Czym jest głupota?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Max Wolski jest państwa gościem dzień dobry pisarz filozof autor powieści nic się, o której tutaj rozmawialiśmy, ale dziś nie będziemy rozmawiali o nic się tylko o temacie, któremu książkę ongiś poświęcił inny nasz gość, który się tak składa z Maksem wolskim dobrze zna i Max Wolski też dobrze zna książka mówi o książce Jacka Dobrowolskiego filozofia głupoty na bok głupocie dziś omówimy, a ja zacznę od takiego pytania czy jesteś mądry tak się nie zdecydowanie Rozwiń » nie wręcz mamy wielkie wątpliwości i przepraszam mego pojęcia mądrości i nie używam do w ogóle jestem sceptyczny co do tego czy w ogóle ktoś mądry to, że ktoś jest to, że ktoś nie jest mocny jak rozumiem automatycznie nie oznacza jednak, że jest głupi czy też tutaj jest pewna tożsamość nikt nie jest mądre wszyscy jesteśmy tylko mniej lub bardziej głupi głupota jest plan nasz kondycją wyjściową zastaną domyślną i naturalną, a bycie niegłupi mi to celowo nie używam słowa mądre, bo mam dość sugerowałaby jakiś stan permanentny i a zwłaszcza jakiś taki i taką pozycję trwałą, w której można byłoby wygłaszać jakieś wyższe i mądrości właśnie, więc 3 tutaj staram się unikać myślenia o sobie w takich kategoriach ogłosił uprawnionego do mówienia o wyższych pozycji właśnie zawsze przede wszystkim mówię sobie, że to ja jestem tym głupim, że ja mogę się mylić się na jej, kiedy mówi o głupocie to przede wszystkim mówi o sobie opieram się na własnym doświadczeniu o na własnej i na samą wiedzę na na poznawaniu samego siebie przede wszystkim mili to ja jestem głównym źródłem wiedzy o głupocie w powiedz, więc w tym sensie nie uważam się wcale za mądrego jasne, ale jako ten, który temu tematowi poświęca dużo czasu i kontempluje jego już od jakiegoś no ale już współżycia w zasadzie, bo mniej więcej dziś tak pół życia temu już zacząłem zastanawiać nad tą nad tą sprawą to mam tutaj kilka refleksji i my rozbiór takich przekonań czy czy wyglądu, które wydają się wartymi zgłoszenia no mówimy tutaj cały czas o tym, że głupota czy powiedzieć, że głupota jest czymś na kształt takich wyjść w wyjściowej, ale alei może słowo wyjściowa nie jest do końca adekwatne kondycji, bo skoro skoro w zasadzie trudno powiedzieć o sobie, że się jest mądrym no to no chyba nie jest wyjściowa kondycja kondycja w ogóle natomiast natomiast, skąd ta kariera mądrości wobec tego czy kariera mądrości to oczywiście jest wielkimi filozofii założycielski PiS i gdyby nie to, że wierzymy w mądrości to filozofia nie byłaby możliwa, więc tutaj to filozofowie są głównymi odpowiedzialnymi za nim szerzenie się tego mitu poniekąd jakoś tam oczywiście zakorzenionego w rzeczywistości no bo to, że nikt nie jest mądre czy też to, że osobiście nie wierze swe torze można być mądrym to nie znaczy, że nie wierze w to, że można być mniej głupim bardzo Hill i można być na tej drodze punktowania niegłupim mniej lub bardziej zaawansowanym na tym polega cała zabawa w edukację kulturę człowieczeństwo i w końcu nareszcie też filozofię, że wierzymy w to to stawanie się głupim wierzymy w to, że można trochę sobie pomóc trochę się skorygować klasę wydobyć się w tej pierwotnej kondycji, jaką jest głupota i na jej wierzymy słusznie nie ma to nie jest jakaś zupełna bzdura głupota, a ci, którzy uważają, że mądrość głupota i rozum głupotą czy też są tak, ale jak to jest taka zresztą jak na takich ważnych myśli chrześcijaństwa skądinąd czwartego, zwłaszcza takiego tylko pierwotnego tego tego źródłowego chrześcijaństwa myśl obecna też protestantyzm bierze rozum ludzki jest w gruncie rzeczy gruncie rzeczy głupotą niczym ważnym jedynie wiara w Boga jego łaska może zbawić, tak więc ci, którzy uważają, że rozum wcale nie jest niczego potrzebne, że on właśnie jest głupota ustalenia są tak nieliczni, bo teoretycznie to przez to chrześcijanie albo przynajmniej część z nich lekceważy tę rzecz, jaką jest różnica między głupi ma nie głupi, bo tutaj właśnie tylko wiara jest istotna nie to czy jesteś mądry głupi mądry tak samo może być głupi jeśli nie wiesz ba także w tym sensie mamy różnego rodzaju mądrości, aczkolwiek oczywiście poza tym miałem w związku z religią poza tym wymiarem nazwijmy to Teologicznym to historia filozofii jest właśnie historią nie pytania to jest rozum i w związku z tym również w domyśle pytania to jest głupota pytanie taty głupota jest podstawowym pytaniem filozoficzne, aczkolwiek rzadko wprost zadawanym prawie nigdy nie mówi się wprost głupocie raczej mówi się rozumie ale, ponieważ jakoś ZUS jako filozofia zawsze musi mieć jakiś jakąś koncepcję rozumu wyjściową w założeniu to w założeniu również w domyśle pewnego rodzaju pojęcie głupoty, które można z niej inne wyj aplikować czy wnioskować także mamy od początku filozofii i jak najbardziej historię myślenia o tym czym jest głupota, żeby również historycznie różna zmienna tutaj kontakty w związku z tym również mądrość pić skoro już Murzyn możemy używać tego pojęcia jak roboczo tutaj jako oznaczające kogoś to właśnie wydobywa się z głupoty tak też kogoś, kto jest najmniej głupi właśnie ten mądry rozum leczą, więc oczywiście pytanie o to co to znaczy być rozumne, czyli niegłupim od początku filozofię od Platona Sokratesa jest podstawowym wątkiem my i podstawowym problemem, który rozważa, na których są rozmaite odpowiedzi zatrzymałby się przy tym religijnym wątku, bo to jest ciekawe w jakimś sensie ten ideału prostaczka Bożego czy kogoś, kto jest jak dziecko, kto się właśnie z wszelkich mądrości tego świata ogołacają po to, żeby otworzyć się na transcendencję jest np. w chrześcijaństwie modelowym takim modelową taką figurą przy czym oczywiście tutaj ta głupota nie jest głupotą z mądrością wyższego rzędu tak jest no zaczniemy od samego Chrystusa w to nie jest człowiek, który posługuje się racjonalnym dyskursem tak niegdyś kurs jest daleki od wymogów rozumu jasności zrozumiałości i przekazu klarowności komunikatu mówi on w zasadzie mową no nazwijmy to delikatnie poetycką tak by, czyli jak najdalszą od racjonalnej komunikacji to co mówi Jezus również wpływ na nie stanowi żadnej teorii żadnego systemu żadnego napad zbioru jakichś czy sentencji czy jest to najbliższe zbiorowy sen pensji, ale też w ramach tego zbioru nie mamy jakiejś takiej zasadniczej 1 konkretnej myśli, która to wspaniała wspaniała, która by temu nadawała jakiś jednoznaczny systematyczny też tematyczne sensy dlatego można mieć wiele różnych zrozumieniu czy pojęć i tego co mówił na temat tego co mówił Jezus i w związku z tym mamy też różne mają chrześcijańskie 2 różne koncepcje na to czym ono w istocie jest on tak naprawdę miał na myśli bo, bo można rozumieć bardzo bardzo różnie jak to właśnie mowę poetycką interpretuje to wiele sposobów, ale nie ma żadnej takiej jednoznacznej prima facie zrozumiałej 1 myśli papież WHO, która byłaby gotowa i dawał, więc w tym sensie oczywiście w tym począwszy od co ma tutaj tutaj może oddziela tutaj może się zatrzymamy i wrócimy do tej rozmowy po informacjach przypomnę, że państwa gościem jest Max Wolski pisarz filozof autor powieści nic już jesteśmy ponownie na antenie Max Wolski jest wciąż z nami dzień dobry raz jeszcze dzień dobry rozmawiamy o głupocie i wątek chrześcijański eksplorowanie pod koniec tamtej części naszej rozmowy mówiła o tym, że na tekst w ogóle tekst fundacyjne dla różnych religii to są takie przepastne interpretacyjna przestrzenie, w których można sobie wydobyć co się komu podoba jak się chce wydobyć uzasadnienie dla absolutnego pacyfizmu to się je bez problemu Ewangelii znajdzie jeśli chcę się wydobyć uzasadnienia dla ruszania zbrojnego to też się tam spokojnie takie uzasadnienie znajdzie ja tekst poetycki jak opowiadasz rządzi się innymi prawami aniżeli taki wedle wedle innych stylistyk poprowadzone no właśnie tutaj od tej figurze głupka Bożego czy prostaczka Bożego mówimy od samego Chrystusa zacząłeś no tak, aczkolwiek to oczywiście odnoście do wszystkich religii nie nie chodzi o to, że ten tylko specyfika oczywiście Chrystusa tak i przyczyn powiedziałem to jest taki język poetycki, ale z drugiej strony, pamiętając o tym, że w założeniu jest to komunikat o prawdzie taki komunikat o prawdzie najwyższej to właśnie patrząc z tego punktu widzenia rozum właśnie tutaj łapie się za głowę i to mądrość racjonalna, czyli właściwa filozoficzna tak, bo filozofia zawsze od zarania próbuje być wyjście poza poza religię poza taką naiwność przed racjonalną rozumienia świata i Paryż i próbuje wejść na wyższy stopień, na którym ta gwarancja prawdy jest lepsza bardziej i inni bardziej solidna i jakoś tam krytyczna również tak i na tym polega cała filozofia cała ta zabawa od początku by znaleźć takie, że takie tak taką metodę dochodzenia do prawdy, kto będzie niezależna od wszystkich wcześniejszych i dróg do tej prawdy, która tam drogi zweryfikuje tak powie wreszcie nam, kto ma rację mówiąc kolokwialnie, bo może się nikt nie ma tylko dopiero właśnie ten filozof, który później powołuje jeszcze do życia i nowożytności naukowcy tak i tak naukowiec na końcu dzierży palmę pierwszeństwa racjonalności to on w czasach nowoczesnych jest jakby tym ostatecznym wzorcami bycia racjonalnym, czyli mądrym właśnie w nowoczesnym sensie tego słowa nowocześnie rzecz ujmując mądrość polega na tym, że się idzie za nauką tak za rozum ma za tym co racjonalnie sprawdzone zweryfikowane innymi słowy właśnie naukowe i 8 nowożytnych nowoczesnych czasach utożsamiamy rozumność naukowości ciąg, a wtedy wie właśnie mądrością oczywiście wciąż istnieją inne koncepcje mądrości, które mogą odrzucać te są nowoczesną racjonalność, czyli tradycyjne religijne mądrości albo jakieś takie na nazwijmy to Neo tradycyjne mądrości nie wiem miłej rzeczowe np. co tu też odrzucają na naukową racjonalność, ale niezależnie od tych innych mądrości tak tych poza racjonalnych czy nie naukowych co królową rozumu czy też właśnie tą, która jest najmniej jest strażniczką racjonalności w dzisiejszych czasach właśnie nauka co z 1 strony pokazuje siłę rozumu i jest największym najgłośniejszym najistotniejszym w historii ludzkości narzędziem walki z głupotą, a z drugiej strony też jest czymś ograniczonym mającym wiele zastosowań, ale też do wielu rzeczy nienadającym narzędzie mówię tutaj o tym, że nauka dziś rozwiązuje wiele naszych problemów, ale wiele innych naszych problemów właśnie nie rozwiązuje nie może ich rozwiązać w tym sensie te, nawet jeżeli uczy nas być racjonalnymi to jest racjonalność ograniczona do pewnych pól i nasze życie wykracza poza pola nauka nam nie mówi o tym jak należy być człowiekiem we właściwy sposób i nauka na mnie mówi o tym czy należy mieć jedno czy troje dzieci czy w pewnym sensie oczywiście w sensie tak, że nam dostarczać pewnych danych, które jakoś jednoznacznie mogą wskazywać na to, że pewien wybór będzie bardziej racjonalne niż inne np. ale ale w tym sensie masz rację że, że nie są po prostu pytania nad którymi nauka się zastanawiano celną jest właśnie się aż w końcu na na samym końcem, ale na samym początku pytanie być czy nie być jest pytanie naukowo nie rozstrzyga otwieraj nie wiadomo czy racjonalniej byłoby właśnie je bić i czytać był najbardziej rozumne wybór właśnie nie być dałoby się bronić tej pewne rzeczy całkiem być już jest jakiś sposób błędem obarczony jakoś tam racjonalne niedoskonałe i dlatego najdoskonalsze na świecie byłoby nie bycia najbardziej rozumne właśnie można mądrzejszy, tak więc w tym sensie i rozum naukowy nie rozstrzyga wielu wielu podstawowych dla nas pytanie pozostawia nasz wciąż BSC w zawieszonym na wniesionym sądem co do wielu fundamentalnych egzystencjalną kwestia no ale na pewno jest tak po pierwsze, że sami naukowcy z różnych dziedzin zresztą podejmują różne próby odpowiadania na takie pytania właśnie nauką się, posiłkując to jest 1 rzecz na druga rzecz jest taka, że istnieją też takie stanowiska, że te pytania są po prostu źle postawione te, które np. właśnie nie nauka usiłuje znaleźć odpowiedź, ale filozofia no i że w gruncie rzeczy to jest jakiś rodzaj takiej takiej gry, którą my tutaj podejmujemy dyrektorom uprawiamy, a w gruncie rzeczy ta te kwestie są zupełnie drugorzędne często są Arte faktami wytwarzanymi właśnie w języku nie dotyczącymi niczego konkretnego w związku z tym ta nauka tak naprawdę w zupełności nam wystarczy na jeszcze trzecia jest opcja trzecia opcja jest taki na Rosję and zoom, czyli rodzaj z kolei właśnie głębokiej wiary w to, że nauka wszystkie problemy nam rozwiąże i że tylko nauka się liczy, że i nieśmiertelność i wszystkie inne jeszcze różne benefity dzięki nauce właśnie zyskamy i rzeczywiście takich postaw też jest sporo akurat nie wśród naukowców raczej, choć tacy się zdarzają, ale myślę, że dzisiaj nauka faktycznie się stała takim obiektem kultu dla dla niektórych no nic dodać nic ująć masz rację w tym właśnie wydaje się, że oba te skrajne przekona zarówno ten skrajny Neo stwierdza z jakiej to przekonanie, że wcześniejsze, które wymieniłeś mówi, że się wszystkie te pytania, które na, które nauka nie może odpowiedzieć są są źle podstawiona toczyła się wydaje jakiś sposób redukcyjne i ten tak zręczna pierwszy rzut oka, a protestujemy przeciwko temu i a wcale też ten protest nie wydaje się jakimś takim nagłym krzykiem Pierre racjonalności tutaj wcale to wcale nie jest to też imię jakichś nie wiem wydumanych idei metafizycznych tylko w takich raczej nawet podstawowych rzeczy na zwróćmy uwagę, że nauka też nikt nie mówi ja np. nauka nic nie mówi i o jakichś takich cechach osobowych typu wolna Wola wolność osobista czy na czy tak trochę trochę się tym neuronauki zajmują nowe zajmują, ale właśnie taki sposób, że pokazują, że tego nie ma no tai i ich w szachy i w tym sensie właśnie nauka tym nie znajduje bo jakby to prawda, że właśnie wolna Wola a, a w związku z nim również całe pojęcie osoby jako pewnego ja właśnie no to są takie rzeczy spoza porządku faktów obiektywnych faktów empirycznych faktów, które by się dało naukowo o ukazać dowieść nie widać ja ja pod mikroskopem Otóż donos ale, ale jest trochę takich prac neuro naukowych, które się przyglądają temu fenomenowi zastanawiałem się w jaki sposób na dobrą sprawę powstaje taka taka iluzja właśnie chowanie rzeczy lub rzeczy tak, ale to rzeczywiście są rzeczy z pogranicza filozofii i neuronauki tak naprzeciw nie wiem jak to pracy to ma same Singera który, który w zasadzie jest filozofem, choć też zarazem jest euro naukowcem nie, ale pisze o ja czy Dennetta np. który za filozofem zdecydowanie, choć też bardzo obeznany z nowelą ma konto rzeczywiście są takie rzeczy jak już pogranicza zupełnego fakt tak i co więcej właśnie, kiedy czyta na zgodę na etat zaczęły nachodzić do wniosku, że od tego ja w zasadzie nie ma właśnie tak ono jeszcze, jakim działa wg wytworem drugiego rzędu można, że jakąś taką zbioru oddam Budda miał rację Generali euro ją też Żak tak tak zbiorową iluzją tak samo się wolna Wola to nie jest coś co nam się wydaje czym to jest tylko się coś innego, ale to właśnie taka to coś innego to właśnie to i jednocześnie to jest pewnego rodzaju zbiorowa iluzja, ale zbierała w takim sensie, że właśnie wszyscy ją ma i dlatego tutaj ludzie już poniekąd obiektywna czy też właśnie jest Inter subiektywne, bo wszyscy ludzie ją podzielają i być może dzięki temu żona jest jakoś tam zawarta też w naszej mowie itd. czy mówimy tak, jakbyśmy byli wolni i dlatego jesteśmy wolni, bo tak mówi, ale nie, dlatego że naprawdę wybieramy przyszłości, bo de facto nasza nasza wiara w wolną wolę zresztą Spinozy mówił o tym jak największej głupocie w ogóle ludzkie rzeczowe wierzę, że jest wolny w takim sensie, że wybiera przyszłość, jakby ustanawia co się dzieje dalej podczas gdy nic takiego nie dzieje wszystko jest jakby koniecznie zdeterminowane przyszło jest tylko i tu np. na mienie tutaj dokonujemy wyboru czy też nie decydujemy bynajmniej o tym co się stanie, bo stanie się to co się stanie i tak, ale i nasz wolny wybór polega na naszym naszej wierze to wyłącznie czy taką w takich pisarza generalnie uważa, że należy się tej wiary zupełnie pozbyć na tym właśnie polega mądrość wyższa, że przestajemy wierzyć w to, że los świata w jakikolwiek sposób od nas zależy po, że przyszłość z jakichkolwiek w sposób przez nas zdecydowana, bo to jest największa właśnie największa złota i zaczynamy być dzięki temu dopiero wolni na inny na inny sposób wolni jako ci, którzy już wolni od iluzji wszelakiej i taką właśnie mądrość doradza nam z Pino jako taki kult racjonalista nowożytny można tego też tak określić to taki ultra nacjonalistów, bo i dla niego właśnie rozumowe poznanie wszystkich uwarunkowań naszej egzystencji prowadzi to z tego rodzaju wyzwolenia ze wszystkich tych iluzji jak być tak wejścia na wyższy szczebel bytu nieomal też bardzo ciekawe, ale chyba jak ustawią też naiwna czy koniec końców łatwowierna jest jego wiara moc rozumu moc wiedzy i samą wiedzę takiego wyzwala czas pierwotnej kondycji po, a pierwotna kondycja to coś, czego możemy się raz na jakiś czas być może wydobyć, ale koniec końców zasiadanie powracały tak mnie się wydaje już zresztą na wierze nie da się na stałe wyjść poza pierwotną głupotę poza pierwotne iluzje i ich złudzenia, które mamy tylko się w nich wciąż musimy tkwić nawet czas na wierność wiadomość dla dobra zdarzeń my tu postawimy średnich maks Wolski jest państwa gościem wracamy do tej rozmowy niedługo jesteśmy ponownie na antenie Max Wolski wciąż z nami dzień dobry raz jeszcze dzień dobry o tym, że swoistą specyficzną wolność, a zatem mądrości jak rozumiem uzyskujemy poprzez rozpoznanie jak bardzo jesteśmy na wielu poziomach uwarunkowań jak bardzo zniewolenie jesteśmy właśnie mówiłeś w kontekście Spinozy wcześniej na tu znowu pewien pewna buddyjska analogia się pojawia w głowie, bo wprawdzie tam w perspektywie buddyjskiej chodzi o to, żeby rozpoznać pustkę absolutną wszystkiego i nierzeczywistość rzeczywistości właśnie ale w jakim stopniu ten rodzaj uświadomienia sobie jak głęboko jest zależny moc od przyczynowo-skutkowej procesów świecie zachodzących jest też niezwykle niezwykle istotne no właśnie tutaj ciekawy ciekawe połączenie czy też pomost powstał pomiędzy tą kwestią mądrości grup głupoty, której rozmawiamy, a samo Poznania na dobrą sprawę, bo chyba gdzieś w tym kierunku ta rozmowa nam poszła w kierunku samo Poznania tak jako takiego podstawowego sposobu na wydobycie się głupoty to właśnie mówi to właśnie mówi Pino za m.in. który to jest ciekawe, że on właśnie zauważa, że nikt nie jest jakby rozumny od urodzenia tak wydaje się to oczywiście kompletne badałem, ale też przy takich kart też na świat w ogóle nie uwzględniał tego jak podmiot staje się rozumny i tego dopiero tylko od razu zakładał jako już rozrząd np. tak to było takie właśnie mocno oderwane od doświadczenia przed 1 o stawanie się coś w tym rozum śpi nowe też mamy taki taką drogę stawania się jednostki i czystą racjonalnością, ale jednak jest takie bardziej nazwijmy to życiowe założenia o czy taka właśnie takie doświadczenie, które on tam ewidentnie wykorzystuje się doświadczenia doświadczenia obycia pierwotnie właśnie czy założenia pogrążonym w rozmaitych przesądach rozmaitych i błędach pomysł o łukowych spowiedzi rozpoznania tak by tak jakby taki nasz pierwotny świat naszego umysłu też budżet świat błędów rozmaite świat kompletnego pomieszania i po plątania wszystkiego wszystkim złych rozpoznają złych założeń złych błędnych wniosków już o błędnych przekonań itd. itd. jakby tylko Pierre pierwotnie kondycja człowieka z tego się na jej należy właśnie szczytowy czy dzięki samo pozna dzięki zrozumieniu wszystkich tych błędów po kolei, skąd my się biorą, jakie są mechanizmy powstawania, dlaczego te błędy są poniekąd konieczne nieuniknione już takie wielkie wielkie studium samego siebie jako tego głupca, który tu w tych błędnych przekonaniach i założeniach jest zawsze pogrążony i chce się z nich wydobywa ku takiej wyższej samo twierdzy samo zrozumieniu itd. wydaje mi się, że tutaj pilnował akurat w tym jest taki właśnie wypowiedział buddyjski i toteż prawda, ale jak będą też jest tutaj na swój sposób jeszcze starożytny doznać rząd jakiś tam w sposób, który replikuje tę często starożytne podejście to mądrość tego takiego jednostkowego stawania się no bo w tamtych czasach jedyne toczonych mówić tylko jak indywidualnie się uczyć prawda indywidualnie nabywać taką wiedzę jakieś przekonania natomiast nie było czegoś takiego jak postęp ludzkości tak i my znamy ten proces nie tylko jako indywidualne, ale również jako proces historyczny to znaczy znamy jako postęp jako świadczenie, które nie tylko dotyka pojedynczych osób lektur jak ma dotknąć całego społeczeństwa ma wszystkich oświecić i wszystkich ludzi jako jako zbiorowości właśnie zbyt dobrze być wsie ciemnoty zabobonu z głupoty właśnie tak na wyższy poziom może właśnie mądrości, bo oświecenia nie ma takich ambicji nazwijmy to mądrością owych wprost, chociaż też rzecz jasna jest tam tata tata ten kult również rozumu im winien zawarty, czyli pewnego rodzaju właśnie pycha przemoc żałość, ale generalnie chodzi tutaj o taką maksymalne maksymalna jest popularyzowanie i poszerzenie tego wymiaru ludzkiej racjonalności tak, aby ludzi jako takich uczynić mniej głupi to jest zupełnie nowy i bezprecedensowy w historii można powiedzieć projekt to wcześniej ludzie jedynie jako osobniki jako pojedyncze jednostki stawali się mądrze, a od czasów oświecenia my się stajemy może jako zbiorowość też próbujemy stać się racjonalni czy racjonalniej się jako zbiorowość i to było Kenta to była niesamowita oryginalność rozumu oświetleniowego tej nowoczesnej racjonalności, czyli tego nowoczesnego pojęcia głupoty, że można wszystkich ludzi uczynić mniej długi tak, a nawet w takim utopii innym pojęciu no i oświeceniowego postępu widziano gdzieś tam na końcu tego procesu jakąś taką ludzkość całkowicie znacjonalizowano całkowicie i może być skuteczną doskonale zorganizowaną absolutnie racjonalną i i realizującą najwyższe dobro tak to kto Heather tak sobie wyobrażał koniec historii jako taki triumf już absolutny triumf racjonalnej gości w społeczeństwie, które jest w zasadzie doskonałe to znaczy właśnie, że pewne będzie pozbawione całkowicie wymiaru irracjonalnego tej tej głupoty rozumianej tym razem już właśnie takim wymiarze społecznym jako o no wszystko to co szkodzi rozwojowi i ludzkiego życia, bo w wymiarze intelektualnym materialne tak, bo wy, bo nowoczesność jest nastawiona na pożytek tak właśnie rozumiana jako jako jako postem czy standardów życia materialnego i duchowego to co pożyteczne to co przynosi ten postęp to szkodliwe to co hamuje albo roznosi w tym, że głupota czy ciemnota to są wszystkie te siły, które hamują postęp, czyli właśnie nie po co pożyteczne są szkodliwe tak, ale w idealnym społeczeństwie jak sobie wyobrażał HLA też Mark nie byłoby nic z tych sił, które ten postęp hamują czy ograniczają ludzki potencjał racjonalne właśnie został rozwinięty to maksimum swoich możliwości do jak swego rodzaju absolutu, czyli że ani komunizm ani taka bluzka idealna społeczność nie byłyby żaden sposób dotknięte głupotą tutaj zbliżamy się do końca naszej rozmowy powoli mamy jeszcze kilka minut i chciałbym jeszcze wątek wprowadzić, który się w zasadzie, jakby bezpośrednio łączy z tym, którym teraz mówisz to znaczy tych różnych krytyk racjonalności wiedzy jako czegoś potencjalnie niebezpiecznego albo czegoś służącego realizowaniu pewnych autorytarnych projektów czy totalitarnych wręcz, które się pojawiają w drugiej połowie dwudziestego wieku od od, a dolna poczynając i no właśnie to jest też bardzo ciekawa perspektywa, bo ta racjonalność rozumu, które w zasadzie był niesiony na na sztandarach przez kilkanaście stuleci tradycji filozoficznej czy kilkadziesiąt stuleci na doczekały się też bardzo poważnych krytyki wewnątrz tej tradycji dokonywanych i podstawowa tradycja się historii intelektualnej nowoczesności, która krytykuje rozum to jest romantyzm tak zgadza się romantyzm to pierwsza właśnie nowoczesna reakcja na oświetlenie i negatywna tak czasem skrajnie negatywny ma Roman też ma wiele oblicz nie jest bardzo spójne czy koszt konsekwentny tak jak oświecenie, które się zatem na swój nacjonalistyczny charakter musi być po prostu jakaś tam koniec końców miejsce wszystkie wspólne mianowniki czy całym swoim wewnętrznym zróżnicowaniu romantyzm tego nie potrzebuje, bo właśnie romantyzm odrzuca rosół tak romantyzm jest wobec poziomu podejrzliwy zarzuca mu po pierwsze, właśnie w tych nadmierne roszczenia do władzy, które się oczywiście koniec końców się jakimś terrorze kończą tak terror rewolucji, która w imieniu rozumu koniec końców gilotyną wała mi no dla wielu było to argument przeciwko rozumowi, więc romantyzm jest na takim ruchem, który oświecenie te odrzuca na bycie romantykiem to przede wszystkim właśnie poszukiwanie odpowiedzi na pytanie jak być wolnym bez rozumu jak wolny poza rozumem nie romantyk szukają innych autorytetów dla swojej wolności, bo wolność musi mieć jakiś taki sam ogranicznik jakiś tam jakieś tam za jakieś tam grani przez zasady tu, więc oświeceniu granice wolności wyznaczał rozum, jeżeli romantyk odrzuca rozumna poszukuje innych granic dlatego często wraca po prostu do do starych autorytetów i to jest taki typowy romantyczny właśnie zwrot ku tradycji ku ku złu ku jakimś takim właśnie innym formom mądrości i by często mistycznym tak dalej itd. więc to jest taki 1 wątek Teresy i wspomniałeś o Dorn nie i wydaje mi się za darmo też w dużej mierze jest takie rzeczy się teza kontrowersyjna na dłuższą dyskusję, ale też bardzo silnie w tej romantycznej tradycji niemieckiej filozofii zakorzeniony i mamy jeszcze 1,5 minut i ta jego i jego przekonanie o tym, że rozum jest odpowiedzialny za wszystkie te wszystkie horrory dwudziestego wieku, bo tak w skrócie mówią tak tego się wprowadza jego Tessa na temat historii nowoczesnego rozum także zaczyna dobrze, ale skończyło się gwałcić cała ta cała ta oświetleniowe nasza droga i nowe nie ma tutaj miejsca na to, żeby z tą tezą szaleje polemizować, ale osobiście się z tym nie mamy, ale myślę wiesz co ma się, że wrócimy sobie do tej rozmowy następnym razem po prostu poświęcimy ją racjonalności i wtedy będzie dużo czasu, żeby o tym pogadać no i opowiedzieć o Madonnie też, bo teraz niestety nasz czas dobiegł końca także bardzo serdecznie chciałem podziękować za za to spotkanie Max Wolski był państwa gościem bardzo dziękuję dziękuję również zaproszenia i do usłyszenia w dalszym ciągu tak jest pisarz filozof autor powieści nicość tak jak powiedziałem do rozmowy o racjonalności, bo zaczęliśmy od głupoty wróciliśmy do, a zakończyliśmy na racjonalności wrócimy przy następnej najbliższej okazji Zwiń «

Czym jest głupota?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MAGAZYN FILOZOFA - TOMASZ STAWISZYŃSKI

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 12:00

Najnowsze Podcasty

"Raj dla przyrodników". Na Madagaskarze, wyspie wielkości Francji, jest więcej gatunków płazów i gadów niż w całej Europie

Fotowoltaika w firmie. Czy to się opłaca?

Potencjalne zarzewia kolejnych konfliktów - Tajwan i Himalaje [Świat w 2023]

Po co Homer pomiędzy nicością a nicością

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL