Potencjalne zarzewia kolejnych konfliktów - Tajwan i Himalaje [Świat w 2023]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry Cezary łasiczka witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejsze spotkanie 8 był świadomie być może w poniedziałek szczególnie o tej godzinie co powinni zdobyć jakiś zbiór dobrych informacji i inspirujący zachęcających jeszcze w świetle pogodowym być może jakoś ogrzewających czy tak będzie zobaczymy państwa moim gościem jest pan prof. Marek Madej wydział nauk politycznych i studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry panie Rozwiń » profesorze dzień dobry panu dzień dobry państwu może nie do końca będą nowe dobre wiadomości, ale chyba warto warto o tym mówić warto wiedzieć co się dzieje nie tylko w naszym małym świecie, czyli Polska i bezpośrednie okolice, ale także w tym szerokim świecie, bo żyjemy już w takim systemie naczyń połączonych, że to co się dzieje pozornie bardzo bardzo daleko od nas bardzo szybko może mieć wpływ na nasze życie przekonaliśmy się o tym przecież w czasie tej epidemii jak coś co się wydarzyło bardzo daleko nagle sparaliżowały cały świat dzisiaj także jakieś konflikty zbrojne, które toczą się bliżej dalej mają wpływ na stopy inflacyjne tak dalej tak dalej niedawno tygodnik The Economist ukazał się taki raport specjalny takie spojrzenie może na 2023 rok inne spojrzenie wielowątkowe 1 wątkom z wątków było bezpieczeństwo i tekst, który się pojawił dotyczył potencjalnych konfliktów czy miejsc, w których te konflikty mogą albo skalować albo się rozpoczyna nad i jeden z jednym z tych miejsc mówimy w radiu TOK FM od wielu lat to jest Tajwan i od do Tajwanu za chwilę wróci, ale chciałbym panie profesorze, żebyśmy rozpoczęli może od Himalajów, bo Himalaje raczej kojarzy się sukcesami polskich himalaistów z miejscem, gdzie właśnie raczej spokojnie, a tymczasem Himalaje jako zarzewie konfliktu w 2020 trzecim roku, a to znaczy tutaj chodzi o najczęściej o możliwość ewentualnego konfliktu pomiędzy 2 wielkimi potęgami militarnymi, jakimi są nim jej lider, a do tego chodzi tutaj trwających od lat sześćdziesiątych spór graniczny na granicy, której nie mam, bo formalnie to co dzieli Chiny i i Indie to jest tzw. faktyczna linia kontroli, bo też złożona sytuacja polityczna, a w Kaszmirze, który jest terytorium spornym pomiędzy Pakistanem Indiami, a część terytorium kontrolują Indie i ona właśnie graniczy z terytoriami ograniczony kontrolowanymi przez naszych po prostu terytorium chińskiej, a tam w roku 2020 doszło nawet do dostarczyć, które skończyły się śmiercią kilkudziesięciu na żołnierzy głównie IEA indyjski w latach sześćdziesiątych doszło do wojny między tymi państwami przegranej raczej przez Indie i stąd pewien niepokój jeszcze chodzi o o winnej części pasma Górskiego w dni w pobliżu na krajów takich jak butan i in Nepal tam Indie mają stancji Kimi to jest kolejne obszar, na którym dochodzi do to, a w no napięć między między Chinami Indiami w tym wiadomo, że nie chodziłoby tutaj też tak do końca kwestię dokładnie jak przebiega granica czy też, która część terytorium jest przez koło kontrolowana, ale bardziej na to patrzy się z perspektywy na ile mogłoby doprowadzić do jakiegoś daleko idącego napięcia między 2 największymi najbardziej ludne państwa świata nawet jeśli największymi potęgami wojskowymi jednak zaznaczył, że są to obawy takie trochę właśnie dmuchania na zimne na wszelki wypadek bo, a nie można powiedzieć, żeby było to rejon, w którym no jesteśmy krok od wybuchu konfliktu napięcie jest wyraźne, ale zarówno jednak druga strona nie są szczególnie przekonany do tego aby, aby rozpoczynać go jakiś działania zbrojne natomiast to ją jak stoją obok siebie naprzeciwko siebie takie potęgi to oczywiście jest ryzyko no zawsze jest dni nad i które trzeba uwzględniać właśnie przez wiele przez kilkadziesiąt lat żyliśmy w takim dwubiegunowym świecie, gdzie mocarstwami, które rozdawały karty to tymi mocarstwami były stany Zjednoczone związek radziecki po to, związek radziecki, zanim się w Rosji stracił część swojej potęgi, chociaż raz wydaje się, że potrafi przekonać Rosja część państw, że wciąż jest mocarstwem natomiast wszyscy doskonale sobie od wielu lat już też zdaje sprawę, że Chiny są drugim rozgrywającym, ale nie myśleliśmy o Indiach tymczasem Indie i gospodarczo i pod względem liczby ludności wkrótce być może lada chwila można by rzec przebiją Chiny pod względem liczby ludności przynajmniej, a gospodarczo też przecież nie pozostają daleko w tyle, a więc mamy 2 duże mocarstwa, dlaczego Himalaje, dlaczego ta granica jest tak trudna do wyznaczenia, choć częściowo decyduje sama geografia mówimy bardzo wysokich górach też w obszarze szczególnie mocno zamieszkanym, a często no takim charakterze pustynny w tym sensie że, a tam no trudno o na jakąś bogatą roślinność, ale zarazem MON może to być granica częściowo jest np. na lodowcu, który też może mi ulegać zmianie zmianom wraz ze zmianami temperatury klimatu, a przebieg rzek może się zmieniać tym podobne rzeczy to powoduje utrudnienia jego wyznaczenia, jaki ta sytuacja skomplikowana, którym mówiłem wcześniej ze stricte politycznego powodu to znaczy fakt, że w zasadzie trudno powiedzieć, że można mówić tutaj o takiej regularnej normalnej granicy to jest właśnie linia tymczasowa i to powoduje, że równo po obu stronach rośnie pokusa do jej przesuwania, zwłaszcza że w takich regionach np. zwłaszcza po stronie indyjskiej jest kwestia z trudności ze zbudowaniem np. szlaków komunikacyjnych sposób ich dróg no i chce się budować tam też próbuje się budować tam, gdzie to jest możliwe strony takiej inżynierem inną topograficzne, a to może powodować kłopot właśnie z ewentualnym naruszeniem tejże linii kontroli, bo droga nie może być wprowadzona inaczej aniżeli przez terytorium, które może budzić spory tylko razem chciałbym powiedzieć, bo to często nie zdajemy z tego sprawę, że z 1 strony mamy do czynienia z potencjalnym konfliktem 2 ogromnych armii, ale z drugiej w tym rejonie od lat dziewięćdziesiątych, a na podstawie porozumienia między tymi 2 państwami formalnie nie powinno się używać broni palnej i np. tenże starcia w wadze dwudziestym roku czy 3 lata temu to było starcie wydawałoby się co już może mało prawdopodobne, ale starcie pomiędzy wojskami mundurowymi służbami 2 stron mógł tak dużych państwa prowadzone na kije i przy użyciu Kijów i tego rodzaju narzędzi natomiast im, a obie strony oskarżają się o naruszenie zakazu stosowania broni palnej w ostatnich latach czy to strzał, a sił zbrojnych z i pograniczników 1 ze stron, choć bez ofiar śmiertelnych czy też za wystrzały z powietrza jako jakiś swego rodzaju odstraszając ale, toteż pokazuje, że oba państwa, jakby próbują w z 1 strony żadna z nich z różnych powodów prestiżowych politycznych nie będzie w kapitule bywało, ale starają się jednak trochę ograniczyć ryzyko, aby to przerodziło się jakieś starcie no trudniejsze do opanowania rok dla tych, że i krajów w tym, że trzeba też tną wspominał pan na Tajwanie, a Chińczycy jednak mają znacznie bardziej uwagę wojskową przekierowano na zachód na wschód przepraszam ich dzień aniżeli na sytuację w Himalajach, a Hindusi też jak mówiłem nie garną się do starcia profesor pewnie czują się, skąd u nas jest to wniosek, który wydaje się zasadne najzwyczajniej szła już świecie słabszy militarnie i mają, a problemy na innych granicach też istotna leki problemy wewnętrzne, a więc o tyle w tym w pamiętam rywalizację z tymi państwami niekoniecznie musi przyjmować kwas forma wojny wojny na tej terytorium, a bardziej będzie rywalizacją polityczną dyplomatyczne gospodarcze jasno należy pamiętać, że to jest, że same Himalaje to ten łańcuch to jest 2 pół 1000km długości także to jest bardzo długa granica i oczywiście nie tylko Indie Chiny, ale maleje też nad terytorium Pakistanu Nepalu i butanu, o czym pan panie profesorze także wspominał wydawałoby się jednak, że właśnie skoro mamy do czynienia z 2 Super mocarstwami to jakieś uregulowanie takie, które by doprowadziło do stabilizacji i właśnie do unikania takich potyczek byłoby w interesie obydwu państw, a pewnie tak z tym, że jak to często w takich sytuacjach bywa, jakby wszystko tkwi szczegółach też oba kraje muszą mierzyć się z nastrojami wewnątrz ucha, choć oczywiście Chiny to państwo musi autorytarna, a Indie są największą demokracją świata, ale jest demokracja mimo wszystko dość specyficzną w obu krajach mamy do czynienia, zwłaszcza w ostatnich latach raczej z nastrojami nastrojami no jakimś stopniu nacjonalistycznymi bardziej jednoznacznie może w Indiach, ale na jej Chińczyków można oczywiście w ostatnim czasie raczej klasyfikować jako, jaką na kraj, w którym taki duma narodowa i nacjonalizm dość silnie rozwija, a to oznacza, że np. jakieś kroki ewentualnej deeskalacji na dokonywane przez władzę no byłyby trudne do przełknięcia dla obywateli, że sprawa nie jest rys jak powiedziałem z drugiej strony dla obu państw o drugą pierwszą planowała tak do końca to oznacza, że właśnie w Łódź może oczywiście rodzić po około pomysł by drugorzędnych sprawie się dogadać i rozładować napięcie i załatwić w cudzysłowie w jeden z problemów, ale w praktyce właśnie tak nie będzie skoro nie jest to kwestia, która prowadzi do do o napięciu bardzo dużym ryzyku daleko idącej deeskalacji eskalacji no to wtedy właśnie takich nacjonalistycznej retoryce można potrącać szabelką albo pokazywać swoją twardość przez przez mówienie tutaj nie ustąpimy o krok jak wspomniałem pewne kroki deeskalacji zostały poczynione właśnie ta konieczności wycofania sprzętu wojskowego ciężkiego i broni nie używania broni palnej służy temu, ale a, ale na więcej raczej nie należałoby się tutaj, a więc spodziewać najwięcej nie ma co czekać oczekiwać natomiast, a i Chińczycy i Hindusi w ostatnim czasie jednak są mimo nie najlepszych delikatnie mówiąc relacje między państwami i no to raczej są mało zainteresowani do rozpoczynania walki w tym też nowy wrze, a należy upatrywać pewnej nadziei na ma spokój ma Live punkt powrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM informację o dziesiątej 20 już za kilka minut państwa moim gościem jest pan prof. Marek Madej z wydziału nauk politycznych i studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego informację o dziesiątej 20 po informacjach wracamy rozmawiamy dzisiaj o potencjalnych zarzewia konfliktu w tym roku i pierwszy punkt to były Himalaje opowiadał pan prof. Marek Madej z wydziału nauk politycznych i studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego oczywiście też pojawił się Tajwan w pierwszej części naszej rozmowy panie profesorze i na Tajwanie warto mówić, bo pomimo, że wiele państw nie bardzo wie jak w odpowiedzi wobec Tajwanu za jaki rodzaj tworu politycznego Tajwanu znaczy za państwo czy nie za państwo czy za część Chin kontynentalnych nawet wiele państw uprawia taką polityczną czy politologii logiczną akrobatykę, a tymczasem jest to miejsce ważne na mapie a dlaczego Tajwan jest ważne panie profesorze, a tutaj jak na marginesie to sam Tajwan nie do końca uważa się przecież za osobne państwo nigdy nie ogłosił niepodległość jest częścią jest Chinami, a po prostu mamy do czynienia to jest to pokazuje jak często z tego rodzaju tymczasowe rozwiązania są trwałe, a zarówno Tajwan jak Pekin czyni czyni kontynentalną walają się za reprezentanta całości Chin, a przynajmniej strony formalnej, a Tajwan jest ważne z kilku powodów znowu dużo mówi o nim czysto taka geografia spojrzenie na mapę, gdzie leży ta wystawa i a jak bardzo blisko ważnych szlaków komunikacyjnych na, ale przede wszystkim jest to właśnie punkt na mapie, który dowodzi, że proces opanowywania Chin przez partię komunistyczną nigdy nie został ukończony, a w pełni czy my może trwa od lat czterdziestych to do dziś jak pełne zjednoczenie inny nie nastąpiło i trudno być wielkim mocarstwem światowym w sytuacji, kiedy ciągle istnieje coś co jest z tego rodzaju zbuntowaną prowincją, którą to mocarstwo nie może, a nie może kontrolować nie może opanować więcej dla Chin jest ono ważne z przyczyn po pierwsze, takich polityczną prestiżowych, a poza tym Tajwan wyznacza się nazywa często takim miejscem kręgami też sznurami jest ograniczającymi siny i możliwości oddziaływania globalnego Tajwan jest częścią pierwszego, jakby łańcucha, a wyspę ograniczających czerni, a od Japonii, gdzie właśnie na południu m.in. przez Tajwan to pokazuje, że możliwość swobodnego powiedzmy wyjścia marynarki chińskiej Nana na otwarty ocean jest w ten sposób ograniczona Kuźnik oczywiście kolejne łańcuchy jest zgoła z Mariana mi ne i innymi położonymi na na Pacyfiku więc, zwłaszcza dla Chin Tajwan ma ogromne znaczenia dziś jeszcze Tajwanu grywa ogromną rolę gospodarczą, a to nie jest może wielkie państwo czy nawet w pewnym cudzysłowie, ale tak im jako twór polityczny, który jest efektywny państwa ma rząd ma ludność ma określone terytorium, a jest np. ogromną potęgą w produkcji półprzewodników, które są kluczowe dzisiaj dla funkcjonowania gospodarki i różnych powodów na Tajwanie jest największy producent, a tych, że półprzewodników i centrum produkcji światowej, a co dla gospodarki nie tylko finale, ale i innych jest bardzo, a bardzo ważny, więc z tego punktu na widzenia Tajwan staje się no bardzo ważną częścią, ale przede wszystkim jest to kwestia, a geopolityczna oraz położenia geograficznego oraz ich politycznych konsekwencji oraz oraz dowodu, że Chiny ciągle w nie zostały w pełni opanowane przez LM przez partię komunistyczną skoro wspomniał pan te półprzewodniki to warto powiedzieć, że się zarówno Chiny jak stany Zjednoczone są bardzo tą technologią zainteresowane i starają się zainteresować osoby, które produkują, które znaleźć technologii, żeby przechodzili do Chińczycy do chińskich przedsiębiorstw Amerykanie amerykańskich jest oczywiście część obywateli irytuje mówiąc no dobrze co dalej, ale zależy władzom schronienie to my wciąż jesteśmy na tajwańskim producentem tajwański przemysłem, ale z racji tego, że jesteśmy tak duży tak dużo no to trzecia część zysków może przekierować w stronę innych podmiotów, ale bez wątpienia zarówno Chiny jak stany Zjednoczone próbują uszczknąć część tej produkcji, zachęcając śnie osoby z branży do przechodzenia do albo chińskich amerykańskich przedsięwzięć biznesowych dokładnie z tym, że najpierw jest trochę taka właśnie konsekwencja wypuszczenia z rąk radnych o procent potencjału, który posiadało zarówno Amerykanie Chińczycy trochę przyłączyli, a odpływ i możliwość koncentrowania tego tejże produkcji przez Tajwan albo kontrolowanie przez tajwańskie, a firmy to jest tak zawsze w gospodarce jednak uzależnienie od 1 dominującego producenta jest kłopotem, a dla dla pozostałych, zwłaszcza jeżeli to jest kluczowy element łańcucha dostaw i to w sprzęcie dziś kluczowym dla funkcjonowania tak wielu dziedzin gospodarki produkcji tak wielu rzeczy, że rzeczy to z Tajwanu ważnego gracza w tym, że też w partii no nie jest nie z powodu półprzewodników jest spór wokół Tajwanu tylko właśnie z powodu geopolitycznego przede wszystkim, niemniej ten ten element bardziej komplikuje sytuację, ale też otwiera drogę trochę do myślenia o 20 w Chinach, a do próby przejęcia w kontroli nad Tajwanem niekoniecznie w sposób zbrojny raczej poprzez oddziaływanie gospodarcze, bo niezależnie od, a silnej pozycji na rynku półprzewodników to jednak gospodarka chińska jest o wiele większa niż gospodarska katalońska, a tym samym też możliwości oddziaływania finansowego wielu firm chińskich i no są niemałe i mórz próby, jakby opanowania bardziej przez kontrolę rynku finansowego albo gospodarki tajwańskiej albo uzależnienie od kontynentalnych sił na tyle duża, żeby Tajwan jako sam doszedł do wniosku lepiej zrezygnować z odrębności albo próbować wdrożyć system, który Chińczycy oficjalnie promują może dojść do zjednoczenia wsi w modelu, w którym mamy jedno państwo do systemu tylko to trochę ćwiczyliśmy w Hongkongu i widać jak wychodzi stoczyć kończy po paru latach chińskie mówienie o 2 systemach coraz bardziej także system jest ten drugi odmienny system, bo Hongkong na takich zasadach do Chin wrócił i jest coraz bardziej kontrolowany przez państwo, zwłaszcza pod rządami obecnego przewodniczącego, który raczej ma tendencję bardzo centrali styczna delikatnie mówiąc właśnie pana sprawa pojawiła się ten konflikt się pojawił w sumie ostatnio, bo dopóki Chiny stany Zjednoczone ze sobą współpracowały na wielu polach no to Tajwan był w sytuacji do pozazdroszczenia, bo gospodarczo mógł już współpracować z Chinami i ze Stanami co oznaczało, że gospodarka rosła szybko to one się bogaci zostało jeszcze chyba kilkanaście lat temu bodaj 2010 roku Tajwan podpisał umowę handlową z Chinami, która sprawiła, że ta wymiana handlowa przyspieszyła w zeszłym roku 14 eksportu tajwańskiego to jest właśnie eksport do Chin, a 15 to jest import Chin także widać jak bardzo Chiny są ważne dla gospodarki znowu, kiedy mówimy o tym konflikcie to o tym, że jeżeli przedstawiamy w takim kontekście, że oto Chiny chcą najechać i zająć niepodległe państwo, a Tajwańczycy tego nie chcą no to chyba to jest zbytnie uproszczenie, kiedy spojrzymy chociażby na to w jaki sposób identyfikują się w mieszkańcy Tajwanu to widać, że jest to także podzielone państwo tak to znaczy jak mówiłem dlatego trochę nie zgodziło się w końcu wcześniej niż on tras naraz narasta właśnie przez to, że zyskał jeszcze bardziej takie znaczenie globalne jako potencjalny kluczowy element po pół układanki geopolitycznej na Pacyfiku, który jest najbardziej zagrożony ewentualną doprowadzenie do bezpośredniej konfrontacji pomiędzy Chinami Stanami Zjednoczonymi, a że pomiędzy tymi 2 państwami napięcie rośnie, a zarazem Amerykanie, choć w ostatnim czasie z wiadomych powodów muszą mocniej interesować Europą to jednak mają takie przekonanie już od dłuższego czasu, że ich podstawowej najważniejsze interesy bezpieczeństwa i gospodarcze to jest jednak region ma Pacyfiku im no nie zależy od tego, że jako mocarstwo globalne są zainteresowani sytuacją, a we wszystkich regionach świata, ale powiedzmy tacy widz staje się, a stopniowo kluczowym z ich perspektywy, a dlatego wracając Chiny Tajwan powiedziałem uważają się za Chiny tylko za po prostu inne rządy tych rzesz in ruch niepodległościowy na Tajwanie na taki stricte niepodległościowych na czym będące zainteresowanym nie faktyczną niepodległością Tajwanu, ale i nawet formalnym ogłoszeniem jest obecny rządząca partia dzisiaj, a jest raczej partią w pewnym sensie proniepodległościowych, ale też to jest takie trochę bardziej mówienie o opcji niepodległości aniżeli faktycznie się na to zdecydowanie, bo też jest to prawdopodobnie z tego rodzaju czerwona linia, która wywołałaby reakcję Chin już w postaci innej niższym przylatywać samolotami, a na tzw. medianą imieniu środkową, a cieśniny tajwańskiej i pokazy psów wyłapywanie w przestrzeń powietrzną Tajwanu albo dokonywanie manewrów albo wysłanie setek kutrów rybackich, które formalnie mają łowić ryby, a ma faktycznie, a są demonstracją obecności chińskiej jak zbierają dane wywiadowcze itp. rzeczy, a oni robią to na wodach w pobliżu Tajwanu, a więc ogłoszenie niepodległości byłoby no w ryzykowne, a ich dlatego też rzeczywiście kulturowo duża część Tajwańczyków uważa się, zwłaszcza że mówimy o państwie nie rodowitych Tajwańczyków tylko Chińczyków, którzy przybyli na Tajwan wzrasta i ewakuowali się po porażce mają czas, żeby wyrazimy do naszej powrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM pan prof. Marek Madej wydział nauk politycznych studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego jest państwa moim gościem informację dziesiąty 40 po informacjach wracamy do państwa moim gościem jest pan prof. Marek Madej wydział nauk politycznych studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego rozmawia się potencjalnym zarzewiem konfliktu w nadchodzących miesiącach może latach w pierwszej części naszej rozmowy mówiliśmy o Himalajach przed ucieczką Tajwanie i przetrwanie Śródmieście pozostać w panie profesorze, bo wydaje się, że stany Zjednoczone coraz ostrzej wypowiadają się, jeżeli chodzi o to co się stanie i gdyby doszło do jakieś próby ataku militarnego tak stany Zjednoczone joba 1 prezydent Bajda mówi będziemy bronić Tajwanu na sesji po Rosji marszałkini Sejmu także czy Kongresu amerykańskiego także pojawiła się na Tajwanie to była pewnie z punktu widzenia załatwienia spraw niewiele znacząca wizyta natomiast z punktu widzenia PR-ową politycznego niezwykle ważna i taka, która z pewnością temperaturę podgrzała pytanie chyba panie profesorze, które wiele osób sobie zadaję czy czy dojdzie do konfliktu militarnego zbrojnego czy dojdzie do ataku Chin na Tajwan, a daje mi się, że na to pytanie na szczęście można odpowiedzieć ryzyko jest klub wszystko niewielkie tylko to jest problem, który przypomina trochę czasu zimnowojennej to znaczy ani 12 strona nie chce rozpoczynać konfliktu z uwagi na ryzyko, jakie się wiąże z błędnymi kalkulacjami co do reakcji drugiej strony, a tutaj wiadomo stronami są stany Zjednoczone Chiny nie Chiny Tajwan, chociaż Tajwan, a przygotowuje się też do samodzielnej obrony Sojusz stanął z Tajwanem jest o tyle ciekawe, że z uwagi właśnie na specyficzny status Tajwanu nie ma formalnie traktatu pokojowego to jest na mocy prawa wewnętrznego Stanów zjednoczonych, które zobowiązuje stany Zjednoczone w jakim stopniu, więc jednostronnie się zobowiązały do pomocy Tajwanowi, ale to zarazem powoduje też np. na Tajwanie w ostatnim roku, zwłaszcza było widać, a o spadek na i wiary w amerykański i w amerykańską pomoc co kupkę w tym kraju w bodajże klony dobrze pamiętam w badaniach publicznych 2002. roku prowadzonych właśnie w momencie wybuchu wojny na na Ukrainie na Ukrainie no i Tajwanie obawiano się, że w tej sytuacji te gwarancje amerykańskie, które są właśnie z tego rodzaju jednostronną decyzją, które można się też to stronnik wycofać nie są wcale tak silnej m.in. temu służyła wizyta Francji los, żeby zarówno dla Chin był to komunikat, jaki dla ludności Tajwanu, że bardzo no i Amerykanie nie rzucają słów na wiatr i ale wracając to jest układ bardzo podobne do do zimnowojennej konfrontacji radziecką amerykańskiej, czyli mamy do czynienia z dużej potęgami wojskowymi, które mogą mocno zaangażować się w konflikt zbrojny planują przygotowują wyposażają się, a do tego Chińczycy przygotowują się formalnie do do nowo też chiński plan zakłada, że do czterdziestego dziewiątego roku, czyli na stulecie rewolucji ma komunistycznych Chinach jednoczenie powinno się dokonać im w takim razie im bliżej będziemy tej daty być może, tym bardziej będzie rozważany scenariusz już zbrojnej realizacji, ale też wiadomo, kto jest takimi deklaracjami dotyczącymi na okrągłych rocznic, które chcemy uczcić pan, że sposób, niemniej jednak druga strona, więc Amerykanie Chińczycy no są też pewni pełni obaw co do tego czy ich posłów dziewczyna Ania nie doprowadzą do konfliktu, który byłby na bardzo dużą skalę niezależnie od obecnego zaangażowania, a Amerykanów w pomoc Ukrainie no zbrojnie, a Chińczycy jednak są u ciągle krajem mniejszym potencjale tego tak naprawdę nie wiemy, jakie są faktyczne możliwości sprzętu chińskiego co technologię nawet jeśli rozwijana dziś indywidualnie to jednak bazujące głównie na technologiach radzieckich lub rosyjskich AAA no performans wykonanie Rosji Ukrainie trochę mówi o tych możliwościach, a wojskowych nie najlepiej chińska armia tak naprawdę nie musiała walczyć w ostatnim czasie żadnych warunkach i jest pewnego rodzaju niewiadomą chińskie możliwości marynarki prod by odgrywała dużą rolę też są trudne do określenia niezależnie od szybkiej akcji i rozbudowę, ale zarazem też trzeba pamiętać, że inne są potęgą nuklearną i ewentualna rywalizacja z Amerykanami i rodzi jeszcze tego rodzaju napięcie, że możemy wejść na poziom eskalacji nuklearnej stąd będziemy mieli do czynienia z graniem na beczkę prochu i wokół której będzie toczył się taniec z zapalonymi czasem zapałkami, ale zarazem obie strony bardzo starały się zawsze tuż przed zapaleniem ląd zdmuchnąć, a zmoknąć zapałka aby, aby jednak bardziej wymusić swoim zachowaniem np. ustąpienie przeciwnika jako rezygnację, a są jeszcze takie łączył się często zapomina Tajwan kontroluje formalnie jeszcze kilka małych wysp na, a w cieśninie tajwańskiej nic nie jest może wykluczone, że np. Chińczycy w celu zademonstrowania postępów zjednoczeniowych będą zainteresowani przejęciem, które z tych małych wysp być może nawet zbrojnym co niekoniecznie musi się wtedy spotkać z reakcją amerykańską, ale to jest gra z no jak Ken genetycznie jak 2 samochody jadące naprzeciwko siebie ktoś ktoś może się przeliczyć dojdzie do zdarzenia, więc jak na razie za bardzo wprost w nie przyspieszają nie, zbliżając się do tego punktu granicznego i choć oczywiście obie strony deklarują otwartości i gotowość działania tak warto powiedzieć, że oczywiście ta wojna nowoczesna toczy się na różnych poziomach to co chyba też doskonale zaobserwowaliśmy w chociażby w przypadku inwazji rosyjskiej na Ukrainę, że mamy też do czynienia z wojną informacyjną tak i bez podobną sytuacją mamy do czynienia w tych relacjach z Tajwanu Chin, czyli właśnie w w podsycanie różnych nastrojów antywojennych tak mówienie o tym, że życie oprócz nie ma sensu czy rewolt wojna nie ma sensu, ale także przy okazji różnego rodzaju wyborów politycznych Tajwańczyków głosowań wspieranie takich kandydatów, którzy byliby bardziej skłonny do pokojowego połączenia czy skierowania Tajwanu w kierunku Chin także Chiny trzecie podejmują różne działania także w tej przestrzeni informacyjnej jak najbardziej, choć zresztą tak jak wspominałem prezydentem Tajwanu jest ciągle przedstawicielka partii, która jest traktowana jako partia, a pro niepodległościowa, a więc ten nurt można powiedzieć przynajmniej jak na razie w polityce, ale Tajwanu dominuje, ale to zresztą chyba wygląda najbardziej prawdopodobny scenariusz, a to raczej swego rodzaju w przejęcie pasa i pakietu kontrolnego na tajwańską gospodarką albo też powiązanie gospodarki Tajwanu kontynentalnymi Chinami na tyle by był sam Tajwan, ale stał się zainteresowany mocniej inną zacieśnianie więzi politycznych być może wręcz na zgodę na nas za rezygnację z tej z tego poziomu odrębności jak ma teraz przynajmniej wycofanie się z tej konfliktów gości, a w relacji między Chinami i to chyba jest najbardziej prawdopodobny scenariusz, a ja chciałem też dodać jeszcze, bo to tak trochę umknęło, że charakterystyczne w ostatnim czasie jest również to, że Amerykanie bardzo nas wspierają i są zainteresowani rozwojem współpracy regionalnej z niektórymi państwami regionu UPO ostrze de facto anty chińskie ma ma AUKUS, czyli współpraca z Brytyjczykami Australijczykami on też ma pewien kontekst powiązaniu z Tajwanem, bo to pokazuje, że nie tylko stany Zjednoczone mogły być tutaj graczem istotnym, ale np. charakterystyczny jest też wyraźny wzrost wydatków w najbliższych latach obronnych Japonii odchodzący od polityki pacyfistycznej re interpretują swoją konstytucyjna okazuje się że, że Japonia może wydawać więcej niż 1% PKB na na zbrojenia chce dojść do 2 w ciągu 5 lat i wzrost nie więcej w tempie porównywalnym ze wzrostem najbardziej szybko rosnących budżetów obronnych w państwach NATO, które w, które też ma mają, jakby obowiązek dojść do poziomu 2% po PKB to jest wspierane też przez Amerykanów, więc pokazuje, że uczony takiej wojskowej, a to pewnie będzie też taka konfrontacja tylko i wyłącznie chińska amerykańska, toteż dla perspektywy to Chin oznacza trochę większą komplikacje, nawet jeżeli np. potencjał Japonii jest jednak i jakoś związany jeszcze problemem trzeci faktem jest mijaliśmy czynników na północnej Korei a, ale też ma charakter bardziej obronne ale, ale perspektywy perspektywy na Chinkę Hsieh zaczynam odgrywać istotne znaczenie stąd, tym bardziej spodziewałbym się właśnie akcji informacyjnej apelują podkreślający wspólnotę kulturową Tajwanu i na Chin kontynentalnych trochę próbującą przekonać Tajwańczyków że, że jest możliwe funkcjonowanie np. w 2 systemach gospodarczych, ale pod zwierzchnością Pekinu, który akurat np. gospodarczą będzie cały czas, a starał się prowadzić politykę względnie liberalną czy też nos pozwalającą działać, a swobodnie przemysłowi i firmom tajwańskim tracących pozycji znani międzynarodowej, a nocą może być swego rodzaju atrakcyjną opcją dla części czytanie ludności Tajwanu, bo też życie w tym pacie, który mamy, które trochę nierozwiązywalny w tym sensie, że żadne takie jednoznaczne rozwiązanie nie spotka się z aprobatą też ze znaną z UPO zgodę o wszystkich stron konfliktu oznaczoną np. funkcję dla Tajwańczyków to raczej jest taki stan zawieszenia permanentnym więc, więc może to społeczeństwo w tym jego część zniechęcać wówczas, a wówczas będzie ono bardziej podatne właśnie na podszepty, a ze strony ich w wybory na początku przyszłego roku i zobaczymy nową toby to będą wybory będzie podwójnym znaczeniu z 1 strony to po prostu są wybory ekipy, która będzie tak vanem rządziła, ale też te wybory prezydenckie to jest deklaracja dotycząca tożsamości Tajwanu i kierunku, w którym powinien zmierzać, ale ta deklaracja rozumiana jako opowiedzenie się Tajwanu wobec Chin także będą takie będzie bardzo ważny wybory mieszkańcy kraju swego rodzaju, ale plebiscyt tak czy dalej podkreślamy odrębność czy też próbujemy z nich rezygnować ja nie czuje się na siłach mówić o polityce wewnętrznej Tajwanu na tyle, żebym mógłbym określić jakich bardzo wiarygodne scenariusze, ale wydaje się, że w obecnych, jeżeli dobrze pamiętam jest to druga kadencja obecnej prezydent więc, a tutaj nastąpiłby musiała tak zmiana, nawet jeżeli zostanie to przedstawiciel tej samej partii a, ale wydaje się, że w obecnych warunkach mimo wszystko spodziewałbym się raczej utrzymania dotychczasowego kursu, a na Tajwanie, bo niezależnie od tego co mówiłem o zainteresowaniu prawdopodobnie Japończyków utrzymaniem dobrych relacji ekonomicznych z Chinami no to z dnia na zwrot byłby byłby zbyt ryzykowne z bardzo dziękuję pan prof. Marek Madej z wydziału nauk politycznych studiów międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego do państwa moim gościem informację o godzinie jedenastej wracamy po informacjach Zwiń «

Potencjalne zarzewia kolejnych konfliktów - Tajwan i Himalaje [Świat w 2023]

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 11:00

Najnowsze Podcasty

Jutronauci: Małe kroki ku chłodniejszym miastom

Czy fuzja Orlenu z Lotosem, to dobry interes? "Mam cel i biegnę, bez wględu na okoliczności - jest bardzo obajtkowe"

Wypłynięcie danych Polaków w sieci. M. Maj: "Nie musimy polegać na wyciekowych polskich stronach rządowych"

Historyk, prof. Jan Grabowski: ''To co się dzieje w stosunku do badaczy Zagłady to faszyzm w czystej postaci''

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL