REKLAMA

Maska pośmiertna Chopina - czyli jak utrwalano moment przejścia wśród XIX-wiecznych emigrantów [cz. 1]

OFF Czarek
Data emisji:
2023-03-17 11:00
Audycja:
Prowadzący:
Czas trwania:
23:16 min.
Udostępnij:

O różnych modelach śmierci emigracyjnej mówiła prof. Elżbieta Wichrowska – historyczka literatury i kultury z Wydziału Polonistyki oraz Centrum Badań nad Kulturą Warszawy na Uniwersytecie Warszawskim, autorka książki "Jeszcze żywi czy już zmarli? Dziewiętnastowieczne dokumentacje emigracyjnego umierania". Druga część rozmowy w programie Interluda.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
pani prof. Elżbieta Wichrowska historyczka literatury kultury z wydziału polonistyki oraz centrum badań nad kulturą Warszawy na Uniwersytecie warszawskim studiu dzień dobry panie proszę na Redzie dobry panu dzień dobry państwu niedawno rozmawialiśmy o książce pani profesor zatytułowanej jeszcze żywi czy już umarli ta książka ukazała się nakładem wydawnictwa słowo obraz terytoria książka obszerna i wielowątkowa i niezwykle ciekawa i 1 rozmowa wydawało mi się, że nie Rozwiń » wystarczy, żeby wysupłać te wszystkie miseczki i podążać za nimi do głębi szkół w małych i kłębków dużych i to jesteśmy z oraz kolejny, aby wgryźć się w te przeróżne rzeczy i dla przypomnienia Szanowni Państwo Otóż Szlachta Polska w doszła do wniosku ściśle akta i wojsko z nią związane doszła do wniosku, że należałoby się wystąpić przeciwko całej Europie, skąd my znamy i mając siły takie może nie gotowe do tego, aby pobić rosyjską armię pan wznieciła powstanie 1930 roku powiedziała dobrze to się tutaj będziemy bić z całym światem oczywiście tym światem była Rosja, ale mówię od od powstania przeciwko Europie, bo umówmy się ta Europa oparta jednak na Magna Terry dobrze urodzonych króla ach, chociaż były próby przecież we Francji np. żeby pozbyć się no ale armia rosyjska poradziła sobie z Napoleonem, więc raczej wydawał się wszystkim ekspertom od strategii wojskowości, że skoro armia rosyjska pobiła opalona to chyba armia Polska raczej nie osiągnie wielkiego sukcesu militarnego, ale w naszej historii Polski jest tak się wolimy pięknie zginąć albo nawet piękniej niż równie pięknie, bo jeszcze piękniej żyć także powstanie listopadowe zakończyło się klęską, a kilka tysięcy młodych głównie mężczyzn udało się na emigrację oczywiście miała to być taka czasowa tylko emigracja, bo wiadomo, że zaraz albo tak się wydawały tym, że ludziom, że zaraz w będzie nowe powstanie nowy czyn zbrojny nowa walka, a więc trzeba być gotowości spora część tego tłumu kilka tysięcy 67000 trafiło do Francji w okolice paryżanie do samego Paryża od niełatwo było się osiedlić w Paryżu poza tym władze francuskie mówią mamy tutaj jakiś powstańców mamy tutaj jakiś młodych facetów, którzy się biją albo, którzy się palą do w nas do wojenki palą się do powstania palą się do rewolucji czas niespokojny, więc nie bardzo chcemy ich w 1 miejscu dodatkowo nie bardzo chcemy w Paryżu głównie zamieszkiwali pod Paryżem wciąga w gotowości jak tylko gdzieś jakiś doszły informacje, że coś się zaczyna w Europie to ruszali często te te ruchy w końcu się, zanim nasi bohaterowie totalnej no i przez kilka ładnych lat właściwie do przełomu lat trzydziestych czterdziestych to życie w gotowości to życie w takim oczekiwaniu na rozkaz powoli musiał przez przez przeistoczyć się w życie urządzanie się na obczyźnie i to oznaczało tworzenie działalność różnego rodzaju polskich instytucjach polskich szkołach polskich organizacjach charytatywnych, ale to także oznaczało myślenie o konserwowaniu pamięci tak, bo oczywiście to takie życie emigranta najpierw to życie jednak nie najlepszych warunkach często i to ciągłe palenie się do do czynu i takie nie zakorzenienie się w owocowanie samotnością owocowało opuszczenie ich w niektórych przypadkach w wielu przypadkach owocowało śmiercią, ale skoro umiera ktoś, kto był związany z tym wielkim czynem tym wielkim powstaniem w wtedy mówimy o latach trzydziestych czterdziestych to trzeba pamięć o tej osobie zatrzymać, bo ona jest częścią tej wielkiej opowieści ojczyźnie tak do nas osoba staje się w pewnym sensie częścią tej ojczyzny strasznie dużo gadam pani profesora, a to przecież pani się na tym dobrze zna, więc także, że pałeczka doszliśmy do tego momentu, w którym jest książka oczywiście wszystkie wątki się, a których fanem mówił pojawiają w niej w różnych kontekstach problem polegał też na tym tak tylko wtedy woli sprostowania, że to tylko niektórzy mieli szczęście być nawet pod Paryżem czy Paryżu i problem dla Francji, a było zaproszenie, a i Polaków po upadku i chęć przyjęcia łącznie rewolucjonistów naszych powstańców problem dlatego, żeby mieli nie tylko na głowie Polaków uzbrojonych, którzy mieli no, a rozbuchanych emocjach, ale też dobrze władali bronią, a sytuacja polityczna czy czego rewolucja lipcowa była przykładem, a napięcie we Francji nie tylko było wytwarzane nawet luźno najmniej przez przez Polaków tak bawiono się również innych emigrantów i ten to napięcie wzrastało, więc Polacy w Paryżu też było coś najgorszego co można bowiem, że w związku z tym oni byli eksportowany zamykani w kłopotach jak najdalej od Paryża Paryż był też drogi, a to o tym wszystkim mówiliśmy, ale na wcześniej czy jakiś czas temu natomiast no też do szliśmy czy czy ten takim punktem, który pałeczkę, którą mogę przejąć właśnie ten problem umierania emigranta, które nie jest jednym z ważnych i tematów tej książki, ale też, że wpisuje się w taki szerszy kontekst to znaczy najogólniej mówiąc zresztą ta książka jeszcze żywi ukazuje się z drugim tomem wydawanej przez słowo obraz terytoria serii okolice śmierci no i ona jest ta książka jest w okolicach śmierci, czyli o tych tematów na ważnych jest jest co najmniej kilka, czyli co się zmienia w dziewiętnastym wieku czy na przełomie osiemnastego dziewiętnastego relacja żywych ze zmarłymi jak się traktuje człowiek jak się traktuje umierającego czuła się już zmarłego, a szczątki bliskiego i trupa obcego, a da taka schizofrenia, która jest charakterystyczna bardzo dla dla tej epoki dlatego ma mówi, że charakterystyczne dla posłów pewne elementy wcześniej można zauważyć, ale pojawią się instytucje czy takie zjawiska jak laurkę, które czy taka specyficzna forma kostnicy, która jak obrazuje te ten z 1 strony bliski sakralizacja, a Anne szczątków z drugiej strony materializacji uprzedmiotowienie, a DSA realizacja rozczłonkowanie no z zupełnie nie dlatego mówię tutaj schizofreniczny, a po odejściu czy i czy można za chwilę schizofrenię epoki jeśli chodzi o właśnie TEN-T tę kwestię, ale też jest to rzeczy jest książka o o narzędziach dokumentacji tak tego, czego nie było wcześniej w osiemnastym wieku co się wyraźnie pojawia dziewiętnastym to, a wypracowane są pewne narzędzia rejestracji zmarłego wag osiemnasty wcześniej wiek mieliśmy do czynienia znamy wszyscy poza portretami trumienny MII tyle to jest rzecz, jakby ten upublicznienie, a i w tej sferze publicznej działa w dziewiętnastym wieku to się bardzo prywatyzuje tak i mnie najbardziej ciekawi także jeśli chodzi o emigrację to, jaką funkcję pełniło ten moment przejścia graniczne, ale oczywiście nie tego nie nie to co kończymy kończymy pierwszą część naszych rozległy informację zapraszam panią profesor informacje, a po informacjach wrócimy do tego momentu granicznego pani prof. Elżbieta Wichrowska historyczka literatury kultury wydział polonistyki oraz centrum badań nad kulturą Warszawy Uniwersytet warszawski informację o 1120 po informacjach wracamy jeszcze żywi czy już zmarli dziewiętnastowieczne dokumentację emigracyjnego umierania to książka autorstwa pani prof. Elżbiety Wichrowski historyczki literatury kultury z wydziału polonistyki oraz centrum badań nad kulturą Warszawy na Uniwersytecie warszawskim książka ukazała się nakładem wydawnictwa słowo obraz terytoria przed informacjami mówiliśmy o tej zmianie nastawienia do umierania do śmierci i portret trumienny, który był taką pozostałością pozwie dla tych, którzy pozostali pamiętania upamiętnienia bliskiej osoby znane osoby nie wystarczy przestaje wystarczać teraz potrzebne jest uchwycenie tych może śmierć, a do tego momentu nawet przejścia z 1 przestrzeni do drugiej tak czy zmiana jest fundamentalna jeśli chodzi o artefakty, dlatego że portret trumienny przedstawia człowieka żywego taki służył podnoszeniu prestiżu rodziny zwykle to przecież, a rody magnackie pompa na listę wszystko znamy, a tutaj zmiana polega na na 2 rzeczach co znaczy nie nie mówimy już o, a tym momencie po tak, czyli czy umiera potem są ceremonie pogrzebowe czasem jak wiemy oddalone od śmierci i rok tak bywało przecież dzięki Samowar to było możliwe jeśli ktoś nie był zabalsamowane, bo nie życzył sobie tego Noto był kłopot jak ami, a Sieroń Florian Radziwiłł mówi jednak należało mamusie wydział oczywiście inaczej zabalsamowane, bo fetor był okropny tak, ale balsamowania pozwalało też na la i nad i na odkładanie zresztą m.in. temu służyło tej ceremonii natomiast my mówimy w tej chwili o tym co się dzieje w tym właśnie momencie to są historie takie, które tutaj przytaczam już wielu drobnych, ale historia umierania Chopina Lelewela, a Antoniego Ostrowskiego są są różne różne i inne rodzaje umierania no może za chwilę chodzi o to co robi otoczenie w momencie śmierci tak to, o czym pan wcześniej mówił na, czyli że chodzi o to, żeby zarejestrować ten moment ten moment przejścia jak Zygmunt Krasiński liście do 1 lisów do delfiny pisał awanturują się, dlaczego nie został wykonany taki portret i Izydora Sobańskiego mówi, bo w tym momencie wychodzi cało całe piękno duszy cały człowiek odbija się całe wnętrze człowieka na twarzy to trzeba zarejestrować zarejestrować się z bardzo wielu powodów dla bliskich i to jest czy to jest w tej sferze osobistą prywatnej, a i ma taki walor emocjonalny stąd pojawia się też pojawią się rysunki wcale nie profesjonalistów tak, ale osób z otoczenia miały sprawy w rysowaniu przyjść na naukę tego na i tak demokraty w układzie kładziono nacisk demokratyzacja rysowania na przełomie osiemnastego dziewiętnastego wieku bardzo bardzo jest wyraźna i mamy tego efekty córki jak przy Antonim ostrowskim, a jego córka siada i rysuje syn rysuje, ale też oczywiście robią to czasem tak jak Teofil Kwiatkowski Chopina wizerunki, które stały się ikoną pewnym symbolem na Chopina jego odchodzenia, a mam wrażenie, że chce pan coś powiedzieć co nie da już pani profesor, bo myślę sobie tych słowach Izydora Sobańskiego, który mówi o tym pień, który wychodzi z ulica Krasińskiego, a dotyczą wizy Dora wzór już z nieboszczykiem, bo on problem polegał na tym jeszcze tylko bardzo wymusza oczywiście z problem polega na tym, że ryzyko Sobański pewnie mu zrobiono taki wizerunek zdjęto maskę niemi być może, ale on wracając z klubu polskiego padł na schodach delfiny Potockiej i tam znaleziono rano tak nie było, jakby takiego momentu w ważne było, żeby się do śmierci przygotować odpowiednio prawna i no i oddaj głos i wspomniała pani o umieraniu Chopina ta pierwsza maska ta pośmiertna Chopina no chyba jednak nie oddaje tego piękna łagodności i ducha kompozytora, albowiem wydaje się, że nawet ten, który zdjął negatyw, a potem pozytyw mówi o no przecież tak nie wygląda kompozytor romantyczny to przez ludzi się przestraszą tej twarzy z taki przejmującej cierpiącej widać jeszcze trochę Jorn pioruny, a analizuje Ziobro za krzewienie deformacją opadnie to powieką no to nie jest Chopin, którego znam albo, którego chcemy pamiętać dań już do rady otworem czekam jak tam będą bazowali jak trochę pomalują jak mu szczękę pod wiążą to powrócę powraca do 4 dni później tak 4 dni później i już może już jest żoną na czele Unii tak no i tam sobie robi drugą maski to jest ta maska, którą znamy znamy pamięta na podstawie tej maski na podstawie pozytywów rysunki szkice obrazy tak dalej tak dalej została maska to się w twarz taka uruchomiona spokojna piękna romantyczna dobrze to to w takim razie jeśli Chopin mamy jakby ja próbuję pokazać 3 różne modele śmierci na emigracyjnej jedno to jest i ble Level to jest to jest taka śmierć już nowoczesna tak, że taka śmierć nowoczesna w takim cel w sensie jak to nie można mówił, że mamy tradycyjną ma prywatną wśród rodziny modułów klękania itd. nowoczesna samotne w szpitalu medyka albo przepraszam zaś, że ręką pukam w 100 z medyka wizowa na i z Lelewelem trochę nie wyszło imigrantom, bo to miało wyglądać nieco inaczej w książce są szczegóły, ale wyglądało to tak, że został uprowadzony sprawcą kryzysu tak w Brukseli, gdzie chciał umrzeć 9 grup już wybrał, a i przez Janukiewicza i przez Gawłowskiego jest prowadzony przez przyjaciół współpracowników znane postaci emigracji do Paryża, żeby odbyła się już wiadomo, że za długo nie żyje Gałęzewski był lekarzem zbadał Puls nie wyglądało to dobrze i śmiercią wylewa się liczyli, więc go przywieziono do trochę wbrew jego zgody w końcu ustąpił i umiera w szpitalu umiera umiera po przejściach nie tylko mówimy o rysunkach tak chodzi o to, żeby zapisać ostatni schowa ostatnie słowa głos się i na razie nie są ostatnie są gdzieś w ogóle nie bez niej za szkody mamy przed 1 realizuje dalej, więc ostatnie słowa pukiel włosów w tym momencie, bo tam panują Chopin nie wtedy, kiedy druga maska robiono to Ludwika siostra mówi dyr no nie pogodna trochę trochę tak, bo jednak te włosy albo się chaos włosach Anioł nie to właśnie to był ten moment i trzeba było zabalsamowane, ale to też była kolejność określona te i inne Level umierał sam tak by reszta została dopełniona, czyli balsamowania itd. z Chopinem może jeszcze Antoni Ostrowski umierał u siebie, ale pod Tour i to była taka tradycyjna wbrew pozorom wśród rodziny przyjaciół może będzie czas o tym jeszcze powiemy, ale chcę wrócić do Chopina NATO oraz śmierć Chopina jest taka nie jest na pewno nowoczesną niewiele samotności albo działem, że to jest śmierć emigracyjnego celebrytę tak czy to już jest wśród tłumów, ale czającego się za za drzwiami i wśród no jest siostra są przyjaciele o tym wiemy ne wszyscy byli przygotowani już na jego śmierć, więc śmieszniej zaskoczyła można było procedury, które były wpisane w strategię żegnania emigranta, ale jako emigrant wprowadzić tutaj ne i i powoli do zmierzamy w kierunku maski i kolejność była taka, bo te wizerunki to oczywiście nie tyle maski, chociaż oczywiście też, ale przede wszystkim to są wizerunki przyjaciela, a Chopina, czyli Teofila Kwiatkowskiego Chopin umiera nad realnym czy późną nocą z tak o godzinie o godzinie drugiej ciemno, więc zdrowe muszą poczekać do akcji wkracza na pierwszy rysownik tak i Teofil Kwiatkowski wykonuje 3 wizerunkiem rysunek Wiak para najprawdopodobniej najprawdopodobniej tak dokładnie przecież, żeby przesuwano to łóżko z Chopinem, żeby to podraża oświetlenia była też w Paryżu to był październik przecież to w tym ranek słońce pojawi się jednak bardzo późno, tak więc trochę musiano czekać z do zdołano prezentera tego właśnie pana rzeźbiarza zwanego w solarze, a wezwać, żeby to nowość tak zur dziś już są złym tak, ale będą chłonęli Nowak prezes i i oczywiście, bo zrobienie tej maski prawda wzięcie w nim tego negatywu no wiązało się też pewną deformacją twarzy, a potem balsamowania różne najpierw malarz potem rzeźbiarz i kolejne procedury i faktycznie historia z tą maską z wieloma ska miejsc fascynująca jest alarmująca pani profesor tak zbierzesz informacje powiem szczerze, że tutaj jest bardzo wiele rzeczy, który chciał jeszcze porozmawiać o oprócz tej historii 2 masek Chopina są są jeszcze księgi takiej choroby księgi śmierci, które są niesłychanie fascynujące mało znane, ale roją się od cytatów, które być może nie powinny pojawić się radio o godzinie 1135 dużo lepszą porą jest pora wieczorna i jeżeli pani ochoty czasu zapraszam dzisiaj to programu Inter luda o godzinie dwudziestej drugiej, ale oczywiście o dwudziestej drugiej zawsze co do raz gorzej od dziesiątej planową to w takim razie Szanowni Państwo dokończenie naszej dzisiejszej rozmowy o maskach, ale też księgi choroby umierania dziennik, gdzie rolki żelowy wyniki w dzielnicy dzienniki chorób prywatne dzienniki chorób właśnie też dziewiętnastowieczne jedenasty nie nadają nie chronią dwudziestej drugiej zobaczymy w pani prof. Elżbieta Wichrowska wydział polonistyki centrum badań nad kulturą Warszawy Uniwersytet warszawski bardzo dziękuję dalsza część naszej rozmowy o godzinie dwudziestej drugiej informacje teraz za chwilę 1140 dzisiejszy program przygotował Bartłomiej Pograniczny nad jakością programu czuwał Szymon waluta Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POPULARNE

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Wszystkie audycje, kiedy chcesz! Teraz TOK FM Premium 30% taniej: podcastowe produkcje oryginalne, Radio TOK FM bez reklam i podcasty z audycji. Nie zwlekaj, słuchaj wygodniej!

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA