Przypadkowo, ale ciągle coś nowego odkrywamy. 550. urodziny Mikołaja Kopernika

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

niedzielny poranek Radia TOK sam zaprasza Anna Piekutowska 19lutego 1400 siedemdziesiątego trzeciego roku w rodzinie kupieckiej Mikołaja i jego żony Barbary z domu władz w środę w Toruniu na świat przyszedł Mikołaj Kopernik, a dzisiaj jego 550 rocznica urodzin najważniejszego polskiego naukowca pierwszego na świecie takiego rewolucjonisty w nauce a gdyby jeszcze zaczęła wymieniać kim oprócz tej najpopularniejszej afiliacji astronomicznej Mikołaj Kopernik było, bo się Rozwiń » matematyką i prawem i fizyką filozofią ekonomią zajmował to pewnie by nie starczyło tej audycji na jest przecież to ciekawsze rzeczy, które teraz będę mogła zapytać swojego gościa, a jest nim prof. Krzysztof Mikulski kierownik centrum badań kopernikański na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu dzień dobry dzień dobry państwu dziękuję, że pan z nas dzisiaj czas dla nas w ferworze świętowania Toruń już od kilku dni fetuje okrągłą rocznicę urodzin wielkiego astronoma jednym z najczęściej zadawanych pytań chyba Kopernika jest to czy aby na pewno można nazwać Polakiem czy pan już nie nuży uspokajanie wszystkich rozmówcą, że tak polskiego wydało plemię, że mimo niemieckiej krwi Niemcy nie mogą nam go zabrać to znaczy ja zawsze odpowiadam w ten sposób, że po pierwsze, wówczas naród określało się inaczej to nie ulega wątpliwości, że Mikołaj Kopernik pochodził z rodziny, w której też funkcjonował język niemiecki zresztą bardzo wielu mieszczan w ówczesnym królestwie polskim po niemiecku mówił również w Krakowie Warszawie i w innych dużych miastach, bo taka była specyfika ówczesnych czasów osadnictwa natomiast jedno nie ulega wątpliwości, że Mikołaj Kopernik urodził się zmarł w królestwie polskim, więc był poddanym klubów polskich to wystarczy za swego rodzaju identyfikację i polityczną Kopernika poza tym mamy widomy dochody na to, że był wiernym poddanym królów polskich, że wręcz deklarował swoją wierność nawet do śmierci i oddanie życia w obronie ojczyzny, a więc wydaje mi się, że z tym nie mamy problemu politycznie Mikołaj Kopernik był Polakiem każdemu w naszym kraju wydaje się, że z nami koła Kopernika, czyli ten wizerunek na banknocie pomniki o obrotach sfer niebieski ta istotna rola Torunia prace we Fromborku na, a potem to już zwalczanie jego idei wielkie odkrycie tego, że Mikołaj Kopernik tak bardzo przez swoje czasy to jest elementarz to jest podstawa, ale czy jest coś co pana zdaniem powinniśmy wiedzieć o Koperniku ani z taką wiedzą powszechną taką szkolną podręcznikową trudno powiedzieć to znaczy tak jeśli chodzi o jego odkrycie to to wiemy chyba wszystko, bo to odkrycie zostało zapisane uwiecznione jego dziele DRM oficjalnie głoszona jest przedmiotem krytyki historyków nauki historyk astronomii więc, więc jeśli chodzi o jego badania i dzieło no to właściwie mamy wszystko żeby, żeby oceniać, żeby je krytykować, żeby je doceniać to jedyne co co z Kopernikiem się wiąże co jest w tym sensie nadal trochę tajemnicze to Kopernik jako człowiek, bo musimy pamiętać o tym, że Mikołaj Kopernik pozostawił po sobie bardzo niewiele śladów, które sam wytworzy sosny kilka listów kilka i nota w księgach, które posiadał no informację o nim szczególnie okresu pobytu na Warmii są też bardzo często tam jednak była aktywnie uczestniczył w życiu tego regionu natomiast nie wiemy właściwie zbyt wiele przynajmniej nie wiedzieliśmy do niedawna o tym zyski, skąd pochodził Kopernik kim byli jego rodzice i jakie było ich pochodzenie, jaka była jego młodość, gdzie właściwie zaczynał swoją naukę i w jaki sposób no bo nie mamy żadnych śladów żadnych źródeł, które pozwoliły to bardzo dokładnie opisać, więc jesteśmy skazani na przypuszczenia jesteśmy skazani na domniemania oczywiście one są mniej lub bardziej prawdopodobne jesteśmy w stanie dążyć do prawdy próbować odpowiadać na te pytania, mimo że źródeł brakuje, ale tym, niemniej to pozostaje tajemnicą Kopernik cały czas jest jako człowiek jawi się tam dość tajemniczo był zresztą bardzo skromnym człowiekiem tak wynika chyba z jego biografii jego bieg dziejów, więc nie zostawił po sobie jak pamiętnika jakieś wspomnienia biogramu, który by pozwolił na biografii, która pozwoliła na moim coś więcej wiedzieć wszystko to, czego się o nim dowiadywaliśmy dowiadywaliśmy się dużym kłopotem ze źródeł które, które były wytworzone zupełnie innym celu, a jak pan się ustosunkuje do tej tezy, że Mikołaj Kopernik być może był taką tajemniczą postacią, dlatego że był szpiegiem działającym na zlecenie swojego wuja fundatora Łukasza cen rody nie NATO to są tezy, które dziś pojawiają się w literaturze to może bardziej w stosunku do jego ojca niszczonego samego oraz normalne no po pierwsze, szpiegostwo w tych czasach to jest kwestia dość specyficzna wtedy nie było szpiegostwa na rzecz państwa narodowe ewentualnie władcy, ale no i wtyka bardziej niż Polacy, ale też nie ma na to żadnych dowodów ja jako czas muszę się jednak liczyć z faktami z tym co widzę co jest zapisane w źródłach nie ma żadnej przesłanki potem, żeby ani ojciec Mikołaja Kopernika ani też, tym bardziej sam Kopernik był posądzany o jakiekolwiek szpiegostwo na rzecz czy czy władcy, któremu służył czy czy wuja, tym bardziej bo tutaj nie mamy żadnych żadnych możliwości stwierdzenia tego poza tym wydaje się to dość nierealne nieracjonalne taką informację, która mnie zaskoczyła o Mikołaju Koperniku i też nadała mu w moich oczach ludzki wymiar, a nie ten taki wielki posługą wy tego banknotu było to, że prawdopodobnie Kopernik nigdy nie doczekał, aby zobaczyć swoje największe działo swoje Opus magnum wydrukowane, bo ono dotarło tak Nasty razem ze śmiercią Mikołaja Kopernika też tak istnieje tutaj dyskusja między uczonymi to znaczy tradycyjnie podawana data śmierci na nagrobku na wita się we Fromborku 24maja dom jest trudna do utrzymania, ponieważ w aktach kapituły warmińskiej już pod 21maja widnieje informacja o tym, że kanonie po Mikołaju Koperniku przejął jego no zresztą umów z powinowactwa one z nim Janowic z Gdańska no istnieją jakieś przesłanki, że być może ten wpis został dokonany co później wiemy też, że mniej więcej właśnie w tych dniach dotarło to dzieło do dema na wizę i dotarło pewnie do Fromborka ja tylko mogę powiedzieć także, nawet jeżeli Kopernik to dzieło zobaczył to jest problem czy był świadomy tego co do niego dotarło, ponieważ musimy pamiętać o tym, że przez ostatnie prawdopodobnie pół roku swego życia Kopernik był sparaliżowany jedno trudno powiedzieć w jaki kondycji psychicznej jak i wiary jak jak był w stanie decydować świat który, którego dotyczą przeczytałam, że kiedy porównywano dna pobrane ze szczątków astronoma we fromborskiej katedrze z włosem, który przetrwał jednej z książek z księgozbioru Kopernika w Uppsali w Szwecji to wtedy w tych księgach znaleziono włosy sierści kotów Burego Rudego też pani jest drugą osobą, która zadaje te to pytania, więc do trzynastego wynika, że jeżeli była to 6 kotów, które trafiła tam w czasach Kopernika znaczy, że Kopernik lubił koty dobrze to teraz nie będę zdradzała ja jestem obszaru czy czarę, ale to jest niesamowite jednak, bo tutaj mamy pracę genetyków bardzo historyków, ale historyków cały czas tego materiału jest, tyle że odkrywamy nowe rzeczy o Koperniku uzupełniono tak to znaczy nie są to może odkrycia, które są jakieś już wiadomo, gdzie szukać są to jakieś przypadkowe, bo większość tych archiwaliów, których spodziewaliśmy się chyba jako historycy znajdziemy co się Kopernik jest znana natomiast zdarzają się takie przypadki no powiem szczerze ostatnio nawet zupełnie przy okazji innej innej pracy naukowej przy przy opracowaniu do druku takich rachunków właściwie toruńskich z początku szesnastego wieku swemu zdumieniu odkryłem, że to prawdopodobnie Mikołaj Kopernik był wysłannikiem Torunia np. w 1500 siódmym roku do Lipska, gdzie wtedy uruchamiana stypendium takie fundacji Wilhelma halny Hoffa pochodzącego z Torunia, które umożliwiało potem się 3 następne stulecia udzielanie stypendiów 34 już nie pamiętam młodym torunianom, którzy chcieliby studiować, a więc czy są to takie fakty które, które jeszcze można wygrzewać, które się udaje po prostu znaleźć czasami przypadkiem czasami poprzez długie poszukiwania więc, więc jeszcze jeszcze nie możemy składać broni i powie nie możemy powiedzieć o Koperniku wiemy wszystko co ze źródeł wynik, a co jeszcze pana jako naukowca, który właśnie od lat bada szuka znajduje nowe życie Koperniku jeszcze ciekawić coś co jest jeszcze takiego odkrycia jak sobie pan pytania Kopernika zadań w pani ja cały czas zajmuje się przede wszystkim my, a Toruniem mieszczaństwem toruńskim genealogia mieszczańskimi cały czas mutuje cały czas chciałbym chciałbym ponad wszelką wątpliwość udowodnić sobie światu, że wskazana przeze mnie genealogia rodziny Koperniku ów alias kompleks medyczny jest prawdziwa no znajduje kolejne poszlaki które, które potwierdzają w jakimś sensie uprawdopodobniają, ale no bardzo byłbym szczęśliwy, gdybym znalazł wreszcie taki taki kamień z eset, który mówił, że to na pewno jest no to jak już w otoczeniu pan wspomniał to dzisiaj oczywiście to nie w takim epicentrum wydarzeń związanych z urodzinami Mikołaja Kopernika tam się urodził spędził dzieciństwo, ale potem zaliczył czołowe uczelnie Europy wrócił na Warmię już nie do Torunia, jaki wpływ na Kopernika miał Toruń i pochodzenie pana zdanie no w jakim sensie tak jak każdego chyba człowieka dzieciństwo młodość kształtuje charakter kształtuje zachowania kształtuje pewne wzorce chyba życie dostarcza pewnych wzorców moralnych wydaje mi się, że to, że jednak to wyniósł z domu rodzinnego ze szkoły która, którą pierwszej którą, którą niewątpliwie kończył czy, do której uczęszczał w Toruniu być może znowu jesteśmy cały czas sferze przypuszczeń być może to w Toruniu właśnie zetknął się z pierwszymi traktatami może bardziej astrologiczne mniejsza stronom licznymi wszyscy choćby z rękopisami na takie cele, na które był blisko związany z rodziną jego wpadki i później wuja, więc być może już tutaj w posiadł tę pasję, którą potem rozwijał w Krakowie Bologny i dzięki temu właśnie te gwiazdy z spoglądał z wielką ciekawością, ale jak mówię to wszystko jest tylko strzeże naszych domysłów natomiast możemy możemy przypuszczać znając losy innych, że to zawsze młodość dzieciństwo szkoła kształtują nasz charakter w jakim sensie wpływają na to co co robimy później przez całe życie naszą rozmowę zaczęłam od wyliczanki zawodów obszarów jak Mikołaj Kopernik zajmował się w swoim życiu do naszej perspektywy dzisiaj to jest bardzo eklektyczna i bardzo szeroka lista zajęć od leczenia przez bycie prawnikiem urzędnikiem ekonomistą i lekarzem też ważne kim zatem był Mikołaj Kopernik tak zawodowo naukowo no i jakie miejsce w życiu miała astronomia zawodowo to był chyba już duchownym, bo trzeba to tak nazwać co prawda posiada tylko niższe święcenia kapłańskie one, ale w pewnym sensie to jego zawód był kanonikiem Warmińskim, a więc duchownym cząstek duchowny, który bardziej chyba urzędnikiem na żony Andrzeja Żaka w ramach tej kapituły przede wszystkim pełni wszelkiego rodzaju funkcje administracyjne był kanclerzem administratorem dóbr wizytatorem, a więc więcej, więc to chyba wynikało z tego właśnie że, że nie chciał przyjąć nie przyjął nigdy w czasie, że swego życia wyższych święceń kapłańskich, więc żadnej kariery wyższej duchowej i nie osiągnął natomiast no był człowiekiem niesłychanie czy pożytecznym inteligentnym bardzo przekraczającym już pani stwierdziła jest zdecydowanie poziom poziom intelektu swoich czasów więc, więc było wykorzystywane przez kapitułę do do tego typu prac których, które znakomicie sprawdzał stąd jego jego wielość zainteresowań to może złe słowa wielość funkcji, które pełnił okazało się, że był równie świetnym ekonomistą co właśnie administratorem dóbr prawnikiem był dobrym lekarzem tuż mamy wątpliwości co do tego czy było rzeczywiście lekarzem przodującym nie na pewno nie był odkrywczy to to nie wprowadza nowy czy jakiś nowych rzeczy do medycyny, ale niewątpliwie z jego usług chciano korzystać więc, więc pomagał, więc nie szkodził myślę, że z tego zresztą za życia chyba był poza poza ze swoimi administracyjnymi funkcjami najbardziej znany to jest najbardziej charakterystyczne, że jego pasja ekonomicznych działa bardzo niewielu wiedzieli przyjaciele korespondenci nie była to chyba wiedza taka powiedzmy sobie ogólna, w którą która w Turowie, o której wiedzieli wszyscy wokół Kopernika natomiast na to była niewątpliwie jego pasja to musi poświęcał robił to w takim sensie w ukryciu bardzo długo musimy pamiętać ukrywał w pewnym sensie bał się opublikować dzieło swego życia namówiony dopiero przez krytyka po prawdopodobnie ponad 10 latach od czasu napisania tej księgi zdecydował się wreszcie oddać i ujawni światu zresztą zastępem, w którym się strasznie zastrzegał, że bardzo długo się waham się boi się właśnie odbioru przez ludzi, ale uznał jednak nauka jest ważniejsza od 2 i dążenie doprawdy też jest czymś czy uczony musi po prostu myśli pan, że przez związki z kościoła już po prostu bał się tej reakcji pani nawet nie chodzi tylko nie chodzi tylko kościół bo, żebyśmy tutaj nie on oczywiście dedykował całą księgę papieżowi jednemu z kardynałów dobry ruch tak 1 kardynał, który byłby bardzo zainteresowany jego jego pracami ale, ale potępiony został najpierw przez Lutra czy tego w kościele, które było nośnikiem zdawałoby się postępu w tym czasie trzeba po prostu ludzi współczesnych Bobowski współczesnych zakorzeniona była wiedza i przekonanie o tym, że to ziemia jest centrum świata nie zdawał sobie sprawy nie chciał zdawać sprawę z tego, że może być inaczej nowe szkoły okiem tego nie widać prawdę, żeby było inaczej to ziemia była w środku się świata całe niebo kręciło się na koniec naszej rozmowy chciałem pana zapytać o oznaczenie Mikołaja Kopernika dzisiaj nie mówię tutaj właśnie teorii heliocentrycznej o tym dorobku no, na którym po prostu oparty jest obraz współczesnego świata tylko o Mikołaju Koperniku jako o postaci jako wzorze inspiracji co dzisiaj warto na Kopernika spojrzeć, czego się można od niego silną przedszkole Kopernik był pierwszym nowożytnym uczonym to był człowiek, który nie uchwał oczom swoim zmysłom powiedzmy sobie temu co widział gołej Kopernik starał się dowodzić swoich prawd w sposób do eksperymentalnych poprzez odliczenia poprzez no żmudną pracę uczonego, a więc to jest chyba najważniejsze w tym co pozostawił po sobie poza tym rzeczywiście stworzył dzięki temu właśnie teorię heliocentryczną, która później była rozwijana, która okazała się rzeczywiście przełomowa, bo od tego czasu zaczęła się właśnie nowoczesna nauka to był pierwszy nowożytny uczonych moim zdaniem jako taki ma miejsce na piedestale tych wielkich uczonych naszego naszego świata zawsze przynajmniej w pierwszej dziesiątce nigdy prawdopodobnie nie będzie szans, żeby z wypadku dzisiaj 550 rocznica urodzin Mikołaja Kopernika pierwszego i najważniejszego rewolucjonisty w nauce o nim opowiadał mi prof. Krzysztof Mikulski kierownik centrum badań kopernikański ich na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu bardzo panu dziękuję za rozmowę dziękuję bardzo, teraz skrót informacji, a po nim wracamy Zwiń «

Przypadkowo, ale ciągle coś nowego odkrywamy. 550. urodziny Mikołaja Kopernika

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: PORANEK RADIA TOK FM - WEEKEND - ANNA PIEKUTOWSKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 22:00

Najnowsze Podcasty

Tina Turner – ikona LGBT

Miesięcznica, prof. Zbigniew Mikołejko w studiu

O wyborach z 4 czerwca 1989 r.

U-17. Karol Borys: Jest trochę żalu, że nie udało się pokonać Niemców

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL