REKLAMA

Czy Polska uzna związki par jednopłciowych?

Gościnnie: Wyborcza, 8:10
Data emisji:
2023-01-31 10:10
Prowadzący:
Czas trwania:
24:04 min.
Udostępnij:

Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że brak prawnej ochrony par osób tej samej płci narusza Europejską Konwencję Praw Człowieka. Zgodnie z wyrokiem kraje Rady Europy muszą chronić prawa osób nieheteronormatywnych. Czy ten wyrok jest wyrokiem przełomowym? Na co powoływał się polski sędzia Trybunału w Strasburgu Krzysztof Wojtyczek, zachowując zdanie odrębne? Jaka jest natura 18 spraw czekających na rozpatrzenie przez polskie sądy? Czy zmiana rządzących może oznaczać szybkie wprowadzenie w Polsce rozwiązań umożliwiających legalizację związków jednopłciowych? I jaki wpływ na tempo wprowadzania tych zmian mogą mieć obecne problemy z praworządnością w Polsce? Gościem Michała Nogasia jest prof. Jakub Urbanik z Uniwersytetu Warszawskiego, aktywista LGBTQA+, który również czeka na rozstrzygnięcie przez polski sąd sprawy jego i jego partnera. Rozwiń »
Więcej podcastów na https://wyborcza.pl/podcast. Piszcie do nas w każdej sprawie na: listy@wyborcza.pl. Zwiń «

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
o tym czy zgodnie z decyzją europejskiego Trybunału praw człowieka jego wielkiej Izby Polska uzna związki par jednopłciowych ósma 10 podcast gazety wyborczej w Michał Nogaś dzień dobry państwu ósma 10 dzisiaj gościem naszego podcastu jest wykładowca akademicki prof. Uniwersytetu Warszawskiego i aktywista LGBTQ plus Jakub Urbanik dzień dobry Kuba czy dobrymi, ale dzień dobry państwu nie dopuszczając 17stycznia tak stwierdziła wielka izba europejskiego Trybunału praw człowieka Rozwiń » do zawierania związków małżeńskich przez osoby tej samej płci Rosja złamała europejską konwencję praw człowieka to był wyrok przełomowy i ma też znaczenie dla Polski, która jest państwem członkowskim rady Europy no ale jak wiemy nie uznaje małżeństw osób tej samej płci wyrok przełomowy czy nie wyrok jest przełomowy dnia może tylko trochę inny sposób skoryguje wielka izba Trybunału uznała, że nie chodzi o małżeństwa, a o jakąś formę prawnego uznania związków osób tej samej płci w tym wyroku zresztą podobnie jak w poprzednich orzeczeniach europejskiego Trybunału praw człowieka powtarza się, że jak na razie nie ma obowiązku instytucje realizowania związków osób tej samej płci na poziomie małżeństwa potrzebne jest jakieś rozpoznanie także nie jest powiedziane jak natomiast są pewnością to rozpoznanie musi zagwarantować osobom, które chciałby takie związki zawrzeć takie związki mają zagwarantowanie poszanowania dla ich życia rodzinnego prywatnego zgodnie z art. 8 konwencji to jest wyrok absolutnie przełomowy to znaczy jest nie jest, dlatego że w ten sposób się spodziewać, że taki wyrok zapadł od już dobre ponad dekadę pewnie prawie 15 lat Trybunał dość konsekwentny w kolejnych orzeczeniach mówi o tym, że należy zagwarantować uznanie poszanowanie prawa do życia rodzinnego i prywatności to się ze sobą wiąże z osobą tej samej płci pozostających w krajach, które należą to rady Europy w związku z no, więc można było tego spodziewać z drugiej strony wyrok wielkiej Izby ma charakter, który prawdopodobnie zwiąże przyszłość wszystkie podobne sprawy i tutaj przechodzimy na terytorium naszego kraju w Trybunale czeka 18 spraw z Polski od już kilkunastu lat niektóre z nich czekają, ale od roku 2020 i końcówki 2020 te sprawy zostały zakończone na etapy pisemny to znaczy wedle naszych informacji Trybunał w ich nie rozpatrywał, dlatego że czekał na wyrok w sprawie przygotowali inni przeciwko Rosji właśnie wielkiej Izby potem wyrok po prostu ustanawia wzorzec na przyszłość jak sprawę rozpatrywać używasz tutaj słów czekaliśmy naszym zdaniem dla nas co dokładnie oznacza czekaliśmy my myślę sobie sporą część osób mieszkających w naszym kraju nie tylko orientacji nieheteronormatywnej ja myślę sobie, że ta okropna rzecz się w Polsce dzieje od kilku lat to fala chyba sobie którąś tam fundujemy m.in. ma 1 dobrą stronę i dobra strona to jest zrozumienie coraz większą część naszego społeczeństwa, że prawa osób komu seksualnych seksualnych są takimi samymi prawami człowieka jak wszystkie inne prawa człowieka tego czekaliśmy myślę sobie wielu z nas Polek i Polak i czekaliśmy my aktywiści aktywistki prawni, którzy takie sprawy obserwujemy, kto takie sprawy prowadzimy po to, żeby dokonać zmiany wprawie tak nasze prawo nie gwarantuje żadnych równościowych uprawnień dla osób pozostających w związkach tej samej płci, a więc jedyna droga, żeby to zagwarantować to właśnie iść przez sądy na zmianę legislacyjną na razie liczyć pewnie jeszcze długo nie będzie można no wreszcie trzecie my jedna z tych spraw 18 czekających w Polsce to jest sprawa, którą wniosłem ja i haseł salą co w sprawie wydania tam zaświadczenia o możliwości zawarcia związku małżeńskiego Hiszpani także to ja to my się w 3 różne, ale zbiegające się gdzieś tam w mojej osobie element ale, gdybyś mógł jeszcze, jeżeli mogę poprosić trochę więcej o twoim i choć tego przypadku powiedzieć to znaczy na co się państwo dokładnie nie zgadza może zacznę od w ogóle natury tych 18 spraw, które czekają na rozpatrzenie w Polsce te sprawy są o tyle skomplikowane, że tam w kilku z nich pojawiają się te same osoby natomiast każda z nich dotyczy jakimś stopniu uznania praw pozostających w związkach osób tej samej płci i to na bardzo różne wycinki tych praw także od takiego momentu zupełnie minimalnego takie jak przypadek mówi Hoser oraz Tomka szypuły i to jest prośba o to, żeby nasze państwo wydało nam dokument, który pozwoliłby nam zawrzeć związki małżeńskie z naszymi partnerami poza granicami Polski to jest zupełne minimum tak najmniejszy sposób właśnie to nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji uznania naszego związku czy uznane przez państwo, że związki osób chce punkcie mogą sobie istnieć potem wśród tych spraw są sprawy, w których takie związki już za granicą zawarto i próbuje się uznać za efekty w Polsce np. przez to, że wnosi się o zwolnienie z podatku darowizny, którego jak w domu nie mamy za sobą za sobą blisko związany między małżonkami albo np. sprawa ubezpieczenia społecznego znowu takie rzeczy dzieją się między małżonkami między osobami, które nie są w związku rozpoznanie przez państwo nie wreszcie mamy takie próby całościowego uznania skutków małże zawartych za granicą albo związków partnerskich przepisanie ich do polskich aktów stanu cywilnego i wreszcie ostatnim stopniem jest próba tak jak dokładnie sprawdzić się gotowe i innych przeciwko Rosji jak wcześniej sprawie olejarni nie przeciwko Włochom, kiedy tą polską polskie pary poszły do polskiego urzędu stanu cywilnego chciał zawrzeć ślub w Polsce zostało im to uniemożliwione w związku z tym każda z tych spraw próbuje zmusić nasze państwo, żeby rozpoznało nasze istniejące mniej lub bardziej formalnie związki albo pozwoliło nam je sformalizować to zresztą niesamowity paradoks nie wiem co się ze mną zgodzić, że wyrok został wydany na początku stycznia dotyczy kwestii tego jak państwo rosyjskie postępuje z obywatelami nieheteronormatywnych mi Rosji nie ma już w radzie Europy w związku z drugą fazę agresji na Ukrainę, która miała miejsce 24lutego, ale to jak rozumiem niczego w orzeczeniu wyroku nie zmienia ono jest obowiązujące dla wszystkich państw członkowskich rady Europy nie tam oczywiście pojazd ten problem proceduralny czy w ogóle sprawy można procedować skoro Rosja nie jest już stroną konwencji została wyrzucona z rady Europy pod koniec marca dobrze pamiętam z zeszłego roku co do tego sędziowie mieli wątpliwości co by się zgodzili że, o ile tylko sprawa została wniesiona to wynika z konwencji przed momentem opuszczenia przez strony konwencji w tym wypadku Rosja rady Europy odstąpienia od konwencji to nie zwalnia to z obowiązku respektowania praw, które SA realizuje konwencja przez to państwo nas postęp ten problem został rozwiązany oczywiście nie ma możliwości, żeby zmusić Rosję do respektowania tego wyroku Rosja nie jest stroną konwencji jest postęp to się nie da, ale też wcześniej jak na tę sprawę wykonywano wyroków Trybunału w Rosji w Polsce wcale nie była taka dobra natomiast tak jak zresztą podkreślił Polski sędzia swoim zdaniu odrębnym sędzia Wojtyczek to ten wyrok ma fundamentalne znaczenie dla państw, które pozostają stronami konwencji w momencie jego wydania, czyli dla Polski również działki skoro powiedział sędzia politycznie to myślę, że może pociągnę wątek po to jest tak zdumiewające, choć też nie do końca, że jednym z dwojga sędziów, którzy nie zgodzili się z wyrokiem zostanie w większości jeśli chodzi o Meritum czy naruszenie prawa do poszanowania do życia prywatnego osób tej samej płci pozostających w związkach jest właśnie Polski sędzia Wojtyczek sędzia Wojciech zrobił to już w swoim zdaniu odrębnym do sprawy włoskich obywateli przeciwko Włochom Orlandi inni przeciwko Włochom i tam w dla mnie w sposób bardzo tam zapadnie wzruszające, bo ja jestem z wykształcenia zawodu historykiem prawa prawnikiem szewskim powoływał się na prawo rzymskie z uzasadnienia, więc to, że takie bez państwa jak małżeństwa czy związki partnerskie sukcesem uczelnie powinny być dopuszczone, bo starożytni Rzymianie sobie tego nie wyobrażam troszeczkę upraszcza, ale niestety sens tej wypowiedzi Wojtyczka butach tym razem Wojtyczek przywołuje Monteskiusza stwierdza, że im bardziej ustrój mamy republikański za Monteskiusz to znaczy demokratyczne, tym bardziej sędziowie powinni być związani prawem ja muszę wydaje, że ani konwencja ani poszczególne prawa krajowe nie przewidują, że nie przewidywały w momencie jej uchwalenia związków osób tej samej płci, a zatem co zatem dzień nie ma pan, że takich obowiązków obecnie dzisiaj państwo bo czego odwołuje się tutaj też do bardzo znanej bardzo wpływowej postaci nie tylko ma amerykańskiej, ale w ogóle całego światowego orzecznictwa konstytucyjnego i praw człowieka, a na skali, który był jednym z wielkich propagatorów tzw oryginalni z konstytucyjnego to znaczy, że musimy interpretować akt prawny taki sposób, jakby go interpretowali jego twórcy konstytucji amerykańską tak jak ojcowie założyciele, a naszą konstytucję jak nasi ojcowie matki założyciele założycielki z 1007. roku, a na konwencję tak jak myślał sobie strony, które ją układały w latach 60 to jest bardzo niebezpieczne pomysł, dlatego że po pierwszym dniu wejścia w głowę tych założycieli założycielek i dokładnie śledzić, czego chcieli, ale po drugie, społeczeństwa społeczności się zmieniają zmienia się nastawienie ludzi do siebie, że idziemy w stronę troszkę większego liberalizmu i poszanowania praw jednostek stąd było odbić w związku z tym znakomita większość to dokładnie o tym mówią większości sędziowie w tym wyroku traktują konwencję jako żyjący dokument leży, więc moment to się nazywała po angielsku to znaczy, że mamy oczywiście przepisy konwencji, które jako zostały wpisane na papierze w latach sześćdziesiątych, ale ich treść zmienia się czy interpretacja treści zmienia się wraz z tym jak zmieniają się nasze społeczności nasze społeczeństwa i tutaj Trybunał od tych wyroków z jeszcze lata z roku 2 tysiące 1112. trzynastego są kolejne sprawy o podkreślał, że coraz więcej państw członkowie misji w jakiś sposób rozpoznaje związki osób homoseksualnych swoim krajowym ustawodawstwie to samo zdanie Trybunał stwierdził, że dzisiaj około 3066 stron konwencji takie związki uznaje albo form małżeństwa albo innej formie w związku z tym Trybunał stwierdza, że zgoda na poszanowanie prawne związków osób tej samej płci jest coraz bardziej przeważająca w związku z tym powinna stać się wzorcem wzorca również interpretacyjnym dla wobec sędzia Wojtyczek tak jak sędzia rosyjski zagłosowali przeciwko tej interpretacji twierdzą 3 w tym zakresie konwencja Rosji innych krajów też nie obowiązuje mówił sędzia Wojtyczek warsztatem innymi krajami się przejął, że to będzie takie narzucenia zdania wszystkim innym dziwna zbieżność poglądów, a skoro mówimy o tym, że świat się zmienia społeczeństwo się zmieniają i życzą jesteśmy w ruchu najnowsze badania opinii publicznej wskazują jednoznacznie na to, że w Polsce w ostatnich latach wbrew potężnej fali no właściwie zinstytucjonalizowanej Homofobii i wzrosło poparcie dla związków partnerskich jednopłciowych to jest już ponad połowa społeczeństwa, która jest za te liczby rosną wiedząc to wszystko mając świadomość zmian rząd nie robi w tej sprawie niczego, a jednak wyrok Trybunału zmusza do działania spodziewasz się czegokolwiek zmian nie spodziewam się to znaczy te badania są naprawdę interesujące m.in. z badań robionych przez Stowarzyszenie miłość nie wyklucza wynika, że większość wyborców partii rządzącej chyba nie ma nic przeciwko jakiejś instytucjonalizacji związków osób tej samej płci to przezabawne wsparcie bardzo interesujący co więcej Trybunał też podkreśla w swoim wyroku skoro o nim rozmawiamy to warto podkreślić Trybunał zdaje sobie sprawę, że zmiana prawna również wpływa na zmianę społeczną, jeżeli takie co się zdarzyło w Hiszpanii 2005 roku wprowadzamy małżeństwa osób tej samej płci to, mimo że pierwotnie społeczeństwo może być im obojętne lub wręcz przeciwne to po latach stosowania takiego przepisu akceptacja takich zjawisk społecznych wzrasta jest wzmożona przez normę praw czy czegoś spodziewać, że strona naszego rządu nie, mimo że tzw. sędzia Trybunału Konstytucyjnego tzw. wiceprzewodniczący pan Muszyński napisał chyba kilka dni temu Rzeczpospolitej artykulik o tym, że właściwie to nasz Trybunał Konstytucyjny już to powiedział, że przecież takie związki mogą być nawet możliwe tylko, odrzucając skargi konstytucyjne osób tej samej płci ta jego rząd galeria prawna jest przezabawna dodajmy, że Muszyński właśnie w ostatnich dniach właściwie to też jest bardzo interesujący temat na inne spotkanie w podcaście podważa rządy Julii Przyłębskiej w tzw. Trybunale, więc tam po prostu dzieją się rzeczy, o których jeszcze 78 lat temu nam się po prostu w porządku prawnym nie śnił Toniego felietonie w Rzepie może być w tym też związany, ale zostawmy go na boku, bo jego wywody prawne są naprawdę karkołomne tam, choć może zachęcające w tym sensie rząd tak jakość przyjmuje, że ten Polski porządek prawny w zasadzie nie przeszkadza i socjaliści związków partnerskich, że nasz Trybunał Konstytucyjny to właściwie lepszych tras z Polski koszta wiedział wcześniej tak z grubsza za upraszcza troszkę się na śmierć rzekł zrobił, bo nie zainteresowane tego typu rozwiązywania problemów społeczność osób LGBT plus to nie są do zasady osoby, które na tę partię głosowały w związku z tym potencjalne pewnie straty społeczne czy wizerunkowe dla PiS-u z wprowadzenia tego typu przepisów mogą być większe niż jakiekolwiek zyski, ale to co powiedziałeś o instytucję rodzaje paliw pochodzi jeszcze chciałbym wrócić do tego, czego zacząłem ja myślę sobie, że to nie wbrew w tej fali, ale też częściowo dzięki tej fali wzrasta akceptacja osób tej samej płci tak kocha po stoku nie znaczy jestem częścią tej siły, która wiecznie coś złego zawsze czyni dobro grupy trochę tak trochę niestety im tak wyszło ach, fantastyczna kampania jesteśmy rodziną zachęcam słuchaczy słuchaczki poszukania tego w internecie, która pokazuje historie dziewczyn z dziećmi żyjących na polskiej prowincji kochających akceptujących rodzinach z budujących w takim codziennym aktywizm ma poczucie, że jesteśmy normalni jesteśmy takimi samymi obywatelka obywatelami tego kraju jak osoby heteroseksualne czy hetero normatywne jeśli chcemy powoduje, że ta zmiana nastąpi prędzej czy później jestem głęboko przekonany, że ona nastąpi nie nastąpi tylko Warszawie nie nastąpi tylko dużych miastach ona nastąpi całej naszej społeczności nie będzie za różowo nie będzie cudownie, ale nawet w takich krajach czy teraz jestem w Niemczech tutaj minister wydarzyło się kilka miesięcy temu w czasie parady równości zabójstwo motywowane tam z fobią nie jesteśmy wolni od nienawiści, ale naszym obowiązkiem i obowiązkiem naszych rządów rządzących jest przeciwdziałać tej nienawiści, a jedną z form jest propagowanie praw każdej osoby w waszym kraju mieszkających w tym budowanie takiego pozytywnego wizerunku osób tej samej płci pozostających razem ze sobą w związku no dobrze, ale teraz załóżmy jeszcze taką sytuację, jeżeli możemy trochę po gdybać, że władza się zmieni prędzej czy później, ale się zmieni, bo tak to jest historia świata zapisane i te wzorce się powtarzają co będzie oznaczało dla potencjalnych przyszłych rządzących, którzy załóżmy będą reprezentowali inną z strony sceny politycznej liberalną lewicową i dla nich kwestia związków partnerskich osób tej samej płci już nie będzie problemem czy będzie oznaczało po prostu, że nie trzeba będzie nad tym długo debatować tylko wyrok Trybunału oznacza, że po prostu wprowadzamy do prawa te rozwiązania czy np. stanie się twoim zdaniem elementem gry w kampanii politycznej no oni tak mówią, ale my się musimy pytać społeczeństwa, więc może rozpiszemy referendum zup jakieś głosowanie będą przepychanki i znowu prawa człowieka będą poddane jakiemuś rodzaju sprawdzianowi myślę sobie, że taki wyrok Trybunału w najniższym poziomie może być swego rodzaju alibi dla Kęt tej zmianie części klasy politycznej, która z powodu mniej lub bardziej konserwatywnego zaplecza wyborczego nie może tego robić wprost także trochę wydarzyło we włoszech po wyroku wiary nie przeciwko Włochom włoski parlament uchwalił ustawę o związkach partnerskich troszeczkę bywają sobie ręce Strasburga uzyskują no właściwie dzieje się różne rzeczy, ale mamy międzynarodowe zobowiązania, z których wynika to, że tego rodzaju ustawy musimy przez parlament przepchnąć i to może być tego rodzaju pomocna argumentacja pomocne alibi dla części raczej centrowy konserwatywnej opozycji, bo się referendum ja uważam, że nie należy poddawać głosowaniu powszechnemu żadnych praw człowieka są tacy którzy, przywołując przykład referendum w Irlandii wygranego przez zwolenników małżeństw osób tej samej płci, ale Irlandia to nie Polska wbrew temu Sacha może się powszechnie wydawać ani wielkość kraju jest inna rola kościoła tam się diametralnie zmieniła w ostatnich latach z winy kościoła, a i wreszcie taki rodzaj demokracji bezpośredniej w tym dość małym społeczeństwie znacznie bardziej zakorzeniony niż taki dołączą do demokracji niż w naszym kraju, a ja myślę sobie, że raczej partię, jeżeli patrzy na deklarację partii dziś należącym do nurtu opozycyjnego to one raczej znakomitej większości wspominają o tym kto katem też powiedział w końcu, że chcą wprowadzać związki partnerskie tego, czego się boję to, jeżeli taka ustawa przejdzie przez parlament co o reakcji po pierwsze, prezydenta, a po drugie, tzw. Trybunału Konstytucyjnego prezydent odpowiadała nie nie będę rozwijał może też jakiś czas odejdzie nie będzie trzeciej kadencji, więc to może te problemy, a może przecie po nim równie konserwatywna co nie wiem, ale ten problem rozwiąże gorzej z Trybunałem, który czy w wyniku niszczenia przez partię rządzącą przez ostatnich 7 wskazał plac polskiego systemu praworządności przestał pełnić swoją funkcję nie jest już tym samym ciała w konstytucyjne mam tam po pierwsze jest od 3 do pięciorga osób, które moim zdaniem sędziami nie są tylko moim zdaniem tylko wielkie liczby konstytucjonalistów konstytucyjnym stać po drugie, jak to pokazał ostatni wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego nawet te decyzje Trybunału, które zapadają w składach, których żadna z tych osób zasiada są skażone tymże samym Trybunale 35 osób, które powinien tam siedzieć siedzą nie ma najmniejszej wątpliwości patrząc jak Trybunał Julii Przyłębskiej, a dzisiaj to nawet wiadomo czy już środki czy kogoś innego działał przez ostatnie kilka lat, że taka ustawa prawdopodobnie zostanie uznana za niekonstytucyjną i co dalej nie wiadomo, ale to jest niestety istoty pokazuje znowu jak blisko splątane ze sobą są prawa społeczności LGBT plus i w ogóle prawa człowieka praworządność w Polsce możemy rozmawiać o związkach partnerskich możemy rozmawiać o prawach mowy nienawiści o tym jak sądy na sprawy opinię, ale tak naprawdę zawsze dochodzimy do samego problemu to znaczy niezawisłości sędziowskiej w Polsce problemu z praworządnością, który wyrok sądu jest wyrokiem sądu czy Trybunał jest w ogóle Trybunałem jeszcze i czy konwencja praw człowieka oraz karta praw człowieka Unii Europejskiej do polskich sądów stosują, bo przypomnę, że tzw. Trybunał Konstytucyjny uznał, że stosowanie przepisów konwencji karty dotyczących niezawisłości sędziowskiej w Polsce w zasadzie ograniczone to jest olbrzymi problem to jest prawda na inne patka zjedna osobą, która w tym znane pewne lepiej, ale bez problemu z tym będziemy mierzyć po jeśli do tej zmiany oglądajcie przez tak kilka kilkanaście następnych lat problem powstanie parę innych systemów prawnych w naszym kraju to dla mnie jako osoby, która uczy prawa jest może nawet ciekawy, ale przerażający tak mówi w naszym podcaście ósma 10 prof. Jakub Urbanik z uniwersytetu Warszawskiego wykładowca prawa rzymskiego i aktywista LGBTQ plus był moim państwa gościem dziękuję bardzo, za spotkanie bardzo dziękuję bardzo, dziękuję państwu życzę miłego dnia Michał Nogaś do usłyszenia Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: GOŚCINNIE: WYBORCZA, 8:10

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POPULARNE

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA