Ulga towarzyszy, histeria mas i peany na cześć tyrana - jak żegnano Stalina

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Zakrocki przedstawia dobry wieczór w czwartek 9marca w radiu TOK FM pierwszym radiu informacyjnym w dniu poświęconym historii świata dzisiaj znowu z pomocą w wyborze tematu pospieszyło kalendarium, w którym Karolina Kaczyńska wydawczyni znalazła pod tą datą 1953 roku pogrzeb Józefa Stalina nie wiem czy to nie ma jakiegoś drugiego dna czy zajęcie się tym tematem nie jest pod świadomą potrzebą przyjrzenia się mechanizmom występującym na Kremlu, gdy coraz bardziej Rozwiń » powszechne jest świadomość konieczności pozbycia się dyktatora dzisiaj przecież ten rodzaj oczekiwania też występuje prawda Józef Stalin był schorowany dostał udaru i umarł, choć dalej jest wiele spekulacji, że możemy w tej śmierci jednak najbliżsi towarzysze pomogli jeśli go nie otruli, o czym najwięcej pisano w minionych latach to z pewnością nie bardzo starali się pospieszyć z pomocą, gdy dostał tego udaru no i może jeszcze można było jakoś z niego wykaraskać w każdym razie jak napisano w oficjalnym komunikacie 5marca 1953 roku przestało bić serce współ bojowników i genialnego kontynuatora dzieła Lenina mądrego wodza i nauczyciela partii komunistycznej i narodu Radzieckiego zaczęły się przygotowania do pogrzebu, ale też walka o sukcesję już sama analiza przebiegu uroczystości pogrzebowych, kto przemawiał, kto pierwszy, kto drugi co było w treści wszystko co dawało podstawę do spekulacji na temat przyszłości państwa partii i kierownictwa o tym ciekawym czasie opowiada pan prof. Włodzimierz Marciniak sowietolog ekspert do spraw Rosji były ambasador Polski w Moskwie w całym bloku państw będących pod sowiecką kuratelą śmierć Stalina była powodem organizowania wielu imprez, na których pod niebiosa wychwalano zasługi dyktatora w Polsce informacje o zgonie Stalina podało polskie radio 6marca rano na wiecu, który zorganizowano w warszawskiej hali hali Mirowskiej przemawiał Edward Ochab sekretarz komitetu centralnego polskiej zjednoczonej partii Robotniczej, który nieźle poszybował z niewysłanych bólem przyjęły masy ludowe całego świata tragiczną wieść o śmierci naszego wodza nauczyciela, ale mylą się głęboko imperialistycznym gangsterzy, którzy cham, skąd faszystowski bezczelnością nie krępują się dawać wyrazu wrzask Vive radości z powodu śmierci wodza mas pracujących mówił w imieniu milionów towarzysz Ochab można powiedzieć niestety we wstydliwy patos poparli też znani twórcy, którzy artystyczny sposób wyrażali nie wiem czy swój ból, ale tak przynajmniej pisali i mówili wielka jest nasza ziemia, a nie ma na niej jak długa i szeroka takiego kilometra kwadratowego przestrzeni, na którym ludzie nie opłakiwali śmierć ukochanego swego brata obrońcy nauczyciela prawodawcy sumień Józefa Stalina nie było jeszcze żałoby tak powszechne jak po nim pierwszej ludzkości obywatelu mówił Julian Tuwim 8marca 50 tego trzeciego roku przed mikrofonem polskiego radia potem wszystkim Jan Nowak Jeziorański dyrektor Radia wolna Europa sekcji polskiej postawy naszych twórców w owym czasie określił jako dni największego poniżenia polskiej inteligencji twórczej o tym aspekcie śmierci Stalina porozmawiał z Anną Bikont dziennikarką współautorką książki lawina kamienie pisarze wobec komunizmu liczę, że spędzą państwo z radiem TOK FM pierwszym radiem informacyjnym bardzo ciekawe 50 minut zaprasza Maciej Zakrocki przedstawia jest z nami zapowiadany gość pan prof. Włodzimierz Marciniak sowietolog ekspert do spraw Rosji były ambasador Polski w Moskwie dobry wieczór dobry wieczór państwu w Soczi może najpierw takich informacji czy i śmierć Stalina była zaskoczeniem czy w związku z tymi wszystkimi podejrzeniami z bliska mi lekarzy no oczywiście tymi, o których o, których wiemy, że były były wymyślane i znany był stan zdrowia Stalina można było się spodziewać, że coś coś coś takiego nastąpić nie bardzo wyda wydaje mi się, że nie dokładnie spraw sprawy nie znam, ale wg moje mojej wiedzy i to Stalin no niezbyt dbało swoje zdrowie rzadko by o badany i być może nie było pełnej wiedzy o jego stanie zdrowia w ostatni latach, chociaż w ogóle prowadził dosyć niezdrowy tryb życia w ostatnich latach szczególnie z szyb cała mysz praca w nocy z późno w nocy częste biesiady używanie alkoholu sporych ilości, aczkolwiek to w czasie tego feralnego przyjęcia, które zakończyły się właśnie atakiem to wydaje się pił wino dosyć słaby i domach Żary, ale zdaje się posiedzenie trwało do czwartej rano no to przy jego wieku, a zaczął już wtedy siedemdziesiąty piąty rozliczano raczej nie służy generalnie rzecz biorąc po otrzymaniu dobrego stanu w dobrej kondycji, a ja tak trochę dopytuje, bo można sobie przynajmniej hipotetycznie wyobrazić sytuację, w której no chociażby taki Beria prawda, którym pewnie też w jakim sensie kontrolował stan jego zdrowia przez kontrolowanie lekarzy, którzy się nim zajmowali mogliby ci ludzie z najbliższego otoczenia no zainteresowani tym, żeby rządzący tak długo także ważną ręką dyktator w końcu pożegnał się ze światem, bo przecież mieli doświadczenie od właściwie momentu, kiedy rozpoczął likwidowanie ludzi wskazanych jeszcze przez Lenina w słynnym testamencie, kto mógłby być jego zastępcą no i wiemy że, że tam akurat Lenin przestrzegał, żeby nie był Stalin no i lata trzydzieste to przecież okres właśnie stopniowego likwidowania wszystkich wszystkich ludzi, którzy kiedyś jeszcze właśnie z Leninem współpracowali byli jego faworytami no nie mówiąc już w ogóle tak tej atmosferze terroru czystek, które się co jakiś czas pojawiały przyczynę w armii w końcu lat trzydziestych, a więc o nim właśnie cały czas mogli żyć takim przeświadczeniem, że Anusz przyjdzie na nich, czas więc już by nie było tego dyktatora można by może odetchnąć nie sądzi pan na to oczywiście jak najbardziej tylko, że stałe zagrożenie życia wszystkich łącznie z z członkami Najwyższego kierownictwa i osób najbardziej przybliżone do Stalina jest to jest stan Constans tak to jest zawsze bez przerwy i nic nikt nie jest i nie jest wolny od strachu do państw żona Mołotowa znajduje się w tym czasie więzieniu 9marca, gdy w czasie uroczystości pogrzebowych wygłasza przemówienie w imieniu kierownictwa no właśnie jego żona wraca z łagru do Moskwy została zwolniona natychmiast po śmierci w październiku pięćdziesiątego drugiego roku miał miejsce zjazd partii komunistycznej na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego komitetu centralnego plenarnym posiedzeniu Stalin wystąpił z dłuższym przemówieniem, które gwałtownie zaatakował bliżej nieokreślonych dwulicowy psów ludzi nielojalnych, a ponieważ no wyraźnie stanu jego przemówienia można było wnioskować, że przygotowuje się do wojny Lee to nie tylko staną przemówienia, ale szeregu decyzji darmo budowie Oki stworzeniu kilku dywizjonów lotnictwa strategicznego budowie około 100 lotnisk dla by w północnej wschodniej części związku sowieckiego, żeby z nich zaatakować terytorium Stanów zjednoczonych to, więc zapachniało grozą i Stalin ostro zaatakował imiennie Mołotowa Mikojana to jest po pierwsze po drugie nagle wykonał z gwałtownym zwrot stwierdzają, że oni się jest Starym lesie czy nie i nie podoła obowiązkom sekretarza generalnego ustępuje prosi, żeby go nie wybiera do żadnych władz partyjnych dziękuję znany pisarz Konstanty Szyma, który był członkiem komitetu centralnego i obserwował to sytuację pozostały wspomnienia z tego kolegom i powie i tak on pisze, że Malenkow niewymienione z imienia nazwiska przez Stalina jak usłyszał, że ten chce ustąpić zbladła ścianach i błagalnie złożył ręce, prosząc Stalina, żeby tego nie robił i trzeba że, gdyby seta oznaczało to znaczy jeśli Stalin ustępuje kierownictwa to znaczy całe kierownictwo może być obiektywnie na ataku, bo ustępuje, ale władza zachowuje ona jest, aby poza biurem politycznym jest na zewnątrz, a także wszyscy zrozumieli, o co chodzi to jest październik pięćdziesiątego drugiego roku do marca jest parę miesięcy, ale w końcu w końcu one szczęście tylko stanowisk ustąpił pozostał premierem, ale funkcję sekretarza generalnego zlikwidowano, a Stalin pełno dyktatorem bez bez żadnego formalnego tytułu poza stanowiskiem przewodniczącego rady ministrów między oczywiście mieli poczucie wszyscy że, że każdy z nich w każdej chwili może być aresztowany oskarżony o cokolwiek itd. no to oczywiście może stanowić przesłankę do przypuszczeń, że mogli pchnąć jakiś spisek no tylko, że pytanie jest takie czy i oni sobie nawzajem uchwali co tak zawsze mogą być to niebezpieczeństwo, że ktoś coś rzuci jakieś hasło prawda natychmiast to dotrze do do uszu dyktatora i to wiadomo, że oznaczało koniec, ale te spekulacje dlatego nawet jeśli historycy i nie przepadają za nimi, bo mówią najważniejsze są dokumenty one jednak w tej historii wydaje się, że są uzasadnione, dlatego że że właśnie różnego rodzaju dokumenty, do których udało się dotrzeć badaczom w moim przekonaniu ja ja ja ich tylko część oczywiście mogłem do części mogłem dotrzeć czy przeczytać i nie dają takiego jasnego obrazu, bo oto czytam, że w 2008 roku historyk Nikołaj dobry rusza z nas w archiwum FSB dokumenty świadczące właśnie o tym, że Beria 2 dni przed śmiercią Stalina przygotował do druku artykuł o stracie największego skarbu ludzkości no to z tego oczywiście pan dobrze rusza wyciąga wyciąga wnioski, że szykowany był właśnie na jaki zamach i i stąd potem uważa się, że nie historia jakąś butelką wody wybitą do połowy, którą podobno znaleziono przy konających dyktatorze, że potem ta butelka zniknęła a, a miała być dostarczona na Łubiankę na rozkaz Glijer Grigorij Majranowski jego szefa laboratorium trucizn NKWD co więcej potem się okazuje że, że ten domagający się analizy zawartości butelki Majranowski został aresztowany na rozkaz Berii i kilka dni później został rozstrzelany, ale z kolei w marcu 2013 roku DailyMail publikuje dokumenty, które do, których Doktór, które zostały właśnie od odsłonięte pokazane i 11 stron, z których wynika, że to po prostu Stalin dostał udaru i umarł i też, że tam nie ma żadnej żadnej sensacji na nic przytaczam tylko 2 przykłady, które pokazują, że chyba nie wiem czy możemy definitywnie stwierdzić co co było przyczyną śmierci jak to się odbył nowy wydarzenie dziwnych zaskakujących oczywiście oczywiście jest mnóstwo pan redaktor wspomniał o tych ustaleniach dobry już, że na 2 dni przed śmiercią Stalina, ale jeśli przyjąć datę śmierci 5marca to 2 dni to jest trzeci Barca no, więc Stali niż jest atak nastąpił dużo wcześniej, tak więc Syberia mógł już zakładać że, że tak czy owe to Stalin umrze, więc to nie jest nie jest dowód, że Beria spiskował wcześniej natomiast i nawet jak czytamy ten jak można dostępne relacje np. zeznanie ochroniarzy czy czy relacji członków biura politycznego itd. to rzuca się w oczy np. to, że oni ci ciągle do siebie zwalnia konsultują się kto, kiedy przyjedzie z kim przyjedzie niech tych nikt nikt nie przyjeżdża sam zawsze we dwójkę albo, czyli widać, że tam toczy się jakiś taniec tak w oku wokół umierającego wodze do, który w sposób oczywisty jest 3 rodzaju spisku tak i natką mającym wodzem te, które jeszcze jeszcze niesmak, ale oni już zaczynają tworzyć jakieś i jakiej konfiguracji, ale no zdajemy sobie sprawę, jaka jest sytuacja to oni wszyscy czy wszyscy mieszkańcy związku sowieckiego wszyscy członkowie kierownictwa są zakładnikami oni w zasadzie, żeby zrozumieć ich sposób postępowania to trzeba na to spot spot sieć powiedzieć no chyba tak przez Press warto tej koncepcji jest syndrom sztokholmskiego stanie się tak zachowują jak ludzie, którzy wiedzą, że 1 pomyłka i koniec i można życie stracić no to to oczywiście, że to je na całą sytuację i może skłaniać badaczy do poszukiwania jakiś przesłanek mówiących o tym, że być może właśnie to był stan został otruty, że to był celowy zamach no tylko tak np. jeśli mówimy Berii na to jego zawsze kojarzymy z aparatem terroru, który mamy wtedy już nie kierował został odsunięty w czasie wojny zostało skierowane do tego, żeby się zajmować przemysłem zbrojeniowym po wojnie tam projekt atomowy jest od niego pod niego nadzorem kierownictwem realizowane związek sowiecki już ma bombę atomową to ty jesteś ważne ważna ważny element całej całej sytuacji, a w organach bezpieczeństwa od czasu wojny tam miały miejsce organizację aresztowania ludzi Berii zwalniano aresztowano potem Abakumowa zwolniono zwolniono ze stanowiska aresztowano i itd. czyli do Berii ma tam swoich ludzi jeszcze, ale formalnie on nie kieruje, więc to jeśliby to on taki spis zorganizowano to jest związane dla niego bardzo dla niego osobiście bardzo dużym dużym ryzykiem, a ta sytuacja, której ja powiedziałem, że to na polecenie Berii zostaje zwolniona żona Mołotowa to pokazuje, że po śmierci Stalina Beria faktycznie formalnie nie, nadzorując organów bezpieczeństwa faktycznie sobie podporządkował no i IT do jak w każdym systemie totalitarnym trzeba czytać w ten sposób, że ten, kto wydaje polecenia zwolnienia może też wydać polecenie aresztowania tak w ich co się dzieje już chyba już ktoś po śmierci tak także tak naprawdę to w tym momencie Beria rządzi, ale 3 miesiące później już nie będzie jego śród żywych no właśnie z jego lżejszą, których od zła, których one te powoła mianował na stanowiska tuż po śmierci Stalina swoich dawnych współpracowników, który wyciągnął z więzienia znowu trafią po paru miesiącach do do więzienia tak i ten to to jest wydaje mi się sytuacja, której trudno organizować spiski w no, a jednocześnie by w czy w związku z tym pana zdaniem toczyły się jakieś przygotowania do do do tego no właśnie, kto miałby zastąpić Stalina czy czy fakt, o czym mówił pan na początku może nikt specjalnie nie zakładał rząd w krótkim czasie może umrzeć to w ogóle takich działań nie było no wreszcie czy sam Stalin tak jak wspominałem wcześniej Lenin w swoim testamencie wskazywał swoje z potencjalnych swoich następców czy przestrzega właśnie przedstawiłem czy coś wiemy na temat jakichkolwiek w ogóle przymiarek, kto mógłby takim następcą być no poza właśnie takimi sygnałami, o których pewnie też za chwilę powiemy wspierania przez Stalina czy czy trochę podpowiadania być może właśnie swojemu otoczeniu, że taką osobą, której on myśli że, że powinna jakoś zostać bardziej zauważona no to będzie Malenkow hitu tu m.in. podaje za dowód na to że, że to jemu właśnie Stalin powierza nad dziewiętnastym zjeździe partii wygłoszenie referatu sprawozdawczego, że to miała być jakaś taka podpowiedź właśnie że, że teraz nadchodzi czas ma rynkowa, ale jak jak jak pan na to patrzy tak, ale ten ma rynkowi zaskoczony tym co się dzieje na tym pierwszym tlenu tak i jest zgłoszony przerażony sytuacją, w której no będzie wybrany jakiś kierownictwo partyjne, a Stalin będzie poza nim taki będzie nasuwały się patrzy na członków biura politycznego i to te już, że z skrajna sytuacja staje stanie wskazuje różnych następców z Zdanowicz w pewnym momencie który, który zmarł dosyć młodym wieku zapewne z przepicia i co pewien czas faworyzuje na zmianę Mołotowa Malenkowa, ale to wydaje się, że to jest gra polegająca na tym, żeby właśnie uczy ma te pytania typu typowa gra tyrana, który raz 1 faworyta raz drugiego po to, że była pomiędzy sobą konkurowali wzajemnie się blokowali mówi się czasami o tym, że osoby, które zostały aresztowane zginęły w ramach tzw. tzw. sprawy leningradzkiej te samy kurz nieco jeszcze jej przepraszam jak ten ważni chińskiej drugi w, że to być może byli i były osoby które, które początkowo Stalin widział jako jednego z nich swojego postępu potencjalni jego następcę co jest o tyle o tyle możliwe, że Stali jeszcze pod koniec lat trzydziestych zaczął wyraźnie pan faworyzować taką grupę stosunkowo młodych nawet nie działaczy partyjnych, ale dyrektorów np. fabryk, których mianował na stanowiska, ale ludowych komisarzy ministrów różnych resortów gospodarczych i oni gospodarką rosyjską urządzili na gruncie rzeczy do do końca lat siedemdziesiątych albo osiemdziesiątych to koszyk z tego swego z tego rzutu pochodzi itd. m.in. Kuzniecowej i ważniejsze niż w sprawę sprawę, lecz grecką wreszcie rzeczy rozkręcił Malenkow, za które tam zaalarmował że, że w planie gram w organizację leningradzkich organizacji partyjnej powstał spisek w celu oderwania Rosji związku sowieckiego ogłoszenia jakiejś niezależnej suwerennej Republiki rosyjskiej z jakąś autonomiczną władzę polityczną w planach stworzenia komunistycznej partii Rosji ja tak dla takiej samej zasadzie jak poszczególnych w innych republikach związkowych były lokalne partie komunistyczne oczywiście pachniało rozpadem związku sowieckiego i to ten scenariusz zrealizował, ale na początku lat dziewięćdziesiątych dopiero między marką mogą wyciąć tam potencjalnej konkurentowi sprowokował swoimi alarmistycznych informacjami z Leningradu w tym czasie co się dzieje, ale wydaje mi się, że to było w ramach takiej gry gry o utrzymanie równowagi sił w kierownictwie partyjnymi chyba Stalin nikogo nie wskazał czy nie nie sprawia wrażenia na przywódcy, który się szykuje do tego, żeby odejść no był w wieku 75 lat co różnie można oceniać czy to jest dużo otrzymało niejeden dyktator żył dłużej no poza tym jak główny główny główny przekaz tak i ideologiczna polityczny Stalina z tego okresu wyłożony w książeczce broszurze ekonomiczne problemy związku sowieckiego, które się okazała tuż przed dziewiętnastym jawny i jest taki, że ostateczne zwycięstwo socjalizmu nie jest możliwe w otoczeniu kapitalistycznym u czytaj trzeba zniszczyć i dalej tam pisze, że rozwiązanie tego problemu nie jest możliwe w sposób pokojowy no i archiwa na archiwach zachowały się mnóstwo decyzji o decyzji Stalina o tym od początku budowy flotylli bombowców strategicznych planach mu już tak na poziomie ustawowym opracowywanych planach zaatakowania bombami atomowymi terytorium Stanów zjednoczonych itd. jeśli przygotowuje się do wojny światowej chodzi chyba na nie myśli o tym, że niedługo zajdzie z tego świata tylko raczej liczy, że właśnie nastąpi ten wielki ostateczny triumf pod niego pod jego przywództwem, ale jednak dzieje się tak jak dzieje, nawet jeżeli no te wszystkie właśnie spekulacje czy teorie spiskowe, że ktoś może mu w tym pomógł można chyba tylko zgodzić nawet jeśli bezpośrednio ktoś nie przyczynił się do jego śmierci to wydaje się zachowanie tego tych ludzi którzy, którzy byli w w daczy pod pod moskiewskiej, kiedy on dostaje tego udaru no podpowiadają, że przynajmniej nie starali się bardzo jakoś mu pomóc tak w sensie jakiejś natychmiastowej pomocy lekarskiej na próby złagodzenia nie wiem skutków tego daru tak wydaje się, że on tam po prostu no umiera przez przez przez te kilka dni, choć w końcu pojawiam się oczywiście lekarze twierdzą, że Rze, że z zakres tego daru jest tak ogromne ilości Otóż już nic nie da nie da zrobić no ale ale mimo wszystko w związku z tym skoro się dzieje to co się dzieje to zaczyna jak rozumiem dochodzi właśnie wtedy do takiej no właśnie to jest już walka o schedę czy to jest próba ułożenia się tych wszystkich najważniejszych ludzi w tym państwie pan już wspomniał o o Barry, który podejmuje pewne działania mówi się też, że to z jego rekomendacji wspomniany Malenkow zostaje szefem partii premierem bodaj 7marca no ale tam jest jeszcze Mołotow tak chociażby, który pewnie też ma jakieś pomysły na na siebie jest Chruszczow co wiemy na temat takiej, bo zwykle mówimy jak umiera dyktator to się zaczyna tak właśnie co się zaczęło no wreszcie zaczęła już już w czasie śmierci też wspomniałem od 27 umawiają się dogadywać się poszczególnych członków biura politycznego to aktorski przyjedzie, kto będzie tam czuwał obserwował ja pamiętam lekarze po wielu godzinach przyjeżdżają na chyba stwierdzono stwierdzono stan krytyczny czytelny ochroniarz tam po raz pierwszy zaalarmował gdzieś tam około godziny osiemnastej bodajże tak dokładnie pamiętam, a lekarze przyjechali następnego dnia wcześnie rano dodają, czyli być może, gdy przyjechali natychmiast no to może by ten udar nie była tak głęboki jest tutaj wyraźnie jeśli nie było spisku, który doprowadził do Darka na pewno już w trakcie już były PiS i to w sposób ewidentny tak by ten nie chcą specjalnie specjalnie nikt nie chce pomóc no wydaje mi się, że tam jest troszeczkę inna inne chyba rozdział roli to znaczy Banek pozostaje premierem, a to jest w pewnym sensie to najważniejsze stanowisko, bo Stalin w momencie śmierci jest jest premierem szefa partii i w zasadzie nie ma umawiają się, że w Choroszczy będzie sekretarzem KC no to w tym w tej sytuacji oznacza dla szefa aparatu partyjnego ale w jakim 3 i Beria wraca do swoich dawnych dawnych funkcji tego teraz nadzoruje sektor bezpieczeństwa, więc istnieje obawa, że on sięgnie po po władzę dyktatorską to znaczy władzy, którą posiadał Stali nikt nie przejmuje ona ja przerasta możliwości wszystkich powstaje coś przyjęło się nazywać kierownictwem kolektywnym w, czyli jakoś się pewnym podziale podziale kompetencji się dogadują pomiędzy sobą, ponieważ w tej postaci to przywództwo kolektywne trwa 3 miesiące do zabójstwa Berii, który już tego wiemy, że za przewrotnie trwałe jest tymczasowe no i znowu rockowy pewien narastający konflikt zostaje rozwiązane nowe metodą typową dla Stalina tak poprzez poprzez zabójstwo, ale to właśnie warto może te słowa o tym wiedzieć, bo to jest pytanie, żeby no właśnie, dlaczego dochodzi do sytuacji, w której to maleńką Chruszczow Mołotow dogadują się, że konieczne jest pozbycie się Berlin, bo oni jednak przygotowują ten zamach tak o opisy są takie, że tam 26czerwca właśnie 1003. roku zwołali prezydium KC gdzieś tam w sali obok tego posiedzenia siedziało około 11 Muz broniony oficerów noże najpierw tam się starali na słowa, że Chruszczow atakował Berię właśnie jest, zarzucając mu właśnie wszystkie winy za zbrodnie czasu stalinowskiego, choć właśnie wszyscy, którzy tam siedzieli mieli coś na sumieniu no, czyli musieli jakoś panowie dogadać że, że trzeba się pozbyć tego gościa no rzeczywiście jedni twierdzą, że w ogóle został tam skrycie za zlikwidowany niżej, że był jakiś niby tajny proces, że w grudniu 1003. roku został właśnie rozstrzelany Beria, czyli tu jednak doszło do jakiś jak już porozumienia tak między tymi pozostałymi może idziemy dalej, ale bez Berii ten proces były by prawdopodobnie pośmiertne w te dalej nowa się do Chin po stalinowski ale, ponieważ rozmawiamy w rocznicę dobrze, bo to przypomnimy sobie co się wydarzyło 9marca pod pogrzeb ten w ogóle pogrzeby to jest to jest rytuał tak, czyli taki bardzo sposób zachowania się bardzo sformalizowanym, w którym role są określone sposoby zachowywania się Cetera partie komunistyczne rytuały pogrzebowe są chyba jednymi z najstarszych rytuałów, ponieważ już zaczęto tworzyć po śmierci skierował także na prawie natychmiast po przejęciu władzy i ten rytuał przewidujemy pożegnanie w domu Sowietów potem natywna kilka godzin zostaje zamknięte są uroczystości pogrzebowej na placu czerwonym 9marca słone chcą dotrzeć na plac czerwony, a dochodzi do, a to MOL to niewiele osób będą oficjalnych danych ówczesnych 120 być może więcej zostało ścisku ludzi zmęczonych kierownictwo partyjne jest przerażone tym co się dzieje przerażona jest byłem jeśli tak można powiedzieć wszystkim po pierwsze, że ludzie w takiej ilości przeszli nagle pojawił się pojawiła się inicjatywa ludowa musi tak można powiedzieć, że będzie nie powinno to tylko osoby w uroczystościach pogrzebowych ZUS uczestniczyć powinny tylko osoby zaproszone dopuszczonych w, a tutaj lot chcę się z takimi czy innymi motywacjami chce się tam dostać z uroczystości żałobnych tak kręcony był film w materiały filmowe wróciło kilku znanych reżyserów filmów fabularnych tam wielką ilość materiałów nie taka trzydziestego potem zmontowano film, którego nigdy nie pokazał go by członkowie biura politycznego obejrzeli ten film to byli przerażeni rząd zostanie odebrany jak wielki jako wielki hołd ku czci Stalina, chociaż niekoniecznie tak by to można było interpretować powody, dla których ludzie chcieli zobaczyć zwłoki Stalina mogły być bardzo różne łączy właśnie jestem chcieli się np. zapewnić, aby na pewno ta w UE u nas osiedliła w taki dowcip pojawił prawda na co umarł Stalin na szczęście, tak więc oparte no i czynienia jest oczywiste, że w gułagu panował pan entuzjazm dla wieś, ale i wszy szereg ludzi wspomina po taką zabawną historię, że pita za zdrowie dr Maciej i w stopce, ponieważ w tym komunikacie ostanie zdrowia Skawina nam się pod pojawiła taka fraza oddech cień czy następca no to jest bądź rzeczy nie rytmiczny oddech, który zapowiada śmierć zgon pacjenta tel weszło już do pewnego folkloru tak picie 5marca za zdrowie ze SP doktorów i się na stok SA, ale ta te to na marginesie, ale w związku z tym no w tym czasie nikt nie myśl nie od stabilizacji w ogóle nic takiego nie istnieje w głowach przywódców ani myślą o życiu swoim postrzegali Bernie zagrożenie czy słusznie zasadnie tego trudno powiedzieć no kojarzył się za za aparatem represji przechwyci kontrolę nad aparatem represji to jest stary stalinowski aparat nie jest zreformowany później będzie reformowany już już po tym, jak dość Owsiak ostatecznie, a one osadził w tym w tym systemie tam do do doby organa zostaną zreformowane zostanie utworzone KGB do KGB zostanie skierowanych do żony funkcjonariuszy partyjnych Komsomolskiej, czyli ludzi, którzy nigdy wcześniej nie pracowali w aparacie terroru i oni jak mają generalnie reformują ten system ta system represji, który który, który pozostanie, ale będzie realizowana represje będą realizowane inaczej niż za czasów Stalina zostaną wprowadzone tzw. praktyka profilaktyki rozmów profilaktycznych, ale później, a to jest jesteśmy jeszcze 51003. roku opiera się pracują ludzie no tacy, dla których aresztować członka boli biura politycznego to czysta przyjemność i te to nie wzbudza w nich tak wysokie funkcje partyjne wzbudzają z nich żadnego żadnego respektu, więc mogą się bać Berii w tym sensie to jest to jest i to jest, aby w pełni uzasadnione, a poza tym Beria zaczyna realizować jakąś politykę no ja bym nazwał demilitaryzacji co jest być może nawet ważniejsze niż nic destabilizacja, dlatego że związek sowiecki w tych ostatnich latach pod rządami Stalina to jest państwo, które imperium, które przygotowuje się do wojny światowe Beria zaczyna robić odwrót no 1jedna z pierwszych jego inicjatyw to jest właśnie o anulowania tego planu budowy chyba 100 lotnisk no tak rozumiem, że środowisko wojskowych mogło być zaniepokojony też takimi pomysłami i tak notach także, że Beria skręcenie w tym kierunku dla dam cała historia związana z NRD taką o ich nagle jakąś taką zainicjowaną przez Berię gwałtowną liberalizację NRD co mogło owocować jakimś co mogło być zapowiedzią jakichś decyzji decyzji wewnętrznych nie wiem czy NATO miała wpływ tzw. amnestia tzw Berii decyzja o zwolnieniu znacznej części rodzin osób więzionych wg oficjalnych danych w momencie śmierci Stalina w więzieniach obozach przebywało około 2500 000 osób z tego zwolniono 1 000 2001 300 000 to ma polarne niektórzy mogli uważać że, że towarzysz Barry idzie za daleko tak tasak jedno, ale od żadnego generała z panią ostrzec to jeszcze liberała z policją polityczną nadaje już trochę niebezpieczne połączenie w trochę, podsumowując już musimy kończyć czyli, czyli to jest taki moment, bo zaraz jakiś powiedzieliśmy by Belli nie ma takt, czyli to jest taki moment, który właśnie się no dogadują ci, którzy za chwilę będą destabilizować, którzy na dwudziestym zjeździe będą potępiać Stalina i to jest po prostu pomysł, który wygrał tak to tak no i on jest logiczne, bo jeśli chcą wprowadzać jakieś zmiany to muszą wskazać złego, a martwe zło jest le 4 najlepszy tak i świąt, tym bardziej że wtedy samemu można właśnie zostać prac i Warszawy wszyscy są współuczestnikami zbrodni, a jeśli tak był się na nasze można wszystko życie i udawać, że nie tylko wykonywali rozkazy tak, aby centra to są oczywiście niewinnie w no cóż to może tylko jakby to powiedzieć, żeby to nie wprost zabrzmiał no i mówią mówi, że historia nie lubi powtarzać akcję w bardzo dziękuję jest dla dzisiejszy spotkanie był z nami pan prezes Włodzimierz Marciniak sowietolog były ambasador Polski w Moskwie dziękuję dziękuję uprzejmie dziękuję do widzenia Maciej Zakrocki przedstawia teraz z nami opowiada pani Anna Bikont dziennikarka autorka książki lawina kamieni pisarze wobec komunizmu drugą córką książki była pani Anna Szczęsna dobry wieczór dobry wieczór w gotowości chciałbym oddać pani głos czy czy właśnie to słusznie ja np. nie wiem pozwalam sobie na taki komentarz trochę to jednak wstyd jak jak słyszymy, jakie to peany pisały takie postaci jak Tadeusz Konwicki Wisława Szymborska Mieczysław Jastrun czy nie czy to po to, nas jak nie dopnie tego oceniania także ja bym nie używa słowa nie lubię tak z pozycji wyższością owej mamy dobrą datę urodzenia nie musiałam się z tym zmagać, żeby to o tak komentować wolę fakty UE nowy było, że różne były były motywacje osób które, które pisały peany o Stalinie i że oczywiście najprościej, bo teraz bardzo lubimy kategoryzowanie stawiać tych szlachetnych po 1 stronie tych sprzedawczyni ów właśnie można by powiedzieć, że byli fanatycy, którzy pisali takie takie wiersze czy poza żałowali stabilna, bo byli fanatykami no Tadeusz Konwicki jeszcze miał wtedy swój np. by do tego należy ona miała swój okres fanatycy mu wtedy, a potem już całe życie Seul fantastyczne książki i on się tego taką się on się tego wstydził, ale też denerwowało go żądanie od niego, żeby się wstydził jakoś mylił się traw umyka chciał nie chciał być z tego rozliczane mona też, że byli sprzedawczyń c, którzy w ogóle nic nie wierzy w Libii tylko opisać giną ale, ale znowu jak używamy jak używamy takiego terminu prawda to jest bardzo ostry termin może, ale może należałoby powiedzieć konformiści i na to przykładem takiego komfortu miejsca byłby Gałczyński, którego trudno posądzać o to, żeby specjalnie przywiązany do postaci Stalina, a napisał o nim świetny wieś napisał świetny wyjaśnia, dlatego że tak przeżywał śmierć Stalina, a to, dlatego że był świetnym poetą i rzeczywiście tego słowa krzyczy wołga szlocha Sekwana woła Dunaj jęczą rzeki chińskie oczy Wisłę otwarta rana lamentują potoki gruzińskie no to się czyta i byli niezłomni prawda którzy, którzy się nie nie nie ugięli ale, ale to było wtedy bardzo trudne przypomnimy sobie, że to były czasy, kiedy niech sobie nie wyobrażał, że coś nastąpi po tej czarnej nocy Stali nic mu po prostu, że to już tak tak będzie w tej części świata już tak będzie do końca życia w związku z tym jakoś gdzieś trzeba sobie znaleźć jakieś miejsce tak właśnie nawet myślałem o tym dzisiaj od śmierci Stalina i o tym co wypisywano w kontekście tego co się teraz dzieje w Ameryce, gdzie się okazało, że są sądownie udostępniane maile tweety itd. różnych osób z Fox News, które głosiły wielkość Tampa i którzy jak taki Carson znany komentator pisze w tym czasie tweet, że to jest on go nie na nienawidzi, że to jest na wszystko wie tam pieca my wiemy, ale pisze coś innego, a przecież tutaj oni nie mają poczucia, że ten tam już jest na całe życie wtedy naprawdę była taka sytuacja w tych latach pięćdziesiątych, że się wydawało, że ten podział Świt po prostu jest taki podział świata i nie da się MII trzeba się trzeba się jakoś sobie radzić w ramach tego podziału na bardzo tu ciekawą postacią, jeżeli chodzi to jest Dąbrowska, ponieważ Dąbrowska prawda, a aspirowała do takiej woli weźmy współ Żeromskiego prawda o coś takiego powojennego poznać, gdzie ona chciała być takim sumieniem narodu mówić czuć ten naród mówić w jego imieniu i ona w swoim Dzienniku opisuje te właśnie te to walkę wewnętrzną to znaczy, że z 1 strony ona już nie, że nie chce, że komuś stanowczo powiedział nie ona wszystko jest tak nie znaczy nie ma żadnych wątpliwości, ale z drugiej strony coś pisze, bo jednak się chce po prostu ze istnieć jak już pisze to ją chwalą i potem już w Dzienniku na przytacza opinię, że ją chwalą, bo każdy lubi być chwalony przytacza, że to brzmi jak IT ma morze cieszy się z tego ewidentnie, że to co napisała to na to jednak ona napisała prawda tam ogromnie błagalnym, a przychody zakończył życie Józefa Stalina przestało bić z sercem męża olbrzymie miary IMI także to wszystko skomplikowane, gdzie np. umieścić Szymborską Szymborska mówiła nam, że wierzyła jeszcze pięćdziesiątym trzecim roku co jakby z słyszy o tym wiesz w swoim wierszu do Stalina, ale że już miała jakieś wątpliwości, ale widocznie nie na tyle silne prawda, żeby w myśl, żeby nie pójść z tym, że wszyscy na tej Krupniczej, gdzie ona jeszcze mieszkała w tym kołchozie dla domu dla terenie większość tam pisała te pierwsze jej mąż pisał wiersze Koza ona w UE, a na ich panią nie zaskakuje no Bonda nawet przesadza powiedział po wypadku Tuwim człowiek mi się wydaje, że to jest jakiś zupełnie oddzielny rozdział ma oddzielne rozważania to znaczy ten niesamowity dramatów ma, który wraca do Polski i widzi, że ta Polska nie ma nic wspólnego z tym co masz pisał pisał wiersze tęsknił w sposób taki wiz realny błaga tą Polskę, żeby ona znowu, żeby była szansa dla niego, żeby do niej powrócić wraca do tej Polski po boje wierzyć boi się też na pewno jakieś to jest bardzo bardzo to jest dramatyczne, ale przy całej warstwie dramatycznej to też ma taką warstwę no i taco i taką zwyczajną może ludzie chcą normalnie żyć, a że bardzo łatwo wpadają i chcą się, jakby być w szeregu i się zachowywać tak jak inni, a że jak jest taka takie wydarzenie niesamowite jak śmiesz tak na to wpadają w patos i to świetnie o tym napisał Konstanty Jeleński wy paryskiej kulturze, który porównywał poezję żałoby po śmierci Stalina dot do utworów pisanych po śmierci marszałka Piłsudskiego się okazało, że te pisane dokładnie wg tej samej technologii jakby, jakby zdarzeń, że to wszystko już przećwiczone no, że najpierw powitać świat od tragicznej śmierci potem chwalić tam wtedy Piłsudskiego teraz Stalina na końcu apeluje nie poddawanie się rozpaczy przyznaje, że istniały już pewne wzorce serwilizmu już utrwalone i które ratowały jeszcze Polski przedwojennej do wody potem oczywiście to tu są postaci, które przecież, że no wiemy, że wyda się potem swoją twórczością przyczyniały do do tego, żeby się ta Polska zmieniała na tyle oczywiście Night to było możliwe w połowie lat pięćdziesiątych nogą Adam Ważyk najpierw pisze w trybunie ludu właśnie po śmierci Stalina Niczyje słowo nie wypowie do dna tego bólu Niczyje pióro nie ogarnie tej żałoby serca miliony prostych ludzi na całym świecie każdy oddzielna straciły ojca, ale potem pisze poemat dla dorosłych, który jest traktowany jako taki utwór przełomowy przynajmniej szli chodzi właśnie ono o polską twórczość szeroko rozumianą zerwanie z pustym socjalista realistycznym stylem no, więc rozumiem, że już, że musimy jednak czy postaci właśnie patrzyć jak zawsze widzimy w całości tak w no tak to znaczy poza tym, że można zestawiać właśnie co jaki był ważyć 100 pięćdziesiątym trzecim, jeżeli te marzy o 53, kiedy dopisze, a tłem dla dorosłych pisze latem 55 tez ledwie 2 miesięcy 2 lata, czyli już coś się dzieje to on też jest po po związku Radzieckim to znaczy o 1 000 000 już się bądź, bojąc się bardzo boi, ale to, jeżeli chodzi o na czym mnie bardzo interesuje psychologia, jakby kto z jakiego powodu widzicie natomiast rozliczanie plan jest jakiś kompletnie nie dzieje interesującego to znaczy jest jakiś całe życie człowieka tak jak Nowosielskiego np. swojego tak ostro rozliczali napisał o tym w taki tekst jak to jest możliwe to znaczy, że on przez kilka lat był rzeczywiście fanatycznie wierzący Stali listą i potem całe życie zachowuje się nadzwyczajnie porządnie w ogóle, jakie mamy, jakie mamy prawo co myśmy takiego zrobili ja czy się zachowywaliśmy tak porządnie przez całe nasze życie, żeby kogoś za kilka lat rozliczać się wydaje wydaje się nie w to jest myślę bardzo bardzo dobra oferta naszej rozmowy, ale jednocześnie odnoszę wrażenie że, że to jest inspiracja do tego, aby tak jak pani w kontekście Tuwima choćby działa przyjrzeć się właśnie tym wszystkim postaciom znacznie głębiej i to pewnie w najbliższym czasie jednej z audycji zrobię, a dzisiaj pięknie dziękuję za dziękuję wam za spotkanie Anna Bikont dziennikarka współautorka książki lawina kamieni pisarzy wobec komunizmu po jeszcze dziękuję dobrej nocy podziękowania dla Karoliny Kosińskiej, która audycje wydawała ja życzę państwu pewne czy do jutra tej samej paszy Zwiń «

Ulga towarzyszy, histeria mas i peany na cześć tyrana - jak żegnano Stalina

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MACIEJ ZAKROCKI PRZEDSTAWIA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 02:00

Najnowsze Podcasty

Przed czym Mrożek przez całe życie uciekał?

Co łączy biebrzańskie i łotewskie bagna?

Czy edukacja międzykulturowa to przyszłość Europy? Doświadczenia i wnioski

Co czeka gospodarkę po wyborach? Debata osób kandydujących do parlamentu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL