Inuici, czyli jeden z ludów etnicznych Kanady, którego przez lata próbowano nie widzieć

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Jakub Janiszewski przy mikrofonie z nami jest dr Marcin Gabryś z uniwersytetu Jagiellońskiego dzień dobry dzień dobry Kanady sta autor książki na drodze do samodzielności książki traktującej właśnie o próbie utworzenia w pewnym sensie organizmów politycznych czy pewnej wspólnoty politycznej, która uzyskałaby pewne samostanowienie z kanadyjskiej ze wspólnoty mniejszości kanadyjskich Inuitów może zacznijmy w ogóle od historii, kiedy Inui kanadyjskie zostali, że tak powiem Rozwiń » przez kolonizatorów zauważeni jako grupa, kiedy się stało no co się stało wtedy, kiedy te Europejczycy zaczęli interesować kontynentem północnoamerykańskim, poszukując drogi i z Europy do Azji czy tego słynnego przejścia północno-zachodniego i wtedy pojawili się na wodach Północnego Atlantyku i i później próbowali też płynąć dalej na północ najmniej m.in. poznaliśmy Fina, ale tak naprawdę historycznie pierwszymi Europejczykami, gdy wikingowie korzystne i tam się na teren dzisiejszej karty najprawdopodobniej spotkali takie są wnioski antropologów na podstawie m.in. sagi wikingów aktorstwo krótkie kontrakty, a te, które już w tej współczesnej erze odkryć się rozpoczęły tak naprawdę noszy na dobre stanowiły te relacje na tym miliony trwają do dziś, ale inne czy nie byli liczeni grano tzw. pierwszych narodów, dlaczego tak się stało, czyli tych grup, które Canada rozpoznała i nosić to są to są ludy rdzenne północnej części świata arktycznej Kanady, która gdzieś powiedzmy sześćdziesiątego równoleżnika na północ się, ale rozciąga to są tereny, które w momencie kiedy, kiedy Kanada powstawała w dziewiętnastym wieku były zupełnie poza obszarem zainteresowania samych sytuacji właściwy większości Kanadyjczyków rzeźby z wyjątkiem jakiś klub, ale też nie aż tak licznej handlarzy futrami którzy, którzy i tereny, gdyż przy eksplorować-li no, więc in Which, pozostając na tym marginesie tak naprawdę niespecjalnie przeszkadzali te władzom kanadyjskim sensie takim związanym z rozbudową i czy otwieraniem terenów do osadnictwa tak to było w przypadku pierwszych narodów, czyli czyni tej grupy rdzennej traw w Polsce ciągle jest nazywana no i ramami i pozostając na marginesie tak naprawdę kanadyjska polityka dominium Kanady powstał w roku 1800 sześćdziesiątym siódmym była taka, żeby mnie interesować się za bardzo, bo to będzie generowało koszty najlepiej jest zostawić ich w takim względnie stanie natury i oni wtedy będą będą no mogli dalej funkcjonować w tych swoich kulturach i Antoni interesowanie się oznaczało, że tak naprawdę system prawny Kanady nie traktował ich w taki sposób pierwszy naród czy oni gdzieś tam się pojawiali w różnych kwestiach prawną polityczna są zawsze margines i choć raczej o to, żeby ograniczyć koszty niż niż te koszty generować i budować jakieś skomplikowane i polityki np. takie w stosunku do pierwszych narodów czyli, czyli powstawanie rezerwatów czy zawieranie traktatów, które wymuszały brak zobowiązań ze strony władz publicznych i narodu tak trochę brzmi, jakby czynnymi mieli szczęście, ale ja rozumiem, że w pewnym sensie to niedostrzeganie tej grupy to jest też element pewnego można by użyć słowa pecha, więc spróbujmy pokazać w jaki sposób się zmieniało rzeczy których, którym momencie w ogóle pojawił się, że tak powiem brzydko problem duński w Kanadzie jak wejście państwa i kolonizacji na tereny północne było no bardzo opóźnione i tak naprawdę samo przejęcie zwierzchność nad tymi torami, które dzisiaj i ci kanał nie zamieszkują było do pewnego stopnia taką decyzją, która była wymuszona ze strony Londynu, który chciał się pozbyć odpowiedzialności za wyspę archipelagu arktycznego i wymuszą na konanie przejęcie tych tych terenów państwo kanadyjskie tak naprawdę odkryło północ w takim sensie, że zaczęły powstawać jakieś jakiś polityki wobec północy dopiero swe do drugiej wojny światowej, a północ, gdzie o, której mówimy to jest czy ojczyzna Inuitów i dzisiaj nazywają no i Nanga też około 3 000 000km², więc tutaj są różne wariacje w stosunku do tego do takiego ogólnego stwierdzenia które, którą przed chwilą 4 przed chwilą powiedziałem, ale generalnie druga wojna światowa dopiero otworzyła oczy politykom kanadyjskiej na konieczność zajęcia się o zajęcie się północą i paradoksalnie tak naprawdę był to był to efekt tego, że Amerykanie i wojsko amerykańskie pojawiło się na obszarach kanadyjskiej Arktyki między mniejszy w związku z budową drogi oraz Kański, która miała zapewnić możliwość obrony Alaski przy przy jakim potencjalnym ataku ze strony Japończyków to droga dużym stopniu przebiega przez tereny Kanady została zbudowana amerykańskie pieniądze przez amerykańskich inżynierów i żołnierzy pozostałe elementy infrastruktury takiej związanej z SC obronną Ameryki północnej też, które powstały w czasie ogólnoświatowego lotniska ustalać radarowe i np. radary pogodowe to tak tak takie momenty, kiedy ma północy zaczynają powiedzieć ludzie Amerykanie zaczynają dostrzegać, że mieszkają tam m.in. mieć Chin Miedź znajduje się w takim katastrofalnym stanie ani jeśli chodzi np. dostęp do pożywienia np. oni głodują i władze kanadyjskie dopiero wtedy tak naprawdę post factum reagują w związku z raportami, które zaczynają docierać do władz na kanadyjskiej, więc druga wojna światowa z tym momentem zwrotnym i tak naprawdę po drugiej wojny światowej zaczyna się dopiero tak naprawdę współczesna polityka Kanady władz kanadyjskich wobec Novity, ale pisze pan też o tym, że w swojej książce, że właściwie to, jeżeli popatrzy na jak na to jak, jaka była reakcja pierwsza część była taka chęć uznania i wójtów, a także to są mieszkańcy Kanady, ale na dobrą sprawę nie do końca obywatele tak i jest jest taka czy, że sprawa sądowa jeszcze przy tuż przed drugiej wojnie światowej są tysiące 3009. w którym władze federalne spierały się z władzami prowincji Quebec to jest odpowiedzialny za no i 2 i sąd psy musiał Sąd Najwyższy Kanady musiał rozstrzygnąć czy mój ci są Indianami w rozumieniu ustaw kanadyjskich i to i to brzmi paradoksalnie dzisiejszego punktu widzenia, ale sąd w jakieś takie wątpliwości antropologiczne rozstrzygał zamiast chodziło o to kto będzie musiał finansować zobowiązania wobec tej grupy rdzennej władze federalne i chciał ograniczyć tak wspominam te koszty władze prowincji też nie chciały płacić na inną to, więc poszły oba poziomy władzy do sądu sąd wtedy wyznaczą władze federalne odpowiedzialna za in wójtów no i to właśnie z systemu wraz z tymi wydarzeniami z drugiego światowej zapoczątkowało to zrobił to początek działalności władz federalnych natomiast nowym tak jakby dziękuję początkowo przez pierwsze lata nawet po tym, jak władze w Ottawie za sprawy rzecz czy zostały zmuszone do tego, że by wziąć odpowiedzialność to dominującą, a jeszcze takim sposobem myślenia wobec tej grupy było to, żeby i, żeby jak nie trzeba to nie i min nic nie działać w no, żeby i zmienić, żeby z zrobi ich kulturowa kultury kanadyjskiego dopiero od lat późniejszych lat pięćdziesiątych sześćdziesiątych ta polityka taką modernizację zaczyna się pojawiać ciekawi mnie na ile innych, jakby wpadają w tą kategorią, który ostatnio tak dużo mówił także w kontekście rozliczeń z kościołem katolickim w kontekście tych szkół katolickich, które okazywały się jakimś narzędziem rada wynagradza wiania gnębienia właściwie tych lodów rozdzielania rodzinne po zupełnie potworne historie, które się w Kanadzie wydarzyły, które zaczęły być wydobywane w ostatnich latach na światło dzienne na ile to jest też historia Wittów to znaczy na ile oni uniknęli całej tej polityki tworzenia takiej czystki narodowej kanadyjskiej postkolonialnej z 1 strony mamy oto opóźnienie, które jest no paradoksalnie dało dużo więcej czasu no i to na funkcjonowanie tych rdzennych tradycyjnych kulturach to nic nie było szewskim tej presji osadniczej ta ziemia Nowicka nie była władzą kanadyjskim niczego potrzebna nie można było uprawiać roli nie można było budować miast, bo to było zbyt daleko to jest zbyt surowy klimat, więc a, więc oni oni mieli szansę na nas tej też uniknąć takiej bezpośredniej presji wynaradawiania, która tra w części Kanady już zaczęła się bardzo wcześnie wraz z początkiem osadnictwa natomiast Die, jakby drugą stroną tego medalu jest to, że ta te zmiany, które im mieć dostęp do doświadczeń właśnie takie narady zamawiający od trwających od kultury to oczywiście ta grupa te grupy też dotknęło zaraz powiem o tym w szczegółach natomiast to tym, a wersem jest to, że czy rewersem jest jest to, że to dla, bo to był bardzo skoncentrowane co się stało w ciągu 2 dekad nawet czasami krócej niż 2 dekady sprzed lat od połowy lat pięćdziesiątych do połowy lat sześćdziesiątych nastąpiła taka transformacja od ludów koczowniczych żyjących w małych zbiorowości takich rodzinnych do osadnictwa w osadach zaprojektowanych wg takiego racjonalnego biurokratycznego modelu wymyślonego w Południowej Kanadzie i karta przyspieszona transformacja to miała wiele negatywnych efektów takich, które nas wspólne tak naprawdę dla ludu wrodzonych w Kanadzie na wielu innych miejscach na świecie natomiast jedną z tych Paul polityk właśnie w ramach tego tak tej kultura akcji było Włoszką Litwa generalnie można powiedzieć, że szkoły z internautami, które polskiej świadomości czy światowej świadomości główne są utożsamiane z pierwszymi narodami z cenami co słyszeliśmy w ostatnich miesiącach mamy w latach również w Polsce to to Polska też została wprowadzona północy wobec Inuitów i thrash to jest stosunkowo MO nieliczna grupa jest między 60 parę tysięcy 70 000 osób w Kanadzie żyjących na kilku milionach kilometrów kwadratowych no, więc ta polityka nie mogła być prowadzona w ten sam sposób w jaki wprowadzono wobec India IAM tak ogólnie można powiedzieć, że ona oczywiście w wielu momentach i była tak bardzo dramatycznych w przypadku pierwszych narodów z tymi sytuacjami molestowania molestowania seksualnego bicia upokarzania no oczywiście to tego wynagradza wiania utraty kultury utraty języków nieprzystosowania do kultury kanadyjskiej do kultury później rdzennej w momencie, kiedy nie kończyli szkoły wracali niskim poziomie poziom nauczania oderwania od rodzin te przypadki takiego o takich sytuacji, kiedy misjonarze przyjeżdżali wraz z urzędnikami kanadyjskim czasami nawet policjantami i siłą zabierali dzieci i noc na północy też trochę bardziej wizualnie jest dramatyczne, bo często to przelatywał samolot do jakich takich prymitywnym mówię w takim kontekście tego rozwój techniki był wtedy w społecznościach Nowicki i kiedy i mieć przecież widzieli samolot ten samolot w zabierał urzędników misjonarzy, które zbierali się dziecko i ich później przez następne kilka lat rodziny nigdy go nie widzieli, bo te odległości na duży tutaj metę te wszystkie zjawiska, które dotyczyły też tych szkół z rezydencjami na południe jeszcze bardziej są spotęgowane nie można abstrahować od tego, że te szkoły by trochę inne np. polegało to na tym, że jeżeli na południu szkoły z internautami były tylko wyłącznie walką dla rdzennych mieszkańców na pierwszych narodów dla dzieci z pierwszych narodów to na północy też szkoły były zintegrowane, czyli wchodziły do nich dzieci Nowicki, choć wydanie dzieci z różnych grup pierwszych narodów wchodziły do nich cieszy nie trzyma Tyskie mieszane gałę, a więc nie było takiego stricte wprowadzonego prowadzonej segregacji IMI też te szkoły nie były tak słabo właściwie kontrolowane przez państwo trochę łagodniejszym ten system tak i można ogólnie powiedzieć i to być może paradoksalne doprowadził do tego, że liderzy i ulicy osoby, które były w stanie funkcjonować złe świecie polityki w świecie społecznym Kanady zaczęły pojawiać się w tej grupie, czyli tak bardzo szybko wg vany takie wybitne jednostki, które okazały się liderami później przeszły przez ten system szkół z rezydencjalnej ją pomiędzy już kwestię traumy i tych bardzo negatywnych efektów o, toteż szkoły dały możliwość wytworzenia tej elity, które wcześniej wcześniej bądź nie mieli wytworzyli państwo rączką marzenie mamy mimo tego kosztu na poziomie indywidualnym okazuje się, że dla całej społeczności jednak to był ruch, który pozwolił w gruncie rzeczy wykształcić elity, z którymi te władze kanadyjskie chciały rozmawiać władze federalne tak tak tak i ta te elity były w stanie funkcjonować na świecie np. prawną politycznym później w czasie negocjacji, więc my się popatrzy na liderów każdego z regionów i Nowicki to tam faktycznie wszyscy przeszli przez system szkolny wręczali w ogóle tak naprawdę raport komisji prawdy pojednania, który badał kwestię szkół rezydencja danych mówi jasno, że ni te elity nie byłyby w stanie funkcjonować nie powstałyby, gdyby nie system szkoleń centralnych i oczywiście tak jak powtarzam były przypadki tego tak niezwykle negatywnych sposobu funkcjonowania, ale nie wszystkich szkół część z nich okazuje się że, że dało właśnie to podstawę budowałam świadomość grupową jeszcze 1 element, który odróżnia ten ten system szkół na północy tak powiedział one stosunkowo krótko działały np. na północy getbacku niezależność od szkół rezydencjami przyjęcie odpowiedzialności przez samych i ojczyzna w końcu nastąpił 2 tysiące dziesiątym rząd my też szkoły funkcjonowały powiedzmy 20 parę lat to powoduje, że tym ten rynek też skutki nie są aż tak bardzo rozciągnięte w czasie czynu był aż tak bardzo rozciągnięte w czasie i tak kulturami w szkole duńska udało się zachować na nowości jesteśmy przy temacie kultury to spróbujmy opisać czy opowiedzieć trochę jak nie byli postrzegani przez władze federalne przez rząd przez, jakby historycznie patrząc, kto to był Chin i dla Kanadyjczyków tzw. no chyba ogólnym poziomie mogą można powiedzieć, że właśnie wszystkie grupy rdzenne przedstawiciele wszystkich grup procent w Kanadzie byli traktowani przez państwo kanadyjski jako no to psy nie do końca zdolni do funkcjonowania rzeczywistości od pieśni państwa UE to z tej sny tak tak często określano ich w dokumentach, ale produkty o powierzchni w sensie obciążenie dla państwa, że nie wiadomo co z nimi zrobić nic nie umieją niczego nie nadają tylko kosztują taki sposób myślenia tak je natomiast punkt wyjścia, bo państwo wchodząc kanadyjskie tamtą epokę modernizmu takiej inżynierii społecznej, które był charakterystyczny oto od powiedzmy połowy lat pięćdziesiątych uważało, że to jest punkt wyjścia coś trzeba z tym zrobić ich liczba cywili zawarty Litwa doprowadzić do tego, że będą w stanie funkcjonować w ramach gospodarki kanadyjskiej nauczyć, chociaż podstawowych jakiś my umiejętności rzemiosła, a były takie projekty to brzmieć jak w państwie my to całą grupę tak naprawdę wysiedlić w ogóle z północy przenieść na południe utworzyć jakąś miejscowość będzie, która będzie miejscowością duńskie wody kilkadziesiąt tysięcy to było kilkadziesiąt 1000 tysięcy osób nie było jakieś i duża grupa wtedy tam się skoncentruje dostarczanie usług dla grupy i to będzie efektywniejsze finansowo, dlaczego na komisji, aby ich przecież, dlaczego nie mogą nie mogli zostać tam, gdzie byli mówi o tych pomysłach o tym sposobie myślenia no bo na północy wszystko jest dużo trudniejsze do zorganizowania dostarczanie usług jakichkolwiek edukacyjnych tylko opieki zdrowotnej budownictwa mieszkaniowego jest dużo dużo droższe łatwiej było tą władzą i oczywiście to byłoby tańsze przy okazji, bo to zrealizować na południu też ten temat ten czynnik finansowy zawsze zawsze odgrywał rolę w myśleniu o dotację biurokracji kanadyjskiej, chociaż czasami się pojawiła takie mam tak rozbuchane projekty science-fiction do był też takie projekty z 160 tych budowania takiego miasta wieś na ziemi Baffina przeliczyli na tym na tej wyspie, której dzisiaj leży stolica my terytorium naród miast miasto lokalu Sicz zasilania tego reaktorami nuklearnymi i były prace prowadzone też w tym kierunku na nas finansowo to było na tyle nie do osiągnięcia dla dla urzędników, którzy zajmowali się północną Kanadą, że projekt porzucono myślano, że przesiedlenie to po prostu będzie ułatwienie dla dla systemu biurokratycznego i ludzie dzięki temu też będą np. mogli się włączyć rynek pracy na południu Kanady, który oczywiście jest wielokrotnie większy niż północ, czyli zwarte tanie skuteczne państwo zrekompensuje tych rozsianych dziwacznych nieudanych obywateli rzeszy przeniesie tam niech zadba tam się wyłączy wy my je wysiaduje będą tacy jak prawy ALT i tu i jest kilka przypadków kiedy, kiedy np. czy na północy pojawiają się flagi i tego różnicy w latach sześćdziesiątych i właśnie wszyscy inni ci zapadali na różnice nie i i próbowano ich leczyć i najczęściej leczono ich poprzez transport do na południe Kanady do szpitali dorobek sanatoriów przez ten czas największym skupiskiem Inuitów całej Kanadzie było jedną z sanatorium jeszcze Hamilton to miało bardzo negatywne negatywny wpływ na całą kulturę indyjską również, dlatego że traktowano bardzo osobowo często w tych szpitalach na południe nikt nie potrafią się porozumieć nie mówiącym w języku angielskim i wójtami i jak umierali to nie opłacało się władzą nawet transportować ciało na północ do dotychczas w rodzinnych tylko byli pochowani, w jakich klubach w przyszpitalnych na przyszpitalnych cmentarza, więc bardzo dramatyczne doświadczenia z tym związane zresztą Kanadyjczycy i premier, a czasem trudno kilka lat temu za tą polityką turecką przez przepraszał, ale jeszcze przebywać 1 element, bo nie zawsze przenoszono ne Inuitów na południe czy nie zawsze plany te przenosi na południe były tylko na południe, bo Dimy, bo realizowano również się takie przymusowe przesiedlenia na północ i tutaj motywem nie były koszty, chociaż czasami czasami też obchodziło grę, ale bardzo często, o czym nie mówiono o tym rodzina no i Nowicki które, które przymusowo, bo taką panu do samolotów i przenoszą się około 2000 km na północ ta na wyspy archipelagu arktycznego była ochrona suwerenności właśnie umocnienia suwerenności Kanady nad wodami Arktyki chcieli oni być taką forpocztą takich aut postęp kanadyjskim, który będzie pilnował tam będziemy mieli swoich ludzi co prawda nie tak traktujemy jak ludzi, ale oni będą tutaj nam z dawali glejt na to, że te nasze tak tak dokładnie tak to było takie ludzkie flagi tak to się często określa w literaturze i będą dowodem na to że, że Kanada i Kanadyjczycy mieszkali na tych terenach to mocni i prawną polityczną sytuację Kanady w najgorszej to tak naprawdę bardzo często przynoszą inne i to, w którym przeciętny myślę, że Polak myśli inne takie jak mieszkańcy mieszkańcach tych najbardziej północnych taktycznych części świata takich, gdzie na wschodnie noc polarna co najmniej 1 dzień natomiast inni, że mieszkają też poniżej 60 tego szóstego równoleżnikowo i często przenosi właśnie dotyczące grup najbardziej południowe, które nigdy nie stały w nocy polarnej nie potrafiły się stosować tych warunków, które na północ Arktyki są dużo dużo bardziej surowe niż w tej części bardziej Południowej i no to często kończą się tragicznie dla dla tych rodzin, bo to nie jest także inni potrafią przetrwać we wszystkich warunkach, ale podobnie każda grupa niemieckich potrafi w każdych warunkach przetrwać ja mam wrażenie, że jeżeli dla polskiego odbiorcy inni mogą się przede wszystkim kojarzyć inaczej nazywany jest kim sami może wyjaśnijmy co tutaj nie gra w takim myśleniu no właśnie to jest to jest jeden z 1 takich elementów spornych tak samo Indianie pierwsze narody ten ten ten spot dotyczący nomenklatury funkcjonuje w Polsce, ale wydaje się jeszcze bardziej jest trudny do zaakceptowania to zmniejsza grupa Penta niechęć Inuitów, ale mówi szczególnie minutach kanadyjskich albo minutach grenlandzki, bo te 2 grupy w szczególności dotyczy niechęć do osób do określania słowem Eskimosi, bo to jest określenie, które jest określenie zewnętrznym zostało nadane przez inną grupę rdzenną które, które to określenie usłyszeli Europejczycy później Inuitów określaną właśnie tym określeniem on kiedyś mówiło się, że Eskimosi to są to to jest inny i języków rdzennych indiańskich termin na zjadaczy surowego mięsa tak naprawdę to nie jest prawda natomiast nosi każda grupa, czyli rozmarza, gdyby Armin przepraszam, że to są to termin na obcego tak wytworzony w ramach 1jednego z tych pierwszych narodów kanadyjskich tak aktorami, a to nie był to nie słowo z języka indukcji tout Nowickiego na określenie tej grupy tylko to było między obok języka albo Kiński, czyli jednego z pierwszych narodów 1 grupy pierwszych narodów na określenie tych innych tych obcych tych, którzy mieszkają na północ od nas tam, gdzie już lasów nie ma minąć nie chcą być określanie terminem, który nie pochodzi od nich sam fotelik pewnie każda grupa to zmniejsza uniwersalna zasada, więc i no i ci inną jako 1 pojedynczy obywatel członek społeczności Nowickiej to jest to jest właściwa terminologia oraz skala, gdzie Kremla stosowana bez wyjątku akceptowana społecznie ośrodkom jakieś historycznych dokumentach pojawia się słowo Eskimosi w Polsce to nie jest do końca akceptowane wielu antropologów używa terminu Eskimosi zresztą Eskimosi też przy to jest termin to np. część grup powiązanych z limitami np. Alaski uważają za za za właściwe i akceptuje stosowanie terminu co nie jest uniwersalnym wszystkich grupach Nowicki na ten akurat wśród Inuitów kanadyjskiej tylko określić inny mit innymi funkcjonuje czy inny i tak już pisano, zanim tak powiem władza państwo zaczęło ich rozpoznawać to znaczy np. takie przekazy kulturowe w samej Kanadzie, które jak zauważają to grupy próbują opisać próbują do niej dotrzeć czy czyją w pewnym sensie nawet romantyzm Zobacz jak to było minąć wpisuje się w tym taki mit, który w Kanadzie funkcjonuje jako takiej czystej nieskażonej ogromnej niedostępnej krainy skutej lodem i właśnie tylko, o które które, którą tylko mówić potrafią, w której potrafią funkcjonować, którzy są właśnie takim też ucieleśnieniem tego ni takiego mitu dzikusa w takim dobrym sensie to jest taki takich nie skażonych cywilizacją morza, więc dyskusję właściwie czymś między człowiekiem zwierzęciem czasu powiedzieć to jest jakby jego status prawda ja rozumiem, że w gruncie rzeczy tak oni byli przez Kanadyjczyków przez elity intelektualne artystyczne postrzegani tak tak oczywiście i tutaj to mamy jednak wiele przykładów w kulturze traktowania traktowanie i to taką właśnie takich, bo nie do końca ludzi, którzy dopiero muszą muszą zostać ucywilizowanie, żeby mogli być traktowani jako jako te same ten sam gatunek do pewnego stopnia o taką funkcję pełniła pełni misję rechrystianizacji na północy, które rozdały kościoły chrześcijańskie zarówno kościół katolicki kościół anglikański bracia morawscy na Labradorze na wschodnim Wybrzeżu ma Kanady co świat to przejście na chrześcijaństwo przyjęcie w re k wiary chrześcijańskiej prawa było o przepustkę do tego, żeby uznawać tych również cywilizowanych, ale pańska książka poza tym tą próbą wychwycenia statusu samych i tu przede wszystkim opisuje ten ten drugi taki bardziej można powiedzieć pozytywne i mieście uchu rozdział, czyli próba w pewnym sensie załatwienia tego problemu na bardziej demokratycznych horyzontalnych zasadach, czyli już nie tak my wam my naród Kanady temu biednemu ludowi, który nie wiadomo do końca czy bardziej do natury bardziej do ludzkiej kultury przynależy czy już nie próba wysiedlenia już próba jakiegoś nadużycia czy użycia tylko próba organizacji w ramach federacji kanadyjskiej czy próba nadania pewnego pewnej samorządności Nowickiej, kiedy się zaczęło jak w ogóle wygląda droga do tego tak trzeba powiedzieć, że inni ci byli izolowani to była pewna pewny i tempem dekolonizacja próba realizacji, bo była przesunięta w czasie i to co działo na korzyć pod kątem my tego jak wygląda obecnie ten status trzeba się tym to jest w Kanadzie lud, który w największym stopniu jest czy można o nim powiedzieć, że uzyskał samo o organizację czy samo determinację, żeby użyć takiego sformułowania, które organizacja narodów Zjednoczonych w deklaracji oraz deklarację praw ludów rdzennych używa samo determinacji, czyli możliwość stanowienia po pierwsze o samym sobie o wewnętrznych i prawa aż wewnętrznych strukturach, ale też, żeby współuczestniczyć w stanowieniu polityki, które dotyczą tej grupy to ja opisuję właśnie takie zasadnicze przejściu takiego paternalizmu kolonializmu decydowania przez biurokratów przez urzędników przez polityków za inną TUW do modelu, kiedy to oni podejmują decyzję albo, chociaż współuczestniczą w tych decyzję czy coś znaczą, że to szczęście i końcu Inuitów tej grupy polega na tym, że oni się relatywnie późno pojawili na radarze władz federalnych Kanady i dzięki temu dość szybko skorzystali z tego, że doszło do tego do tej zmiany politycznej społecznej kulturowej takiej globalnej innego postrzegania myśli mniejszości innego sposobu myślenia o mniejszościach czy dobrze sądzę tak tak dokładnie o to chodzi później pewnie na radarze jak już pojawiają to zaraz zaczyna się przemiana, którą zaczął tak bardzo w końcówce lat sześćdziesiątych, kiedy dążenie do samodzielności do do budowania samorządów ludów rdzennych no pojawia się nie tylko radzono w stanach Zjednoczonych i w innych częściach świata i uciekł od razu wkraczają w ten co jest z końcówki lat sześćdziesiątych początek 70, kiedy powstają pierwszą organizację i Nowickiej, które są w stanie formułować wspólne stanowisko inną i to wobec władz kanadyjski punktem wyjścia wskazanie do większości rzeczy jest to, że władze zaczynają odkrywać północ pod kątem możliwości prowadzenia polityki gospodarczej przed wszystkim chodzi o różnego rodzaju surowce, które na północy się znajdują w tym regulował odory i dale nie tylko np. budowa elektrowni wodnych in w swój sklep Kuba takim punktem zwrotnym, ale skorzystania bez z skorzystania z tych terenów, które są terenami i duński jest jest pies jest tutaj punktem zwrotnym czy moich zarządzeń czy owak motorem jest pieniądz, ale przez to, że już jesteśmy innym szczęśliwie jesteśmy w innym punkcie nie ma takiego pomysłu trzeba wszystkich zabić nie ma takiego pomysłu by wszystkich sobie podporządkować jest pomysł się z nimi dogadać tak tak to odpowiedź to już ten mający kanadyjski jest po prostu inny jak nie da się po drugiej wojny światowej zabić grupy oto, bo to jest coś co jest oczywiście my doświadczeniem historycznym Kanadyjczycy nie mogą tak postępować, jakie można by jeszcze z nawet 100 lat temu strat wcześniej postąpił więc, więc mamy chęć rozbudowy potencjału gospodarczego surowcowego na północy i zdanie sobie czasami magla sprawy rzeczy są tereny, które tradycyjnie zamieszkuje jakaś grupa inwalidzka i w Kanadzie bardzo często my to zderzenie po prowadziła do spraw sądowych i sądy np. wstrzymał jakieś ogromne inwestycje czy projekty inwestycji budowy A4 ogromnych elektrowni wodnych na nowej wschodniej Kanadzie albo zaburzają projekt do budowania tak jak Amerykanie zrobili gazociągu ropociągu z rysy Osamy znad oceanu arktycznego na to do na południu Kanady, bo sądy uznają prawa tych rdzennych mieszkańców był trzeba pogodzić te 2 stanowiska trzeba uzgodnić ich prawa z prawem kanadyjskim dopóki tego nie zrobi to niemożna prowadzić tych tych tych projektów, które bardzo często są miliardowe projekty w skodę Kujawska zbudowano całą całą politykę nacjonalizmu na pieniądzach, które miały być uzyskane z produkcji energii faktycznej sprzedaży tej partii faktycznie właśnie z tych hydroelektrowni, które m.in. na terenach indyjskich miały powstać chcę powstały MII i ponieważ zagrożone są pieniądze, ponieważ chodzi o pieniądze to udaje się szybko stosunkowo wynegocjować część tych porozumień takich porozumień, które w Kanadzie nazywane są nowoczesnymi warsztatami w odróżnieniu od takich traktatów, które w stanach Zjednoczonych Kanadzie podpisywano z Indianami pierwszymi narodami, więc naprawdę piętnastym wieku przez 18, które np. przenosiły część z tych grup do rezerwatu tutaj nowoczesny projekt karty są umowami prawnymi uznającym mi prawa i duńskie do jakiegoś terenu i bardzo często mówiąca, że tak by nie do końca określone prawa pierwotne prawa tego ludu rdzennego, które istniały czy istnieją są uznawane przez Kanadę, dlatego że ulicy mieszkają na tym terenie jeszcze przed tym jak i Karan Kanada powstała czy państwa europejskie mocarstwa europejskie uznały te tereny za za swoje w czasie początków kolonizacji i te dają określone kawa w zamian za zrzeczenie się takimi określonych praw tego ludu urodzonego na rzeczy państwo Kaczyńskiego dają pewne określone prawa np. do posiadania jakiegoś terenu do eksploatacji zasobów w postaci np. zwierząt czy jakiegoś rodzaju handel zaszedł tak tak to jest taka zmiana właśnie praw nieokreślonych zaprawa określone pieniądze, bo wszystkie grupy ludzkie zostały pieniądze za orzeczenie, iż natomiast 100 z punktu widzenia państwa kanadyjskiego daje pewność jeśli chodzi o prawa do posiadania tego terenu możliwości prowadzenia różnego rodzaju inwestycje infrastrukturalne to podstawowa korzyść Kanady czy można powiedzieć, że to jest tak się zastanawiam nad tym czy ten przypadek jest jakiegoś rodzaju nie wiem wskazówką pomysłem modelem dla traktowania mniejszości rdzennych, gdzie indziej na świecie czy też przypadek Nowicki jest na tyle wyjątkowe właśnie trudno tutaj mówić o znalezienie jakiegoś modelu, bo to po prostu było bardzo inny od wszystkiego co świat zna no to pewnego stopnia to jest bardzo specyficzne właśnie każda z tych 4 grup głównych ludzkich i te rozwiązania szczegółach się różniły, bo warunki były troszkę inne rozbiegają się, że pewne ogólne założenia są by im one mogą być przeniesione właśnie są przenoszone w Kanadzie czy nawet poza Kanadę czy uznanie praw do wrodzonej podpisanie umów, które właśnie są tymi nowoczesnymi warsztatami, które w Kanadzie mają status Konstytucyjny, czyli nie można zmienić one mają stabilny charakter i oddanie praw do do tworzenia samorządu do współuczestniczenia we władzach w tych na tych terenach i wydaje się to są takie podstawowe założenia, które właściwie wszystkie grupy ocenny w każdym miejscu na świecie uznają za podstawowe 1 zostało w Kanadzie wcielone w życie i go ludzie są o tyle szczególnie szczególni wyjątkowi dlatego też nie interesowało została grupa, która w całości zakończyła roszczenia i w i te spory dotyczą zostało osiągnięte w całości dla tej grupy to na tle pierwszych narodów w Kanadzie na tle wielu innych społeczności rdzennych Michael jest wyjątkowe, ponieważ cała ta grupa uzyskała samo samodzielność ma prawo osoba samodzielnie determinacji one jeszcze z różnie wyglądają mają różny poziom natomiast generalnie cała grupa uzyskała i ludzi tak naprawdę są wzorem dla dla dowodzenie na świecie jak inne spojrzy się na działalność taką dyplomatyczną na poziomie światowym no to no to oni przedstawiają jako taka grupa, która w Kanadzie z nie jest objęta prawami ma oczywiście tą w szczegółach tutaj są, więc jest wiele problemów na tle generalnie może powiedzieć o sobie, że udało się obronić przed białym człowiekiem przed przed państwem kanadyjskim i zachować godność i to godność jako i ludzi ten trend ten duch to, dzięki którym wydawało się, że przygasa przez ty dramatyczne historie wcześniejszych czasów ma ono na nowo rozkwita i czy szanujące się rewizja liści wśród Inuitów, którzy mówią nie to nie był wcale dobry pomysł to ma liczne wady nie widzimy tego tego tego czy jest taki ruch jest jest częścią Inuitów niewielka wprawdzie, ale uważa w ogóle, że media oddanie wszystkich praw pierwotnych w zamian za pieniądze i takie umowy to jest błąd, że za dużo oddał oddaje się w Kanadzie takie stanowisko i jest jest w przypadku lub danych Kanady przed wszystkim rolę dotyczy to z pierwszych narodów, ale też wśród Inuitów taka taka postawa funkcjonuje nakaz generalnie ci no borykają się z takimi problemami implementacji tych wszystkich zapisów porozumień np. jeśli chodzi o ochronę języka indukcji cud, który nie edukację w tym tempem tym języku uważają i to duża jest grupa Inuitów na but, czyli w tym takim największym terytorium niemieckim w Kanadzie, że za wolność wprowadzona edukacja, że zmiany, które byłoby celu obiecywane re nie chronią kultury taki sposób jak je w innym, że dzieci ludzkie nie mają pełnej edukacji nam państwo na poziomie nawet podstawowym język jednolity kuszą, bo zmienić po kilku klasach na język angielski to powoduje, że one edukacyjne są zawsze gorszej sytuacji my duża część krytyki dotyczy taktyki realiów sprawowania tej władzy to jest także tak naprawdę nie mówiłem, że szkoły Inter Kam doprowadził do tego, że powstałą ostatnio elita i ludzka, ale ona w dalszym ciągu jest być mała, żeby mówić np. o tym, że jest wystarczająca ilość lekarzy nauczycieli prawników i pochodzenia ludzkiego i dużym stopniu ta biurokracja w tych dlatego obszarach autonomicznej pochodzi z południa Kanadyjki i inni uważają, że czy są jacyś sławni i Chin na całą Kanadę postaci powszechnie rozpoznane znani politycy nie mam pojęcia artyści tzw. luminarze kultury jest takie zjawisko jest tu i nawet pierwsza rzecz, która przychodzi do głowy to jest oczywiście Mery samą, która jest obecna gubernator generalną Kanady, czyli wice królową teraz reprezentującą Karola trzeciego to jest jedna z najbardziej znanych aktywistek liderek polityczek MO ni in łowickich, która zresztą sama sobą reprezentuje właśnie takim niesamowicie szybki rynek szybko przemianę tego ludu, bo urodziła się z igloo jest na wyspie Hamilton to w zatoce, choć sama ani moi później uzyska różne, skąd różne rurę w organizacji niemieckich była też ambasadorom my ambasadorem ambasadorów Kanady swe danie m.in. a dzisiaj jest uzyskać wice król czeski status reprezentującą głowę państwa kanadyjskiego i jak popatrzymy ona po stanowisko wskazuje od lipca 2021 roku to wypowiada się w języku inuktitut publicznie w czasie tych wystąpień oficjalnych co jest po symbolicznym ogromnym przełomem, ale oczywiście kultura Nowicka jest jest z kolei popularna nawet 8 w zeszłym roku była wystawa grafik Nowicki jeśli jest 6 niemieckich z ziemi Baffina innymi ten słynny, żeby stawić się drzeworyty grafiki są niezwykle cenione tylko w Kanadzie ruchem na całym świecie, a wśród artystów muzycznych np. tania ta tak jak, która jest no w Kanadzie popularną wokalistką to po 1100 osób, które od razu przychodzi nam zresztą wypowiadam się publicznie na wiele tematów takich mowa o charakterze zresztą też polityczne, więc dająca wyraz też też no tego w tym spojrzeniu ludzkiemu szerzej jak ludności rdzennej na na NATO wydarzenie, które w Kanadzie rozgrywają w ciekawi mnie jeszcze na koniec sprawa wrażenie, że tutaj warto także na to, że na to, że to słowa zwrócić uwagę, że często przy tej rozmowie o no i tak i o tym jak się z nimi ułożyć i jako byli postrzegani pojawią się słowo ucywilizować cywilizować prawda to jest niesłychanie my w Polsce tego nie słyszymy, ale ono w kontekstach właśnie takich wewnętrznych i prób bardzo często rozprawienia się mniejszościami etnicznymi ludami rdzennymi ono przybierało mnóstwo znaczeń także bardzo mrocznych, które dla nas są nie te obojętne albo my właśnie nie zwracamy uwagi a, a w języku międzynarodowym wiele znaczą tak mną w przypadku innych tusz no to ucywilizowanie oczywiście oznaczało odebranie im my fundamentów kultury, który w, których funkcjonują i dla mnie naj najbardziej takim symbolicznym obrazem tej przemiany, która się dokonała w przypadku Inuitów jest to, że w kulturze Nowickiej sprzeciw wobec autorytetu i nie nie znieść okres złożonym zjawiskiem dopóki ludzie to spółki nie uznają, że posiadają, a tyle zasobów wiedzy sami generalnie akceptują zdanie innych osób, które uważają, że posiadają też za sobą więcej ta zmiana, która zachodzi teraz to jest to jest polega na tym, że nosić po raz pierwszy są w stanie sprzeciwić się tym zewnętrznym autorytetom urzędnikom biurokratom politykom z południa Kanady potrafią wyrazić swoje własne stanowisko i jest taki symboliczny wyraz tego że, że uznali, że posiadają na tyle no te fundamenty i kultury teraz są zakorzenione i posiada na tyle dużo zasobów wiedzy, że są w stanie to zrobić i im bardzo taka cicha zgoda i wójtów w na tę polityki, które wcześniej wprowadzone do Senatu cywilizowanie nie oznacza akceptacji oznaczała po prostu tego żadni ta kultura nie była w stanie czy zgodnie ze swoją kulturą nie mogli tego zrobić teraz poprzez to, że klienta to samo determinacja została przez nich osiągnięta oni są w stanie wreszcie wyrazić się z takiej sytuacji te swoje zdanie i mogą powiedzieć sobie, że są Kanadyjczykami są czynnikami to jest część tożsamości kanadyjskiej część kultury kanadyjskiej to też pokazuje, że ta podmiotowość jednak się rodzi zawsze w kontakcie z innymi prawda dopiero wtedy wykształcają się ta granica ta chęć obrony swojej tożsamości to też chyba o tym mówi tak tak tak tak o tutaj tutaj oczywiście się no ta konfrontacja konieczność konieczność nawet takim poziomie politycznym uzgadniania tych tych tych bardzo skomplikowanych umów prawnych i te pół później implementacji i zarządzania tymi swoimi terenami powoduje, że no, że ta granica są ustalane tożsamość podmiotowość cały czas przyrasta to jest taki status ten stan nie jest jeszcze w pełni zakończony i na pewno to w następnych pan dekadach będzie się zmieniać natomiast pozycja, a Inuitów dzisiaj obecnie się popatrzy na nadal co jeszcze kilka dekad wcześniej 45 to jest zasadniczo inna wydaje się, że w ogóle kandydatek po nim można być krytycznym dla wielu różnych działań analny, którego rada podejmowała wobec Niemców natomiast to co się stało w tych ostatnich 50 latach no zasługuje na uznanie i warto o tym pamiętać to jest no chyba ten aspekt też trochę z UW NT by wyznania swoich grzechów zadośćuczynienia dla tej grupy IT pogodzenie lata to polityka, którą wprowadzą Władek kanadyjska wobec ludności rdzennej co w okresie władzy czas na Trudeau ma polegać na tym, że się że, że oddajesz władzę oddaje się możliwość decydowania uznaje ich podmiotowość i tak się jako Nacon autonomiczne grupy i wreszcie mamy do czynienia z z możliwością budowy no wszelkiego wszelkich struktur dawno politycznych przez ludy taki sposób jak oni uznają za właściwe dziękuję bardzo, dr Marcin Gabryś z uniwersytetu Jagiellońskiego autor książki na drodze do samodzielności książki traktującej właśnie o tej próbie tworzenia samorządu i Nowickiego był państwa moim gościem dziękuję bardzo Zwiń «

Inuici, czyli jeden z ludów etnicznych Kanady, którego przez lata próbowano nie widzieć

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: NAGŁE ZASTĘPSTWO

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 16:00

Najnowsze Podcasty

Fajerwerki, motocykle i hasło "Mogę wszystko!". Konwencja Konfederacji

''Nigdy nie sądziłam, że usłyszę: "Mieszkanie wynajmiemy tylko "białej rodzinie"

Migranci z lasu: ''Proszę, zostawcie mnie dłużej w szpitalu, bo to mi uratuje życie''

Czy Polacy są technooptymistami?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL