39 lat od niewyjaśnionego zabójstwa Piotra Bartoszcze, działacza rolniczej "Solidarności"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki przedstawia dobry wieczór we wtorek 7lutego najprzyjemniej robić audycje historyczne, które odnoszą się do radosnych wydarzeń w naszych dziejach faktem jest, że tak wielu ich nie ma, bo jednak dominują przegrane powstania krwawo tłumione bunty rozbiory okupacje terror i bohaterska śmierć na barykadach niestety są wydarzenia szczególnie bolesne, bo tragicznej śmierci towarzyszy kłamstwo zmowa liczenia ból rodziny i beznadziejna walka paru sprawiedliwych o Rozwiń » ujawnienie prawdy tak jest w przypadku śmierci Piotra Bartoszcze działacza Solidarności rolników indywidualnych wyszedł wieczorem z domu w Sławęcinie pod Inowrocławiem 7lutego 1984 roku samochodem rodziców Sereną ostro pojechał do sąsiada potem do brata Romana dalej mamy już tylko wersje oficjalne z czasów PRL-u i te ze śledztwa wznawianych w trzeciej RP te pierwsze mówią o wypadku do jakiego miał doprowadzić Piotr, prowadząc samochód pod wpływem alkoholu i przypadkowym wpadnięciu do studni, w której zmarł te drugie wskazują na udział osób trzecich, czyli na bardzo prawdopodobne zamordowanie Piotra Bartoszcze przez funkcjonariuszy bezpieki, ale bez wskazania konkretnych winnych zaznaczmy, że ostatnie śledztwo zostało wznowione w końcu 2016 roku zajmowała się nim prokuratura w Szczecinie w po roku na konferencji centrum edukacji Instytutu Pamięci Narodowej zastępca prokuratora generalnego Andrzej Pozorski i prezes Instytutu Jarosław Szarek oświadczyli, że Piotr Bartoszcze padł ofiarą zbrodni komunistycznej sprawcami byli funkcjonariusze służby bezpieczeństwa, lecz nazwisk niestety nie udało się pionowy śledczemu ustalić śledztwo po raz kolejny umorzono o tej historii inna przed tym historycznym tle opowie nam pan prof. Patryk Pleskot z uniwersytetu rzeszowskiego Instytutu Pamięci Narodowej pan profesor jest też autorem książki zabić mordy polityczne PRL-u będzie też okazja by przypomnieć sobie pokrótce sprawę powstania Solidarności rolników indywidualnych, w której działała rodzina Bartoszcze, bo on mniej wiemy znacznie mniej niż od tej Robotniczej Solidarności urodzonej po porozumieniach z sierpnia 1980 roku ten dramat ma oczywiście też wymiar inny wykraczający poza informacje encyklopedii ne czy opracowania naukowe Piotr Bartoszcze zginął, bo jednak tego terminu będę używał w okresie, gdy jego żona była w ciąży z ich czwartym dzieckiem jego śmierć to wielki ból dla bliskich, ale też przyjaciół kolegów z opozycji z czasów walki o uznanie i rejestrację rolniczej Solidarności z tego grona nikt od początku nie miał wątpliwości, jaka naprawdę była przyczyna śmierci Piotra dokumentowali ślady miejsca zbrodni zbierali relacje naciskali na władze by te przeprowadziły rzetelne śledztwo nadzieję, że takie w końcu ruszy pojawiła się po przełomie 1989 roku rzeczywiście ponownie zaczęto badać sprawę, ale bez efektu, który zadowoliłby zainteresowanych o tej walce o prawdę powie pan Marek Koczwara przyjaciel rodziny Bartoszcze działacz opozycji Demokratycznej przed nami smutna opowieść, ale ważna zaprasza Maciej Zakrocki przedstawia on jest z nami zapowiadany pierwszy gość pan prof. Patryk Pleskot Uniwersytet rzeszowski Instytut Pamięci Narodowej autor książki zabić mordy polityczne PRL dobry wieczór dobry wieczór panu dobry wieczór państwu, jeżeli zgodzimy się, a zakładam, że tak, że w przypadku Piotra Bartoszcze mieliśmy do czynienia z mordem politycznym to oczywiście byłoby chyba konieczne, abyśmy przypomnieli pan przypomniał, dlaczego to mógł być polityczny wróg jak łączyć jego postać działalnością opozycji Demokratycznej w ogóle, a ze związkiem zawodowym Solidarność rolników indywidualnych szczególność można mówić o całym Klanie czy rodzie Bartosz TUW tak to należałoby liczby mnogiej nie odmienić, z którego do klanu Piotr wcale nie był najgroźniejsze z punktu widzenia władz dziś można powiedzieć, bo może my słuchacze kojarzą innego Bartoszcze Romana Bartoszcze, który robił karierę można powiedzieć w kierownictwie tych rolników indywidualnych Solidarność również po osiemdziesiątym dziewiątym roku przez pewien czas klubową karierę polityczną nie robić nadal ma startować w wyborach prezydenckich panować dane tak, tak więc może ta postać bardziej znana i rzeczywiście z punktu widzenia interesu własną chyba on był bardziej szkodliwe wtedy słowie podziałał rzeczywiście w strukturach kierowniczych z rolniczej Solidarności tej legalnej tej nielegalnej 13 grudnia Piotr Bartoszcze młodszy brat Romana działał raczej w strukturach lokalnych rejon Inowrocławia powiedzmy szerzej Kujawy, aby Inowrocław powiedzmy Toruń Bydgoszcz w tym trójkącie nie funkcjonował był jeszcze trzeci brat akurat nie polityka się za bardzo nie angażował, ale trzeba pamiętać również o ojcu nie, tyle że 3 braci Michale, który był również działaczem rolniczym rolniczym niezależnej no Solidarności ogólnie ruchu na chłopskie go zresztą to być postać się może gdzieś się obiło o uszy z tego względu, że podczas tzw. kryzysu bydgoskiego, kiedy doszło do pobicia właśnie działaczy solidarnościowych w tym Jana Rulewskiego właśnie Michał Bartoszcze był jednym z jednym z tych osób pobitych przez aktyw prawda partyjną bezpieczniacy i na dany sesji wojewódzkiej rady narodowej w Bydgoszczy to było w marcu 1981 roku, ale właśnie, dlaczego do tego pobicia doszło, skąd z zgodę w ogóle cała sytuacja trzeba pamiętać, że nie po tym, jak zalegali z zalegalizowano Solidarność tą właściwą tak powiem, że główną NSZZ niezależny Samorządny związek ne robotniczy Solidarność prawda no to podobną inicjatywę podobną strukturę chcieli również mieć chłopi rolnicy indywidualni, którzy przecież byli liczni w ludowej Polsce to był ewenement w ogóle ustrojowej chodzi o blok wschodni w żadnym innym kraju rolnicy indywidualni byli tak silną masową nie grupą społeczną jak nie w Polsce, gdy teren PRL-u, gdzie udało się władzom dokonać pełnej kolektywizacji wsi natomiast uległa wejdę słowo, ale to właśnie stanowił stanowił argument m.in. władz, które bardzo długo stawiały opór i idei stworzenia zalegalizowania działalności związku zawodowego rolników indywidualnych no właśnie wskazywano że, że zgodnie z kodeksem pracy w PRL-u tak rolnik indywidualny nie jest pracownikiem, a więc nie może należeć do związku zawodowego, bo właśnie jest indywidualnym, jakby samozatrudnionym pracownikiem no jest to jakiś argument może być dość taki jest elastyczny można można by powiedzieć władze szukały każdego po prostu pretekstu, żeby Atom izolować neutralizować jakiekolwiek niezależne inicjatywy podejmowane przez społeczeństwo tak samo było również my z tymi związkami chłopskim powitamy też nie było na początku 1 jak rolniczej Solidarności było Solidarność wiejska była rolnicy indywidualni sali Solidarność Chłopska chłopskie związki zawodowe także tych inicjatyw było nie więcej natomiast tutaj znowu zadecydowała determinacja społeczna pełnił szykujemy się przy odegrała też rolę przy rejestracji tej nie głównej Solidarności strajki chłopskie, które przetoczyły się przez kraj na przełomie grudnia 80 i stycznia 8 zlotego pierwszego roku pokazały władzy, że albo pójdą na kompromis będzie konfrontacja jeszcze w tym momencie władze były uważały, że może konfrontacja to jest najlepsze rozwiązanie ostatecznie doszło do porozumienia tzw. porozumień rzeszowską nie ustrzec ich one są mało stosunkowo mało znane jeszcze znane porozumienia sierpniowe nas do porozumienia rzeszowską ustrzec ich stać odpowiednikiem porozumień sierpniowych podpisanych tylko podpisane zostały w lutym osiemdziesiątego pierwszego roku dotyczyły Solidarności właśnie nie wiejskiej tam władze zgodziły się radzić w perspektywie do końca jeszcze niesprecyzowanej, żeby taki ruch niezależny rolniczy powoła się teraz kolejne miesiące są przepychanki to są uskoki to są jakieś ustępstwa z jednej z2 strony, ale tak napady w duchu konfrontacyjnym i dopiero przecież w maju osiemdziesiątego pierwszego roku to nie NSZZ Solidarność RI prawda niezależne z samorządu związek zawodowy rolników indywidualnych Solidarność rolników zostało pod nim zostało przyjęte dopiero mają 80 pierwszego roku agencji euro wiele wiele miesięcy po tej głównej Solidarności tak będę używał tego może nie zgrabnego określenia, zanim władze ostatecznie ustąpiły zgodziły się na stworzenie tego Rolniczego skrzydła Solidarności ono nie było tak liczne może jak ta Solidarność robotnicza szacuje się, że może 1 000 000 członków to oczywiście też bardzo duży ruch, ale kilkakrotnie mniejszy niż my niż Solidarności Robotniczej no ale ale jednak to działało my zaczęło funkcjonować się ku niezadowoleniu władz zaczęły się pizzą działalność operacyjną związaną z rozpracowaniem rozbijanie tego tego ruchu i od razu tutaj pod oko bezpieki dostali się Bartosz człowiek w tym im nie i Michał, ale głównie, czyli ojciec sprawdzali głównie Roman i nie właśnie Piotr Bartoszcze przy czym jak już wiemy Piotr może pozostawić trochę w cieniu, ale też był aktywnym działaczem mamy kilka jak wątków, gdzie ono John działały na tej na tym polu działalności związkowej praw dawny rolniczy ona przywódcy nie działa tak rozjemca między jednym z PGR-ów, a grupą właśnie na chłopów rolników, którzy chcieli ten PGR zaorać czy taki koncyliacyjny potrafi działać, ale z drugiej strony też wiemy, że chociażby próbował załatwić kwestie handlu bezpośrednią wymianę Żywca będzie z górnikami, tak więc działanie zupełnie poza ramami nie państwowymi tak, bo tak obrotny i działaczy, który nie wahał się jak uspokajać nastrojów, ale nie wahał się również śmiałych planów snuć może to zainteresowanie szczególne postacią wartością wynikało też z tego, że oni po wprowadzeniu stanu wojennego, kiedy właściwie nie większość kierownictwa Solidarności rolniczej została internowana no oni w 2 i ojcem na ukrywali się prawda przez ładnych parę parę miesięcy dopiero wpadli we wrześniu 1002. roku, czyli blisko rok no 10 miesięcy w ukryciu przebywali z dość szybko zostali zwolnieni z tego internowania był cały ten pomysł na akcję internowania się się kończył no ale zarówno w ukryciu jak i po tym, jak wyszli z tego internowania zaczęli aktywnie działać w tej Solidarności wiejskiej, ale już nielegalnej prawda brali udział spotkania konspiracyjnych kolportowali bibułę w tym takie znane pismo żywią bronią nawiązujące zresztą do Kosynierów prawda to tradycja długo Polska czy dług długiej historii Polski gdzieś tutaj nagle ożywiła w tej rolniczej Solidarności, tak więc to prowadzić działalność konspiracyjną podziemną co oczywiście znowu nad Osą legły zeznania świadków sprowadziło na nich działania operacyjne ze strony służb bezpieczeństwa inwigilację ne rozpracowanie no i prawdopodobnie tutaj prawdopodobnie to z prawdopodobnym graniczącym z pewnością możemy powiedzieć, że tutaj należy szukać źródeł tragicznej śmierci Piotra w lutym osiemdziesiątego czwartego roku można by się zadać dopytać się, dlaczego Piotr ani Romana w sumie nie mamy dobrej odpowiedzi NATO NATO pytanie jak mówił z punktu widzenia racjonalnego działania na aparat represji, żeby jakiś racjonalności, żeby w ogóle mówić no to Roman był większym zagrożeniem, a nie ani Piotr no ale to Piotr żyła, chyba że chcieli odstraszyć Romana tak, a jednocześnie wychodzili z założenia, że atak bezpośrednio na niego no odsłania od razu w sposób naturalny, kto za tym stoi prawda no bo jeżeli ktoś z aktywnym działaczem i ginie no to no to podejrzenie jest bardziej naturalne natomiast, jeżeli ginie brat, który jest mniej aktywny czy mniej znany jako właśnie taki ostry bezkompromisowy działacz związkowy no to, że właśnie to będzie odbierane jako rodzaj ostrzeżenia no być może natomiast, jeżeli władze chciały w ten sposób zakamuflować swój udział w aparat represji, jaką ma swoje udziały to co się nie udało, bo ludzie zaczęli kojarzyć to sprawy proces zemstą zemstą aparatu represji my, tak więc może ostrzeżenie no trudno powiedzieć możemy się zastanawiać, o co chodziło przed zabójstwem księdza Niedzielaka prawda osiemdziesiątym dziewiątym roku już czeka pan, który się pan na emeryturę, a takich przypadków mamy mamy sporo, ale może też za bardzo często nosiła szukamy takiego właśnie zupełnego zupełnie racjonalne uzasadnia decyzję co czasami kombinacja no po prostu czynników takich koniunkturalnych okazja po prostu okazja czyni złodzieja to może też okazja czyni mordercę, bo akurat psy okoliczności śmierci Piotra Bartoszcze są takie, że rzeczywiście prawda wybrał się wieczorem tą swoją ręką my jeździmy na łatwo było taką osobę w tym momencie zatrzymać nastraszyć być może ją taką na teorię tak sobie przypuszczam, że być może celem tych panów, którzy uczestniczyli w tym zabójstwie, bo to raczej byli mężczyźni nie było konieczne na początku zabicie zamordowanie go na straszenie pobić skompromitowanie przez pojenie siły alkoholem prawda ofiary porzucenie gdzieś się gdzieś zboku na ryzyko zakończyło się to się zabójstwem w każdym razie nie zawsze może ten racjonalizm stuprocentowy w takich sprawach nie odpowiedział na zapytanie oczywiście nie ma nie ma co przesadzać szukać zupełnie jakiś nie byłyby nieracjonalnych pobudek natomiast gdzieś to w rzeczywistości skomplikowana prawda okoliczności zbrodni nie tutaj przecież to właśnie skomplikowane i i należy różne do różnych sięgać tak powiem argumentów czy czy przestrzeni, żeby szukać szukać przyczyn takich wydarzeń jak to wtedy, kiedy się wydarzyło było interpretowane przez przez władze no bo skoro tak jak pan powiedział natur sposób opinia publiczna zaczęła z skleić, acz tę śmierć z działaniami bezpieki o w oczywisty też powodów tą sprawą interesowały się media typu wolna Europa głos głos Ameryki dziennikarze zagraniczni pytali rzecznika ówczesnych władz Jerzego Urbana o to wszystko proszę przypomnieć, jaka była ta oficjalna wersja oficjalna wersja była absurdalna, żeby ten trud sobie uświadomić to przypomnijmy sobie w jaki sposób bardzo krótko tylko, żeby to unaocznić w jaki sposób no Piotr Bartoszcze by bez zmarł został zamordowany nowy mamy tego w 7lutego 1004. roku późny wieczór na wypadek syrenki, którą prowadził nie wartość, ale wielkich uszkodzeń samochodu wcale nie stwierdzono opuszczony samochód ślady na śniegu zresztą niejedyne co oczywiście śledztwo nie stwierdzono nie, ale to widzieli świadkowie, którzy odnaleźli też ciało kilkaset metrów dalej od tej szosy, przy której zatrzymała na rynkach czy uległa wypadkowi mamy studzienkę kanalizacyjną w studzience ciało nie Piotra Bartoszcze zeszło, żeby umieszczony tak jakby nie nie wpadł tam sam tylko został po prostu nie wrzucony jak tłumaczyły tłumaczyła to władza władza tłumaczyła to tak też ustami właśnie Jerzego Urbana, który obłudnie mówił, że nie można w tej na trupach grać prawda, że opozycja próbuje się na trupach, lecz tam pijanych rolników budować swoją pozycję no bo taka była argumentacja, że pod w stanie upojenia alkoholowego Piotr Bartoszcze spowodował wypadek szkolono sam jechał, ale no nie chciałbym to jakoś konsekwencji czy właśnie w ramach tego upojenia, bo 1 zaczął biec po prostu przed siebie na taki los chciał to rzeczywiście pech nieprawdopodobne, że akurat wpadł do tej do tego niewielkiego otworu prawda studzienki kanalizacyjnej kilkaset metrów dalej położonej upadł tak nieszczęśliwie, że się udusił twarzą, jakby dotknął prawda pod podłoża w ten sposób no prawda zatkał no no nozdrza i ustali w ten sposób uległ nie uduszenie no byłoby śmieszne nawet gdyby nie było tragiczne po prostu nie dotyczyło ne śmierci człowieka bardzo szybko przeprowadzono sekcję zwłok w Bydgoszczy, gdzie potwierdzono właśnie uduszenie nie chodzą za bardzo zresztą szczegóły prokuratura prokuratura Rejonowa w Inowrocławiu, która w strzałach śledztwo później w apelacji jeszcze rodzina złożyła apelację do przejęła prokuratura wojewódzka w Bydgoszczy właśnie doszła do tego przekonania, że bez udziału osób trzecich w stanie upojenia alkoholowego Piotr Bartoszcze uległ nieszczęśliwemu wypadkowi w postaci uduszenia no naprawdę argumentacja no była niewiarygodna nie byłaby wiarygodna nawet w normalnym państwie na świecie w praworządnym demokratycznym co dopiero w takim było dla ludzi oczywiste, że ono, że jest to tylko dość nieudolna nie próba przykrycia zbrodni politycznej, żeby dodać tutaj dodatkowego smaczku tej sytuacji proszę pamiętać, że właśnie w tym czasie wiosną 1004. roku nie w sąsiednich w sumie rejonach, bo w okolicach Torunia dochodzi do celi porwań działaczy opozycyjnych między m.in. innym Antoni Mężydło późniejszy polityk nie padł ofiarą takiego porwania, żeby jeszcze było najciekawiej akurat właśnie w tym czasie w tych tygodniach do Torunia pobliskiego został oddelegowany nie kto inny Grzegorz Piotrowski prawda, czyli jeden z morderców księdza Jerzego Popiełuszki niektórzy świadkowie nawet twierdzili, że widzieli w okolicach w okolicach Inowrocławia w okolicach właśnie miejsca, gdzie zginął później Piotr Bartoszcze tegoż Grzegorza Piotrowskiego ludzie mogli zobaczyć się w telewizji bądź grobu proces prawda zabójców Popiełuszki prokurator IPN Witkowski nawet stwierdzić, że Piotrowski brał udział nie sekcji zwłok właśnie Bartoszcze, tak więc tutaj mamy naprawdę bardzo duże ne przesłanki bardzo mocne argumenty pokazujące prostu udział w udział aparatu represji w tej zbrodni zresztą obecnie prokuratura prokuratura i Pajnowski prawda prowadząca śledztwo stwierdziła jakiś czas temu już, że bez wątpienia doszło tutaj do morderstwa nie na tle kryminalnym tylko politycznym, ale niestety sprawców nie udało się do dzisiaj do dzisiaj znaleźć może jeszcze tylko do otrzymania dodam dla masz no oczywiście pogrzeb pana Piotra to to była też wielotysięczna manifestacja tutaj proponujemy sława tragedia na szczyt Putin tak tak i to jest właśnie mnóstwo dodatkowa tragedia była taka, że jego żona była w ciąży, kiedy został zamordowany, więc dziecko urodziło się już po po jego śmierci na nasze przyjechał Lech Wałęsa, który został ojcem chrzestnym dziecka natomiast no chciałem zapytać pana nie wiem właściwie czy czy uda udało się panu znaleźć odpowiedź na to pytanie no właściwie czy to jest właśnie kwestia tak już bezsilności po tylu latach w prowadzeniu śledztwa, że nawet, jeżeli właśnie osoby, które nie, które na własną rękę też próbowały właśnie czy zabezpieczać ślady czy jakość badać tę sprawę będę rozmawiał jeszcze pan Marcin Koczwara, który między nimi taką rolę pełnił przyjaciel rodziny od twierdzą, że właśnie wszyscy w okolicy tak w Bydgoszczy w okolicy praktycznie wiedzieli z imienia nazwiska, kto za to odpowiada, a mimo to mimo tylu śledztw i w tym oczywiście właśnie też to ostatnie czy umorzone dziewiętnastym roku tych sprawców nie wskazuje to dlaczego tak się dzieje, a NATO otwieramy puszkę puszka Pandory rzeczywiście, bo to nie jest jedyny przykład właściwie jedno żadne z tych mordów politycznych z lat osiemdziesiątych zostało w sposób taki satysfakcjonujący rozliczone prawnie prawda w trzeciej w trzeciej RP no proszę pamiętać, że tu samego początku w oficjalnym śledztwie dochodzi do mataczenia czy do no niefrasobliwość najłagodniej rzecz rzecz ujmując mamy kolejne umorzenia czy to żeśmy tego czwartego jeszcze czy z dziewięćdziesiątego piątego roku śledztwo i Pellowski zostało wszczęte prawda po 30 latach właściwie od momentu dokonania zbrodni, tak więc nawet jak od nowych jesteśmy w stanie właśnie stwierdzi, że doszło tutaj do mordu politycznego to też pewien przełom, bo do tego moment do tego momentu właściwie takiego twierdzenia oficjalnego nie było tak dowody, które mogłyby wskazać po prostu sprawców to muszą mieć mocne dowody, jeżeli mówimy o nie morderstwie no już dzisiaj z perspektywy lat są za słabe, żeby po prostu postawić zarzuty oficjalnie konkretnym osobom to jest frustrujące szczerze szczerze powiedziawszy, bo rzeczywiście pan redaktor mówi no gdzież tam w z tak taka wiedza krąży nawet taka właśnie widzę, że to sąsiedzi wiedzą są przekonani to o tym mówiło niestety starsza no niestety może dobrze, bo taką, żeby wskazywać mnóstwo ludzi też z tego domniemań, ale jest wystarczającym właśnie argumentem czy dowodem na to, żeby wskazać konkretne osoby w sprawie morderstwa by no to jest chyba nie smutna konstatacja upływ lat brak przekonujących dowodów też utrudnienia w zdobywaniu wynikające wraz z mata cienia, które się dzieje od samego początku popełnienia zbrodni po też zmowy milczenia nie oszukujmy się z byłych funkcjonariuszy powoduje, że prokuratorzy, którzy wszczynają takie sprawy no na końcu muszą często może z frustracją ale by rozłożyć ręce i stwierdzić, że po prostu dochodzimy do nie punktu, do którego możemy dojść i tej sprawiedliwości nie wybierzemy wszystko wskazuje na to, że to rzeczywiście nie nastąpi prawda, bo każdy rok każdy miesiąc w zasadzie to jest też kwestia odchodzenia niektórych świadków i ja rozumiem, że pan, badając właśnie te mordy polityczne po PRL-u no też dostrzega ten ten problem, że najprawdopodobniej zostaniemy właśnie takim poczuciem nie zamknięcia w historii bardzo chciałbym, żebyśmy obaj się mylili, ale obawiam się, że tak to właśnie będzie nas to jest frustrujące często po prostu oczywiście nie wiemy, a często nawet kraje, że wiemy, ale nie możemy tego powiedzieć prawdę, bo nie mamy, bo dowodów narażamy się wręcz na jakieś procesy o zniesławienie czy był czy sytuację, w której to my to właśnie autorzy czy prokuratorzy cały historycy staną się jedynymi wskazane wskazanymi sprawianie ani sprawcy może się lepiej sytuacja się przy sprawie nie Stanisława Pyjasa dochodziło, żeby tam jest jedna z Visy bodajże właśnie Bronisławy dzisiaj są wskazane wskazane czy oskarżony przez jednego z lekarzy, którzy uczestniczyli w sekcji zwłok Pyjasa właśnie o zniesławienie pomówienie, tak więc no jestem pesymistą przyznam się dobrze czynami tych osobach mówimy upamiętniamy je, ale obawiam się, że będzie to tylko wyłącznie upamiętnianie historyczne jak moralnej Obywatelskiej, ale już nie sądowe rozliczanie tych spraw, a ja mimo wszystko właśnie się cieszę, że dzisiaj w kolejną rocznicę tego tragicznego zdarzenia o tym mówimy na antenie Radia TOK FM pierwszego Radia informacyjnego bardzo dziękuję pan prof. Patryk Pleskot Uniwersytet rzeszowski IPN autor książki zabić mordy polityczne był naszym pierwszym gościem dziękuję bardzo, bardzo dziękuję Maciej Zakrocki przedstawia, a teraz jest już z nami zapowiadany pan Marek Koczwara przyjaciel rodziny Bartoszcze działacz opozycyjny dobry wieczór dobry wieczór państwu dobry wieczór panu jak pan poznał tę no bo na dziś niezwykłą rodzinę biorąc pod uwagę również jak to często mówimy taką bardzo patriotyczną postawę ojca w obu obu braci tak bardzo pana Michała pana Michała nowość pozna pierwszy zetknąłem się i całą trójką zresztą on kod czas strajku opłat okupacyjnego w 1981 roku strajk jak chłopi przyprowadzili i budynku ZSL Bydgoszcz wówczas udało mi się tam wyjątkowo dostać zrobiłem kilka zdjęć takich dokumentacyjnych na potrzeby właśnie udokumentowania tych wydarzeń w przyszłości wówczas spotkałem Piotra Romana i Michała i ojca był żywą działacz to mówi pan o tym jeśli można w słynnym strajku okupacyjnym w Bydgoszczy, który potem kojarzymy właśnie stąd niektórzy mówią prowokacją bydgoską tak przynajmniej też mówiła wtedy propaganda że, że cała ta historia, której właśnie pobici zostali działacze opozycyjni w tym właśnie Michał Bartoszcze, czyli ojciec obu panów Jan Rulewski to to to jest to zdarzenie tak tak tak pamiętać by prosić czy troszeczkę umyka nam ta przeszłość bardzo istotne, że wówczas chłopi rolnicy i działaczy wiejscy walczyli o zarejestrowanie Solidarności rolniczej to był wyjątkowy bardzo ważna decyzja polityczna ewenement w skali demon ludu, więc Buba bardzo istotne wydarzenie rzeczywiście wiąże się z tzw. bardzo duże uproszczenie dla mnie prowokacją bydgoską natomiast najistotniejsze to tu był w działalność chłopów, która notabene zakończone sukcesem przynajmniej na parę miesięcy nuta no właśnie jak i jak pan odebrał te postaci no bo ja oczywiście tylko mogłem przeczytać prawda stary Bartoszcze chłop z dziada pradziada przedwojenny ułan uczestnik kampanii wrześniowej żołnierz Batalionów Chłopskich no można powiedzieć w wspaniały życiorys Roman syn Bestry władczy już później oczywiście szczególnie w stanie wojennym rozpracowywany przez przez obecnie tak dalej i mniej trochę może właśnie takie w eks eksponowane Piotr właśnie, który potem potem został zamordowany Piotr był trochę różnił się szczególnie od od Romana, bo każdy z nich miału mi bardzo różny charakter rybę by różne podejście też cel ten sam, ale bardzo różne drogi do realizacji tych celu Michał był człowiekiem zrównoważonym każde przedstawienie wielkie doświadczenia w ramach rzeczywiście dosyć agresywny politycznie trochę bezkompromisowy trochę jak na politykę brakowałoby takiego dystansu moim zdaniem, ale był bardzo realny autentyczny w swoim działaniu i Piotr był trochę bardziej stonowany spokojniejszy nad uznawał i nie dominujące Love i ojca i brata, ale był bardzo dobrzy odbierany przez przyjaciół nie tylko, przed którym również czasem adwersarzy nie był agresywny i nie miał takich wrogu wie pani lęk bywają politycy kontrowersyjny działacze nad naprawdę oddanym szczerze tusz ideał Solidarności, choć względnie robotnicy, bo też rodzina Bartosz dużo nam pomagała no mówił pan właśnie o tym okresie to jest maj mniej więcej 80 pierwszy rok, kiedy są wydarzenia w Bydgoszczy ważyć marzec tak ma dość 80 pierwsze przed 2 to m.in. zrobię gdy, które często się powtarza i Piotra takie trochę portretowe to się w tej siedzibie PSL później wielokrotnie z nimi się kontaktowałem, ponieważ sam wychowałem się na wsi właśnie w lesie ojciec mojej był leśnikiem mieliśmy wiele wspólnego, a było mi łatwiej zrozumieć ich problemy ich poseł na życie rozwiązania itd. ponieważ no znałem znamię dzieciństwa, więc dosyć można powiedzieć, że bardzo się zaprzyjaźniliśmy już po osiemdziesiątym pierwszym roku przy różnych okazjach się spotykaliśmy zacieśniła się ta nasza działalność w czasie internowania był również internowany mieli ci nie później współpracowaliśmy w ten sposób, że pomagałem im praktycznie wziąłem na siebie dużą część redakcyjną całą techniczną żywią bronią to to było takie wydawnictwo wydawane rocznie przez Solidarność rolniczą, a przede wszystkim oczywiście rodziny Bartoszcze no właśnie potem przychodzi ten dramatyczny czas noc z 0708. lutego 80 tego czwartego roku znalazłem w materiałach, które opisują wszystkie wydarzenia, że pan pojawia się na miejscu tej tragedii i dzień po czy to znaczy, że właśnie był pan w pobliżu w ogóle tej tej rodziny tej miejscowości gdzie, gdzie mieszali stąd też ten częsty kontakt znaczy był, gdy mieszkałem kilkadziesiąt kilometrów dalej do Bydgoszczy oni i Sławęcinie natomiast byłem w rzeczywistości 2 dni po śmierci Piotra Pio zginą na 99% w nocy nad ranem 8lutego natomiast w został odnaleziony dziewiątego sieć Romana Bartoszcze wcześniej jak zaginął to rodzina Bartosz 2 m.in. dominują te były dziwne przyjechał do mnie ani powiadomi rodzinę, ale szukaliśmy wszędzie m.in. wówczas na prośbę rodziny do końca zwolniłem poznają, bo tych miejsc, w których mógłby kie od się znaleźć natomiast dziesiątego z Czechami na prośbę rodziny Bartosz chce im Michała Wilka metek ad-hoc przyjaciel Michał Filek to były sędzia prawnik i natłok zmontowaliśmy taką grupę, która wspierała jak działalność wspierała usiłowania rodziny Bartoszcze uzyskania wiadomości rzeczywistych na temat oczywistych faktów dotyczących śmierci Piotra, ponieważ wiedzieliśmy też przy przy nawet w pierwszej klubami żeby, że to będzie wszystko zaciera ja przyjechałem i służyliśmy taką grupę ja przychylam przede wszystkim udokumentować fotograficznie ślady te, jakby fakty, które były w naszej dyspozycji zasięgu stąd m.in. i pana zdjęcia no właściwie taka taka wizja lokalna, którą jeszcze przyprowadzili od razu zaczęły podsyłać hipotezy, że to oczywiście żaden żaden wypadek tylko tylko morderstwo, bo Bóg właśnie fotografował pan jakieś ślady butów tak czy mamy tyle czasu, bo kogo pokazał natomiast absolutnie wykluczony nawet promila nie ma szansę to był wypadek, ponieważ na szczęście dla nas czynne na tym wszystkim był fakt, że w momencie, kiedy dokonywano morderstwa Piotra był luty, ale była lekka odwilż natomiast drzemie w tych okolicach są bardzo dobry takie można powiedzieć gęste, które plastyczne 9 biur biegnący, uciekając od swoich prześladowców pierwszym momencie na pole IT odciski butów, a nawet miejsca, w którym padał odciski spodnie sztruksowe bardzo dobrze się odcisnęły natomiast w następnych dniach mróz było kilku stopniowej i to jako forma dosłownie za bardzo, więc mieliśmy ślady dosłownie tak by Fin, który przedstawiał po kolei sytuacji doprowadziły do śmierci do zamordowania Piotra Bartoszcze mi na na tym polu chciałby wynika z tych śladów miał skrępowane ręce skrępowane renty z przodu uciekał zamordowała go 1 osoba natomiast z drugiej strony odcinały drogę ucieczki 2 inne osoby mniej oczywiście nawet wiemy, kto dokładnie był natomiast panie rektorze wiedzieć ten ta nie znaczy mieć dowody, iż te właśnie no właśnie, bo no to, że jeszcze w tamtej rzeczywistości robiono wszystko, żeby zatrzeć ślady to to bardziej zrozumiałe natomiast czy no właśnie pan przyjaciele staraliście się wszystko zapisywać dokumentować licząc, że może kiedyś będzie możliwość, aby przynajmniej spróbować wrócić taka możliwość się pojawiła no tylko też można wiedzieć, że okoliczności polityczne w trzeciej Rzeczypospolitej były różne panów jednym z materiałów prasowych m.in. mówi że, że do 1003. roku to śledztwo jakoś tam tir trwało natomiast natomiast później ze względu na zmianę władzy na opcję tą, którą wtedy przynajmniej nazywaliśmy postkomunistyczną ujrzał pan chyba określenia, że śledztwo się zaczęło no ale czy rzeczywiście te wszystkie próby, które były od tamtego czasu podejmowane, które pan bacznie obserwował to były takie próby, że rzetelne jej, że rzetelnego wyjaśnienia 3 czy rzeczywiście gości no nie odczuwał pan, że komuś bardzo zależy na tym, żeby poznać prawdę przyznam się, że ja osobiście też moi przyjaciele pewnie pewnie wszystkie osoby które, którym zależało na wyjaśnieniu tej sprawy są rozczarowane to nie jest śladów mnóstwo pozostało informacji pewien środowisku wiedza na temat łącznie z nazwiskami jest szeroka na temat zabójców Piotra Bartoszcze natomiast właściwy moim zdaniem były 4 takie etapy, którym prokuratura tym się zajmował pierwszy to właśnie 1004. roku i można powiedzieć, że to nie miały nic wspólnego z rzetelnością to był czysty w każdym elemencie to była czysta fikcja po osiemdziesiątym dziewiątym roku roku dziewięćdziesiątym wznowiono śledztwo dosyć szeroko, ale wówczas by widać było, że jeszcze prokuratura nie ma takiej siły, żeby np. mocno spenetrować i inne przeciwnie przesłuchać oficerów służby bezpieczeństwa na tym osób które, które zapewne brał udział w tym decyzję natomiast u po inne kuratoria w tym czasie bardzo rzetelni mocno materiały zbierała przy czym moim zdaniem, ale za dużo, ponieważ nie mogła nie miał o tym mojej ocenie tej siły sprawczej to skupiała się na ilości materiału ten Square i istotne sprawy ginęły ktoś po dziewięćdziesiątym trzecim roku ja odebrałem też moi przecież koledzy tutaj szczególnie istotne są działania Tadeusza jako kraj Telesfora horodeckiego trójkę przez lata staraliśmy się wspierać wiadomości podtrzymać zainteresowanie kwestią zabójstwa Piotr c, więc wszyscy mieliśmy same wrażenie to to buduje, jakby powrót do PRL-u bardzo nie nie sympatyczne i ci prokuratury to duży widać było nawet chwili nastawieniu jeszcze wówczas sami nas przesłuchiwano byli nastawieni na zamknięcie tej sprawy na pewno nie nie byli zainteresowani wyjaśnieniem w 2016 roku wykonaliśmy kolejne próby na nasz wniosek podpisany też przez koło 60 osób głównie działaczy chłopski zwróciliśmy się do IPN-u o wznowienie śledztwa pół czas nasza pierwsza próba zakończyła się porażką odmówiono nam dopiero następna próba wsparta niestety nazwijmy to jakimiś naciskami może być politycznymi dodatkowo spowodowała, że IPN jeszcze raz się przyjeżdżam wznowił śledztwo natomiast bardzo stosunkowo szybko, bo następnym roku ogłoszono, że potwierdzamy że, któremu dla nas było oczywiste, że to jest zabójstwa to nawet gdyby nie nie dramat całego wydarzenia można być trywialne stwierdzenie natomiast pierwszym momencie potwierdzono, że to służba bezpieczeństwa tak mi się zgadzamy to służba bezpieczeństwa el Toure bydgoska i nos wrocławska dokonała tego zabójstwa się natomiast później stosunkowo szybko i tak trochę po cichu umorzono śledztwo nie w momencie, kiedy zwróciliśmy uwagę, że nie przesłuchano wnioskodawców no dodatkowo nas przesłuchano przekazaliśmy by kami szereg istotnych informacji, ale całość zakończyła się można powiedzieć porażką prokuratury niestety uznano, że nie wykryto sprawców co dla nas wiesz no bolesne w świetle tej wiedzy, którą posiadamy tej wiedzy, które nie została udokumentowana m.in. trochę opieszałość prokuratury, bo na tyle długa że, że między czasie osoba, która zmarła osoba, która miała istotną wiedzę na temat śmierci Piotra Bartoszcze także szereg rzeczy znowuż w naszej ocenie zakończył się porażką prokuratury prokuratura tutaj niestety po kolei biorąc nie uzyskała sukcesu no ale kiedy to postępowanie umorzono właśnie po raz trzeci dziewiętnastym roku pan jakieś prasowe wypowiedzi powiedział badamy sprawę dalej nie powiedzieliśmy ostatniego słowa myśli pan, że może właśnie ze względu też na upływ czasu na torze jak przed chwilą pan powiedział no z oczywistych powodów też umierają ludzie, którzy mieli z tą historią coś do czynienia co pan jeszcze wierzy może tak, aby to czy taki wiedzę na temat zabójstwa jej Band głęboka szczególnie prokuraturę i powiedzmy w naturalny sposób szereg osób, które tym zainteresowane posiadają, ponieważ North samego scenariusza jestem z tych faktów wiedza jest oczywisty kilka faktów, że że, że uczestniczyli w tym oficerowie służby bezpieczeństwa, który nawiasem mówiąc przewinęli się w śledztwie po osiemdziesiątym dziewiątym roku po dziesiątym roku w zarówno Bydgoszczy jak i Inowrocław, ponieważ miejsc którymi Piotra zatrzymano na takim mostku na ne na taką drugą to nie idealny zostało wyraźnie wybrany przez osoby, które znały okolicę danej o to, żeby Piotr, bo to efekt jest przez nikomu nie powiedział, gdzie jedzie w oczywisty sposób, żeby nie denerwować ludzi psów wcześniej wyjechał z drogą o godzinie siódmej i ponad 2 godziny przesiedział właściciel czekając na NATO, żeby minęła dwudziesta druga przesiedział Romana nie pojechał od Romana nie do rodziców efekt Klan chyba tylko pojechał na umówione spotkanie oczywiste jest jakaś osoba jakiś agent musiał go przekonać na oczko do do tego żeby, żeby nikomu nie mówi pojechał po godzinie dwudziestej drugiej konkretnym miejscem wytypował niestety ta osoba nie żyje też wytypować, kto to był szereg śladów jest siadł jest mnóstwo one oczywiście jest ślad dla czerpania przez osoby, które dokonały sekcji na tym usiłował wpłynąć patowa muszę wpłynąć na kardiologów znanych kardiologów, żeby wsparli wersję o przyczynach naturalnych sercowych zgon wiem, bo to widzieliśmy natychmiast jak zresztą też osobiście, ponieważ dowiedziałem się od osoby, na które naciska mu od żyjącego niż, która była Dunka, który odmówił oczywisty sposób powiedział, że został uduszony, więc te wszystkie faktów jest mnóstwo natomiast takich szkieł też wyjątki natomiast my nie mamy mechanizmu tak jak ma prokuratura zresztą nie jest naszym celem zemsty sami chcielibyśmy tylko pokazać jak, jaka była prawda łącznie z tym, żeby w przyszłości mi, kiedy ciśnienie pod, którzy zawsze nam się wydaje że, że nie jest możliwe w naszym świecie rzeczy skrajne morderstwa wojny na nie widzieliśmy w latach dziewięćdziesiątych na Bałkanach czy teraz Ukrainie, że to niekulturalnie możliwa rady może być z dnia na dzień ściany to w takim razie pozostaje zawsze tak tak mi się wydaje przy okazji opowieści tego typu smutny ale, ale też właśnie tej tej wiary, którą one nam przekazuje tej determinacji, która towarzyszy panu i pana przyjaciołom, żeby jednak rzeczywiście umorzenie sprawy nie oznaczało zamknięcie i nie wyjaśnianie do końca im nadzieję, że tak się rzeczywiście nie stanie i że kiedyś całą prawdę ze wszystkimi nazwiskami w innym winnymi będziemy mogli poznać ci oni rozmawiać dzisiaj już bardzo za tę osobistą rozmowę relację dziękuję pan Marek Koczwara przyjaciel rodziny Bartoszcze był naszym gościem dziękuję bardzo, dziękuję podziękowania dla Małgorzaty Wólczyńskiej, która w audycji Maciej Zakrocki dobrej nocy Zwiń «

39 lat od niewyjaśnionego zabójstwa Piotra Bartoszcze, działacza rolniczej "Solidarności"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Test: Mercedes EQS SUV

Rozmowa z dr Pawłem Płoskim

Muzeum i dystans

Korki od szampana strzeliły? Zakaz rejestracji aut spalinowych od 2035 roku klepnięty

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL