"Wóz Drzymałów pod szwedzkim zaborem". O niedoli polskich chłopów

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

łączymy się przez Skype z panem dr. Janem wasze wicie z katedry historii sztuki filozofii wydziału edukacji artystycznej i kuratorskiej na Uniwersytecie artystycznym w Poznaniu dzień dobry witam serdecznie panie doktorze dzień dobry witam serdecznie również bardzo dziękuję za zaproszenie to ja dziękuję, że zechciał pan przyjąć zaproszenie pojawiła się kolejna fascynująca książka autorstwa pana dr. Jana Waszkiewicza ne wóz Drzymały w pod szwedzkim zaborem trans Rozwiń » dyscyplinarne badania pamięci znawcę nad chłopskim dziedzictwem księgi, które ta książka ukazała się nakładem Instytutu wydawniczego książka i prasa właściwie księga chyba powinienem powiedzieć bardziej, bo to prawie 600 stron Szanowni Państwo, ale czyta się nie więcej nawet 700 prawie tak, ale ta jest bardzo dużo przepis tak duża instalacja, ale i tak także tekst jest dziś tak 500 stron myślę, że ona na weekendowe popołudnie tak tak tak i i już dzisiaj już dzisiaj obiecuje, że do książki wrócimy, dlatego że że tutaj wątków tematów jest bardzo wiele i wiele z nich dużo więcej niż na to pozwala czas dziś audycje chciał poruszyć także do będziemy powracać do tego wątku, ale myślę że, że zatrzymał się nad skoncentruje się na wątkach, które sugeruje tytuł, kiedy tak myślimy o polskiej historii polskiej przeszłości toczy się są momenty glorii chwały, ale też są momenty takiego smutku czy też wielkich klęsk albo wielkich wrogów takich wielkich złoczyńców, kiedy myślimy tak np. o Krzyżakach to Krzyżacy pewnie za pośrednictwo filmu kojarzą nam się z tym uczuciem mierzenie torturami zabójstwami tak dalej tak dalej, ale wciąż, kiedy wybieramy się nie wiem na Warmię to mówimy kurde, jak to jest, że to nasze bloki z lat sześćdziesiątych siedemdziesiątych ledwo stoją te krzyżackie sprzed kilkuset lat w ogóle wciąż się dobrze mają no i okazuje się z tym może Boże zależy jak na tę Krzyżaków spojrzymy to może nie do końca, bo tak źle no i kolejnym takim wielkim złem są dziś Szwedzi po to, świecki znowu pewnie za pośrednictwem firmy myślimy sobie nota w końcu tylko nam się Kali grabili gwałcili wywozili książki Kopernika no właśnie, ale może co by się stało, gdybyśmy pod świeckim zaborem spędzili zamiast pod pruskim 123 lata tak tak tak to jest bardzo dziękuję, że pan wywołał właśnie ten ten wątek, bo oni taki chyba też do najbardziej kontrowersyjne jak też może odniosę w ogóle samego też tytułu, bo ktoś może podpowiedzieć prawda no strasznie gruba anachronizm prawda wóz Drzymały pod szwedzkim zaborem prawda wydarzenia, które są odległe od siebie bez mała 250 lat w ale czy to było zamierzone prawda to było zamierzone prowokacyjnie, żeby po prostu jakoś przyciągnąć Czytelników, ale może wracając do tego wątku właśnie potopu szwedzkiego faktycznie jest przedstawiany prawda jako wielka hekatomba w naszych dziejach i jedno czy bez wątpienia, że świat oczywiście pojawiają się w Rzeczypospolitej prawda w tej połowie siedemnastego wieku znaczenie to duże spustoszenie NN, ale gdybyśmy, gdybyśmy przyjęli taką perspektywę że, że oni być faktycznie zostali i gdybyśmy porównali ta patrzą właśnie z perspektywy na 2 perspektywy chłopskiej tak jak jak by się mogło zmienić położenie chłopów wiedząc jak wyglądało to położenie w państwie Wazów w Szwecji no to moglibyśmy przypuszczać oczywiście tutaj to jest gdybanie, tak więc jakby zdaje sobie senatora alternatywy tak dokładnie, że Rze, że mogłoby się to po tacie wszystko inaczej, aczkolwiek wydaje mi się, że z pewnością Air z pewnością położenie by się znacznie poprawiło swędzi w Szwecji chłopi byli w tym czasie woli mieli w ogóle swoją izbę parlamentu byli po prostu równoprawnymi obywatelami nie było tam żadnej pańszczyzny nie było poddaństwa większości armia szwedzka, która się pojawiła w Polsce właśnie składała się z chłopów i nawet przekazach ludowych właściwie nie ma jej, które są, aby tak przez przez przez przez badaczy przebadane nie ma jakiś straszny negatywnych opinii Szweda tak, które jakoś się by gdzieś w pamięci ludowej zakorzeniły, więc no, więc po prostu zrobiłem sobie takie ćwiczenie takiej wyobraźni historycznej takie właśnie historia kontrfaktyczna, próbując pokazać, że że, gdyby Szwedzi tutaj zostali tak jak, a ten potem Prusacy w tej części zaboru pruskiego to sytuacja chłopów z pewnością by się poprawiła nowa oczywiście tak tak tak tak proszę, proszę bardzo, nie pyta oczywiście teza, która jak tam udowadniam, pokazując prawda poszczególne elementy tego co się działo są Szwedzi sami obiecywali Uniwersał ami, że jeśli będą tak powiem tak da nosić do władz greckich nad wszystkich informacji i organów im się przeciw stawiających to to po prostu tym ludziom zniosą pańszczyznę tak wniosą poddaństwo i to te uniwersalne i Karola Gustawa i komendanta Krakowa też to po to, po prostu potwierdzały tylko, że te uniwersalne do chłopów oczywiście nie nie docierały tak jakby one po prostu po prostu były szybko też byśmy mogli powiedzieć na i to zarówno przez przez środowiska szlachecki oczywiście środowiska także kościelne, jakby o te informacje miały nie docierać do chłopów tak, żeby jak na nie wywoływać nie wywołać zaburzeń aktor tak się pojawia, ale Wielkopolsce np. także chłopi przeciwko szlachcie się także, a także buntowali tak w to właśnie, bo to jest w ogóle czekamy, kiedy myślimy od tych wielkich złych w Polskiej historii to, jeżeli chodzi o równouprawnienie czy też uwolnienie wszystkich warstw społecznych to raczej zaborcy mają na tym polu większe zasługi niż po rodacy oczywiście nie od razu można argumentować, że tak tak, ale to był polityczny zabieg chodziło o skrócenie itd. no i być może każdy każdy miał też szansę w tak jeśli mogę państwa oczywiście, jakby dyskusja wokół roku wokół tej tej kwestii tak istotnej bardzo, że poddaństwo pańszczyzna znieśli zaborcy trwają niektórzy mówią, że po prostu Rzeczpospolitej by nie starczyło czasu tak, że też by te procesy po prostu nastąpiła tylko, że po prostu zostaliśmy pod koniec osiemnastego wieku prawda straciliśmy państwową podzieliliśmy podzieliliśmy na czele z Polska podziela naprawdę nadszedł czy zabory w le Night z siłą rzeczy do tych do tych reform także w Polsce doszło, czego już prawda mówi się, że takim związkiem była konstytucja 3maja która, jakby na, aczkolwiek ona trochę rozczarowuje jednak tak to słynny § 4 właściwie tylko ogólnikowo mówi o wzięciu chłopów Fn w obronę, ale nie nie daje jakiś konkretnych rozwiązań są opisami byli z tego powodu bardzo rozczarowani tak ładnie też uchwycił Jan Matejko na słynnym obrazie konstytucja 3maja gdzie, gdzie ten chłop się wycofuje prawda jak jest taki nie idzie tam ze wszystkimi zadaje Andrzej Zamoyski kant ex Cup Clash Andrzej Zamoyski tam ciągnie do przodu radząc en bodajże Staszica, a on jednak wycofuje, bo widzi, że ERC, że jednak tak ETS sytuacja chłopów zawartość nie poprawi nam w tym czasie, bo to pęta wpada konstytucja 3maja ludzie przecież po NN po pierwszym zaborze no reformy, które były przedsięwzięcia te i en niem i cesarstwie austriackim i w królestwie Prus naszły o wiele wiele dalej w stosunkach do polepszenia doli chłopskiej także na w Rzeczpospolita miała jej to szansę pod koniec osiemnastego wieku, ale tak bardzo silna opozycja NL szlachty, a po prostu nie pozwoliła nawet dokonania tych reform najpóźniej niestety zrobili to zaborcy także oczywiście zwłaszcza, choć w Prusach, których tutaj jak tam też skupiam prawda w tej w tej książce pod ciśnieniem oczywiście Napoleona rewolucji francuskiej pada nie było także w plenerze Prusacy teraz tak bardzo chcieli Petry znosić poddaństwo pańszczyzna, aczkolwiek też pewne prawa ekonomiczne wskazywały one po prostu też nieefektywna nieefektywna gospodarczo no i w związku z tym jak będą doszło do tych reform ich no i oni zrobili tak to nie zrobili niestety Polacy tak oczywiście można wygrywać prawda, że to było próba próba jak prawda skłócenia Polaków jak wypada przeciągnięcia chłopów na swoją stronę, ale to było dosyć racjonalne, aby strony zachowanie krótko mówiąc no dobrze pan swoją książkę zaczyna prowokacyjnie, ale wykorzystam ten wątek, bo za chwileczkę informacje, więc Szanowni Państwo tak mini konkurs, ale bez nagród jest właśnie to nie jest konkurs, ale tak, więc pytanie Szanowni Państwo brzmi to proszę pisać na czarek małpa TOK kropkę FM, kiedy zmarł w Polsce ostatni Polski chłop pańszczyźniany można podać rok albo datę dzienną, ale też, kiedy zmarł ostatni Polski chłop pańszczyźniany czarek małpa TOK kropkę FM nie ma nagród nie konkurs, więc jeżeli ktoś chce się sprawdzić w tym konkursie to proszę pisać i informacji o 1120 państwa moim gościem jest pan dr Jan Jasiewicz 3 katedra historii sztuki filozofii wydziału edukacji artystycznej kurator z 2 Uniwersytet artystyczny w Poznaniu rozmawiamy o najnowszej książce pana doktora wóz Drzymały pod świeckim zaborem trans dyscyplinarne badania pamięci znawcę nad chłopskim dziedzictwem księgi, które co oznacza, że są i pierwotne i wspólne od razu książce tej rozmawialiśmy wcześniej pamięć chłopi bunt to jest druga książka równocześnie powstająca z tą informacją o 1120 po informacjach wracamy po pan dr Jan Dasiewicz katedra historii sztuki filozofii wydział edukacji artystycznej kurator stwarza Uniwersytet artystyczny w Poznaniu opowiada o pańszczyzny nie i też pamięci pańszczyzny najnowsza książka pana doktora nosi tytuł wóz Drzymały pod szwedzkim zaborem trans dyscyplinarne badania pamięci znaczy nad chłopskim dziedzictwem księgi wtóre, proszę bardzo, odpowiedzi różne daje pani Agata mówi z tego co pamiętam z zostaw pańszczyznę zniesiono w Polsce w latach trzydziestych, więc ostatni chłopi dążyli naszych czasów pan Wojciech Pisz 2007 rok szok pan Maksymilian 2007 rok nawet, podając imię nazwisko pana Adam 2007 rok, a pan Maciej mówi 1565 nie afekt 2007 roku Szanowni Państwo to jest prawidłowa odpowiedź w no właśnie szok tak jak tak jak atak sucha 10sierpnia 2007 w Niedzicy zamek tak Jan Janos tak się nazywał ostatni chłop pańszczyźniany w Polsce zielarz tutaj właśnie wydaje się, że jeżeli ta zapewne wyjaśnienia co prawda jak jak ja jak ja też o tym dowiedziałem początkowo pan do słowa tutaj trzeba na niewłaściwe, bo przecież pańszczyzna w cesarstwie austriackim królestwie Węgier, bo PiS te należą do Królestwa będzie została zniesiona w 1800 czterdziestym energia ósmym roku prawda mamy 2007 miał umrzeć ostatnich państw zmiany do 159 lat, więc faktycznie to byłoby to było coś niemożliwego generalnie, aczkolwiek właśnie tutaj warto warto to powiedzieć że, że w tym rejonie w tym rejonie to na Spiszu Orawie ten edykt, jakby znoszący pańszczyznę niech się całkowicie życie to znaczy, jakby były takie prywatne umowy między, zwłaszcza radami sala Manu i gen Celtów i z innymi zamieszkującymi tereny innych łapami jak góralami, które po prostu, jakby to był tak naprawdę przedłużeniem pańszczyzny to znaczy tak dokładnie na państwo na czym polega w końcu pańszczyzna reszta była renta od Pskowa data była renta polegająca na tym, że trzeba było prawda pracować na polu ani na polu pana za określoną liczbę dni w tygodniu prawda za to, że się użytkowała określony ten określony obszar ten obszar ziemi da by ta forma, jakby cały czas tam tam trwała, ale ona właśnie przybierała bardzo ostre takie właściwie jak jak za czasów pańszczyźnianych formy, które ja, które Jan Janos sam jak też nam opowiadał o tym pani Elżbiecie łuku jak też od niej to na mnie to wiem m.in. aby to było to był mój pierwszy, jakby zetknięcie się z tą historią, ale to też historycy później jak opisywali i faktycznie te stosunki właściwe takie para państwo z dnia tam trwały także po tym, jak Polska już o uzyskała pisze po osiemnastym NRA ku tam oczywiście prawda prawa własności psa były zachowane, jakby to prawo cały czas obowiązywało dopiero 20marca 1931 roku dopiero ustawą sejmową zostały te stosunki tzw. zielarskie, bo tak nazywano chłopów zależało mi od Węgier sobie, że tak żale bezrolnych chłop tak tak tak tak dokładnie dziękuję no, więc więc, więc faktycznie prawda no na ostatnim takim zależy nam znanym jest właśnie Janem Jan Janos z Niedzicy który, który w sierpniu dokładnie 10sierpnia 2007 roku zmarł tak to jest ostatni ostatni Polski chłop pańszczyźniany tak możemy powiedzieć Fatah dobrze ta pamięć Pp no właśnie ta pamięć jest różna pan w swojej książce znowu jest bardzo obszerna praca w 1 sal w koncern truje się na pamięci ten niezgody można powiedzieć nie zgody wyrażonej różnymi butami powstaniami czy też walką po prostu o o godne życie tak tak tak to jest bardzo ważny właśnie wątek bo, bo dla mnie jakby równocześnie z tym kiedyś mówi Pado poddaństwo pańszczyzna nie doli losie chłopak prawda tych ciężkiej sytuacji, które po prostu przez te 400 lat, ale można nawet mówić więcej MDM po prostu się znajdował to to często właśnie myśli się chłopak jako taki trochę biernych ofiarach tak jakby z taką wręcz rozpaczą godzą się na ten swój las się nie buntują en to jest wydaje mi się obraz dosyć fałszywe tak to znaczy fałszywe w tym sensie, owszem, prawda takie też powiedzmy postawy takie też takiej rezygnacji były, ale były też postawy właśnie takie tej jak ja nazywam zażartej na ten świat nie zgody rada i formy formy, które ten opór łapski przybiera były bardzo różnorodne taką będą najczęstszą formą taką można te formy rodzina bardzo zorganizowany też na bardziej indywidualne formy oporu częstą formą po prostu bardzo często stosowana była po prostu, jakby sabotowanie pańszczyzny Adam wykonywanie jej tak powiem taki sposób, żeby się tak strasznie nie narobić prawda, żeby po prostu, a jakoś móc mu moc trwać generalnie zbyt formą bardziej poważną było szpiegostwo tak, które zresztą było o tyle mimo tego, że prawda ustawy sejmowe cały czas prawda jak karały za szpiegostwo prawda jak wykazały tych zbiegów dostarczać tak dalej to jednak toczyć było także na rękę niektórzy szlachcica, zwłaszcza jeśli dodać opis biegali po też na wschód, toteż warto pamiętać właściwie trzon tylko za ojczyznę historycy mogą w dużej mierze stanowili biegi terenów prawda śledztwa chłopi tak o tym też warto pamiętać by go było bardzo silną nad silną bronią chłopską no i w sama ilość ustaw tak uchwał sejmowych 58 bodajże jeśli danie w niepamięć nie mieli podaje en tyle podaje no ten znany historyk historii chłopów polskich, a swych głównie pozytywiści polskich ojej wyleciało mi w tej chwili głowy nazwiska jak się przypomni to na mnie to powiem gdzieś tutaj mam go w znaną książkę tak to bywa czasem w z pamięcią właśnie to no tak podawał taką podawał taką podawał liczbę po prostu tak i i na to historycy potwierdzają podaży zbiega ten walczono to nie tylko to oczywiście potem były także Aleksander Świętochowski tak tak bardzo dziękuję efekt to czasem także prawda wyleci wyleci, bo Aleksander Świętochowski oczywiście i coś na IT to oczywiście nie tylko to prawda, bo także dochodziło do bardziej otwartych buntów nadano właśnie zwłaszcza, zwłaszcza też nad na kresach na Kresach Wschodnich proszę pamiętać, że te wszystkie tzw. bunty kozackie Polacy najbardziej znanym Chmielnickiego oprócz oczywiście prawda podłoża PEC my etnicznego religijnego na głównej jednak miały także to podłoże społeczne tak to była po prostu walka by NN walka kozaków i chłopów o to, żeby nie nie nie wejść w tryby czy też, gdybyś mógł powiedzieć no po tańcu państw śniadań machinę, którą serwowali im polscy klienta Polska Szlachta tarczy kuleje to oczywiście magnaci, ale także prawda Polska Szlachta, która tam na rozwijała postu swoje majątki jak próbowała także wprowadzić ten system, który zresztą skutecznie także na te tereny prawda to później cały czas się cały czas jednak tam się tliło te bunty patentem bunt hajdamaków bardzo krwawy prawda FF w połowie osiemnastego Nene osiemnastego wieku to wszystko pokazuje prawda że, że Rze, że chłopi po prostu nie byli nie byliby najmniej bierni także w okolicach właśnie konstytucji 3maja jak król Stanisław August musiał wydać edykt, że tak powiem prawda przywołujących chłopów do porządku, bo także właśnie zakład chodziło nam dane do poruszenia w związku z właśnie z niezadowoleniem wynikającym z tego, że konstytucja 3maja jednak jednak jest jest na w stosunku do polepszenia ND doli chłopskiej no mało skuteczne tak to, że kiedy zaś, kiedy mówimy o doli chłopskiej to przez pewien czas był taki moment, kiedy mówią dobrze pańszczyzna to jest po prostu inne bardziej eleganckie słowo na niewolnictwo w, a właśnie kres na tak to takie też zakamuflowane właściwie z niewielu imperialistycznym zapędy itd. tak dalej, ale teraz jest teraz pojawia się głos trafią do niej nie pańszczyzna niewolnictwo to nie to samo przecież nie było aż tak źle odpowiem tak, z którą ją na taki ogarnięty rozgarnięty ogarnie psyche nie szło to właśnie mógł sobie zorganizować całkiem klawe życie no bo pan nie chciał stracić siły roboczej, więc byli zamożni więc, więc mam wrażenie, że teraz taki nurt odchodzenia od myślenia pańszczyźnianych o niewolnictwie tak tak, iż te mogą być raczej ja tutaj oczywiście ta dyskusja bardzo długo się tocząca, jakby w Polsce prawda jak już wcześniej historycy także mieli wątpliwości czy w ogóle można nazwać nazwać ten system podań pańszczyźniany prawda, że to jest system niewolniczy, aby kondycję podań pańszczyźniany nazywać kondycją niewolniczą, bo oczywiście to właśnie problem polega na tym że, gdybyśmy przed 3 by przykładali takie miary, jakim prawda nie wiem my mówimy niewolnice euroatlantyckiej pada tym Niewiem Stanach Zjednoczonych energia i Południowej Ameryce Brazylii, zwłaszcza tak to oczywiście tak powiem tutaj te DT te kategorie to rozumienie niewolnictwa, jakby no można mieć wątpliwości prawda chłopi nie byli na sprzedawanie bez ziemi, a przynajmniej w źródłach bardzo mało takich informacji na ten temat rada no i mieli także, jakby właśnie byli może powiedzieć no i formalnie nie byli właścicielami ziemi prawda, ale ją dzierżawili mogli ją także, jakby tata przekazywać dziedziczy dzieci oczywiście prawda tak powiem nie podpadli NN danemu panu właśnie to jest problem polega na tym, że aktualnie po jego powiedział Hugo Kołłątaj tak chłop o tyle szczęśliwy, o ile jego pan dobry i dla ich i tutaj jak w tej dyskusji całej oczywiście można pokazywać prawda, że były dobra szlacheckie królewskie kościelne, których jak ci, którzy nimi zarządzali prawda zdobyli po prostu ludzcy krótko rzecz moja prawda i tym co położyło się tam dobrze po prostu to mogą być naprawdę dosyć z tak powiem tak znaczne obszary bym powiedział naszego kraju, ale byli także oczywiście tacy, którzy po prostu tych opowieści skali, zwłaszcza dzierżawcy ostateczne tak powiem no w moim ogromne, że był tak, a poza tym proszę pamiętać jak mówimy o pańszczyznę to nie chodzi tylko łącznie właśnie to renta babka to normalna rzecz prawda, że nie wie prawda za coś co wobec normalna rzecz tutaj jeszcze można by dyskutować prawda jakiś sposób prawda Szlachta w ogóle nabyła majątek itd. na, ale powiedzmy, że no za to, że użytkuje określony kawałek ziemi prawda muszę muszę odpracować prawda coś na na na folwarku w folwarku właściciela prawda no, więc my też dzisiaj pada idziemy do pracy i musimy tak by dajemy prawda nas czas nasz czas pracodawcy też byśmy mogli mieć środki do życia, ale państwo z nami związany medycznie także poddaństwa poddaństwo sądowe prawda gruntowe NN osobiste chłop nie mógł opuszczać wsi bez zgody pana tak już od MZ dane od właściwie szesnastego NN szesnastego wieku sądownictwa z zostałaby złamana podstawowa prawa prawa rzymskiego nie można być sędzią swoje własne prawie swojej własnej sprawie przepraszam AAA niestety sadownicy tak jak opatrywania, ale było pod ścisłym nadzorem nadzorem pana, tak więc więc nad byty to już świadczy o tym, że po prostu ten system jak nazywa taką właśnie pod niewolą potańczą pani znano takiej tak by termin tutaj wydaje mi się właściwy generalnie tak doktorze czas umyka, więc wspomniałem do tego wątku dotyczącego tematu powrócimy w przyszłości najbliższej, albowiem z pewnością na to zasługuje, a na razie państwa, którzy są zainteresowani tematem odsyłam do książki pana doktora zatytułowanej wóz Drzymały pod świeckim zaborem trans dyscyplinarne badania pamięć oznacza nadchodzący nad chłopskim dziedzictwem księgi, które ta książka ukazała się nakładem Instytutu wydawniczego książka prasa autorem jest pan dr Jan Dasiewicz katedra historii sztuki filozofii wydział edukacji artystycznej kuratorce Uniwersytet artystyczny w Poznaniu dziękuję panie doktorze dziękuję dziękuję bardzo, miło bardzo miło, że mogę, że mogę znowu opowiedzieć po raz wtóry ta o mojej książce składa, że powiedziałem nic Drzymała, ale to wrócili, choć obiecuje obiecuje, że w najbliższym czasie wrócimy w szerszej formie będzie można poruszyć nie tylko Drzymały, ale także inne wątki słowo słowo Harcerza informację o jedenastej 40 dzisiejszy program przygotował Bartek Pograniczny, ale jakością naszych połączeń czuwał Szymon waluta Zwiń «

"Wóz Drzymałów pod szwedzkim zaborem". O niedoli polskich chłopów

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 15:00

Najnowsze Podcasty

Ryjówki są jadowite

Czy nauka potrzebuje żartów?

"To nie tylko wielki nauczyciel, był jak metoda filozoficzna" - wspominamy prof. Pawła Śpiewaka

Sześć pragnień, które zaspokaja Konfederacja

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL