partnerem programu Jutronauci jest Sebastian Kulczyk międzynarodowy inwestor twórca InCredibles programu mentoringowego dla młodych przedsiębiorców jest ósma 10 podcast gazety wyborczej zestawiamy na tym zmiany klimatyczne wpłyną na organizmy ósma 10 podcast gazety wyborczej w te państwa w podcaście Jutronauci nazywał się Kasper Kalinowski państwa moim gościem jest dr hab. Tomasz SAW czyn biolog oraz ekspert od fizjologii człowieka ze Śląskiego Uniwersytetu medycznego w
Rozwiń »
Katowicach dzień dobry państwu roślinnym, które kojarzymy jako sprzymierzeńców w walce ze zmianą klimatyczną to jest takie powszechne skojarzenie jednak podniesienie temperatury 4 stopnie sprawi, że sytuacja może ulec diametralnej zmianie, dlaczego musimy pamiętać o tym, że oprócz zanieczyszczeń takich, które są antropogeniczne, czyli tak naprawdę zanieczyszczamy środowisko mamy też zanieczyszczenia, które są zanieczyszczeniami takimi można powiedzieć naturalnymi i to, o czym pan mówi wiąże się z tym, że roślina np. kiedy doświadcza jakieś nagłe zmiany temperatury jakiegoś stresu może to być np. stres mechaniczny zaczyna wydzielać różnego rodzaju Bjorgen lotne związki organiczne w te związki, które są emitowane właśnie przez rośliny te lotne substancje one uwalniane do atmosfery naprawdę ogromnych ilościach i każda cząsteczka, która jest uwolniona do atmosfery może podlegać bardzo różnorodnym procesom, które jak dają początek innym związkom organicznym najczęściej takim procesem, który zapoczątkowuje to jest promieniowanie np. uchwał w te związki mogą też wiązać się z innymi np. lotnymi związkami albo bardzo małymi cząsteczkami, które sobie fruwają w powietrzu, którym oddychamy to może być kurz jakiś pył i potem jak np. absorbują i na powierzchni, bo to mogą znowu tworzyć jakieś konkretne związki organiczne bardziej złożone, które również mogą być dla nas szkodliwe takie grupy ryzyka byśmy wyróżni w takiej sytuacji, kto jest szczególnie narażone na to negatywne działanie myśli pan tutaj o grupach ryzyka w kontekście ludzi tak no na pewno są osoby, które mają problemy natury oddechowej, choć nie tylko, ponieważ te problemy natury duchowej przekładają się na problemy z układem krążenia, czyli wszystkie osoby, które mają jakiekolwiek problemy dotyczące alergii alergie związanych oczywiście z pyłkami z różnymi substancjami, które fruwają w powietrzu i to jest chyba taka grupa ryzyka największego natomiast, jeżeli ktoś w tej chwili nie ma alergii to musimy pamiętać o tym, że nie znaczy, że nigdy takiej energii mieć nie będzie, więc pierwsza grupa, która przyszła do głowy osoby, która już cierpią na różnego rodzaju choroby płuc choroby obturacyjne, które wiążą się z tym, że mają zmniejszony przepływ powietrza przez układ oddechowy to jest największa grupa ryzyka natomiast tak naprawdę w tej grupie ryzyka jesteśmy wszyscy, ponieważ cały czas powietrza dynamicznie się zmienia te zanieczyszczenia w dużych ilościach tak naprawdę oddziaływują na nas wszystkich, a co z grupami, które Szkot cierpią wyjątkowo w czasie upałów małymi dziećmi osobami starszymi również grupy ryzyka tak naprawdę to zastanawiam się czy nie wszyscy cierpią w czasie upałów, ale myśli pan tutaj o kontekście również temperaturowym do tak niektórych rzeczy no można się przyzwyczaić natomiast, jeżeli mówimy tutaj o zwiększenie temperatury od 2 do 4 °C rozumie, że mówimy tutaj o zwiększenie temperatury w średniej tak tak no to się może przekładać oczywiście bezpośrednio na nasz klimat i ile dla człowieka różnica temperatury i 2 do 4 stopni w jakimś długoterminowym okresie nie sprawi jakiegoś większego problemu jak sądzę i będziemy w stanie same temperatury się w jaki sposób adoptować tymczasem fale upałów, które są z tym związane sama zmiana klimatu no jest czymś czym będziemy musieli sobie poradzić to jest pewnego rodzaju wyzwanie i rzeczywiście najciężej upały znoszą osoby starsze i małe dzieci to oczywiście wiąże się z pewnymi procesami osób starszych z procesami starzenia z tym, że układ krążenia oddechowy już nie funkcjonuje tak funkcjonował w młodości, a dodatkowo no balast całego życia jak również higiena prowadzenia się przez całe życie ma tutaj niebagatelne znaczenie, jeżeli chodzi o dzieci no to tutaj organizm dziecka bardzo szybko się przegrzewa, a ja również bardzo szybko się wychładza jeszcze pytanie jak dzieciak mówimy mówimy o bardzo małych dzieciach czy już np. dzieci w wieku szkolnym, bo tutaj też będą pewne różnice natomiast dobre nawodnienie organizmu, jeżeli chodzi o radzenie sobie z upałami oraz unikania bezpośredniego nasłonecznienia to są takie z jak złote zasady tego w jaki sposób poradzić sobie z tym wszystkim jest jeszcze drugi problem, bo im więcej dwutlenku węgla ten więcej zanieczyszczenia pyłem Pm 2,5 czy realny scenariusz, w którym przez zmiany klimatyczne podnoszenie się średnich temperatur będziemy mieć problemy z oddychaniem tak wspomniałem jak najbardziej realny natomiast, jakby samo podwyższenie średniej temperatury jest taką rzeczą bardziej pierwotną to, jakiego tytułu będziemy potem ponosić pewne koszty i cierpienie wynika bardziej z tych, które są wtórne tak pan wspomniał, czyli ilość dwutlenku węgla, która cały czas wzrasta ilość aerozoli organicznych, których będzie coraz więcej tak pan wspomniał z tej kategorii właśnie m.in. Pm 2,5 one mają bardzo dużą penetrację, jeżeli chodzi o nasz organizm, ponieważ one sobie bez większego problemu przenikają przez płuca do naszego układu krążenia u niej oprócz tego, że płuca z tego tytułu będą zmieniały swoją funkcjonalność podobnie będzie również z układem krążenia to również będzie powodowało prawdopodobnie problemy nowotworowe, więc ryzyko cały czas będzie większa no właśnie, a dochodzi jeszcze problem, że w miarę ocieplania klimatu i będzie mieć do czynienia ze zwiększoną ilością pyłu znad Sahary, która będzie prawdopodobnie przemieszczać po całym świecie i jak zareaguje nasze organizmy będziemy się wtedy czuć już w tej chwili zapylenie w niektórych miejscach na świecie jest tak duża, że mamy tutaj pewne informacje na ten temat ja myślę, że nie chciałbym takiego scenariusza tej rysować natomiast mam wrażenie, że noszenie maseczek może w pewnych miejscach na świecie stać się czymś bardzo standardowym i nie ma tutaj na myśli tylko wyłącznie tego co przeżyliśmy niedawno, czyli pandemii natomiast będziemy nosić po prostu maseczki i było owe, które będą zatrzymywać ten właśnie po m.in. Pm 2 typu, który oprócz tego, że sam w sobie szkodliwe może być też nośnikiem różnego rodzaju substancji jak również mikroorganizmów, które także będą nam szkodzić, a także myślę, że nie chciałbym siać defetyzmu, ale jeżeli tak to będzie dalej wyglądało tak naprawdę nic nie zrobimy w kontekście ocieplania klimatu to każdy na własnej skórze prędzej czy później w najwyższym dziesięcioleciu po prostu odczuje bardzo mocno to jedyny sposób w jaki możemy się przed tym bronić takie obrazki rodem z niektórych regionów Azji każdy wyposażony w maseczkę przeciw wpływom czy są jeszcze jakieś inne środki na to środków może być troszkę więcej tutaj upatruje pewnego ratunku w technologii, bo jeżeli chodzi o naszą fizjologię to oczywiście istnieją pewne mechanizmy, które pomagają nam utrzymywać się w takim środowisku pewnym zapaleniu natomiast nie pozostaje bez szkody dla naszego organizmu jak każdy z państwa wie nasza Travica nasze płuca wyposażone są w takie komórki, które produkują dużo śluzu, na którym te właśnie cząstki mikro i osadzają się potem pewien sposób jesteśmy w stanie je wyekspediować tchawicy od kasz bądź natomiast ich duża duża ilość tak naprawdę no nie będziemy w stanie tylko wyłącznie pewnymi prostymi mechanizmami fizjologicznymi i się pozbyć, więc jak wspomniałem technologia przychodzi tutaj na ratunek mam tutaj na myśli wszelkiego rodzaju filtry, które możemy i w tej chwili prawdopodobnie wielu, którzy nas słucha ma taki filtr w domu, który będzie reperował całość powietrza, która znajduje się w naszym pomieszczeniu ewentualnie takie filtry będą w standardzie umieszczane na poszczególnych budynkach, gdzie zapylenie takimi właśnie, a rozwodami jest bardzo duże zastanówmy się takim scenariuszem weźmy pod uwagę kontekst ewolucyjny naszej fizjologii to jak jesteśmy zaprojektowanie i bo podniesienie temperatury od 24 stopni tom o sprawie będziemy gorzej funkcjonować na wielu poziomach tak naprawdę to jakich temperatur przystosowany jest ludzki organizm no to jest pytanie, na które można odpowiedzieć, że bardzo szeroko do bardzo szerokiego zakresu temperatur, jeżeli pyta pan kontekst ewolucyjne to proszę zauważyć, że tak naprawdę, odkąd weszliśmy z Afryki zasiedliśmy tak naprawdę prawie wszystkie miejsca na planecie począwszy od temperatur spadających do -40 °C po miejsca, w których temperatura jest do +40 kilku stopni Celsjusza oczywiście znowu patrzę na kontekst ewolucyjnej, jakbyśmy sobie myśli siebie popatrzyli na siebie z boku mamy mnóstwo mechanizmów behawioralnych, które zabezpieczają nas przed przegraniem, czyli nikt o zdrowym rozsądku nie będzie narażał się na bardzo duże nasłonecznienie przy bardzo wysokiej temperaturze może skończyć się to dla niego źle, więc mamy odpowiednie ubrania mamy odpowiednie pomieszczenia mamy siedliska, które są no w takim, a innym klimacie by nam było jak najbardziej komfortowo i są takie rzeczy behawioralne, które no mamy też, jakby od ewolucyjnie, jeżeli chodzi o samą fizjologię to teraz jest doskonały okres na to by się przekonać, że wiosną np. 10 °C powoduje, że wszyscy ludzie, którzy wychodzą na ulice może przesadziłem, że wszyscy, ale wielu już chodzi w krótkich rękawkach ewentualnie ubiera się bardzo lekko oznacza to, że przez cały okres chłodu zimowego przystosowali się pewien sposób zaadoptowali się do niższej temperatury dzięki czemu teraz 10 stopni dla nich jest temperaturą bardziej komfortową jak nie ma tego ciepła i jak widać te 10 stopni wygląda na to, że to ciepło natomiast, jeżeli przypomnieć sobie państwo jak wygląda ubieranie się po okresie takiej letniej aktywności urlopowej to w momencie, kiedy we wrześniu temperatura spadnie do 10 stopni to wszyscy z nas wyciągamy czapki i zimowe kurtki i staramy się dograć to pokazuje jak organizm ludzki adoptuje się do temperatury nawet tak skrajnej, ponieważ może być ona w ciągu pół roku jak wiemy od -20 do +30 stopni, czyli mam tu 50 stopni i tak naprawdę jesteśmy w stanie do tego się przystosować je tutaj widzę większy problem, który wiąże się z tym w jaki sposób te 4 stopnie średnia 4 °C przełoży się ogólnie na cały klimat, który będzie zmieniał się w tym kierunku, że ilość tego bardzo skrajnego ciepła albo bardzo skrajnego zimna co widzimy zresztą teraz, obserwując różne kontynenty no będzie dla nas tak dojmujący, że będziemy musieli w jaki sposób bardzo gwałtowny sobie z tym poradzić natomiast same procesy adaptacyjne takie powolne jak państwo widzicie jesteśmy do nich pewien sposób przystosowani tak jesteśmy 1 gatunkiem, który zasiedlił całą planetę, ale punkty ciepła, które sami wytworzymy są czymś bardzo niepokojącym, ale zastanówmy się jeszcze na taką sytuacją, że już jest w każdym sezonie letnim w menu falę upałów, które zbierają śmiertelne żniwo możemy jakoś minimalizować niekorzystny wpływ tych upałów na nasze zdrowie skoro mamy świadomość tego, że temperatury będą tylko rosły no właśnie najważniejsze co pan powiedział, żebyśmy mieli świadomość tego, żebyśmy szukali rozwiązań logicznych racjonalnych i żebyśmy uczyli się też swojego organizmu co jest bardzo ważne, bo ten przekaz również w populacji ludzkiej osób, które tolerują upały takie, które tych upałów nie tolerują jest bardzo duży natomiast, toteż więzi ze środowiskiem pracy też wiąże z warunkami pracy niejednokrotnie proszę zauważyć, że ilość osób, które w tej chwili montują sobie np. klimatyzator w domu czy też w miejscach pracy jest bardzo bardzo duża, czyli my staramy się znowu sposób technologiczne przystosowywać do zmian klimatu, do których sami bardzo mocno przełożyliśmy rękę, jeżeli chodzi o rzeczy dotyczące fizjologii to musimy pamiętać o nawodnieniu naszego organizmu to nawodnienie w wielu przypadkach jest kluczowe, a o tym zapominamy, zwłaszcza osoby starsze m.in. dlatego że kontrola taka wewnętrzna nawodnienia jak również pragnienia takich osób bywa nieco słabsza, więc tak naprawdę na poziomie racjonalnym powinni robić i bardzo mocno pilnować nie wychodzić w trakcie upałów na zewnątrz nie narażać się na promieniowanie cieplne schładza swój organizm schładzać pomieszczenia, w którym się znajdują to wszystko razem z technologią myślę, że pozwoli nam przetrwać, jakim względnym komforcie tylko chyba dodatkowym problemem jest to, że już niebawem ponad połowa ludzkości będzie mieszkać w miastach miasta są najgorszym środowiskiem jeśli chodzi o upałem, więc może powinniśmy pomyśleć też jakichś rozwiązaniach systemowych na poziomie architektury budowania miast przeprojektowania tej tkanki mając świadomość tego ziem w najbliższym czasie nie mamy szans na zmianę sytuacji zderza tutaj 2 bardzo ważne rzeczy człowiek środowisko z 1 strony człowiek środowisko, które sam zmodyfikował staje się swego rodzaju nienaturalnym środowiskiem dla samego człowieka to taki paradoks natomiast rzeczywiście wszechobecna betonoza jak to ktoś kiedyś określił nie ułatwia utrzymywanie temperatury w mieście, które potrafi bardzo mocno się nagrzewać w trakcie fali upałów i rzeczywiście tutaj jest bardzo duża rola osób architektów i razem współpracujących z osobami, jakby dziedzin nauk przyrodniczych, którzy na doskonale zdają się na tym jak i w jaki sposób wykorzystywać naszą naturę czy też naturalne rzeczy w budowaniu tworzeniu przestrzeni dla człowieka tak pytanie naturalność w kontekście tego naszego życia w tym właśnie środowisko był jak najmniejsza i żeby komfort naszego życia był jak największy, a więc taki trend, który w tej chwili przez widziała w niektórych miastach zwiększania objętości powierzchni Zielonej sadzenia drzew, które są niezwykle istotne w kontekście utrzymywania temperatury co każdy doskonale jest w stanie sprawdzić wystarczy w upalny dzień wejść do lasu i tam temperatura będzie kilka stopni niższa niż w pełnym słońcu nawet kilkanaście stopni niższa, więc ja mam taką cichą nadzieję, że po tym co się dzieje w tej chwili potencję zrobiliśmy przez ostatnie dekady na troszkę modyfikujemy nasze podejście do przestrzeni miejskiej jako do tylko wyłącznie takiej, w której buduje się z betonu i asfaltu bardzo dziękuję za rozmowę o tym jak zmiany klimatyczne wpłyną naszą fizjologię o tym czy będziemy chodzić o maseczkach przeciw pyłowych jak bronić przed upałami jak projektować rozwiązania na poziomie systemowym rozmawiałem z dr. hab. Tomaszem, z czym Mirkiem ekspertem od fizjologii człowieka ze Śląskiego Uniwersytetu medycznego w Katowicach dziękuję bardzo, dziękuję ja nazywam się Kasper Kalinowski do usłyszenia gazety wyborczej partnerem programu Jutronauci jest Sebastian Kulczyk międzynarodowy inwestor twórca im kredę, bo z programu mentoringowego dla młodych przedsiębiorców
Zwiń «