4 twarze Pałacu Staszica. O architekturze z historią kryminalną w tle mówi prof. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

studio gość pani prof. Małgorzata Omilanowska Jańczyk Instytut historii sztuki Uniwersytetu gdańskiego była minister kultury dziedzictwa Narodowego dzień dobry pani profesor szale jakimś strzał nowi państwo po prostu pisze książkę za książką być może nawet równolegle równocześnie tak oczywiście inaczej to się nie da, więc pierwszy już rozmawialiśmy o drugiej dzisiaj trzecia już sztuka do drzwi tak druga z tych książek jest jeszcze bardziej fascynujące niż pierwsza Rozwiń » i mówię to szczerze nie jakoś staram się tutaj przemilczać czytam z wypiekami na twarzy mogą się oderwać, pomimo że książka traktuje o architekturze o szczególnie o 1 budynku i jego okolicach, więc pewnie temat będzie wydawał się bliski osobom, które mieszkają w Warszawie albo lubią Warszawy albo bywają w Warszawie, ale myślę, że oczywiście też jest książka dla wszystkich książka zatytułowana jest pałac Staszica i o tym też traktuje wydawałoby się dobrze stoi budynek gdzieś tam od lat wszyscy wiemy jak wygląda pewnie kiedyś wyglądał inaczej jak z budynkami, a tymczasem historia fascynująca fascynująca włączająca zakonników królów kościół cara wojny spory architektów no to prostu mówię nie mogłem odłożyć książki no ja nie mogła skończyć pisać, zwłaszcza w okresie okazywało, że znajdą jakieś nowe materiały nigdy niepublikowane, które rozwijają przede mną wstęgę opowieści nie napisanej domagają się tego, żeby to ująć w słowach w chyba najbardziej ze wszystkich moich odkryć związanych z tą książką podobało się, kiedy okazało się, że to nie kuracji wymyślił ten budynek ja zostałam wychowana jak zresztą pewnie wielu historyków sztuki architektury w Polsce w takim kulcie talentu i geniuszu Antoniego Corazziego, który niewątpliwie był bardzo wybitny architekt w, a jeżeli patrzymy na jego dorobek podsumowujemy zbudował w Polsce po latach, ale w tym wszystkim mieliśmy zawsze 1 rzecz, że pałac Staszica był jego drugą realizacją po przyjeździe do Polski projekt powstał wtedy, kiedy nie ma jeszcze trzydziestki miał ze sobą 2 realizacje 1 pod okiem profesora z Florencji, a drugą trzeba budowę budynku do Towarzystwa dobroczynności na krakowskim Przedmieściu Osiek naprawdę miał żadnego doświadczenia architektonicznego wtedy się, ale nie przeszkadzało nam to nigdy uważa, że pałac Staszica, które na arcydziełem w tym miejscu prawda domyka całą perspektywę krakowskiego Przedmieścia od tworzy całą tą część Warszawy nie przyszło do mnie, gdy do głowy, że to nie on wymyślił prawda, aby zwykła refleksja, że osoby bardzo młodym, jakim jest doświadczenie, bo ma szans, skąd A8 świat nie przychodziła tam do głowy właśnie oprócz tego to też fascynujące, że miejsce, które kojarzy nam się z nauką no bo mieści się tam siedziba Polskiej Akademii Nauk lata lata temu było kaplicą było też powiedzmy terenem sakralne myśli tak można tu jedno połowie chyba trochę taka zagrano politycznym było takim wyciągniętym środkowym palcem w kierunku Moskwy no niewątpliwie pomysł, żeby zweryfikować ten budynek był elementem większej całości, czyli takiej koncepcji przejęcia przez Rosjan ceremonialnej drogi królów polskich jest to proces który, który w Rosjanie prowadzili od właściwie momentu o zaborów, ale które oczywiście miał swoje odsłony w różnej postaci, bo czym innym było budowanie kościoła Świętego Aleksandra, który w katolickim kościołem formach akcji centralnych, a jedynie poświęconym Świętemu patronowi cara króla polskiej w na czym innym jest właśnie te 2 wielkie realizacje okres jego, czyli przebudowa Pałacu Staszica budowa cerkwi Michała Archanioła na placu na rozdrożu, które były takimi 2 wielkimi znakami rosyjskiej dominacji na trakcie Królewskim, który no tamtych czasach rozpina się pomiędzy siedzibą generała gubernatora, jakim był zamek królewski przebudowany w połowie piętnastego wieku tym się, jeżeli chodzi elewację nie takie jak dzisiaj, a drugim końcem poniekąd było zespół łazienek będący własnością Romanowi Belweder, który przecież był też własnością rosyjsku w państwowym budynkiem i wszystkie te działania, które były podejmowane pod koniec dziewiętnastego wieku na początku dwudziestego wieku dążyły do tego, żeby właśnie wzrósł Sikora, acz tą najważniejszą ulicę trakt drogę warszawską, a przebudowa placu Staszica była takim z sztandarowym pomysłem w tym wszystkim, bo my często nie pamiętam 1, że przebudowa, której dokonał po krążki, czyli na budowanie na drugim piętrze Pałacu Staszica wielkiej cerkwi przy szacowaniu elewacji oznaczało, że ten budynek stał się dużo wyższy niż jest w tej chwili czy był zakres jego różnica, a tzw. zwiększeniu dachowym była 8m, a jeszcze do wszystkiego półka z krzyżem, więc warto pamiętać to cerkiew, którą wtedy z budową czy nad budową na Pałacu Staszica górowała nad krzyżami kościół Świętego krzyża w jedności mamy takie 4 twarzy tego budynku ta oryginalna potem ta rosyjska potem Malewicz już na lewicę to jest kolejne z książką tak dla lewicy doczekał się też biografię mojego biura dopiero robi także myślę, że przed wakacjami będzie i potem Piotr Biegański, który zdaje się nie cenił lewica mówi też, żeby po swojemu tak jest to jest ono dzisiaj tak dokładnie i co dla pań, bo najciekawsze w tych poszukiwaniach, bo to mówi pani o tym że, gdyby nie miała pani przestać pisać, bo ciągle się coś pojawiał pojawiały się np. dokumenty, które pozwalały dokładnie odtworzyć to jak wyglądał pałac Raczyńskich w pierwszy powiedzieć nas tego wieku w drugiej ćwierci dziewiętnastego wieku trafiłam na niezbadany do tej pory zasoby zasoby badane ale, ale projekt nie nierozpoznany, który zawierał w sobie komplet pomiarów wszystkich rzutów, a co, a Staszica od piwnicy poprzez antresola pod Belweder co pozwoliło właściwie odtworzyć w najdrobniejszym szczególe wirtualnie oczywiście wygląd Pałacu Staszica takim, jakim został zaprojektowany przez Corazziego i wtedy dopiero w całej rozciągłości objawiła się przed moimi oczami smutna prawda, że fasada Pałacu była zawsze rewelacyjna nowa piękna kompozycja jest niższa natomiast wszystko co kryła za sobą wołało o Polsce niema to po prostu taki salceson lepienie z w żaden przyzwoity architekt nie podpisał się pod takim układem wnętrza tam powstał właśnie to odkrycie spowodowało, że zacząłem szukać przyczyn, dla których coś takiego mogło chińskie 8 tam za to elewacją powstać wtedy się okazało, że to właśnie był przerabiany projekt starszy, a nie projektowaniu od początku nowego budynku w powrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM dzisiaj rozmawiamy o Pałacu Staszica to jest taki i takie miejsce to chyba też warto wyjaśnić, bo mówiąc pałac Staszica wszyscy sobie myślą aha, czyli to jest to miejsce, w którym mieszkał Staszic oni nie, a tymczasem nazwa pochodzi od czego innego jest to miejsce, które ufundował staż czy też ułożył dla główne środki pochodziły z jego prywatnej kasy także nazywamy to płacę Staszica do tego, że Staszic płacił, ale nigdy nie było rezydencją ani Staszica ani nikogo innego powrócimy do Pałacu Staszica po informacjach Radia TOK FM informację o 1120 już za chwileczkę nakładem Instytutu sztuki Polskiej Akademii Nauk okazała się najnowsza książka pani prof. Małgorzaty Milanowski Kijańczuk zatytułowana zatytułowana właśnie pałac Staszica do Pałacu wracamy po informacjach nakładem Instytutu sztuki Polskiej Akademii Nauk okazała się książka pałac Staszica autorstwa pani prof. Małgorzaty Milanowski Jańczyk z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu gdańskiego były minister kultury dziedzictwa Narodowego i o tej książce dzisiaj rozmawiamy książka książkę czyta się jak niezły kryminał Szanowni Państwo to nie jest żart naprawdę nie mogłem odłożyć pani profesor ciekawa jest też historia tego co tam się działo mówiąc mam na myśli na tej działce drzewiej powstała tam tzw. kaplica moskiewska, która jest w ogóle też fascynującą historią, której i odpryski czy gdyby dalsza część właściwie wciąż jest żywa, bo może w odpowiedzi w tej kaplicy moskiewskiej i o tzw. altance tajemniczej zostaje tak naprawdę kaplica moskiewska dlatego tajemniczo, że nie wiem jak wyglądała i wiem oni całkiem sporo wiem, kiedy powstała nie wiem, kto ją zbudowała wiemy po co była kaprysu mauzoleum grobowym trójki Szujskich, których 1 rzucałem Wasilijem, a 0202. jego bratem otrzeć się nim wszystkim Jasińska Katarzyna, czyli żonatego brata Mirka słońca w oni zmarli oczywiście, gdzie indziej, ale tysiące dwudziestym roku pochowano ich szczątki w tej kaplicy już kilkanaście lat później też szczątki zostały wydane Rosjanom, bo nie dosyć konsekwentnie dążyli do tego, żeby to hańby, jaką były Riley był Car w niewoli zetrzeć z siebie, więc trzydziestym piąty 6003005. roku ciała wróciły do do Rosji do Moskwy natomiast sam budynek miał ciekawe losy najpierw był przeznaczony dla unitów, ale chyba oni go nie przyjęli potem został przez Jana Kazimierza darowane dominikanom kilkukrotnie przebudowywany rozbudowywany do postaci takiego pięknego później barokowego kościoła klasztorem, który projektował Reger potem kończymy linii i to wszystko razem przestały się w 1800 osiemnastym roku w związku z niemal do dziekanów po prostu po pierwsze, mali do unikania po drugie, prace, które administratorem tego kościoła i sprzeniewierzył kasy zastrzelił się na ołtarzu był księdzem zastrzelił się na każdego gościa proponował kościół zamknięto i przeznaczonego ostatecznie do rozbiórki w pałac Staszica powstanie na miejscu tego kościoła ile zanim, bo ten kościół to raczej w miejscu, gdzie dziś jest pomnik Kopernika i warto wyobrazić ktoś na Warszawę, że fasada sięgała do osi ulicy Oboźnej rządu, aby na tym placu przed Pałacem Staszica w natomiast w dziewiętnastym wieku Rosjanie wymyślili, że tak naprawdę kaplica istnieje i padło na taką altanę parkową rzesza boczną, która funkcjonowała w ogrodach sąsiedniej parceli to tzw 2 słów szkół ta altana długo była przedmiotem zainteresowania zarówno rosyjskich, jakie polskich historyków architekcie zdawali sprawę, że patrzą na budowę ogrodową, ale i propagandystom wystarczała myślę, że być może dałoby nam 3 trumny upchnąć w piwnicy i podgrzewanie temat bardzo długo, bo ta altanka istniała do chyba 1500 pięćdziesiątego 0501. roku w każdym razie na zdjęciach czterdziestego dziewiątego roku już widać trzeba linką, ale przeżyła wojnę drugą światową także i została rozebrana tak naprawdę chyba też, że jakimś sprawdź czym działaniem kogoś ze Wschodu, bo właściwie nie było powodu, żeby ją rozbierać ona, gdyby istniała do dzisiaj zajmowałaby teki trawniczek pomiędzy salą gimnastyczną, a chodnikiem Świętokrzyskiej przy ulica Dąbrowskiego, ale dzisiaj są osoby, które wierzą, że to właśnie była kaplica moskiewska i że tam coś jest pan, ale to wiarę można opierać wyłącznie na legendach natomiast nie na badania, dlatego że pomiary tego budynku zrobione przez Bruno Zborowskiego Kazimierza królewicza 3900 piętnastym roku po wyjściu Rosjan Warszawy i zachowane do dzisiaj reprodukuje w książce pozwalają precyzyjnie co do centymetra określić rozmiar tych budowli i jej kształt i możliwości techniczne ona była maleńka miała powierzchnię dziś między 1213m², a wiemy z przekazów, że wpadki w kaplicy moskiewskiej odprawiano nabożeństwa do baroku jest też dzień ubranych w dżinsy t-shirty tylko jednak w szerokich rozłożystych ubraniach i że dominikanie, obserwując ci podczas jednego z remontów to kryptę grobową przerobili na miejscu pochówku dla 14 zakonników natomiast to co się mieściło pod tą altankę drugą komorę lodową z pochylnią do wybierania lodu latem, które tam żyło się wpuszcza czy to po prostu nie mogą być to jak też się trochę czekał tego placu Staszica jego otoczenie równie ciekawe pomnik Mikołaja Kopernika, który jest, jaki jest każdy widzi ale jaki miał być to są w ogóle fascynujące w dywan szczęście pomnik Kopernika z tej klasy obiekt rząd się czy dociekał wielu monografii ja, pisząc ten rozdział raczej robią to na zasadzie takiego trybu tu dla Kopernika, bo pomyślałam sobie, że nie wypada, żeby wyszła książka o Pałacu Staszica i milczała ten pomnik w, a miałam na początku wrażenie, że niewiele do tej historii dodam tymczasem jak zawsze okazało się, że jak się zacznie szukać się znajdzie i np. udało mi się ustalić, że od Leś Nika tego pomnika powstał w 2 różnych miejscach w odstępie roku od siebie, czego poprzedni badaczy nie odkryli po prostu tak się złożyło, że właściciel tej pierwszej odlewni zmarł i drugą część pomnika odlewany uzupełnienie odlewni dopiero rok później i w kilka miesięcy montowano odsłonięto natomiast ten pomnik oczywiście został odlany no takich odgrywało w tamtych czasach, czyli w ziemi tak to oni to jakby negatyw się budowało w skupował ziemię i żeby te części był mniej więcej równe Kopernik był pokrojony na 2 części tak po skosie Chinki jedno ramię w dół były z 1 czy się drugie ramię pierwsza głowa w drugiej części jak go zdejmowano, bo Niemcy go z willi w 40 czwartym roku pomnika w willi na psie to te nie złożyli tego przekopu zrobić to właśnie rozpoczętych fach jak potem przyjechał do Warszawy to był taki właśnie takich 2 częściach, czego montować Żuraw zresztą też bardzo ale, ale z wyremontowane dopiero 2 lata trwania, jeżeli ktoś zastanawia, dlaczego na cokole są wykute wykuty napis, dlatego że te pierwotne litery były kilka razy one po prostu wzrost fascynująca historia podstawy prawnych po pierwsze, dlatego, że był rodzaj konkursu na to niestety nie znamy wszystkich projektów, bo one się nie zachowały do naszych czasów może jeszcze ktoś kiedyś znajdzie, ale z kim Borowicz, który w, który powie 19 wieku miał te rysunki opublikował jeden z nich stąd wiemy, że właśnie znany też takich przepięknych akwareli Hummla kolorowych pomysł jest pomysł to pomnik zakłada, że to będzie wielka kula ziemska to był pomnik takiego młodego architekta, który nazwał Jan Czochralski nie przeszedł do historii, dlatego że 30 parę latek zmarł i nie złożył wiele zrobić w życiu m.in. mechanizm sceny dla teatru wielki dorobek, ale myślę, że tego małego naszego pomnik ten pomnik to walce noski się postawi na czubku taki wielki kuli ziemskiej to takie 4 znakami zodiaku na zjazd klubów wszystko za to gigantyczna kula ziemska, bo chyba 2× większa albo nic albo 3 niż pomnik Kopernika więcej czasu taki wielki balon, na którym na pół Pałacu Staszica, bo rysunki Fogla po to, były robione, żeby zrealizować ten pomysł bardzo zabawny zresztą ten to na co tak naprawdę projektantem tego, bo podstawy pod pan Bóg racji, ale Iszkowski, który był no szyb parę razy wypowiadane wymaga jego konstrukcja etyczne moralne, więc nie będę powtarzał słów powszechnie uważanych za obraźliwe, ale który jechał do aż do do Rzymu dotrwali scena z tymi projektami po prostu przedstawił projekt greckiego jako swój i rysował tam na boku płaskorzeźbę i wrócił z informacją, że trwają wybrał ten projekt troską, żeby rzeczywiście nikt nigdy nie zrobił poseł ten projekt Grecja iński, ale jako Dzikowskiego jest do wszystkiego źle policzył cale muszę tam pomyliły tam stopa taka jest także osiągnąć taki rezultat takiej ceny Kopernik stanął na za małym cokole ten huk stał się taki zachodzi ręki dlatego Kopernika no dobrze sam pałac Staszica bywa pani często w Pałacu Staszica to przede wszystkim ostatnio głównie, dlatego że tam archiwalnych Tychy, który musiałem eksplorować, żeby te wszystkie rzeczy tu móc opisać opowiedzieć, ale to także miejsce w tym dużo wydarza bo, bo przestrzenie Pałacu Staszica są wynajmowane, więc one funkcjonują też jako miejsca wykładów jako miejsce promocji książek, więc to jest otwarte miejsce do dzisiaj coś bardzo dobrym stanie technicznym jest dobrym remoncie także uniknęło tam pójść z tą fascynacją historią jest takie no właściwie 200 lat od budynku, który powstał na potrzeby Towarzystwa Warszawskiego przyjaciół nauk w i potem dyrekcja loterii Akademia medyków chirurgiczna potem w czasie zaborów pierwsze gimnazjum męskie niemieckiego żołnierza w czasie pierwszej wojny światowej i loża masońska ilość ma swoje katuje rozumie pan poseł Tadeusz Cegielski Vespy wsparł mnie tak jego jego nos, że uczeń w każdym razie dr Gniady, który też podzielił się ze mną wiedzą na temat ono ma niemieckich polowych lóż masońskich to niewłaściwe jest taki los polowy wojskowych jest się działo poświęcali dziewice no opisy, które Polska prasa pokazała wstrząsające czarna trumna czarny 1 ścianach, ale dzięki temu, że jeden z fotoreporterów parę tygodni przed rozpoczęciem generalnego remontu Lewickiego pan tam wszedł do środka zrobił kilka fotografii widzimy nawet jak wyglądała jedna z sali coś bardzo rzadko zdarza, żeby mieszkaniowej w tym fotografię wnętrza w loży masońskiej w natomiast oczywiście pałac miał różne koleje losu i doświadczył bardzo bardzo różnych doświadczeń i różnych funkcji cerkwi to były 3 konie naraz 1 po drugiej po prostu ma małe Cyryla Metodego dużo, ale do tego i to właśnie wielka świętej Tatiany rzymianki także różne różne historyczne zdarzały i opowieści rzeczywiście moim zdaniem fascynujące, a nie to prawie, że właśnie wasz właściwie 20200 lat tylko 200 lat właśnie, ponieważ w tym roku w fazie NIK-u będziemy wchodzić w stuletni jubileusz pierwszego uroczystego posiedzenia Warszawskiego Towarzystwa przyjaciół nauk w Pałacu Staszica w no chyba warto przypomnieć, że ten trakt, czyli ponad nowy świat tak miał miał być był planowany jako miejsce bez ruchu dorożek samochodów komunikacji to miał być chyba no był zamysł zresztą już na Górski był to włączone, żeby po prostu przebić równoległe do nowego światu ulice na tyłach kamienic nowo świeckich, jakby po osi po podwórkach tak i uczynić z tego bardziej przyjazną Ruchowi miejskiemu, a trakt trakt komunikacyjny pieszy pan w takie projekty się zachował nasz projekt trzeba nie zachowały, ale fotografie projektów się zachowały w zbiorach Polony można by dużo jaj produkuje też księstw fascynująca książka Szanowni Państwo kazało się nakładem Instytutu sztuki Polskiej Akademii Nauk pałac Staszica autorką pani prof. Małgorzata Janowska Kiliański z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu gdańskiego bardzo dziękuję pani profesor dziękuję bardzo, informację o godzinie 1140 po informacjach program kultura osobista, na które zapraszam w imieniu Marty Perchuć-Burzyńskiej dzisiejszy program przygotował Bartłomiej Pograniczny, a nad jakością naszych połączeń czuwał Szymon waluta Zwiń «

4 twarze Pałacu Staszica. O architekturze z historią kryminalną w tle mówi prof. Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

"Jesteśmy w impasie na opozycji, czekam na propozycję jednej listy"

Kochajmy nietoperze, bo bez nich zabraknie nam tequili!

Program Czyste Powietrze - od stycznia zmiany

Krótki przewodnik po energii atomowej

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL