Podsumowanie roku 2022 w Kulturze

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska dzisiaj ostatni dzień roku, kiedy do 2023 roku został już tylko godziny 5 witam się z państwem w godzinie kultury, zapraszając na spotkanie z Beatą Chmiel menedżerką kultury wiceprezeską stowarzyszenia kobiety filmu dobry wieczór wieczór Justyna Sobolewska krytyczka literacka publicystką tygodnika polityka dobry wieczór i Piotr Rypson historykiem sztuki kuratorem przewodniczącym międzynarodowej rady muzeów w Polsce to Rozwiń » wieczór postanowiłem razem z wydawcą programu Tomaszem kopką, że w tym właśnie gronie będziemy podsumowywać mijający 2022 rok w kulturze el, chyba że państwo mają dosyć podsumowań i w jakąś granicę nowym niemy w spróbujemy damy radę czy rok nie był taki łatwy no właśnie tak pomyślałem że, żeby to była taka po prostu rozmowa na koniec roku roku, który zdominowała przede wszystkim wojna i od tego myślę zaczniemy te pierwsze dni kolejnej inwazji tym razem pełna Stalowej Rosji Ukrainy wszyscy dobrze pamiętamy Piotr Rypson był jednym z pierwszych gości w godzinie kultury właśnie po rozpoczęciu tej kolejnej inwazji z byłą minister kultury Małgorzatą Janowską i rozmawialiśmy o tym co się dzieje będą jeszcze w ogromnym szoku patrząc na to, czego byliśmy świadkami tak mówiliśmy również wówczas o tym co z tą kulturą rosyjską ta, bo natychmiast rozpoczęła się tak jak zresztą w czasie pierwszej wojny światowej taka dyskusja co czytać kogo czytać kogo nie wolno czy też Niemców nie wolno jest ciosem nie wolno czytać Anglików nie wolno czytać tak by dalej tutaj z moją szacowną koleżanką Małgorzatą Janowską byliśmy pewnie nie zgodzi, bo uważam, że jednak należy rzeczy rozdzielać i może wszystko ma swój czas to nie jest na pewno także w pierwszych dniach wojny lecimy od razu oglądać balet Bolszoj w rzeczy czy jakiś chóry rosyjskie nie mieli natura literatura i będziemy ją czytać niezależnie nie jesteśmy też ofiarą tej wojny bezpośrednio da to bardzo zmienia to znaczy, gdyby wojna działa się nie daj Boże w tej chwili w Polsce w to mówilibyśmy o tym innym tonem natomiast moi przyjaciele w Ukrainie mają bardzo zróżnicowany stosunek do tej kwestii właśnie, która jest kwestią nadal aktualne dla tej dlatego nie mówi ona jakby nie wygasły protesty dyskusja na ten temat, ale myślę, że daje po prostu świetna możliwość, żeby zobaczyć w co w tej sztuce w tej literaturze w tym teatrze jest wartościowego co jest wielką ruski imperialne i czy warto się nie godzić polemizować itd. tak dalej wojna zawsze rzuca ostre światło i daje szansę na innego rodzaju OC wiem, że w tych kolejnych tygodniach padały też ważny postulat stron może sobie też nie zdawaliśmy sprawy na samym początku inwazji może zamiast kulturę rosyjską rugować, żebyśmy zwrócili się w stronę kultury ukraińskiej zobaczyli jak bardzo zaniedbaliśmy właśnie te relacje i bardzo dużo się wydarzyło w tym roku myślą o literaturze ukraińskiej i że trzeba wspomnieć tłumaczy przede wszystkim Bohdan Zadura, które wspaniale tłumaczył poezję ukraińską Aneta Kamińska Marcin Gaczkowski wielu innych Michał Piotrowski, którzy przełożyli w tym roku mnóstwo ukraińskich książek współczesnych, które nam pokazują wojnę z różnych stron np. córeczka Tamary Dudy tak właśnie książka całkowicie zaskakująca dziewczynie z wolontariatu, która jest buntowniczka, która jest po prostu terrorystką czy dzieła klasyczne jak np. Wasyl barka żółty książę powieść niesamowita straszna opowieść o wielkim głodzie, która też została przełożona w tym roku Marcin Gaczkowski, który właśnie rozmaite książki niesłychanie ważne ukraińskie także ta literatura ukraińska była w tym roku bardzo obecna myślę, że to jest to będzie dalej czy patrzymy w stronę kultury ukraińskiej nie tylko literatury, którzy się wydarzyło w teatrze np. wiem, że tutaj rozmaite współpracę i patrzyliśmy na tę kulturę ukraińską uważnie okrężną w Suwałkach Wisła wyszukać, ale nadal książka Oksany Zabużko planeta pion, który ukazał tuż przed wojną 1 dzień przed wojną dokładnie ona dla mnie np. była takim głębokim wejście w kulturę ukraińską mnóstwo nazw, których nie miałam pojęcia czy korzeni np. kina Tarkowskiego oczy czy właśnie skoro dano nazwiska, które są kluczowe dla dla kultury ukraińskiej ona tutaj nam tłumaczyła ja muszę coś powiedzieć teraz, bo to jak już tak, bo nazwisko i imię Oksany Zabużko i taca mówił Piotr Rypson, że od lutego minęło już parę miesięcy widzimy, że to ta sytuacja jest płynna, bo widzimy, że np. już na sceny operowe czy muzyczne europejskie wracają ulubieńcy Putina jak tryb pomimo protestów publiczności w Niemczech czy we Francji Ka czy ona gorzej śpiewa czy lepiej przed czy po to jest jakby nieważne ważne jest to, że ten obraz artysty dworskiego w krótkim wahaniu się raptem na nowo powrócił nic się nie zmienił oznaczone nadal występuje jako diwa i nadal jest ulubienicą Putina, a z drugiej strony mamy Oksany, która prowadzi bardzo aktywną działalność nie tylko literacko, ale też taką upowszechniają wiedzę o literaturze kulturze ukraińskiej i przykład spotkania w Krakowie, które zostało zerwane w związku z atakiem grup narodowców od kibiców i podduś czczonych przez tamtejsze organizacje nacjonalistyczne przeciwko właśnie Oksa nie to minęło kilka miesięcy widzimy, że ta sytuacja nawet w kulturze jest zupełnie inna niż w tym takim początkowym momencie, kiedy wszyscy mówiliśmy sława Ukrainie wszyscy jesteśmy z Ukrainą raptem okazało się, że to wszyscy może, owszem, tak, ale niekoniecznie to samo dotyczy np. kwestii dyskusji czy artyści rosyjscy mogą brać udział w rozmaitych festiwalach czy Biennale Wenecji, gdzie się sami artyści rosyjscy wycofali, ale łóżka właśnie pojawili się z takim przesłaniem nadaje dajcie nam jednak pieniądze albo mamy swoje pieniądze w ten element jest bardzo ważny element polityczny też naszego stosunku do wojny Rosji tej zmiany takie w międzyczasie do Polski, że to też jest bardzo ważne, żeby o tym mówić przyjechały miliony Ukraińców oczywiście na ulicach zaroiło się od ukraińskich napisów wiele instytucji kultury także zamieniło się takie miejsca pomoc chociażby solidarny centrum pomocy słoneczniki muzeum na Pańskiej, które jest nominowany do tegorocznych paszportów polityki no właśnie Polska kultura stanęła na wysokości zadania, żeby sprostać tej sytuacji kluczenia Ukraińców właśnie jeśli chodzi o także ten poziom instytucjonalne to chyba zależy od powiem segmentu tej kultury, bo dla niektórych wydają się jest łatwiejsze tak jak dla miejsc, które wystawiają sztukę np. da, bo to jest stosunkowo prosta rzecz po prostu zaprosić artystę przywieźć prace wydobyć ze swoich zbiorów prace historyczne, których się nie pokazywało robiono to po ich w Polsce robiono to za granicą po to, żeby zdemontować lub takiej kolonizacji innych właśnie w wymiar sztuki, która została przykryta płaszczem rosyjskim sowieckim w każdym razie imperialnym była etnicznie społecznie czy narodową związana z Ukrainą czy też nawet z innymi krajami, a więc się dość dużo wydarzyło takim bardzo pięknym przykładem tego myślę było tegoroczne tegoroczna edycja łosia Gallery weekend, gdzie prawie każda galeria pokazała go kogoś z Ukrainy lub też grupy artystów czasem jako główny program czasem jako takie preludium do tego co pokazano w czasie weekendu więc, więc tłum wydaje się, że także co się wydarzyło dobrze drugą rzeczą, które warto jednak wspomnieć jest to, że instytucje muzealnicy głównie w Polsce, czyli takie, które dysponują pieniędzmi często transportem, jakimi zasobami jakimś magazynami itd. tak dalej zorganizowały w kilku różnych takich kręgach pomoc dla instytucji ukraińskich na dużą skalę, zanim zaczął robić to państwo, bo tutaj muszę oddać ministerstwu kultury to, że wyposażył dojść zasoby nie Narodowy Instytut dziedzictwa, który wysłał na Ukrainę jak 26 transportów z różnymi rzeczami tak począwszy od jak tam bąbelków opakowania kończąc na gaśnica ach, a później jeszcze nawet środkach transportu, które tam był nie jest to tutaj to myśmy się wydaje wyszło dość dobrze i sądzę również, że ta kultura wizualna ukraińska zagościła na dobre w polskich takich strukturach mentalny, że ta powtarza, że to nie jest tylko i wyłącznie chwilowy chwilowy odruch, ale to się już wydarzyło proszę państwa dzisiaj w godzinie kultury podsumowujemy rok 2022 w kulturze moimi państwa gośćmi są Beata Chmiel Justyna Sobolewska Piotr Rypson za chwilę wracamy do naszej rozmowy teraz w radiu TOK FM ciasna informacja dobry wieczór raz jeszcze przed mikrofonem Marta Perchuć Burzyńska już niebawem przywitamy rok 2020 trzecie, ale na razie podsumowujemy rok 2022 co się działo w kulturze na moim państwa gośćmi są Justyna Sobolewska krytyczka literacka publicystka tygodnika polityka Beata Chmiel menedżerka kultury Piotr Rypson historyk sztuki i kurator ten rok z pewnością upłyną pod znakiem również kryzysu gospodarczego inflacji w kulturze osobistej co poniedziałek rozmawiam z ludźmi kultury samorządowcami o tym jak bardzo działalność kulturalna wszelka dostaje kość z powodu wysokich cen prądu i wysokich cen w ogóle mało optymistycznie wiele instytucji kultury wchodzi w ten rok będą musiały szukać oszczędności niestety również w swoich wyborach repertuarowych, bo tak, ale to kwestia finansowania instytucji kultury to nie jest kwestia prądu czy kosztów działania instytucji myślę, że musimy się cofnąć o krok atak naprawdę kilka lat i zobaczyć w jakim stanie są instytucje kultury po 2015 roku, dlatego że jednak polityka finansowa ministerstwa kultury doprowadziła do tego, że pojawiło się podział na instytucje własnej obce te, które się finansuje z nadmiarem i te, które się nie dofinansowuje albo karze finansowo, że karze finansowo artystów każe się finansowo producentów kultury albo wynagradza się ze swoich, więc ja muszę powiedzieć, że czytam i słucham w tej chwili książkę Tomasza Jastruna o literata ach, po czterdziestym piątym roku równocześnie ukazała się książka pt. akwarium też związku literatów to jest po prostu fantastyczne zajęcie, dlatego że widzimy jak różne postawy władzy wobec kultury literatury instytucji w gruncie rzeczy zawsze wracają ta ogromna chęć władzy do zarządzania umysłami, mimo że oczywiście w ogóle nie możemy porównywać ani jakości tych mórz przejmowanych wówczas do umów i talentów dzisiaj przejmowanych, bo widzimy, że ciągle jest straszna bieda straszna bieda nie ma tych zapowiedzianych wielkich filmów hollywoodzkich nie ma narodowej literatury są liczne narodowe instytuty nowe narodowe miliony wydane na trochę nie wiadomo na co, bo nie widzimy żadnych efektów tych milionów, a równocześnie bardzo wielu artystów bardzo wielu w każdej dziedzinie tak naprawdę cierpi potworną biedne biedy cierpią też instytucje samorządowe, dlatego że samorządy są coraz biedniejsze coraz więcej pieniędzy jest im zabierany na różne cele problem przed poprzez zwiększanie ich obowiązków choćby w edukacji i obowiązków finansowych no i tak naprawdę wielki strach pojawia się coraz bardziej mi i ciągle nie wiemy, kiedy dojdzie do tego momentu, kiedy ta cenzura ekonomiczna cenzura organizacyjna czy cenzura polityczna na samym końcu zacznie łamać się jednak postanowienia i charaktery widzimy, że tak idzie to trudno o jadąc tutaj czytałam oka i która powiedziała, że nie będzie nigdy występować w telewizji publicznej w związku z jej i charakterem obecnym nie jest jedyna widać wyraźnie tę biedy strasznie przykre z punktu widzenia tych, którzy są przywiązani do telewizji publicznej do idei Ingi misji mediów publicznych do kultury archiwów, ale nic tam nowego dobrego nie powstaje nawet te dysku po Love obcasa Jacka Kurskiego zdaje się straciły już nawet na takim wymiarze nowość, więc pod względem finansowym ten rok był może najgorszy, ale nie jest ostatni w no tak, ale to też trzeba pamiętać, że w gestii samorządów tak jak powiedziała Beata Chmiel oczywiście bardzo pokiereszowana finansowo leży chociażby kwestia podwyżek dla pracowników miejskich instytucji kultury i tutaj cały czas będę jednak apelować o to, żeby te sprawy zostały załatwione, bo tak jak my jeśli mogę przerwać to powiem, że kolejny rok ministerstwo kultury obiecuje, że przedstawi ustawę, która miała być ich taką wizytówką i legitymacją dla środowiska artystycznego, czyli ustawę o wspieraniu zabezpieczenia emerytalnego zdrowotnego dla artystów tej ustawy ciągle nie ma nawet nie wszczęto żadnych kroków, żeby wprowadzić artystów do systemu, który by zabezpieczał w chorobie i na starość, który to już rok kończymy właśnie tym stwierdzeniem, że wymaga ustawy prawo wodne w tej, ale padło słowo ważne padło słowo cenzura myślę tutaj od razu wydarzeniu, które wstrząsnęło myślę, że nie tylko światem kultury w Polsce mianowicie no w takim niechlubnym wydarzeniem oczywiście było zawieszenie przez wojewodę Konstantego Radziwiłła decyzji o powołaniu Moniki strzępki na stanowisko dyrektorki teatru dramatycznego w Warszawie sytuacja bez precedensu polityka kadrowa, a obecnej władzy to jest de dużo większy wymiar niż tylko ta decyzja wojewody oczywiście bez precedensu, bo do tej pory nie było tak, żeby wojewoda się próbowało wpasować w politykę kadrową organizatora nie mając do tego żadnych praw ten czy inny wojewoda, ale widzimy co się dzieje we wszystkich instytucjach kultury ustawa o prowadzeniu organizowaniu prowadzeniu instytucji działalności kultury ma do siebie, że dosyć dobrze chroniła przez pierwsze lata instytucje teraz, kiedy minęły kadencje powołanych dyrektorów albo przez poprzednią minister albo przez nawet obecnego ministra w pierwszym okresie te instytucje są przechwytywane i zobowiązywane do prowadzenia polityki i ideowej ideologicznej, której się mówi w szeregach partii władzy i tu Monika Strzępka oczywiście jest bardzo bolesnym kamieniem w bucie, że tak powiem, ponieważ uruchomiła wszystkie emocje związane z tym, o czym chętnie możemy też rozmawiać to znaczy w jaki sposób pojawienie się nowego pokolenia dyrektorów instytucji kultury pojawienie się kobiet wywołuje tę reakcję taką gwałtowną alergiczną polityków konserwatywnych do nawet niekoniecznie tylko polityków obecnej i jego obozu władzy, bo Monika Strzępka tak naprawdę w swojej sztuce powinna być bardzo bliska ministrowi Glińskiemu począwszy od wystawianej w teatrze dramatycznym sztuki o Jakubie Szeli, ale ten główny ból i cały kierunek polityki kadrowej ministerstwa kultury właśnie polega na tym, że to ma być nie tylko słuszna działalność artystyczna kulturalna polityczna albo nasza działalność polityczna artystycznej kulturalne, bo nie chcemy, a mądrych artystów nie chcemy mądrych pisarzy nie chcemy mądrych wydawców producentów kultury chcemy naszych to jest najwyżej jeśli mają jednak 1 rzecz powie mi, że były rzecznik PiS-u powiedział, że popełniliśmy poprzednim razem, czyli poprzednie, a w pierwszej dekadzie lat dwutysięcznych ten błąd, że zatrudnialiśmy ekspertów i znawców, ale oni się nie sprawdzili, więc nie popełniają tego błędu nie zatrudniają znawców ekspertów nie finansują dobrych artystów nie wspierają dobrych organizatorów kultury tylko zatrudniają własnych na efekt jest tego takie, że kultura oczywiście się obroni, bo zawsze się broni, ale ta nierówność tego i tak brzydota i tam w ogóle jakaś taka straszna nieprzyjemna historia, która za tym stoi też takich brzydkich ludzi nie znaczy twarzy, ale też takich z zazdrosnych o innych lepszych, a może wcale nie lepszy tylko inaczej myślących powoduje, że władza jest nieprzyjemnej brzydka Justyna Sobolewska 8 chciałam powiedzieć, że mają krótką ławkę tych broni mają znają nie mają żadnej ławki naj bardziej ostro to widać w dziedzinie sztuk wizualnych i tym co się dzieje w muzeach prawda, bo to jest jakby myślę, że najboleśniejsze co się wydarzyło w tym roku, choć instytucje w dorzeczu Bzury Otóż my jest zabieranie bo, bo rzecz dotknęła tak sekwencyjnie od razu kilka poważnych instytucji zachęty muzeum sztuki w Łodzi przy czym ja wiem to troszeczkę niuansować, bo nie uważam, że minister Gliński jego ekipa to są jacyś tacy geniusze strategiczni tak jak mówicie, czyli ławka jest krótka albo w ogóle ławki nie ma natomiast prowadzą niezwykle skuteczne ruchy i w niej wpisał się chyba jak go nazywam książę Mazowiecki wojewoda Mazowiecki w tym atakiem na kobiety de facto kobiety waginy itd. tak dalej nie chodziło problem moim zdaniem to było pokazanie po prostu gdzie jest czyje miejsca, które tutaj rządzi bardziej niż jakikolwiek pomysł programowy i podobnie myśli np. z zachętą ten nie chodzi o to, żeby wprowadzić jakiś szczególny program tam w tej chwili są zagospodarowane środowiska, które przez lata nie były wystawiane nie były pokazywane takich ludzi zawsze bardzo wielu prawda z różnych powodów nie zawsze tylko, dlatego że są średniego talentu albo pozbawienie w ogóle talentu na często tak wychodzi po prostu prawdę i te osoby gromadzone czy to w związku artystów plastyków czy winnych to jest takie środowisko, które jak pada oko Saurona policzy sobie ile głosów z tego wynika to myślę sobie o to im damy nie będą nas głosować nie muszą nam robić po prostu koło biurka nie muszą się specjalnie uśmiechać się gospodarują osobie po swojemu prawda co tam się będzie działo to już w ogóle nie oparzyć podobnie z muzeum sztuki w Łodzi mamy jakiś po prostu układ lokalny ziemski, że tak powiem, ponieważ minister Gliński startuje z Łodzi i człowiek, który wprowadził na te muzealne salony obecnego dyrektora złowić jest w tym Andrzeja Biernackiego Andrzeja Biernackiego jest bodaj dyrektorem wydziału kultury w mieście Łodzi no i cała sytuacja się domyka na poziomie takiego małego powiedział Leszek Cichy partyjnego czy tam będą pokazywali Strzemińskiego czy Wrzesiński ego to myślę już ministra Glińskiego Absolut byliby sobie ich najlepiej by złowić dochodzi też o walkę z samorządami, bo to w Warszawie też przecież chodzi o to jednak, żeby tutaj zagrozić postawić stan oskarżenia wykazać niekompetencję to się dzieje w wielu samorządach, bo tu jak jest rywalizacja też ograniczanie władzy samorządowej co się dzieje też kwestie finansowe przez samorządy mają mniej pieniędzy, a jednocześnie popatrzmy na to, że ta kultura tak patrząc właśnie Samorządowo lokalnie bardzo dużo się dzieje myślę szkodliwe mola w lecie o festiwalach o tym o takim właśnie rozmaitych lokalnych inicjatywach, które potrzebują pieniędzy, ale z tym jest coraz trudniej i ta sytuacja jest coraz coraz trudniejsza właśnie, a jednocześnie mamy takie no wybuchy właśnie inicjatyw rozmaitych bardzo świetnych w różnych miejscach Polski goście każdy lokalne każde miejsce coś co zrobić w kulturze mieć swój festiwal swoją jakąś nagrodę właśnie w jakiej dziedzinie coś pokazać to nie są to rzeczy często bardzo dobry robiony przez entuzjastów, ale na to nie ma finansowania centralnego warto powtórzyć taką niską jedno rzeczy to nie jest tak, że jest mało pieniędzy nie jest, więc już było tylko one są po prostu tak niesprawiedliwie tak tendencyjnie dzielone, że nie starcza na rzeczy chyba najbardziej wartościowe w aktu państwa podobnie jak Beata Chmiel obrał ostatnio kierunek Orońsko, żeby zobaczyć wystawę ach, a wysoka Fura Facebook jest bezlitosny w nie ja obrałem kierunek Gdańsk wystawa Fangora, ale to nie, dlatego że ocenił Fangora tak wiele więcej niż pół, bo uważam, że Anish Kapoor jest rzeczywiście fenomenalnym artystą fenomenalnym artystą wielkim wynalazcą co coraz zawsze w sztuce, że tak jak w renesansie artyści bywali wynalazł sami to Anish Kapoor jest wynalazcą no ale do Orońska trudniej dojechać niż zwykle jest, więc powagę tego wam się do oliwy i obejrzałem się chyba jedna z najlepszych wystaw tego roku w Polsce, czyli wystawę Fangora taką pokazującą go w dość nietypowy sposób i od razu wspomnę, że jest jeszcze druga fenomenalna wystawa, której dość cicho nie w moim ukochanym muzeum Narodowym w Warszawie, w którym do, którego kolejki stały na słabą wystawy Witkacego jest fenomenalna wystawa sztuki skandynawski takiej wystawy w Polsce nie było od nigdy nigdy przenigdy, więc częściej oglądać Jerzy wybieram do Krakowa, a właściwie nosić Gdańska na muzykę w 1989, który też wydaje się, że wielkim wydarzeniem u nas u nas polityce to zostało właśnie uznane za najważniejsze wydarzenie muzyczne teatralne tego roku i ja jeszcze nie widziałam, ale myślę to będzie do zobaczenia w teatrze Słowackiego też dalsze w teatrze szekspirowskim w Gdańsku to jest coś co co warto zobaczyć również z dziećmi jeśli Komenda mogła zabierać swoje dzieci to jest to trzeba opowiadać historie jest podobno świetnie zrobiony został raperem kapo ciągle można zobaczyć wodne chciałam powiedzieć, że zachęca do naszego lub Dark jeżdżenia po Polsce, ale tych, którzy siedzą w Warszawie do wyjeżdżania z Warszawy tych, którzy są w Krakowie do wyjeżdżania z z Krakowa, dlatego że w różnych miejscach dzieją się to też nastąpiło coś co oni jest niesłychanie pocieszające oczywiście np. do Szczecina jest strasznie trudno dojechać dużo trudniej niż do Orońska Warszawy, ale że tam w kulturę w ostatnich latach ceniona nagradzana interesująca nowa młode niekoniecznie koncentruje się tylko tych uznanych starych miejscach tylko właśnie Jakub Skrzywanek teatr współczesny w Szczecinie teatr Polski w Poznaniu jedźcie szybko oglądajcie tam zarówno cudzoziemkę jakiś śmierć Jana Pawła II właśnie Kuba Skrzywanek jedzie do Krakowa cię do Gdańska też dom w różnych miejscach nawet do Konstancina warto pojechać nie zarządzali zawalczyć Łempicka, więc to się dobrze stało, że ta kultura tak raptem rozstrzelała się po całej Polsce naprawdę nie jest tak trudno podróżować się jak podróżować trudno właśnie połączenia są likwidowane, a benzyna jedzie się coraz dłużej benzyna droga ale warto by ta energia właśnie w różnych miejscach jest energia kultury zaczną np. przyjeżdżający cudzoziemcy mówią tutaj tyle dzieje w tym kraju my nie możemy wytrzymać nam jest ciężko mamy dosyć, ale oni widzą, jaka to jest właśnie energia ze wspomnianą epicką nawet można było podróżować do Lublina i dobra wiosna i do Krakowa jeżdżą tak można proszę państwa i to była druga część audycji godzina kultury audycji podsumowującej mijający rok 2022 w kulturze za chwilę wracamy do naszej rozmowy teraz czas na informacje w TOK FM to jest trzecia część godziny kultury jest Sylwester moi goście jednak przybyli do studia tuż przed zabawami sylwestrowymi jak sądzę są ze mną, ale i z państwem oczywiście Beata Chmiel Justyna Sobolewska i Piotr Rypson padła przed chwilą nazwa miasta Szczecin i padło nazwisko, które chciałabym chwilę chociaż, żebyśmy porozmawiali Jakub Skrzywanek dyrektor artystyczny teatru współczesnego w Szczecinie jego spektakle Spartakus edukacja seksualna czy w końcu też wspomniana śmierć Jana Pawła II zrealizowana co prawda w teatrze polskim w Poznaniu świeży szczery głos prawdziwy aktywizm też taki w teatrze nominacja do paszportu polityki jak mówili w kulturze osobistej Aneta Kyzioł i Bartek Chaciński z tygodnika polityka, ogłaszając w radiu TOK FM nominację tegoroczne właśnie Jakub skrywanych taki kolejny przykład, kiedy sztuka kultura w tym przypadku teatr wyręcza państwo w działaniu no tak, ale teatr zawsze był trochę taką dziedziną, w której można było szukać nowego sposobu myślenia szybciej niż, gdzie indziej, dlatego że Jakub Skrzywanek nie jest sam też to nowe pokolenie reżyserów teatralnych jak Katarzyna Jankowska, która wystawiła pierwszą sztukę nowego programu Moniki strzępki w teatrze dramatycznym w Warszawie, a wcześniej cudzoziemka w teatrze polskim w Poznaniu właśnie jest Justyna Wielgus to są Justyna Sobczyk z teatrem 21 to są kompletnie nowe sposoby myślenia o teatrze i o tym w jaki sposób nawiązujemy łączność z publicznością też w ogóle chcemy tę łączność nawiązać tutaj mówiliśmy o tym, że duża część życia krytycznego i informacyjnego toczy się w różnych portalach społecznościowych tam toczy się też taka dyskusja o teatrze i publiczności w teatrze po opublikowanych w Gazecie wyborczy tekstach Stanisława Skarżyńskiego Piotra Gruszczyńskiego widzimy na czym polega różnica znaczy różnica polega na tym, że stary teatry ja muszę powiedzieć jestem zszokowana tym zobaczyłam, że na afiszu teatru Narodowego tak Narodowy kończy działalność w roku 8 na z tego grudnia to znaczy przez 2 tygodnie grudnia, kiedy dzieci mają ferie, kiedy ludzie mają takich lżejszy sposób funkcjonowania tak Narodowy jest zamknięty na głucho, ale w dodatku ta nie kończy się na tym był początek roku są kolejne święta, więc już dat Narodowy nie działa i to jest problem starych instytucji różnych kultury, które no uważają, że publiczność jest to grupa ludzi, która kupuje bilety wtedy, kiedy instytucja chce, żeby przyszli do tej instytucji ci nowi reżyserze za i reżyserki ci nowi dyrektorzy dyrektorki Finowi artyści żyją winny relację ze społecznością tonie nie o to chodzi, że budują sobie fanowskie kluby tylko poruszają rzeczy, które są ważne dla publiczności w różnym wieku dla młody dla bardzo młodych dla publiczności z różnych mniejszości zastępują czasami państwo uciął komunikacji nota 21 to jest teatr, w którym tutaj zawiesza na chwilę, bo powiem jak w kilka dni temu spotkałam się wrak w ramach świątecznych spotkań Danielem Krajewskim, który jest jednym z aktorów teatru 21 i który kwitnie no jest wspaniałym młodym aktorem nie musi być za tą Justyna zresztą wszystko o tym wie prawda w cele też jest aktorką teatru wam powiedzieć, że w tym roku powstało centrum sztuki włączającej w Warszawie jest bardzo ważny mamy lasów, ale stworzenia instytucji, która właśnie jest cena raczej rodzajem rodzajem kontaktu na, ale też nie zamykamy się w getcie, bo tak mówił Daniel właśnie mówił ja teraz tutaj mam propozycję pracy w teatrze powszechnym jeszcze nie mogę powiedzieć co to będzie a kto będzie reżyserował, ale szukajcie mnie w teatrze powszechnym od czerwca miasto są rzeczy, które się zdarzyły by tak niechcący zupełnie to znaczy tylko dlatego niechcący, że te instytucje kultury się rozszczelniły otworzyły się kompletnie nowe pokolenia i nowe sposoby myślenia, który w niektórych niektóre, ale zrobi pewnie jednak samorządowe czy też jest jakaś rola samorządów, które takie jest takie miejsca fundują rozmaitych miastach np. czemu chciał na chwileczkę tak w tym podsumowaniu wejść naszego kręgu rodzinnego krajowego i powiedzieć, o czym dziś wydaje, że jest Bóg jest najważniejszą rzeczą w perspektywie globalnej jeśli chodzi o przynajmniej wizualną część naszego bytowania na tej planecie Otóż wydaje się, że w tym roku dokonało się coś niezwykle ważnego mianowicie kompromitacja sztucznej inteligencji jako wytwórcy obrazów przez cały rok mieliśmy do czynienia przynajmniej mój telefon miał do czynienia mitu pokazywał rozmaitymi emocjami na temat tego, że właśnie jakieś dzieło sprzedano za 5 000 000 sztuczna inteligencja zastąpiła człowieka w zasadzie robi to lepiej niż Rembrandt itd. tak dalej tak przez cały rok to się toczyło niezależnie od wojny Ukrainie i czegokolwiek tylko no ale okazuje się, że też sztuczna inteligencja przynajmniej w tej postaci, jaką dysponuje dzisiaj technologia produkuje taką papkę o o klasie świetnie wykonanego od roku, która jest ja wiem takim salceson wykonanym z ilustracji miłej działa, w jakich gier komputerowych trochę może Beksińskiego trochę tam czegoś jeszcze co powoduje Otóż powoduje to moim zdaniem efekt, którym będzie mieć do czynienia niebawem, gdzie cały ten Tekla mocarstwo wizualne zostanie przesunięte niezależnie od tego czy wykonane przez sztuczną inteligencję przez ludzi żywych w taki świat wiadomo na takiej tandety prawda wizualnej czegoś powtarzanego w nieskończoność mielonego co powoduje, że sztuka wizualna jako taka odczepić się od tej miazgi taki nawet nie wiem czy to nazwać kulturą no czegoś co jest po prostu wypadkową długiego procesu trawiennego cywilizacji to uważam za bardzo ważny duża, ale to równocześnie w tym samym czasie nastąpiła kompromitacja i tak robiły sztuki token nowej tamta gala, która zniosła padła rozpadła teraz można zobaczyć filmy dokumentalne o tym, który absolutnie to najbliżej jest zarówno tych artystów to nowy zarządzający urzędami jazdą zarobił zarobił i wspaniale, bo już koniec to raptem okazało się, że te przebiegi są bardzo szybkie mówiono też literaturze życie w nader często strach i agencji, ale teraz przeżywa, ale końcówka już miał się skończyć w związku z przejściem z książki na Kindle z przejściem na coś tam więc, jakby ta sztuczna inteligencja niespecjalnie tutaj chyba też, chociaż oczywiście cały czas powstają teksty i można właściwie już stworzyć przecież powieści tak dalej, ale niespecjalnie wydaje się, że to jakoś zmieni literaturę albo cokolwiek tutaj tak naprawdę zamiesza Justyna jako kręciliśmy ubezpieczać jedno rzeczy myślę, że powstaną kompetencje w krytyce literackiej, która na tych zagra już muszą być rozmawiający musi być ram tak jak programy antyplagiatowe np. raz za prace naukowe przecież jak samo trzeba zrobić coś zaczną trwale nie potrzeba do tego specjalnego programu tak, kiedy wytwory zawsze powstawały też literaturze przypominam, że chęć rozmowy Harry leki, ale dobrze sprzedawały się z talerzy, ale w takim razie bez udziału sztucznej inteligencji Justyna dokonała swojego pewnie rankingu też książek, które ukazały się w Polsce w mijającym roku być powiedział o takich swoich win zaskoczenia pewnej mierze Nobel dla mnie był bardzo miły Nobel ani jedno, ponieważ już będą w styczniu przeczytałam lata wydane przez wydawnictwo czarne to życie taka książka wstrząsająca, że są zające w tym sensie jako NATO zrobiła opisał historię Francji powojenną od razu się myślało, że chciałoby się, że taka książka powstała w Polsce obyczaj, który powojenną w Polsce, bo wyglądałoby zupełnie inaczej na jej Jarno dostała Nobla więc, jakby tutaj rzadko tak mamy, że ten Nobel jest taki przyjemny jesteśmy na to przygotowani, bo już mamy tę książkę w literaturze dużo było naprawdę dużo budów dobrych książek bez bez problemu stworzyłam listę 10 polskich najlepszych książek, a nawet nie mogą się zmieścić, więc było tego dużo mamy bardzo ciekawe nominację do paszportów dla mnie taką powieścią roku była książka Zyty Rudzkiej ten śmieje, kto ma zęby też taka rzecz w języku polskim świetna czy ona pokazała rzeczywiście czystą polszczyzną można robić niesłychane, że często robi już od pewnego czasu były dobre powieści Piotr Siemion Bella ciał np. bardzo ciekawe jest to w literaturze jak dramat wchodzi do literatury i to tak widzieliśmy w zeszłym roku np. w książce Mateusza Pakuły jak nie zabiła swego ojca bardzo tego żałuje właśnie dramaturg, który napisał książkę o eutanazję niemożliwości eutanazji, która jest częściowo dramatem opowieścią o Lemie i Riku i w tym roku w nominacji do paszportów jest liczba trawka z ze swoim Hershey Lipki nami to też dramat, który czyta się fantastycznie, który był jedną z głośniejszych książek w tym roku, więc widać, że ta literatura rozpycha gatunkowo też, że nie ma takich podziałów to wszystko się bardzo ciekawie tutaj miesza, ale ta obecność dramatu bardzo silną mieliśmy w tym roku i książkę i dramat Masłowskiej i Twardocha, która akurat nie były aż tak ciekawe właśnie jak jak choćby ten herr Flick kin, ale że tutaj, że to jest jakby w literaturze coś coś ciekawego co teraz dzieje, a w kinie no nie też kobiety w ratach zależnych od tak, ale Jerzy Skolimowski startuje Oskar Plata moim mija nalega też zasady wrażliwe też zasługa kobiet, bo nie zapominajmy tu, a współpracowniczka wszelkich producent c Evans odegra tam swoją ważną rolę, ale tak naprawdę no i też ta wrażliwość Eko wrażliwość tak powiem Jerzego Skolimowskiego i to co on mówi, że odważył się po raz pierwszy się jak sięgnąć do emocji przestał się zasłaniać się o prawdziwą męskością art też pokazuje, że nota i inna wrażliwość jest w cenie, bo poza i oczywiście jest zarówno on filmy Agnieszki Smoczyńskiej, jaki film ma Anny Jadowskiej Agnieszki Smoczyńskiej Silent jest Anna jadowska oczywiście kobieta na dachu fan fenomenalną rok zarząd wiał w no świetne role kobiece to, bo to jest tak, że jak kobiety zaczynają reżyserować jak kobiety zaczynają wydawać książki jak kobiety zaczynają być dyrektorkami to raptem otwierają się okna i schodzi powietrze zauważmy co się dzieje pierwszą sztuką, która wyreżyserowała w teatrze dramatycznym FOT, a dyrekcją Moniki strzępki sztuka wyreżyserowana przez kobietę to zmienia sposób myślenia, mimo że fundusze w dużej mierze są dzielone przez mężczyzn to badamy jako kobiety filmu, że tam, gdzie jest więcej pieniędzy raptem pojawia się więcej mężczyzn, ale tam, gdzie jest mniej pieniędzy równocześnie pojawia się więcej nagród, bo to się dzieje też w filmie dokumentalnym te są dokumenty nitki Dudy czy Lidii Dudy pisklęta czy dokumenty robiony przez kobiety i to też widać, że ta wrażliwość społeczna jest uruchomione bardzo często wtedy nawet za te drobne pieniądze pojawiają się inne aktorki pojawiały się w ogóle aktorki w rolach głównych, że możemy zobaczyć jak bardzo to zmienia też nasz sposób widzenia, bo tutaj Justyna mówiła ani RR no i o życie Rudzkiej właśnie tak to jest, że to są te nowe nieodkryte wrażliwości, które powodują, że możemy też poszerzać właśnie te możliwości polskiej kultury w no właśnie to czas w takim razie na życzenia dla polskiej kultury taki mały dyktando nadziei, czego państwo życzą światu raczej się domyślam, czego życzą Polsce nietrudno zgadnąć kulturze w Polsce jak bardzo chciał, żeby kultura, a zwłaszcza kultura, w której najwięcej uczestniczę, czyli kultura galerii muzeów wystaw itd. oderwała się trochę od lokalności zmieszała na nowo ze światem, który ogromny bogaty przecieka kawy dający wiele inspiracji co też pozwoli może trochę odczarować ten przy do tej, którą mamy do czynienia na co dzień ja chcę, żeby literatura nie schodziła, gdy niższa, bo tak się dzieje teraz, ponieważ nie ma nie ma programów o książkach nie ma już w ogóle kulturze w rozmaitych głównych mediach, że coraz większa niż ta kultura się staje coraz mniej jak powszechna coraz mniejsze aspiruje w tej w tej kulturze, zwłaszcza w literaturze, że nie ma tych wspólnych nazwisk każdy coś tam czyta nie chciałbym, żeby to literatura była bardziej obecna, ale przede wszystkim najważniejsze jest zwycięstwo Ukrainy w artykule, a ja bym sobie życzyła polskiej kulturze na ten rok na następne od 1 rok się tego nie załatwi światło i polityki kulturalnej która, a doprowadziłaby do tego, że polscy artyści byliby zasobni nie tylko talenty, ale też wynagrodzenia za te talenty, że media publiczne wróciłyby do swojej misji mogłyby wspierać kulturę promować kulturę archiwizować kultury, bo zapominamy o tej ważnej funkcji, którą pełniły media publiczne, dzięki którym ciągle mamy te archiwa, ale z, których chętnie korzystamy, żeby kultura stała się też miejscem równych szans dla wszystkich to znaczy, żeby o kulturze nie decydowali politycy tylko decydowały talenty i im k jak to się uda zrobić uda się doprowadzić do tego, że instytucje kultury będą wspierać artystów będą mu, a niezależne od decyzji politycznych, że kultura nawet dla polityków przestanie być tylko kwiatkiem do kożucha i przecinania wstęgi i mówienia tacy my tutaj wspaniali daliśmy, a zaczną chodzić do teatru chodzić do kina czytać książki słuchać muzyki to myślę, że nawet polityka wtedy stanie się lepsza na pewno nam wszystkim będzie lepiej im bardzo bardzo dziękuję moim gościom państwa gościem w dzisiejszej godzinę kultury w sylwestra moimi państwa gośćmi byli Beata Chmiel menedżerka kultury wiceprzewodnicząca stowarzyszenia kobiety filmu była z nami również Justyna Sobolewska krytyczka literacka publicystka tygodnika polityka i Piotr Rypson krytyk historyk sztuki przewodniczący międzynarodowej rady muzeów w Polsce dobrego roku proszę państwa 2023 do usłyszenia w kolejnej godzinie kultury także w kulturze osobistej dziękuję również Tomaszowi kopce za te wszystkie miesiące wspólnego pracowania nad programami kulturalnymi w radiu TOK FM Marta Perchuć-Burzyńska kłaniam się państwo już dwudziestej pierwszej dzisiaj tak specjalnie sylwestrową w radiu TOK FM audycja między blokami punktualnie o dwudziestej pierwszej pierwszą gościnią Kamila Wróblewskiego będzie Katarzyna Nosowska później Sebastian Karpiel-Bułecka Andrzej Piaseczny to będą rozmowy o tym co było i co może być przemijaniu miłości i odpuszczeniu dziękuję państwu bardzo dziękuję, więc dobrego roku dobrego Zwiń «

Podsumowanie roku 2022 w Kulturze

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA KULTURY

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 18:00

Najnowsze Podcasty

Oskar Pistorius zostaje w więzieniu

Profesor od narkotyków. Genialny polski chemik jak bohater "Breaking Bad"

Kiedy i jak odpuszczać?

Rząd ruszył do walki z patodeweloperką? [propozycje]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL