REKLAMA

Dubravka Ugresić - wiedźma z Rio, amsterdamska post-jugosławianka

Nagłe zastępstwo
Data emisji:
2023-03-26 10:00
Prowadzący:
Czas trwania:
51:48 min.
Udostępnij:

Swój szczyt popularności przeżywała bodaj w pierwszej dekadzie XXI wieku - tłumaczona szeroko, chętnie zapraszana do komentowania i interpretowania rozpadu Jugosławii. Później było gorzej, a ostatnio, w wielu wypadkach całkiem źle, gdy dla wydawców zaczęła się jawić jako powtarzalna, by nie rzec wtórna. A jednak Dubravka Ugresić pozostaje jedną z ciekawszych osobowości literackich Bałkanów. W rozmowie z jej tłumaczką próbujemy ten fenomen zrozumieć.

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
o wojnie można słuchać w nieskończoność nic nie rozumieć czasem wrażenie, że takie mówienie o wojnie, które sam uprawiam w radiu wcale nie uwrażliwia ludzi zaczyna wojna jest może nawet znieczula normalizują sytuację w Katowicach pożar stodoły w Warszawie bijatyka w sejmie w Kijowie bombardowaniu zginęło 30 osób dobrze znane opisane i w dużej mierze zaakceptowany już temat homogenizacji innej siły mediów, które wszystko przedstawiają na to samo pasmo szlachetnej Rozwiń » materii no wiecie, o czym mówię dobra AK określił by się w tym miejscu jeszcze pała powiedziała, że przemawiają na gówno i w dużej mierze miała rację napisałaby tak, że nikt nie nazwałby jej wulgarną raczej zabawną może dosadne nią, choć nie uboczną wyprowadziłaby takiego zdania takiej obserwacji pewnie inne pokazujące jak idiotycznie sposób media relacjonowały wojny na Bałkanach lub jak durny sposób gazety obecnych państw byłej Jugosławii radzą sobie z przeszłością wojenną w takich tematach była mistrzynią i bardzo często w jej eseisty co zaszyte są opisy procesów sytuacji, które naprawdę się zdarzyły portrety konkretnych osób najczęściej literatów z krajów byłej Jugosławii demaskatorskiej zawstydzające, choć bez szczegółów personaliów pozwalających zidentyfikować konkretnych bohaterów określić złośliwie bezlitośnie szydziła z nowych chorwackich serbskich czarnogórskich czy bośniackich przedstawicieli elit władzy wyłapując co z boku wygląda często jeszcze gorzej niż od środka walki o wpływy okaz oznaczenie awanse od Sting itd. w nowych krajach powstałych po wojnie stawka takich rozgrywek towarzyskich była często większa niż ugruntowanych instytucjonalnie państwach takie czy inne deklaracje literackie poetyckie czy jeszcze jakieś mogły przynieść nie tylko Honorio Order, ale też sympatyczne synekury np. ambasadorskie Ugrešić gardziła takimi przypadkami gardziła nacjonalizmem, który doprowadził do wojny, nazywając go faszyzmem i właśnie z tego powodu tak niechętnie odnosiła się do wszelkich nowych narodowych tożsamości, czując się bardziej Jugosławia Anką niż Chorwatką przyszło do głowy, kiedy zastanawiałem się nad literaturą, że energia, którą tworzyła płynęła upokorzenia wyższości jednocześnie takiego sposobu pisania nie praktykują ludzie, którzy nigdy nie ustawili się w opozycji do swoich własnych środowisk nie skonfliktować się własnym światem społecznym nie zaryzykowali tych wszystkich towarzyskich układów układzików w imię własnej odrębności niezależności to jest wpisane energię gniewu protestu żalu goryczy też, a przerabiane na humor, żeby się w ogóle dało czytać takie zabiegi nigdy nie są łatwe co powiedziawszy muszę stwierdzić że, gdy usłyszałem o śmierci Dubravka Ugrešić złapałem się na tym, że dla mnie to pisarka w przyszłości ktoś kogo się czytało 20 lat temu, ale dzisiaj już nie ktoś, kto kiedyś mówił ważne rzeczy dzisiaj Ano właśnie ogólnie wiadome pewnie wcale nie określił aż tak banalna nie była by można powiedzieć, że wszystko co napisała o wojnie na Bałkanach interpretacyjnych porozumieniach dotyczących tej wojny o roli kobiet o nacjonalistycznym fanatyzm nie o literaturze, która często służy zaprzeczeniu rzeczywistości mniej odczytywaniu to wszystko nie jest aż tak powszechnie podzielane i nie jest aż tak banalne jak by się wydawało, ale to co się upowszechniło to wektor myślenia np. patrzę na wojnę na państwo przez pryzmat płci to jest jeden z nich albo inne czyta literaturę sztukę kulturę nawet nie tylko jako twórczość, ale być może przede wszystkim jako gra towarzyska nie tylko jako artyzm, ale jak karierę jeszcze inny nie ufa i zbiorowym narracja o zbiorowym zabawą i oczywistym sądom próbuje podważać no właśnie to w sumie są dość oczywiste dzisiaj aspiracje prawda i ten sam styl pisania bardzo osobisty szybki bezceremonialnie kompaktowy podzielony na segmenty czy to nie byłoby idealne na serię postów na Facebooku jakiś długi tweet w odcinkach nie podoba mi się to i to zaraz powiem co, dlaczego pełno tego dzisiaj mamy wokół to też jakoś przeciwdziałać literaturze, którą określić tworzyła umieszcza je języki styl w sąsiedztwie, które wydaje się dzisiaj dostępne dla wszystkich, bo dzisiaj napisać złośliwego posta na temat tego co się widzi wokół nie powiem, że każdy głupi potrafi Bogu by nawet postanie napisał, ale na pewno jest to cel aspiracjach wielu tzw. twórców cyfrowych określić przegrała z mediami społecznościowymi polemiczną zasadą zaszytą w nieskończonych komentarza owych kłótniach pod rozmaitymi postami może nie moja dzisiejsza rozmówczyni na pewno by się z tym nie zgodziła nagłe zastępstwo Jakub Janiszewski przy mikrofonie ze mną w studiu gość Dorota Anka wcielić dzień dobry dzień dobre redaktorka dialogu tłumaczka literatur no właśnie już mam problem, bo to już robią rada polityczna i tak to wreszcie, choć tam też polityczne wydaliła Jugosławię jest była pewnie już w z grubsza 30 lat ponad, ale spotykamy się tutaj, żeby porozmawiać o zmarłej niedawno poprawce określić pisarce no właśnie, której tożsamość tak technicznie czytając będzie chyba trudno nazwać, bo się temu sprzeciwiała to prawda on ma w sumie miała 3 paszporty jugosłowiańskich chorwacki, z którego zrezygnował jak wybuchła wojna byłej Jugosławii i trzecich holenderski, ale mówiła jak ją pytana o obywatelstwo, że jest kobietą pisarką no, więc taka można powiedzieć identyfikacja bardziej przez płeć i działanie no przez co w osobę, a nie przez przynależność do kraju zresztą lubiła w jaki jednej z książek o miano się połączyły 1 księgę diet cytowała Sylvie Plath, która miała powiedzieć, że ona nie ma swojego kraju ona nie chce mieć swojego kraju i jej krajem jest cały świat, więc trochę et to bardzo bliskie musiał być Dubravka takiej, jaką znam Dubravka Ugrešić zadebiutowała, kiedy może zacznijmy właśnie od samego początku odpiera początków jej pracy literackiej, bo najpierw pracowano Uniwersytecie jako badaczka literatury ta różni literatury rosyjskiej była rusycystka kontakt nawet czterdziesty dziewiąty rok ten rok urodzenia dodajmy 2 skały tak prawdę mówiąc nie pamiętam daty debiutu wiem, że pierwszą książkę, którą ja przetłumaczyłem, czyli kulturę kłamstwa wydawnictwo dolnośląskie wydały wydała 80 tym 0809. roku przedtem, bo na rynek Polski Dubravka prowadziła moja mama Danuta dziwni też chińska i to było forsowanie powieści rzeki druga jej książka przedtem była tłumaczona poza paraliżu kontynent nie może tytułu tłumaczyć i amerykański fikcja nasz były przedtem apotem jaj przed metrem w sumie 10 książek to prawka ugryźć jeżelibyśmy mieli spojrzeć na całą jej spuściznę literacką takie 2 nurty to znaczy jest literatura powieści, ale tego, zwłaszcza mniej jest bardzo duże swoisty dziki i eseistyka jest czymś myślę czy ona może być głównie za sprawą, czego może być głównie zapamiętana i interpretowane jako w pewnym sensie taka wypowiedź nie tylko literacka też polityczne tak ona była ceniona za tę za ten nurt swojej twórczości eseistycznej wypowiadał się 1 pisał w tym kontekście Dubravka czas Simić Kia cee Brackiej Suzanne za tak i wręcz uważają ją za jedną z najciekawszych autorek se East TEC, ale jak to Dubravka ona tak trochę tę literat w tej literaturze poruszała się często ruchem konika szachowego wcale nie są takie eseje, jakby jak na szkolę czarno akt w tych esejach też jest dużo takiej, jakby tu powiedzieć temperamentu pisarskiego zamek do Tammy sytuacjami, które przywołuje jako przykłady swoich rozmyślań, a także w nurcie powieści pisarskim też da się odkryć wątki, które byśmy nazwali je estetycznymi także Unię i dają karty izolowanie zawsze było blisko życia i blisko, że biały pan wyjścia pisarskiego powiedzmy może trochę o jej powieściach, zwłaszcza tych powieściach, które grają, gdy tematami literatury kobiecej 3 tutaj Ewcia dźwięk pana żona życia to jest im baba Jaga zniosła jaja i tu bowiem pierwsza anegdotę, bo w Polsce i tylko w Polsce książka baba Jaga zniosła jaja maty to życie bajką, dlaczego dlatego, że jak Maya mama robiła wybory i opowiadań wczesnych to pytają, jakim my chciała tytuł nad to było długo długo przed tłumaczeniem badają agent zniosła jaja Jana duża dawka wtedy mają powiedziała słuchaj dodaj tytuł baba Jaga zniosła jaja, a to było kilkanaście lat wcześniej ona jest wtedy nie napisała tej książki i akcji kilkunastu latach zapomniałeś no nie musi pamiętać o tytuł we wszystkich językach świata swoich książek no i wyda książkę pt. by AG wniosła jaja mamy duble mnie tym razem ja do niej NATO sami Dubravka co ja rabi, więc namówił jej widzisz jak Konami chodziła po głowie mówi to daj to życie jest by chał napisała przepis, który jest w tej książce Baja życie jest Bajkał, że tylko w języku polskim nastąpiła zamiana tytułu w ramę, czyli razem że, gdyby ktoś zajmował się na podstawie tłumaczeń Dubravka Ugrešić pojechał na zagraniczną konferencję rodzi to miałby spory problem, o czym mowa no tak mógłby, chociaż mówi jest przepis wyczerpujące to ja teraz mówię to jest dokładnie przed powiedzeniem na moją prośbę napisała ten przepis, więc ta wszystko prawda tylko prawda ma, więc przynajmniej te 2 książki są gęste wciąż wiek Niewiem czy Czytelnicy pamiętają, że nagle zauważyli ta Krystyna Janda otworzyła teatr Polonia spektaklem trafia Ćwik pana życia to była jej reali adaptacja Krystyny Jandy tej książki dokładnie zresztą bardzo za zabawny spektakl taki bal z pazurem, a w Rio ładnie się z tym anegdota Polska mianowicie na spotkaniu nie wiem nawet nie w Gazecie PL jakaś Czytelniczka pyta Dubravka Reed Stefcia Ćwiek to jest parodia Dziennika Bridger dla nas, więc Dubravka ugryzła się wiązek coś tam, że tak powiem zachęciła, a potem mówi dla mnie nas zabrać dziennik Bridget Jones wyszedł w 1996 roku, a tłumaczenie na angielski cewki Ćwiek w dziewięćdziesiątym drugim to co ja jestem chcę ich szarpali kie parę odzyska czarek z wyprzedzeniem wypisem ZU, ale tutaj warto chyba wspomnieć, że Ewcia swych szponach życia to staje się hit na Bałkanach prawda taki powstał film tego Iga GER Gerry Rice znanego reżysera filmowego Tylka nas ona nie do końca była z tej realizacji zadowolona, bo uznała ma czujne ucha jak sam wspomniałeś rozmawiamy na tych ze filmie akcenty zostały przesunięte w lasu tego Kopciuszka też akcji na postacie męskie i one głównie wywoływały np. salwy śmiechu i one były tymi postaciami, które osiągnęły FIM, a nie jak w tej małej Panwi na książce Kojem kebabie tak młoda dziewczyna resztę 1 w bardzo była czytana długa i potem niestety jak przestali karać Dubravka w jej ojczyźnie kolacji już ta krytycy literaccy tamtejsi, a także koledzy pisarze i pasł mijali się, pisząc wstrzymujące ani terminem literatura kuchenna to była zemsta to był nieprzyjemny prawda takie odsunięcie kim ty jesteś kwit wracaj jest widziała nawet tam recenzje jest taka krytyka, której praw jej kolega pisze, że lepiej żeber, ale to już była wtedy, kiedy ona zaczęła surowa oceniać rzeczywistość tam tam, że lepiej wrócić do tego swojego życia dla Chin Liu nic jej tak dalej zaś to Trump zaś Jana na to odpowiedziała, ale to już w krótkim tekstem, że skoro tak skoro tworzymy termin literatura kuchenna w odniesieniu do w tej, która powstaje dzięki tobie tam to twórzmy termin literatura burdel Lwowa, bo przecież zdam liter racji znają największych dla wyobraźni cała upraw ona była rzeczywiście bardzo krytyczna jest mało powiedziane ona w pewnym sensie jak czytają literaturę nienawidziła środowiska pisarskiego którymi żyło się do nowych krajów, które powstały po rozpadzie Jugosławii to jest bardzo czytelne w takiej książce czytanie wzbronione, która chyba najbardziej lubię ona pisze o mistrz dzień się poetów pisarzy do bobasów umorzonych krwi to są właśnie nowe kraje, które powstały im opisuje przypuszczam, że są to, że tak też to jest fragment na takie opisania kluczem pisze o konkretnych przypadkach osób, które niewiele znaczyły, a robiły wielkie kariery zostawały ministrami zostawały ambasadora i Jamal zresztą mało trzeba powiedzieć, że ona kurację wobec swoich kolegów byłych zachowa elegancka, bo przed jeśli posługuje się nazwiskami to nazwiskami osób naprawdę, że tak powiem na piedestale tak trudno uniknąć takich nazwiska zresztą ten temat też ma 2, aby tra, bo z 1 strony pisała swoich kolegach, którzy właśnie zostawali ministrami kultury itd. a z drugiej strony Pisa o tym jak ta sama Chorwacja i środowiska kulturalne doprowadzało do zmartwychwstania w przeciętnych pisarzy, którzy byli nacjonalistami faszystami wysyłali w czasie drugiej wojny światowej jej Serbów Żydów i wygarnął doba ZUS itd. itd. tak jak wiadomo tam jest historia zagmatwana, ale osoby dla środowiska kulturalnego nie zawsze mają na marże sumienie sami dla siebie mają stale tylko punktu widzenia nie i to się cały czas ciągnie ja przez przypominam sobie, że 1 bardzo takich ciekawych autorek Kaleta rolą Jaśka, więc el, która mi w Belgradzie mieszka tłumaczka francuskiego jak napisała do mnie z rozgoryczeniem, że teraz to była tam nie wiem 23 lata temu jak szli protestowali już sprawach Ukrainy na morze rok temu było więcej Ukrainy i rozmaitych tego typu spraw to zebrało się 50 osób w Belgradzie, a 2 dni później był wiec polityczny prezydenta i były tysiące to jest taki obraz, ale też, ale też są tacy, którzy nie tracą ostrego tak jak ona nie traci nigdy, a ostrego spojrzenia co więcej humoru co też dla dóbr ławki charakter jesteśmy, bo ona jest potrafił być bezwzględna jest precyzyjna jest mądra uważna, ale jest też dowcipna ma czucie na realnie na absurd tak dalej to niewątpliwie te jej sposób pisania o rozpadzie Bałkanów był sposobem bardzo granicznym był w pewnym sensie ogrywanie tego dramatu czy kontrolowaniem go jakąś jakieś poczucie humoru dowcipem, choć równocześnie ma takie fragment, w którym staje się niesłychanie ponura i w których w ogóle opisuje ten rozpad często bardzo krótkimi zwrotami, które potem i tak zapadają w pamięć czytelnika np. pamiętam niestety nie mogę oprzeć się dokładnie było bo by wojna zastała w stanach Zjednoczonych w dziewięćdziesiątym pierwszym na zastała ją Karwat, ale natychmiast wyjechała wtedy dostała stypendium tak ryb, które jej pozwoliła oficjalnie wyjechać ani przekraczać granice, a potem opisywała jak z perspektywy kogoś, kto jest właśnie w stanach poza granicami w wygląda to ona brzmi przez telefon tak, kiedy matka do niej dzwoni mówi bombardują Dubrownik trzeba pamiętać o tym, że Dubrownik jest właściwe dla kultury europejskiej dla Chorwacji dla całych Bałkanów właśnie czymś takim jak nie wiem chyba Kraków dla Polski no tak tak znaczenie, ale i nie zatrujemy historycznym umiemy się do gry jest to jakiś symbol też, że na, ale właśnie Lech nie ma nic Świętego tak dla jak się toczy wojna jest mamy wielokrotnie mówi jasno ja nie podejmuje się powiedzieć, kto jest winien wybuchowi tej wojny myślę, że my wszyscy jesteśmy winni i ci, którzy przestrzegali, bo przecież to nie spadła znienacka oni czuli, że coś wisi w powietrzu i jak zwykle dogadali się nad głowami obywateli przywódcy Serbii Chorwat tak, bo tu leżała tak, że tak powiem zarzewie konfliktu, a mi się dogadali między USA, bo siedli przy stole podzieli te Junga sławie trochę przy okazji powyżej ocalił Fed w Chorwacji serwów Serbii Chorwatów twarze-li komisja do spraw czystości języka harować przywracali słowa stare chorwackiej sprzed nie wiem pierwszej wojny światowej też nie przyjęła reszta Serbowie też 1 drodze wyrzucali książki nie i to ją bolało tak bardzo Maya Stefcia Ćwiek wylądowała na śmietniku w sensie dosłownym bibliotek wyrzucali książki nie napisane przez autorów z czystej krwi na czym polegała ta nieczystość krwi w przypadku nalewki no odbyła pół Bułgarką pół Chorwatka jeszcze przyjęć przyznawała się do tego rejestru warszawianka to już gorzej być nie ma Guła właśnie nie chciałby się może przez chwilę rozmawiali o tej tożsamości znaczy co to znaczyło, bo Gazeta wyborcza, kiedy pojawia się ta wiadomość, że zabawka określić zmarła przypomniała taki wywiad Ireny Grudziński gros z nią, gdzie ona jest opisana jako wdowa po byłej Jugosławii, ale czy myślisz że, aby tak o sobie mówiła nie, chociaż bardzo często pisała nostalgii ona grupą przyjaciół jest autorką dobrania autorką Tylka autorką konceptu takiej grubej książki lex Kamil ją mitologię ta nie wyszła po polsku, bo na oba no bo niedokładnie te rekwizyty nastała liczne pokrywają ja ani zgromadzili także prowadzą kwerendę po tych krajach byłej Jugosławii rozmaite przykłady produktów, które z ich punktu widzenia byłej jugosłowiańskiej na teraz nie kupi pan chorwackiej serbskiego pasztetu na odwrót jest ciągle, więc ta tożsamość jej ona nie chciała się dać zaszufladkować prędzej właśnie już wolała jak oni mówili, że jest feministka i BIK pisze kuchenną literaturę, choć lubiła tego nic, żeby jak ja ją raz zapytam, bo Polski jeden z wydawców zapytał co mamy napisać, jakiego języka panika przetłumaczył Jan ja muszę zapytać autorkę wezwanie do bramki Dubravka mówi jak co napisać wygasło Jańskiego takich nie piszą w ogóle napisali jugosłowiańskiego nie będzie Jugosławii nie ma czy za stronę przetłumaczyła wiele dają one Touch, czyli tak koniec no, żeby wiedzieć, że tak bowiem trzymać faktów nie ma czegoś nie było czegoś takiego jak języki jugosłowiański używało się w w części jak zapewnić dalszy Sepp prawosławnej chwili bardziej schody Jugosławii określenia język serbski chorwacki, a bliżej, że tak powiem 6, w jakich kiego Zachodu, czyli Chorwacji tyle mówiło się w Harvard w serbskiej, a jak ktoś chciał być poprawnością wy tam mówił tu powiem wargi, ale prostsze tłumaczy pewno sława serbska, choć sypka chorwackiej odnośne chorwacka serbski język serbska chorwackie względnie chorwacki tutaj kim, więc właściwie tak byśmy powinni pisać ktoś ba ona używa ona oczywiście jak i to do czegoś do do melodii historii jak opowiada kim w jaki mnie małej miejscowości to posługuje się tymi żaden z różnicami w języku, ale to dla tłumacza wprawia ogromny problem właściwie ją ja się poddała np. jak 1 bohater mówi chleb, a drugi mówi ruch, a jedno drugie ten chleb po polsku tak na co ja mam zrobić na zakalec deficyt, więc są takie zalety którymi ona gra i które są nie do przeniesienia, ale to są drobne rzeczy natomiast co warto podkreślić, że te książki nie są za, choć odpowiadają i powstały jest wzrost tej inspiracji fatalnej byłej Jugosławii wojny i powojnia to to nie jest zamknięte jak takim szklanym kloszu te bałkańskim te jej stwierdzenia, zwłaszcza z książek eseistycznych, ale też poszerzenia w powieści bardzo łatwa w księdze tłumaczą w obrali gmin mam nadzieję czytelnika także w Polsce także w Bułgarii także w Niemczech, a nam czy bardzo duża pisała o rozpadzie Europy, a o budowaniu nowej RO Europy i rozpadzie starej sprzed norm przez przez upadku muru berlińskiego także w ona była teraz mówi trans literacki trans płciowe nabyła trans narodowa od pewność, że dach ma dobre określenie żona była trans narodowa i wytrwać jak przełożyć na tożsamości narodowej nie linearną stały, bo rak obraz Wojciecha absurd za nami Chaim po dla rozrywki, ale też bywa naprawdę dobrej no cała sprawa cały one warte 1 bardzo ważne dla jej Pisa, który przewija się przez wszystkie kierunki mianowicie nostalgia historia wbić w jakiej liście do kół trzecia albo epitetem łagodnym rzucić to mówili, że one Ziuganow tajgi czka ona się do tego stosunkowa w swoich rozważaniach z, wprowadzając ten temat na sens lwa i to co zapamiętałam sobie co było na pewno jej zwracał uwagę na to, że nostalgia to są emocje bez winy i pamięć bez winy, a historia jest pamięć całą, w której są zapisane ginę warto tutaj, jeżeli jesteśmy przy historii przy winach to warto to warto chyba przywołać ten wątek genderowe jak ona ten wojenny kontekst umieszczała w kontekście płci bardzo mocno bardzo mocno pisała o tej wojnie jako wojnie męskiej jako wojny mężczyzn genderowe jak, umieszczając ten problem pamiętam, że to w nie wiem czy się zgodzi się pani także w mam wrażenie robiło ogromne wrażenie na przełomie lat dziewięćdziesiątych dwutysięcznych wtedy tak pisano nie było tak przyjęty jak żart i nie pisano tak otwarta jest marzenie od razu używała tego słowa, ale parę razy użyła i no rzeczywiście nam trzeba powiedzieć, że pod koniec życia ta wrażliwość na losy kobiet, jakby się nasilała, ale też nie, dlatego że ona się w tym temacie zamknęła tylko dlatego rząd był coraz bardziej agresywne to znaczy najpierw pisała dam przykład przywoływała prawda palenie na stosie kobiet za co kościół to są jej słowa nigdy nie przeprosił, a to trwało parę wieków palenie na stosie czarownic zdań potem patem myślę, że to było ważne dają nazwano czarownicą, a wiadomo tak nie notował mat to jest wymienne u nas sypali na stosie czarownice ale gdy ja jak wy jednak zwracają też posługiwała wraz z tym wraz z tym tak był taki mamy, kiedy ta będzie 90 drugi rok i 5 intelektualistę kuchennym ich spotkało się na kongresie Pen Clubu Raya i one tam noc zawsze takich kongresach ustala, gdzie w następnej Kang krew zaproponowana już Dubrownik i one się sprzeciwił, że to jest kraj, w którym jest wojna i nie wiem czy ta była po bombardowaniu Dubrownika czy przed zresztą to chyba nieistotne jeśli to 90 drugi też mogło być po to na pewno był dziewięćdziesiąty drugi gotowi pamiętam i one, ale jak się temu sprzeciwiły i wtedy w prasie chorwackiej, bo to wszystko były Chorwatki nazwana czarownicami Syria już ten termin ten epitet przykleił się przy tym na ostatni i VIP nie wiem na marzec jest pisała, ale w ostatniej, która wyszła w książce, która się nazywa kaganiec dla czarownic i której fragment zaproponowałam gazetce, ale z tymi mama Patrycji o tym pisze że tak naprawdę został tylko E-pit, bo nie było żadnych czarownic żywienia one przypadkiem spotkały to niebyła plan, owszem, wylały się 1 była też pisarką jednak była tam był poza nią Czesławem kadra Kuźnic pisarka 4 pozostałych nazwisk nie w blokach na tam była teoretyka literatury dziennikarka not z tak osoby kobiety pisze sądzę by na gra w wadze dla zimujących literatura, ale to nie był spisek piękniej kark Dubrownika-li tylko spontanicznie zareagowało już jak może być Kongres Pen Clubu w kraju ogarniętym wojną przecież w ten sposób daje niejako swoje swój Opera Liptak na tym czasie dzieje na, ale pita zostaw ten epitet został długo trzymał, jakby do hal, ale czy czy dzisiaj, kiedy czy po śmierci ugasić pisał jako niepisana jako epi piszą media chorwacki ponad ponoć niektórzy tak słyszałem niedawno wspominają głównie w taki sposób, że pamiętacie ten film Ewcia świetlika no to Dubravka Ugrešić, która była autorką książki, która posłuży za kanwę scenariusza właśnie zmarła w ten sposób, ale chyba to nie jest ogólne on no ona jednak za taki nie znaczy ja jak się dowiedziałam w piątek zeszły Jeana umarła to miałem ten odruch, że siadam do komputera zaczęłam patrzeć pojawił się też informację serbskiej prasie pojawiło się w chorwackiej, ale to jeszcze były takie krótkie informacje z przywołaniem paru tytułów też w każdy sobie wybierał co pasowało bez jakiejś głębszej analizy, ale jest jej strona Dubravka Ugrešić hit jako 1 sława kropkę com, gdzie są wszystkie tytuły już wszystkie wydania jej wieńca są też krytyki recenzji jej trochę je wczoraj przyleciałam, szukając jakiś ciekawych informacji, który wcześniej do mnie dotarły no to ten stan rodzinnej rodzimej krytyki bardziej pasuje do tego lepiej, żebyście swoją kuchenną literatura, ale niepisane teraz z tych ran na Top w miarę jak się pokazywały kolejnej książki, ale czy to się nie zmieniło, dlatego że ona przecież poznajemy jeszcze takich opracowań jak z dnia, ale należy ona w ostatnich latach była wymieniana na tej giełdzie noblowskiej pojawiało się do organu nie została nam już radzić, ale jasne, ale się pojawiała nazwisko i prasa mogła na to reagować, bo zwykle się jednak jakoś tam przywołuje czekają mnie czy to było czy ona jakby przed przed śmiercią jako 1 pisarka bardzo znana z tego żalą się odnalazłam tylko tę wiadomość znalazłam, które jest takich informacji no taka informacja mogłaby się w Gazecie po królu pojawić każdej uważała pisarka, bo chorwacka Amsterdam je wymieniana wśród kandydatów do nagrody Nobla zdobyła takiej takie nagranych Chrapka czy nie za wiele nie jest nie no może się też pojawi, ale jak truchleje wchodzi ona czasami się śmiała mówi jej cen to pewnie dożyję czasów, kiedy oni wreszcie zrozumieją, że ich wiek pisarkę w taki sobie mówiła nie NATO w licencji chroni inne kanały winni gorszego nie może spotkać zrobić ci, który mnie tak opluwali dużo mnie tak lekceważyli, żeby teraz mówili, jaka jestem wielka atak w Olszynie niema, ale czy to literatura czy ona dzisiaj dla tak zadam pytanie działa w tak wprost twoim zdaniem materiały uważam, że ciągle działa on, a ja sobie nawet nawet sobie taki 1 zestaw że 2 etaty w tym duchu zapisałam no tak jest damie głupotę sprowadza się do siły demonstrujących jej imperialne ambicje tak to dobra nie dzisiaj to napisał to bardzo na dziś jest Anna dzisiaj, a nie mówię, gdzie to pasuje wtedy pan sobie garsonkę pawie, a raz był moralnie obraźliwym jest być częścią każdej literatury, której talent mierzy się zostać ciąg od tak no i bardzo bardzo rano czyta się dlatego mówiłam o tym że, choć ona pisała o tym co ją najbardziej bolało podskórnie w sercu etat tematy, które zauważała wychodziła wiele wiele szerzej, a nie zdążyła się jest 1 rzecz, która moim zdaniem zostanie mam nadzieję mam nadzieję, że nie ma moim zdaniem, ale mam nadzieję zostanie doceniona, bo cała literatura także tai swej stać na jest usiana wspaniałymi mini portret Tammy ludzi i tych, których na miast ten wie może, dlatego że była taka uważna i czuła wobec ludzi, bo była miast częściej spotykać ciekawe podstacji ja sobie jednak zapamiętam znowu będzie kobieta maleńka, która zjechała z Bułgarii, żeby zarobić na rodzinę braci męża za w Holandii sprzątając jada się tak pan finały, ale ona Dubravka z nią taras rozmawiali po holendersku już sama nauczyła, żeby opanowała lepiej język i poparł tam po pół Iraku czy zaś idzie ulicą land dla mnie i widzisz rafy taki uliczny teatr braki żyrafa osiągi wysoka i tak za awans Hyla złe i zmian wita zdobyła Marika, która wre rozwiodła się z mężem zrealizowała swoje marzenie wstąpiła do teatru grała ach, z Daphne i takich historii i dóbr ławki jest mnóstwa jest opowieściami taka no nie wiem czy autentyzm znaczy trochę myślami trach autem Tyc tra, a że jakiś czytelnik, którego nigdy nie poznała zabić starszy pan, który pisał do niej, że kupił kolejną książkę Izy ta itd. i nagle Mal jak okazało się, że w testamencie swoją Chałupki i zapisał Dubravka on był tak powiem krajan na dogrywkę ich tam pojechać zobaczyć cent co w ogóle się zdziwiła, ale była właścicielka z nich chciała, żeby to w ruinę popadła w raj przyjechała tam i patrzy kwiatki kwitną drzewa owocowe zadbane szyby czyste nacisnęła klamkę nic, ale Patsy kartka klucze pat wycieraczkę były weszła wszystko przygotowane okazało się, że tam mieszkał czas mieszkał ona się najpierw bała to tutaj zamiast kar tak w moim dawki okazało się, że to był saper sił pokojowych, ale tez Cryan, który rozminowywał okolice i znalazł w puste domek NATO tam zamieszkał no i z tego ciele las stary w UE radziła zamieszka 1 bazę w jakimś czasie ma, ale jestem tak wyginą nie nie do szerszych też jest jak Ewa Ćwiek podczas targów odruchach, a w skądinąd przecież ona była samotna nie jakąś przeżyła wielką miła w chyba to był rosyjski poeta, ale się torów padło wiele wiele lat temu i zawsze no przynajmniej nikt na co dzień tak było widać, że to jest osoba osoba z, która żyje sama, ale może właśnie też ta budziła w niej to nad uszami taki charakter, ale obudziła wnikają ciekawość ludzi, jaką nad osobą bezpośrednio tata anegdota trochę o tym mówi, ale ona była łatwa w kontakcie czy potrafiła być bardzo tak trochę przypomina mi się ten wywiad Grudzińska Gross, które się tam uskarżała, że nie był łatwy rozmówca no ona była wymagająca, zwłaszcza w nawie jakże tylu wywiadów udziela na to człowiek, bo w raczej cierpliwość traci cierpliwość jak np. ta anegdota Polska tak jak NZ mówiące teraz napis jest parady książki, która jest w ogóle nie istniała Warren nawet pewnie nawet w zamyśle zarazek przez częste 1 anegdotę i mogłaby być w mojego punktu widzenia nie mogę narzekać zawsze odpowiadała zawsze tłumaczyła wyczerpująca polubiły my się zaprzyjaźniliśmy się pojechaliśmy mają do Amsterdamu mieli mniej na głowę Radew byliśmy kapelą, ale byliśmy mniej widziałam jak mieszka ona była duża taka ciężka noc do masywnej budowy, więc najpierw mieszkał przyjaciół tym klasycznym takim holenderskim, gdzie z góry sypialni na dół do klozetu trzeba wsadzić za tanie dla mnie zresztą myślę, że tak dam jej nie było stać jestem na początku i mieszka takiej dzielnicy, której właściwie takim dam u nas taki taki jest na nowo Lipka z takimi galeriami na zewnątrz to wreszcie wchodzi do kolejnych miejsc tzw. galeria wiec galeria cóż mieszkała wraz z całą w zieleni itd. ale ona tam była tak powiem 1 jedyna z tego świata kultury i tym wokół mieszkali wyłącznie ci, którzy w Leeds pomocy socjalnej holenderskiej, którzy przyjechali rozmaite kraju i którzy jak zobaczyli rana wynosi codziennie śmieci za cel swojej torby stawiać pod drzwiami autentyk, a to widziałam powiedzieli dramat ogólnie dość miejsc w ramy, a oni żyli także kobiety były w domu gotowały zajmowały się dziś miała faceci siedzieli na ławkach od rana do wieczora popijali za pieniądze pan pomocy społecznej, ale wracam do tego czy była łatwa trudna tych sytuacjach, których ja ją widziałam, czyli no nieważne co ze mną jak powiedziałam bardzo szybko żeśmy się, że to to były spotkania z czytelnikami czasami jak już dobrze znam jakiś grymas zauważałem, ale odpowiadać cierpliwie raz tylko pan tę misję przyznała, bo padł na sali pytanie jakaś wieś trzeba młoda powiedziała, że to także ona przeczyta te dzieci wiek, ale że Anna nie może się z tą bohaterką utożsamić no to Dubravka już lekko podminowana była zapyta, dlaczego mam mówi Czytelniczka boja nie mam problemu z nadwagą wychodzimy z tego spotkania Dubravka damy mówi wiesz chciałam jej odpowiedzieć, że ja też się nie euro utożsamia zaraz kolejni kałem a gdybym spytała, dlaczego to ja bym jej odpowiedziała, bo nie mogę sobie siebie wyobrazić, że w Hadze dookoła zabija ten ski no to taka była bramka to nadzór nasze rytuały język działa to jest szanowała swoich czytelniku co zresztą czarną, o czym świadczy też to, że Czytelnicy bardzo chętnie dla niej pisali, że czytali ją tak mnie trochę boi, że w Polsce nie mam takiego poczucia ona ma swoje wierne grono Czytelników, ale już gorzej z wydawcami niebawem ta, bo hrabia dla nas rów, ale jeden z wydawców jak zaproponowałam kolejną jej książka powiedział mnie no daj spokój mówi, a HCE Iga nie ma za duży Dubravka na polskim rynku, ale ja nie jestem Dubravka palne, a co APA lokaja ja to nie za dużo przypadkiem w no ale i tu dochodzimy do jest też negatywna jak MOL, ale to Ada dokończymy ten czy była trudna nie nie użył, aby słowa trudna podsumowała Rita sławę wymagająca, ale wobec siebie najpierw, a potem do całej reszcie, a ten drugi temat, które czas powrócić kit w kulturze kicz w naszym życiu i tu rzeczywiście poparł lokali to ona się przejechała pan rady czip, którego już nie zauważamy, który jest po jest w sposobie myślenia kulturze, które w darcie cel za pomocą internetu także my go już czas nie zauważamy też kontekst kobieta tym pisała, że w, nawet jeżeli kobieta jest prawniczką lekarka także trafia w internecie na informacja o niej najpierw jest gdzieś się ubiera co robi ma już ile ma dzieci, a dopiero na końcu co robi i a to jest ta wizja kiczowatego życia tak w imieniu Niemiec ceni się obaw, że to zabrzmi strasznie, ale trzeba powiedzieć wartości, kto ocenia taki jak oceniać, kiedy wszystko staje się informacja, a większość informacji staje się faktem no otwieram internet, żeby szukać wiadomości co się dzieje na świecie ta obok wojny na Ukrainie jest pani Cichopek powiedziała pani kurza jest kino i armii, aby poniżej jak schudnąć tak no niestety tak ale to już taka logika mediów, które trudno na ląd ciał niektórzy, którzy dzielą cel informację, a tutaj się sprzedaje te faktyczne informacje przy pomocy plotki tak jak jest z tymi jej późnymi powieściami od, o czym one, że tak powiem były to znaczy można być, że w pewnym sensie tak wydaje, że był ten temat bardzo wyraźny temat Bałkanów temat rozpadu Jugosławii i eseisty co tak bardzo bardzo mocno obecne czy nasze zajęła później ktoś zajął w tych ostatnich tekstach nadal nie przetłumaczonych na Polski to też tę książkę ateistycznych, ale co tam było tematem no przed jedno przypomniałam, a kagańców dla czarownic na to samo sam tytuł mówi zaś bierze ta jest o tym jakże jak kobiety traktuje w społeczeństwie w życiu w kulturze jak one siebie nawzajem uwaga traktują, bo naród, a w wielu sytuacjach PiS, gdzie kobiety pod tak ci znają nagi kraju koleżankę taka też pisze ostro o tych kobietach, które są z tego ruchu pro-life tak bardzo, a straty pisze, a tym jak kościół żąda kobieta życie też temat, który w razie bilans Bilicki dużo o kobietach to fakt tak jak już skręciła w tę stronę, ale jest też druga książka nie przez właściwy wcześniejsza Europa sepii, na które Europie ta zaczyna się od Padu muru berlińskiego dalej co się dzieje w ochronie we wszystkich krajach, ale jak ktoś się zmienia jak zaczynamy na siebie patrzeć integracji i też tożsamości, która zdaje się nad tożsamością tak, bo wspólna Europa itd. no takie tematy ją ewidentnie interesowały taką prawdziwą ostatnią podwieźć ją mniej to była ta Bacha jak należycie dbaj, bo to jest fabuła pisana jej stylem na tą skalę osoba już wróciła w tak chyba nie ja mam jakąś 1 jej książeczka dla dzieci ta Szwed zrobił ilustracja do tej ilustracji zrobiła krótkie takie pod, jakby podpisy cztero wierszu owe książeczka nosi tytuł navara czy prasie i spotyka się prosi AK chcą zarżnąć jego mama świnia każe prosiaczka uciekali do lasu Ano leci do lasu i najpierw spotykana wszystkie święta są, więc Gaj szary k jak kurę itd. wszystkie czekają na ring ostatnie chcemy już taka zajączka wielkanocnego reali także te spotykają i ostatnia scena żadne rosyjskie się kładą taka księga jej tak Gęga przez Fed na dobra, choć uchodźstwo tak, a ilustracje są za ciepło nas na skandynawskie lekko oponą ranne, ale piękne grafika to jest całość to znaczy tekstu tego nie ma co wyjmować ja mam gotowy zobaczymy co będzie dalej no, więc takimi rzeczami też zajmowała na zaleta co powiedziałem bardzo bym tak w jej duchu tak tak zwierzęta, które uciekają przed świętami, które najpierw 1 wielki świętowania przed wielkim świętowaniu, ale zostaje książka dla dzieci domowe duchy ETA też tam jest jej humor i zmysł obserwacji daje zapowiedź się o różnych ducha, które mieszkają w domu niektóre są miłe niektóre są złośliwe niektóre tną skarpetki na sercem jest takie różne SZ to ja lubię ją dla dzieci dla RAV dziękuję bardzo, państwa moim gościem była do ratowania kra Čilić tłumaczka literatury były już w chwili znowu mijamy ten ryzykowny termin tłumaczka oczywiście dobra i wygrać dziękuję jest wymagana do widzenia jednak zacytować tekst tory czytałeś zatykają uszy jedno zdanie na pożegnanie Dubravka na pokolenie słuchaczy napisałam dialogu, że za jest, że odeszła, ale gorzej było, gdyby nie przeszła na ten świat byłaby to pusta nieobecnych dziękuję bardzo Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: NAGŁE ZASTĘPSTWO

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

Słuchaj wszystkich audycji Radia TOK FM kiedy chcesz i jak chcesz - na stronie internetowej i w aplikacji mobilnej!!

Dostęp Premium

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA