życiu też rutyna jest bardzo przydatna wszystkie nawyki, które mamy na tej na tej podstawie na podstawie rutyny kształtują, więc tu jest ważna natomiast nie musimy jej tak zapewniać tak bardzo sztywno, bo wtedy wchodzimy w rutynę my sami i nie pomagamy człowiekowi spektrum wycieczkowy spektrum uelastycznia się to jeszcze panią zapytam jak pani słyszę takie sformułowanie, że dzieci w spektrum generalnie osoby w spektrum to zachowania trudne m.in. jak pani reaguje w Warcie zachowania trudne to jest taki eufemizm który, który gdzieś tam powstał w pewnym momencie, żeby nie mówić agresywne albo, że dziecko niegrzeczne no tak łagodnie mówimy natomiast to co ludzie zachowywałem nazywają zachowaniami trudnymi to jest taka pułapka, ponieważ zachowania trudne trzeba eliminować taki ciąg myślowy się robi zachowania trudne trzeba eliminować natomiast ja mówię zachowania trudne trzeba zrozumieć, o co chodzi czemu to dziecko tak reaguje czemu np. w tej konkretnej sytuacji nie skorzystało z umiejętności, którą już gdzieś tam ma nabytą umiejętność powiedzenia czegoś czemu w tej sytuacji nie skorzystało co było tak silnie stresujące, że cofnęło się do strategii wcześniejszego etapu ci zachowanie trudno jest zawsze dla nas sygnałem, że coś się życiu tego dziecka dzieje takiego, że jemu jest trudno ją na nas informuje o prawdę jak już rozłożymy to zachowanie na czynniki pierwsze jak się przyjrzymy sytuacji, która była przed innym co całemu kontekstowe to naprawdę to zachowanie wcale nie było trudne było wbrew pozorom adekwatne do tego co czuło dziecko, ale łatwiej powiedzieć, a krzyczy na trudne zachowanie trudniej jest pochylić się krzyczy czemu krzyczy co się stało wstrzymuje trudno, gdzie jest to coś co go tak budziło i poruszyło czy coś powiedziałam nie ta czy kolega coś powiedział nie tak, a może światło jest za ostra już 2× powiedział, że kończy, ale teraz naprawdę, zanim trafiła pani do pracy z dziećmi dorosłymi w spektrum dużo pani wiedziała o autyzmie czy też na autyzm tak jak dla wielu rodziców był takim czymś strasznym, czego człowiek boi to powiem tak jak byłam na studiach na pedagogice specjalnej ja jestem już do pedagogiem nauczycielem Głuchych niedosłyszących myślałam sobie byle nie autyzm jak trafiam do swojej pierwszej pracy, które już tutaj wspominałam do tej grupy terapeutycznej był tam taki chłopiec, którego mama odezwała się do mnie po latach dlatego nie mogę mówić w i on był teraz wiem, że był spektrum autyzmu wtedy nie wiedzieliśmy 25 lat temu był po prostu młodym człowiekiem nie mówiącym z dobrym myśleniem wtedy nie wiedzieliśmy, że to taki jest wiele i w i potem tak mi się życie toczyło się, że coraz więcej osób spektrum autyzmu dzieci spektrum autyzmu pojawiało w moim otoczeniu potem zajęłam się dosyć intensywnie ADHD i okazało się podpowiedział prowadzą taki ogromny program z jednej z fundacji, że połowa dzieciaków po treningu umiejętności społecznych skierowanym do dzieci z ADHD przeszła na diagnozę i dostawała diagnozę zespół Aspergera CLiF miała podwójną diagnozę to był taki moment, kiedy sobie pomyślałam czemu nie no tak zostało proszę państwa moim gościem była Beata Chrzanowska Pietraś, której pięknie dziękuję za rozmowę i za pokazanie jak różne oblicza ma autyzm jak bardzo jest różnorodny na tym na dzisiaj kończymy zapraszam państwa do wysłuchania kolejnych rozmów kolejnych podcastów w ramach cyklu kolorowe ptaki Zwiń «

Autyzm. Psycholożka o osobach w spektrum autyzmu: ''Ile osób w spektrum, tyle sposobów odbierania świata''

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: KOLOROWE PTAKI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 01:00

Najnowsze Podcasty

Jak Trzecia Republika Grecka ukształtowała współczesną Grecję?

Trochę o cyfrowych renowacjach, trochę Chmielewskim, trochę o Tatim

Dziś Dzień Dziecka - gdybyś miał lub miała wehikuł czasu, co powiedziałbyś/powiedziałabyś młodszemu/młodszej sobie?

Test: Dacia Sandero i BMW M3

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL