O żywności roślinnej, alternatywach nabiału i trendzie zero waste

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry państwu witamy w audycji Homo science przy mikrofonie Aleksandra Stanisławska Piotr Stanisławski Crazy nauka PL jest z nami zdalnie gość dr habilitowany inż. Łukasz opuścić dzień dobry i dobry nasz gość pracuje na wydziale nauk o żywności i rybactwie zachodniopomorskiego Uniwersytetu technologicznego w Szczecinie, a rozmawiamy dziś właśnie żywności i żywności roślinnej o alternatywach nabiału również w kontekście trendu 0 waste waste w produkcji jedzenia Rozwiń » no i będziemy mówili m.in. o jogurtach i camembert ach, z kursów zabrzmiało tajemnicza co to są te Makuch to jest pierwsze pytanie, bo to jest zdaje się absolutna podstawa tej działalności badawczej, którą pan prowadzi tak makowe to jest taka bardzo specjalna grupa surowców, która budzi nasze zainteresowanie już od dawna, a tak naprawdę są to wy Tłoki, które zostają po odłączeniu, ale z nasion oleistych, czyli np. ze słonecznika lnu konopi czarnuszki amarantus oczywisty z każdej nasionka, z którego produkujemy olej, a ten Maków są de facto z nami od końca czy zwrotkach zaczęła tłoczyć oleje pozostają te wypoczynek no to są bardzo cenne wg nas bardzo cenne surowce uboczne przemysłu rolno-spożywczego, które dotychczasowo były po prostu marnowane, ale postanowiliśmy przyjrzeć w jaki sposób w jaki sposób jego zysk ciekawy sposób zagospodarować a dlaczego one są cenne co takiego zawierająca jest cenne dla ludzkiego organizmu i dlaczego mogą konkurować z tradycyjnym nabiałem pod względem właśnie wartości odżywczych przede wszystkim posiadają bardzo dużo białka należy też powiedzieć, że produkt ta produkcja tych maluchów jest bardzo powstawanie takiej ilości Makuch jest bardzo duże nawet strony naszą zostaje około 600kg naukowców, które zawierają do 3040% białka, czyli nadal posiadają wartości odżywcze posiadają bardzo cenne fido związki przeciwutleniacze, czyli wszystko co jest zawarte praktycznie tych ościennych ośrodkach poza olejem zostaje w tych kuchniach i do tej pory nikt nie wpadną pomysł w jaki sposób taki dla nas, czyli dla ludzi w ciekawy sposób wykorzystać i oczy, które ma ruchy są takie najbardziej wartościowe czy roślin w Polsce rosnących czy może z zagranicznych roślin generalnie w naszej działalności skupiamy się na tym, żeby makowe, które wykorzystujemy no wiadomo na świecie bardzo dużo rodzajów natomiast Makuch, które wykorzystujemy postawy postawiliśmy na naukę z roślin, które są produkowane czy uprawiane w Polsce tak, czyli taki podział lekko loggia amarantus np. czy słonecznik, więc chcemy również, żeby te nasze produkty finalnie dzięki temu miały krótki ślad węglowy, że pochodziły z naszych polskich tłoczni i z naszych polskich obrad no dobra, a co z tym dalej można zrobić, bo wyobrażam sobie, że takiej tłoczni no zostawiają to co dla nich cenne, czyli ten no tłuszcze wychodzi taka jakaś zapewnienie zapewne pogniecione masa i co państwo w ogóle z tą masą robią po co po znaczy co robimy może sobie po co po co czyli, żeby odpowiedzieć od problemu ekologiczne, ale również na zapotrzebowanie rynkowe konsumenckie, ponieważ my skupiliśmy alternatywa nabiału, czyli o innym ja bardzo często powtarzam, że takie nieszablonowe podejście i do sprawy i ogranicza nas tak naprawdę tylko wyobraźnia pozwala z tych produktów całą gamę nowych z tych surowców opracować całą gamę produktów skupiliśmy się na alternatywach na biało, dlatego że bardzo wiele osób przechodzi na te diety plan bez tak, czyli eliminują jogurt kefir produkty zwierzęce ze swojej diety, a jednocześnie, eliminując te produkty przestają sobie dostarczać tej korzystnej mikroflory, czyli tych korzystnych bakterii kwasu mlekowego probiotyków itd. no i muszą je te bakterie czy mikroorganizmy generalnie suplementować, a my chcieliśmy stworzyć szczep pracujemy na całą grupą produktów, która będzie prosty sposób mogła dostarczyć tych tylko te mikroorganizmy konsumentom, którzy przechodzą na te diety roślinne tak czyli, czyli co można stworzyć można stworzyć alternatywę dla jogurtu dla firm dla mleka, czyli napoje roślinne to wszystko można poddać fermentacji, czyli zaangażować tymi mikroorganizmy jak również można z takich produktów opracować np. roślinne alternatywy serów pleśniowych, czyli kamy Berta, ale również zastosować tematów bez fermentacji jako po prostu dodatki do żywności w stabilizatory musi, czyli majonez bez puszczonych no dobra, ale wychodzi ta wchodzą też przepraszam wytłoczony i one i teraz posłużę tzw. chłopskim rozumem się w nauce w ogóle słabo sprawdza, ale jednak zaryzykuję są bardzo dalekie przejmie jeśli chodzi o takie skojarzenia od tego co jest podstawą produktów nabiału tak, czyli generalnie mleka mleko ma mnóstwo wody ma no i pokryte jest emulsja zawiesi najdalej generalnie mamy coś co zupełnie tego mleka nie przypomina i teraz serio są państwo w stanie namówić te bakterie, żeby one chętnie finały wytłoczony zamiast wycinać mleko jak to się dzieje może to jest w ogóle bardzo ciekawe może inaczej najpierw sama produkcja sama produkcja jest oczywiście trzeba wiedzieć jak to wyprodukować, ale dosyć kuchenne tak, czyli trzeba coś zmienić coś powodować coś podgrzać coś przefiltrować przez Sitko czy przez odwzorowanie, więc nasza produkcja bym no tak śmiejemy, że mamy takie 2 główne laboratoria to jest jedno takie biochemiczne mikrobiologiczne natomiast jedno do produkcji my nazywamy kuchnią, bo to stoją właśnie roboty kuchenne blendery itd. czyli trzeba wiedzieć jak to zrobić druga sprawa, że te produkty, na które my pracujemy to nie są substytutem lega tak nie pracujemy nad tym co nas czy czy produktów nabiałowych to nie są substytuty, czyli coś co w 100% ma oddać cechy tego mleka jogurtu kefiru itd. czy sera natomiast są alternatywy roślinne alternatywy, czyli one mają pewne właściwości czasami kolor tak, ponieważ nasiona no czy czarnuszki np. są czarne tego nie przeskoczymy, ale niektóre ekstrakty czy ten, bo jest np. w celu są takie jasne bardzo przypominające mleko no i co ciekawe, że te mikroorganizmy klasyczne tak będą nas, które wykorzystywane są w kulturach mleczarskich dotychczasowo do produkcji tych klasycznych produktów nabiałowych bardzo chętnie rosną sobie wykorzystują też substraty, czyli Makuch do wzrostu i do przeprowadzania procesu transformacji, ale są dokładnie te same szczepy bakterii, które są właśnie znane chociażby wybór czegoś innego państwo jakoś nie wiem selekcjonuje ją czy coś innego się z nimi dzieje to są dokładnie te same szczepy, czyli my postawiliśmy na wykorzystanie kultury kultowych filmowych kultur probiotycznych szczepów pleśni tych szlachetnych szczepów pleśni, które znamy sera, czyli nie szukamy nowych mikroorganizmy, które mogłyby na tym rosnąć, chociaż to też badamy, ale w tym w tym głównie na tym się skupiliśmy, żeby wykorzystać to co znamy rozumiemy wiemy jak wiemy, czego się spodziewać po tych mikroorganizmów co w takim razie można powiedzieć o jogurcie i o serze typu camembert wytworzonym z tych kursów, o których rozmawiamy w porównaniu do o tych tradycyjnych produktów no od no leśnych, jaki jest ich smak, jaki jest ich zapach i właśnie jak i jakie one mają wygląd konsystencję co można powiedzieć, jakby w porównaniu do tego co znamy ze spółek sklepowych przede wszystkim należy podkreślić, że one znaczą one mają wiele wspólnych, ale mają również cechy różniące jeśli chodzi o cechy od trochę różniące od tych produktów klasycznej tak jak powiedziałam być może czasami barwa być może czasami konsystencja, ponieważ jednak to jest nasion więc, więc nie ma takiej dokładnie takiej samej konsystencji natomiast bardzo wiele cech wspólnych, a czasami nawet takich cech lepszych niż klasycznych produktów nabiałowych, czyli naszych produktach bakterie ma wycofują się wysoką przeżywalność tak, czyli bardzo dużo tej baterii w czasie przechowywania chłodniczego żyje w tych produktach, czyli tej korzystnej mikroflory co ciekawe w przypadku np. z serów roślinnych ten profil smakowo zapachowe, które badamy również te związki lotne, które kształtujące to jak odbieramy produkt zapachowo są bardzo w bardzo zbliżony ten profil jest do profilu prawdziwego sera jest, gdybyśmy zamknęli oczy bogom, ale taką alternatywę rośliną mielibyśmy wrażenie, że to badamy m.in. z naukowcami z Poznania mielibyśmy wrażenie, że kochamy prawdziwy ser zachodzą też tam na czwartych serach roślinnych alternatywa serów roślinnych 2 procesy, które głównie kształtują dojrzewanie takiego klasycznego sera camembert, czyli PRoto Eliza jest rozkład Białek LIBOR za to jest rozpad tłuszczy, czyli dzięki temu ten ser camembert robi się takie spływające w środku i co się okazuje, że nasze produkty mimo tego, że nie układają się w takim stopniu, ponieważ jak powiedziałem to są surowce roślinne ściany komórkowe w ogóle tam jest mniej tłuszczu, czyli one są mimo tego, że mają wysoką wartość odżywczą są niskokaloryczne, bo tam jest znacznie mniej tłuszczu, ale te procesy ich tego dojrzewania zachodzą bardzo zbliżony sposób to jest w ogóle bardzo fascynujące jak mikroorganizmy, rosnąc na matrycy roślinne, gdzie są inne białka inne kwasy tłuszczowe te procesy przeprowadzają bardzo podobny sposób no to brzmi fascynujące, że te uzyskuje się bardzo zbliżona nawet lepsze efekty niż w przypadku wykorzystania mleka zwierzęcego, wykorzystując odpady produkowane przy wytwarzaniu olejów np. naj tutaj mamy całą grupę ludzi, którzy nie tylko po prostu nie chcą jeść produktów zwierzęcych, ale też np. nie mogą bo, ponieważ no nie ma nie mogą spożywać laktozy ryby poszukują takich produktów, które byłyby właśnie lekkostrawne czy też nisko tłuszczowe tam się wydaje, że tutaj całkiem duża gałąź przemysłu się otwiera i tutaj jedno pytanie się w związku z tym nasuwa już istnieją w tej chwili na rynku rozmaite sery wegańskie tzw. sery wegańskie no tutaj ludzie narzekają, że to w cudzysłowie nie cierpię tego stwierdzenia, ale przytoczę sama chemia, że to jakieś kleje w tym są nie wiadomo co, że to cała sama sztuczność i w ogóle nie powinno się tego jadać, bo to niezdrowe no to ja widzę, że chyba tego problemu nie ma w produktach, które pan opracowuje tak stawiamy na tzw. proste ale kiedy na takiej gry najbardziej po prostu rozwiązania są najlepsze jak najmniej skomplikowane, czyli wyk bierzemy surowiec angażujemy mikroorganizmy staramy się nie dodawać żadnych dodatków co więcej tutaj tak jak pani wspomniała nasze produkty nie zawierają laktozy, czyli no dla konsumentów, którzy nie trawią dla tego cukru mlecznego no ten mankament jest jakby pominięty kolejna sprawa nie ma Białek mleka, czyli nie są alergen zawierają bardzo dużo błonnika włókna, czyli no są lekkostrawne i korzystne dla naszych elit np. tak, czyli no co prawda tak na produkty, które na rynku są to są produkty to przetworzony dlatego staramy się w prosty sposób nasze produkty jak najmniej dodawać sztucznych dodatków albo w ogóle nie Doda, a jeszcze chciałem spytać o taką kwestię jak faktura tego, bo to jest 1 rzecz, która jest bardzo istotna przy czym no i jedzeniu produktów mamy pewne oczekiwania tak, jeżeli w czymś co ma być dla nas gładkie nagle okazuje, że jest chropowate to odbiór, nawet jeżeli to świetnie pachnie może być zupełnie mi w jaki sposób jak to faktury taki powiedzmy dajmy na to taki camembert czy jednak te tematy ruchy, które zakładam, że są dość można powiedzieć szorstkie czy one są tak rozdrobnione jak to potem działa niekoniecznie te produkty są szorstkie, bo to jest kwestia obróbki technologicznej, czyli tego mielenia czy obróbki termicznej np. natomiast sam produkt też czy tutaj też należy podkreślić, że to zależy od surowca od konkretnego rodzaju nasiona, bo mamy co najmniej pracujemy na co najmniej 810 rodzajach nasze, czyli niektóre surowce racja zgodzę się mogą być chropowate, ale niektóre odpowiednio obrobione zaczynają być tak mieć taką fajną gładką konsystencję dlatego no to zależy, jakie surowce pracujemy jazd gracze króciutkie pytanie, kiedy będziemy mogli kupić w sklepie mam nadzieję, że niedługo prowadzimy rozmowy z dużymi producentami jest w Polsce w Europie pracujemy nad ochroną naszej własności intelektualnej, czyli chce opatentować nasze rozwiązania mam nadzieję, że w przeciągu roku 23 maksymalnie uda nam się uda nam się pierwsze produkty jest gdzieś tam z partnerami przemysłowymi wpływać na rynek jasne to będziemy jeszcze pytali o parę szczegółów dotyczących tego wprowadzenia drugiej części na pewno będziemy też pytali o zespół, który nad tym pracuje, bo wiemy, że to jest bardzo ciekawa grupa i to tak bardzo nowe interdyscyplinarne Towarzystwo naszym gościem jest dzisiaj dr hab. inż. Łukasz opuścić z wydziału nauk o żywności i rybactwa zachodniopomorskiego Uniwersytetu technologicznego w Szczecinie na ciąg dalszy rozmowy zapraszamy po informacjach Radia TOK FM witamy państwa ponownie druga część audycji Homo science ponownie Aleksandra Stanisławska Piotr Stanisławski Crazy nauka PL i wciąż jest z nami gość dr habilitowany inż. Łukasz opuścić wydział nauk żywności i rybactwa zachodniopomorskiego Uniwersytetu technologicznego w Szczecinie witam panowie pytam rozmawiamy o no właśnie bardzo sumie dziwnym jak dla mnie pierwszy rzut oka pomyśle, żeby z Maków, czyli pozostałości użyję tego sławy tłoczyć po wypłacaniu oleju, czyli z tego co nie jest olejem, ale wciąż jest roślinnym materiałem zawierającym właściwie całe mnóstwo różnych wartościowych składników i żeby zrobić z tego coś co będzie substytutem nabiału dla osób, które nie mogą nie chcą jeść nabiału i tułów rozmawialiśmy o tym w pierwszej części udało się nakłonić mikroorganizmy bakterie grzyby, które właśnie odpowiadają za tworzenie tego co znamy jako nabiału z serii chociażby tak jak camembert te organizmy bardzo chętnie korzystają z tych Maków i udaje się wytworzyć coś co naprawdę przypomina smakowo i zapachowo te znane produkty nabiału teraz chciałem spytać o to kto to właściwie robi, bo wymaga to bardzo wielu rozmaitych umiejętności i to nie jest robota dla 1 specjalisty i przede wszystkim warto jest podkreślenia, że nasz zespół interdyscyplinarny łączy 2 uczelnie, czyli rzecz się dzieje na zachodniopomorski Uniwersytet technologiczny w Szczecinie w ogóle wszystko dzieje się w Szczecinie tak natomiast druga druga uczelnia, która uczestniczy również naszych badaniach Pomorski Uniwersytet medyczny, czyli mam współpracujemy z medykami w zakresie właściwości prozdrowotnych tych naszych produktów m.in. również przeżywalności mikroorganizmów w takich warunkach symulowanego przewodu pokarmowego wpływu naszych produktów na na patogeny żywnościowe, a mam w swoim zespole no cały całą całą paletę naukowców można pani mamy mikrobiologii i technologia jestem też z wykształcenia biotechnologii technologiem żywności, ale mamy również mikrobiolog wiedeńczyków tak jak powiedziałem mamy również przedstawicieli nauk medycznych angażujemy doktorantów studentów, czyli cała gama ludzi młodych ludzi to warte podkreślenia pracuje nad nad tym pomysłem realizujemy to głównie w ramach grantów tak, czyli główny gracz, na którym pracujemy to wszystko z i wynika, jakby z tego finansowania programu robionego to jest Narodowego centrum badań rozwoju, ale również zyskaliśmy środki Narodowego centrum nauki, gdzie to szewską fizycznie odbyła, bo mówi pan wcześniej pan mówił o tym, że to są oka jest klasyczne laboratorium, ale jest coś co jest tak naprawdę kuchnią czy to jest takie typowe wyposażenie uczelniane, gdzie się dzieje ja ja mam ja pracy w takim specjalnym Instytucie centrum demobilizacji innowacyjnych materiałów opakowaniowych i tutaj mamy swoje całe zaplecze mamy bogate zaplecze badawcze laboratoryjne duży budynek, gdzie to wszystko robimy natomiast to jest teren ten Instytut wchodzi w struktury wydziału nauk o żywności rybactwa ZUT w Szczecinie, czyli kształt nasz wydział kształci technologów żywności żywienia mikrobiologii również dialogów i rybaków, ale skupiają się na tych na tych rzeczach, które odnoszą się naszego projektu, czyli ile kształcimy bardzo dobrych warunkach i zabrać kolejnych dydaktycznych i technologów żywności i dietetyków i ludzi związanych z mikrobiologii, a próbował pan tych produktów, które wytwarzają państwo w kuchni każdy próbuje osobiście jak jak widać bez znaczenia mam nadzieję słychać nadal żyje także zapewniam państwa, że wszystko jest dobre smaczne i zdrowe, jakie są wartości odżywcze tych produktów, bo wspomniał pan wcześniej, że tam jest niższa zawartość tłuszczu co jest logiczne, bo temat ruchy są właśnie tym co zostaje po po usunięciu tłuszczu no pewnie trochę tego tłuszczu tam jest, ale to jest kwestia np. tego co, że osoby na diecie wegańskiej często muszą suplementować jakieś tam elementy chociażby może być radnym z wapniem jak to wygląda tu w przypadku tych produktów do też zależy od surowca tak każdy każde nasionko ma inny skład natomiast nasze nasze produkty są bardzo bogate i związki, czyli przeciwutleniacze np. polifenole flawonoidy o udowodnionej aktywności prozdrowotnej przeciw rakowe jej no tak korzystnej ceny i kiedy spożywamy tak korzystne białko TEDE dzięki m.in. procesom np. rozkładu tych Białek w tych serach alternatywach serów mamy łatwo przyswajalne aminokwasy tak, czyli również badaliśmy skład pierwiastkowy, czyli dostarczają m.in. mikro makroelementów takich uzupełniają naszą dietę również np. 2 i cynk z w dużo dużo zabierają również innych zbiorników, które są nam potrzebne do funkcjonowania, czyli co prawda inne białka tak no nie jest lekko, czyli niechby i białko i kazali na tak, ale są to inne białka roślinne o korzystnym składzie aminokwasów bym w tym dzięki procesowi fermentacji uzyskujemy np. wysoką zawartość lizyny to jest takie aminokwasy, które jest bardzo potrzebny w diecie roślinnej, bo przez eliminację tego z tych surowców zwierzęcych tym ludzie, którzy mają, kiedy plan bez cierpią przez to niedobory tego aminokwasu między innym to ja wspomnę jeszcze o innym projekcie, który się rozgrywa upada na wydziale pana udziałem napoje piwne Kombud czai chleby bezglutenowe dodatkiem maku ruchów no właśnie to też państwo opracowują i wytwarzają u siebie i czyta również ma szansę niedługo ujrzeć światło dzienne piwo napój piwny chleb bezglutenowy fantastycznie to wszystko brzmi tak debet te 2 pierwsze produkty, czyli taką uczeń naboje ile dzieją się u nas, bo o tak będzie ograniczona tylko wyobraźnia i chęć współpracy mikroorganizmów dla mnie tak natomiast bardzo ciekawym wątkiem jest są chleby bezglutenowe, które realizujemy jest zespołem zrehabilitowany Urszuli Krupy Kozak z Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie padliśmy na taki pomysł, żeby chleby bezglutenowe myślę, że bardzo dużo osób też zna mankamenty tych chleb bezglutenowy one są niesmaczne one mają specyficzną teksturę one one tak są takie, jakby nieprzyjemne też spożyć rozpadają się rozpadają się dokładnie natomiast my wpadliśmy na taki pomysł, żeby wodę zastępować tych Makuch przepraszam wodę formulacji tych chlebów zastępować ekstrakt ami smaków, czyli wprowadzamy tam białka wprowadzamy tam polisacharydy, czyli coś w rodzaju Bóg raczy coś w rodzaju takiego lepiszcza zastępujemy jak gluten i dzięki temu nasze produkty zastąpiono wodą ma ekstraktem np. smaków lnianego okazały się być lepszy technologiczny wyższe ładniejsze one też ładnie się zamieniły w czasie pieczenia chleb bezglutenowy zazwyczaj takie białe no nie miała etyczne, bo tam nie zachodzą reakcje, które zachodzą podczas pieczenia prawdziwego takiego chleba klasycznego, więc dzięki temu dostarczyliśmy również i to związków m.in. Wilanów o złym oto takie związki przeciw rakowi bardzo bardzo jednoznacznie, iż w związku z sieci krajowych znanych w przyrodzie, a więc dzięki temu lot ten temat dalej kontynuujemy po poszerzamy i staramy się również pracować na lata nad odpowiedzią właśnie osób, które mają jakieś nietolerancję glutenu, żeby za dostarczyć im smacznego i zdrowego chleba, czyli tak naprawdę to co państwo zrobili to dzięki tym tam ekstrakt tą Makuch chów to dostarczyli państwo sprężystości takiemu klubowi, tak więc to de w pewnym stopniu zastęp byliśmy gluten, czyli od liter ma za zadanie w takim klubie klasycznym not stworzyć strukturę fajną chleba, którą lubimy skórkę i ten miękki w środku ma być taki fajny między natomiast dzięki temu, że my dostarczyliśmy takiego lepiszcza stworzyliśmy pewną strukturę przypominającą prawdziwy klasyczny chleb, ale również dostarczyliśmy kilku wartości dodanych, o których wspomina no, kiedy będzie można kupić takie produkty z tej właśnie grupy, które w tej chwili mówimy tutaj też już państwo pracują nad wprowadzeniem tego na razie taki etap badawczy czy wszystko wszystko nad tym pracujemy moje moim podejściem jest to, że nauka co uprawiamy nie powinna być do szuflady oczywiście chcemy zrozumieć poznać pewne pewne schematy pewne zjawiska natomiast bardzo powstaną postawiliśmy na aspekt aplikacyjnego, żeby nasze produkty kiedyś realnie postaw no tutaj też mogę się pochwalić prowadzimy rozmowy z firmami tutaj jest z krajowymi jest piekarnia ami czy producentami żywności bezglutenowej, żeby te produkty za jakiś czas również mógł dostarczyć konsumentom na rynek dobrze to jest jedna z tych rozmów po, których mam nadzieję, że stosunkowo krótkim czasie będziemy naprawdę mili szansę skorzystać z tego, o czym rozmawiamy, bo to brzmi bardzo fajnie też cieszy mnie to, że właśnie państwo nie robią tego do szuflady, więc jest nadzieja rzeczywiście będziemy mogli tego spróbować trzymamy kciuki za dalszy rozwój za wdrożenie tych rozwiązań za trafienie do sklepów i dziękujemy za rozmowę dr. hab. inż. Łukaszowi Puszczewicz owi z wydziału nauk o żywności rybactwa zachodniopomorskiego Uniwersytetu technologicznego w Szczecinie bardzo dziękuję za sprawy czym państwo, żeby mogli państwo spróbować produktów i sobie z tego rozliczymy, a poza tym zapraszamy co tydzień na naszą audycję w międzyczasie naszą stronę kryzy nauka PL teraz czas na informacje Radia TOK FM Zwiń «

O żywności roślinnej, alternatywach nabiału i trendzie zero waste

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: HOMO SCIENCE

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 21:00

Najnowsze Podcasty

Test: Mercedes EQS SUV

Rozmowa z dr Pawłem Płoskim

Muzeum i dystans

Rekolekcje a szkoła. Problem? "Szczerze mówiąc, to kłopotliwa sprawa"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL