Bliskowschodnia równowaga. Arabia Saudyjska i Iran

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

w tym tygodniu szef Saudyjskiej dyplomacji odwiedził Damaszek stało się to pierwszy raz od wybuchu wojny w Syrii w 2011 roku niespełna tydzień wcześniej wara był minister spraw zagranicznych Syrii to ocieplenie stosunków między Rijadem i Damaszkiem jest radykalnym zwrotem regionalnej polityce Saudów po wybuchu konfliktu w Syrii królestwo wsparło syryjską sunnicką opozycję walczącą, ale widz kim, czyli wywodzącym się z szyizmu reżimem Baszara al-Asada do tej zmiany dochodzi Rozwiń » po zawarciu w zeszłym miesiącu przez Arabię Saudyjską porozumienia o normalizacji stosunków z 3 łódzkim zam. w większości przez Persów Iranem, który w syryjskim konflikcie twardo stoi po stronie dyktatora Asada rzecznik irańskiego MSZ-u nas Arcana ani mody wirze człon nie musimy znać wraz ze stroną Saudyjską liczymy, że ambasady zaczną działać już niedługo tak, żeby irańscy pielgrzymi mogli skorzystać z usługi placówki, gdy będą uczestniczyć w handlu w pielgrzymce do Mekki, która rozpocznie się pod koniec czerwca nowe konsul generalny do tych śladów ojca zimowanie Rijad zerwał stosunki dyplomatyczne z Teheranem 7 lat temu była to reakcja Królestwa na ataki na swoją ambasadę w stolicy Iranu i konsulat w Meszhedzie napaści dokonano po przeprowadzeniu przez władze w Rijadzie egzekucji prawie 50 osób w tym szyickiego duchownego Arabowie Persowie sunnici szyici Arabia Saudyjska i Iran bliskowschodni rywale obie strony nie zaangażowały się tylko konflikt w serii, ale też np. trwającą od 2015 roku wojnę wiemy nie stał dowie stanęli po stronie tamtejszego rządu Irańczycy szyickich rebeliantów z ruchu Huti usług RK istotne sprawy z zadowoleniem przyjmuje oświadczenia ministrów spraw zagranicznych Arabii Saudyjskiej Iranu złożone po spotkaniu w Pekinie, gdzie zobowiązali się do zacieśnienia współpracy jeśli chodzi o bezpieczeństwo stabilność w regionie to wzmocni wysiłki pokojowe w Jemenie w ujęciu spis serdecznie mówił ONZ TAWS specjalny wysłannik do spraw Jemenu z Grunbergu na torze Saudyjską irańska normalizacja wpłynie na układ sił w regionie liczy też przywódca libańskiego szyickiego Hezbollahu Hassan Nasrallah, jakie są miliony Stach domu była tak Izraelczycy chcieli stworzenia izraelsko sunnicki osi przeciwko chińskiemu Iranowi to się skończyło w świetle porozumienia zawartego między Rijadem i Teheranem nie ma też arabską izraelskiego Sojuszu to co nazywali izraelsko sunnicką osią dobiegł końca skończyło się też liczenie na wojnę radio z Iranem skończyło się liczenie na amerykańską wojnę przeciwko islamskiej Republice, która miałaby być wspierana przez państwa zatoki Perskiej oraz Izrael, ale Slam mija 1 SA, a też siały NASA czy na pewno może to pobożne życzenia, bo Saudyjską irańskiej rywalizacji nie da się od tak zakończyć 1 porozumieniem jak na to wszystko patrzą Amerykanie, czyli dotychczasowi sojusznicy Saudów czy stany Zjednoczone odpuszczą bliski wschód Chińczykom, bo to oni pośredniczyli przez Saudyjską irańskiej normalizacji to temat nowych niebezpiecznych związków u było pół niebezpieczne związki dzień dobry gościem niebezpiecznych związków jest dzisiaj Witold Śmigielski były ambasador Polski w Iranie i Arabii Saudyjskiej pan ambasador będzie bardzo obiektywny, bo na obu placówkach był przez ten sam okres przez 6 lat Iran kraj zam. przez Persów w większości kraju szyicki Arabia Saudyjska zam. przez Arabów i przez sunnitów rozumiem, że to są takie główne osie podziału pomiędzy Arabią Saudyjską Iranem to są główne osie, ale niejedyne osie oczywiście zresztą ja chciałbym zacząć od pewnej anegdoty, która spotkała mnie, kiedy miałem wyjeżdżać do Arabii Saudyjskiej, dlatego że po 6 latach pobytu wróciłem na 1,5 roku do Warszawy Ministerstwa Spraw Zagranicznych i w czasie jakiś konsultacji, które miały miejsce ze stroną irańską korytarzy spotkałem kolegów z Iranu można by przyjaciół z MSZ-u irańskiego, którzy wiedzieli, że wybieram się do Arabii Saudyjskiej oczywiście pogratulowali mi, że bardzo cieszymy, że ten wyjeżdża i w tym i w tej chwili, kiedy pogratulował mi się w delegacji irańskiej wyjazdu do Arabii Saudyjskiej powiedział coś takiego i teraz do 200 na czym właśnie polega i Iran teraz będziesz wiedział na czym polegają różnice pomiędzy pomiędzy i Iranem Arabia Saudyjska dopiero po tym, jak zakończył pan mi znieść misję lisy mi jak zakończył emisję w Iranie oczywiście ja wiedziałem, bo trakt czyta dowiaduje się natomiast co innego jest, kiedy spotyka się z przedstawicielami dyplomacji obu krajów przez spotykamy się z przedstawicielami różnych instytucji mamy okazję porównać, kiedy organizujemy przyjęcie i patrzymy, kto na to przyjęcie przyjdzie pamiętam, że jak organizowałem tego rodzaju przedsięwzięcia na terenie Iranu bym zwyczajny do tego, że takie spotkania przychodzą poza oczywiście dyplomatami przychodzą i oczywiście biznesmeni irańscy przychodzą ludzie sztuki kultury historycy filmowcy i spodziewałem się, że podobnie będzie w Arabii Saudyjskiej oczywiście dyplomaci też byli byli też oczywiście biznesmeni nie było aż tak dużo dziennikarzy nie była tak dużo filmowców nie była tak dużo historyków, ale pewnym miernikiem tych zmian będzie to, że kiedy wyjeżdżałem to na przyjęciu można było spotkać już filmowców saudyjskich można było spotkać już dziennikarzy Saudyjskiej to pokazuje, jakie zmiany zachodzą w poszczególnych społeczeństwach w obrazie tych tych społeczeństw natomiast oczywiście Iran Arabia Saudyjska może się wydawać, że to są 2 przeciwstawne sobie światy, ale tak naprawdę, jeżeli spojrzymy na zatokę spojrzymy na ten region mówię celowo na zatokę, żeby uniknąć jakichkolwiek kontrowersji w w tej kwestii to kiedyś nie było granic tak naprawdę te społeczeństwa plemiona przemieszczały się swobodnie dlatego można spotkać i Irańczyków Persów po drugiej stronie zatoki np. w latach trzydziestych, kiedy Reza Szach prowadził politykę liberalizacji, kiedy zakazano nosić kobietom czad dziury Pirania z Iranu do Arabii Saudyjskiej trafiła grupa osób, które nie zgadzały się z tego rodzaju podejściem trafiła do wydajemy również Emiratów i emigracja następowała tam stronę z powodu właśnie obyczajowych, ale też wśród dziewiętnastym wieku plemiona arabskie grywały w drugą stronę czyli, jeżeli spojrzymy na tę zatokę to tak naprawdę ma do czynienia mamy do czynienia z przemieszczaniem się różnych społeczności różnych grup, które chcemy się przenikały dopiero oczywiście granicy wytyczyły pewien nowy krajobraz polityczny i program gospodarczy jednym z ważniejszych wydarzeń, które buduje tożsamość narodową Persów jest właśnie kwestia stosunku do najazdu arabskiego to wydarzenie ma ogromne na tle znaczenie dla Irańczyków również współczesnych ręcznik, dlatego że uważają że, że jest to pewnego rodzaju paradoks, że sam widzi dynastia, która była dynastię patrzącą na Rzym jako równoważnego partnera nagle pada pod ciosami tutaj plemiona arabski te poczucie takiego dysonansu tak naprawdę panuje do do w pewnym sensie do do chwili obecnej często Irańczycy nawiązują albo do tradycji przed islamskim wskazują taką korzenie swojej tożsamości albo do tradycji islamskich i kolejnym takim wydarzeniem było odrodzenie kultury Perskiej wieku 1011. dlatego że Persowie nie mogli pogodzić z tym, że dynastii Umajjadów, która rządziła na terenie obecnego Iranu ówczesnej Persji traktowała Irańczyków jako czy Persów jako jako mieszkańców drugiej kategorii doprowadziło do Odrodzenia i wystąpienia ludności Perskiej możnowładców perskich przeciwko przeciwko rządzącym ówcześnie Arabom kalifem, gdy z dynastii Umajjadów i mamy do czynienia z tzw. rewolucję Bałtycką rewolucja Bałtycka doprowadziła do przywrócenia można powiedzieć miejsca dla perski możnowładców dla perski ich ludzi pióra perskich ludzi kultury i więcej go od dziesiątego wieku mamy do czynienia z odrodzeniem się kultury Perskiej, ale nawet nie opozycji w stosunku do kultury arabskiej, ale w ramach kultury arabskiej są przedstawiciele nauki, którzy wręcz twierdzą, że kultura arabska jest w istocie dziedzicem kultury SA niskie dlatego, że jeżeli spojrzymy na wkład kultury Perskiej w rozwój kultury arabskiej jest skład niebagatelne nawet nawet gramatyka języka arabskiego została napisana przez psy perskiego skrybę, czyli głównie chodzi o to kto jest, że tak powiem bardziej wartościowym reprezentantem islamu rzeczywiście pytanie o to jak jest wkład poszczególnych społeczności czy też Arabów czy też Persów w tworzenie islamu jest ciągle obecne w tym dyskursie, dlatego że wśród tym Arabów często można spotkać się opiniom, że islam został stworzony przez Arabów i oni byli nauczycielami nauczycielami innych społeczności Persowie z kolei twierdzą i rzeczywiste nut jest był bardzo obecny szczególnie tuż przed rewolucją islamską, że tak naprawdę to po sobie wzbogacili ten islam i Persowie nadali mu bardziej uniwersalny charakter np. Kalisz wariacji jeden z ideologów rewolucji islamskiej uważał, że mówimy o islamie, ale islamie bez Arabów także stosunek do tego wkładu poszczególnych społeczności jest ciągle przedmiotem dyskusji, ale też jeden z wątków, jeżeli chodzi o wzajemne relacje, kto miał większy wkład tak naprawdę islam był syty był nurtem religijnym ideowym, który powstał na Półwyspie arabskim i obie społeczności rozwijały to religie i tworzyły tę religię w sposób, który były zgodne z ich kulturami tradycjami nie można to pytanie odpowiedzieć pełni kar każda każda z tych społeczności wniosła ogromny wkład Arabowie tak naprawdę stworzyli islam to było przesłanie przesłanie płynące bezpośrednio od Boga z kolei Persowie nadali mu pewien uniwersalny charakter, jeżeli spojrzymy z kolei na naszych izb im jako odłam islamu szyizm, który został przyjęty jako religia oficjalna w 1500 pierwszym roku przez dynastii Safawidów w 3 Izby sięgnął do tradycji islamu oczywiście, dlatego że sięgną do tradycji rodów liderów, którzy postrzegali Persów jako społeczność równo Arabów Rabą szyizm jako nurt religijny powstał na Półwyspie arabskim z czasem szyizm oczywiście został wzbogacony o idee sięgające do tradycji Press Press islamskich, czyli mówimy tutaj o walce dobra ze złem mówimy to jest katalogi mówimy to kraj w pojęciu sądu ostatecznego mówimy tutaj również kwestii Zbawiciela podaje wody, bo również taka idea jest obecna przyjmie te kontrowersje pomiędzy Arabami i Persami, o których mówił w średniowieczu nie miały jednak aż takiego znaczenia kontrowersje wokół pojęcia narodu pojęcia różnic etnicznych pojawiło się tak naprawę dróg i powie 19 jego wiek dlaczego, lecz pojedynek 1102 wieku, dlatego że Persji jak, która była zagrożona ze strony ze strony Rosji ze strony Wielkiej Brytanii była poddana oczywiście ogromnej presji na terenie Persji w istocie rządzili konsulowie rosyjscy czy też na południu przedstawicieli Kompanii Wschodnioindyjskiej i Persowie, żeby odreagować to poczucie słabości odreagować to poczucie bycia przedmiotem czyjejś polityki zaczęli zastanawiać zaczęli się zastanawiać jakaś przyczyna tej słabości niektórzy dostrzegali to przyczynę w kwestiach technologicznych Persja potrzebuje potrzebuje oczywiście więcej armat bardziej nowoczesnego uzbrojenia, że potrzebuje również czy poprawę szkolnictwa, ale był też taki nurt, który i by, który utrzymywał, że tak naprawdę Persja to, czego podtrzymuje to odcięcie od korzeni arabskich odcięcie się od korzeni islamskich i za ojca perskiego nacjonalizmu uważa się Miś ze chat hali, a za de mi zaufa halach za był bardzo ciekawą postacią, bo tak naprawdę Persji był może tylko raz był oficerem rosyjskiej armii stacjonującej na Kaukazie, chociaż oczywiście był osobą bardzo wykształconą, która bardzo wiele zrobiła dla rozwoju dla rozwoju były w Azerbejdżanie ski literatury dla rozwoju teatru azerskiego nazywa się go wręcz tureckim moli erem natomiast Mir zaufa hali, a on zadań twierdzi, że głównym problemem Persji jest właśnie dziedzictwo arabskie napisał zbiór listów, w których powiedział coś takiego, że tak naprawdę Arabowie doprowadzili do powstania zła na terenie Persji, żeby źródłami zła to zło pojawiło się w 2 formach po pierwsze, despotycznych władców, a po drugie, duchowieństwa szyickiego IT 1280 lat rządów despotycznych wcześniej oczywiście rządów arabskich doprowadziło Persji do ruiny, gdyby Persja mogła wrócić do tych czasów pre islamski, gdyby mogła wrócić do czasu przy przed przed arabskich wróciła body wróciłaby tak naprawdę do tej krainy szczęśliwości kolejną taką postacią która, która zrobiła wiele właśnie dla budowy nacjonalizmu nacjonalizm nacjonalizmu perskiego był Miś za Aga Chan karma ani mi Aga Chan Hermanis jest uważane również za za tego perskiego pisarza też działacza politycznego, który przeniósł euro od Europy pojęcie o bliskości to właśnie mil za Aga Chan Hermanis zaczął twierdzić, że różnice pomiędzy Arabami i Persami medyczną nie dotyczą wyłącznie Religi, ale jest również konflikt pomiędzy arii czy kami, a Semi Tammy, czyli doprowadził do tego, że pojawi się też nurt wręcz rasistowski przy czym oczywiście array czekami byli persa przy czym oczywiście czekamy byli Persowie ten nacjonalizm perski był był bardzo chętnie eksploatowany później przez dynastię pahlawi dynastii pahlawi, która objęła władzy w dwudziestym wieku sięgnęła do właśnie do idei nacjonalizmu do idei pre islamski twierdzą, że to był prawdziwy run powrót właśnie do idei pre islamski jest sposobem na wyzwolenie się Persji wyzwolenie się Iranu spoty obcych w zależności z drugiej strony pozwalało też to jak identyfikować się wobec innych narodów i w ogóle Reza Mohammed Reza pahlawi miał takie powiedzenie, że wersja tak naprawdę jest krajem, który został oderwany od Europy został przeniesiony spośród narodów europejskich został umieszczony pomiędzy Turkami i Arabami stąd cała ta jego postępowa polityka prawdę tego również te całego postępowa polityka nad poza tym postępową polityką oczywiście był bardzo silny wątek nacjonalistyczne w latach trzydziestych władzy irańskie powołały specjalne akademie falangę stan, której celem było oczyszczenie języka Perskiej perskiego naleciałości arabski oczywiście po pewnym czasie my językoznawcy irańscy uznali, że jeszcze dalej nie da czyścić tego języka nie je do tego, że jakby w wzajemny wzajemne kontakty wymiana kulturowa była na tyle silna że, że pewne słowa miały ten ten sam korzeni to było zupełnie naturalne natomiast rzeczywiście nastąpiło zmiana nazewnictwa miast z zmiana nazewnictwa wielu instytucji również i to co trzeba powiedzieć nastąpił powrót do do wielkich poetów perskich pokazanie ich twórczości to również za czasów hrabiego obchodzono wielką rocznicę związaną my z rodzinami, aby Olka macedońskiego, którego dzieło 3 nam jest takim dziełem powiedzmy sobie kluczowym dla dla budowy tożsamości irańskiej do tego dzieła zawsze władcy perscy politycy Percy sięgają, żeby pokazać swoje korzenie pre islamski, które są znacznie głębsze z drugiej strony te są o tyle ciekawe dzieło, że często nacjonaliści perscy przywołują różne fragmenty dotyczące Arabów, które się znajdują w tekście, a to, że Arabowie są zjadać oczami jaszczurek, choć niektórzy twierdzą, że tak naprawdę te fragmenty zostały dopisane później co ma być obraźliwe ma być obraźliwe oczywiście ma pokazać właśnie tę różnicę, że my tutaj Arabowie my tutaj Persowie jesteśmy narodem znacznie bardziej rozwiniętym pod względem kulturowym, a Arabowie zjadają jaszczurki to to jest hasło tych zjadać jaszczurek bardzo często się pojawia w takim dyskursie często podłożu rasistowskim takim nacjonalistycznym z drugiej strony, kiedy powstawał nacjonalisty Perskiej powstawał też nacjonalizm pan arabski i z kolei Arabowie sięgnęli do swoich tradycji, mówiąc że że najlepsze dni społeczności arabskiej były za czasów kalifatu rację, kiedy Arabowie byli Zjednoczeni, kiedy byli wszyscy razem, kiedy nie byli podzieleni i że to Persowie byli źródłem właśnie za dynastii Abbasydów być źródłem pewnej korupcji to oni wprowadzili podziały wśród Arabów i również pan pana rap bis jako potencjalnego wroga potencjalne przeciwnika wskazywał również Persów czyli, jeżeli jeszcze raz prześledzimy przez przez wieki tę historię to mamy kilka takich okresów formacyjnych pierwszy okres to jest okres najazdu arabskiego, czyli połowa siódmego biegu naszej ery ten okres formacyjny do tego okresu nawiązują Persowie do nawiązują Arabowie w swoim dyskursie na temat wyższości kulturowej później kolejny okres formacyjny to okres powstania państwa Safawidów, kiedy to na terenie Persji powstaje państwo szyickie i władcy szyiccy mówią o swojej szczególnej roli jako opiekunów szyitów na całym świecie i trzeci okres formacyjny ten okres dziewiętnastego wieku, kiedy to Persowie, poszukując uzasadnienia dla swoich porażek znajdują je właśnie wśród Arabów twierdzą, że Arabowie są mówiliśmy Łach zatem mówić my tutaj karma ani czwarty okres formacyjny to powstanie pana realizmu powstanie nacjonalizmu arabskiego mówiąc o czasach obecnych ca my cały czas zderzamy się z tymi dyskurs sami dotyczącymi po pierwsze, poczucia wyższości ze strony Persów termin my jesteśmy wręcz jesteśmy narodem, który znacznie bardziej zaawansowanym, który tyle wniósł do kultury arabskiej i jest z kolei Arabowie, proszę bardzo, na dobrze, ale bywa podbiliśmy jak chciałem zirytować moją panią nauczycielkę języka perskiego w Iranie to mówiłem słuchaj tak to się dzieje się w tym w Dubaju tam wszystko jest nie uważa sklepach nie wszystko jest w tym momencie pani już nie pytała mnie zadanie domowe tylko sejmowych szukać tych dyskusją na temat tego, że wieś, ale przed rewolucją u nas Śląsk też wszystko było, ale później to przepłynęło do Dubaju to jest ten moment kolejny moment oczywiście kluczowy jest rewolucja islamska, dlatego że kiedyś rozmawia w Arabii Saudyjskiej to Saudowie mówią tak by my mieliśmy całkiem dobre relacje z Iranem przed rewolucją islamską, ale rewolucja islamska doprowadziła do radykalnej zmiany w naszych relację to jest prawda, ale też nie do końca prawda, dlaczego dlatego, że Szach Iranu prowadzą swoją politykę modernizacji bardzo zabiegał od uzyskanie życzliwości ze strony Waszyngtonu ze strony Stanów zjednoczonych w tej materii rywalizował dynastię Saudów również zabiegała o względy amerykańskiej Amerykanie Amerykanie w latach siedemdziesiątych wypracowali taką politykę podwójnego podwójnego filaru chodziło o to, żeby powiedzieć, że polityka amerykańska w regionie opiera się na 2 filary 1 filar to to jest Iran rządzonych przez dynastii pahlawi, a drugi fi filety z to jest Arabia Saudyjska rządzona przez przez dynastię Saudów i ta rywalizacja była bardzo obecne w tych w tych relacjach z drugiej strony również kwestia modernizacji na terenie UE na terenie Iranu budziła pewnego rodzaju zaciekawienie, ale też zdziwienie ze strony Saudów jest jest z jest często cytowana słynna rozmowa pomiędzy Mohamedem Rezy pahlawi ma kulę Szwajcarem list tak to była rozmowa czy list, w której on radzi, że powinien dać, żeby je, ale też, ale też by, ale też była, ale też była rozmowa w efekcie państwo będzie dobrze, ale czy ty ciągle jesteś i islamu wiedzą, o czym on na czym polegał ten izba może słuchać nie wiedzą Lis polegał na tym, że Mohammed Reza pahlawi opowiadał, jakie zmiany zachodzą na terenie Iranu jak następuje modernizacja liberalizacja, jakie powstały kolejne instytucje co oczywiście wywołuje pewną irytację ze strony ze strony króla Fajsala, który pytasz brat jesteś władcą Francji czy jesteś władcą my islamskiego kraju tak naprawdę król Faisal miał rację, dlatego że w gwałtowne zmiany zachodzące w Iranie ta modernizacja które, które prowadził Mohammed Reza pahlawi doprowadziła do alienacji znaczącej części społeczeństwa tak naprawdę to społeczeństwo, które budował Mohammad Reza pahlawi było społeczeństwem bardzo takim elitarnym i przez swoje działanie doprowadził do tego, że po pierwsze, duchowieństwo zdecydowanie opowiedziało się przeciwko władzy po drugie, środowiska bazarowe tradycyjne opowiedział się przeciwko władzy co to jest środowisko bazarowe środowisko bazarowe tyscy bardzo wpływowe środowisko, które odgrywa taką wpływową rolę do chwili obecnej to są kupcy tak naprawdę kupcy byli zawsze obecny w Iranie kupcy byli byli środowiskiem, które było oczywiście stosunkowo bogate, które było też wpływowe, które wpływało na życie polityczne to środowisko bazarowe poczuło się zagrożone rozwojem nowoczesnego nowoczesnego handlu rozwojem gminy shopping moli czy taka klasa średnia klasa średnia, ale o poglądach dosyć tradycyjnych i oni poczuli się zagrożeni tymi tymi zmianami po trzecie również intelektualiści perscy irańscy w sytuacji, kiedy władza była sprawowana w sposób bardzo despotyczny, kiedy opierała się na wojsko opierały się na służby na służbach człapie realizowana, czyli im było im dłużej trwała trwały rządy pahlawi tym środowisko popierające władzę szacha zaczęła się kurczyć zaczęło się dystansować od niego, a z kolei duchowieństwo było na czele kolejni było na tyle zręczne pozyskiwaniu wsparcia ze strony różnych środowisk, że Chomeini wyrósł na głównego przywódcę opozycyjnej, chociaż było oczywiście w 2 i ich więcej, który stanął na na czele rewolucji islamskiej, a jak to jest, że perski nacjonalista, którym był Pachla avi i doprowadził do tego, żeby Perską irańską saudyjskie relacje były tak naprawdę chyba najlepsze w historii obu krajów takich nie rzeczywiście były to relacje poprawne natomiast na pewno Saudyjczycy patrzyli z irytacją na WIG rozumieniu szarugi przeniesie ze strony ze strony Pachla abi, dlatego że Hrabi uważali się, że to oni są tymi, którzy zastąpili po pierwsze, wielką Brytanię na terenie na terenie zatoki po drugie, że są tym wiodącym krajem w regionie i że to oni powinni być głównym Phil głównym filarem głównym filarem polityki amerykańskiej w regionie, kiedy doszło do kryzysu w 1973 roku, kiedy to Saudyjczycy wprowadzili embargo na sprzedaż ropy naftowej w wy w komentarzach ze strony amerykańskiej, ale też wypowiedziach irański pojawiła się propozycja, żeby to właśnie Irańczycy wojska irańskie zostały skierowane na Półwysep arabski, żeby objąć kontrolę nad polami naftowymi, ponieważ Saudowie uczestniczą embargo wymierzonym przeciwko Europie zachodniej i i oczywiście Stanom Zjednoczonym także te relacje były poprawne były życzliwe był wspólny wspólny wróg bo by wspólnym wrogiem był pana realizm to był Nasser to były to było to oczywiście Saddam Husajn początkowo rzeczywiście to było z 1 strony, ale z drugiej strony była wzajemna podejrzliwość było poczucie wyższości z obu stron i i w tym momencie nadchodzi rewolucję i rewolucja zmienia te relacje diametralnie, dlatego że owszem, Szach rości sobie prawo do tego, żeby był wiodącym władcą w regionie, żeby Iran był mocarstwem regionalnym, ale Chomeini powiedział o tym, że Iran ma szczególną rolę Iran walczy tak naprawdę dla szczęścia całej ludzkości i dla Chomeiniego najważniejsza była było przywództwo nad umową islamską nad całym środowiskiem Island czy zaapelował do uniwersalizmu islamskiego było to rzucenie tak naprawdę wyzwania wyzwania Saudyjczyk, który zawsze uważali się, że to Saudowie są tymi opiekunami, który opiekują się 2 świętymi meczetami, że to mekka medyna są centrum świata świata muzułmańskiego wezwanie Chomeiniego oczywiście było też skierowane przeciwko tym środowiskom które, które kontaktowały porządek międzynarodowy Homer Homera inni po prostu nie akceptował tego beat polarnego układu na świecie uważa, że ani stany Zjednoczone nie powinny być wiodący wiodącym mocarstwem ani w owym czasie związek Radzieckim uważał, że tak naprawdę potrzeba ten porządek przywrócić, że trzeba znieść niesprawiedliwość i ten podtekst takiej niesprawiedliwości społecznej walki o sprawie w tym bardzo silny oczywiście on też wymierzony w reżimy arabskie przesłanie Chomeiniego o eksporcie rewolucji o tym, że to Iran powinny stanowić model rozwoju politycznego w bardzo niebezpieczny dla dla władców z półwyspu arabskiego, gdy doszło do rewolucji islamskiej równolegle nastąpiła konsolidacja i koordynacja działań ze strony państw zatoki wtedy właśnie powstała rada współpracy państw zatoki jako organizacja, która miała koordynować aktywność polityczną, ale też jak ewentualna aktywność wojskową na terenie półwyspu arabskiego w kontekście zagrożenia eksportem rewolucji ze strony rady ta rywalizacja trwa do dzisiaj mamy do czynienia z nią w tych wszystkich zastępczych proxy konfliktach tzw. tak czy Jemen, czyli Syria tam wszędzie są zaangażowane obydwa obydwa państwa Arabia Saudyjska Iran jak najbardziej takim kluczowym momentem dla pogorszenia się tych relacji była inwazja amerykańska na Irak Saddam Husajn i reżim Saddama Husajna stanowił pewnego rodzaju zaporę przeszkodę dla dla ewentualnych działań irańskich w regionie zniesienie tej przeszkody oznaczało, że wpływy irańskie gwałtownie wzrosły na terenie Iraku gwałtownie również wzrosłyby w efekcie patrząc z dzisiejszej perspektywy dosyć paradoksalny paradoksalnie również czy również czy inwazja amerykańska na Afganistan doprowadziła do również do tego, że również tam się powstało pewnego rodzaju Vacuum, które również powrócili Irańczycy i te 2 wydarzenia później oczywiście arabska wiosna doprowadziła do tego, że Iran, mimo że jest krajem oczywiście dużym potencjale demograficznym jest również krajem krajem o dużym potencjale ekonomicznym, choć oczywiście ten potencjał nie jest aż tak duże ze względu nawet brak dostępu do technologii na sankcję uzyskał relatywną przewagę w regionie, korzystając właśnie z upadku reżimu Saddama Husajna, korzystając z tego, że upadł Rzym Talibanu nad nad na terenie Afganistanu i w to Vacuum weszli Irańczycy ze swoimi wpływami i to to zjawisko było kluczowe dla zaostrzenia relacji arabską z arabską i irańskich odpowiednio Saudyjską Saudyjską irańskiej w Syrii mamy cały czas przecież konflikt trwa i Irańczycy nadal rozumiem wspierają Baszara al-Asada Irańczycy, wspierając Baszara al-Asada oczywiście będę wspierać dalej, ale charakterystyczne jest to żeby, że Baszar Asad współpracujący z Irańczykami jest również otwarty na poszukiwanie jakichś alternatyw ostatnio mieliśmy do czynienia z wizytą ministra spraw zagranicznych Syrii właśnie w Arabii Saudyjskiej te reżimy by ją świadomość tego, że pozostawianie tych relacji wyłącznie w rękach Iranu jak mnie nie jest nie jest tym perspektywiczne w obecnej sytuacji poszukują możliwości wyjścia z tego impasu tak jak powinni siedzieć w Syrii, że aż rasa wysłał swego ministra spraw zagranicznych do do do Arabii Saudyjskiej Arabia Saudyjska zawsze starała się Baszira Asada odciągnąć od Iranu jak wiele razy słyszałem od od Saudyjczyków, którzy opowiadali jak to za poprzedniego króla, aby dali Saudyjczycy podejmowali wielokrotne próby zachęcenia Syryjczyków do z do zmiany frontu te próby nie nie powiodły się natomiast oni nigdy tego nie zrezygnowali także w Syrii mamy oczywiście żądać Asada, który popierany przez przez Irańczyków oczywiście jest popierany również przez Rosjan po drugiej stronie mamy opozycję, które popierana przez przez Arabię Saudyjską, ale też przez Turcję, więc to jest taki zasadniczy podziały, o których mówimy sobie oczywiście na terenie Syrii znajdują się również obozy Hezbollahu jest również temu mocno obecny Hezbollahu, który z kolei jest współpracuje blisko Zidane czy Hezbollahu libańskiej organizacji, która jest szyicka tak samo jak Asad tak samo jak np. kraj ruchu ich wiemy nie tak jak moja wiara reżimy do Iranu, czyli to wszystko idzie sunnici szyici i tak nie, ale i Irańczycy nie mają problemu, żeby budować relacje również ograni ugrupowania sunnicki mi natomiast oczywiście te elementy szyicki jest jest tutaj obecny wszędzie dlatego, że jeżeli mówimy o ruchu Huti ruch Huti jest ruchem szyickim, chociaż istnieją wyraźne różnice doktrynalne pomiędzy szyitami na terenie Jemenu i szyitami i szyitami na terenie na terenie Iranu, ale nawet, jeżeli spojrzymy na na relacje irańską jemeńskie, czyli czy irańską Huti to też nie jest, bo taka taka oczywista bliskość by zysk, jeżeli sięgniemy trochę głębiej w przeszłość przed lata sześćdziesiąte to władze centralne sanie były popierane przez przez Egipt natomiast to środowisko plemienne wokół Sunny, które później stworzyło ruch Huti było popierane przez Saudów i Burgas Saudowie blisko bo gdy z kolei popierani w latach sześćdziesiątych przez przez Irańczyków później te Tychy później ten kierunek się odwrócił i władze centralne popierane są przez obecnie przez Arabię Saudyjską natomiast z ruchu jest oczywiście popierany przez przez przez Irańczyków, czyli tak upraszczają, więc kto jest w obozie Iranu teraz aktor jest w obozie Arabii Saudyjskiej w regionie w obozie Arabii Saudyjskiej w regionie są jest opozycja na terenie na terenie Syrii są władze centralne na terenie na terenie Jemenu po stronie Iranu z z kolei wiemy nie jest Huti na terenie Iraku tak naprawdę obie strony popierają władzę centralną, choć z, choć Saudyjczycy starają się budować przyczynki wśród środowisk plemiennych szczególnie środowisk sunnickich z kolei sposób naturalny naturalny Irańczycy rozwijają relacje z ugrupowaniem o charakterze szyickim także tak to poniekąd wygląda, choć oczywiście obie strony zabiegają o względy rządu centralnego w Bagdadzie, jeżeli chodzi o Kurdów to Kurdowie są oczywiście też podzieleni część Kurdów jest wspierana przez Iran część Kurdów bardziej patrzy w kierunku władz centralnych część w kierunku Turcji te linie podziału przebiegają tak naprawdę przez cały region można się zastanowić, dlaczego w tym momencie obie strony uznały, że warto rozmawiać warto za ze z Kopacz ten topór wojenny teraz przechodzimy tak do tej normalizacji stosunków, o co chodzi, dlaczego teraz akurat myślę, że wynika z dynamiki wewnętrznej, która ma miejsce w obu krajach, ale też dynamiki z dynamiki między radą w przypadku Arabii Saudyjskiej jest to lekcja, którą władze saudyjskie odrobiły przez te wszystkie lata wprowadzenie takiej asertywność polityki asertywna polityka zarządów obecnego króla i obecną obecnego następcy tronu była polityką bardzo ambitną Saudyjczycy zaangażowali się w Syrii popierające opozycję zaangażowali się oczywiście podjęli interwencję na terenie Jemenu oczywiście angażowali się Saudyjczycy również na terenie na terenie Iraku to wszystko kosztowało, żeby dokonać transformacji, której o, której mówią władze saudyjskie, czyli realizację programu wizja 2030 trzeba prowadzić bardzo wyważoną politykę finansową oczywiście Arabia Saudyjska mam ogromne nadwyżki z tytułu ropy, ale wszystko kosztuje myślę że, że Saudyjczycy zdali sobie sprawę, że po pierwsze dla celów finansowych z drugiej ze względu na na obraz kraju na świecie ważne jest, żeby ten te kosztowne operacje przerwać kolejnym elementem, który jest również ważny jest to, że Saudyjczycy cały czas pozostają w dialogu ze Stanami Zjednoczonymi ten dialog jest dialogiem z 1 strony bliskich sobie partnerów, bo tak naprawdę stany Zjednoczone będą były i będą najbliższym sojusznikiem strategicznym my Arabii Saudyjskiej, ale Saudyjczycy starają się zawsze poprawić warunki, na których ten dialog jest prowadzony i sięgnięcie po po mediację ze strony Chin, ale też przeprowadzenie rozmów z Irańczykami pozwala Saudyjczyk com w tym dialogu ze Stanami Zjednoczonymi wprowadzić dodatkowe atuty dodatkowe argumenty, dlatego że rozmawiam ze Stanami Zjednoczonymi Saudyjczycy mogą być, proszę bardzo, my doprowadziliśmy do poprawy relacji z z Iranem budujemy relację z z Chinami, jeżeli chcecie, żebyśmy te relacje ograniczyli zmniejszyli zrobili coś innego to oczekujemy od was po prostu lepszych warunków, na których będziemy z wami współpracować, czyli tak mówiąc wprost troszeczkę szantażują ten warszawiak nie powiedział ja bym uznał to za taką politykę transakcyjną, ale wcześniej chyba nie konsultowali czy konsultowali wg pana te rozmowy w Pekinie za jak Pekinu przez pośrednictwo Pekinu jestem przekonany, że Saudyjczycy starają się prowadzić temu ten dialog w sposób bardzo zrównoważonej może nie konsultowali, ale informowali kiedyś Amerykanie, kiedy Arabia Saudyjska nawiązała stosunki dyplomatyczne z chińską Republikę ludową w latach osiemdziesiątych zapytali się wtedy minister spraw zagranicznych Arabii Saudyjskiej jak to się dzieje, żeby potraficie rozmawiać z nami potraficie rozmawiać równolegle z z Chińczykami nie jak uważacie na co minister spraw zagranicznych w książę Faisal powiedział wiecie wy możecie mieć 1 żonę nie my jesteśmy krajem, gdzie wielożeństwo w normalnym może mieć wieża no dobrze co chcą co Irańczycy próbują osiągnąć to normalizacją Irańczycy prowadzą politykę, którą pewien uczony kanadyjskiego pochodzenia nazwał politykom strategicznej samotności polega polityka strategicznej samotności polega na tym, że Irańczycy mając poczucie pewnej wyższości moralnej też przewagi mają oczywiście problem zbudowaniem takich trwałych relacji strategicznych z partnerami polityka irańska jest polityką, która tak naprawdę, jeżeli pewne pewną formułę relacji kształtowała się w dziewiętnastym wieku jest to formuła równoważenie czyli, jeżeli jesteśmy zagrożeni z 1 strony przez 1 przeciwnika staramy się równoważyć przez działania w innym obszarze, jeżeli spojrzymy przez całą historię Iranu to zobaczymy, że Rosjan równoważyły wielka Brytania później Irańczycy w pół, jeżeli wielka Brytania wywiera presję na Rosję na wybierała presja na ram to wielka Brytania pomagała w Peru pomagała Iranowi wytrzymać presji w latach dwudziestych trzydziestych dwudziestego wieku Irańczycy wymyślili koncepcję tzw. trzeciego mocarstwa nie mogąc wyjść z tego dylematu po jej konfliktu bycia pomiędzy wielką Brytanią, a Rosją padł na pomysł trzeba sięgnąć po państwo, które poza regionem początkowo postawili na stany Zjednoczone później postawili na Niemcy i Niemcy hitlerowskie w latach trzydziestych w stały się dla Rezy kanapa hrabiego stały się taką trzecią drogą oczywiście zakończyło się tak źle, bo i Iranu w został kupowany przez wojska brytyjskie radzieckie nie ma jednak filozofia szukania trzeciej drogi i szukania partnera, który będzie równoważył jest zawsze obecna w polityce zagranicznej Iran władze irańskie, które znajdują się pod rosnącą presją międzynarodową ze względu na swoje relacje z Rosją ze względu na swoje swoją bardzo pewnie nie dwuznaczną i negatywną politykę wobec wobec Ukrainy szukają rozwiązania, które w, jaki sposób by zrównoważyły te wszystkie negatywne zjawiska coraz częściej mówi się również o wznowienie rozmów nuklearnych Irańczycy poza dyskusją o wznowieniu rozmów nuklearnych mówią również o poprawie swoich relacji w regionie chcą po prostu zrównoważyć to sytuację, która ma miejsce w innych obszarach Chińczycy sobie tak na to wszystko patrzą stwierdzili, a w sumie czemu mielibyśmy przeze mnie pośredniczyć trochę na złość zrobimy Amerykanom będzie wszystko, ale oczywiście dla dla dla Chińczyków to jest zupełnie naturalne, że w sytuacji, kiedy z 1 strony Saudowie sam otwarci na dialog z powodów, które wyjaśniliśmy i z drugiej strony Irańczycy są otwarci na tego rodzaju grę to jest dla nich idealna okazja, żeby wykorzystać dla umocnienia swojej pozycji w regionie natomiast oczywiście ta poz. Chin w regionie ona będzie wzrastała natomiast oczekiwanie, że Chiny okażą się być konkurentem dla Stanów zjednoczonych na terenie Arabii Saudyjskiej czy zatoki jest po prostu przesadzone dlatego, że jeżeli spojrzymy na zaangażowanie Stanów zjednoczonych na terenie Arabii Saudyjskiej jest to po prostu nie współmierne do zaangażowania chińskiego jest zaangażowanie relacje, który ma charakter strategiczny w tym sensie, że elity saudyjskie samolotami wykształconymi w stanach Zjednoczonych, które świetnie się czują w stanach Zjednoczonych, które wysyłają swoje dzieci do Stanów zjednoczonych, gdzie koncerny amerykańskie są tak naprawdę wszechobecne na terenie na terenie Arabii Saudyjskiej kie da, kiedy ta anglosaska kultura techniczna jest wszędzie obecne wszystkie standardy projekty miast i projekty różnego rodzaju urządzeń oparte są na wzorach amerykańskiej jest oczekiwanie, że Arabia Saudyjska pójdzie w jakimś innym kierunku jest po prostu przesadzone, ale potem mamy decyzję OPEC plus, którą de facto kontroluje organizacja Arabia Saudyjska o ograniczeniu wydobycia ropy to winduje ceny surowca co pomaga Rosji w kontekście wojny Ukrainy od oczywiście nie jest to decyzja, którą my możemy postrzegać inaczej jak właśnie w kontekście tych relacji z Rosją czy z UE czy w kontekście konfliktu znał na Ukrainie, ale Saudyjczycy niekoniecznie tak to postrzegają Saudyjczycy postrzegają to z punktu widzenia swoich interesów swoich interesów jako kraju, który musi budować relacje na arenie międzynarodowej wygrywający w poszczególnych obszarach ustępstw ze strony Stanów zjednoczonych, wygrywając ustępstwa ze strony Chin oni nie patrzą NATO i z perspektywy europejskiej po prostu nie 100 chciałbym też zacytować takie powiedzenie które, które może dla nas być dziwne, ale niestety bardzo prawdziwe rozmawiam z takim biznesmenem na terenie Emiratów nie i rozmawiamy jak jak widać taki boom tyle się dzieje mówi tak bez wojnę my patrzymy na wojnę na Ukrainie z punktu widzenia bycia sąsiadem mamy oczywiście poczucie, że jest to wojna okrutna niesprawiedliwa, że byliśmy Ukrainie pomagać, że to jest nasze bezpieczeństwo natomiast kiedy rozmawiamy z przedstawicielami na bliskim Wschodzie różnych krajów tak dobrze, aby mówić Palestyńczyka w ten sam sposób, aby mówić o tym w ten sposób po wojnie w celi, a nie zapomnieliście o wojnie Syrii oczywiście Saudyjczycy też starają się równoważyć znowu słowa równowagę swoje zachowanie w stosunku do Rosji Ukrainy chociażby niedawno miała miejsce wizyta ministra spraw zagranicznej Arabii Saudyjskiej właśnie na Ukrainie, więc jeżeli spojrzymy na to jak zachowują się te kraje to bardzo często widzimy, że jest wykonany gest 1 stronę w kierunku 1 partnera i zaraz będzie wykonany gest w stosunku do drugiego partnera po drugiej stronie, ale oczywiście na uwadze mają przede wszystkim swoje interesy własne własne interesy strategiczne na, ale chyba normalizacją zaniepokojona jest jedno państwo regionu, czyli Izrael oczywiście jest zaniepokojony jest Izrael, dlatego że Izrael rozwijał relacje z krajami zatoki bardzo skutecznie od porozumienia ramowych i tego rodzaju decyzja oczywiście sprawia, że Izraelczycy zaczną się zastanawiać co ta z co decyzja może oznaczać natomiast Izraelczycy i analitycy izraelscy na pewno mają też ogromną wiedzę na temat polityki poszczególnych krajów w regionie wiedzą, że tego rodzaju zachowanie jest pewnego rodzaju decyzją o charakterze taktycznym, która wynika z dynamiki wewnętrznej poszczególnych krajach i polityki zagranicznej natomiast w przeszłości były też przypadki, kiedy relacje były zrywane, więc myślę, że obecna sytuacja wymaga od obu stron, żeby tego rodzaju porozumienie wprowadzić wżycie literę i relacje poprawić natomiast, jeżeli interesy będą w przyszłości naruszone wcale bym się nie dziwił, że te relacje mogłyby być ponownie zerwany, jeżeli spojrzymy w przeszłość tą tą relację irańską Saudyjskiej był zrywany chyba trzykrotnie ostatnio w 2016 szesnastym roku, czyli analitycy izraelscy na pewno wiedzą, że to nie jest koniec historii, że władze saudyjskie są również zainteresowane tym, żeby ten dialog z Izraelem, choć nieformalny dialog trwał dalej, żeby relacje były dalej rozwijane, a może po prostu Irańczycy zobaczyli w jakim to wszystko kierunku zmierza stwierdzili no nie musimy odciągnąć Arabię Saudyjską od Izraela, więc myślę dogadają sadami po prostu jest to też jakaś logika na pewno na pewno Irak zagrań czeków chyba nie ma większego wroga niż Izrael przynajmniej tak słyszymy deklaratywnie ze stron ze strony ze strony władz irańskich, chociaż oczywiście, jeżeli spojrzymy na tę historię od rewolucji islamskiej to te relacje też miały z swoją ewolucję miały różne różne odcienie i różnie te relacje się też odpowiednie układał ale, ale to prawda na pewno Irańczycy jako zręczniej taktyce potrafiący wykorzystać różnego rodzaju sytuację skorzystali z tego traktujące może to rzeczywiście doprowadzić do do pewnego osiągnięcia co chcą szczerze powiedziawszy rząd wątpię, dlatego że proces tego zbliżenia budowy relacji pomiędzy Izraelem Kanadyjka krajami zatoki jest pewnym procesem, który jest chyba znacznie trwalszy i znacznie bardziej oparty na solidnych ekonomicznych podstawach niż normalizacja tych relacji pomiędzy Iranem, a Arabia Saudyjska no jest jeszcze 1 gracz, który mieszka mieszane przykład w Syrii, czyli Turcję jak Turcy podchody mogą podchodzić do tego porozumienia irańską saudyjskiego Turcja powinna być zainteresowana pewnym uspokojeniem sytuacji w regionie równie również czyli, choć oczywiście Turcja też będzie zawsze rywalem takim PEC, kiedy regionalnym dla Iranu i i dla dla pewnej filara Arabii Saudyjskiej, ale myślę, że Turcja nie widzi w tym i póki co niczego takiego negatywnego, a czym temu porozumieniu z Saudyjską irańskiemu będzie towarzyszyć jakiś postęp jeśli chodzi o wojnę w Syrii czy wojny w Jemenie możemy możemy się spodziewać pokoju tam jest nadzieja na pokój fakt, że do tych rozmów doszło i że mówimy o po powrócę do rozmów nawiązanie stosunku jest już bardzo pozytywnym zjawiskiem natomiast czy trwale ten fakt przerośnie bardziej znacząca proces pokojowy pewnie dowiemy się w przyszłości, dlatego że każdy z tych konfliktów ma swoją dynamikę często niezależną od tego czy relacje z Saudyjską irańskie ulegną poprawie, dlatego że konflikt w Jemenie czasami ma charakter endemiczny poszczególne klany ze sobą rywalizują niezależnie od tego czy relacje pomiędzy Teheranem i Rijadem są napięte czy nie secesja na terenie południowego Jemenu będzie zagrożeniem niezależnie od tego czy czy te relacje poprawia się czy nie istnienie różnych ugrupowań fundamentalistycznych terrorystyczny na terenie na terenie Jemenu będą tam obecnej ten to zagrożenie będzie się utrzymywało czy na terenie Syrii będziemy mogli mówić o przełomie myślę, że nie, dlatego że jednym z graczy, które temu obecny jest również Rosja czy Rosja będzie zainteresowana tym, żeby ten konflikt uległ rozwiązaniu pokojowemu sytuacji, kiedy Rosja w gruncie rzeczy prowadzi bardzo agresywną kampanię wymierzoną przeciwko Europie przeciwko Stanom Zjednoczonym, kiedy zależy na pewnemu na pewnej destabilizacji poszczególnych regionach myślę, że nie myślę, że w przypadku Syrii nie będzie to takie łatwe, czyli nie mamy pewności nie mamy na efekty długofalowe dal natomiast już sam fakt, że doszło do jest do tych rozmów to, że te relacje mogą ulec poprawie jest bardzo pozytywnym faktem, jeżeli przez to nie zginie nawet 1 człowiek to już jest to jej to było warte no i taką malutką nadzieją kończymy ten odcinek niebezpiecznych związków mają gościem był Witold Milewski były ambasador Polski w Iranie Arabii Saudyjskiej dziękuję bardzo, dziękuję bardzo również punkt był u niebezpieczne związki premier w czwartek na tokfm PL i aplikacji TOK FM Zwiń «

Bliskowschodnia równowaga. Arabia Saudyjska i Iran

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: NIEBEZPIECZNE ZWIĄZKI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 09:00

Najnowsze Podcasty

'Zielona Granica' czyli seans kłamstwa? "Agnieszka Holland gorsza od Tuska"

"PiS zwija polskie rolnictwo. Piękne słowa i frazesy a działania brak"

"Nie jest zdrowe, jeśli państwo angażuje się w bojkotowanie filmu"

"Interes narodowy nie ma okresu wyborczego. To długie trwanie"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL