„Pan- dziedzic jak Bóg-ojciec. Surowy, ale dobrotliwy”

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

chłop Polski z natury leniwy marnotrawi swoje siły siły swej ziemi wzdryga się od pracy, widząc na innym polu łatwiejszy dla siebie zarobek bydło jego mętne ogród opuszczona produkt ziemi przepisy te z góry w karczmie, bo rzecz dziwna chłop jedynie w długach kalendarzowych należnych okazuje się rzetelne pisał ksiądz Walerian Kalinka w połowie dziewiętnastego wieku tak proszę państwa wyglądała ówczesna publicystyka, która tłumaczyła, dlaczego zniesienie pańszczyzny w Rozwiń » Polsce absolutnie niemożliwe kraj się zawali po zniesieniu pańszczyzny i przyniesie wszystkim ruinę również chłopom to jest audycja świat się chwieje wita państwa Grzegorz Sroczyński dziś naszym gościem jest Adam Leszczyński historyk socjolog publicysta współzałożyciel oko Press autor książki obrońcy pańszczyzny co myśleli i pisali ludzie, którzy chcieli utrzymać książka obrońcy pańszczyzny okaże się 30czerwca nakładem krytyki politycznej Witaj Adamie dzień dobry państwo dziennie, zanim przejdziemy do wspaniałej publicystyki, która broniła kraj przed zniesieniem przed plagą zniesienia pańszczyzny chciałem zapytać o inną plagę ministra Czarnka trwa bohaterska obrona Polski przed Barbarą Engelking i no i w ramach tej bohaterskiej obrony minister Czarnek raczył powiedzieć o Polskiej Akademii Nauk, której w, której pracujesz jesteś profesorem raczył powiedzieć, że nie zamierzam tam wpływać na politykę kadrową, ale będę dra zrewidował decyzje finansowe, bo nie będę finansował na większą skalę Instytutu, który utrzymuje ludzi, którzy obrażają Polaków powiedział Czarnek w TVP Info na więcej takich wypowiedzi Świrski oczywiście grozi w TVN nowi karami za szkalowanie antypolskie treści szkalowanie i fałszowanie historii europoseł Tarczyński oczywiście się odezwał Adamie czy my wy właściwie naukowcy i powinniście na to odpowiadać wiedzą, że Czarnkowi dokładnie dochodzi, że powstało 10 listów otwartych w Gazecie wyborczej, żeby można było się chwalić potem, że proszę jak Schiele władztwo złożyło po mojej słusznej wypowiedzi Adam myślę, że musimy odpowiadać nie mamy wyjścia, gdy groźba ze strony ministra nauki, że odwiezie pieniądze Instytutowi, którego badania się mu nie podobają ministrowi nie podobają jest absolutnym skandalem to znaczy badania naukowe i też, iż pozowanie minister Czarnek sam jest wielkim zwolennikiem wolności uprawiania nauki i wolności nauki przeforsowała nawet coś się nazywa pakiet wolności naukowej i ale widać to dotyczy wyłącznie konserwatystów ten, kto dołączy dotyczy wyłącznie prawicy czy mogą odpowiadać Sejm się podoba i nawet rzeczy rasistowskie albo niezgodne z poglądami naukowymi i nic się nie może za to wydarzyć to gwarantuję przeforsowany przez Czarnka pakiet natomiast winnej sytuacji, jeżeli naukowczyni, bo chodzi tej o prof. Engelking, która jest bardzo wybitną światowej sławy specjalistką napisze coś się władze nie podoba to jest to już spotyka groźba, a więc chciałbym jasno powiedzieć jest to najbardziej daleko idący ingerencja w wolność uprawiania nauki w Polsce w ciągu ostatnich uprawnieniem 30 lat te trzeba było sprawdzić, ale wydaje nic takiego podobnej skali nie pamięta oczywiście jest pytanie punktowe dały groźby to może zostać na papierze znaczy właśnie w eterze wyłącznie ne, ale nawet jeśli takiej groźby padają to on domaga się reakcji, a rząd chce, żebyśmy tak reagowali no trudno niestety są sytuacje, w których nie ma, bo w dobrze, ale czy wy planujecie jakieś listy otwarte jakieś nie wiem jakoś słyszałeś panie, żeby jakiś ferment, żeby ktoś chodził zbiera podpisy co się dzieje czy nie ja w istocie byłem w pracował w Polskim Instytucie studiów politycznych Polskiej Akademii Nauk przez wiele lat byłem tam profesorem teraz pracuje na Uniwersytecie SWPS mam wielu przyjaciół w Polskiej Akademii Nauk i wiem, że krążą rozmaite projekty i listy zbiorowe już w tej chwili w i zarząd główny polskiego Towarzystwa socjologicznego wydał bardzo zdecydowane oświadczenie w tej sprawie myślę, że nie będzie ostatnie to, żeby im brakuje to jest głos takich najważniejszych gremiów polskiej nauki AM koncern racji z jakichś różnych stowarzyszeń dyrektorów, a prawda rady głównej nauki szkolnictwa wyższego tego typu ciał jest te jego się prawdopodobnie nie doczekamy jak sąd, gdyż to wówczas minister ma taką no i myślę, że to oni nie będą zbyt ostrożnie, żeby zabrać głos no tak rozumie, że minister może rektora pogonić czy też nie do końca, ale każe mu zaszkodzić, a poza tym elektorzy dzielą na pisowskich niepisowskich jak wszystko w Polsce w tej chwili to, więc też rozumiem że, że przegłosowanie tego jest jest trudne no ja mam cały czas tę wątpliwość, którą tu nie odpowiedziała, że oto dokładnie chodzi, żeby włosy stawały na głowie opozycji, żeby tym prętem po kracie przejechać, żeby zacząć przeklinać na Czarnka będzie rósł na wielkiego pogromcy lewactwa i PiS będzie ustawiał się w roli obrońcy polskości przed szkalujące mi Polskę, a oczywiście jest tak w tej sprawie jak zresztą wielu społeczeństwa no Polacy nie lubią, jakim się tam przypomina na o tym, że byli szmalcownicy czekali na każdego wychodzącego z getta, żeby go maczać tu też wymusić łapówkę, więc no no mam tutaj zgryz znaczy to jest takie trochę pytanie dlaczego, bo zawsze bądź rozsądny w tych sprawach politycznych czy przemilczanie nie jest lepszą taktyką w sytuacji, kiedy mamy wybory za pół roku kryzys opozycji niż w wygaszanie i 10 listów otwartych jeszcze pytanie o to, w którym momencie trzeba warto reagować to znaczy wtedy w oczy to jest czy to jest moment, w którym rzeczywiście minister zwolni kogoś z pracy, chociaż na razie teoretycznie nie może chce wyłącznie pogadać prawdopodobnie było jak ze wszystkim Czarnkowi tym do jak wybił jest to jego samopoczucie jeśli chcemy, ale wydaje się, że czarnych słynie z tego, że lubi pogadać z tego dokładnie nic nie wynika z większości pisowskich pisowskich rdzeń ja bym powiedział, że minister jest bardzo skuteczny znaczą załatwia dla swojego środowiska i grupy bliskiej prawicy inni pracowników nauki i pracownicy nauki załatwię to bardzo konkretne rzeczy to znaczy dołączył pakiet wolności akademickich tzw. który de facto gwarantuje im bezkarność opowiadanie np. obraźliwe czy rasistowskim w dół na uczelnie, a załatwią załatwił im pieniądze dla wprost w stopniu no wiele różnych wielu różnych systemach Zofia pieniądze prawda to jest kwestia np. programu ministra Narodowego programu rozwoju humanistyki tam, gdzie się, gdzie jest, więc tak jak cała cała załatwił bezkarność w ewaluacji czy w ocenie jakości i jednostek naukowych, zmieniając w trakcie gry zasady także te wszystkie instytucje wypadły bardzo, dobrze więc ja bym absolutnie nie mogę nie sprowadzał ministra Czarnka do osoby, która potrafi tylko gadać absolutnie potrafi robić rzeczy, które są politycznie korzystne dla jego zaplecza i ten ulega wątpliwości jest realistą protestować 1 człowiek ja jestem za tym, że protestować dnie także ze względu na to, że istnieją jednak czasem realizować brak przyzwolenia na zachowanie ludzi i jesz próby licznymi zachowania ludzi, ponieważ mam nadzieję, że profesorem rachunki wiem to z różnych źródeł spotyka się z licznymi wyrazami Solidarności wsparcia ze strony różnych osób koleżanek Kolak Adam przejdźmy do twojej książki ukaże się za 2 miesiące ja przeczytałem musieć tezy, że no jest świetna w tym odczyta dziękuję bardzo, styka publicystyka XIX-wieczna obrońców pańszczyzny brzmi też niestety momentami dziwnie znajomo UE obecnie kim byli w Polsce obrońcy pańszczyzny marginesem czy mainstreamowe i to jest najciekawsze jedna z najciekawszych rzeczy w tej książce znaczenia oczywiście instrument i strzałem w dużym stopniu opartym przemilczane mym ME jestem także bardzo skuteczny politycznie w różnych kluczowych momentach np. w czasie debaty na Sejmie nad uwłaszczeniem chłopów na Sejmie czy zniesienie pańszczyzny, bo to się de facto równało się wczoraj z naszymi powstańczym 18003001. roku na wiosnę w ale oni, więc to byli przede wszystkim ziemianie i to to byli tak zmieni nie tylko dziedzicznej, a także awansowani to znaczy mieszczanie, którzy po piętnastym roku zrobiliśmy majątków ziemskich to byli, ale no i z reguły ludzie, którzy uważają dziś za elitę społeczeństwa polskiego za jego serce za głowę i za jego esencję jego najlepszą część nie być zwolennikami arystokracji konserwatystami bicze są dumni z tego, że są konserwatystami byli przede wszystkich 3 zaborach od razu trzeba powiedzieć, chociaż część najbardziej wyliczy większe wpływy i my, więc pisali też pisali bardzo dużo w i Galicji królestwie polskim, więc mamy grupę bardzo wpływową bardzo zamożną uważająca się za rdzeń społeczeństwa polskiego jest taki jeden z moich ulubionych cytatów to jest jego autorem Tomasz Potocki taki arystokrata członek Towarzystwa Rolniczego bardzo ważna postać i Anna pisał prawda, że to my jesteśmy doświadczoną warstwą narodu oprócz nas tam paru urzędników profesorów to w zasadzie nikt inny niczego nie czyta prasy w Polsce, więc w związku z tym całość my dyskutujemy wyłącznie między sobą na tę na ten temat NATO są nasze dyskusje się tulić on napisał dość późno, bo w 1800 pięćdziesiątym pierwszym roku, a więc już w momencie, kiedy w tym ta diagnoza była jeszcze o nim no byłoby już naprawdę prawdziwa taki ja rozumiem też swej książki wynika, że to nie jest tak, że my popełniamy taki błąd widzenia kontekstu znaczy, że już wtedy ten Main Stream polskich obrońców pańszczyzny te te media tony publicystyki, które opisywały, jaka to jak to się Polska zawali się to państwo zniesie wtedy było to już anachroniczna znaczy derby zachodniej debacie patrzono na tę tekst jako na jakieś dziwo blisko oni oczywiście mieli świadomość przynajmniej część z nich miała świadomość, że są, a że nie idą wbrew historii że, że mierze są ogromny problem z tym jak są postrzegani na Zachodzie i z tym, że zachód o nich pisze i w tym co zachód pisze Polski polskiej pańszczyźnianej patrzy na ziemiach Polski i to był obsesyjnym od miejsc obsesyjnym prąd non stop narzeka zresztą o relacji z Zachodem możemy rozmawiać, bo jest fascynująca w jakim sensie przypomina relacje polskiej prawicy z Zachodem dzisiejszą dzisiejszą więc, ale inna, więc oczywiście zdobyła na chroniczne, lecz do co do jej ciekawe jest to, że w Polskiej w ogóle historiografii poświęca się już dużo miejsca przy czym się poświęcała ludziom, którzy byli zwolennikami złagodzenia ograniczenia pańszczyzny, a w późniejszym okresie zniesienia takim postaciom bez skazy Kościuszko o czy czy także i no mniej powiedział szlachetnym osobom, ale takim, które apelowały o to, żeby ową pomóc ulżyć natomiast i dzieli się czyta te książki o łuku myśli politycznej ówczesnej to często można odnieść wrażenie, że w zasadzie wszyscy chcieli zniesienia ograniczenia państw z niej tylko jakimś cudem przez dekady nie udawało się tego zrobić i to, czego brakuje w tych opowieściach brakuje strony propaństwowy zmiany, która była silna wpływowa pisała dużo i miała jak twierdza w tej książce bardzo spójny obraz świata i spójną argumentacji to nie byle głupi ludzie to byli konserwatyści, ale byli ludzie, którzy potrafili pisać mieli pewną ten pewien projekt pewną wizję społeczeństwa z poziomem idealnego on no dobrze no właśnie chciałem się przejść teraz po tej argumentacji, bo trwa kolejne rozdziały w książce opisują, jakie były argumenty za mężczyzną po pierwsze, święte prawo własności pisze, że w tej optyce chłop po prostu zawarł z dziedzicem wolną umowę, w której zobowiązał się do obrobienia odrabiania pańszczyzny w zamian za użytkowanie Pańskiej ziemi, więc ingerencja w wolną umowy między panem chłopem NATO to jest po prostu naruszenie Świętego prawa własności no przepraszam, ale przepis niesamowicie współcześnie, a dzień brzmi współcześnie w tym w punkt przede wszystkim adaptacji dla mnie to co było fascynujące to czytałem potem ten argument, który mówi jest jest argumentem dziewiętnastowiecznym ona wcześniejsze argumenty przed kapitalistyczny były troszkę inne podobne ale aby wina religijnym religijna często takiej takie wyobrażenia naturalnej hierarchii prawda to znaczy naturalnego porządku któregoś najmniejsza przesadnie tłumaczyć, bo jest wolny oczywisty i Anny potem na początku dziewiętnastego wieku pojawia się bardzo szybkie sprawne adaptowanie idei liberalnych kapitalistycznych całego słownictwa takie repertuaru pojęć taki właśnie kapitał do UE do uzasadnienia stosunków państwo się, więc to jest i to fascynujące, ponieważ okazuje się, że pojęcia, które łączymy często z wolnością i MII właśnie z swobodę gospodarczą one służyły bardzo sprawnie adoptowały adaptowanie będę w uzasadnieniu stosunku dni te do systemu pracy nie wolnej, a więc i to jest Super ciekawe w jaki sposób pojęcie wolnej umowy może uzasadniać pańszczyzny, a więc i przyczyn rzecznicy tego uzasadnia to bardzo popularną uzasadnienie uważali, że do izolowania asymetria pomiędzy chłopem Dziedzice, nawet jeżeli jakąś umowę rzeczywiście zawierano ani nie wykazano takie umowy zawierają one były najczęściej reprodukcją tego co obowiązywało wcześniej i my oczywiście łuku umowa pomiędzy dziedzicem, który jest odwiecznym panem umie pisać czytać ma stosunki jest często przedstawicielem władzy lokalnej w królestwie polskim wójtem i MEN ma wszelkie możliwe przewagi nad nad tym chłopem uznawanie, że oni, że takich może zawrzeć wolną umowę z dziedzicem jest oczywistą fantazją i tylko niektórym przychodziło do głowy, że to jest fantazja to jest bardzo wielu obrońców pańszczyzny uważało, że to jest doskonały argument w a jakie masz ulubione swoje kawałki w tej publicystykę c domyślam się, że czytałeś tony tekstów to były takie, które już znaleźć były takie, które nie wiem były tak zabawne, bo tak charakterystyczne że, że sobie tam na marginesach pisałeś koniecznie to koniecznie to wykorzystać czy ma takich de Best off no i kilka np. jednym z moich danych autorów jest filozof Józef Gołuchowski to jest bardzo ciekawa postać ujęte w taki punkt późne romantyk nauczyciel zresztą romantyków i bardzo szlachetne patriota nawiasem mówiąc on pisze coś takiego pan w towarzyskim porządku z duszą oszczędna on jego ciałem pan za niego i na niego myśli on pana na siebie pracuje póki jest harmonia jest chciałem jest normalne życie jest miłość te dlatego jest naprawdę tego jest naprawdę dużo też takie przekonanie właśnie typowe w ogóle dla konserwatywnej wizji świata mamy naturalny porządek pewną hierarchię w tej hierarchii pan jest u szczytu o my poddamy każdy ma swą funkcję tłumaczy tę funkcję są komplementarne, a więc funkcją 1 jest kierować funkcją drugiego jest pracować w ich wtedy w momencie, w którym nikt tego porządku nie kwestionujemy to właśnie panuje miłość szczęście my niestety byli tacy, którzy kwestionowali i zagra niestety dla tych będzie pańszczyzny i tutaj zagrożenie płynęła z 2 stron, które często posądzano zresztą współpracę, czyli z 1 strony ze strony rządów zaborczych, a z drugiej z od strony rodzimych Demokratów to znaczy ludzi, którzy chcieli Polaków mówi o Polakach brzmi to głównie mężczyźni, którzy chcieli z wykorzystać siłę chłopstwa do tego, aby zbudować nową demokratyczną albo przed bardziej demokratyczną Rzeczpospolitą, a my jedni drudzy byli zagrożeniem i jednych i drugi z kina w tej publicystyce bardzo brzydkimi wyrazami komunizm czy komunisty też funkcjonował od pewnego momentu komunizm funkcjonował bardzo pojawia się bardzo wcześnie jako zagrożenie w tym rozmach rozmawia się na początku lat czterdziestych dziewiętnastego stulecia no oczywiście każda próba naruszenia własności przy czym przez własność rozumiana także własność pracy chłopskiej nie tylko ziemi, a własność pracę Chłopskich była traktowana jako kapitał o każdy no to jest zamach po pierwsze, święte prawo własności po drugie, taka taki zamach, który moment wejścia na drogę, na której końcu część komunizm, a za takie obrazy w tej publicystyce bardzo ponurych pustkowi, które mają skórę zamieni się zamienia się ziemie polskie kiedyś zniesie pańszczyznę i tylko jakieś wychudzone włamaniach i postaci będą się po tych potem pustkowia ach, smętnie snuły, więc to jest liczby te to co jest ciekawe jeszcze zwrócić się historia przecież września Lech chce trochę, bo te ponure wszystko decyzja ta historia długiego trwania no przepraszam bardzo jest trochę naciągam teraz, ale to dokładnie, jakbym słyszał tę argumentację, że jak się tam nie wiem da ludziom więcej swobody w firmach to przestaną robić, że w ogóle na tej pracy zdalnej to właśnie Hula wiatr nikt nic nie robi, więc prezes musi tych ludzi zagraniczną do argumentacja argumentacja, którą przytacza w każdym rozdziale jest wśród polskich polskiej inteligencji czy polskich publicystów wiecznie żywa, a ponieważ my się wydaje, że to jest tak że to są pewne tropy to są pewne schematy opisywania rzeczywistości, które są w ogóle typowe dla myśli konserwatywnej i myśli i elit zorientowanej na na z czegoś z skupionej na obronie porządku w tym te elity ma większą władzę, które są uniwersalne i jeden z moich nauczycieli nieżyjący już prof. Jerzy Jedlicki historyk idei powstać dzieło mi kiedyś, że w debacie publicznej bardzo rzadko pojawiają się naprawdę nowy argument EBI to jest prawda w tym sprawne dla mnie to było wówczas zaskoczenie, ale wydaje mi się, że to podobieństwo nie jest tutaj przypadkowe i muszę jeszcze, żebyśmy to dobrze zrozumieli jak jaki mechanizm działa to jest taka figura wyobraźni i takich, które jest o opis pewnego rodzaju równi pochyłej, a więc społeczeństwo w myśl obraził konserwatywne społeczeństwo i znajduje się nieustannie nad przepaścią jest takim wielkim monumentalnym trochę innym gmachem i w momencie, w którym się wymiar czasu 1 cegiełkę z tego gmachu na to wszystko się sypie osuwa przepaść, a więc to jest związane z jego historii jako procesu nieustannej degrengolady nieustannego pogarszania dobrze było kiedyś tak duże łodzie, iż tak tak dobrze, bo kiedyś oni zresztą odbyć obrońca mężczyzny bardzo o tym pisał kiedyś młodość w no i gorsze jest to, że ja znowu uparcie przychodzę strasznie to analizuje pewno może zgrzytać zębami, ale przechodzę do współczesności, że teraz jak role odwróciły nie tylko konserwatyści mówią dobrze było kiedyś, ale też liberałowie i i polscy Demokraci współcześni mówiąc, że to było kiedyś IAI dobrze, ale zostawmy to nie chcecie wciągać w jakąś taką bieżącą polityczną chcę zapytać o drugi argument, który bardzo chętnie wykorzystywane to znaczy, że kraj upadnie jeśli chłopi dostaną ziemie apatia halny więzy między dworem i wsią zostaną zerwane to jest argument też bardzo częsty to znaczy, że jeżeli znowu przychodzi tak zlikwidujemy umowy śmieciowe skrócić to po prostu gospodarka nam się sypnie do, jakbyś jak, więc jak wprowadziły płacę podwyższy płacę minimalną takie język, ale ta wcześniej było to samo urlopach płatnych kilkadziesiąt lat temu wprowadzimy płatne urlopy to gospodarka się zawali potem PiS wygrywa wybory to robi, aby tak się no i co zmienić melodie dobrze wracamy do dziewiętnastego wieku Adam ten argument o tym kraju spadnie śnieg lub zostaną ziemię w ogóle zresztą cała argumentacja była związana z pewną wspomnień wyobrażeń ludu to znaczy taką antropologię nie chłopa pańszczyźnianego, którego w rynku to pół to kluczowy wpływ zwolni tego całego systemu argumentacji to znaczy lud jest z natury leniwy lud nieustannie wymaga dyscyplinowania NIK-u nieustannie wymaga nadzoru i lód sam siebie nie pracuje, ale też mim planować nie umiem myśleć o przyszłość nie umie dziś zarządzać majątki, a więc nie można mu powierzyć te są takie teksty, które w tych, które tutaj cytuję im takie teksty mówią, że nie można tym chłopom powierzyć tak gigantycznego kapitału, jaka i, jakim jest ziemia, którą może mieć chłopi już uprawiają, bo to są te gospodarstwa pańszczyźnianych oni dzięki temu, że od rzek odrabiają pańszczyznę z w ramach rekompensaty dla właściciela tej ziemi, którą mają prezent dla siebie nobilis i ten i turystyka bardzo dwoistość dwudziestego wrażeń dochować z 1 strony jestem osobą niezaradnych mu bardzo często porównywano do dziecka do osoby nie dorosły niepełnoletniej nie umiejące zarządzać swoim życiem, a więc i ty ta wizja i IT mówi się nasi na chłopy protekcjonalnie bardzo często piszą klucza, ale Zobacz to jest po prostu efekt totalnie niespójną z rzeczywistością przez ten chłop obrabiał pańskie jak jak jak publicystyce pełna jest tego wyrażania o lenistwie przez te chłopy najbardziej zapracowanym pracownikiem ówczesnej Europy obrabiał swoje pańskie, więc tych godzin po prostu to było nie wiem full też to przypomina dzisiejsze narzekania, że Polacy z pewną Platforma jeśli po Polsce pada stracono szacunek do pracy w Polsce w kraju odkryte wszystkich statystykach unijnych jest pierwsze miejsce chodzi o nadgodziny w ogóle ilość przepracowanych godzin, więc wprost jakaś totalna aberracja, ale wróćmy do dziewiętnastego wieku jak można było pisać publicystyce będąc szlachcicem będąc ziemianinem, że chłop jest leniwa jednocześnie zmuszać chłopów do tak tak ciężkiej pracy oni tam na 10 etatów pracowali dziś z perspektywy oczywiście szlacheckiej chłop bardzo często był ślad często wdawał się jako chłopiec leni i ponieważ widzieli go przy pracy pańszczyźnianej głównie ich w tej pracy w tej pracy popełnił opłacało się wykonywać chłopi byli bardzo widzieli, że muszą oszczędzać swoje siły muszą oszczędzać swoje zasoby takim bardzo elementarnym poziomie zasoby kalorycznych zasad w czasie jak procent przepraszam w obozie koncentracyjnym, gdzie gestapowiec nie patrzy to nie pracuje, żeby umrzeć bo, bo masz, bo musi właśnie rozdzielać te te z te resztki zasobów na cały dzień oni pracowali w związku z tym, kiedy mogli i kiedy tylko o no to było powodem nieustających narzekań to znaczy desperacji takiego poczucia wdzięczności, że życie chłopca niewdzięczni my dajemy gospodarstwa, których oni żyją oni nie chcą dla nas pracować w zamian, a więc nas oszukują okradają nas z naszej własnej polskich własnej pracy to znaczy to jest taka figura, w których pisano, że chłop nie chcą pracować okrada właściciela tego majątku pańszczyźniany a, że to jest rodzaj złodziejstwo, a więc, ale oprócz tego skarżono chłopów okres o skłonność do kradzieży w ogóle jest jednak najczęściej przepisywanych w tym obrazie Szlacheckim poddanego VAT w nas także niezaradność skłonność do pijaństwa pijaństwo odgrywa tutaj Kate bardzo ważną rolę w tym w tym obrazie z 1 strony mamy wyobrażenie słowa poddamy go jako takiego dużego dziecka z drugiej strony jako osoby zdemoralizowane skłonne do lenistwa kradzieży pijaństwa na trzeciej to jest ciekawe jako kogoś z 1 strony potulny, ale z drugiej strony okrutny agencji skłonny do okrucieństwa, kiedy już zbuntuje to obawa przed buntem ona się pojawia wielu tych pismach w różnych okresach ze szczególnym natężeniem po o na okres na czas Sejmu wielkiego im oraz na czas po rabacji Galicji tzw. rabacji galicyjskiej czy po 18003006. roku z samego schyłku tego tego okazu państwo Janek, a więc i oni i inne i teraz z jakby ten ich spójność w tym obrazie chłopa w tym takim idealnym typie tej antropologii pan chłopa ów pismach ziemiańskiej podkreślam ona jest po pierwsze, uderzająco podobna do obrazu do niespójności obrażeń niewolników na w pismach obrońców niewolnictwa na Zachodzie też tacy istnieją i dużo pisali, a poza tym jest i co wspólną jest to, że on ona pokazuje nie tylko pokazuje tego słowa oddanego kogoś innego nawet na poziomie biologicznym, bo takie fragmenty tam są jako kogoś kogo się porównuje do zwierząt bydła jest taki fragment mogę go zacytować z jednego z pism stał się lata 6 początek lat 6019 stulecia chłop w naszej dzięki Indianin, który sobie co dzień inna leży robi codziennie rozrzuca niedouczony głodem okropnymi co robi się wszystko telefonii, a więc pisanie rzecz dzieci, więc będziemy, więc całą wspólnotę obrazu jest to, że on uzasadnia władze dziedzica dzięki władz właściciel znacząc teren owocuje chłopa jako osoby, które jest niewskazana na nadzór i ten nadzór w gruncie rzeczy jest dla poddanego dobra chłopa no przecież można oczywiście o to, żeby nie tylko oni nie rozwalił też takie są też takie fragmenty w tym także są takie momenty, w których ci ziemianie piszą no ale przecież to pańszczyzna to tylko w sumie z korzyścią dla chłopa, że ma więcej korzyści z tego gospodarstwa części innego niż my ziemianie mamy pracy pańszczyźnianej jest też w zasadzie akt dobroczynnym niemalże tak w zasadzie pańszczyzna jest dobrodziejstwem dla chłopów, którzy nie dadzą sobie rady jest ten kolejny argument trochę już dni mówiły że, że chłop bez pańszczyznę tę chatę ziemie i roztrwoni, bo nie będzie pracował i znowu zachodzę w głowę jak jest możliwe takie widzenie przez polskie elity chłopów, zwłaszcza jeśli jednocześnie ci włościanie, dlaczego wszystko co w polskiej współczesnej takie mam wrażenie czasem się z tym zgodzić kulturze jest elastyczne pozwala przejść przez kolejne kryzysy suchą stopą pozwala firmom w kryzysie lockdownach tygodnia na tydzień zmieniać branży wręcz skakać po prostu po całym świecie zamawiać w innym miejscu coś, czego bardzo wiele firm europejskich nie potrafią Polacy słyną z tego kombinowania, ale w takim dobrym rozumieniu to znaczy, że są po prostu niesłychanie elastyczni, żeby w ogóle w tej publicystyce one negowała taką realność no to rzecz chłopi każdą trudną sytuację znaczy, że chłop Polski słynął z tego, że każdą sytuację przeżyje sobie poradzi no tutaj oczywiście ci ziemianie tego nie dostrzegali oni widzieli przede wszystkim tych chłopów, którzy nie chcą pracować, ale za to chcą wszystko za darmo, więc chcą zapomogę od właściciela chcą MII, kiedy jest źle naukę, kiedy budżet brakuje jedzenia coś jest taki i jest taki 1jeden z tych dziewiąte i pisze w pewnym momencie z rozgoryczeniem, że właśnie chłop Antona jesieni wszystko przepił je wszystko przej co co zebrał z tego pola, a potem na przednówku przychodzi z workiem do mnie mówi daj, a skąd ja mam dać prawda wszystko się na mnie tym biednym właścicielom skupia, więc nic ani tej chłopskiej strategii dla nich chłopskiej strategię dla ziemi wschowskiej strategię przesuwania one one były kompletnie nieczytelne dużym stopniu niektórzy z nich część dostrzegali jest sens jest para autorów, którzy są bardziej przenieśli jeden z z nich np. odnotował kiedyś się nie właściciel może się uważać za tzw. dobrego pana, gdyż wszyscy ci publicyści uważają się tzw. dobrych panów, a więc życzliwych łagodnych opiekuńczych troskliwych no to jak modli, a jako bije to sprawiedliwie, a kobieta sprawiedliwie no oczywiście te rzeczy muszę powiedzieć jest to, że figura jest, że w, że ten system i był systemem niesłychanie patriarchalnym i Jan był patriarchalny nie tylko na poziomie władzy takiej realnej to znaczy władzy mężczyzn w szczególności mężczyzną wysokim statusie społeczności, ale on był patriarchalny na poziomie wyobraźni tego na poziomie tego jak myślano o opisywaną konstrukcja świata istniej taka bardzo wyraźna po paralele pomiędzy Bogiem ojcem i panem dziedzicem i on, więc on i władza ojcowska władza dziedzica z terenu władzą ojcowską na władzę ojcowska wiadomo jest może być surowa, ale dobrotliwy mamy taką właśnie tak takie obrazy, bo tam są też obrazy oczywiście w tej publicystyce takie obrazy właśnie tego dobrego pana dobrego ojca, który siedzi otoczony wianuszkiem oddanych i lojalnych poddanych no oczy i jak Peter saldo oczywiście prowadziło do wniosku należy Żyd, że państwo z nimi można ruszyć nie można ruszyć tak wspaniałego systemu i zdrową przepraszam, ale przychodzą do głowy te wszystkie artykuły wpisy twitterowe o tym jak to państwo nie powinno stosunki w firmie i ingerować żadnymi regulacjami, bo przecież żaden właściciel firmy nie chce źle dla swoich pracowników przecież jest jak ojciec to jest rodzinna firma chce dobrze dla wszystkich nie ma sensu, bo przez sam dla siebie myślenie robiła, jakby źle traktował swoich podwładnych na to by klasa dla samej firmy źle robił co się w to wtrącać, a wojska była to legł argument, którego używano przeciwko wszystkim regulacją regulacją stosunku państwa dziennego, gdyż od zaborów mniej więcej rozmaite rządy zaborcze i rozmaite rządy Polski próbowały tę relację taki organ jak Księstwo warszawskie czy królestwo polskie wybuchały nie te stosunki pomiędzy poddanym, a później chłop pańszczyźniany i dziedzicem regulować, więc pisano wówczas deregulację kompletnie nie są potrzebne, ponieważ właśnie pan jest ojcem dla chłopa co więcej, jeżeli rząd się wtrąca te ojcowskie relację ojcowską synowskie relację to może tylko popsuć, a więc wprowadza nierówność wprowadza zamieszanie wprowadza jakiś rodzaj takiej dysharmonii i na ich potem wszystkie kataklizmy w tym np. rabacji tzw. czyli bunt chłopski w Galicji przypisywano właśnie ingerencji rządowe my pisano że, gdyby wszystko zostawić postaram mu te wszystkie nasze patriarchalne stosunki po takie były kiedyś nienaruszone na to oczywiście wszyscy byliby szczęśliwi do żadnego buntu nie doszło w oczywiście rozdział szóste bardzo się podobał wyznaczy podobają się wszystkie rozdziały w książce rozdział szósty przedtem z wypiekami na twarzy na Zachodzie na tytuł rozdziału na Zachodzie nas szkalują, że mamy niewolników Opowiedz o tym w jaki sposób ten ta szlachecka publicystyka potwornie się wstydziła tych porównań gdzie, który na Zachodzie chodziły porównań do polskiej pańszczyznę do niewolnictwa oni oczywiście dzielimy potwornie skrzywdzeni, chociaż czasami używali tych porównań sami, o czym nie tak wcale rzadko ale niemniej jednak czuć obrażeni skrzywdzeni uważali, że pańszczyzna w ogóle miejsca policja jeszcze zupełnie innym te rozróżnienia są bardzo zabawne to dość mętne miał w tych w tych tekstach, ale ich relacja z Zachodem była w ogóle dużo ciekawsza znacie i ona była naznaczona takim zasadniczą powiedziałbym ambiwalencji, a więc z 1 strony oni na tym Zachodzie często spędzali bardzo dużo czasu byli wpatrzeni w niego czytali francuskiej czy brytyjskiej gazety częściej pewnie francuskie nie przejmowali się niesłychanie każdym artykułem, który tam był na ten temat pisali później taki nie jest media tryby oraz odpowiedzi UE to się też zdarzało nie, a więc z 1 strony nad ono opinii tego Zachodu strasznie zależało z innej strony oni Zachodem pogardza i uważali, iż Słowiańszczyzny w ogóle, ale wszystkim ziemie polskie za coś jest jakościowo moralnie lepsze od Zachodu, a więc jestem jednym z jest taki ze swoich ulubionych tam w tych tekstach fragmentów, w którym którego autor zrobił taką tabelkę jak to się ciągnie 16 stron dróg w ocenie nie jest krótka i się tabelka, który po po 1 strony marszałek jest na Zachodzie, a po drugie, napisał, jaki jest u nas na Rusi to od Ukrainy, więc spółka oczywiście chodziło o o jego ukraińskie majątki i po 1 stanie może zachód jest zimny skomercjalizowany Kaczmarski interesowi dzieci kochają rodziców panuje rozwiązłości tak dany na drugiej stronie było u nas co prawda jesteśmy biedniejsi i np. chaty są prymitywne, ale o ataki ciepło, a więc albo na świat odzież gruba pisze w pewnym momencie naszego chłopa chodziło oczywiście chłopa ukraińskiego to mogą wrócić przed dotyczyć pałac ziem centralnej Polski z naszą odzież jest prymitywna co prawda myślę wygląda taki jest przesłanie tego autora może komuś z zewnątrz wydać czymś czymś czymś prymitywnym, ale tak naprawdę jest kim jest lepszy od tej odzieży zachodniej, która tylko wygląda dobrze, ale w środku z jakim mnie nie żąda ochrony przed przecież przed przed chłodem, a więc zachód jest postrzegany jako coś innego nie tylko w sensie mi nie tylko w sensie tak w takim sensie materialnym po prostu w domach na Zachodzie dziś dla tak często pisze, ale u nas co prawda domy są prymitywne, ale mi ciepło taki jest, acz my, ale w zachód jest winny także w sensie moralnym jest postrzegany właśnie jako interesowność rozwiązły rozpustne podczas gdy my tutaj mamy słodycz słowiańską to jest jedna z moich danych z tych moich takich z czyli, czyli pańszczyzny trzeba ludność słowiańska słodycz łagodnej słowiańska u nas wszyscy kochają tam się liczą pańszczyzna też była rozumiem zestawem tej naturalnej oczywiście, że o wyższości, która polega na właśnie rodzinnych stosunkach prawda tym cieplej, bo ten układ pan ojciec syn, czyli pan chłop jest też układ, w którym jest ciepło, a ochrona opieka itd. prawda jest pewne, że na drogach tak czesze tak on jest moralnie lepsi bardzo często pisano, że u nas prawna jest i że ta żona co prawda ludzie są po pracują wykonują pańszczyznę, a tam na Zachodzie są wolni anty wolność teoretyczne, ponieważ oni muszą pracować za pieniądze bez pieniędzy umrą z głodu natomiast nasz tłok co prawda nie pracuje za pieniądze, ale z głodu nigdy nie umrze, ponieważ moim zadaniem właściciela jest to, żeby w razie sytuacji kryzysowej wesprzeć, a więc to jest argument klubu używany także przez obrońców identyczny przez obrońców niewolnictwa na południu Stanów zjednoczonych, a dokładnie to samo pisali o fabrykach na północy i swoich plantacjach, że u fabrykanta nie obchodzi głos oczy, czego robotników z głodu natomiast, a teraz mnie obchodzić niewolnik będzie miał co jeść, a więc per saldo możemy się wydawać biedniejsi taki wniosek, ale nasze stosunki społeczne są lepsza w bardziej moralne i tu oczywiście była niespójność, bo skoro są lepsze dni, dlaczego mamy przy tak tak przejmować tym co ten zachód nas myśli, a przyjmował jednak kroki okropnie już mowa, więc by pan jest ilość takich takiej furii frustracji narzekań takich wątków prawda, że myśmy bronili pod Wiedniem w roku 1806600 osiemdziesiątym trzecim prawa, a dziś oni nas kochają teraz mówią, że mamy niewolników dlatego strasznie już tego strasznego w tej literaturze są są setki stron takich wyprodukowano takich takich gniewnych właśnie to gniewnych trochę całości owych Popowicz ja prosiłem przed naszym nasza rozmowa przygotowania bez torów i może masz jeszcze jakieś swoje bez staw publicysty, ale mam trochę wybrałem pańszczyźniany realnymi, ale np. to jest fragment sesji, gdy takiego takiej książeczki w obronie pańszczyznę pisane w roku 1790 mniej więcej 3 lata temu, jakiego przez księdza Ignacego Grabowskiego i publicysta i i zakonnika nie on pisze tak silnie spór całym tym koń przecież uwalniać Stępiński poddaństwa nie wolno rzecz nie można nie wolno uwolnienie poddanych dziedzictwa szlachty byłoby odjęcia własności szlacheckiej sprawa boskiego ludzkiego bądź spadkiem bądź nabyciem uwiecznionej, który Polski dziesiąte przekazanie nie tylko odejmować, ale nawet porządek zebrania byłem to jest oczywiście fragment, który mówi jeszcze poddaństwo to znaczy takiej sytuacji, w której nie tylko praca Chłopska, ale także osoba poddanego pisano jest własnością i i i no oczywiście święte prawo własności uniemożliwia nawet myślenie o tym, żeby coś z tym zrobić taki argument męczy to jest własność jest nienaruszalna i bieg uwłaszczenie jest jest kradzieżą uwłaszczenie zniesienie pańszczyzny kradzieżą to praca wielu wielu wielu moment i a więc i np. inne cytaty Aleksander Wielopolski bardzo ważny Polski postać polskiej historii, który pisze był przeciwnikiem uwłaszczenia, czyli nadania uwłaszczenia, czyli nadanie na własność użytkowanej ziemi dotąd chłopom w opolskiej przy tak w urok w taki własności przymusowego wywłaszczenia pochodzącej ma na odwrocie pozłacanego medalu napis zmora zaboru MO, a więc Wielopolski uważa stąd też wóz stał argument, że MO, że uwłaszczenie przeprowadzone przez władze dowolne uwłaszczenie jest kradzieżą, ale to Wielopolski pisał tak tak tak Absolut ciekawe ciekawe, że tak ratą no MII, a więc czym, a więc i pisano np. te były takie projekty, a że chłopi chłopi sami wykupi to znaczy duża część pomysłów takich praktycznych pychę zresztą w zapisie w tej w tej książce na rozwiązanie kwestii uwłaszczenia pani zniesienie pańszczyzny to polega na tym, że chłopi de facto muszą się sami z tym pańszczyzny wykupić tutaj były różne sposoby już będę się Zagłębiu szczegóły różne pomysły, bo na brak to zrobić i jeden z autorów taki Ziemianin z złość oraz Michałowskiej był Ziemianin Polak oczywiście stuprocentowy Rzymianin z Guberni Kijowskiej UE pisał coś takiego, że CET cena odpowiednio ziemi nie będzie razić ludu, który chętnie 500 do 1000 rubli srebrem dawał za uwolnienie jednej z kilku osób złożonej familii, która otrzyma za taką cenę niezależność tylko musiała na czynsz osiadać, a więc Michałowski pisze tutaj coś takiego, że po pierwsze, podaje ile kosztowało wykupienie się z poddaństwa jest spora kwota 500 do 1000 rubli cały dochód roczny z jego majątku liczył około 1000 poddanych ten majątek, a 10001200 Otóż pamiętam dokładnie MII dochód brutto z tego majątku roczny jak podaje Michałowski wynosił 12 000 rubli roczna roczna 1000 zrobi też straż strażacy mając 1000 drugi cena za wykup całej rodziny Włościańskiej kwota rodzinę musiał też musiał składać i zapłacić w innym miejscu taki swego tekstu jest taka taka książeczka napisał złość i Michałowskiej mówi nasz, ale przecież chłopi zdarza się, że nie płacą 1000 rubli za coś się wykupić od państwa NATO mogą zapłacić więcej nie wykupią ziemię w samym i będzie uczciwie, jeżeli zapłacą za moją własność będzie, ale to jest rozwiązanie pomysł reformy na święte nigdy to znaczy wiadomo, że większość nie będzie na to stać, więc nadal będą obrabiać w teoretycznie, odrabiając tę kwotę, czyli następne 100 lat będą pracować za 100 lat już może odrobią 1000 rubli, tak więc o to chodziło taki jest to zresztą typowe dla wielu tych projektów Otóż pod koniec okresu pańszczyźnianego o obrońcy mężczyźni oby obrońcy pańszczyzny doskonale wiedzą, że ona w dłuższej perspektywie nie utrzymamy to znaczy wiedzą, że IT czas zniesienia i nasz teraz z jedną z najczęściej stosowanych przez nich strategii to jest strategia retoryczna strategia polityczna też jest odsuwanie reformy to znaczy czuwanie nie zmieni ochronnej reformy te jak jednak później wielu z nich tutaj ma też można dać nabrać i którzy zresztą polscy badacze się nabierali takie podatki nabierali się na takie deklaracje i no to ci publicyści piszą, że są całym sercem za zniesieniem pańszczyzny, ale są, ale najpierw tuż po, ale chłop musi przestać pić prawniczego wykształci boju o za tym musi spłacić to ziemie między kazano oświaty, a my zaś, choć Unia demokratyczna i wiem, że sprzedaż jest sprawiedliwy pisze i ze wszystkich denerwuje ale jakbym słyszał zebranie Unii demokrację, że ten ten to społeczeństwo to najpierw jednak ten kaganek oświaty, bo strasznie jest nadal przy nowym wieszczem myślę, że to jest argument wszystkich konserwatystów i w tym sensie po Polsce nie byli wyjątkami, że rzecz ludzie nie dojrzeli do do tego, aby sami swoi swoim życiem zarządzać w związku z tym potrzebują opieki ta opieka może mieć postać pana państwo zielonego właściciele niewolników bądź stosowali ten sam argument dokładnie są sieci amerykańscy czy czy ukraińscy właściciele wolniej kursować do końca sam argument i ale może mieć oczywiście wymiar nadzoru kościoła oczek jeśli my takiej instytucji nad życie jednostki, więc to jest wszystko to jest ten istnieje ciągłość jak jak łatwo zauważyć pomiędzy w tym, że myślenie pozostaje stałe zmieniają się punkt odniesienia, ale schematy na rynek tacy zostają ustawę, a czy rzeczywiście jest tak, bo to porównywać publicystykę polską anty te ropa Uście proponuje zmianę z publicystyką przeciwko zniesieniu niewolnictwa 3 te argumenty są 11 czy czy jednak więcej różnic jest podobnie one są praktycznie identyczne różnice są i 2 czy 3 istotne różnice i zauważyłem w tych dyskusjach pierwsza moja pierwsza oczywiście dotyczy pierwsza dotyczy obecności Żydów w skrócie amerykańskim brytyjskim w Polsce oni odgrywają ogromną rolę jako osoby, które są naprawdę grupa wspólnota, którą obarcza winą za zły stan złe położenie polskich chłopów Ano rozpacz, że rozpiął chłopaka jest mandat jest w książce moje na ten temat osobny rozdział leży wpisano bardzo dużo ci ziemianie pisali bardzo dużo, czyli wszystkie dobre ojcowskie rzeczy pańszczyzny to my, a te złe to lenistwo rozpijanie to jest to, że miejska tak tak oczywiście i to tam, któremu nadałem zresztą w tych apelacji już zagrać zakład płaci płaci dużo za to, że prawo do prowadzenia karczmy rynków, że we wsi, więc i oczywiście nie ma Żydów portret nie jest bardzo podobna relacja z Zachodem to jest bardzo ciekawe to znaczy i nie jest i Zachodem z centrum takim Zachodu bardzo Londynu Paryża oni również czują się z 1 strony prowincji uszami zaopatrzonymi w te wielkie wspaniałe metropolie, a z drugiej strony czują też częstym moralnie lepszym to jest bardzo jest niesłychanie podobne ciekawe jest bardzo są pewne różnice w obrazie poddanego chłopa w Polsce na ziemiach polskich i afrykańskiego niewolnika i one się sprowadzają, które ten obraz też jest dość podobny i dziecko połączone ze zwierzęciem trochę dziecka trochę niebezpieczne zwierzeń zawiera tego, który oczywiście wymaga, ale też niezaradne pewna niezgodność tego wymaga nieustannego nadzoru i jedna z różnic polega na tym, że wśród wad, które się przypisuje polskiemu chłopu i pojawia się przede wszystkim lenistwo pijaństwo złodziejstwo natomiast afrykańskim niewolnikom przypisuje się w miejsce pijaństwa pijaństwie też trochę mowy, ale przypisuje się skłonność rozpusty, więc dysków związane z seksualnością niewolników jest bardzo silnie obecny na Zachodzie natomiast w Polsce właściwie się o tym nie mówi i zresztą też z, a z drugiej strony argumentacja religijna jest na ziemiach polskich może być zaskakujące dużo mniej obecną ona właściwie dość szybko wyczerpuje od początku dziewiętnastego wieku pojawia się sporadycznie w Adamie myślę, że swoją książką będą oburzeni absolutnie wszyscy po schodach, jakby odnaleźć się tam może zarówno konserwatysta z PiS-u, jaki konserwatysta z Platformy z argumentacją, którą no przytacza aż pokazujesz demaskuje też, ale też czasami bardzo często rozumiesz umieszcza w kontekście jest siła tej książki bardzo bardzo dziękuję dzisiaj gościem audycji świadczy sieje był Adam Leszczyński, a rozmawialiśmy o najnowszej książce Adama w książce pt. obrońcy pańszczyznę co myśleli pisali ludzie, którzy chcieli ją utrzymać książka obrońcy pańszczyzny Adama Leszczyńskiego okaże się 30czerwca nakładem krytyki politycznej bardzo państwu bardzo państwu książkę polecam Adamie dziękuję dziękuję bardzo, a świadczy chwilę przygotowali Anna Piekutowska Grzegorz Sroczyński teraz informacje Radia TOK FM do usłyszenia w Zwiń «

„Pan- dziedzic jak Bóg-ojciec. Surowy, ale dobrotliwy”

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ŚWIAT SIĘ CHWIEJE

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 01:00

Najnowsze Podcasty

Jaki plan na rozszerzenie UE mają Paryż i Berlin? [raport]?

85 lat temu polskie wojsko wkroczyło na Zaolzie

Pod dyktando - serial radiowy. Odcinek czwarty: ''Profesorska cierpliwość''

Pod dyktando - serial radiowy. Odcinek trzeci: ''Wolność kocham i rozumiem''

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL