Maska pośmiertna Chopina - czyli jak utrwalano moment przejścia wśród XIX-wiecznych emigrantów [cz. 2]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Inter luda zaprasza Cezary łasiczka Cezary łasiczka to jest program Inter luda dobry wieczór witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejsze spotkanie dzisiejsza rozmowa jest drugą częścią rozmowy, która rozpoczęła się w programie Owczarek dzisiaj o godzinie jedenastej, jeżeli państwo są zainteresowani tą pierwszą częścią odsyłam państwa do archiwum podcastów archiwum rozmów albo na stronie Radia TOK FM albo w aplikacji Radia TOK FM tam znajdą państwo pierwszą Rozwiń » część dzisiejszej rozmowy, ale oczywiście tą drugą część można zaznajomić się z nią oddzielnie to są 2 oddzielne rozmowy, aczkolwiek razem tworzą całość i wójt Wojtyle no i nie ma co dłużej opowiadać o rzeczach oczywistych Szanowni Państwo i po raz kolejny w dniu dzisiejszym pani prof. Elżbieta Wichrowska historyczka literatury kultury wydziału polonistyki oraz centrum badań nad kulturą Warszawy na Uniwersytecie warszawskim dobry wieczór witam serdecznie pani profesor dobry wieczór panu dobry wieczór państwu mam sygnały naszych słuchaczek słuchaczy że, ponieważ ta nasza poranna rozmowa tak w połowie się zakończyła wątku to po prostu nie mogą się już doczekać jak ta sprawa 2 masek pośmiertnych Chopina zakończyła ja wspomnę jeszcze, że nasza rozmowa odnosi się do książki, które pani jest autorką książki zatytułowanej jeszcze żywi czy już zmarli czy dziewiętnastowieczne dokumentację emigracyjnego umierania mówimy tzw. wielkiej emigracji jest emigracja Polska po roku 19368 też przez 1800 trzydziestym trzydziestym pierwszy, czyli po upadku powstania listopadowego Polacy, którzy wyjechali z Polski czy z terytorium dzisiejszej Polski w głównie do Francji, ale przecież też do innych państw 100 innych stolic innych miejsc no, żeby już nie męczyć tych z państwa, którzy oczekują tylu godzin na rozwiązanie zagadki 2 masek pośmiertnych Chopina to przypomnijmy już zakończy ten wątek, bo jeszcze czekają nas te dzienniki choroby tak dziennik choroby i rzecz 3 czy historia 2 masek oczywiście dotyczy Chopina i kiedy mówiliśmy różnych narzędzia warte faktach, a które powstają w momencie śmierci to jest coś nowego w dziewiętnastym wieku ten sposób pan w rejestrowania przez osoby prywatne odchodzenie bliskiej osoby to obok rysunków obcinania włosów zapis ostatnich słów potem dagerotyp fotografia itd. również się były zdejmowane maski i czasem też odlewy rąk i i by zarejestrować utrwalić postać bliskiej osoby ją zresztą potem petarda faktyczne funkcje pełnił historia 2 masek, a którą rozpoczęliśmy rano, a no jest taka, że ma maski, a maskę a bo jak się okazało, że tak maski wykonywał bliski znajomy zmarłego Chopina, czyli klas Kinga, a mąż sola że, a zięć się żar salonu i my mamy w naszej wyobraźni taką formę też funkcję ikoniczne wręcz pełni ta maska, która funkcjonuje na wielu przedstawieniach inne i na ukazuje się, że całą historię przytacza ami i ja właśnie w tej książce wcześnie jeszcze, a Stanisław Rosiek swoich, że no okazało się, iż sza były 2 maski tak czy zdjęte maska, która została zdjęta, a w noc z śmierci Chopina po zrobieniu pozytywu okazała się być dramatycznie upiorna pokazywała postać człowieka zmarłego cierpiącego zdeformowanego UE i bardzo długo badaczy uważali, że taka maska została, a zniszczona Ant, gdyby byli po lekturze książki są napisałam to by taka i taka teza byłaby niemożliwa nie można było zniszczyć UE, zwłaszcza przez osobę bliską zmarłemu czegoś co było tak blisko jego twarzy jego ciała nawet jeśli ona się nie nadawała do upublicznienia a bo tutaj jeszcze margines co się działo z tymi artefaktami jeśli dojdzie do dotyczyły celebrytów to jest ja one były bardzo szybko komercjalizowane trafiały do WizzAir Majchrowski ich, a salonów czy taki upiorna twarz Chopina się nadawana absolutnie nie, ale nie ma możliwości, żeby ona została przez prezentera zniszczono ona została darowana pozytyw rodzinie Mickiewicza no w tej chwili w rezerwach w magazynach odkupiona przez rząd francuski wrzutek nazionale się znajduje, a ja uważam A3, że miałby biorąc pod uwagę podejście do kryzysu gara do Chopina, że negatyw jeśli się sami no nie uległ wypadkowi jest jeszcze do odnalezienia nie ma takiej możliwości, żeby on go, żeby on go a, czyli Singer zniszczył szukajmy negatywów pierwszej maski Chopina natomiast by tak troszkę, nawiązując do tego od od czego pan redaktor zaczął wydaje się, że dziennik choroby Chopina nie powstał, dlaczego pani profesor, bo za nie może odpowiemy na pytanie, dlaczego nie powstał dziennik choroby Chopina to warto przypomnieć czym były dzienniki choroby, kto decydował o tym, aby zacząć prowadzić w jakim momencie i dlaczego skąd taki pomysł, żeby zaczynać prowadzić dziennik choroby i właśnie, dlaczego one albo się nie zachował albo tak mało się zachowało albo tak mało nie wiemy tak bardzo dobre pytanie i bardzo trudnych i inna odpowiedź na pewno w 1 zdaniu się tego nie da, a czynicie bo jakby od razu 2 informacje na początku czy wiesz to taka, że to, o czym my mówimy czy będziemy rozmawiać dotyczy prywatnych dzienników chorób nie dzienników zawodowych lekarzy, a będą pewne elementy wspólne, ale nie, ale zjawisko prowadzenia, a zawodowych dzień, z czym Sheen to po pierwsze, a po drugie, od dziennikach prywatnych na jeśli chodzi o polskie badania, ale nie tylko polskie no ni nie nie ma nie ma żadnych tekstów tak nie prowadzono badań i mimo że one się wpisują w bardzo modny temat i świetnie opracowane przez specjalistów wielu wielu krajów my się od artysty c tak i rozwoju dzienników w w Europie również również w Polsce, a gdzież nam umknęły tak, ale też wiem wiem wiem, dlaczego nie są to niema minister wspólnego z dziennikami, które są teraz tak modne, a no od lat osiemdziesiątych dziewięćdziesiątych Stanach potem w Europie u nas w tej chwili jest moda na czytanie, ale też pisanie dzienników choroby, a pisanie dzienników choroby prowadzenie dzienników dziś współcześnie takie jak i Krystyna Kofta jak Pilch prowadził dziennik jak Tur, a to można byłoby wiele takich wsi też blogów tak no które, które są prowadzone przez osoby chore często one i umierają tak i te dzienniki tak tak się kończą rzadko i te, które znam myślę o blok taki znany chusta chociażby nie mają wspólnego z tymi dziennikami, w których ja chcę tutaj trochę opowiedzieć, które się dobrze rozwijały dziewiętnastym wieku i pokazują szereg bardzo ciekawych zjawiska i procesów, które miały wówczas, które miały wówczas miejsce i może on się nie wpisują wprost z dni takie typy dzienników, o których które znamy tak bardzo króciutko, a także czasem studentom opowiadam o tym rozmawiamy tak, próbując pokazać jak ten rozwój i generalnie interesuje nie tylko, ale to jak to wyglądało w Polsce to zaczyna się od dzienników nasza wiary styka to będą 17 i też osiemnastym wieku później zresztą także, ale od dzienników tylko takich, które pokazują przestrzeń publiczną, czyli nie ma wiary jest jest poseł, który dziś jedzie dziennik podróży króla są oni tak potem w już mniej więcej od osiemnastego wieku zaczyna być ważne co pisze tam, czyli pojawi się ta przestrzeń osobista, czyli ja ja widzę ja jest istotne ten Yarisa nam się gdzieś tam, a jego perspektywa jego problemy obok tych publicznych tematów bojami na w dziewiętnastym wieku to jest ciekawe pojawi się kolejna przestrzeń to jest my jesteśmy my, czyli przestrzeń przy prywatnych dzienników Anne, czyli o dotyczących dzieci żony domu tutaj mnóstwo przykładów no może nie każdy pisze bardzo wiele powstaje i Rosję ostatni te Dziennika do niedawna lokowali go dużo później, że dzienniki intymne zaczyna się na przełomie dziewiętnastego dwudziestego wieku, czyli 100 lat później niż Francja tam 100 z kawałkiem, ale nieprawda to początek dziewiętnastego wieku m.in. pan któregoś my pochowali rano, czyli mówiliśmy o jego odchodzeniu pod Tour w Madera ach, Antoni Ostrowski i pisze takie dzienniki tysiące trzynastym roku pisze równolegle do prowadzenia Dziennika choroby, więc to jest też ciekawe nie miesza porządków porządek Dziennika intymnego to jest jedno porządek Dziennika choroby to jest, a ta druga rzecz i teraz tak zapytał pan redaktor, że tak mało o nich wiem no tak po pierwsze, boi się zachowało bardzo bardzo niewiele tak ja, robiąc kwerendy liczne, a no znalazł do tej pory kilkanaście, ale za to są dzienniki, które od tego właśnie 1800 trzynastego do końca, a dziewiętnastego wieku nawet 1 na początku dwudziestego Weronice, że pan tak pani profesor dla mnie nie przerywa go właściwie do dopytuje dopytuje pani może już zliczyć kart w tym momencie właśnie czy nie rozumiem, że tak jak pani to doskonale podkreśliła przed chwilą wytłumaczyła dziennik choroby jest czymś innym niż dziennik intymny dziennik pisany dla dla potomności to jest można powiedzieć takie obserwacje dotyczące czegoś co o no i wkrótce minie, bo albo podmiot zostanie wyleczone albo podmiot umrze tak zazwyczaj umiera do bardzo niewiele jest takich, które jakoś tak dziwnie kończą, ale o tym może pożarowych i rozumiem, że to nie jest coś co chcemy zachować, bo tam jest bardzo dużo takiej i zaraz powiązali fizjologii tak, a więc to raczej ma zginąć zniknąć przepaść zostać zniszczone albo albo wyrzucone, więc pewnie dlatego tak mało się zachowało to nie jest coś co co co potomni przechowywali, żeby mówić to projekt pradziadek park zabaw przy uprawiali do chronili przez tak to prawda to jest jeden z powodów, ale i też, bo skąd ta, a i fizjologia, dlaczego tak mówiłam, ale bardzo ciekawy przykład Antoniego polskiego rządu niemal równolegle prowadzi różne różne dzienniki, które mają różne funkcje, ale skąd w ogóle wziął dzień choroby tak, bo to pytanie już tutaj wcześniej napadu prywatny dziennik choroby oczywiście zapiski takie medyczne, które zresztą te są w tej chwili przedmiotem badań i różnych zespołów badaczy w różnych krajach, ale też edytorów, więc przed na dzienniki zawodowych i nie jest tak można to określić, ale takie medyczne notatki pojawiają się no my co najmniej od piętnastego wieku pewnie pewnie nawet wcześniej i ważne jest tutaj wiek 17 to znaczy wie siedemnasty to jest taki, a i to jest taki ważny wiek następuje przełom w rozwoju nauk przyrodniczych też medycznych ta jeśli chodzi o wiedzę na temat ciała funkcjonowania UE w jego osiemnastym, a mówiąc już tak mniej elegancko oczywiście to wszystko jest kontynuowane dalej, ale zaczną sprzedawać tam wiedzę tak to znaczy próbuje się tę wiedzę o pacjencie o chorobie o postępowaniu popularyzować i to wyraźnie widać w we i dużo wcześniej we Francji u nas wyraźnie się pojawia właśnie taka popularyzacja na początku dziewiętnastego koniec osiemnastego początek dziewiętnastego wieku i mam tutaj 2 przykłady 1 to przykład te i może być więcej ale, ale no tak to one są interesujące ważne akurat dla dla dzienników też to jest katechizm zdrowia dla użytku szkół i domowej edukacji Ber Bernharda Christophera Fausta niemieckiego lekarza położnika, który pisze katechizm, czyli pytania odpowiedzi pyta nauczyciel młodzież odpowiada jak zbudowane ciało, jakie choroby nam, grożąc i co należy przedsięwziąć jakieś działania, które i no pomogą zneutralizowanie New, czyli wiedza o ciele, ale też o higienie i taka podzieli się co zdrowotne tak to był niezwykle popularne jest 150 000 sprzedano w różnych tłumaczeniach na angielskiej na francuski i oczywiście też mogą już na polskiej to się okazało w 1700 dziewięćdziesiąty piąty, więc ta wiedza na temat język, bo przez rząd to jest podrzucania języka też, a zaczyna się popularyzować i drugi pan, a na la tutaj mamy jeszcze propos tego, a Fausta ja mamy co zrobić jeśli pojawia się z cebra szpica Odra biegunka albo inne choroby drugi pan, który jest tutaj wart odnotowania to te no pan Leon Leopold telefon ten ne lekarz 1 lekarze nie nadwornym Stanisława Augusta, a w Księstwie warszawskim on będzie nie pro pro chirurg, ale będzie budował, a też tą infrastrukturą szpitalną na szczepienia o swoje jeszcze wcześniej itd. ale ale ważne z innego powodu, a mianowicie takiego, że założył pismo o pierwsze pismo medyczne, ale takie popularne zatorskiej dzień zdrowia dla wszystkich Stanów i w jednym z nich niestety nie za długo ono wychodziło, bo tysiące 800 pierwszy 1800 drugi roku, czyli że nowi zainteresowanie było, ale może nie tak duże, bo ochotę miały ciągnąć to w jednym z numerów napisał taki tekst jak należy pisać do lekarza o chorobach i sposobie, którego się pacjent ma trzymać, odpowiadając mu z, opowiadając swoje dolegliwości jak niedawno na tak, szukając jakiś tam wiadomo już niemal na jakich znalazłam na YouTubie IEEE taką o taką o taki program audycję młodego lekarza skierowaną do seniorów jak należy mówić do lekarza jak usłyszała Fontana i co ciekawe on te one po pierwsze, pokazuje, jaka powinna być struktura tych wypowiedzi, czyli że mówimy, a jak wsi jak jak wygląda sytuacja przed chorobą i jakie są symptomy choroby i jakie są, a dokładne i dokładne nowość symptomy tak fizyczne psychiczne i to jak powiedziałam wcześniej podrzuca język, czyli mówi że, o czym trzeba pisać zawroty kurczy bóle głowy pragnienie duże małe dreszczy vom mity, a wstręt osobliwie zwyczajnych pokarmów obrzydzenie biegunki zatwierdzenie ból w piersiach przy czym rozkłada na części pierwszy ważny jest kolor, że ważne jest zapach i i język suchy wilgotny obłożony czerwony biały na puchu pęcherzyki spodnia część ciała w różnych sytuacjach nadęte twarda, bo ciągnione na puchu na tej żona wzięcie rozwinięcie w niej wiatry Cooper wysypka rządy symptomy kiszki wyhodowane zewnętrzne członki na pochyłej itd. to jest i to wszystko co on proponuje swoim czytelnikom zajdziemy potem w dziennikach w dziennikach choroby tych prywatnych czy mamy tutaj taką lekcję języka i lekcja obserwacji tak czy on formuje wiary stów, ale też świadków tego czym mamy do czynienia czyli, czyli choroby to jest radio TOK FM pierwsze radio informacyjne program Inter luda państwa moim gościem jest pani prof. Elżbieta Wichrowska historyczka literatury kultury z wydziału polonistyki oraz centrum badań nad kulturą Warszawy na Uniwersytecie warszawskim rozmawiamy m.in. o książce pani profesor zatytułowanej jeszcze żywi czy już zmarli dziewiętnastowieczne dokumentację emigracyjnego umierania książka ukazała się nakładem wydawnictwa słowo obraz terytoria, czyli mamy już poradniki eksperckie, które mówią jak rozmawiać z lekarzem taki sposób, aby to mogło mu pomóc, bo oczywiście każdy, kto nie posiada fachowego języka stara się we własny sposób mówić o symptomach, ale lekarz mówi dobrze to ja pomogę w tym dam wam słowniczek terminy pojęcia to jest to co nas interesuje co pomoże nam postawić diagnozę być może z po wymyślić, jaka terapia byłaby tutaj najlepsza teraz niektóre z osób, które ten słowniczek znają używają go do pisania tzw. dzienników choroby diariusz ich diariusz choroby, który zachował się niewiele, bo były bardzo prywatnej dotyczyły choroby one były przeznaczone dla potomności nie były poprawiane nie były celebrowane one pewnie miały zniknąć w momencie, kiedy znikała osoba na w sposób naturalny albo albo zostać zniszczone kilkanaście co najmniej się zachowało kilkanaście udało się pani zbadać i może to się dobra pora na jakiś cytaty z nich, aby też nasi słuchacze nasze słuchaczki zrozumiały zrozumieli cóż tam się mieściło co tam było tak to może może zaczniemy od tego dnia 0101. Dziennika najwcześniej, czyli naj naj wcześniejszego nie bierzemy się, że znajdą jeszcze jeszcze inne te dodam tylko, że w fakcie trafiłam na kilkanaście dotąd, ale za to ono na co najmniej kilkadziesiąt we w zapiskach, że były prowadzone, czyli że jakiś pamiętnikach listach zmarł Ferdynand zachował się dziennik choroby już tutaj mowa o noe Czartoryskim Ferdynand, gdzie wnuku i Izabeli Czartoryskiej o młodo zmarłym synu Antoniego Radziwiłła, więc takich śladów nie dzienników sama czy dzienniki się może też czas znajdziemy go to to jest jakby oddzielny rolę, ale takich śladów zachowanych w innych dokumentach jest dużo i to wskazuje na NATO że, że warto szukać ci i badacz ten dziennik zarząd historia tego Dziennika, na które państwu za mało takie drobne fragmenty przeczytam jest też taka nie nie nie prosta ja jak jak powiedziałam Antoni Ostrowski i który czy to jest no taka osoba, która po wyłączyła i 2 znakomite kompetencje był politykiem to jest pokolenie o 10 lat 12, a młodszy od Adama Jerzego Czartoryskiego syn Tomasza, a Ostrowskiego, a na prezesa za, a radni rady stanu w Księstwie warszawskim królestwie nagie postaci polityki ważnej bardzo dla czasów końca z czasów stanisławowskich potem w późniejszych i nie Antoni ja działam by był politykiem mego dobrze rozpoznajemy jako szefa Gwardii narodowej w i w powstaniu listopadowym, którym mówiliśmy wcześniej, a jednocześnie był znakomitym przedsiębiorcą stworzył to on stworzył również architektonicznie Tomaszów Mazowiecki i ne i nazywany w epoce polskim Manchesterem tak taki ośrodek przemysłowy i i Vukiem ni czy też, że żelaznych Huty powstawały, ale to jest ważne co innego, że poślubił no to 5 lat młodszą od siebie Józefy z morskich ostrowskich i ta pora dobra, ale czasu nie mamy, żeby opowiedzieć o ich niezwykłej miłości i to takiej takim przywiązaniu związku, który się nie wpisuje historię epoki razem polegała niezwykłość miłości zwykle to znaczy na to, że oni stawiali na nas w 2 wiele można by było i jak tak elementów, ale przede wszystkim stawiali na na prywatyzację swojego związku tak, czyli budowali ona mieszkała w Ujeździe wówczas są, pełniąc funkcje polityczne musiały często Warszawie korespondują przez 8 lat miejsce tyle trwało to małżeństwo ta więź się stać gminni i kiedy nie są razem to toczy się korespondują przecież w czy też Gorzkowa czy nie możemy osądzić tylko po świadectwa tak, a w tym wypadku mamy twarde tak świadectwem korespondencja pamiętnik pewne zachowania, a i to pierwsza korespondencja o tym świadczy, że a, że takie zdania mówimy o Księstwie warszawskim jak dobrze było dla ciebie ukochana Józiu zachować moją moją dać poczekać na ciebie chodzi o inicjację w seksualne także jesteśmy dla siebie ciałem duszą jesteśmy jedynymi zmysłem 1 ciałem no, a te same rządzą nami itd. tak, ale to też ważny element mocno eksponowany w związku fizycznego fascynacji seksualnej, ale zamkniętym w małżeństwie to po pierwsze to jest i rzeczy no nie on zresztą pisze w swoich dziennikach mówiliśmy o zakresie te fragmenty, do których już nie mogę prowadzenia Dziennika choroby po śmierci swojej lat dlatego o tym też mówię, że to był taki bardzo silny związek, żeby na tym tle pokazać co się dzieje ty dzień choroby tak, kiedy ona umiera przestaje prowadzić ten dziennik natychmiast zaczyna prowadzić 2 inne życie najlepszej żony i kolejny ten rok 1800 trzynasty Europa się wali i Józef Poniatowski przyjaciel wzajem dziś nie w pod Lipskiem, a on on rozpacza po żonie jej towarzyszy przy świecie dopiero potem dołącza do do do wojsk i z tych dzienników tych drugich tych intymnych tych pierwszych, jakie udało nam się odnaleźć, a na ziemi w naszych archiwach, czyli Stolat przesuwamy pojawienie się tej tego nurtu w Dzienniku z nich również wynika wynika ta poprzez opisy wstawania do karmienia dziecka tak ona nie mogła karmić piersią bardzo chciała to wstają razem mówimy o roku 1800 w 0910. na i próba wspólnego wychowywania dzieci, a jednocześnie jest to prawdziwy polityk magnat hrabia nic nie ujmuje mu to jeszcze 11 rzeczy on wtedy powiem za chwilę wrócimy do emigracji od w momencie, kiedy umiera i pisze ten dzień już intymne mówi, że możemy tyle samo lat zostało miał 32 lata, a życia, jakie będę chciał popełnić zresztą samobójstwo, ale był osobą wierzącą obawia się, że się Józefa spotka ta jeśli jeśli jeśli coś zrobić to dzieci potem opisują, kiedy już na kiedy przy te oczywiście 2 lata później dokładnie zapisał umiera w Tour i pod znaczy, pod którym Madera ach, ne w otaczają go dzieci jego bliska rodzina żona Roma siostra zresztą Piotra Michałowskiego cała rodzina się zbiera to był jakiś cud tak to też odczytywano, bo to są polskim, a żona na mniejsze, ale się córka dzieci jej wnuki cała rodzina się gromadzi i on widzi Józef na czas mówi oni tak znaczy to jest też to jest też np. takiego takiego związku no chyba jednak niezwykłego i zaś i teraz na tym tle fragmenty Dziennika choroby Wedla cena czas zacząć od tego co było wcześniej taka zespół retrospektywa, bo potem zaczyna się relacjonowanie dzień dzień godzina po godzinie, a nawet minuta pomoc minucie stan i zmiany, które zachodzą w chorym to jest świadectwo obserwacja świadka i ile ten uruchamia wszystkie zmysły tak patrzymy czerwone blade wąchamy tak, a sektor albo nie dotykamy ciepłe gorące, więc to jest takie a takie to totalna obserwację i zaczyna się, więc tej Res Res retrospektywy i pisze też zakochany cierpiący, bo to jego ręką jest prowadzony dziennik dzienniki prowadzą jeszcze drobne wyjaśni te prywatne zawsze najczęściej osoby na zawsze osoby bliskie i najczęściej rodzina czasem sekretarz 20maj o piątej wieczoru po piątej wieczór nastąpiły vom mity prawie samą flegmą do dziewiątej trwała transformacja potem sen nastąpi nie stały nieprzyjemny chorej, a może do godziny pierwszej w nocy po przebudzeniu mocny dość był gryzą, czyli wiatry, a potem zaraz mity, a po tych znów się nieco uspokoiła chora i czasem lub z niespokojną ością Drzymała ten stan zdrowia ciągłymi trudnościami trwał do szóstej do szóstej rana 2006. nasz był oczywiście kolejne wpisy, ale teraz kolejny ten, który chcę państwu przeczytać 26maja bardzo ważna dla dzienników choroby przy intymnych też jest istota i materialną ość, jaką wydrukujemy dzienniki i nie nie pokażemy ich to to bardzo niewiele widać nie widać przekreślenia napisali pomyłek nie widać plam najprawdopodobniej to są tuzy i tylko po tym, widać też osobiste emocjonalne pisanie, bo wszystko jest tutaj zobiektywizowane zracjonalizowany 2006. korekta z 25maja początku poranka nikogo już nie poznawała nie poznawała miała czerwone brunatne plamy na twarzy podobny kolor był ust rzucania silne pomnożył się mówić lub nie chciała lub nie mogła wzrok miała bardzo okrutny uryny odejście od wczoraj wstrzymało się rzut był od renty twardy o samym południu okresie na ustach podłożonych pod chorą pokazała w godzinę w godzinę powtórnie już więcej trzecie szósty u rynną były przemoc złe, ale wraz z odchodami wsi z palmy rzucania się zmniejszać się zaczęły, lecz nikogo nie poznawała ich wcale nic nie mówiła w 2 Enemy jej dane zostały, lecz w niej bez skutku wieczorem znacznie była spokojniejsza rzucania mniej mocny nocy miała obfity bardzo stolec z niezmierną fetorem to co z niej wyszło ekskrementów, po czym brzuch Station i zmiękł czerwoną brunatna twarzy i zmniejszyła się z pół godziny Drzymała reszta nocy była bez snu czy też dalej oczywiście pani profesor ja jestem za słuchane wprawdzie to nie jest poezja tak jak Grzegorz dziesiątej ale, ale jest to życie ludzkie, więc taka powiedziałbym proza dotycząca ludzkiego życia inni, dobrze więc 2007. korekta 28maja znów pomyłkami otworami ku polepszenie znacznie się okazało zaczęła poznawać osoby i mówić bardzo rozsądnie kilka razy uczuciem powtarzała Bóg dobry zdaje mi się, że wyszła z niebezpieczeństwa dość z gustem Piła rosół wieczorem niezmiernie dostała pragnienie do tego punktu, że moment wypiła danego sobie napoju prosiła coraz więcej ze łzami gorączka bardzo była mierna 2 Enemy zostały w niej bez skutku urna nie nie odchodziła krwi rzadko bardzo mało odchodziło wieczorem więcej żywiej, a nawet na to żywo na osobę tak chorą mówiła Shi działa zaraz wytłumaczył, dlaczego to jest rodzaj żeński przy niej do północy z trudnością zyskałam, żeby mniej mówiła zżymał się cokolwiek ja z pociechą odeszła około godziny czwartej z rana mocno ją wzięła gorączka czerwony można na twarzy i w ustach język zupełnie suche aż do twardości i co jest do podziwiania, że pragnienie zupełnie ustało mówiła z rana głowami słabnie myśli się dzikie snują przez dzień po tym, całym nic nie mówiła sposobem patrzenia okazywała, że zna rozumie wszystko ja myślę, że teraz doskonale państwo rozumieją, dlaczego tego typu literatura nie była literaturą, którą ktokolwiek chciał zachować, bo oczywiście to były relacje, które były przydatne dla lekarzy, które były w, że przydatne dla osób, które chciały pomóc tu i teraz w danym momencie no ale raczej to nie jest coś czym potomni chcieliby się dzielić myślę, że po wysłuchaniu tych kilka przykładów doskonale państwo rozumieją dlaczego, ale miała pani profesor także wyjaśnić, dlaczego tam został użyty rodzaj żeńska, dlaczego został użyty rodzaj żeński, a nie i znów, gdy sięgamy do autograf rękopisów to widzimy, że któryś momencie zmienia się zmienia się zobaczyć czy zdołam państwu przeczytać ten fragment fragment gdzieś się, gdzie się zmienia charakter pisma bez wytłumaczenia dalej w rodzaju męskim, a i i mnie pisane, ale inną ręką wyraźnie, a i teraz tak i jaka historia odnalezienia tego Dziennika część dzienników te choroby znajduje szukają z Rzymu lans inwentarza taki klasyczny sposób natomiast w mini, lecz w cenę, kiedy pracowałam potem wydałam dzienniki intymne Antoniego suskiego, czyli wtedy, kiedy on, które on pisze już po śmierci swojej żony napisałam, że jest tam, bo jest tam takie zdanie albo przed przytoczyć albo o opowiem, że w, którym w tym Dzienniku intymnym zostaje to proszę to proszę sobie spokojnie przejrzeć pani profesor ja tylko przypomnę, że to jest radio TOK FM pierwsze radio informacyjne też program Inter luda ne rozmawiamy dzisiaj o dziewiętnastowiecznej dokumentacji emigracyjnego umierania państwa moim gościem jest pani prof. Elżbieta Wichrowska historyczka literatury i kultury z wydziału polonistyki oraz centrum badań nad kulturą Warszawy na Uniwersytecie warszawskim rozmawiamy także książce pani profesor zatytułowanej jeszcze żywi czy już mardi książka ukazała się nakładem wydawnictwa słowo obraz terytoria natomiast z to ja jeszcze dodam, że już jesteśmy na ostatniej prostej przy wydaniu właśnie książki dotyczącej prywatnych dzienników choroby i prywatnych nie ma morskich szkicownik ów, który właśnie tych dziewiętnastowiecznych, bo to wyjdzie ta książka wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego nie znalazłam tego cytatu, ale brzmiało mniej więcej tak, że w w tym w tym Dzienniku intymnym osiągnięcie, że dziennik choroby mojej żony Józefy prowadzony przeze mnie kontynuowany przez ciotkę Aleksandrowicz ową, a aprobowany przez lekarza szynka, a ne i tam coś jeszcze dalej, ale tutaj była taka informacja w tym Dzienniku intymnym, na które natrafia awarii głównym akt dawnych w archiwum ostrowskich Ujazdu no i zaczęłam szukać to było pierwsze, aby poziom i nic mija 8 lat i mam telefony z muzeum, a w Tomaszowie Mazowieckim, które mieści się budynków Pałacu Antoniego Ostrowskiego, że na w dokumentach, które UE mają je zinwentaryzować tych jeszcze jakiś teczkach no jest dzień choroby czy wiedzą co to jest moja napisałam dokładnie opisał jak to powinno wyglądać no po 8 latach tak się dopiero ten ten ten dziennik pojawił stąd znaczy wyszedł na powierzchni dlatego szansa, że może będzie za chwilę kilka dziesiątek jak dobrze pójdzie tak to jest zbadania źródłowych i ich i no właśnie stąd wiedziałam, że widziałam, że 2 ręce, ale co więcej dalej początkowo Aleksandrowicz owa pisze pisze w rodzaju męskim potem już w rodzaju żeńskim, czyli Antoni nie wrócił do prowadzenia to jest skaza, na które mamy już to jest skaza, w której zaczynają się opisy załamania psychicznego na drzwiach była bardzo wierząca osoba uważa się przeistoczyła jakieś okropne rzeczy wykrzykuje co opisuje Antoni, ale tym więcej mamy na ten temat u nas w Dzienniku tym intymnym niż niż tu to co jest ciekawe w tych fragmentach, które tutaj czytałam to takie no trochę to, o czym wcześniej mówiliśmy język i Dziennika chorób jest językiem medyka izolować tym wiemy już, dlaczego bardzo z racji analizowane MO i Dziennikiem skoncentrowanym to jest z jak kamery są skierowane na uszko z pacjentem to jest 1 pokój nie ma niczego dokoła na czym to jedno pomieszczenie no i krótka krótki termin tak ważności i w tym sensie, że najczęściej to trwa 2 tygodnie, bo się prowadzi zazwyczaj dzienniki, kiedy widać, że stan jest choroby kiedy, że stan jest nos taki, który źle rokuje rzadko zdarzają się wyzdrowienia no a potem tak jak on powiedział przed chwilą, czyli że on się tak nie bardzo nadaje do i do tworzenia legendy do takich polityk familijny to tutaj mamy za moment państwu, czyli już język dlatego tak troszkę zaakcentowała mam ten moment, kiedy Antoni Ostrowski pisze chora jej za moment państwu drobny fragment z dzienników intymnych przeczytam, ale oczywiście są też bardzo ciekawym Dziennikiem, do którego w trzeciej kolejności przejdę, jeżeli Piotra Moszyńskiego postaci znanej z Mickiewicza mogą i takiego, a postaci ważnej dla Krakowa z działalności patriotycznej politycznej no ale prowadził dziennik choroby Anny Muszyńskiej dzień choroby psychicznej, a to jest połowy wieku i do oczywiście to nie bój dzienniki wydawane żaden z tych dzienników nie był wydawany teraz po kolei to co obiecałam, czyli fragmenty Dziennika intymnego Antoniego SOS opisany w 234 tygodnie po tym, Dzienniku choroby tuż po śmierć też takie fragmenty, które mówią, dlaczego to robi po co pisze to jest z tego pierwszego tuż po, czyli dotyczą takiej trochę drożej diariusza trochę biografii sam przed sobą opowiadam się szczerości, a jeżeli, kiedy cudzej użyje myśli wyznam, kto takową użyczył staram się, aby poruszenia mej duszy wiernie oddane były, czyli to nie jest oni my ja to jest to co mnie tutaj istotne uczy się sam siebie nie dopuszczam tych tylko uczuć, które sprzeciwiały się były wierze lub naszej świętej moralności chrześcijańskiej w sam siebie nie rozumiem on próbuje, jakby lekko słowa swą tożsamość, bo nam się rozpadła po tej śmierci żony i umysł skołatane najwyższym udręczeni uciskające żale i gorzki serca i umysłu dolegliwości skłonność do roku do rozpaczy pamięci utraconego szczęścia znikła, jakby moja istną ość wojna jak, jakoby domowa, bo w niej we mnie samymi własnymi uczuciami skłonnościami moja Józiu to co toczy się swoją rozdzielnie na chwilę utrapieniem duszy ciała nędzny jestestwa nieszczęśliwego męczy morduje mnie ta wojna, jakoby domowa, bo we mnie samym własnymi uczuciami skłonnościami tocząca, a tocząca się dziennik ten służy mu do kontaktu z żoną dziennik intymny ten drugi i tu jest pełna gama określeń ukochana aniele małżonką Józiu ośmielam się zatem po Bogu i Bogu miła małżonkom moja otwierać te same usta, które ci za natchnieniem serca wieczną przysięgał miłość, aby ci i teraz wynurzyć te same uczucia mają wielką wiarę o nieśmiertelności duszy wiem, iż nie widzisz słyszysz przenika aż nie mam kochanką moja nic do ukrycia przed tobą no widać, a różnice nie inne w narracji w, a w lex c w, a szukanie też, że nowych związków frazeologicznych to nie było łatwe język Polski nie był przygotowany jeszcze do tego, więc mamy lokale z literatury pięknej francuskiego, żeby tak opowiadać o tej wojnie która, która we mnie tu nie ma chorej tu jest to jest ukochana ma to jest taka no różnica i między między wdziękiem choroba tym dzięki intymnym, z którym miał świadomość dlatego pisze w 2 nie pisze przy można było zawrzeć z Vivą są to niejako 2 przestrzenie ta przestrzeń w pewnym sensie idealna przestrzeń miłości przestrzeń relacji dwojga ludzi, którzy się poznali spotkali mówiła pani wcześniej korespondencji także ta miłość, która trwa relacja, która się zmienia przechodzą wspólnie przez różne doświadczenia później to doświadczenie choroby śmierci i ta przestrzeń nowej rozdzielona na tę taką właśnie z medyka wizową Aną brutalną okrutną prawdę o ludzkim ciele, które się rozpada ludzkim ciele, które składa się z tych elementów, które ktoś momencie po prostu tak jak wszystko zanikają a, a jednocześnie ta przestrzeń idei ta przestrzeń uczucia emocje to przestrzeń, gdzie osoba albo osoby w jakiejś Unii mogą istnieć ne i to jest przestrzeń, której śmierć nie dotyka to jest przestrzeń, w której oni są bezpieczni tak i jeszcze troszkę nawiązuje do tego, o czym pan redaktor dzwonił wcześniej, czyli że, a co ja nazywam krótkim terminem ważności to z oczywiście bardzo ciekawe są, a informacje pochodzące od rodziny od rodzin tak jeśli mamy dostęp do rodziny ten cudownie, zwłaszcza w sytuacji, kiedy mamy poniesiona archiwa rozproszone, a nie jest tak jak we Francji czy one gdzie idziemy na strych i jakieś rodziny znajdujemy tam RAF z i archiwa rodzinne sprzed 100200300 lat jeśli chodzi o te dzienniki to to Antoni potomkiem tam w kolejnym pokoleniu Antoniego Ostrowskiego jest i mam nadzieję, że się nie obrazi Jan Ostrowski czy były dyrektor Wawelu od niego dużo bardzo ważnych dla mnie informacji otrzymałam np. te nie wiedział, dlaczego to życie i najlepszej żony pojawia się w kopiach to coś dziwnego i właśnie od pana profesora dowiedziałam się że, że była tradycja od babki wie od, a żeby tradycja, żeby w 1 pokoleniu kobiety przypisywały taki dziennik, który opowiada o ich gustach o jej o jej i o zachowaniach o poglądzie na życie jej zdolności, który staje się taką i wzorem to jest wzór osobowy, ale też opisana tam jest miłość między nimi przez przez Antoniego po to, i ma świadomość to coś nie zwykłą pod koniec pisze dzieci nie zazdrości, bo możecie czegoś takiego nie spotkać w życiu ja nie jestem tkliwość sentymentalną osobą Sejmu osiemnastym wieku jest dosyć racjonalna, ale nieraz się zadziwiła mam czytający i te to te dzienniki to co pisze też Antonim o, dlaczego w tych dziennikach Intel wprowadzi te dzienniki z dokładnie to co samo co współcześni badacze odkrywają opisują między nimi Filip leżę tak rekonstrukcja memory izolacja, a terapia on co zrobił w 1800 trzynastym roku jest też bardzo ciekawe natomiast ten dzień choroby do tego wszystkiego do tego przepisywania suszenie nadawał tak dlatego są tak tak jak mówił wcześniej materialną stówa za ważne też w takim sensie, że ważne jest docisk pióra dziury Józef, ale również taki stan nowy dział kiepski, a po plamy na darcie i itd. jeszcze jak chciał powiedzieć jeszcze, że w tej chwili troszkę, nawiązując do naszej wcześniejszej rozmowy pamiętam Piotrze Muszyńskim UE do wcześniejszej rozmowy w porannej o nas o tej takiej potrzebie dziewiętnastowiecznej zachowa tak w ogóle potrzebie rejestracji potrzeba rejestracji czy będzie dotyczyć śmierci czy też nie, ale raz rejestracji rzeczywistości, bo chcę opowiedzieć o dziwnym Dzienniku, który ma z chorobą bardzo wiele wspólnego, a więc ta potrzeba rejestracji odbywał się poprzez papier, ale poprzez też ikonograficzne zapisy potem fotografia tak to to jest jakby to marzenie o zapisaniu rzeczywistość i mamy taki dziennik nie dziennikarkę Świderskiego i na malarza uznanego Fernanda, choć Lena i to jest dziennik, a tak naprawdę 200 rysunków także różnego rodzaju przedstawień woleju do różnych narzędzi sięga umierania jego przyjaciółki w 1915 rok umiera walą tę gody biorę jego modelka i jego kochanka i matka, a te dopiero co urodzonej córki, która okazuje się jak tuż przed urodzeniem, że ma raka jajników i on przez blisko rok dokumentuje odchodzenie jej tam nie ma, a więc trudno nazwać ten cykl szkiców wnika też cykle te dziennikami ale, ale jest to forma Dziennika ci z państwa, którzy będą trwały w Szwajcarii to w tej chwili owej jest właśnie wystawa do końca maja i tych tych przedstawień tych artefaktów śmierci tej innej nowoczesnej formy formy umierania, którą widzę w kontekście tych dzienników, o których tutaj mówiliśmy którą, które pełnią funkcję rejestracyjną, ale też funkcje i pytanie czy terapeutyczną też no to pytanie otwarte myślę pozostawiamy naszym słuchaczom i słuchaczom bardzo bardzo panie dziękuję pani prof. Elżbieta Wichrowska historyczka literatury kultury z wydziału polonistyki oraz centrum badań nad kulturą Warszawy na Uniwersytecie warszawskim rozmawialiśmy o książce jeszcze żywi czy już zmarli dziewiętnastowieczne dokumentację emigracyjnego umierania książka ukazała się nakładem wydawnictwa słowo obraz terytoria, a informacje Radia TOK FM już za chwilę o godzinie dwudziestej trzeciej Zwiń «

Maska pośmiertna Chopina - czyli jak utrwalano moment przejścia wśród XIX-wiecznych emigrantów [cz. 2]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: INTERLUDA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 14:00

Najnowsze Podcasty

CEO TikToka grillowany przed amerykańskim Kongresem - "powtórka z przesłuchania Marka Zuckerberga"

Szczyt UE - sytuacja gospodarcza i pomoc dla Ukrainy

Wygumkowana połowa historii - o książce "Cyngielki, gwardzistki, terrorystki. Polki, które zabijały dla sprawy"

Grzegorz Schetyna: "Uważam, że ten sondaż jest inspirujący dla opozycji" [sondaż TOK FM i Oko.press]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL