[Odc. 7] Gorzej niż Czarnobyl, bo ludzi rażono świadomie. "Wyglądali jak szkielety". Barbarzyństwo mocarstw na Kiribati

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Poland jak Polska w języku Kiribati wymawia się bardziej jak pora i choć niewielu miejscowych kojarzy z wysp jest istnienie konkretnego kraju w Europie środkowej to zresztą początkowo prowadziło między mną moimi znajomymi na trawie do pewnych nieporozumień, a dla obywateli Kiribati Poland to przede wszystkim wioska najmniejsza osada największej wyspie tego kraju, kiedy nas na wyspie Bożego Narodzenia dopiero w drugiej kolejności myślą o tym, że Poland to także nazwa innego Rozwiń » państwa 232 km na północ od równika w 2160 km na południe od Honolulu Poland leży na kryzys nas w miejscu najbardziej wysuniętym na zachód i ma zaledwie 404 mieszkańców, ale nie ma wśród nich nikogo, kto miałby choćby polskie korzenie Polak w historii, kiedy ma pojawiać tylko raz to Stanisław Pełczyński, który pracował na wyspie w pierwszej połowie dwudziestego wieku jako zarządca plantacji palm kokosowych i to na jego pamiątkę wioska Poland nazywa się właśnie tak zdecydował o tym Emanuel różnie Francuz, który wówczas dzierżawił kier mas wioskę, w której sam mieszkał nazwał Paris, a kolejną London Francuz i Polak trwale zapisali się w historii Kiss nas miejscowi do dziś wspominają ich zasługi, choć sami znają przecież też tylko dzięki opowieściom swoich rodziców dziadków pierwszy spędził na wyspie 22 lata i zasadził w tym czasie około 500 000 drzew kokosowych drugi rozwiązał problem skutecznego podlewania palm w porze suchej, proponując zmodyfikowany system nawadniania, a następnie, pomagając go zbudować i ucząc jak z niego korzystać Kiribati etyce docenili to, nazywając także pobliską zatokę i kościół imieniem Świętego Stanisława Jeff Curie ma to tylko 5 wiosek Pele Paris leżącej 11 km na północ od Poland nikt dziś nie mieszka kawałek dalej znajduje się Londyn potem najgęściej zaludniona opłatę, a na po przejechaniu przeszło 17,5km na wschód ostatnia wioska ma tu działa 1 na kier mas maleńkie lotnisko międzynarodowy port lotniczy Cassidy tam niedaleko lotniska mój mąż kiedyś prowadził hotele wspomina Sekuła znajoma mojej gospodyni Marylę obie są członkiniami mormońskiego kościoła Terek na trawie Południowej tu też poznaje mój mąż urodził się na kilku mas i ten biznes nawet nieźle uszedł tam przyjeżdża więcej turystów niż tu na trawę, ale potem oszukał go zaufany człowiek i wszystko przepadło straciliśmy wtedy dużo pieniędzy, które mąż zarobił w stanach Zjednoczonych i chciał przeznaczyć właśnie na remont hotelu wrócił po tej sprawie na tę radę niedawno zmarł, a szkoda mógłby opowiedzieć ci znacznie więcej ja sama jestem znaną z nigdy nie byłam na kilometr, ale słyszałam, że bardzo przypomina północną część trawy poza tym, że ludzie mają tam inną godzinę niż my tutaj to prawda, kiedy Maz leży najdalej wysuniętej do przodu strefie czasowej na świecie dlatego jest jednym z pierwszych miejsc na ziemi, gdzie świętuje się nowy rok o godzina szybciej niż na większości pozostałych wysp Kiribati i 12 godzin szybciej niż w Polsce na zdjęciach satelitarnych widzę, że kiedy ma faktycznie przypomina tara północni podobno roślinność podobna tradycyjna zabudowa podobnie czyste plaże coś, czego na trawie Południowej raczej nie da się spotkać kiedyś mas jest jednocześnie największym atolem Kiribati i największym pod względem powierzchni lądowej atole na świecie ma około 388km² to powierzchnia całej Polski w 1930 ósmy roku niemal dokładnie drugie tyle 321 km kwadratowych zajmuje laguna kier mas nazywana po prostu wielką ogólną kier mas do 70% całkowitej powierzchni Kiribati, tyle że jest też trudno dostępne przynajmniej w realiach postcovidowej rzeczywistości kier mas jest dość daleko od pozostałych wysp Republiki od stołecznej trawy dzieli około 3000 km linii prostej na wschód dla Łodzi to zbyt daleko, a po otwarciu granic Kieliba dla ruchu Międzynarodowego w sierpniu ubiegłego roku linia lotnicza Fidżi Airway obsługująca trasę w przeszłości nie wznowiła jeszcze lotów na wyspie Bożego Narodzenia ma się to wydarzyć dopiero 4kwietnia tego roku współczesny Curie ma to rezerwat dzikiej przyrody wyspa i laguna słyną z tego, że występuje tu dziś aż 35 gatunków ptaków i wiele gatunków ptaków morskich dla kilku z nich kier mas jest najważniejszym terenem lęgowym na świecie, ale jej przeszłość jest jeszcze bardziej mroczna niż historia bana, której opowiadała w jednym z odcinków, kiedy ma przeszło pół wieku temu była miejscem serii prób nuklearnych przeprowadzonych przez stany Zjednoczone wielką Brytanię często bez ostrzeżenia bez odpowiednio przeprowadzonej ewakuacji mieszkańców w brytyjskim raporcie wojskowym w 1956 roku dotyczącym przygotowań do testów na wyspie Kiribati stwierdzono, że możliwych regionach skażenia nuklearnego mogą znajdować się skąpo odziani ludzie, których należy zaliczyć do kategorii ludów prymitywnych w raporcie tym ustalono, że wielka Brytania zastosuje niższe standardy bezpieczeństwa wobec rdzennych mieszkańców kier mas czytam w opracowaniu na temat prób nuklearnych na Kiribati, które w połowie 2022 roku opublikowali naukowcy z USA i wielkiej gry ci bez większego problemu można znaleźć także dość zasobne opisy operacji bratu i Dominik pierwszą przeprowadzono w latach 1957195082 w 1962 roku obie miały miejsce na Wyspach należących dziś do Republiki Kiribati kier mas i Mannem Madden było nadal jest wyspą nie zam. na kilka mas w 1957 roku mieszkało 278 osób w 1962 roku, gdy seria testów nie zakończyła miejscowych było już około 500 świadków tych wydarzeń wciąż jest na kielich ma bardzo wielu ich historia co jakiś czas pojawia się w debacie publicznej wśród narodów Pacyfiku m.in. za sprawą badań, jakie nad konsekwencjami testów nuklearnych przeprowadzają naukowcy z całego świata historię kobiety imieniem Piła opisała beki Alexis Martin z Manchester Metropolitan University autorka projektu nuklearne rodziny z tyłu w czasie, gdy przeprowadzano testy miała zaledwie 3 latka, kiedy dorosła zaczęła aktywnie działać na rzecz monitorowania zdrowotnych skutków tych jądrowych testów wśród wyspiarze jako przewodnicząca stowarzyszenia ofiar jądrowych kij ma zwracała szczególną uwagę na zwiększone ryzyko zachorowania na raka i na brak rekompensat ze strony Wielkiej Brytanii Stanów zjednoczonych to ona także pomogła ustalić, że dziś na kielich mas żyje około 48 osób będących w przeszłości świadkami testów oraz około 800 ich dzieci i wnuków wszyscy zgłaszają liczne problemy zdrowotne nowotwory choroby serca problemy z płodnością ślepotę problemy ze słuchem i wiele innych wielu z nas przez długi czas nie zdawało sobie sprawę z tego co się wydarzyło mówiła w jednym z wywiadów Filomena, która również była małym dzieckiem, kiedy przeprowadzano testy niewiele dziś z tego pamięta, ale jedno wspomnienie pozostało wyraźne w dniu, w którym odbywała się jedna z prób jądrowych wojska zabrały wszystkich miejscowych na jedną z Łodzi nie było to specjalnie trudne na wyspie mieszkało wówczas niespełna 300 osób na tej Łodzi wyświetlono wtedy wyspiarzom film pamiętam, że to był film Disneya wierzę, że wtedy wyświetlano go nam tylko po to, by odwrócić uwagę od wybuchu Sekuła pomaga mi skontaktować się przez internet z rodziną jej męża, które nadal mieszka na czele mas jej członkowie tabu i i kamerę oboje dziś już po siedemdziesiątce opowiadają mi o swoich wspomnieniach jedną z nich wspomina o filmie, jaki wojsko wyświetlało miejscowym na łódce dokładnie jak opisywała także Filomena oboje natomiast mówią o okresie przeprowadzania prób jądrowych jako najmniej spokojny epizodzie w historii wyspy, odkąd wojsko zjawiło się na kiedy mas było bardzo tłoczno mówi bój było też bardzo głośno codziennie słyszeliśmy wypowiadane przez megafon słowa, których nie rozumieliśmy codziennie słyszeliśmy też odgłosy, które nas przerażały strzały i wybuchy nie wiem czy to dlatego, ale niedługo po tych testach bardzo pogorszył mi się wzrok słuch wielu moich znajomych, którzy przeżyli testy wspominało, że kiedy wybuchały bomby oni jakiś magiczny sposób widzieli wszystkie kości w ciałach ludzi, których mieli blisko swoich dzieci mężów żon wszyscy wyglądali wtedy jak szkielety za każdym razem tak to wyglądało dopytuje nie kilka razy zdarzyło się, że Brytyjczycy przynieśli nam koce i okulary ochronne, choć nie dla wszystkich kazano nam się chować pod kocami i zakrywać oczy chimerę dodaje przez wiele lat zastanawiałem się nad tym czy naprawdę nie mieliśmy wyboru czy nasi starsi nie zdawali sobie sprawę z tego co się dzieje czy nie mogli w żaden sposób ochronić wyspie, ale przecież całe Kiribati było wtedy pod brytyjskim protektoratem mogli z nami robić to co chcieli i wiesz co jednak naprawdę niewinny nawet szeregowych żołnierzy słyszałem, że ta operacja objęta była całkowitą tajemnicą oni nawet jeśli coś widzieli nie mogli powiedzieć, dlaczego pytam, ponieważ był rozkaz, że mają z nami rozmawiać nawet gdy byliśmy gdzieś blisko przechodziliśmy obok nie mogli się do nas odezwać ani słowem w obozach też mieli marne warunki nie było kuchni jedzenie tylko spółek, a oni też swoje przeżyli czytałem o tym w internecie też mają problemy ze zdrowiem ich rodziny także natomiast na rządy Wielkiej Brytanii USA jestem wściekły za to na co nas skazali pamiętam też, że były wtedy duże problemy z jedzeniem dodaje tabu i ludzie cierpieli z powodu zatruć pokarmowych nawet po wypiciu świeżej wody kokosowej podobnie właściwie wszystkie ryby po nich też fatalnie się czuliśmy dziś wiadomo, że testy nuklearne z lat pięćdziesiątych sześćdziesiątych poważniej negatywnie wpłynęły nie tylko na zdrowie miejscowej ludności, ale także na środowisko naturalne z okolicy wyspy zniknęły tysiące ryb ptaków to potwierdza nawet oficjalny raport amerykańskich obserwatorów wojskowych z jednego z testów przeprowadzonych w 1957 roku napisano w nim cytuje zaobserwowano, że taki nie spalone biura do tego stopnia, że nie mogły latać ma 4 zostały wyrzucone na brzeg 2006 roku 300 byłych mieszkańców wyspy Bożego Narodzenia złożyło petycję do parlamentu europejskiego, oskarżając wielką Brytanię świadome narażenie ich na działanie radioaktywnych opadów do dziś jednak wielka Brytania odmawia uznania jakiegokolwiek związku przyczynowego między jej testami nuklearnymi, a problemami zdrowotnymi, których doświadczają mieszkańcy kilku z nas, kiedy ma to niejedyne miejsce na Pacyfiku, gdzie wielka Brytania stany Zjednoczone przeprowadzały testy jądrowe seria prób nuklearnych w latach 19461958 odbyła się także na atolu innymi i tak należącym do wyspy marsze właśnie ich przeprowadzeniu na oceanie spokojnym została pewna niebezpieczna pamiątka tzw. żołnierz dom, który miejscowi nazywają po prostu grobowcem to ogromna betonowa kopuła, w której znajdują się odpady nuklearne pochodzące z 67 detonacji bomb nuklearnych jest tu około 85 000m³ tych materiałów Los Angeles Times już kilka lat temu donosił, że grobowiec zaczyna przeciekać przyczyną tego są właśnie zmiany klimatu na razie najpoważniejszym skutkiem tych zmian jest brak cięcia koralowców i większa śmiertelność ryb w okolicy naukowcy jednak przestrzegają, że poziomy promieniowania w niektórych częściach wyspy Marshalla dorównują poziomom z Czarnobyla Fukushimy jeśli na skutek zmian klimatu grobowiec zniknie pod wodą co ma się stać jeszcze w tym stuleciu skażone odpady dostaną się do oceanu o tym co to oznacza dla świata opowiem następnym odcinku Małgorzata Gołota za pierwszym Zwiń «

[Odc. 7] Gorzej niż Czarnobyl, bo ludzi rażono świadomie. "Wyglądali jak szkielety". Barbarzyństwo mocarstw na Kiribati

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: KIRIBATI. RAPORT Z TONĄCEGO ŚWIATA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Krajobraz po marszu

Elektryczne modele Mercedesa oraz gigafabryka ogniw we Francji

Skutki katastrofy na Dnieprze. "Odtworzenie środowiska, wsi, miejscowości - to będzie długa droga"

Sport360: Iga Świątek przed półfinałowym spotkaniem na French Open

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL