[Odc. 1] Pierwsze dni na Kiribati. Tarawa

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

punkt Rawa z lotu ptaka wygląda dokładnie tak jak można by się tego spodziewać po atolu koralowym położonym prawie na samym równiku wygląda jak na filmie przywodzi namyśl kadry rodem z błękitnej laguny i nie widać z daleka nie widać nawet na mapach Google, bo w standardowym powiększeniu trawa jest za mała stapia się ocean już w trakcie lotu zastanawiałam się, kiedy pojawi się w oknie i tak jak się spodziewałam trójkątny, a to z plażami otoczonymi turkusową wodą Rozwiń » porośnięty palmami z okna samolotu można było dostrzec dopiero na kilka może kilkanaście minut przed lądowaniem na lotnisku w Bonn Ryki jednym z 2 międzynarodowych portów lotniczych w Republice libacji samolot 1 sposób na to, żeby się tu dostać teraz stołeczny ratusz libacji odwiedzili w głównej wyspy willi dzieli ponad 2250 km podróż samolotem trwa zatem 3 godziny PRON pokonywał ten dystans przez 2 budowy około 60, ale wróćmy jeszcze na chwilę do mapy Kiribati to 33 wyspy na oceanie spokojnym, a dokładniej mówiąc o 32 sole 1 wyspa koralowa bana Kiribati to też jedyne państwo na świecie położone na wszystkich 4 półkulach ziemi północnej Południowej wschodniej zachodni, a Tool rozsiane są na powierzchni ponad 3,51 000 000km² wokół równika między hawajami, a Fidżi największą chyba najpiękniejszą z tych wysp jest kilku nacji położone niespełna 4000km² od Hawajów w języku miejscowych tę nazwę wymawia się chcieli mas dlatego obcokrajowcy znają, kiedy animacji jako pisma science wyspę Bożego Narodzenia znajduje się na niej jedynie 5 wiosek ta była Kia banana London Poland i nie zamieszkiwana już przez nikogo Paris kibic Maciej słynie z wielkiej ogólnej wielu gatunków żyjących limit czasu, kiedy patrzę na tę wyspę z góry na zdjęciach lotniczych w kształtem przypomina trochę właśnie tą, ale kilku lat jest od pozostałych wysp bardzo daleko jeszcze niebyła min wszystkie 33 wyspy wchodzące w skład Republiki libacji w ogóle dzielą duże odległości stosunkowo blisko siebie są tylko 4 trawa ABBA Young ma raka i maja na na trawie, od której zaczyna swoją podróż mieszka w tej chwili ponad połowa wszystkich obywateli ci balii jest też najgęściej zaludnioną wyspą państwa, kiedy patrzyłam na nią z okna samolotu wydawało mi się, jakby była praktycznie równa poziomem Pacyfiku i faktycznie taka jest średnia wysokość wyspy nad poziomem morza to wzrost stosunkowo wysokiego człowieka zaledwie metr i 80cm jedynie wioska jej talerzy trochę wyżej 3m nad poziomem morza, ale 3m to i tak jedynie mniej więcej tyle co wysokość 1 piętra bloku w Polsce tylko co dzień najwyższy punkt tej wyspy od poziomu oceanu, który z roku na rok podnosi regularnie podstawiając zagarniając ten kraj brzegi wyspy po, których dziś jeszcze mogę spacerować niedługo zajmie OC wedle naukowych prognoz Republika Kiribati najpóźniej do 2050 roku stanie się niezdatna do zamieszkania, a następnie całkiem zniknie z mapy świata tonąc pod wodami Pacyfiku i również z tego powodu na początku listopada przyleciałam właśnie ta na lotnisku do ręki za pierwszym razem można poczuć się trochę nieswojo ja też tak się czuje jest przyjazne czyste, ale maleńkie to tylko 1 pas startowy 1 bramka samolot ląduje tuż obok budynku by siadamy właściwie tuż przed drzwiami prowadzącymi do kontroli paszportowej pasażerów też nie ma zbyt wielu po kilku tygodniach na trawie będę miała wrażenie, że docierają tylko najbardziej uparci amatorzy podróży zwykle z Australii nowej Zelandii czasem z USA rzadko kiedy z Europy kobieta, która od 2006 roku prowadzi jedną z noclegowni na wyspie powiedziała mi niedawno, że jestem dopiero jej drugim gościem właśnie z Europy pewnie, dlatego że podróż na trawę z naszej części świata w najkrótszym wariancie trwała 2 dni kilka godzin i dlatego że nie jest to typowo wakacyjne miejsce mimo niemal idealnej pogody, która właściwie przez cały rok wygląda podobnie temperatura rzadko kiedy spada poniżej 26 stopni, ale też rzadko kiedy wzrasta powyżej 31 stopni na początku listopada, kiedy ląduje na wyspie termometry codziennie pokazują równe 30 stopni jest gorąco, ale niespecjalnie wilgotną dlatego ten upał odczuwam zupełnie inaczej niż chociażby nasi tara to wąski pas lądu ocean jest w zasięgu kilkunastu czasem kilkudziesięciu kroków któregokolwiek miejsca zespół niczym z taka bliskość wody, wbijając sobie 2 strony wiatru sprawia, że równik na upały są stosunkowo łatwe do zniesienia, a zarazem nikt tutaj nie wybiera się specjalnie plaże, bo ma się wrażenie, że na trawie plaża jest praktycznie przewidzenie plaża woda w takcie włażą aż trudno uwierzyć, choć ukraińskie atmosferze właśnie tu zapomnieć przede wszystkim ze względu na śmieci była na trawie Południowej w wielu miejscach naprawdę trudno było znaleźć plażę, na której nie ma śmieci śmieci na trawie są właściwie wszędzie w ogromnych ilościach puszki po napojach opony fragmenty plastikowych krzeseł albo talerzy można znaleźć na brzegu i w wodzie nie są bardziej czyste odludne miejsca o wiele łatwiej znaleźć na trawie północnej natomiast tu i tu nie spotyka się i ja też nie spotkałam żadnych plażowiczów turystów na trawie jest naprawdę niewielu, a miejscowi od smażenia się na piasku wolą kąpiel w wodach laguny najczęściej tuż przed Zachodem słońca zachód słońca wyznaczono wyspie cały rytm życia przed Zachodem trzeba wracać do domu, zwłaszcza jeśli niema się auta trawa jest nieoświetlona dlatego po zmroku bywa niebezpieczne i nie da się jednak zgubić przez całą południową część wyspy biegnie tylko 1 asfaltowa droga zupełnie prosta pozbawiona skrzyżowań rond i zakrętów łączy położoną na Wschodzie, bo Miki leżącą na Zachodzie bez naprawdę nie musi się z ulicy, tym bardziej że wokół tej drogi wszyscy się gromadzą jeździ mnóstwo umów motorów to przy drodze można znaleźć stoiska z rybami kosami albo owocami drzewa chlebowego, które uważa się za lokalne przez ne w ale żeby coś z niego przyrządzić trzeba mieć piekarnik albo, chociaż patelnię lub garnek wypełniony olejem i chleba scena znalazła się niewiara na wyspie najczęściej robi się z niego chipsy smażone kawałki owoców w głębokim tłuszczu moim zdaniem są całkiem jest dla nich smakują jak połączenie z batatów i zwykłych ziemniaków pachną jak frytki i też dobrze komponują się skreślili i można je czasem znaleźć w jednej z kilku miejscowych restauracji nie za 5USD australijskich dostaje się całkiem spory, ale tzw. brat Ruth chips sklepów jest niewiele, ale mam wrażenie, że to nie przeszkadza miejscowym ma jedynie turystą cudzoziemcom przyzwyczajonym do wszechobecnej w miastach galerii handlowych, w których zwykle można kupić dosłownie wszystko w oczy rzuca się jeszcze 1 różnica w taras jest strefą niemal całkowicie wolną od reklam w 100% analogową nie ma tu reklam neonów ani billboardów z hoteli też jest tu zaledwie kilka żaden nie pasuje do miana resortu, choć większość jest czysta przyjazna domy do wynajęcia można liczyć na palcach 1 ręki mieszkań nie ma w ogóle miejsc nadających się do życia w ogóle brakuje, ale liczba ludności stale rośnie dlatego w wielu domach żyje po kilka rodzin naraz to w większości prowizoryczne jedno piętrowe konstrukcje betonowa wylewka pełni funkcję podłogi ściany to fragmenty blach tkaniny zawieszone pod również blaszanym sufitem oddzielają jedno pomieszczenie od drugiego na trawie domy zawsze stoją blisko siebie trudno dostrzec granicę oddzielającą teren 1 rodziny od drugiej nikt nie grodzić działek sąsiedzi są ze sobą bardzo żyć razem spędzają czas dzielą się wszystkim dopuszczenie zapytasz nie dowie się, kto jest członkiem 1 rodziny, kto jeszcze drugi trawa jest chyba jedyną wyspą Kiribati, na której funkcjonuje jakikolwiek rynek pracy, więc mieszkańcy innych wysp regularnie napływają do stołecznego atolu większość osiedla się właśnie w jego Południowej części Północna ma znacznie mniej mieszkańców ludzie pracują głównie w usługach często dorywczą na trawie jest kilka hoteli restauracji czy barów i to one głównie zapewniają miejscowym prace czasem, więc ktoś szuka kelnerki czasem kasjera do pracy w sklepie czasem ochroniarza albo sprzątaczki do hotelu czasem nawet kucharki do hotelowej restauracji można też zostać kierowcą lokalnego autobusu kursującego po całej tara i Południowej albo sprzedawać na przydrożnym stoisku wodę kokosową suszone kokosy melony chlebowe c jeśli wierzyć opowieściom moich znajomych na takim handlu uda się zarobić od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu dolarów dziennie na tutejsze standardy to naprawdę dobra dniówka inne wyspy Kiribati, gdzie turystom znacznie trudniej dotrzeć nie dają takich możliwości na zarobienie jakichkolwiek pieniędzy, choć ich bardzo miejscowym brakuje bank światowy podaje, że w 2021 roku średni miesięczny dochód na mieszkańcach Kiribati sięgał niespełna 134USD to niecałe 590zł i infrastruktura oraz Południowej nie nadąża za dynamicznie rosnącą populacją wyspa jest przeludniona i jak już wspominałam niesamowicie zaśmiecona zachodniej części urządzono oficjalne wysypisko śmieci, ale nie zmieniło to żaden sposób faktu, że właściwie wszędzie na całej wyspie zalegają ogromne ilości odpadów przy głównej drodze na poboczu na plażach można znaleźć wszystko od opon po plastikowe talerze z kim i puszki po napojach przy drodze niszczeją porzucone samochody pozbawione opon drzwi szyld i wszystkiego co mogło się jeszcze komuś coś przydać w, tyle że nie wszystkie śmieci powstają tu są też takie, które podczas przypływów przynosi ze sobą ocean na stronie organizacji ocean Cleanup czytam, że zbadano to, że są to przede wszystkim śmieci z Chin Stanów zjednoczonych Korei Południowej Japonii i Tajwanu po jakimś czasie na trawie przestaje mnie dziwi widać wystające wzrostu kursu owej burzy plastikowego krzesła czy wiaderka popularnych tutaj elektrycznie coraz częściej za to zdarza mi się zbierać takie znaleziska wyrzuca do najniższego kosztu na trawie najcenniejsza jest natomiast woda Kiribati nie ma wód powierzchniowych wody gruntowe są zasobne woda pitna nie płynie z kranu ta w wielu miejscach jest tak zanieczyszczona, że nie nadaje się nawet do płukania ust po myciu zębów lepiej używać wody butelkowanej ze sklepów importowane najczęściej widzi albo tej, którą wielkich zielonych w baniakach stronnikiem przynoszącą duże z dowiecie się do gotowania w kranówce nie pomaga nawet przygotowania, o czym dość boleśnie przekonałam się na samym początku swojego pobytu tutaj ból brzucha pojawia się dość często stosunkowo szybko powiesić zaparzonej w ten sposób herbaty albo kazać słyszy od poznanych na karanie osób, że czasem w porze suchej wody pitnej brakuje w porze deszczowej właśnie teraz jest jednak pod dostatkiem w, tyle że trzeba za nią zapłacić za 1,5 litrową butelkę zwykle 2USD australijskie, czyli mniej więcej 6zł a dlaczego wody na trawie bez względu na porę roku trzeba oszczędzać czy 2 lata po brakuje też żywności w sklepach znajduje najczęściej jedynie importowane produkty w proszku lub w puszkach pieczywa właściwie nie ma czasem, kiedy przyjdzie dostawa widzi albo nowej Zelandii udaje mi się znaleźć chleb testowe o wiele częściej jest to po prostu baz, czyli słodki biały Chlebek w smaku podobny do drożdżówek dodatków do pieczywa też jest niewiele masło orzechowe marmolada albo topiony cheddar nie brakuje za to dań instant Rostowski królują na półkach tuż obok puszek gotowego spaghetti makrela tuńczyków i sardynek szarpanej wołowiny i kurczaka w zalewie w puszkach można kupić też owoce warzywa w syropie nic z tego nie jest ani specjalnie drogie ani specjalnie smaczne zdrowe na pewno też nie z wyjątkiem Duńczyka, z którego słynie Kiribati, który nawet z puszki smakuje bardzo dobrze nabiału brak z wyjątkiem mleka, które najczęściej kupuje się w proszku i rozrabiać wodą czytałam w jednej z podróżniczych książek, że na trawie zjada się co akurat jest do zjedzenia, a nie to na co ma się ochotę i dokładnie tak jest pod dostatkiem jest natomiast świeżych ryb i to nic dziwnego, bo na wodach należących do Kiribati znajdują się jedne z największych najlepszych łowisk na świecie mieszkańcy też mogą swobodnie korzystać z zasobów oceanu ryby może mówić każdy bez żadnych zezwoleń licencji i bez opłat właściwie codziennie podczas spacerów po wyspie widzę kogoś, kto rozrzuca sieci widzę nigdzie nie trzeba nawet wypływać daleko wystarczy wejść dowody odejścia od brzegu kilka kilkanaście meczów i rozstawić sieci, czego kilkakrotnie byłam świadkiem wody laguny są płytkie podczas porannych od wpływów można odejść nawet na kilkaset metrów od brzegu nie zanurzając się głębiej niż po pas miejscowi są do tego przyzwyczajeni tak jak do tego, że jedzenie bierze się przede wszystkim wody albo drzewa, a tylko czasami ze sklepu oni ze zdobywaniem żywności na wyspie radzą sobie o wiele lepiej niż ja w pierwszych dniach mojego pobytu na trawie, choć z każdym dniem to też się zmienia jest, więc razem z nimi głównie kokosy chlebów chce banany ryż, iżby czasem na jakimś osiedlowym festynie można upolować raka owoców panda Musa spróbowałam tylko raz są słodkie, ale dla mnie zbyt twarde powoli przestaje szukać tego do czego byłam przyzwyczajona w Polsce nie tylko jeśli chodzi o jedzenie brakuje nadal książek kina jakiejś formy znanej kultury na trawie działa tylko jedno muzeum poświęcone historii kulturze Kiribati to jedno piętro w niewielkim domu w miejscowości giga nie był znalazłam też 2 wypożyczalnie kaset fałsz HS nie ma aptek drogerii kin basenów ani innych obiektów sportowych z wyjątkiem kilku boisk do koszykówki zbudowanych w pobliżu kościołów z perspektywy europejskiej nie ma na to Radia Południowej pola do podjęcia typowo wakacyjnych aktywności poza zamieszkującymi ją ludźmi kulturą, którą mieszkańcy współtworzą i która mnie zachwyca spodziewałam się znając wszystkie klimatyczne prognozy na temat tego co czeka Kiribati najbliższej przyszłości, że kiedy tu przyjadę znajdę nieszczęśliwych ludzi przerażonych tym co jeszcze, a znalazłam chyba najbardziej uśmiechnięty naród na ziemi ludzi, którzy nie mają nic cieszą się każdym dniem i sobą nawzajem tu na miejscu właściwie nic nie zdradza fakturze Kiribati tonie na skutek bezpośrednich konsekwencji zmian klimatu rosnącego poziomu mórz i oceanów nic może oprócz dużych czarnych worków piaskiem poustawianych wzdłuż linii wody, które mają spowalniać proces oddzielania się oceanu na ląd są naprawdę spory czuję to za każdym razem, kiedy muszę przez nie przeskoczyć by dostać się na plaże w miejscowości tym Why kute worki znajdują się w miejscu, gdzie jeszcze kilka lat temu było kilkadziesiąt domów woda jednak zbyt często zbyt intensywnie zaczęła podmywać wioskę przeniesiono dalej w głąb lądu opowiedziała mi o tym rozmawia, którą przypadkowo poznałam lokalnym autobusie jadąc ba, żeby dobą Ryki jej dom jest jednym z tych, których nie przeniesiona od brzegu dzieli kilka metrów rozmawia wie, że w końcu przyjdzie pora na nią codziennie widzi z okna wysokie fale nie ma natomiast pojęcia co się z nią wtedy stanie, kiedy ją o to pytam odpowiada, że pewnie pójdzie na dno razem z wyspą, bo nie wie, gdzie indziej miałaby życiu Kiribati jak wynika z prognoz stanie się niezdatna do zamieszkania już niebawem jeszcze przed 2050 rokiem, czyli najpóźniej za 27 lat, choć naukowym gronie są pesymiści, którzy alarmują, że krytyczny moment może nadejść o wiele szybciej nawet około 2035 roku możliwość życia we własnym kraju straci wówczas około 120 000 obywateli, których wcale nie cieszy perspektywa emigracji i budowania swoich życiorysów na nowo z innym może nawet bogatszymi lepszym kraju każda z osób, które poznałam na taras ma własną historię i każda na swój sposób radzi sobie z codziennością, na którą składają się rosnący poziom mórz oceanów susza sztormy i cyklony bardzo chciałam, żeby wszyscy ci ludzie mogli o sobie opowiedzieć własnymi słowami właśnie w tym podcaście, ale dziennikarze obowiązują tu wyjątkowe zasady wedle, których rząd Kiribati musiałby na opublikowanie moich rozmów z mieszkańcami wyrazi zgodę, a takiej zgody na razie nie ma od poznanych dziennikarzy wiem, że to zdarza się często dlatego ludzie Kiribati wiadomo tak niewiele bardzo chciałabym jednak, żebyście poznali, więc to ja opowiem wam historię moich bohaterów w taki sposób w jaki oni sami przedstawili Małgorzata Gołota zabrać Zwiń «

[Odc. 1] Pierwsze dni na Kiribati. Tarawa

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: KIRIBATI. RAPORT Z TONĄCEGO ŚWIATA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 12:00

Najnowsze Podcasty

Matka, która rozwiązuje problemy za pomocą karabinu maszynowego

Polacy nie nadają się na niewolników - Adam Michnik w podcaście na 4 czerwca

W kinach ciekawe premiery, w terenie Grand Prix Komeda

"Słyszała Pani o jakimkolwiek prezydencie na świecie, który czyta każdą ustawę jaką podpisuje?"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL