„Burza i zwierciadło” prof. Krzysztofa Mrowcewicza

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska prof. Krzysztof Krawcewicz historyk literatury kultury znawca baroku eseista autor m.in. książki małe folio wykładowca Akademii teatralnej w Warszawie dzisiaj gościem godzinę kultury witam serdecznie witam w spotykamy się wokół najnowszej książki burza i zwierciadło wydanej przez wydawnictwo znak i zanim samej książce porozmawiamy chciałabym spytać, skąd pana ta fascynacja barokiem to zanurzenie się w tamtym czasie w Rozwiń » tamtej sztuce tamtej literaturze tyle miał pan do wyboru w wybrał pan epokę, której nazwę można by było przetłumaczyć z portugalskiego barok jako Perła o nieregularnym kształcie Otóż pani odpowiedziała w zasadzie, ponieważ mamy coś pięknego jeszcze na dla tych coś to nie jest takie standardowe co jest co pasuje do pewnego wzorca co jest jakoś uporządkowane myślę, że barki odpowiadał mi z 1 strony pod względem mojego temperamentu presja też biega lub rzeczy nieregularne dzikie tajemnicze, a z drugiej strony oczywiście także wydawała mi się Niewiem myślę, że kiedy wybierałem były jeszcze bardzo młody, ale wydawało mi się, że nasze czasy to jest taki nowy barok, gdzie coś się zmienia gdzie, gdzie nie ma już takich punktów stałych, gdzie wszystko jest w ruchu wydawało się, że baru ktoś z takim sieć sieci maksymalnie spotęgowane go ruchu, ale oczywiście w porównaniu z naszym światem nad w ogóle nie dać tego porównać na świat też niebywałym ruchu niebywałej zmianie stron przypadkiem w tej epoce często się do tych barokowych nurtów nawiązuje do wtedy estetyki barokowych bardzo wielu dziedzinach sztuki nawiązania tego co w powiązaniu baroku ze współczesnością jeszcze myślę porozmawiamy w trakcie naszej rozmowy, ale teraz muszę pana zapytać tego głównego bohatera książki czy Daniela Zaborowskiego, bo to jego przygody, gdy służy nadwozie Radziwiłłów opisuje pan burzę zwierciadła Daniel Borowski, który jak czytamy w dramat personę był punkt cięciem najlepszym Medykiem wśród poetów najlepszym poetą wśród medyków bardziej był Medykiem czy bardziej był poetą no niestety był bardziej Medykiem, a jeszcze bardziej był agentem politycznym, dlatego że na dworze Radziwiłłów raczej jego poezja to tylko dodatek do jego rozlicznych zatrudnienie innego rodzaju to bardzo źle dlatego, że to był naprawdę wybitnie utalentowany poeta tylko, tyle że poezję jak, jakby powiedzieć jak to dawno pił dawniej pisano właśnie m.in. miny mi on swoich listach często te pierwsze powstawały na posiadanym, czyli biegu po prostujemy to bardzo łatwo chyba przychodziło, a zarazem był niepospolitym artystą słowa i takim artystą słowa na poziomie europejskim rzeczywiście myślę, że w Polskim rocku można porównać włącznie z Janem Andrzejem Justynę, który korzystał z niektórych tekstów na Borowskiego to widać on gdzieś ten tekst na Borowskiego znał ale, toteż jest taki projekt Europejczyk poeta poruszający się po całej Europie poeta no wielkim talencie można niestety to tu już zaczynają pokazywać pewne pęknięcia w Polskiej kulturze siedemnastego wieku to znaczy dla Radziwiłłów ta poezja nadmorskiego na ostatnim miejscu, a nie był poetą dworskim to nie jest właśnie nazywa się często też nurt poezji wal ski tak naprawdę powiedział krótko dodatek ma ktoś w domu Radziwiłłów trzeba było napisać epitafium napisał były jak zaślubiny Note napisał wiersz na zaślubiny prawda jakiś tam okazję pisał, ale generalnie miał co innego roboty trzeba opuścić krew trzeba było odbyć misję dyplomatyczną tego było najwięcej dawać recepty pisał wiersze Echa na morze nie pisał wiersze, ale listy niektóre wpisy od początku do końca pierwsza tak sobie po prostu rzucał te wersy to nie jest to też mnie tak zafascynowało w tej postaci to nie jest taka standardowa sarmacka poezja to właśnie poezja poezja właśnie ta Perła nieregularnym kształcie tylko po tak z 1 strony piękno perły jest piękne perły proste, ale z drugiej strony właśnie czyli, czyli te pierwsze są piękne, ale mają w sobie jakiegoś takiego nieregularnego ducha, który już od od odróżnia je od tej poezji renesansowych ten skrajnie uporządkowany w zachwyca się pan Daniel Naborowski, ale to pierwsze spotkanie z przedstawicielem baroku to było spotkanie z Mikołajem tempem Sarzyński tak tylko, tyle że system Sarzyński pod pewnymi względami zaprzeczeniem na Bruskiego po, o ile Borowski jest poetą, który właśnie pisze tak jak wówczas się w Europie pisało, czyli JATO nazywam manieryzmu, czyli w takim stylu stylu klasycyzmu, ale klasycyzmu przed przetworzonego prawda to jest ten maniery literackiej to sęp Szarzyński był takim jednym z pierwszych w ogóle europejskich też pokazuje jak na jakim poziomie była ta nasza literatura na pierwszych taki prawdziwie barokowych poetów napisał bardzo pokrętnie Adam Zaborowski bardzo jasno oni są pod względem stylistycznym zaprzeczeniem swoim to sąd myślę też, że ja zawsze uważałem, że tylko człowiek, więc jeśli sęp Szarzyński miał myślę bardzo splątane i skomplikowaną osobowość to na Borowskiej zupełnie inaczej ona on ona oczywiście też przeżywał różne swoje wątpliwości rozterki, które są typowe dla tamtego czasu, ponieważ rzeczywiście na jego oczach, jakby upadała pewna pewna forma nauki pewien kształt nauki, która kończyła się ta nauka jeszcze korzeniach starożytnych zaczynała się nauka już nowożytna i pewne rzeczy, których się uczył na uniwersytetach w Bazylei w planie Padwie okazało się zarażone są nieaktualne, bo nauka poszła w innym kierunku w tym kierunku matematycznym w tym kierunku, w którym powietrznym, którego symbolem może być Kartezjusz, gdzie analityczny tak bardzo analitycznym bardziej logiczny uporządkowany opartym na właśnie na tym modelu matematycznym przecież chemia nie była dyscyplinę opartą na matematyce dla epoki Daniela Borowskiego, więc on po prostu, że tak powiem tracił takie właśnie pisał żądam słynnej swojej silnym swoim takim pierwszą jest on po prostu tracił grunt pod nogami jeśli chodzi o o pewną wiedzę, bo ta wiedza jego wiedza kończyła ją myślę rząd wyczuwa doskonale, że wszystko się rozpada, że powstaje natomiast jakaś nowa wiedza jakaś nowa nowa kultura rodzi się coś nowego, więc na pewno jakieś swoje kryzysu jakieś jakiś trudności również z tego względu że, że nie był przy tak posesja na tę, czyli bogatym szlachcicem, który miały jakąś bazę ekonomiczną tylko był po prostu tym ciągle sługą Radziwiłłowskiej, który na nic nie miał żył z łaski Radziwiłłów, więc jest to jest to trudne żyć sęp Szarzyński, chociaż miał jakiś majątek, ale prostownica, jakby na antypodach 1 taki klasycznie barokowy splątany dziwne, a ten jest już inaczej patrząc na świat, chociaż też to jest taki mędrzec stojący na pękające ziemi za no tak, ale zarówno sem Starzyńskiego na Polski bardzo pana fascynują wiem, że pan pracuje nad biografią pasaż Krak tak tak już trochę utknąłem, ponieważ mamy 23 tej książki plus ma mieć już nawet zakończenie nie będę zdradzał, bo już sobie wymyśliłem w ogóle jest dosyć szalona zabawa, ponieważ jak wiadomo sęp Szarzyński też poeta, który nie ma biograf to jest 5 faktów znanych na jego temat, więc ja po prostu sobie robi biografię taką wymyśloną przez siebie z kawałków różnych, które odnalazłem w w w tej Polsce z miejsc, których się znajdował z książek, które mógł przeczytać buduje jakąś taką biografię, która z biografią na dużej mierze przeze mnie wymyśloną, ale niestety utknąłem, ponieważ znowu spotkam jakaś bardzo dziwna przygoda to znaczy w czasie pracy nad moim na to moją biografią Cempa nagle dostaje w późną nocą mojego przyjaciela SMS-a że znaleziono, a ma autograf sem inna byłem absolutnie bądź zszokowany, kiedy okazało się, że pewna uczona w bibliotece Dominikański w Krakowie znalazła książkę, w której jest odręczny wpisem Paszyńskiego, który można byłoby powiedzieć tak jakoś pisze, że to jest powszechnie wiadome, że Szekspira tekstów Szekspira nie ma jego ręką pisanych prawda nie istnieją takie są tylko wątpliwe podpisy knedle prawda podobnie postępem Szarzyńska w zasadzie brat jego wydał po jego śmierci jego pierwsza żadnego materialnego śladu po nim nie było w deblu wraz z tatą nagle się okazuje, że jest jego ręką wpisana co najbardziej jeszcze zafascynował to on tam rysował ten stan książkę taki niesamowity ornament tak skomplikowany jak jak i jaką sam czy aż nie wyobrażam sobie ile musiał włożyć pracy to narysować to on też jego rękę pan do tych znalezisk ma szczęście za chwilę powiemy o tych znaleziskach wokół Daniela Zaborowskiego oraz w radiu TOK FM ciasna informacja i państwa już zapraszam na kolejną część godzinę kultury za kilka dobry wieczór raz jeszcze przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska dzisiaj gościem godzinę kultury jest prof. Krzysztof Mrowca Which autor książki burza i zwierciadło powiedzmy o tym jak powieść zrodziła i skąd pana ta potrzeba, której pisał w Gazecie wyborczej swego czasu prof. Aleksander Warecki łączenia zabawy zwiedzą burze zwierciadle to jest odwieczne pragnienie profesora zanurzonego w naukowych dysertacja przyznam szczerze nigdy nie trzeba preferencjach zanurzony w naukowych dysertacja, choć rzeczywiście dużą część życia poświęciłem zdobywaniu wiedzy powiedzmy w ten sposób, ale robiłem to, dlatego że lubiły to nie jest broń Boże praca, którą wybrałem autorzy moja cała kariera naukowa to autorzy, których ja naprawdę, bez której mam jakiś głęboki związek nigdy nie podejmowałem się robienia czegoś co co nie interesuje nie po prostu wybieram się twórców, którzy jakiś sposób odpowiadali i zawsze myślałem również dla mnie dla mnie moja działalność naukowa była w dużej mierze tak jak mówił Oleg Pawelec kina na spotkaniu z moim autorskim była troszeczkę taką taką rozmową z umarłymi tak już niemal z nimi jakoś tam rozmawia miejsca przy bardzo osobiście bardzo personalnie traktowałem i na dodatek jeszcze mam taką taką zasadę tu w zasadzie w całej mojej także nauka i twórczości zresztą niejeden kłopot sprawiło to znaczy uważam Rze rzeczach pięknych nie można pisać inaczej tylko pięknie oczywiście, że ich biernik równy ale, ale przynajmniej będę się staro, czyli bardzo zawsze dbałem stąd też sposób posądzać mnie, że ja jestem w gruncie rzeczy eseistą prawda nie nie porządnym badaczem, bo no, bo zawsze miał skłonność do do szukania jakiegoś także artystycznego kształtu dla mojego tekstu naukowego czyli, czyli to mieszanie tej tego porządku wiedzy z porządkiem estetycznym dla mnie stało się na czymś takim normalnym oczywiście w świecie akademickim przyznaje szczerze nie jest łatwe wcale, ponieważ jesteśmy oceniani na różne sposoby ale, ale zawsze robiłem tak tak sobie wyobraża moją historię traktory właśnie jako rozmowę ze zmarłymi to jeszcze jako mówią pięknie ja, chociaż próbuje im troszkę dorównać też próbuje o nich powiedzieć coś pięknie, żeby to dobrze zabrzmiał i im kiedyś siedział pan w archiwum no właśnie to jest szukał rozumiem jakiś w opracowań czy no właśnie dokumentów na temat Daniela Borowskiego tak już rzeczywiście ta kwerenda, bo zaczęły się bardzo bardzo dawno temu aż nie chce mówić kiedy, kiedy pojechałem dolna kwerendę do biblioteki wówczas pana dzisiaj opału krakowski i rzeczywiście szukałem jakichś materiałów dotyczących danie nam na Borowskiego oczywiście grzebały w rękopisach siedemnastowiecznych to jest może tych rękopisów to są rękopisy logiczne, czyli po prostu tam możemy znaleźć albo jakieś potwornie nudne kazania prawda sam też w tamtej epoki zapisy na przednim imion psów się suka oszczeniła tam są wymieniane imiona psów przepis na przed pozbywaniem się kurzajek takie tam różne dziwne rzeczy, a między tymi nagle pisano wiersze rada, czyli nigdy nie wiadomo to jest tak, jakbyśmy wchodzili do lasu nigdy nie wiemy co tam spotkamy i tak właśnie wziąłem wypisałem na chybił trafił parę tych self siedemnastowiecznych i o których na, których było zaznaczone tu od razu przyznam, że tam jakieś wiersze mojej otwiera tę SLD patrzeć jest wiersz, który moim zdaniem jest na Bruskiego m.in. wierszami, które są na Borowskiego, bo wiemy z innych źródeł, ale są takie, których nikt nie znał no i zdziwiłem się bardzo, bo takie rękopisy mają takie metryczki, kto rękopisy przegląda jej zdziwiłem się zobaczyłem, że widział to bardzo wielu badaczy nikt jakoś nie wrócił na NATO uwagi a jakby mnie samo to się wcisnęło ręce no tak się cisną ręce skorzystanie oczywiście oczywiście w są są tacy np. mam taką taką młodą badaczka, która o, której byłem recenzentem doktoratu, która to też jest dosyć zapewne idąc tropem mojej książki małe folio, który pani spojrzała wspomniała, gdzie sobie trochę fantazjował, bo też esej pisząc, że na Borowski im się do niego listy dworu Henryka czwartego, że muszą mieć związek z płytami z kręgu Henryka czwartek, więc ta młoda badaczka poszuka w tym kręgu nagle znalazła wzorce różnych wierszy lęborskiego u poetów z kręgu Henryka czwartego, czyli czasami może literatura prowadzić do nauki nie odwrotnie nauka do literatury w tym wypadku było tak w tej powieści Hel mamy listy listy Daniela Borowskiego do księcia Radziwiłła, które pisze przez jakiś czas swojej głównie podróże i swojej misji, jaką ma do przeprowadzenia na Wyspach takie listy istniały to znaczy jest zachowanych dużo listów na Bruskiego 100118 w archiwum głównym akt dawnych teraz właśnie ta moja dawna studentka z zdobyło Grant na badania nad listami Borowskiego na edycję listów na Borowskiego, a także przeprowadza dużą europejską kwerendę wiadomo, że ze względu na to, że przez całe życie podróżował to te listy mogą być porozrzucane po całej Europie 3 zresztą potwierdza, bo niektóre znajduje się tam to w Paryżu to będzie jakiś taki w zbiorach tam można znaleźć, więc te listy te listy rzeczywiście istnieją duży zespół, ale oczywiście są duże dziury w tej korespondencji i dla mnie punktem wyjścia przy tej powieści był taki bolesny Władka bolesna wyrwa w korespondencji Borskiego, który najpierw pisze z Gdańska on się wybiera dotarli do pata jest dziura i mamy właśnie listy, które list, który napisał do księcia Krzysztofa Radziwiłła jak właśnie po ciężkiej burzy wrócił z tego z tego Londynu, przywożąc tam psy amerykańskiej oraz jakiś taki stan karetę dla księcia prawda darta księcia a gdzie co się stało tam pośrodku to jest na dodatek data strasznie znacząca, ponieważ to jest jesień roku 1600 jedenastego jak wedle naszej wiedzy, bo to oczywiście tym nic nie jest pewne, ale premiera burza Williama Szekspira, a na dworze króla Jakuba był właśnie Daniel Naborowski odbyła się 1listopada 1600 jedenastego roku zawsze mnie korciło, że przecież tam musiał być król był wiadomo, mimo że mówimy, że teatr elżbietańskiej to i tak naprawdę wielkim fanem teatru był król Jakub nią rzeczywiście przecież grupa trupa Szekspira stała się Kingsman, czyli ludźmi króla prawda i i on rzeczywiście bardzo lubił te spektakle wystawione dla niego bardzo dużo no myślę jest ogromne prawdopodobieństwo, że zaprosił na taki spektakl Daniela Zaborowskiego księcia Janusza Radziwiłła ale zanim o premierze burzy to jeszcze powiedzmy co tak naprawdę Daniel Naborowski w tym Londynie robił Otóż był to był to projekt, który już dojrzewa od kilku lata w tym czasie, kiedy o, którym pisze już czasu ożenić młodego królewicza Władysława późniejszego Władysława czwartego z królewną angielską Elżbietą Stuart lub córką Jakuba Stuarta, które stosuje z urody powstało mnóstwo wierszy na temat tamtej epoki portrety też zresztą pokazują bardzo piękną dziewczynę i było to przede wszystkim był to przede wszystkim plan stewardów, którzy byli dosyć młodą familią królewską no rasowy Jagiellonowie liczyli o wiele bardziej związków w ogóle Polska wczoraj wciąż ma swoje apogeum mocarstwo zaś, że Zawisza, zanim potęgi Polski i te plany rzeczywiście Stuartów były dosyć wyraźne jeszcze 2 tyś jest 1600 ósmy dziesiątym roku, ale potem niestety dla dla per saldo niestety w wiadomo że, że była ta ta wyprawa słynna Żółkiewskiego na na Kreml zajęcie Kremla przez Hetmana Żółkiewskiego i potem zgoda bojarów, żeby carem Rusi został Władysław nawet bito monety już imieniem Władysława cara tak i w tym momencie nastąpiła no, jakby przesilenie, ponieważ w Europie zauważono, że ta Rzeczpospolita stanie się jakimś no, przygniatając monstrum, które stanie zdominują go ogromnie nam w tym momencie zaczęło się powoli wycofywania Anglików z tego planu mało tego nawet zgoda są listy protestacyjne Zygmunta trzeciego wazy do klubach króla Jakuba Stuarta, dlaczego się zgodził na pobór żołnierza oraz oficerów to armii moskiewskiej przy walce przeciwko Polsce przed pospolity jest raczej w ten sposób, więc rzeczywiście tym momencie już sprawa się przechylała już wszystko zaczęło iść w innym kierunku to znaczy, że Elżbieta miała być już prawie to było postanowiono wydana za Fryderyka van Graafa ryńskiego młodego księcia równego wiekiem mniej, więc to już oczywiście w momencie gdy, gdy tysiące trzynastym roku przyjeżdża na Borowskiej Radziwiłłem do do Londynu sprawa przegrana to jest oczywiście w grę wchodziły prawie była przegrana to jeszcze grę wchodziły względy wyznaniowe Otóż protestanci, którzy zaczynali być coraz większej defensywie, ponieważ król był otoczony przez jezuitów i niestety niestety oni dominowali na lepsze, dlaczego ten Władysław nie został m.in. oczywiście nie był upraszcza sprawę został carem, dlatego że król Zygmunt trzeci waza był zawziętym katolikiem chciałby od ruszą od razu na katolicyzm przedstawić NATO to wywołał błąd oczywiście była i woli sprawa spełzła na niczym straci straciliśmy jakąś taką wielką wielką szansę stworzenia jakiejś imperium może to zresztą lepiej tak się potoczyło, ale w każdym razie już wtedy nie ma tych planów jest raczej, ale dla protestantów byłoby to bardzo ważne ponieważ, gdyby królowa była właśnie z tego domu protestanckiego z domu z klubem króla Jakuba Stuarta z całą pewnością musiałby się trochę zmienić stosunek do protestantów w Polsce dla nich to było też ważne z tego względu, żeby przeforsować tę kandydaturę, ale ta misja się nie mówię, bo wiodła te postaci, które pan opisał w powieści w większości istniały naprawdę było możliwe wracając już do burzy w tytułowej spotkanie na Borowskiego z Szekspirem tak jak najbardziej Biatrans bardzo jestem przekonany, bo ja swoje powieści oczywiście coś tam wymyśliłem jeśli chodzi o na Bruskiego dałem mu pewien cudowny dar jak bardzo wielu pisarzy obdarza swoich bohaterów jakimiś cudownymi umiejętnościami, ale w tym coraz bardziej przekonani języków także miał dar języków znał angielski proszę powiedzieć, że ten termin w aktach jest piękne słowo, które nazywa Xenon realia, czyli umiejętność mówienia we wszystkich językach które, jakoby mieli apostołowie dzięki zesłaniu ducha Świętego, ale to drobna sprawa, ale właśnie na Borowskiej rzeczywiście poliglotą zna angielski ja w tej chwili uważam, że tak są pewne świadectwa, które wskazują na to rząd zna angielski, ponieważ Radziwiłłowie prowadzili jakąś korespondencję z następcą tronu, który niestety zmarł bardzo szybko Henrykiem Artem i jest taki list księcia Radziwiłła, w którym ten ksiądz książę radziło nad narzeka na Borowskiego nie ma nie ma do tego listu napisać, a większość korespondencji prawdą oczywiście płaci nie płaci nikt nie brakowało tymczasem te tych, którzy znali angielski na pewno tak to nie był język wówczas znane to był język dosyć egzotyczne w związku z tym istnieje taka możliwość ta korespondencja jakaś tajna korespondencja do tej pory nie wiemy, o co chodziło między Henrykiem Radziwiłła ami, bo praca na angielski dlatego ten książę narzeka, że nie ma na Borowskiego nie ma komu napisać list to prawda w nadzorze, czyli być może na Borowskiej spotkał się z Szekspirem i być może był na uroczystej premierze burzy 1listopada 1600 jedenastego roku przychodzi do teatru to się działo w teatrze nie to była sala bankietowa istniejąca do dzisiaj tylko tyle władzy, która sala bankietowa, która została zresztą parę lat później przebudowana przez postać, która pojawia się w tej po prostu powieści, czyli przez innego działu licząca zresztą jest możemy do tych w tej w tej chwili zwiedzać Antoś odbyło w sali bankietowej to był taki zaimprowizowany teatr prawda to niebyła właściwa sala teatralna tak zresztą dla króla grało przechodzi na Borowskiej do sali bankietowej i co widzi i co słyszy, jakiego rodzaju olśnienie na niego spływa, kiedy widzi spektakl na mojej powieści wiadomo jakie, ale czytelnikom nie chcę wszystkiego zdradzać, ale po prostu jak się okazuje można było powiedzieć co było najpierw w knajpie błędem, bo życie najpierw literatura prawda, ponieważ może zobaczyć na tej scenie swoje własne przygody w swoje losy swoje dla swojej przygody dużo w ogóle pana powieści tych szekspirowskich motywów chociażby motyw zmiany tożsamości na pewno szat taktach tak jak najbardziej jak najbardziej jest to jeden z ważniejszych szekspirowskich motywów, czyli różnego rodzaju przebieranki to zresztą typowo barokowy motyw nie tylko Szekspira, ale także np. nie ma układ Arona wszyscy pewno widzieliśmy księżniczka na opak wywrócona prawda, czyli takie takie służąca przebiera się za panią pani przebiera się ze służącą, więc wszystkie gry, ale także zamiana szat kobieta jest przebrany za mężczyznę mężczyzna przebrany za kobiety wszystko tt gry bardzo bardzo lubił lista trze ba rockowym wielokrotnie takie rzeczy wykorzystywano ją też oczywiście takie takie przebieranki się znajdują oczywiście wszystkiego nie chcemy zdradzać rozumianych nie chcę się do niego sprawę, ale będziemy jeszcze rozmawiać o powieść burza zwierciadło prof. Krzysztofa Mrowca wicie, które dziś jest gościem godzinę kultury za chwilę wracamy do naszej rozmowy teraz informacje to jest trzecia część godzinę kultury przed mikrofonem Marta Perchuć-Burzyńska moimi państwa gościem jest dzisiaj prof. Krzysztof Mrowca Which rozmawiamy o najnowszej książce profesora burza i zwierciadło o powieści wydanej przez wydawnictwo znak burza też ta szekspirowska niesie za sobą wiele symbolicznych znaczeń zwierciadło, bo pojawia się w powieści nie tylko w tytule w powieści samej treści duża zwierciadeł luster odbić także niosących wiele ukrytych znaczeń bycie w lustrze, które jest mną i nie jest jest mną na odwrót i nigdy nie spojrzę na siebie tamtej obcej stron tak to jest taka oczywiście tytuł jest jakoś tam aluzją literacką ta książka wypełniona różnymi aluzjami literackimi śmiałem się do Jerzego ulga, że ja jestem właśnie, że jakby to polityka konsumowania całe życie literaturę w związku z tym teraz jestem na Hannę tą literaturą mogę tak jestem z tego wielkiego może literatury sobie obficie korzystać, więc sam jest bardzo dużo różnego rodzaju odniesień to też są pewnego rodzaju odbicia ja odbijam w tej literaturze literatura odbije się we mnie sprawdzają troszeczkę przekształca zniekształca to jest takie to zwierciadło jesteś takim czy to ten tytuł jest oczywiście luzy inny nie będą oczywiście wydawał wszystkiego niech sobie Czytelnicy się pobawią troszeczkę, ale na to o co, o co chodziło i co było dla mnie bardzo ważne to znaczy to znaczy burza jako pewna figura tego co się tego świata, w którym żyjemy świata, który jest jakimś światem niesłychanie niespokojnym sami wyczuwamy jak ja jak niepokój mamy w tym tym naszym świecie jakaś burza się odbywa wszystko się zmienia tu nie chodzi tylko ten niepokój wywołany przez wojnę, którą mamy ograniczony jest także po prostu taki niepokój zmiany to zupełnie normalne mieszanie się żywiołów mieszanie się sprzecznych pewnych idei które, które się dopiero próbują jak tam sposób pogodzić, a zwierciadło pytanie o swoją własną tożsamość prawda o naszą w ogóle tożsamość naszą tożsamość kim tak naprawdę jestem na taka próba zatrzymania się nad jakąś refleksją nad sobą samym kim ja jestem pod jestem w ogóle, dlaczego dlatego istnieje, więc ta powieść ma taki lekki mam nadzieję przynajmniej te leki podtekst metafizyczne filozoficzne prawna PAP plus w czasie wpisuje doskonale w estetykę baroku, ponieważ to jest tylko o odbić estetyka zniekształceń iluzji tak dalej tam także w sztuce prawdę CETA, czyli pan profesor też zapatrzony w rockową tu był bliższy nas najbardziej jak ważne jest to jest to sztuka jest sztuka iluzji sztuka złotych student zwodzenia zmysłów, a nasz świat rzeczywiście bardzo dziwnym światem światem, w którym wszystko się wszystko się przestawia już nie wiemy, po której stronie tego życia jest też, jeżeli pan profesor pozwoli to tek słuchaczom, chociaż chcę przybliżyć piękno tej literatury, którą mam przed sobą, czyli mówi opowieść oczywiście burza zwierciadło i przeczytam państwu mój jeden z trudniejszych fragmentów zgodził się ze mną świat stanął nad przepaścią tylko chwilę przyjdą zarazy niepokoje i wojny, których okrucieństwo przewyższy wszystko co było do tej pory znane konieczna jest gruntowna reforma nauki obyczajów polityki, bo czym jest nasza nauka zbiorem przesądów złudzeń niebem, na którym każdy widzi coś innego 4 są rodzaje zgodnych idoli, którym bijemy pokłony, które czyhają na ludzkie umysły te pierwsze wynikają z naszej natury nasz umysł jest jak niedoskonałe zwierciadło, które odbija rzeczy, odbijając zniekształca zmienia te drugie są z naszego egoizmu siedzimy w swoich własnych jaskiniach, które zbudowaliśmy sobie przez wychowanie wykształcenie przez naśladowanie naszych nauczycieli siedzimy we własnych bańkach starożytni mawiali Homo Bulla człowiek bańka na wodzie, a ja powiem Homo in ból człowiek w bańce na wodzie, bo nie tylko krucha jest nasza natura, ale też poglądy, które z łatwością nas zamykają, choć równie łatwo mogą się zmieniać na podobieństwo Kurka na wieży, które nie będą tkwi w miejsca byle wiaterek obraca go dookoła źródłem trzeciego złudzenie jest język używamy słów, które każdy rozumie inaczej przyjaźń miłość prawda dobro białe czarne mądre głupie co dla mniej przyjaźnią dla ciebie tylko kaprysem co ja wierzę jak największą prawdę ty uważasz za głupstwo są też wreszcie idole wymyślanych idei, które urojeń przewrotnych umysłów tworzą nowe liberalne, a przecież nieistniejący świat jak w teatrze, który przez naszą łatwowierność karmi nas pięknym fałszem i pozorem nauka to dziś sprzedajnych dziecka służąca temu, kto więcej zapłać trzeba nam oczyszczenia instalacją Magna wielkiej naprawy, a oczyści wszy naukę oczyścimy także obyczaje, bo rozum, gdy już przejść na oczy odróżni te złe od tych dobrych nie mogłam sobie odmówić wiem, że to długi fragment, ale przepięknych taki też dla mnie bardzo pokazujące jak pana powieść zanurzona w baroku jest odniesieniem wielkie do współczesności mówił pan o tym już szansę się niewątpliwie tak jak mówiłem już kilku gronach tak powiem to nie jest powieść historyczna to jest jednak powieść, która jeśli już jest powieścią historyczną jest raczej pastiszem powieści historycznej, bo tak naprawdę nasze odnosi do do rzeczywistości naszej ona w taki sam sposób jest powieścią Daniel Naborowski, jaki powieścią o mnie tak powiedzieć ten, kto jeszcze nie padło, ale nie wiem słuchaczy TOK FM czy wiedzą element profesor nazywać siebie pół na Borowski na takie proszę się z tego wytłumaczyć na tak w żartuję zawsze przez różne właśnie tajemne znaki nie chcę o nich opowiadać, że właśnie z tym jakoś inkarnacją Daniela Borowskiego naszych czasach dosyć zabawnie brzmi, ale rzeczywiście mamy taki intuicję wydają się jego dobrze rozumiem, ale bardziej pan jest poetą niż Medykiem oparte na zdecydowanie tak chociaż, chociaż mam żonę lekarza, więc jestem związany z medykami not od Otóż nie powiem od wielu lat ale, ale jednak zdecydowanie jestem raczej płytą niż chciałbym być tak wielkim poeta Daniel Naborowski, którego wielkość przyćmił walką jedno to znaczy tak mało zostało pani, ale naprawdę to co zostało to jest znakomity to jest naprawdę znakomite, więc wchodząc, jakby jego rolę, pisząc o niego jego listy, a także jego wiersze da, bo zrobi z niego pierwszego polskiego tłumacza Szekspira wszystkie zresztą fragmenty szekspirowskiej, które znajdują się w tej książce zostały przełożone przeze mnie nie wiem czy bym sam z samy opublikował na nie wiem przed przekład sonetów Szekspira swój po twoim własnym nazwiskiem, ale jeśli to robię pod nazwiskiem na rozwój od osób pozwala na różne licencje prawda jakieś, jakie pewno zawodowemu tłumaczowi by nikt nie wybaczono, a ja po prostu sobie na to pozwala na sobie tak się tak jakoś tak jakoś nie wiem wydają się dobrze czuł jego język że, że rozumiem te jego frazy może to jest kwestia i czytania w tej poezji tego, że znam zarówno te listy jak jego pierwszej większości tych wierszy na większość tych wierszy znam po prostu na pamięć mam taką skłonność do uczenia się szybko na pamięć może na Polski na wszystkie języki, ale ja znam bardzo dużo pierwsze lata szybko się w Hucie i w związku z tym umiem całymi frazami się posługiwać jego z jego tekstu to zresztą posłużyła mi na za próbę, bo to była największa dla mnie trudno, żeby zbudować język, który byłby językiem nie archiwizowane tak wyraźnie tylko, żeby to był język zarazem z pewną lekką patyną, ale zarazem, żeby to był taki język, jakim można w tej chwili mówić można w tej chwili zresztą sam Borowski pisał dosyć prosto tonie są te barokowe wygibasy, odkąd ze mną Starzyńskiego tak pewnie nie odpisał dosyć prosto w listach też posługiwał się dosyć prostym językiem i nie chodzi o zbudowanie jakiegoś takiego języka, który byłby w polszczyźnie wiadomo, że jak ktoś pisze powieść, której akcja toczy się w siedemnastym wieku to niestety niestety jest pod strasznym wpływem zgubnym wpływem Henryka Sienkiewicza i teologii od razu chciał pisać Sienkiewiczem, ale nie no to niemożliwe najbliżej absolutnie w to już to byłoby komiczne, gdy już zostawmy Sienkiewicza prawda aktor zostawmy jemu ja szukam kogoś innego języka nie takiego sarmackiego baroku to właśnie tego baroku, który w Polsce również tę oblicza europejskie takie europejskiej jak pan język znalazł czy czy użył pan przy tym jakiejś magii, a lub nawet alchemik bowiem, że tego też pasjonatem pan jest tak ja jestem moim takim drobnym sobie właśnie w właśnie chemia schematyzm, czyli ta filozofia tajemna dawnych epok przede wszystkim renesansu baroku troszeczkę z tego korzystam, bo w tym tekście wykorzystuje teksty barokowe bardzo mało znane typu właśnie traktaty alchemiczne typu typu jakieś właśnie wiersze hermetyczne typu manifesty hermetyczne tutaj dużą rolę odgrywa bardzo tajemnicza jest wydarzeniem w historii Europy siedemnastego wieku to znaczy pojawienie się manifestów bractwa różokrzyżowców już krzyżowcy po prostu, którzy chcą przebudować świat ten wywód pani, bo łaskawa przeczytać tutaj właśnie fragment tej tego planu przebudowy świata tak jakby przebudować świat był lepszy, że było na lepiej żyć Róża krzyżowcy, czyli tak bardzo radykalna chrześcijańska sekta tak chyba może to jest to jest tak w ale ale czy łączona była radykalnie chrześcijańska była bardzo może była chrześcijańska na pewno była kompletnie nie ortodoksyjna znacznie mieściła się tak naprawdę żadnym kościele rada i i dlatego wszystkie kościoły tak naprawdę zwalczały, że krzyżowcy byli byli wrogami dla wszystkich kościołów do manifestów przyznał się pewien luterański pastor napiętych manifestów czy to prawda do końca nie wiemy, ale potem się wyparł i teraz pytanie się wyparł, dlatego że chciał robić karierę w kościele to były źle widziane czy też wyparcie, bo rzeczywiście ich nie napisał tego nie wiemy co czeka też 2 są napisane po łacinie 1 napisany po niemiecku notabene ten trzeci napisany po niemiecku wg Goethego 2 stulecia później to był jeden z najwybitniejszych utworów literatury niemieckojęzycznych równie ciekawa ciekawska bogate też tym interesował interesował się interesował się magią renesansową interesował się przypadki napiszą Fausta Atu trzeba zauważyć, że imię Faust Faust szczęśliwy i tuje jakaś taka takie dziwne pokrewieństwo z imieniem Prospero, ponieważ Prospero bohater budżetach to z Peru też jest bardzo blisko tego szczęśliwego, czyli Prospero z trwałą studia to są prawie, że te same imiona mamy maga i mamy maga Prospera jest magiem Faust jest magia także takie ciekawe ciekawe rzeczy można znaleźć, a sam Szekspir też interesował musiał się interesować magią choćby z tego względu, że król Jakub był znawcą demonologii napisał nawet taką książkę właśnie demonach święcie nie wierzę to rzadko się pamięta o tym, że Makbet powstał dla króla Jakuba i te wszystkie czarownice to jest właśnie taki układ, bo pan święcie wierzył w czarownicę król jako prawda Borowski raczej nie wierzy on z tego co jak znam to były raczej bardzo sceptycznie nastawiony do tych wszystkich cudów prawa do dołącza do czarownic to w ogóle raczej nie widać z niego w ogóle raty raczej w czasie sporo jego wierszy religijnych, ale na to po prostu należał do zboru protestanckiego, więc piszą takie wiersza to nie jest poeta religijny jak Mikołaj sęp Szarzyński Fed rzeczywiście poetą religijnym ten nie to jest jakby jakaś tam część jego życia, ale na pewno nie najważniejszy w powieści także wątek miłosny sporo scen bardzo piękne erotycznych postać kochanki wzorowana była na kobietach z epoki nie ja tę kochankę sobie wymyśliłem troszeczkę, bo chciałem mu dać jakąś romantyczną przygodę w życiu, ponieważ potem no jak dni nie znamy życia uczuciowego Zaborowskiego potem może jeszcze będzie ich jakaś okazja coś na ten temat powiedzieć ale, ale chciałem dać taki taki taką przygodę z tego względu, że po pierwsze, ta powieść również, jaką jakimś takim wyrazem moich tęsknot do lat młodości, kiedy czytało się tak fascynujące książki dla mojego pokolenia 3 muszkieterowie Aleksandra Dima nauczyli się 3 muszkieterach jest taka taka niebezpieczna niesłychanie kobieta Miller lite Intel i ja sobie wymyśliłem taką milej vide internauta działającą prawdą tutaj działającą taką niezwykłą kobietę kobietę piękną, ale zarazem kobiety niesłychanie niebezpieczną no i oczywiście na Borowskiej z nią jest nią zafascynowany po prostu i co zresztą to wprowadzi do takiego innego rozwiązania akcji w rezultacie, na której oczywiście nie będziemy zdradzać tak jak powtarzamy jak się pani profesorze potoczyły dalsze losy Daniela Zaborowskiego no cóż jeszcze przez najbliższe praktycznie 20 lat był czynnym czynnym agentem politycznym Radziwiłłów uczestniczył dosyć ważnych przedsięwzięciach to znaczy tak po pierwsze, kiedy zmarła żona księcia Janusza to załatwią sprawy ślubu księcia Janusza księżniczką córką elektora rektora AM brandenburskiego i ambu głównym kimś takim organizatorem uczestniczył też w tych zaślubin dach z tego związku zresztą urodził się rodził się jego późniejszy podopieczny Bogusław Radziwiłł ten nie, którego zresztą był na Borowskiej nauczyciel, więc dalej uczestniczy eksmisja politycznej, kiedy w czasie wojny trzydziestoletniej zebrali się książęta rzeszy protestanccy w 18002007. roku w Berlinie to Radziwiłłowie wysłali na te spotkanie właśnie na to spotkanie właśnie badania dna Morskiego on właśnie tam reprezentował ten ten traci włoski Dwór jego interes notabene książę Radziwiłł kiedyś skłócił już zupełnie z królem wtedy kupił sobie państwo niech ten perskie to jest państwo, które było niedaleko Heidelbergu skąd, którego stolicą, który był stolicą Palatynat tu na Borowskiej mamy to poświadczone w listach istniejących nieraz spotykał się z elektorem Fryderykiem i Elżbietą czy królewną Królewna, a potem oczywiście ten lektor został obrany królem czeskim prawda panowie niestety tylko 1 zimę i niestety zaczęły się już wtedy niekontrolowana tam wojna trzydziestoletnia straszne wydarzenie dąbrowskich spotyka ostatni raz spotkali się w 1000 bodaj 600 trzydziestym roku też poświadczone w liście właśnie w Berlinie już po wygnaniu pary królewskiej, a więc tych ludzi znał to nie było także ja tutaj to myślimy proszę państwa burze i zwierciadło prof. Krzysztofa Mrowca Wicia o tej książce dzisiaj rozmawialiśmy jeszcze wszystkich wątków na pewno nie wyczerpaliśmy, ale mam nadzieję że, że po rozmowie sięgną państwo, bo tę książkę wydaną wspaniałą powieść o przygodach Daniela Borowskiego wydaną przez wydawnictwo znak panie profesorze bardzo dziękuję dziękuję bardzo, dziękuję za rozmowę dziękuję za książkę dla państwa mamy kilka egzemplarzy burze zwierciadła czekam na maila na adres dla was małpa TOK próbka FM Marta Perchuć-Burzyńska do usłyszenia Tomaszowi obce dziękuję za pomoc w przygotowaniu programu informację Zwiń «

„Burza i zwierciadło” prof. Krzysztofa Mrowcewicza

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA KULTURY

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Test: Hyundai Ioniq 6

Jerzy Rzymowski. Fantastyka też potrafi w humor

Fantastyczne poczucie humoru

PKN Orlen zainteresowany przejęciem Grupy Azoty Puławy

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL