REKLAMA

Kultura prawna a polityka. Prawo pisane na potrzeby polityków

Wywiad Polityczny
Data emisji:
2023-01-30 17:20
Prowadzący:
Czas trwania:
14:07 min.
Udostępnij:

Z prof. Marcinem Matczakiem z Wydziału Prawa i Administracji UW oraz członkiem Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego rozmawiamy o tworzeniu i egzekwowaniu prawa przez ludzi władzy. Pytamy jak proces legislacyjny nakierowany na korzyści polityków wpływa na obraz demokracji i społeczeństwa.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
SOR Marcin Matczak jest z nami wydział prawa i administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz zespół ekspertów prawnych fundacji Batorego dzień dobry panie profesorze dzień dobry czy dane jest rok 2016 i Jarosław Kaczyński wywiadzie dla Onetu oskarża Radosława Sikorskiego Szatanek szef MSZ-u w roku 2010 popełnił zdradę dyplomatyczną po katastrofie smoleńskiej, bo rzekomo zablokował skierowaną do Rosji notę polskiego MSZ-u by miejsce katastrofy uznać za strefę eksterytorialny, Rozwiń » tyle że taka nota nigdy nie istniała, więc Sikorski nie miał, czego blokować to pełnomocnicy ministra wykazali w trakcie procesu by Sikorski pozwał Kaczyńskiego wygrał Kaczyński miał Sikorskiego przeprosić od 2020 roku tego nie zrobił na końcu pełnomocnicy Sikorskiego złożyli do sądu wniosek o wykonanie zastępcze, czyli publikacja na koszt prezesa PiS-u sąd zasądził ponad 700 000zł na ten cel, którą kwotę pionowy ściągnąć od Kaczyńskiego i teraz mamy pani profesor się w ubiegły czwartek głosowanie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego co się wydarzyło pojawiło się o to lex Kaczyński jak pan znajduje, a proszę pani ta sprawa ona jak zwierciadle pokazuje moim zdaniem stosunek do prawa sprawiedliwości Prawa i Sprawiedliwości w szczególności pana Kaczyńskiego to jest stosunek specyficzny to znaczy po pierwsze, on wyrządził szkodę panu Sikorskiemu ponieważ, jeżeli sąd stwierdził, że to co mówił było obraźliwe NATO stało się coś złego i normalnym kraju ktoś, kto jest politykiem ktoś, kto powinien dawać przykład szanowania prawa powinny w ogóle nie powinien zrobić, ale okej przecież w nastrojach bardzo bojowych polityczne takie coś może się zdarzyć proszę pamiętać, że można było w ogóle doprowadzić do tego procesu, a przecież można doprowadzić do ugody można przeprosić, jeżeli powiedziało coś niemądrego tego pan Kaczyński zrobił następnie prowadził cały proces przegrał ten proces i wtedy mógł przeprosić nawet już miał obowiązek przeproszenia także tego nie zrobił dopiero wtedy, kiedy pan Sikorski rzeczywiście musiał już działać w jakiś sposób prawda bardziej efektywne pan Kaczyński po raz kolejny jego jego jego na jako partia próbują zrobić coś, żeby po prostu prawo nie podlegać każdy rząd, który ma takie zabiegi takie takie takie takie tendencje autorytarne nienawidzi prawa jako narzędzia, którego ogranicza traktuje prawo nie jako coś co jest naszym wspólnym dorobkiem tylko jako narzędzie przemocy, ale tylko wtedy, kiedy na stosowane wobec niego my uczymy studentów na pierwszym roku prawa, że normy prawne nie tylko obowiązują nie tylko muszą być stosowane, ale też muszą być abstrakcyjny generalny znaczy, że powinny dotyczyć wszystkich także główne zasady jest główna zasada równości wobec prawa, jeżeli ktoś jest de facto liderem można powiedzieć naszego prawodawstwa i pozwala na sytuację, w której kreuje się normy nie abstrakcyjne generalną o indywidualną taką, która jemu daje kolejną ucieczkę stylu już skorzystał prawda mógł to zatrzymać to jest to pokazuje dokładnie jak nisko uparliśmy każde przestępstwo każde naruszenie czegoś dobra może zostać natychmiast zwrócone, bo przygotuje się normy, która nie będzie dawała takiej korzyści wszystkim, ale będzie dawała 1 osobie, która jest akurat w jakimś konkretnym problemem to jest oczywiście skandal, ale takie sytuacje mają miejsce, kiedy władza czuje, że jest ponad prawem albo poza prawem cała idea praworządności polega na tym, żeby władza tego nie czuła niestety ta władza toczyły to jest wyjaśnia co znalazło się w tym kodeksie co wymyślono na rzecz prezesa Prawa i Sprawiedliwości po prostu inna procedura egzekwowania przeprosin za naruszenie dóbr osobistych dodany paragraf mówi o tym, że jeżeli w sprawach o naruszenie dóbr osobistych dłużnik nie składa oświadczenie odpowiedniej treści czy nie przeprasza np. to sąd wymierzy taki takiemu dłużnikowi grzywna do 15 000zł i nakaże zamieszczenie uwaga w monitorze sądowym i gospodarczym na koszt dłużnika ogłoszenia odpowiadającego treści wymaganego oświadczenia i jeszcze 1 ciekawa rzecz bowiem, że lex retro non agit prawo nie działa wstecz, ale na szczęście pomyślano o tym dodano przepisy przejściowe, że jeżeli przed wejściem w życie nowych przepisów przepraszamy nie egzekwował pieniędzy od, przepraszając go to dłużnik będzie mógł wystąpić do sądu uchylenie orzeczenia nakazującego zapłatę, czyli no konkretne pisanie prawa pod konkretną osobę Jarosława Kaczyńskiego, tyle że po ujawnieniu tych tego fragmentu kodeksu postępowania cywilnego przez wirtualną Polskę wypowiedział się dzisiaj rzecznik Prawa i Sprawiedliwości Rafał Bochenek, który stwierdził, że łączenie prywatnej sprawie prezesa PiS-u ze zmianą przepisów w kodeksie postępowania cywilnego jest nieuzasadniony i że aby przeciąć spekulacje to senatorowie PiS-u zgłoszą poprawkę, że te przepisy będą stosowane do postępowań dopiero w przyszłości, czyli co zadrżała władza, że może właśnie społeczeństwo zrozumie to tak jak pan nam wytłumaczył oczywiście tak tutaj to jest w ogóle wiele elementów proszę pamiętać, że ten przepis, który pozwala zastosować natychmiast nowe przepisy co oczywiście budzi wątpliwości to koło ratunkowe rzucona Jarosławowi Kaczyńskiemu zostało dodane w trakcie procedur prawda, czyli nie było także ktoś wcześniej miał taki pomysł rzeczywiście myślał o wszystkich dłużnika tylko to najmocniej wskazuje, że tutaj o tym 1 pierwszą w Górniku w Rzeczypospolitej polskiej myślano przede wszy, które się żar mógł wygrać z gazetą polską, że dom będzie musiał sprzedać nie wiadomo czy starczy tak chcę przypomnieć, że pan pan poseł Sikorski zaproponował, żeby pan Kaczyński wpłacił 50 000zł na siły zbrojne Ukrainy i wtedy zaniecha egzekwowania ją także z tego nie skorzystał ulicami 34 albo 5× miał możliwość honorowego wyjścia z tej sytuacji ale, ponieważ wie, że może wszystko na to po prostu lekceważy i te sytuacje, bo wieża na końcu stanie na tym ach, co sobie postanawia transport mówi rzecznik to rzeczywiście ktoś może też dobrze tylko dlaczego najpierw trzeba podnieść krzyk z wirtualnej Polsce w prasie, dlaczego trzeba wykazać takie kombinowanie, żeby ludzie poszli po rozum do głowy wystraszyli się tego, że ludzie się obrażą za to politycznie na nich jak kiedyś obrazili się za pana Jarosława Kaczyńskiego, który w czasie, kiedy normalny człowiek nie mógł odwiedzić cmentarza odwiedził cmentarz proszę dokładnie taka sama sytuacja po prostu prawo w tej wizji jest prawem dla maluczkich, a nie była nadzwyczajnych i pan kochanek oczywiście teraz prawo i prawdziwość boją się efektu politycznego natomiast my, bo nie wiem czy to co się da jeszcze 1 rzecz proszę pamiętać się już prawo i tak się popsuło, kto właśnie prawdopodobnie ze względu na pana Kaczyńskiego, bo nawet, jeżeli przepisy będą stosowane tylko na przyszłość, nawet jeżeli nie pomogą do tej całej aferze panu Kaczyńskiemu proszę zwrócić uwagę, że teraz każdy właściwie będzie mógł kłamać wobec każdego innego co będzie chciał, jeżeli tylko zysk z tego włamania będzie wyższa niż 15 000zł pani, o co chodzi oczywiście wielka kwota np. dla wielkiego tabloidu, który będzie chciał celebrytę obrazić albo dla polityków władzy rządzą w partii rządzącej, którzy będą chcieli uderzyć w opozycję, którzy akurat pieniędzy mają sporo, kiedy kalkulacja wskaże, kto się opłaca zrobić to to jest zmiana, która promuje kłamstwo reklam i promuje włamaniem o innych ludziach publiczne, dlatego że obniża sankcję właśnie takie kłamstwo, więc nawet, jeżeli nie będzie koło ratunkowe z napisem przeznaczone dla Jarosława Kaczyńskiego to ten pomysł, który gdzieś tam się zrodził już zepsuje nam prawo zniszczona już i tak obniży nam tak bardzo niski poziom naszej dyskusji publicznej, a więc mleko tak się rozlało na wszystkich poziomach to fatalne na wszystkich poziom jeszcze chciałabym o kontekst zapytać, bo tutaj mówiliśmy o pisanie o pisaniu prawa pod konkretną osobą, ale przecież takich rozwiązań, które mają sprawić by prawo tak jak pan powiedział było dla maluczkich, ale nie dla władzy, która nie chce sobie krępować rąk jest znacznie więcej, bo tak mamy upolitycznioną prokuraturę, więc sprawy niewygodne dla władzy się umarza albo w ogóle ich nie wszczyna mamy też zabezpieczanie tyłów, czyli pisanie takiego prawa, które pozwoli uniknąć w przyszłości odpowiedzialności za swoje działania decyzje ustawa abolicyjna dla samorządowców lex Lotos dla Daniela Obajtka przepisy o bezkarności za czas pandemii mamy próbę wyłączenia sądów mamy przejmowanie instytucji wymiaru sprawiedliwości obsadzanie swoimi ludźmi czynienie z nich fasady to wszystko układa nam się taki pełen obraz absolutnie tak pani kiedyś kiedyś ktoś analizował poglądy filozoficzne prawne Jarosława Kaczyńskiego dotyczące tego jak prawo powinno funkcjonować i pani filozofii prawa jest taki wielki spór pomiędzy Hansem Kazana, który mówi prawo jest najważniejsze polityka musi przeprawę ustąpić i Carlem Schmittem, który mówienia jest odwrotnie polityka jest najważniejsza no już zniszczone politycznym rzeszowska sposób uprawiania polityki jest charakterystyczne dla Jarosława Kaczyńskiego decyzję mogliśmy do dokładnie tak chcę chcę zwrócić uwagę na to oczywiście jestem daleki od argumentów ad kleru, ale Carl Schmitt w tym swoim myśleniem utorował drogę, która pozwoliła jednemu z najmu w największych autorytaryzmu, którego rocznicę właśnie właśnie obchodzimy by zrozumieć, że prawo może zostać zgniecione i że Wola często Wola 1 człowieka decyduje o wszystkim teraz, jeżeli nasza partia rządząca jak powiedział politycznie po prokuraturę do poziomu w ogóle niesłychanego zniszczyła Trybunał Konstytucyjny, który i uczyniła go swoim zbrojnym ramieniem jedyną jedyny organ sądowy, który może politycznie takiej polityce, która chce złamać prawo to my oczywiście jesteśmy dalecy od takiego pełnego autorytaryzmu jesteśmy równi pochyłej, bo jeżeli ktoś zbije sobie głowy, że jemu jako politykowi wolno wszystko, bo ostatecznie zmieni się prawo tak, żeby to co nielegalne stało się na legalne to niema niema żadnych ograniczeń nie ma żadnych żadnych hamulców i teraz jeszcze raz podkreślam PiS nie będzie trwał wiecznie, ale może się zdarzyć także popisy przyjdzie jeszcze ktoś gorszy, jeżeli będzie w Polsce sytuacja poważniejsza związana zakończy takim kryzysem ekonomicznym jakoś frustracją ludzi nagle może pojawić się przy władzy ktoś o wiele gorsza Jarosława Kaczyńskiego będzie miał utorowało drogę do tego, żeby robić tak samo jeszcze gorzej im dlatego krytykujemy jako prawnicy te zachowania nie dlatego po prostu, że jesteśmy przy stosowaniu jakiś przyzwyczajanie jakiś formalnych zasad, ale prawo musi ograniczać władzę prawo musi ograniczać politykę dlatego, że jeżeli nie jest ona ograniczona zostaje absolutna, a władza absolutna demoralizuje absolutnie, jeżeli ktoś wie, że właściwie nie ma żadnej miary tego co robi on decyduje o tym, jaka jest miara prawda to w pewnym momencie uważa, że może zrobić wszystko prawda może zorganizować wybory kopertowe ich potem uchwalić prawo, które będzie wynikało, że ktoś za to odpowiada może podjąć decyzję o spółkach skarbu państwa później uchwalić prawo z tego będzie wynikało, że za to odpowiada albo może lekceważyć prawo 67× nie przeprosić nie wyjść z tego problemu honorowo, a potem zmienić prawo, które będzie wynikało, że to jest okej przywołane przez pana Hansa Kelsena przekonywał, że tylko państwo prawa jest w stanie powstrzymać zapędy autorytarne władz wykonawczej no pewnie dlatego autokraci wszelkiej maści zawsze próbują nowym montować bezpieczniki prawne uwolnić od prawa za przyzwoleniem pani tak, ale robią to za przyzwoleniem musimy pamiętać, że ktoś na to przyzwala i to nie dlatego musimy pamiętać tych ludzi od razu oskarżać ani krzty wybrali partię, która zachowuje się tak ani inaczej, ale to, że w społeczeństwie rośnie wsparcie dla tego typu działań niszczących prawo to też jakaś droga jest pytanie dla nas, dlaczego tak jest prawda, dlaczego ludzie, którzy nieraz nawet otwarcie mówiłam, że lekceważymy to prawo uważamy za niesprawiedliwe uzyskują poparcie to jest kwestia kultury prawnej zwane znaczy tego czy jako społeczeństwo rozumiemy co to wszystko jest ich i wydaje cała ta umowa społeczna, której prawo zasiadania w 3030% naszych współobywateli tego albo nie rozumie albo nie chce rozumieć albo uważa, że lepiej dla nich jest, jeżeli prawo nie będzie obowiązywało tylko polityka ludzi, których akurat oni popierają będzie realizowana tylko oni wydają się nie rozumieją, że za chwilę stół się odwróci albo wahadło przechyli się drugą stronę i wtedy ktoś inny zupełnie innymi celami politycznymi będzie mógł z pogwałceniem prawa realizować swoje powodzenie tej umowy, której pani mówi swoje plany i wtedy oni będą w trudnej sytuacji, więc to jest taka sytuacja, w której trzeba mieć trochę empatii nie cieszyć się, że oto nasi zwyciężają, więc mogą lekceważyć prawo, byleby tylko było dobrze nam, bo za chwilę sytuacja odwróci i tym, którzy popierali będzie źle tak na tym polega kwestia umowy z ziemią szanujemy, bo chcemy, żeby ktoś inny ją szanował, jeżeli my szanujemy jako obywatele jako wyborcy danej partii panie cieszmy się późniejsza druga strona także nie będzie tego szanowała i taki sposób demokracja ginie tak, dlatego że zapada się chaos, bo już nie prawo i życie wspólne miejsce chodzi tylko wzajemną zemsta wyście łamali to teraz będziemy łamali to jest taka spirala, do której nie możemy dopuścić dlatego tak głośno o tym mówimy tak mocno to krytykuję prof. Marcin Matczak Uniwersytet warszawski oraz fundację Batorego bardzo dziękuję rozmowa dziękuję bardzo, informację Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: WYWIAD POLITYCZNY

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POPULARNE

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA