REKLAMA

Gdzie jest mój dom: Elmira i Ernest o Tatarach krymskich i ich ojczyźnie

Gościnnie: Wyborcza, 8:10
Data emisji:
2023-03-21 10:10
Czas trwania:
25:56 min.
Udostępnij:

Tatarzy krymscy to rdzenni mieszkańcy Krymu. W 1944 roku z rozkazu Stalina zostali przymusowo deportowani w głąb Azji i na Ural. Wielu zginęło w drodze. Mimo że Tatarzy krymscy żyli na wygnaniu, zawsze marzyli o powrocie do domu. Elmira i Ernest urodzili się w Uzbekistanie, ale wiedzieli, że ich domem jest Krym. Wrócili, gdy mieli kolejno 20 i 25 lat. W 2014 roku Rosja zaanektowała Krym i zaczęła prześladować Tatarów krymskich. Innymi słowy, ponownie pozbawiła ich domu. Dziś mieszkają w Warszawie i tworzą restaurację Krym, która nie tylko karmi, ale także ma pokazywać i zapoznawać ludzi z historią i kulturą Tatarów krymskich. Z Ernestem Sulejmanowem i Elmirą Seit-Ametową, założycielami restauracji Krym, o krzewieniu kultury tatarskiej w Polsce rozmawiają Urszula Pieczek z "Gazety Wyborczej” i Mariia Semenchenko, ukraińska reporterka i dziennikarka. Rozwiń »
Więcej podcastów na https://wyborcza.pl/podcast. Piszcie do nas w każdej sprawie na listy@wyborcza.pl. Zwiń «

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
od kas powstał w ramach projektu Ray tracing imigranckich Europie Emilia dofinansowanego przez komisję europejską to jest ósma 10 podcast gazety wybór rozmawiamy od domu z Tatarami krymskimi ósma 10 podcast gazety wyborczej w dzień dobry państwu w ósmej 10 stron śledczy gazety wyborczej jest ze mną Maria męczennik oko ukraińska dziennikarka reporterka, która poprowadzi ze mną ten podcast dzień dobry miło mi, że jestem tu dzisiaj mamy i maszyn mi gośćmi są dziś Sernas Rozwiń » Sulejmana off i Emira Said metrowa założyciele restauracji Kreml działającej w Warszawie bardzo też powiedzieć, że Emira jest artystką, która tworzy w technice batik, a Ernest przed tym jak został restauratorem był też dziennikarzom i był związany z polityką i będziemy tutaj dzisiaj rozmawiać nie w kontekście dziennikarskim ani nie o sztukach wizualnych natomiast porozmawiamy o tym co to jest dom i jak myślą o domu dzisiaj nasi goście dzień dobry dzień dobry jestem jeden z kartką z Kijowa i temat domu jest teraz dla mnie niezwykle drażliwej będąc tymczasowo w Warszawie zdałam sobie sprawę, że mój dom jest częścią mojej tożsamości i to nie tylko miasto, w którym mieszkam, gdy stracimy nie tylko poczucie bezpieczeństwa we własnym domu, ale często sam dom jest niesiony przez rosyjską wojnę myślę więc, że Polacy też mogli pomyśleć o tym, że mogą stracić dom temat domu jest teraz ważne dla wielu a tym bardziej dla tych, który tracą ją z pokolenia pokolenia jak to Krymski Tatarzy no właśnie to jest pytanie, która narzuca się jako pierwsze, skąd do nas przyjechaliście to nasze podróże z do Warszawy była długo, a na początek wojny dla nas wojna się zaczęła czternastym roku i musieli wyjechać stamtąd i czternastego roku już mieszkali w Kijowie no i 3 lata temu przyjechali do Warszawy nasza podróż od domu od tego miejsca gdzie czuliśmy się idea, a jak wcześnie mówiła pani, a w bezpieczeństwie jak czuli się w tym miejscu, gdzie mieli korzenia, a wyjechali, a właśnie, kiedy kupowała Rosja dlatego powiem także to jest trudna jest historia, bo ona trwa już od 9 lat marże, a Mira dla ciebie krem jest domem jeśli myśli już od domu to myślisz o Krymie tak oczywiście bo, a ojczyzna może być tylko 1 i cały czas w serce w duszy to zawsze mam wspomnienia o Krymie, bo tam ze Stali się nasze rodzice nasze rodziny brat np. z rodziną i bardzo martwimy się o tym, że np. moje ojciec już ma 85 lat, a Ernesta ojciec tak samo i nie możemy odwiedzić trzeba jak dzieci, zanim pilnować, a oni powiedział, że tyle czasu marzy by wrócić do Krymu teraz nie będą wyjrzeć z tej ziemi, którym marzyli od dzieciństwa od czasu deportacji no właśnie powiedziałem, że twoje rodzica czy wasz rodzica marzyli o tym, żeby rodzic do kremu to gdzie byli wcześniej 404 roku Krymski Tatar Buli deportowany przez las bardzo komunistów i pani byli wysiedlonych do Sybilli Kazachstanu Azji środkowej i właśnie tam my się urodzili zamienią i powiem także, chociaż my urodziliśmy się w Azji środkowej w Uzbekistanie nigdy nie uważali, że to jest nasza ojczyzna po to jest ojczyzna naród, który tam dobrze się o sadził i który tam żyje przecież długi długi tysiące lat i ma własną kulturą, a my, jakby to niebyła na ciekawe, że urodziliśmy się tam, ale żyli nasi przed kina krainy czuli, że jesteśmy Tatarami Krymu i ojczyzna nasza jest Cream i przez naszych rodziców, a czuli wszystkim opowiedzieć o Krymie i za 3 marzyli o tym, że wrócimy w koniec, a do ojczyzny i właśnie tak się stało i kiedy zaczęła okupację to Krym bardzo dobrze nas przyjął przez tych ludzi, który osiedlił się w naszych domach, który zamieszkali tam i co dzień oglądamy dzisiaj nowe się z Ukrainy właśnie dzisiaj słyszałem jak Ruscy walczą o ruskich, którzy żyją na Krymie na Ukrainie i zastanawiałem się, dlaczego oni walczą o kulturę orska w języku i Ukrainie na Krymie przecież mają ojczyzną Rosji podli by żyć tam rozwijać tam własną kulturę własną życie oni przyjechali do Krymu do Ukrainy nawiązują język kultury i walczą o wolności ruchów to paradoks jakiś naprawdę to chciałem dopytać otarł co znaczy mówiła że, a nie przyjęto was ciepło co to znaczy no powiem tak, że kiedy przyjechaliśmy na Krym to w tych tomach, którzy szyli wcześnie nasze przetoki żyli ludzi, którzy byli przesiedlonych innych miejsc Rosji i pamiętam jak poszliśmy do domów, w którym urodziła sama ojciec i on poprosił, żeby pokazał mnie jego synowie dom, w którym on się urodził i ten mężczyzna, który mieszka w tym domu je powiedział, żeby mi poszli w błąd, że on nie da zezwolenie, bo teraz ten dom jest jego i trudno, bo na początek wszystkich tam żyli ludzie, których byli przesiedlono z różnych miejsc ja rozumiem, że oni mieli mieć własne życie, ale ani byli przeciw tego, żeby przyjechali Krymski Tatary, żeby kupowali tam domy, żeby oni tam pracowali nadal żyli i dostaliśmy taki przeciwieństwo tego, żebym tam zostali się i namówili cały czas jesteśmy z, a gdzieś tam z Angoli gdzieś tam między, bo oni nie znają historii, że Tatar Krymski z sformułowali się, że na tym miejscu Krymu przez różne różnej historycznej wydarzenie przez różny narodowości, które tam się osiedli jest mieszali się i że właśnie nasza kultura się sformułowała tam krainy jak narodowość to jest nasza ojczyzna, gdzie my powstali jak Krymski Tatar oboje urodzili się w Uzbekistanie zwrócili się na Krym młodości, kiedy Rosja anektowała Krym 9 lat temu przeprowadzili się do Kijowa teraz Warszawa jak zmieniła się poczucie domu jak czuję ten dom teraz Wąsiel postaraliśmy się stworzyć własnej krwi tu w Warszawie ta historia powstała tak wypadkowe, bo życie trwała i przez długi czas nie mogli wrócić do domu nie mogli poczuć się w tym otoczenie, w którym żyli przez długi czas na Ukrainie i postawieniem z żoną, że musimy jakoś stworzyć własny kawałek Krymu i tu w Warszawie i tak tak wypadkowość wszystko się stała, kiedy stale deportować Tatarów krymskich prawie 80 lat temu wtedy próbowali pozbawić was wszystkich do domu kultury języka tradycję nawet nazwy własne kreska tatarskich zostały przemianowane na rosyjskiej młot wiem teraz Rosja robi to samo na Krymie i starajcie się też zachować i ożywić wszystko co kreska tatarskie i reszty rację powiedz ile z tych bardzo osobistych rzecz jest teraz wasze lustracji jak czuje się tam obecność twojego brata i ojca LMiR nam niestety mamy jeszcze niema ale kiedy powstał na taki pomysł, że stworzymy tout taki dom, w którym będziemy gotować i pokazywać nasze kultury to poproszę ojca, żeby namalował nam takie obrazki, na których byłyby takie obrazy krymskich Tatar, który był na początku dwudziestego wieku i jak pokazują to byt krymskich katar i np. mam takie obrazki, na których taka stara panie w parze chały jak to było wcześniej mężczyzna, który sprzedaje na bazarze czy bryki w taki sposób, którego teraz już nie spotkasz tylko na starych fotografię i no ojciec tak bardzo był taki zachwycony z tego, że zrobi coś takie, które później będzie mieć taki sens tego, że pokazy naszych kultur i w ogóle, kto to jest Krymski Tatarzy, bo np. Adam Mickiewicz, że pisał krainy rak i Polacy o, kiedy mówi, że jest też Krym to np. osoby, którym jest tam 50 lat, więc moje odbyliśmy na Krymie, a tylko młody może teraz już niemal takie możliwości, ale na dużo Polaków odwiedzi Krym i bardzo mają takie dobre wspomnienia o tym kraju ciepłe wspomnienie i jak naprawdę to kiedy mówi, że jest krymskim w Katarze MO to Polak jakoś tak bardzo ciepło po stawi się do nas i jakimś takie powagą to może z tego powodu, że kiedyś się krymskie wolno byle w wojsku w rzeczy skoro zielsko i tak no i kiedy o stworzyliśmy jak pomyślę o 400 race to chcę, żeby ta nie był po prostu taki zakład, który zarabia pieniądze, a takie jak już powiedziałam takie wykształcenie taka, że mogliśmy zapoznać ludzie z naszych kulturą historią nie tylko z jedzeniem zwyczajem, bo to jest część naszej kultury też bardzo ważna była, żeby ludzi poznali Tatarów, których ludzi związek radziecki przez długi czas ukrywał, czyli rozumiem, że po prostu prowadzić c miejsce, które karmi jest misją tak, bo mamy nadzieję, że tak nie jesteśmy takimi biznesmenem, który myślał tylko pieniądze, bo jak naprawdę pieniądze to byle na takim drugim planie po pierwsze to było a kiedy urnę znalazł to miejsce to by zrobić coś takiego, żeby sąsiad, które znajdują się naprzeciwko wiedział o tym gdzie jest Krym, gdzie on jest komuś się zna znaleźli i jakiej on jest naprawdę, bo ten Krym, który oni stworzyli to jest nim to co była wcześniej naprawdę, bo musimy tutaj powiedzieć my wszyscy nasi słuchacze nasze słuchaczki wiedzą o tym, że restauracja kremu, którą prowadzi c znajduje się prawie naprzeciwko ambasady rosyjskiej w Warszawie, więc dla mnie to jest też takie miejsce wielkiego oporu, które po prostu, wieszając flagę pokazuje c i rzeczywiście to miejsce żyje, bo mieszkam niedaleko, więc widzę bardzo często, że przechodzą tę osobę ustawiają się kolejki i właśnie to pytanie o to co znaczy, że ten biznes, który prowadzi się czy ten pomysł, który macie jest misją jak to jest przyjmowane obecnie w Warszawie na początku ludzie mówią o tym, że o te Super miejsce, bo to takiej najwyższe ławą tego trollingu ten sąsiadów później mówi, że jest było smaczne trochę pracy jeszcze Nagel w imieniu, bo jakieś mówili urodzili mieszkaliśmy w środku Azji i duży tych dań, który wcześniej byli na Krymie i niestety nie pojął, że jest stracony, ale no nie gotujemy to codziennie i w każdej rodzinie dlatego recepty tych Dent trzeba po prostu teraz szukamy i jakby tak odnawiamy, a np. kiedy ludzie przyjeżdżają na Krym chodzą tam do restauracji to bardzo często uzbeckiej jedzenie wydają się jak krymskie tatarskie i oni nas pytań czy macie np. tam głów albo Lachman no mówię, że nie mamy takiego dużego mienia, ale mamy takie krymskie tatarskie na razie wielkiej rangi zjawiska badania mamy dużo lokalne danie np. sama albo Lach czas Bacha, ale i to jest taki makarony z orzechami włoskimi, a po, a fasolką, a jest co mamy makarony z, a więc są to jest też bardzo lokalne danie, którzy na pewno nie gotują przez to, że są inne danie waży środkowej podobnie jak mieszkaliśmy tam po prostu gotowali ich, a to już jakoś zapomnieli niestety teraz już odnawiamy i sądu, że innych dań np. Ferenc Janta, który nazywa tych ekip pierożki jak gotują i litry karabin, który mieszka tą, ale to ta sama danie, które getto Karaimi, bo jak dla mnie religia nie jest ta rzecz, która dzieli ludzi religie nigdy nie wyróżniała Narodowy jeszcze na tyle są Niemcy protestanci katolicy, ale oni się zostają Niemcami tak samo są ludzie, który różnych Air, ale 1 narodowość tak samo mają zdaniem kraj Miss kiedyś był bardzo popularne religia na Krymie i zostali Narodowy bank do ludzi, którzy wierzyli nadal w kraju mięsem, a inny przyszli do prezesa ławie albo i islam no tak powstali inny jak podzielili nas Ruscy chętnie inni narodowi sny właśnie ci sami pierożki, który nas nazywają się kibic a kiedy to jest podobny do Książnica i ani się podobnie jak książeczce mają kształt taki zmian są albo z Gdynią byli bardzo popularne tryby wcześniej i pamiętam, kiedy byli deportacji w starej kobiety babcie zawsze gotowa, ale ich ja pamiętam jak gorący trzymały w rękach ani byli na tyle gorący, że nie mogłem ani padli miał rękę i to mnie takim dzieckiem wspomnienia mam są Dani takiej, jaka już Farage u nas w domu się nazywali Kasią kasz to taki malutki pierożki w rosole gotowanym i u nas w domu się nazywali kas kas, a prawie dla mówić trzeba już Farkas albo aż choroba i jest bardzo popularny w Polsce teraz mamy nawet taki jak przysłowie, że jak dziewczyna się nie nauczy 13 te pierożki gotować na ruskie to ona nie jest gotowa wejść wyjść za nadto takich zachęt zniknęły obrazy to jest bardzo jest felerna pracę powiedziałem wszyscy nasi pracownicy i bardzo dobrze toyoty życie jest w restauracje niesamowite herbatka, która ma aromat Krymu w latach tak tak tras z różnych trawkę tym herbaty, który się nazywała skręt z kim ziołami i właśnie z tym samym, że żona jak zawsze piliśmy herbatę w kraju na Krymie, bo jak chodzili w góry to zbierali trawy no i pod temu jak zmęczony rodak doradca z gór pamiętam jak siedzieli i zawsze gotowa, ale herbatką pili z tym dramatem, który w dziale ze sobą gór, kiedy ludzie przechodzą do rejestracji i pytają czym jest krajem, jaki jest krajem jak opisuje się w swój kraj ojczyzna Tatarów krymskich swój dum, że ludzie, który nigdy nie byli Krymu jak mówię no jak przychodzą do restauracji oczywiście, że oni przychodzą za jedzenia jest zawsze, że wizytówkę krymska ta kuchnia jest ból ręki czy bryki antyki i jakby przygotowali inne narodowości czy braki, ale oni potrafią dyskutować właśnie tak, iż jak temu my, bo ta czy ma na genetyczną poziomie i polecam bardzo spróbować, bo to jest naprawdę danie, które jemy, kiedy przychodzą gości nas nie dania na od 1 lat na wszystkich wszystkie okazji to jest łatwe to jest bardzo sycące i smacznie metr pewnie o tym co mówisz, kiedy ktoś pyta, kiedy do nas przychodzą goście na początek dajemy kawy, bo UKE to jest to dla nas jak dzień dobrej i np. kiedy na Krymie do nas przychodzą goście to nawet nie pytam albo nie głoście Sąsiady Trei nie pytam, a cel tego wizji, a na początek pijemy kawy i polskie pijemy rozmawiamy o różnych rzeczach o pogodzie, a zdrowie itd. na i zapraszamy na kawę bogatym to na kasku jak to było wcześniej i to myślę, że teraz to już jest jak taka tracę, bo wszyscy jest przyzwyczajone do kawy maszyn i w Express Express reset tak naciskać na mówili w muzycznym i ciekawe Moskały tak maskę, a kawę naprawdę powiedziała Mira nie jest część naszej kultury i pamiętam nawet kiedy żyli w związku Radzieckim tam był totalny deficyt wszystkiego nawet wtedy stracimy tej części naszej kultury i bawić nasi starzy oni gotowali groch, żeby zamienić to kawą i tak chodzili goście pili i tradycję przetrwała długi czasy teraz żyjemy w na szczęście na Krymie i nasi podaje oni mają możliwość tę kulturę przekazać dzieciom, kiedy moje myśli się teraz do domu jak się czujecie ze czemu boja najbardziej tęskni cesję co pierwszy pojawia się przed oczami, kiedy ma się tę samym Krymie o rodzinie to kiedy myślimy o Krymie na początek tęsknimy za rodzicem to np. to już spółki płacy zmarł i moja mama Ernesta mamy to jeszcze mogłam pojechać, a Verne styl to w ogóle nie jeszcze czternastego roku Bytom no jeszcze bardzo tęsknimy za kurę zasadę, bo kiedyś posadziliśmy sad to dzieła różnych starodawnych drzew, w który hodowali na Krymie Krymski Tatar i potem oni się za zachowali gdzieś w górach starych wsiach, który się zniknęli niestety, ale drzewa rośli i my znalazły różne jak i gatunki tych jak Bóg śliwek i niestety ja nie wizja z tego rodzaju niestety i od razu, że przypominam góry i może to to na pewno przez to, że takiego nigdzie nie widziałem to jest blisko do mojego serca i to jest blisko do mej duszy i do tego na pewno najpierw tęsknię zatem, że tam moi rodzice i góry może ojczyzna takie pytania w ogóle bez czego dom jest niemożliwe dla CBS dom to mieście, w którym co dom jest miejsce, gdzie jest bezpiecznie to jest miejsce, gdzie są rodacy do miejsc tam, gdzie ciepło i wszystkich znają się nad, a dla mnie dom to np. kiedy przyjeżdżałam do rodziców to zawsze tak smaczny pasły się jedzeniem, które gotowały mama to jest zapach jedzenia krymskie tatarskie wydamy tej zapory to on to ją jeszcze do was na zakończenie takie pytanie, ponieważ wasza droga jest długa i wasze domy pewnie były różne i chciałam zapytać co wam tutaj w Warszawie daje takie poczucie domu żadnych rad zaczniesz zacznę od tego, że w ogóle w Polsce cieszymy się i bezpiecznie i no jak w domu w tym sensie, że bardzo taka jest przyjazna atmosfera od ludzi po ludzie naprawdę Polacy jest niesamowity i lubi bardzo gościć takiego w restauracji happy w to może więcej pocić dom tego stało, kiedy otworzyliśmy tam restaurację teraz to nas przechodzą ludzie różne i Polacy i Ukraińcy Białorusi i Katarze z Krymu Kataru teraz tu jest coraz więcej oraz zmiany zmierzają z powodu mobilizacji, czyli początku wojny i różne czasy wyjechali stamtąd muszą jakoś przeżyć ten czas trudny dla nich i mamy taki tu w Polsce mamy duży duże wsparcie, które nas z właśnie i podtrzymuje, że jesteśmy sami, że ludzi wspierają to jest niesamowite to bardzo dziękuję za to że, choć legislacja swoją historią i też za to, że tworzycie ten dom w swojej restauracji, bo rozumiem żal was też pachnie w arii właśnie tam mieszka jest domem dziękuję wam za tą rozmowa prowadziliśmy ją razem miano wam już babeczek media mają cienką, a naszymi gośćmi dzisiaj byli Ernest Najman no i Emira Said metrowa całe życie w restauracji krem bardzo dziękujemy do usłyszenia dziękuję dziękuję bardzo, gazety wyborczej od kas powstał w ramach projektu EFRA imigranckich i Europie media dofinansowanego przez komisję europejską Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: GOŚCINNIE: WYBORCZA, 8:10

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Słuchaj wszystkich audycji Radia TOK FM kiedy chcesz i jak chcesz - na stronie internetowej i w aplikacji mobilnej!!

Dostęp Premium

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA