Mniej religijności nie oznacza mniej duchowości - Prof. Stempin o postchrześcijaństwie

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

no i zaczynamy kolejną godzinę filozofów prof. Arkadiusz Stępień jest z nami dzień dobry Marku ty witam witam witam państwa znany państwu doskonale historyk politolog autor wielu świetnych książek związany na wyższą szkołą europejską w Krakowie uniwersytetem we Fryburgu no i też historyk specjalizujący się w tematyce, której dziś będziemy rozmawiali, czyli historii chrześcijaństwa historii kościoła katolickiego na trochę taki model przyjęliśmy Kasię Morawską Rozwiń » dzisiaj na ten program, żeby sobie rozmawiać o tych kwestiach jakoś powiązanych ściśle lub luźniej z symboliką wielkiej nocy w kontekstach pozareligijnych w kontekście naukowym przed chwilą opowiadała o pewnych wątkach z tej szerokiej symboliki wielkanocnej prof. Ewa Bartnik no tutaj dzisiaj chcieliśmy stąd też pomówić o pewnych historycznych perspektywach patrzenia na chrześcijaństwo i na kościół katolicki to też będzie temat naszej rozmowy z prof. Stanisławem Obirkiem jeszcze po trzynastej, ale zacząłbym arkusz takiego ogólnego pytania bardzo, zanim po wędrujemy gdzieś w historię, a może historię alternatywną również to chciałbym zapytać na jakim etapie w historii chrześcijaństwa historii kościoła twoim zdaniem jesteśmy czy to jest etap schyłkowy to jest jakiś moment, w którym na ważą się losy i one mogą się przeważyć na zdecydowaną korzyść tego modelu myślenia tego światopoglądu tej religii wreszcie tej instytucji czy to jest tylko jakiś chwilowy kryzys wiele takich kryzysów w historii kościoła było poważnych i wejdzie ta religia ta instytucja z tego kryzysu obronną ręką jak akty to widzieć jako historyk, który się tym interesuje zajmuje tu do szkoły z pewną pokorą odpowiadam na to pytanie, ponieważ pełna wypowiedź pełna odpowiedź czym chce też kierująca odpowiedź NATO NATO pytanie dziś tam postawiłabym je od kategorii prawie wieszcza, a te może Narodowego, ale już wieszcza ludzkości, ponieważ ten, ale odpowiadają tak konkretnie od NATO pytanie to sugerowałbym te sugerowałyby, że chrześcijaństwo, a szczególnie katolicyzm ten znajduje się na w tym punkcie na osi czasu, w którym którym znajdował się religia żydowska pierwszym wieku naszej ery, kiedy pojawił się Chrystus Chrystus jako ten wielki reformator nie pierwszy reformator odbyło tych reformatorów religii mojżeszowej właśnie do tego pierwszego wieku naszej ery kilku wszyscy przepełnieni misją uzdrowienia religii żydowskiej która, a później jak wiadomo utrzymała się utrzyma się do dnia dzisiejszego, ale która w tej swojej największym jak w pełni fary i tak jak rozumieli ją faryzeusze no nie nie przetrwała, więc jest chrześcijaństwo w takim pkt Debra logicznym i akurat się zgadzam się z Benedyktem szesnastym już w tym racji genem, który przewidywał, że chrześcijaństwo zmierza w kierunku niewielkiej grupy religijnej ortodoksyjnej, ale niewielkiej nie odgrywające jej nie odgrywające jej całych dla wielu społeczności większej roli, czyli kurczy się z tego mega prądu religijnego dla rad wybiera, ale dla nas mega kultu ruchu prądu kulturowego do, a Krupy marginalnej, ale ortodoksyjnych, jakie są powody takiej ewolucji twoim zdaniem czy ona się po prostu biorą stąd, że rozwój cywilizacji rozwój nauki technologii w no wszystkiego tego co z grubsza rzecz biorąc przyniosło ze sobą oświecenia oświecenie, które podjęło pewne wątki oczywiście już gdzieś wcześniej jakoś tam zalążkowym obecnej rozwinęło je do na określonej postaci to moglibyśmy długo, bo od tych o tych procesach kulturowo cywilizacyjnych rozmawiać może nawet wcześniej renesans był taki impuls sam, na który należałoby tutaj jako źródłowy wymienić w każdym razie czy to się wiąże właśnie z tego typu zmianą z odejściem od pewnego sposobu przeżywania świata patrzenia na świat charakterystycznego właśnie dla na religii w takiej postaci jak ją znaliśmy czy to jest jeszcze czymś innym związane z czymś, jakby mniej ogólnym bardziej specyficznie dotyczącym akurat samego chrześcijaństwa czy instytucji kościoła jak to widzisz wszystkie te wielkie religie światowe i chrześcijaństwo islam buddyzm hinduizm one opierają się o pewne narrację fikcyjne rację wymyślone przez mnie człowieka są wielkie opowieści, które ogarniają swoim chory rząd tym całość i antropologii człowieka antropologię Boga regulują stosunki społeczne w przypadku chrześcijaństwa islamu regulowały także aspekty chciały aspekt polityczny, a człowiek potrzebował tych opowieści wynajdować je tym wymyślał je to niż one miały charakter dla niego tożsamościowy nadawały część jego istnieniu w przypadku chrześcijaństwa ten analfabetów z trzynastego wieku, a wtedy wszyscy byli poza klasą na kapłańską analfabetami ale, toteż wyjaśnia nam, dlaczego akurat klasa kapłańska Tuchovii stwór to podstawową opowieść rozbudowywała kolejnymi Emin kolejnymi fikcyjnymi czy dogmatami czy czy nawet opowieściami, ale nadawało ono 6 istnieniu jedność 6 istnieniu społecznością budowało cały kompleks tożsamościowy i kiedy ten 13 wieczny człowiek staną analfabeta stanął przed portalem katedry gotyckiej na tym portalu miał wypisaną dla analfabetyzm historii zbawienia, czyli jego samego PiS jako jednostki jako indywiduum i historię zbawienia jak całej UE lub ludzkości miej dla niego było to satysfakcjonujący oświecenie wprowadziło to tężni niepokój w ten porządek ten porządek oczywiście chwiał się już nieco wcześniej bo i wojny religijne czy siedemnastego szesnastego stulecia pokłosie Marcina Lutra my my patrzymy na wojny religijne bardzo tak powierzchownie, ale nie zagłębiam się ich sens, ale wojny religijne właśnie takim wielkim furorę wielką furią rozciągniętą prawie na 1,5 stulecia, które też wciągnęły Rzeczpospolitą pierwszą Rzeczpospolitą wtedy od mety walki z Rosją Turcją ze Szwecją i trójką ten innowierców z innymi wyznaniami i do nich po nich przyszło dopiero oświeceni to oświadczenie jest jakiś sposób odpowiedzią na ten utwór religijny i szesnastego siedemnastego stulecia i wprowadziło niepokój ten no porządek gwarantowany to wielką opowieścią o 6 chińską o stworzeniu o zbawcy, który ukrzyżowany został na na krzyżu za pokolenia minione bieżące i te, które przyjdą ponad 5 to uległo to uległo naruszeniu, a druga drugi filar, który dźwiga konsekwentnie wiarygodność czy część przekazu chrześcijańskiego to o roszczenia instytucji, która kościoła, który żąda dla siebie wyłączności w reprezentowaniu tej prawdy tej prawdy objąć objawionej i wszystkie potknięcia większe czy mniejsze grzechy tej instytucji powodują obniżenie wiarygodności dla niej samej tylko wysokie konkretnie to co się dzieje od 20000810. roku postaci ujawniania kolejnych przypadków pedofilii homoseksualizmu czy naruszenia etyki seksualnej bardzo rygorystycznych dla wiernych, a pobłażliwe i legitymowanej ochroną instytucji no właśnie dla jej członków da dla księży powoduje utratę wiarygodności tego pierwotnego przekazu i to sumuje się, a no tymi pod tym podmiotem filarem prawdy objawionej w przypadku chrześcijaństwa rozumiem, że jako pewien czynnik niezwykle istotne w tym wszystkim poza tym szerokim kontekstem, w którym powiedziałeś widzisz czy definiuje właśnie to pretensje do wyłączności tak, która w kościele katolickim jest silna ona ona, a wydawało się wydawało się, że ona została zrelatywizowana w okresie drugiego Soboru Watykańskiego, czyli w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku, kiedy jakiś sposób zrealizowano religie Mojżesza ową zmieniono podejście do innych wyznań chrześcijańskich, ale w gruncie rzeczy zarówno pontyfikat Jana Pawła II jak i pontyfikat Benedykta XVI był zaprzeczeniem tej myśli i kościół katolicki w chwili obecnej nie jest być może artykułowane i sposób wyraźnie przez tego papieża, który nie mówiąc no, jakby nawiązuje do drugiego Soboru Watykańskiego i nie podnosi tego roszczenia, ale są inni, że jego plecami, którzy może krzyczą podwójnie czy nawet potrójnie głośno i przy okazji walą pięścią w stół, domagając się właśnie respektowania tego imperatywu kościół katolicki jest jedynym reprezentantem prawdy objawionej, a tutaj postawimy tutaj postawimy średnich i wrócimy do tej rozmowy po informacjach prof. Arkadiusz Stempin jest państwa gościem no jesteśmy ponownie prof. Arkadiusz Stępień jest wciąż z nami przerwałem ci wywód wokół kwestii wyłączności na transcendencję bycia jedyną reprezentacją Stwórcy wszechświata na planetę ziemia no w odniesieniu do kościoła katolickiego czy może chciałbyś jeszcze coś tutaj dołączyć dopowiedzieć tak całkiem konkretnie egzemplarz szykowany, acz tą to roszczenia kościoła katolickiego na osobie jego najbardziej chyba reprezentatywnego przedstawiciela, jakim był Benedykt szesnasty Jozef Ratzinger on najpierw on najpierw jako kardynał prefekt Kongregacji nauki wiary, ale właściwie jako filar to logiczny pontyfikatu Jana Pawła drugiego Jan Paweł II nie tylko logiem był filozofem i cała ta no cały ten aspekt teologiczny spoczywał w czasie pontyfikatu Jana Pawła II właśnie na karną racji bierze no właśnie racji gier wyraźnie dał dowód temu jak dziewięćdziesiątych ósmym roku odpowiednią instrukcją do minus Jeżów już ten potraktował protestantyzm, czyli obniżył rangę protestantyzmu jako tej prawdy objawionej kilka stopni poniżej, czyli jak tak szczepią znikł wprowadził protestantyzm do ligi regionalnej a kiedy w 2006 roku jako papież przebywał w Niemczech wygłosił dosyć takie sławne przemówienie, w którym oprócz pewnych tam politycznych mnie potknięć wypunktował czy też zadał islamowi taki prawy sierpowy w postaci obniżenia rangi islamu jako religii nie opartej na logo, czyli opartej na, a słowie przypływa bardzo duże wywołało kontrowersje podali no może nie wszystkim naszym słuchaczom wyda się to takie istotne, ale ja bym w dalszym ciągu uparcie tkwi w tym przy tej metaforze to było wprowadzenie także islamu do szczepią czyli kto ligi regionalnej, a w świetle w darcie obawiano się w darcie islamu właśnie z tego czym z tego atrybutu Logos przypomnę przypomnijmy tylko żył Ewangelia Świętego Jana, czyli ten filar kanon, na którym opiera się wykładnia Ratzingera Benedykta szesnastego no przywołuje na samym początku tej Ewangelii słowo jako podstawy przekazu na początku było słowo mówi i Święty Jan autor czwartej Ewangelii także dla papieża Benedykta Ratzingera na początku było słowo ono kosztuje ten przekaz prawdy objawionej do ATA religia islamu nie jest oparta na słowie stąd wyprowadził ten prawy sierpowy, więc tak tak z te 2 przykłady on także krytykują roszczenia religii katolickiej to wyłączności reprezentowania prawdy objawionej no zarazem wydaje się, że jak popatrzymy na ten krajobraz religijny dzisiejszy światowy to akurat islam jest bardzo żywotną religią w przeciwieństwie właśnie do katolicyzmu, choć z drugiej strony chrześcijaństwo żywsza jest niewątpliwie w krajach afrykańskich niż w krajach europejskich tak to to w jaki sposób Kor nie jesz jest zrozumiały na tle miny recepcji akceptacji chrześcijaństwa katolicyzmu także w Europie w tych wcześniejszych okresach, którym przekazu, który był był właśnie ni podatny dla ludzi, którzy nie przeżyli oświecenia recepcja religii chrześcijańskiej religii katolickiej w Afryce w chwili obecnej również trafia to społeczeństw, które są no poniżej tego pułapu oświeceniowego natomiast natomiast tak przy okazji to bym zwrócił uwagę na jedno, że mówiąc religia mamy na myśli wyznań, jako że religia definicji jest dosyć takim indywidualnym stosunkiem człowieka to transcendencji do szpitali z budową do Boga natomiast na wyznanie kodyfikację organizuje nam ten stosunek w postaci przyjmowania chociażby tej instytucji, która czuła na MNI strzeże jak Święty Graal czystości doktrynalnej Czyż porządkuje tę instytucję także wewnętrzni, jakby na potrzeby tej naszej rozmowy miejmy tę świadomość czy innym jest religia czy innym wyznanie, jakkolwiek pod pojęciem takim powszechnym religia rozumiemy właśnie wyznaniu cieszy, ale też prawosławne czy czy burty tutaj też są takie pojęcia owe rozróżnienia np. na religię i duchowość to znaczy na religię jako na coś co już jest jakoś tam doprecyzowane i wiąże się właśnie pewną określoną historyczną formą Reala relacji do transcendencji duchowość jako takie ogólne zorientowanie na sprawy religijne właśnie, ale bez przynależności do jakiegoś określonego wyznania tu właściwie długo można chyba o tym mówić i toczą się takie debaty niekiedy bardzo uczone czy w ogóle coś takiego jak np. religia w czystej postaci w tej definicji, którą się posłużyło jeszcze jako coś takiego co uwolnione jest właśnie od nie wiem no i instytucjonalnej afiliacji czy coś takiego w ogóle istnieje jako zjawisko oczy czy to jednak zawsze nawet w momencie, kiedy mamy do czynienia z jakimi formami, które pozornie zrywają z konkretną denominacją religijną czy ten stosunek nie jest zawsze jakoś tam dialekty liczne z tymi instytucjonalnymi określonymi zdefiniowanymi historycznymi wyznaniami czy jak jak jaki masz w ogóle pogląd w tej w tej kwestii tych różnych rozróżnienie pojęciowych to jest trochę dygresja ale, ale ona jest ciekawa bardzo szlam no pewnie w momencie, kiedy ktoś indywidualnie medytuje mieć czuje na sobie tej tej tej represji wnosi tej okresie wnosi instytucjonalnej i tych alternatywa, które pojawiają się tam i chrześcijaństwa, a śladami takich 3 fundamentalnych, czyli to, żebyśmy zebrali pod pojęciem miał marksizmu czy też nowej współczesnej lewicy, która również w tym programie duchowych wirtualnym oferuje no i zastępcze formy Religi, ale oczywiście ekologami Senat ma zgoda ekologia pacyfizm ne czy feminizm to są no pewnym sensie MR rzecz regionem zad religię i zastępcze formy i pilot realizmu religijnego wrzucona przy czym mówimy tutaj jednak chyba o formach jakiś bardzo radykalnych skrajnych tych postaw, bo na jeśli chodzi o pewną troskę o środowisko naturalne oraz przekonanie, że emancypacja kobiet jest wartością to no to raczej byśmy nie mówili, że to są realizacja przynajmniej w tym sensie, że one właśnie zaspokajają jakieś głębokie potrzeby, jakie zaspokaja religia tylko może w takim sensie słabym, że one przejmują pewne obszary troski właśnie, które tradycyjnie przynależały no i instytucjom religijnym ale, ale niewątpliwie różnych takich formach radykalnych to zgadzam się sobą absolutnie, że zarówno taki tzw. dumni z katastrofy ekologiczne zawierający silną komponentę taki takiego apokalipsy jest mu i takiego właśnie przekonania, że oto nadchodzi koniec świata trzeba, a ascezy uprawiać pozbyć się dóbr materialnych i to tylko może ludzkość uratować NATO w czystej postaci jeśli można tak powiedzieć jest forma religijna, choć często czy najczęściej to nie uświadamiane przez tych, którzy takie przekonania propagują czy różne współczesna na dyskurs tożsamościowe nowo lewicowe w pewnych formach niezwykle intensywnych właśnie radykalnych no one niewątpliwie również no no są na noszą znamiona nie religii po Prost tak no no definicji czy marksizm czy nowa lewica i formułuje postulat już nie przeobrażenia stosunków społecznych jak to było w przypadku tego klasycznego marksizmu tylko przemianę stosunków kulturowych zwalnia nas to jakoś z tej opresji, ale jednocześnie wprowadza już nie 1 000 000 ryż my nie nie jakąś paruje Chrystusa nie nadejście czasów ostatecznych, ale te elementy są właśnie chociażby w tym ekologicznie katastroficzne obecny i dziś, ale i oferują no, więc oferują z tym przekazem Religi znanym przekazu religii chrześcijańskiej no tu jest jeszcze powiedziałbym 1 element w tych dyskusjach właśnie, o których rozmawiamy, który przywodzi namyśl różna na formy religijności mianowicie to z tym, że bardziej gnostycki niż tradycyjnie chrześcijańskiej takiej ortodoksyjnie chrześcijańskiej mianowicie to wyobrażenie takiego czystego wolnego pozbawionego właściwości podmiotu, który zniewolony jest poprzez różne różne, jakby systemowe formy opresji, które stanowią istotę kultury kultura widziana jest tutaj jako właśnie przestrzeni nieustannej walki pomiędzy różnymi grupami, które wzajemnie nad sobą dominują ten podmiot zniewolony w różnych formach opresji poczynając od cielesnej przez kulturową szuka sposobów, żeby się uwolnić no, a ta wolność wolnością na definiowana jako niemal absolutna to znaczy podmiot ten może stwarzać od zera niejako może być kim tylko zechce, ale warunkiem jest właśnie przekroczenie tych kulturowych form zniewolenia to dokładnie, a ja chciałem jeszcze oprócz tego są no marksizmu czy też bardziej nowej lewicy jako oferty z wirtualnej duchowej, która wypiera chrześcijaństwo z tej mapy wyznań pomnik przynajmniej tych 2 innych silnych impulsów, które właściwie to budują to samo, czyli New Cage i transhumanizmu to są właśnie te prądy które, które zastępują nam tą pierwotną religię chrześcijaństwo ud chrześcijańską tę ofertę, którą kierowało to nasz chrześcijaństwo, czyli mamy 3 jak wielkie takie prądy kulturowe, które wypełniają w cudzysłowie tę pustkę po po chrześcijaństwie co raczej skłonią by nasz kult konstatacji, że człowiek bynajmniej nie staje się mniej religijny przynajmniej w tym sensie z wirtualną tak to jest istotne i myślę, że to jeszcze powróci w tej rozmowie ze Stanisławem Obirkiem to znaczy ta kwestia związana z transformacją pewnego specyficznego sposobu widzenia świata przeżywania świata przeżywania siebie i charakterystyczną czy charakterystycznym dla religijności właśnie z transformacją tego jakieś inne formy, które nominalnie religijne nie są, a zarazem mają właściwie, gdy się przyjrzeć wszystkie cechy religijne czy wszystkie cechy religijności no tutaj tego typu systemami tego typu formami można powiedzieć w sposób ścisły religijnymi, choć zarazem deklaratywnie ateistycznym nie były wielkie totalitaryzmy XX-wiecznej istnieje bardzo wiele takich analiz tych prądów kulturowych poczynając od analiz autorstwa Bertranda raz ślad, czyli kogoś, kto to widział z perspektywy racjonalistyczne no takich naturalistycznych przez analizy np. Erika Felina, który to wyraźnie konserwatywny myśliciel widział, owszem, charakter naturę religijną owych totalitaryzmów, ale wiązał ją raczej z gnostycyzmem właśnie czy widział jako wielkie widział te wielkie to tak totalitaryzmy jako pewne nowoczesne wcielenia gnozy jako próbę realizacji obietnic zbawienia, ale właśnie w tej czysto ziemskiej postaci tej czysto ziemskiej perspektywie zresztą taki bardzo ciekawy brytyjski historyk Norman Cohn, którzy się ile nazizmem zajmował to z kolei źródła tych totalitarnych inklinacji widzi Milena reżimie, który tutaj się w tej naszej rozmowie również pojawił, ale to jest moje tutaj dictum, które zostawiam tobie i państwu na czas informacji, które się już właśnie zaraz na antenie Radia TOK FM pojawią i o odniesienie się ewentualne do tego co co powiedziałem na bym poprosił Arki już po informacjach, które właśnie za moment się pojawią na antenie prof. Arkadiusz Stępień z państwa gościem jesteśmy ponownie prof. Arkadiusz Stempin jest z nami arkuszu mówiłem od tych wątkach religijnych politycznych właściwie tych różnych sposobach widzenia zjawisk o charakterze religijnym politycznym właśnie czy jakieś słowo komentarza tutaj miał być do do tego bardzo chętnie i tym bardziej że mieliśmy znowuż nie tak dawno po cóż to jest 20 okres dwudziestoletni, którym jeździli od tego faktu fenomenalną wymianę myśli między reprezentantem chrześcijaństwa katolicyzmu kardynałem Carlo Maria Marcin arcybiskupem Mediolanu wg niektórych kandydatem na papieża, a nawet w takim min człowiekiem kościoła katolickiego, który był przeciwnikiem profilu i pontyfikatu Jana Pawła drugiego wymianę jego myśli, ale jako reprezentanta otwartego katolicyzmu już Umberto Eco no, który reprezentował powietrzne ten nurt Nord i agnostycy sny fenomenalną wymianę myśli w postaci listów między 1, a drugim niestety w języku polskim nie mamy dostępu do tej i no fenomenalnych wymiany PiS solidarnej, ale funkcjonuje ona w języku włoskim angielskim niemieckim i tam tam obydwa zastanawiają się nad tym problemem, który też arco to jest wydane po polsku, a wydało wydawnictwo WM co wierzy ten, kto nie wierzył Umberto Eco Carlo Maria Martini także mamy tę książkę też po Polsce o tym czy tym lepiej, więc wszystkich tych, którzy w, których nie do końca urząd szanuje nasza rozmowa przejmie część tych wątków no to mają tutaj idealną lekturę uzupełniającą na Wielkanoc na czas po Wielkanocy przed tą książką otwarta wieczność TK, czyli o tajemniczą wielkanocną i tam tam pan Karla ma Karol Maria Martini i umowę wartą oko Eko dowartościowuje ją właśnie, jakby ten trzeci ruch, którym myśmy określił to w naszej rozmowie jako jako transhumanizmu, że wartości moralność etyka etos człowieka sprawdza się poza obszarem szczyptę instytucjonalnego kościoła, a więc jedno wielkie poległa je na rzecz mniej transhumanizmu szczególnie istotne w tym kraju, w którym my jesteśmy, który przeżywał nie tak dawno z kolei zburzenie furorę religijny postaci nie obrony prawd wiary, ale w obronie 1 Świętego tak to jest też zupełnie jeszcze osobny wątek słuchaj, bo wspomniała o tych różnych formach, które zastępują w jakimś sensie chrześcijaństwo i i jeśli możesz wymienię jeszcze raz te 3 takie obszary zjawiska, które twoim zdaniem właśnie chrześcijaństwo zastępują daje dosłownie kilka słów takiego może podsumowania każdego z tych form zastał każdej z tych form zastępczych transhumanizmu ten ten ostatni, dla którego o przywołali my karą o Marii Martiniego i i Umberto Eco charakteryzuje się tym, że oferuje nam możliwość przekraczania, a przekroczenia progów religia chrześcijańska również była pewnym takim przekroczeniem progu, a transhumanizm oferuje nam UE przekroczy ani przekraczanie ograniczeń wynikających z takiej nominalnej kondycji ludzkiej, a więc jest to też pragnienie niż zwykle silnie skodyfikowane antropologiczne, bo przekraczanie granic no o PIT indywidualnie i społecznie jest wyzwaniem i dla każdego z nas dla jakiś grup społecznych od rodziny poczynając USA jako druga taka alternatywa dla na chrześcijaństwo, a właśnie ma coś wspólnego że, z czym 1 000 000 rytmem chrześcijańskim, ponieważ większość zwolenników ruchu lub płeć uważa, że nasze dzisiejsze czasy to jakiś ostatni etap świata, jaki jaki i jaki znam znamy już dzielić można scharakteryzować jako pewien taki rodzaj pan teizmu, jaką są też etycznie silnie nacechowany indywidualizm my wolontariuszem sugeruje, że jesteśmy jako wszyscy jakąś pewną jednością, a jednocześnie, a jednocześnie podpowiada pewną odrębność krzyże zezwala na pewną odrębność jednostki od od świata USA czy gdzieś tam prowadzi nas w kierunku buddyzmu brani bardziej niż mu notę 100 druga alternatywa nauczyć alternatywa dla chrześcijaństwa to jest ta współczesna nowa lewica w tym wytworami no najbardziej pełnymi, jakim jest tym ekologicznym czy czy myślę, że Pacyfik na to są te 3 na chwilę obecną najsilniejszy, a inne oferty dla ludzi szukających doznań wirtualnych wyjaśniających nam też może nie kosmologii ciało, ale i wyjaśniających nam o dużym stopniu naszą własną tożsamość no tutaj chciałoby się zapytać, jaki będzie świat czy jak już jest świat w momencie, kiedy chrześcijaństwo zostanie właśnie zastąpione przez ta perspektywa dyskurs po oferty jak powiedziałeś ja tutaj oczywiście w szerokim sensie myślę mówiąc chrześcijaństwo nie tylko o konkretnej denominacji religijnej tylko myślę w ogóle o tym wszystkim co chrześcijaństwo do kultury światowej wniosło pewnym przekazem dotyczącym spraw antropologicznych etycznych z pewną specyficzną moralnością widzeniem człowieka na ile twoim zdaniem no właśnie to chrześcijaństwo stoi za takimi osiągnięciami np. cywilizacyjnymi jak nie wiem prawa człowieka np. czy emancypacja wizja równości właśnie, bo istnieje wiele takich przecież głębokich i interpretacji historii kultury, na który właśnie w chrześcijaństwie widzą paradoksalnie siłę kulturową czy czy taką narrację, która w ogóle umożliwiła np. pojawienie się nie wiem nauki współczesnej albo właśnie nowoczesnej koncepcji praw człowieka aktu, która zrodziła pewien szczególny typ indywidualizmu i kładący nacisk na niepowtarzalność i przez to właśnie szczególny status moralny jednostki, która ma jakąś nieprzekraczalną wartość no i że chrześcijaństwo wniosło też pewien impuls uniwersalizm stycznia było taką religią, która ogarnęła cały świat właśnie na mocy tego swojego indywidualista ręcznego przekazu, więc można powiedzieć, że zanikanie czy wycofywanie się chrześcijaństwa tak niektórzy uważają, że jest taką stawką niezwykle poważną historii w historii kultury i ten nie 2 perspektywy ujął się jedno też perspektywa chrześcijaństwa druga to jest perspektywa realizacji chrześcijaństwa w postaci instytucjonalnego kościoła one nie są kompatybilne nie są to ściany ze sobą rzeczywiście chrześcijaństwo wniosło ze sobą tę ofertę, na którą tym właśnie przeciw punktowały uniwersalizmu nawet demokratyzacji pewnych relacji nią przecież konkretyzują się na osi czasu czy imperium rzymskim przekaż no wtedy sekt jeszcze chrześcijańskiej inny był niezwykle egalitarny demokratycznym obok obok niewolnika w tych gminach chrześcijańskich spotykał się ramię w ramię w niewoli spotyka już arystokratą, więc to jest pęd ten pierwotny przekaz chrześcijański, ale w chwili, kiedy on został przechwycony przez ich ludzie kościoła to ta instytucja, a mnie nie tylko ryzykowała czy też wypraw z chwilą bywała wy rzeźbiła kanon chrześcijański, oddzielając chociażby nawet w tych historycznych czasach innych przekazów ewangelicznych, które nie trafiły na karty nowego testamentu, które zostały zdegradowane do do pisma apokryficzne tych i to chrześcijaństwo otrzymywało finalnie obraz dym przefiltrowany przez sito tego opresyjnej i tej opresyjnej instytucji, jaką był kościół katolicki i w tym osiemnastym wieku no to raczej by należało mówić, że nośnikiem wehikułem indywidualizmu i praw człowieka była rewolucja francuska kościół katolicki ponieść reakcji na rewolucję francuską kościół też swoje szeregi raczej wzmocnił i wysyłał Janczarski punkt półki przeciwko mnie myśli oświeceniowej myśli rewolucji francuskiej no, a to co zdarzyło się trochę później i przyjęło oblicze papieża Piusa dziewiątego potępił szatni dziesiątego, które owocowało w szynobusie było raczej tarczą ochronną przed przed tymi no szkodliwymi dla kościoła pomysłami mniej wolności jednostki skonfigurowanie chyba już o sile Busha i indeksu ksiąg zakazanych no to raczej chroniło kościół przed otwartością i szerokość myśli na to co jest w ogóle bardzo ciekawe to znaczy ten ten rozdźwięk pomiędzy tym tymi różnymi impulsami, która wywodzą się z chrześcijaństwa, a jego praktyką na społeczną polityczną i instytucji kościoła katolickiego jest w ogóle niebywale fascynują, a jeszcze do tego jako kolejny stopień no to musielibyśmy mnie wprowadzić nacjonalizację miałem Religi chrześcijańskiej w rozumieniu kościoła, czyli jeszcze na ten Field ogólną katoliczki jeśli opcjonalny musielibyśmy nałożyć jeszcze firm czy Narodowy nacjonalistyczny co o przyjęło karykaturalną formę np. u progu pierwszej wojnie światowej Polska, a była w 1000 dzieci 14 roku, kiedy wybucha pierwsza wojna światowa podzielona między 3 zaborcami w każdym z tych 3 zaborczych państw mamy wystąpienia o polskich duchownych polskich biskupów reklamujących reklamujących tę prawdę objawioną kościoła katolickiego nie mówię kościoła chrześcijańskiego kościoła katolickiego zarezerwowaną dla 3 tych państw, czyli w zaborze pruskim reprezentant kościoła katolickiego biskup Miłkowski modli się o zwycięstwo dla wojsk niemieckich Kajzera w królestwie Kongresowym biskupi mogą się o zwycięstwo dla rosyjskiego cara i zaborze austriackim biskupi składają hołdy, poddając się cesarzowi austriackiemu jako nosiciel owi i nosiciel owi wielką prawdę objawioną, ale też największych szans na zwycięstwo wolni pić ten ogólną katolickiej innym moim przekonaniu wyrwany przez instytucję pierwotnemu chrześcijaństwu przekaz jeszcze zostaje poddany kolei obrót czy nacjonalizacji to co widzieliśmy kilka nie dni temu, czyli obrona dobrego imienia Jana Pawła drugiego jest właśnie tą wersją przyniesioną przez ten podwójny filtr Field katolickiego w Instytucie analiz i katolicyzmu Nacho na rok Narodowego nacjonalistycznego w tak jeszcze jakiś taki na koniec sam naszej rozmowy przychodzi, ale niesprecyzowany pomysł, żeby do głowy żeby, żeby jeszcze w kontekście tych świąt zapytać o to jak postrzegasz na ile nie ta symbolika jeszcze w ogóle porusza kogoś poza osobami ściśle i identyfikującymi się jako wierząca jak to idziesz jesteśmy zwierzęcia ami wizualnymi i może na potrzeby rozmowy PiS doczeka plastyczna, a wizja, a Rzymu w dniu wielkiego piątku, kiedy na tych zgliszczach wielkiego imperium rzymskiego rozbrzmiewają szczególnie za na papieża Franciszka bliskie antropologii i człowieka transcendentny silne przekaże tak widzę święta Wielkanocy jako o wielki piątek w Koloseum rozświetlonym Koloseum przez pochodnie i te słowa bliskie każdemu człowiekowi, które padają z ust albo papieża Franciszka albo jego reprezentantów, które jakiś sposób ogarniają nędzy świata i kontrastującą z tym samym przekazie wielkoobszarowych rolników polskich świątyniach domagającej się np. wojny z tęczową rewolucją bardzo dziękuję prof. Arkadiusz Stępień gościł u nas w godzinie filozofów wielki dzięki Arki za rozmowę dziękuję uprzejmie teraz informację Zwiń «

Mniej religijności nie oznacza mniej duchowości - Prof. Stempin o postchrześcijaństwie

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: MAGAZYN FILOZOFA - TOMASZ STAWISZYŃSKI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 22:00

Najnowsze Podcasty

Jak sprawiedliwą transformacje wyobrażają sobie osoby kandydujące do parlamentu?

Test: Hyundai Kona

Państwo kontra opozycja

Ile nóg pójdzie Marszem Miliona Serc?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL