Odpowiadał za stalinizację Polski, potępienie stalinizmu przypłacił zawałem. O Bolesławie Bierucie

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór państwu przy mikrofonie Karolina Lewicka zapraszam państwa na audycję sprawy różna moim państwa dzisiejszym gościem jest prof. Andrzej Friszke Polska Akademia Nauk dobry wieczór pani prawda, że będziemy rozmawiać o postaci Bolesława Bieruta oczywiście wszyscy wiemy kim ów człowiek był, ale zadam na początek pytania, które przeniesie nas w jego dojrzałość już będziemy w roku 1944, dlaczego Bolesław Bierut był tak ważne pod koniec drugiej wojny światowej Rozwiń » no właśnie na to pytanie nie do końca da się odpowiedzieć, bo w jego biografii jest szereg znaków zapytania i to właśnie znaków zapytania odpowiedź na, który by nam pozwoliła odpowiedzieć konsekwencje NATO pytanie, dlaczego w roku czterdziestym czwartym Stalin uznał go za tą najważniejszą postać wśród polskich komunistów i to jemu wydawał najistotniejsze polecenia z nim rozmawiał już w okresie PKWN nią ani z gmin i bo trzeba powiedzieć taką rzecz jeśli chodzi o tych najbardziej znanych przedwojennych komunistów to Stalin wymordował 3 rywali ci, którzy siedzieli sanacyjnych więzień dokładnie przetrwali ci, którzy wzięli sanacyjnych więzieniach akurat Bolesław Bierut miał wyrok 7 lat potężny wyrok za działalność w kierownictwie MOPR-u międzynarodowa organizacja pomocy rewolucjonistom to organ za nielegalna bliźniacza z komunistyczną partią polskim myślę, że musiał być więcej w tym wyroku, bo 7 lat nie dostał za sam MOPR, czyli musiały być elementy działalności prawdopodobnie wojskowej, czyli dywersji wojsku polskim no i to jest w zasadzie powód może jedyny, że akurat Bierut albo już takich było więcej większa była grupa komunistów, którzy mieli wysokie wyroki, którzy sprawdzili przedwojennej partii, którzy mieli jakieś doświadczenia w Moskwie, a przetrwali i oni byli na ogół w kierownictwie partii, ale nie na jej cel, więc tu dochodzimy do znaków zapytania tych znaków zapytania będzie więcej i myślę, że oni sobie w tej rozmowie powie to jeszcze taki cytat to ucieczce na zachód Józef światło tak mówił obie rzucie z łaski Józefa Stalina zostaliście wielkorządca moskiewskie w Polsce przedłużyli jeszcze tradycje namiestników carskiej Rosji w Warszawie za życia Józefa Stalina wygłaszali na jego cześć najbardziej wiernopoddańczy hymn jakich nie śpiewano nawet na cześć carów rosyjskich może ten element charakteru Bieruta to poddaństwo Stalinowi zdecydowało, że Stalin na niego postawił nie to oczywiście był element wreszcie każdego działacza komunistycznego każdego przywódcy komunistycznego w tamtym czasie rytuał obowiązujący wygłaszania tych wszystkich pochwał Moskwy Stalina itd. natomiast Stalin osadzając tych właśnie wielką rząd cóż z tytułem sekretarzy generalnych albo pierwszych sekretarzy partii komunistycznej no osadza tam ludzi na tych stanowiskach, którzy byli absolutnie wierni sprawdzeni wierni wiadomo było, że mają cechy charakteru władcze jakiś mierze wobec swojego społeczeństwa i nie są powiązani jakimiś obcymi siłami, bo to jest obsesja Stalina, że wszędzie są wywiady obce, że jakieś odchylenia, a to Trocki ziści, a to prawicowe odchylenie, a to na różne takie brana i te od IT i to podejrzliwość właśnie spowodowała, że wymordował polskich komunistów licz, uważając to wszystko są agenci na i najjaśniej i dlaczego akurat zaufał Bieruta owi więcej Pm na ogół większość tych członków ścisłej elity komunistycznej przyjechała do Polski ze związku Radzieckiego, czyli była w zasięgu władz radzieckich także służb specjalnych sowieckich co najmniej od 3009. do 400 czwartego roku czyli by było, kiedy ich sprzeciw trochę, acz prześwietlić sprawdzić zobaczyć jakąś w różnych sytuacjach zachowują Bierut nie Bierut był w związku Radzieckim się tak można powiedzieć, czyli na ziemiach okupowanych przez Sowiety od jesieni 3009. roku do czerwca czterdziestego pierwszego i koniec dalej następnym okresie był pod okupacją niemiecką w Mińsku zajętym przez Niemców z portretem Adolfa Hitlera w swoim gabinecie ponoć pracując jako agent sowiecki no myślę, że to jest odpowiedź, bo w normalnej sytuacji, gdyby on tak z tytułu losowego nie nie załapał się na ewakuację został w tym Mińsk Wilno tam pracował, bo każdy czegoś musi żyć to, żeby nie awansował tak bardzo to, że on zachował za czas obecności pod okupacją niemiecką zaufanie Moskwy to musi być jakiś powód potem bardzo istotny no i jedno zatrzymali, jakie zaufanie rosyjscy obywatele, którzy byli pod okupacją niemiecką potem mieli im kłopoty w papierach wkład, bo byli podejrzani dokładnie dokładnie i nie to, że był jak w oddziale partyzanckim pracowała pani słusznie zauważyła w niemieckim urzędzie, a więc to jest właściwie podstawa do wytoczenia sprawy o kolaborację z Okola rację z Niemcami groźba uwięzienia, a może jeszcze gorzej, a odwrotnie on, że tak powiem w tym okresie wyrasta na osoby, która będzie przejmowała władzę w Polsce uważam, że to jest wielki znak zapytania nad tą biografią, który warunkuje to co będzie potem i właściwie określa jako jego pozycję na, ale nie mamy żadnych dowodów żadnych materiałów czy na dno był pewnie tak pani powiedziała prawdopodobnie był sowieckim wywiadzie w tym w tym czasie w tym Mińsku ale, toteż jeszcze nie wiemy co tu do końca znaczy wróćmy zatem do początku tej biografii, bo trochę takie wrażenie, że to jest jednak tajemnicza postać się potem oczywiście, kiedy był już się ważnym prominentnym działaczem potem politykiem potem właściwie przywódcą polskiej ludowej to sfabrykowane na jego temat rozmaite historie zacznijmy od roku 1800 dziewięćdziesiątego drugiego wiemy, że wtedy przychodzi na świat wiemy, gdzie w rurach brygidki pod Lublinem wiemy, że to wielodzietna rodzina Chłopska jest synem Wojciecha Bieruta, który ponoć walczył w powstaniu styczniowym i Marianny Salomea z domu wolskiej ich około roku 1908 jego rodzina przeprowadza się do Lublina ojciec tam otrzymał posadę u hrabiego tarnowskiego przy sprzedaży części majątku co jeszcze wie o jego dzieciństwie niewiele niewiele do, a ja, tym bardziej bo, jakby aż tak głęboko terenie studiowałem, ale była to oczywiście w tym sensie można powiedzieć typowa sytuacja jeśli chodzi o ludność miejską uboga rodzina robotnicza pochodzenia chłopskiego z tradycjami właśnie chłopskimi wykorzenienia na jakiejś mierze na liściu grająca tak powiem miejsca dla siebie no to były dobrał to byli ubodzy ludzie no Plant to była droga byli tacy w tym, że tak pełną wiatr w oczy pod górkę no tali perspektywy szkół jakich nie ma i w zasadzie taki życiorys no takiego roboczego to niestety Lublin jeszcze, czyli nawet nie to, że jakaś duża fabryka fachowiec no nie taka powiedział praca marna i tak nie najgorzej prawda w końcu się tam znalazł wózek carem pracował w drukarni wcześniej pomocnik murarza no tak nota dla nie do UE jeśli chodzi o jego tak powiem drogę w kierunku życia publicznego późniejszego jeszcze nie mówimy o żadnej wielkiej stanowiskach osobą szalenie ważny był Jan Hempel od 1910 roku należał do takiego kółka robotniczego prowadzonego przez Hempla tali, lecz 2, a może tym Hemp Lubo to jest oczywiście nie nie wszyscy wiedzą, kto to jest Otóż to był intelektualista inteligent z prawdziwego zdarzenia wolno myśliciel człowiek o poglądach społecznych takich liczących się autor wielu artykułów 1 promotor Spółdzielczości to jest kierunek, który dzisiaj może też mało, kto wie co to jest spółdzielczość, dlaczego ta idea była taka ważna no to jest idea jak zbudować w społeczeństwie sytuacji przekształcić społeczeństwo w kilku braku wyzysku, żeby nie było kolejna utopia no tak w gruncie rzeczy, jeżeli myślimy o całym systemie to tak ale, ale spółdzielczość była bardzo rozwinięta w tamtych czasach za niekoniecznie była związana z lewicą no prawda rodzaj spółdzielni to jest Wielkopolska i Galicji rozwijają się spółdzielnia jest taki pomysł ruch Spółdzielczy bardzo silne w drugiej RP nota oczywiście Stanisław Wojciechowski prezydent prawda on jednym z projektantów Spółdzielczości Marian Rapacki to są bardzo wybitna postać, o co chodziło o to chodziło, żeby zbudować tak po formę współpracy między ludźmi o charakterze ekonomicznym, że boi się uczyli bycia społeczeństwem, a nie tylko takim wozem czarno roboczym budować pewną kreatywność tych ludziach, czyli to był program wychowawczy, a jednocześnie był to program ekonomiczny, żeby w ramach wytwarzania przez spółdzielczość jakichś dóbr w tym wypadku mówimy tutaj wszystkim mówią zbiorczo Spółdzielczości Spożywców, czyli produkty rolniczą konsumpcyjny, ale można, bo były też inny pomysł w głowie chodzi o to, żeby tak wiem ten to co zostało wytworzone no dochód z tego trafią do tych, którzy wytwarzają, a nie to, że pośrednicy wszystko zjadają jest chodzi, jakby skrócenie pośrednie drogi do pośrednictwa i oczywiście usunięcie tego elementu kapitalizm może jest jakiś prawda właściciel właściciel kapitału organizuje pracę i potem zabiera ogromną część zysku no właśnie nie ma właściciela nie ma za dużo pośredników tworzymy społeczność wytwórców, a zatem wszystko co na tym rynku zyskamy jako należność wrócić do tych spółdzielców jest to pomysł na równość pewną społeczną to ruch rynku, który miał na jeszcze Edward Ramos randa on miał wybitni ludzie tak po, którzy nie chcieli iść w kierunku takim doktrynalnym marsz stos rewolucja szukali takiej drogi pośredniej jednak, żeby budować większą równość między ludźmi jak powiedzie większe takie zaangażowanie, żeby ludzie, jakby sami mieli dźwigać odpowiedzialność za siebie za swoją pracę współpracować ze sobą, więc od Spółdzielczości jest dość blisko przed samorządów to jest trochę takie myślenie czytałem, że pod wpływam Hempla Bierut także zrywa z religią oraz, że zaczyna się dalej uczyć zapisał się do szkoły wieczorowej, gdzie uzyskał wykształcenie handlowe rok 1912 wstąpił do polskiej partii socjalistycznej lewicy wtedy właśnie to zaangażowanie w ruch Spółdzielczy, który pan profesor przed chwilą mówił UE ma miejsce do właściwie potem następuje to odciążenie w kierunku jednak komunizmu od socjalizmu komunizmu no tak duże jest niekonsekwentne czy spółdzielcy tamtej epoce to znaczy mówimy o okresie powiedzmy pierwsza wojna światowa zaraz po pierwszej wojnie światowej to na owo tam się pojawia jest bardzo silne no i powiedziałem przed chwilą wymienia osoby, które dalekie są wszelkiego komunizmu, ale wśród spółdzielczych jest silny nurt mocno lewicowi mocno lewicowym mocno antykapitalistyczne on niekoniecznie musi być od razu z komunizmem związane, bo to jest pytanie właśnie wtedy o czy to ma być 1 partia czy to ma być związane z rewolucją przewrotem nie wszyscy tak uważają się dzielą są rewolucjoniści społecznego zżymają, że ten społeczeństwem burżuazyjnym demokratycznym wielu partyjnych będziemy budowali taki ruch jak będzie zmieniał ludzi prawda tworzył rodzaj współpracy społecznej właśnie lewicowej bez rewolucji i jeśli chodzi o Bieruta i Hempla dziś tak wahają oni nie są rewolucją czy Hempel przede wszystkim Bierut idzie trochę, zanim nie są rewolucyjne natomiast sytuacja, jakby wpycha trochę stołeczną stronę, bo oczywiście ich takie mocno utopijne pewne sympatie dla dla la sprzed eksperymentu Radzieckiego, a powodują, że oni są źle postrzegani i są, jakby wypychani zarówno przez swoich innych spółdzielców mniej radykalnych jak władze na to patrzą po element wrogi na tak jest wojna z bolszewikami, zwłaszcza są przygody Hempla prawda za ostrą krytykę ustroju w ogóle aresztowali by bez sensu ani wtedy aresztowali w tym roku dwudziestym, bo no no bo właśnie nie było powodu nie trafił do więzienia to bardzo zradykalizował pchnęło w kierunku komunizmu i chyba tak można powiedzieć, że około 2002. roku to on się, że zdeklarowany komunista i w zasadzie Bierut podobnie on jakby za nim idzie 2005. rok jeszcze do Rosji na przeznaczony dla funkcjonariuszy komunistycznej partii Polski kurs zasad konspiracji wywiadu i sabotażu potem wraca do Polski nadzoruje drukarni komunistycznej partii Polski 2007. roku uczy się w międzynarodowej szkole leninowskiej jest działaczem Kominternu w Austrii Czech Słowacji, ale na razie mamy, żeby te szkoły są ważne Otóż właśnie to jest to nam pokazuje, że jeżeli on skierowany podobnie można czytać było pojechać jak to dzisiaj można będzie je do związku nie był turystą, jakie to jest sprawa, że to partia musi go wyłonić partia komunistów i skierowali oni kierować załatwić lewe papiery załatwić, żeby mu przejechać nielegalnie do tego związku Radzieckiego no, a tam prawda w Moskwie jest decyzja wydaliśmy powiedziałbym stypendium dzisiaj prawda, czyli wikt opierunek wikt opierunek i uznać, że on jest godny tego, żeby uczyć go nie tylko ideologii, ale także działalności praktycznej konspiracji z elementami samoobrony prawdopodobnie też strzelanie takie rzeczy no to już tak byle kto żona poglądy komunistyczne tego nie to niema dużo takich osób to niebyły szkoły masowe tam było dniem 30 osób coś takiego na takim kursie całej Polski w związku z tym to on już jest wyłonione jako człowiek rokujący perspektywiczna i co więcej przy perspektywie co jest też związek jest, więc jeżeli ktoś w takich szkołach uczestniczy w tej szkole leninowskiej wcześniej ty to był komunistyczny uniwersytety mniejszości narodowych Zachodu się nazywa no to tam też jest infiltracja GPU oni sprawdzają, kto tam jest to szpiega i ktoś nie podeszła w związku z tym Odry się uda, który się podaje za komunista zapora jest, aby z zapowiedziami mają obsesję na tym punkcie, że tutaj podsyłają prawda agentów w Polskiej policji czy wywiadu w związku z tym on w tych szkołach przeszedł no lustrację byśmy powiedzieli komunistyczną dopłaty poznano od strony charakteru od strony poglądów ostrych zachowań od strony powiązań obserwowano pilnie, jeżeli mówimy o pytaniu tym pierwszym, które postawiliśmy, dlaczego natura no tak w wyniku tych szkół on się znalazł jednak wśród elity komunistycznej ludzi bardzo już takich do bardzo najbardziej zaufanych sprawdzonych, że uznano wówczas nasz człowiek no jakoś tak, dlatego że jak pani wspomniała on zostanie skierowany do pracy Komintern nie czy komunistycznej Międzynarodówce Międzynarodówce komunistycznej, a to, że sprawa bardzo poważna to jest organizacja ochrony międzynarodowej wprost kierowana przez Moskwę to już też nie jest partia komunistyczna Polska to jest jakby osobne krąg ludzi podwójnie zweryfikowanych już uznanych za prawda funkcję już w dużym międzynarodowym i skierowany do innych partii poczyta MON w tych innych partiach no zwykle było to po pierwsze, rodzaj obserwacji co tam się dzieje w tej komunistycznej partii Austrii czy w komunistycznej partii Czech czy w komunistycznej partii Bułgarii zwykle tam trwały jakieś konflikty personalne albo ideologiczne właśnie decyzję sympatycy Trockiego albo jakiś brak zaufania do związku Radzieckiego jakieś wątpliwości taki ktoś tego Kominternu miał to wszystko zauważyć zarejestrować zaraportować do Moskwy i ewentualnie uzyskać decyzję, żeby dane i Uciński został wyrzucony z kierownictwa jest niegodny zaufania no to on już tutaj odgrywał taką rolę nie bez no no poważną poważną kolejny znaczący moment wasze i to to jest też mówi jeszcze 1 znak zapytania co, aby się zdarzyło w tym okresie gdy, gdyż szkoły leninowskiej też, że on tak awansował, żeby komin Komintern już dziś wysyłał to jest tego nie rozstrzygniemy w Polsce żaden inny sposób bliższa mi się dostać naprawdę tajnych akt w Moskwie 1932 rok wraca do Polski później druga połowa lat trzydziestych to cios za ciosem, o czym pan profesor opowiadał, bo w grudniu 3003. roku zostaje aresztowany skazany właśnie na 7 lat więzienia wkrótce zostanie też usunięte z komunistycznej partii Polski za postawę niegodną komunista, ale czy to jest prawda czy TR, bo partia w zasadzie wszyscy muszą zlikwidowana czy RN siódmym jest wymordował może jeszcze wcześniej może uznano go, że np. poszedł na współpracę z prokuratorem sanacyjnym może godnie zachowuje w tym więzieniu nie wiem miał tutaj nie wiem czy rzeczywiście taki epizod miał miejsce zostaw na mocy amnestii w roku 1930 ósmy zostaje zwolniony i faktycznie komunistyczna partia Polski już nie istnieje większość jego dawnych towarzyszy już jest wieczności, bo zginęła w ramach wielkiej czystki no i on wybuchu drugiej wojny światowej pracuje sobie i mniej ni więcej tylko jako księgowy Społem tak dokładnie, czyli na zwykłym takim stanowisku cywilny mało urzędniczym byśmy powiedzieli cywilnym no bo inaczej nie może komunistyczna partia rozwiązań w natomiast ten też Społem, jakby trochę powrotem do dawnych znajomości dawnych kontaktów z lat dwudziestych i odegra pewną rolę w okresie potem pod koniec wojny, bo tam w tym Społem no są działacze lewicowi spółdzielcze, do których on niektórych będzie potem odwoływał wciągnie m.in. Stanisława farbę to nazwisko mało znane do socjalista, ale bezpartyjny on zostanie powojnie przez Bieruta wciągnięty do najwyższych władz Pepeesu nie jego partii kominy Pepeesu ido stanie się wiceprzewodniczącym krajowej rady narodowej z takim wicemarszałkiem Sejmu w pewnym okresie to była ważna postać po mnie potem zniknął, ale to jedno takie kontakty bym powiedział nie tylko polityk komunistycznej teraz ten drugi albo właściwie trzeci przełomowy moment, bo wybucha druga wojna światowa po wybuchu wojny Bierut opuszcza Warszawę wyjeżdża do Lublina potem po kapitulacji wraca do stolicy potem wyjeżdża do Białegostoku ponoć przyjął obywatelstwo są wielo wsi radowali wszystkim tym, którzy mieli nieszczęście znaleźć się na tych terenach, które zajęła armia czerwona pozostali byli pod okupacją niemiecką też nie do pozazdroszczenia no i w momencie ataku trzeciej rzeszy, kiedy zaczyna się operacja Barbarossa on przebywa w Mińsku no właśnie ten okres między czterdziestym pierwszym, a czterdziestym trzecim rokiem tak jak pan mówił panie profesorze dość tajemniczy nieodgadniony nie wiadomo co tak naprawdę się tam działo stało mówi między czterdziestym trzecim rokiem, bo w czterdziestym trzecim roku został przerzucony do Polski wszedł w skład KC polskiej partii Robotniczej pod nazwiskiem Bolesław Binkowski no dobrze, ale jak jest zaś przerzucony wśród założycieli PPR była Małgorzata Fornalska, która w roku czterdziestym trzecim wraz z Interem kierowała partią Małgorzata Fornalska była właściwie formalną żoną Bieruta mieli dziecko informatyka latem czterdziestego trzeciego roku wysłała Janka Krasickiego znalazł taka postać szkoły imienia Janka Krasickiego zatem miał odznakę imienia Janka Krasickiego wystawiane Krasicki wysłała do tego Mińska, żeby przywieźć Bieruta i teraz tak obyczaje komunistów reguły działania wykluczały możliwość działania w takich nawet sprawa, dlatego że się tak podoba ona musiała uzyskać na to zgodę w Moskwie miała dostęp formalnie ska do radiostacji łączącej z Moskwą i moim zdaniem to była decyzja, którą ona mogła zaproponować, ale musiał uzyskać zgodę i Bierut został przewieziony przez Janka Krasickiego do Warszawy, żeby wzmocnić kierownictwo partii wzmocnić to właściwe kierownictwo partii do poza Finder Fornalska w zasadzie to tam nikogo takiego godnego zaufania z punktu widzenia komunistów naprawdę godnego zaufania nie było i faktycznie jak 4 w listopadzie czterdziestego trzeciego roku gestapo aresztuje Forman z kolei Findera zaraz zamorduje no to na czele partii, kto stał Władysław Gomułka aktor to był Władysław Gomułka to był działacz terenowy komunistyczny do niskiego szczebla przed wojną, do których nie mieli specjalnie zaufania i bielą, którego zaufanie nie miał też sam Bierut, bo będzie na niego donosił do Moskwy dokładnie i no i w tym momencie Bierut staje się taką osobą, na której można polegać z punktu widzenia Moskwy jak, bo nasz człowiek tak tak, a Gomułka jest tym, który dopiero takie zaufanie musi zabiegać zresztą wyraził się wprost z braku dostarczenia łączności do porozumiewania się z Moskwą on przez szereg miesięcy nie będzie miał dostępu do radiostacji w okupowanej Polsce, która łączy z wniosku na jej z tym wiążą różne rzeczy, o których dzisiaj mówić nie będzie, ale Bierut no niby też teoretycznie nie ma łączności z Moskwą ale, ale jest tą osobą, o których wiemy że, że na nim na nim polegają i staje się Gomułka też to wie, że to jest ważna osoba w związku z tym, montując krajową radę narodową, czyli tagi takie porozumienie niby, bo to jest wszystko lipa to nie jest naprawdę porozumień, ale tak ma udawać z innymi partiami grupami politycznymi szefem tam robi Bieruta, czyli przewodni prezes prezydentem potem siebie znalazło wtedy przewodniczącym krajowej rady narodowe to jest także między Gomułką Bierutem trwała walka o władzę i spływ, który będzie z nas ważniejszym czy też się była za tym konfliktem stała za tym konfliktem jakaś wizja np. Gomułka, który stawiał na bardziej ewolucyjną, a metodę wprowadzania ustroju komunistycznego w Polsce czy też właśnie Bierut, który chciał takiej twardej brutalnej zdecydowanej stabilizacji kraju tego nie wiemy do końca czy na pewno to pierwsze tak to znaczy Gomułka był politykiem jednak już 1 osób z emocjami czy z ambicjami on chciał zbudować szersze porozumienie wokół partii komunistycznej, który partia porozumienie byłaby tą tak zdecydował o wszystkich rzeczach najważniejszych, ale powinna mieć jakiś poparcie, zwłaszcza ludowców chłopów ludowców no i części socjalistów i jego starania różne m.in. krajowa rada narodowa właśnie m.in. po to, była powoływana jest raczej pomysł Gomułki zbijania Bieruta de natomiast Bierut wydaje się, że uważał z nami tak są relacje z tamtego czasu jak przyjdzie armia czerwona to wystarcza to wtedy się znajdą chętni do współpracy nie trzeba z zapasem chodzenia na jakieś kompromisy układać się z tymi co nie są komunistami w tym sensie był dużo bardziej ortodoksyjny, ale jednocześnie powiedzmy sobie szczerze już teczkę, wyprzedzając wydarzenia był elastyczny to nie jest tak, że on taką Maz te prawda pokazywał dają twardego ostrego komunisty nie on potrafił zachować się tak bym powiedział no jako jako komunista, który szuka właśnie frontu Narodowego szerokiego porozumienia itd. ale takie też były wytyczne Moskwy tak też były wytyczne Moskwy natomiast wspomniała pani o tym donosie i tu mam taki 1 przed sobą to 10czerwca czterdziestego czwartego roku Bierut wysłał donos do szefa Kominternu łączy dawne znajomości, w którym oskarża kierownictwo PPR głównie Gomułka rzecz jasna o tu cytat grupowe metody pracy tzw. atrakcyjność bez pryncypialnej ość dokonywania nieustannych z zakupów od sekciarskich 2 do skrajnego oportunizmu i z powrotem żąda w tym donosie przesłania pełnomocnika celem zrobienia porządków KC PPR Stalin wtedy zwiększa kontrolę nad KPRM tak tak i tu jeszcze nie tylko jest szczebel ten sam dokument mam przed nosem właśnie mianowicie jest takie słowo większość i tak gomułkowska była gotowa niedawno wlec się w obronie ugrupowań reakcyjnych popierających rząd londyński West wara od nich zarząd bardzo grzech ciężki, czyli wyje, gdy prawda, przykładając na ten język komuś skapitulował zejść z pozycji komunistycznych i stać się częścią burżuazyjnego wrogiego związkowi Radzieckiemu obozu skandal no to jest bardzo poważny zarzut i w gruncie rzeczy no weź się to trochę pokazuje ten Lis parę rzeczy po pierwsze, że Bierut właśnie jest człowiekiem absolutnego zaufania Moskwy tam melduje swoje wszystkie wątpliwości tego nauczono w komin teren nie w tej działalności, której tutaj wszystkim Komintern w tej części, której mówiliśmy i nie waha się prawda obciążyć osoby nr 2 obok siebie no faktycznie kierującego partią Gomułkę takimi zarzutami, gdyby one zostały potraktowane całkiem poważnie w tym momencie Noto w zasadzie Moskwa powinna usunąć Gomułkę ze stanowiska szefa partii nie zrobi tego Stalin ale, ale ten list wróci 48 roku jak mógł będą wywalać z kierownictwa partii to ten dziś okaże się ważny jest w stanie przypiąć czekał na swój moment tak mam tutaj notowane przed sobą różne wydarzenia z lat 4445 ma wrażenie, że uczestnictwo w tych wydarzeniach Bieruta świadczy także właśnie jego stale rosnącej pozycji, bo w sierpniu czterdziestego czwartego uczestnicy uczestniczy w Moskwie w rozmowach z Salinas Stanisławem Mikołajczykiem na przełomie września października czterdziestego czwartego znowu jest w Moskwie wtedy Stalin komunikuje, bo grupa osób, która przybyła wówczas do Moskwy konieczność podjęcia brutalnej rozprawy z AK z obozem londyńskim ziemiaństwa wiemy, że to się w czterdziestym czwartym roku zaczyna działać w lutym czterdziestego piątego roku po powrocie z Jałty Stalin poinformował ni mniej ni więcej tylko Bieruta o ustaleniach wielkiej trójki no i zaleca mu propagowanie mu w tej konferencji w kraju jako podstaw nowej Polski jeszcze kwiecień czterdziestego piątego roku w obecności Bieruta Stalin i Edward Osóbka-Morawski podpisali układ przyjaźni wzajemnej pomocy i powojennej współpracy polsko sowieckiej w tym czasie dodajmy, że NKWD przetrzymywał w więzieniach 16 przywódców polskiego państwa podziemnego, czyli właściwie jest człowiekiem, który co rusz jeszcze do Moskwy i najważniejsze decyzje wydarzenia zapadają w jego przytomności ta absolutny no on jest w tym momencie i już na pewno od od właśnie lata czterdziestego czwartego roku no w gruncie rzeczy jak było na początku powiedzieli jest namiestnikiem, lecz jest tą osobą, którą Stalin rozmawia nie wiemy oczywiście dokładnie jeszcze rozmach telefonicznych, które na pewno były prawda nie tylko tam co parę miesięcy jeździ, ale też musi odnaleźć różne inne rozmowy albo Stalina albo Bułganina, który był przedstawicielem Moskwy w Lublinie, a potem Warszawy takie jest zwornikiem systemu no bo to określa jego pozycję, jeżeli on jest tą osobą, która się kontaktu jest zbieżny ze Stalinem i od Stalina odbiera instrukcje polecenia no to oni z tą osobą najważniejszą to wszyscy wiec jego pozycja to określa opozycję przez wszystkie lata następne właściwie tego publiczność może nie wiedzieć, bo on jako przewodniczący krajowej rady narodowej, który zrobiono parlament 400 czwartym roku ne i on został właśnie niby przewodniczącym tego parlamentu, ale to jest taki myk zrobione, że obrony rocznie głową państwa stąd używany jest tytuł prezydenta no to ze względu na tradycję polskiej polskiego życia politycznego występu jako bezpartyjny, ale bezpartyjny formalnie, a wszyscy wiedzą kto, kto to nie da się do tak po zaczarować że, choć jest szefem, gdy do Fartu tej partii nasz niby formalnie szefem jest Gomułka Gomułka rzeczywiście realizuje politykę partii na bieżąco i niestety gdy go móc odbierać, ale no, ale Gomułka nie kontaktuje tak często zostali już komunistyczne surrealizm ta chciałem zapytać się o taką rzecz, która chyba jest jedną z nielicznych może jedyną, która dobrze może zbiorcze świadczyć spotkałem się taką informację, że jako jedyny miał odwagę upominać się o towarzysze z komunistycznej partii Polski, którzy przepadli bez wieści w okresie wielkiej czystki, kiedy on siedział w tym sensacyjnym więzieniu ponoć wierzył, że przynajmniej część z nich ocalała po prostu gniją gdzieś w którymś z sowieckim łagrze i nagabywał o los tych ludzi Stalina ponoć Stalin zrobił wtedy zdziwioną minę głośno się zastanawiał co też mogło stać z takimi dobrymi towarzyszami polecał Berii ich odszukanie aż w końcu Beria uświadomił Bieruta, żeby sobie dał spokój, żeby już Stalinowi więcej głowy nie zawraca, choć zapewne powiedział to innymi słowy no właśnie on być takimi słowami, których Radia nie możemy powtórzyć za względu na dobry obyczaj ale, toteż pokazuje to te słowa też słuchacze wyobrażają to by trzeba pokazuje, że tak tempo postawę Berii szefa sowieckiej bezpieki wobec Bieruta nie było żadnych dyplomatycznych elegancji natomiast to trzeba powiedzieć w Bierutowie jakoś tam InPlus rzeczywiście on ustali na interweniował w tej sprawie i w gruncie rzeczy to się jednak okazało skuteczny, bo Bierut czy tak bardzo tego tego do chamstwa Berlinie przeraził jednak od sprawy się dobijał ściągnął trochę tych komunistów na trochę to znaczy tam było nie 5070 rosną, bo reszta rozstrzelał dokładnie aresztowano przypominam wg zapisków Dymitrowa 5000 ludzi zostało 50, który udało się ściągnąć niektórzy z nich to byli nawet znani potem działacze nie tacy, ale inne niż Stefan Staszewski tam był Teodora Feder nabyli tacy komuniści przedwojenni nie szeregowi, ale większość to większość byłej żony w zasadzie to były rodziny, bo rodziny też represjonowano też aresztowano, więc niektóre wdowy przyjechały po tych znanych komunista ach, na przed próchnicą kołowa tak Edwarda Próchniak zwrócił się zabili albo Bortnowska żona Bortnowski więc, więc trochę takich osób udało się ściągnąć no, dlaczego to robił nie tylko ze względu na sentyment, ale partia przeżywa dramatyczny brak kadr po tej czystce komuniści właśnie nie mieć ludzi i w związku z tym no to broń to był też kwestia taka, żeby wzmocnić te kadry pragmatyczne no też tak tak ja nie odbieram też prawda starali może jakiś sentyment tam były przy przedwojennych działaczy, których znał no ale poza tym była kwestia braku kadr no i zostały bardzo nieliczne osoby, które statut przyjechał, dlaczego Bieruta zrobiono prezydentem, dlatego że tradycji polskiej prezydenta była właśnie głowa państwa tak ludzie pamiętali Mościcki był przy tym Wojciechowski, ale Mościcki to jest najważniejsze no to ktoś, kto reprezentował państwo musi budzić szacunek był właśnie poza krytyką nie wolno było atakować prezydenta jakoś ostro, bo to było nasze przestępstwo prezydent miał być taką osobą, która symbolizuje państwo, a zatem sytuacja prezydenta jest prezydent miał legitymizować ten powojenny reżim jako taki, że jest kontynuacją normalne do państwa no, a zarazem, że prezydentem jest Bierut dawałaby taką osłonę i pozycje osoby zasadzie, której no właśnie nie bardzo można było tak prosta taką dziś, że był atakowany przez podziemie przez emigracji, ale w obszarze życia publicznego to był właśnie poza krytyką, dlaczego publiczne ocenzurowany na bardzo wygodnie ma bardzo wygodni był najwyższym dostojnikiem państw, a jednocześnie od pięćdziesiątego roku w sposób nieformalny pełnił funkcję premiera od pięćdziesiątego drugiego roku oficjalnie był premierem do pięćdziesiątego czwartego kult jednostki chciałabym zapytać, bo to był ten namiestnik, który jeszcze zaznał właśnie kultu swojej osobę ta no bo to był taki system mały Stalin no właśnie prawda to zresztą dość dobrze Gomułka powiedział w pięćdziesiątym szóstym w swoim przemówieniu, które można tylko powtórzyć, że Stalin był słońcem w systemie, a liderzy tych poszczególnych partii byli jakby księży sami, czyli odbijali światło słońca na swoim terenie no Bierut taki był jego jego pozycja wynikała z charakteru ustroju to znaczy, który został wódz osoba poza krytyką nie tylko ze na prezydenta ale jakby rozstrzygający spraw ideologicznych przywódca partii przywódca całej postępowej postępowego narodu itd. tak dalej takie różne elementy się wiązały portrety w szkołach prawda dzieci machają takie różne rzeczy to był symbol tego wszystkiego, więc jego pozycja z tego wynikała i na tym polegał ten kult jednostki on może nawet nie celebrował go tak drastycznie jak nie mówi o Stalinie no ale może też by znaleźć można innych przywódców, którzy jeszcze bardziej celebrowali, bo on w gruncie rzeczy to trzeba rzecz powiedzieć może akurat dobrego na jego temat on jako człowiek dosyć skromny w gruncie rzeczy tanie była postać, która rozpycha w życiu był dosyć skromny nie miał klamek ze złota nie nie miał klamek ze złota, że dosyć skromnie nie miał też cech charakteru takich przywódczych czy gronie wszyscy potrzebują bogactwa niektórym wystarczy władza no właśnie Nowak, ale też, ale jego władza też wynika z tego rząd chyba dobrze zdawał sprawę, że świeci światłem odbitym i miał takie momenty, kiedy to mogło być kwestionowane też początek lat pięćdziesiątych i próba i próba podjęta przez takiego komunistę, a zarazem sowieckiego agenta jeszcze sprzed wojny Piwowarczyka znanego wówczas Podolskiego Wolski choroba tak Pm obalenia nie samego Bieruta może, ale jego najbliższych współpracowników, czyli Bermana Minca to by oznaczało w gruncie rzeczy ubezwłasnowolnienie Bieruta tworzenia drogi do eliminacji, dlaczego on podjął ten Wolski i czy za tym stała jakaś frakcja w Moskwie przypuszczam, że tak, bo inaczej się tego nie odważył zrobić no i to był tak 50 drugi moment rzeczywiście pewnego zawahania, ale Bierut potrafił się wybrać do Moskwy i prawda Wolski wyleciał z KC wyleciał z kierownictwa partii w ogóle już nigdy mnie wróć pięćdziesiąty drugi rok, więc tutaj Bierut się potrafił obronić, gdyż pokazuje na jego pozycję no ale ale pamiętajmy, że jego główny konkurent, czyli Władysław Gomułka czterdziestego ósmego potępiany za odchylenie prawicowo nacjonalistyczne na co zgodę Bierut otrzymał w Moskwie Moskwy oczywiście siedział w więzieniu w tym czasie siedział w tym czasie więzieniu no i tu dochodzimy do pytania, na które znowu nie ma odpowiedzi, bo są różne wersje siedział więzieniu siedział siedział aż do pięćdziesiątego czwartego roku, a w końcu nie wytoczono procesu jedynie powieszono jak powinno być, bo tak zrobiono na Węgrzech tak zrobiono Rumunii tak zrobiono w Bułgarii, a Gomułka żył no i niektórzy mówią, dlaczego mu się udał, że właśnie, że to, że Bierut prawda wsadzić obsadził Gomułkę, ale nie chciał go zabić osłaniał miałem to jest prawda nie dojdziemy do tego, bo jednocześnie Targiem trwało brutalne śledztwo, żeby wymusić zeznania, które pokazały go mógł jako szpiedzy Anglo amerykańskiego sanacyjnego japońskiego nie wiem, jakiego i pozwoliły go powiesić jak należy, ale nie doszło na szczęście Gomułka przeżył to wszystko jest do ludzie też przeżyli, chociaż nie wszyscy nie wszyscy, bo niektórzy popełnili samobójstwo w Trump w tym, a niektórzy po prostu nadal taka chętna Bartoszek była tą wyszła z więzienia z pomieszaniem zmysłów no tam były na razie żadna tak o ostatnią podróż do Moskwy Bierut chciałabym zapytać pojechał na dwudziesty zjazd komunistycznej partii związku Radzieckiego on z tej podróży już nie wrócił pojechał w futerku wrócił w kufer ku jak kosztowała warszawska ulica no od dawna chorował to wiemy w grudniu pięćdziesiątego piątego roku przeszedł zapalenie płuc pojawiło się powikłania Moskwy jeszcze zapadł na grypę jego stan zdrowia właściwie wiemy o tym pogarsza się z godziny na godzinę, ale z drugiej strony przecież chyba nie ma znaczenia był ten szok, który musiał na tym zjeździe przeżyć musiał musiał na, bo chociażby ostatnie zdania, które mówiłem odpowiada nie tylko za zbrodnie, których na ogół słyszymy wobec akowców wobec ludzi przedwojennych stronnictw wobec uczestników administracji przedwojennego państwa armii krajowej tak dalej tak odpowiadał też za zbrodnie i tortury stosowane przez komunistów i jak Stalin umarł w marcu pięćdziesiątego trzeciego zaczął się destalinizacja no to wynik w tej destalinizacji różnych skandali w rodzaju ucieczki Józef światło, którego pani wspomina na początku no oni jak znalazł już tak powiem taką presją, że tutaj nagle trzeba wypuszczać więzienie ludzi, których tam zamykał go bułkę przywódcą polskiego wywiadu, których tam trzymano torturowano 50gr obawiał się, że zostanie kozłem ofiarnym takiemu żoną ościennym mają obawiać mógł obaj mógł się obawiać i nie i to była dla niego trudna rola pięćdziesiąty czwarty pięćdziesiąty piąty raz to były bardzo trudne, bo oczywiście chciał hamować trzymać z stabilizację swojego reżimu nie pójść za daleko w tym cofaniu się, bo to oznacza utratę pozycji, a Zara, a zarazem tak bym im dalej siała odwiezie w Moskwie w tym było to trudniejsze i oczywiście pojechał na zjazd komunistycznej partii związku Radzieckiego w lutym 4050 tego szóstego roku tam usłyszał to co pani wspomniała o zbrodniach Stalina o tym, że to był potwór w gruncie rzeczy mordował przyzwoitych działaczy partyjnych nicienia mógł czuć bezpieczny to, jeżeli Stalin był słońcem wracając do słońca gazu oraz słońce zgasło, a zatem księży czy miał świecić i on musi oczywiście przeżywać dramatycznym co zrobi jak wrócić do kraju jak pan to spróbują opanować jak to wszystko masie dalej odbywać utrzymać w rygorach tą partię, tym bardziej że Warszawa reagowała, bo ja mam tutaj jeszcze fragment wywiadu, jakiego udzielił Edward Ochab, czyli następca Bieruta krótkotrwały na stanowisku pierwszego sekretarza PZPR Teresie Torańskiej i Ochab mówił, że referat Nikity Chruszczowa wstrząsną towarzyszem Tomaszem taki pseudonim nosił Bierut na dodatek 3marca odbyło się w Warszawie zebranie, na którym aktyw partyjny potępił stalinizm z kolei jak relacjonował Chruszczow towarzysz Bierut w okresie choroby tak się tym przejął, że dostał w pewnym momencie zawału na daczy mianie nie nie potrafię alternatywny żadnych źródeł jego śmierci wymienić myślę, że to jest prawda czy tam się nałożyła osłabienie organizmu z dużym infekcja ta infekcja duży wstrząs psychologiczny no dzisiaj byśmy nazywali depresją ja myślę, że to można coś takiego to, że wszystko nałożyło do tego być może po prostu zwykły ludzki strach o swoją przyszłość no na pewno to na pewno też byłoby to niebyły żarty no prawda w ramach stabilizacji tych ludzi od Berii samego Berię zabito przecież win jego najbliższych współpracowników zabito jeszcze był ten czas waloryzowana w sprawie ta i w związku z tym na proces wytoczono doradza ludziom bezpieki no ale to za chwilę mogło pójść dalej, więc niepokój prawda był jak najbardziej uzasadniony, a też nie wiemy no znowu wracamy do tych pytań, które siłą rzeczy, gdyby żył dłużej prawdopodobnie też stanęły, dlaczego został szefem polskiego stalinizmu ta droga życia do czterdziestego czwartego roku nie nie dawała podstaw do tego, żeby zostać szefem partii i tym Księżyca, a był, a jednak zgon nastąpił 12marca godzinie 2335 jak wykazała sekcja zwłok decydujący miał się okazać zakrzep tętnicy płucnej Maria Dąbrowska zapisała w swoim Dzienniku takie słowa trzeba rzadki wierności Sługi, aby umrzeć w tym samym miejscu w miesiącu co jego pan dobre podsumowanie Bieruta prawda dobre dobre dobre dobre no i i powiedziałbym, że to jest jego śmierć była dobrą okolicznością dla zmian zmian w Polsce to ten stalinizm siłą rzeczy przed fazą kryzysu, którego łatwo nie było zatrzymać i ze względu na to, że nowy pierwszy sekretarz musiał uzyskać poparcie jakieś, jaką legitymizację no on nie mógł kontynuować takiego kursu musiał coś zrobić, żeby zwrócić na siebie warto Gomułka no ale jeszcze hab zaczął, tak więc takie rzeczy, które co prawda wiosną pięćdziesiątego szóstego roku przyjdą to jest z 1 strony ożywienie prasy to jest otworzenie dyskusji wewnątrz partii przeniesienie tego referatu Chruszczowa tu do kraju przetłumaczenie na język wciąż od powszechnie i co najważniejsze w gruncie rzeczy z naszego dzisiaj punktu widzenia, ale generalnie chyba amnestia dla więźniów politycznych wypuszczenie więźniów politycznych, gdyby Bierut żył wątpię, żeby do tego tuż prof. Andrzej Friszke Polska Akademia Nauk moim państwa gościem rozmawialiśmy o Bolesławie wrócił panie profesorze bardzo dziękuję za rozmowę temat państwu dziękuję za wspólnie spędzony czas dodam, że program dawała Małgorzata Połczyńska zapraszam państwa na sprawy różne następną niedzielę słyszymy się tuż po dziewiętnastej dobrego wieczoru Zwiń «

Odpowiadał za stalinizację Polski, potępienie stalinizmu przypłacił zawałem. O Bolesławie Bierucie

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: SPRAWY RÓŻNE

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 15:00

Najnowsze Podcasty

Mniej wypadków, mniej zabitych i mniej rannych na drogach w 2022 r

Ryjówki są jadowite

Czy nauka potrzebuje żartów?

"To nie tylko wielki nauczyciel, był jak metoda filozoficzna" - wspominamy prof. Pawła Śpiewaka

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL