Medycyna daje szansę na przywrócenie wzroku. "Możliwości leczenia dla niewidomych od urodzenia"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Rozwiń » Sobotni poranek Radia to kfe.
A teraz w radiu to KFM w poranku sobotnim Radia to KFM zajmiemy się tematem niezwykle istotnym dotyczącym naszego zdrowia dotyczącym naszych zmysłów. Konkretnie 1 bodaj najważniejszego zmysłu, jakim dysponujemy, czyli wzroku są teraz ze mną panowie pan prof. Maciej Wojtkowski, fizyk medyczny, dyrektor Międzynarodowego centrum badań oka. Dzień dobry, panie profesorze, dzień dobry pani redaktor, dzień dobry państwu. Dodam jeszcze, że międzynarodowe centrum badanioka jest częścią Instytutu chemii fizycznej Polskiej Akademii Nauk jest z nami również dr Andrzej fojk, kierownik zespołu biologii okulistycznej. W tym samym międzynarodowym centrum badań oka. Dzień dobry, panie doktorze, dzień dobry pani redaktor, dzień dobry państwo. Państwo ostatnio zaprosili do siebie media do Międzynarodowego centrum badań oka i opowiadaliście dużo szalenie interesujących rzeczy. Można powiedzieć chyba najbardziej zwróciło moją uwagę, to, co mówił pan prof. Wojtkowski, mianowicie, że pojawiają się możliwości leczenia wzroku leczenia osób, które nawet od urodzenia były niewidome. No to są rzeczy, które wzbudzają ogromne zainteresowanie. Proszę powiedzieć, na początek.
O tym tak, pani redaktor, ja sobie zdałem z tego sprawy zupełnie niedawno, że takie rzeczy się dzieją, które zakrawają wręcz na miano cudu, bo chyba zawsze w historii ludzkości przywracanie wzroku było takim symptomatycznym efektem dla dla dla jakiegoś zjawiska, które no nienaturalalnego, które nie można.
Biblijne biblijne. Przecież tak.
Choćby biblijne czy nawet w historii Polski w historiigrafii właśnie próbowano Mieszkowi pierwszemu tak właśnie taki taką historię dopisać, że był od ogrodzenia ślepy, a później odzyskał wzrok w momencie, kiedy został namaszczony na tego księcia. To jest to jest bardzo ciekawa ciekawa rzecz i dochodzimy do tego etapu w leczeniu właśnie chorób, kiedy potrafimy manipulować kodem genetycznym i te choroby, które są związane właśnie z niewidzeniem Odrodzenia, zwykle są chorobami dziedzicznymi, czyli takimi, które są przenoszone z pokolenia na pokolenie. Czasami to wygląda także, osoba nie rodzi się zupełnie ślepa, tylko traci ten wzrok w sposób błyskawiczny w ciągu kilku czy kilkunastu lat. Co jest jeszcze większą tragedią, tak naprawdę dla takiej osoby, ponieważ no z początku jako dziecko funkcjonuje jeszcze w warunkach i takich powiedzmy w miarę normalnych. I teraz okazuje się, że można naprawić pewne pewne uszkodzone geny i przywrócić widzenie osobom właśnie, które takie problemy mają, to obecnie taka terapia jest wdrażana dla osób z tzw. chorobą lebera. I oczywiście to w dużej mierze jest uwarunkowane tym, jaki ten typ genu jest zmieniony ta wyleczalność. Jest nie wiem, dokładnie w tej chwili w liczbach, jaka, bo te badania dopiero trwają kliniczne, ale generalnie są efekty efekty takiej terapii obserwowane.
I to się dzieje, panie profesorze, tylko jeszcze dopytam, bo mogą nas słuchać osoby żywo tym zainteresowane to się dzieje. Nie wiem, gdzieś tam w Stanach czy już w Europie czy w Polsce możemy mieć do tego dostęp? Jak to wygląda?
Wydaje mi się, że w Polsce już takie badania albo są dopuszczone, albo będą w najbliższym czasie dopuszczone również do badań klinicznych. Także terapie są naprawdę zaawansowane i w tej chwili oczywiście pracuje się nad poprawą skuteczności takich terapii, więc to cały czas jest na bieżąco korygowane i rozszerzeniem też możliwości na inne schorzenia dziedziczne i z tego, co donoszą na obecnie obecnie inni naukowcy i najnowsze prace wygląda, że rzeczywiście na skuteczność się poprawia są nowe sposoby nowe sposoby wprowadzania materiału genetycznego, zmiany bardziej selektywne wywołujące mniej efektów ubocznych, które mogą sku skuteczniej w najbliższej przyszłości działać.
Chciałem zapytać pana dr. Andrzeja fojka o sam proces widzenia i to jak on jest skomplikowany, że tak powiem, jak wiele jest etapów, na których coś się może popsuć?
Naprawdę tych miejsc jest ogromna ilość niezliczona przede wszystkim najważniejsze dla nas są te receptory, czyli te komórki światłoczułe, które odbierają sygnały przerabiają światło na na sygnał elektryczny, który potem jest przekazywany do dalszych części mózgu. Równie ważne są komórki nabłonka barnikowego, które towarzyszą kwotę receptorom i je wspomagają w życiu, czyli odżywiają dbają o to, żeby były w dobrej formie i najwięcej schorzeń jest właśnie związanych z tymi 2 typami komórek dalej taki sygnał z fotor receptorów przekazywany jest do wewnętrznej części siatkówki, a później do tzw komórek zwojowych, które tworzą netus wzrokowy i one są narażone na uszkodzenia. Często mechaniczne, które też częściowo są powiązane z genami, gdy dyspozycją na umieranie. Tutaj w grę wchodzi choroba jaskra, później już schorzenia dotyczą bardziej albo uszkodzeń u nerwów wzrokowego albo układu wzrokowego, np. wylewów w obrębie kory wzrokowej lub uszkodzeń mechanicznych, podczas np. wypadków.
To jak skomplikowane jest oko? Mam wrażenie, pokazuje, czy udowadnia to jak bardzo skomplikowana i multidyscyplinarny jest zespół Międzynarodowego centrum badań oka, bo wiele osób z wielu specjalizacji musi się zebrać, żeby właśnie okiem się zajmować. Pan prof. Maciej Wojtkowski. Co to jest w ogóle za pomysł to centrum właśnie, jaki wy macie swój własny pomysł na to, żeby pomagać światu, jeśli chodzi o kwestię oka i o tej właśnie mult multidyscyplinarności. By nam pan powiedział trochę więcej, bo pan jest pomysłodawcą tego centrum.
Tak jest i jestem pomysłodawcą i jest to takie nieodoksyjne połączenie wielu wielu dziedzin właściwie unikatowe w skali światowej, ponieważ jest kilka centrów zajmujących się wyłącznie badaniem oka na świecie takich bardzo poważnych i bardzo dobrze funkcjonujących np. instytutów o talmalogi w Londynie przy uniwersle lonon czy Instytut telewizją w Paryżu. Czy też baską Palmer, a Instytut w Stanach Zjednoczonych to są takie instytucje, które głównie jednak zajmują się tą stroną biologiczną chemiczną medyczną. Natomiast takie wsparcie technologiczne z najnowszymi technologiami dla dla nowych terapii. No to jest coś unikatowego i stąd narodzi się właśnie pomysł, żeby taki nie ortodoksyjny zespół zbudować, czyli z 1 strony właśnie takich typowych naukowców, którzy pracują nad biologią oka nad zbiorową strukturalną, czyli znajomością Białek oku troszeczkę może specjalistów również od genetyki genomiki i do tego właśnie ta szczypta taka niekonwencjonalna, czyli fachowców od optyki od technologii odobrazowania od robotyki. I to tworzy taki dosyć dosyć specyficzny specyficzny układ także mamy w tej chwili tutaj w Instytucie. Czy w naszym centrum 5 grup badawczych moja grupa zajmuje się właśnie obrazowaniem medycznym, czyli rozwijaniem nowych technik, które pozwalają zajrzeć do oka i powiedzieć nie tylko jaka jest struktura, jaki jest wygląd tkanek, ale też, jaka jest czynność, czyli czy te fotoreceptory czy komórki nabłonka, o których wspominał doktorforik, czy one działają? Czy nie? Czy będą działały dłużej? Czy coś się z nimi stanie jest doktor AD kurato, który jest ekspertem od automatyki i inżynierii. No i jego pole działań dotyczy nowych systemów automatycznych czy zrobotyzowanych do robienia zabiegów wokół, bo to jest też przyszłość oko, jest bardzo wrażliwym, organem bardzo szybko można je uszkodzić, dlatego potrzebne są nowe narzędzia, które będą lepiej kontrolować proces taki zabiegowy. Także bigoinie było szybsze i żeby mniej mniej uszkodzeń było w trakcie w trakcie zabiegów jest oczywiście dr Andrzej fojk, którego już już słyszeliśmy, które zajmuje się biologią oka, jest ekspertem od mierzenia np. sygnałów w korze wzrokowej, czyli potrafi powiedzieć nie tylko to, co się wokół dzieje, ale też jak jest skutek tego, co się wokół dzieje. Na proces widzenia. Zresztą Andrzej też opowie, ale Andrzej też rozwija nowe terapie, właśnie te genetyczne, stąd stąd jest dzisiaj naszym też wspólnym gościem i dalej mamy doktora humbert Fernandeza, który zdaje się na białkach, czyli rozumie strukturę białe, potrafi te białka z oka wyciągnąć zobrazować pokazać, co się z nimi dzieje. I to jest bardzo ważne, bo tak naprawdę to właśnie jest ta podstawowa maszyneria chemiczna w oku trzeba działanie Białek i te wszystkie choroby genetyczne, które znamy, no to mają właśnie wpływ na zaburzenie tej maszynerii białkowej. No i w końcu mamy Marcina tabakę, który jest ekspertem od gnomiki, który jest w stanie z 1 strony robić bardzo złożone obliczenia, żeby zobaczyć, co się z komórką dzieje po wprowadzeniu jakiś terapii.
No widać, jak bardzo to jest złożone, jak sam pan mówi je pan profesor to zapytam w takim razie o szerzej o te terapię Genowe dr. Andrzeja fojka, jakie tutaj możemy mieć nadzieję?
Myślę, że od momentu, kiedy w 2018 edie w Ameryce zaaprobowało terapię z użyciem wirusa av właśnie w leczeniu ślepoty lebera, które dotyczy komórek nabłonkowych, nadzieje są ogromne i właściwie stają się faktem. I tutaj chciałbym jeszcze to właśnie, bo wcześniej o tym profesor mówił, wydaje mi się, że w Poznaniu jest takie miejsce, gdzie, gdzie taką terapię się przeprowadza, bo widziałem właśnie zbiórkę funduszy na taki cel. Natomiast tu wielkim ratunkiem jest technika, która króluje powiedzmy w publikacjach i w newsach naukowych w ostatnim czasie to są techniki oparte na systemie Cris kas, 9, która pozwala na edycję dna i dosłownie pozwala na podmienianie popsutych nukleeodydów w naszej emisji dna. Dodaje bardzo ogromne możliwości. Teraz jest wiele badań klinicznych właśnie dotyczących wielu różnych Białek, które wielu udział w tej eskadzie informacyjnej w czasie detekcji światła, zaczynając od samej rodooksyny, w której jest wiele mutację. I jak wiemy, kiedy ona nie działa poprawnie, nie jesteśmy w stanie widzieć poprzez inne inne białka.
Żeby jeszcze terapie może panie panie doktorze, ja wiem, że one są na etapie bardzo wczesnym, ale chciałby się, żeby one nie były tak koszmarnie drogie, a prawda, bo to niestety jest dość zaporowa. Sytuacja.
Tak, przyznam się, że jest to również moje marzenie, ale na razie sami z tym nic nie możemy zrobić.
Panie profesorze, tutaj na końca jeszcze chciałam zapytać prof. Macieja Wojtkowskiego o wasze osiągnięcia do tej pory, bo już macie pewne pomysły propozycje, jeśli chodzi o techniki diagnostyczne, jak rozumiem monitorowania w tych wprowadzanych terapii częstochirurgicznych. Co tutaj może pan powiedzieć?
My się zajęliśmy, chcieliśmy zrobić taką taki system diagnostyki, które rzeczywiście zadziała, dlatego od początku skupiliśmy się na zidentyfikowanie tego mechanizmu, który, który jest w oku odpowiedzialny właśnie zawidzenie, żeby w którymś momencie go podejrzeć i z 1 strony skupiliśmy się na tej chemii widzenia, bo to siatkówka jest pewną taką dosyć zamkniętą fabryką taką maszynerią chemiczną, która zajmuje się przetwarzaniem pewnych substancji chemicznych do tego, żeby była możliwość właśnie widzeniadzenie. Jest z 1 strony nasz narząd wzroku jest niesamowicie rewolubowany, ale z drugiej strony też jest osiągnięto już taki szczyt optymalny też wydajności energetycznej, dlatego widzenie jest bardzo wymagające energetycznie i z tego względu ta maszyneria. No, jeżeli gdzieś się w jakimś momencie zatnie zatka, no to wtedy konsekwencje są mogą być straszne. I my właśnie podglądamy ten proces chemiczny, troszeczkę tak, jakbyśmy ustawili jakiś jakąś kamerę w fabryce, żeby w 1 miejscu uchwycić ten element przetwarzania retinalu, czyli tej substancji tej substancji chemicznej, która jest właśnie chromoforem, czyli tym aktywnym aktywną cząsteczką na promieniowanie świetlne. I możemy podejrzeć to w oku za pomocą tzw procesu floescencji ze wzbudzeniem dwu fotonowym i po raz pierwszy na świecie pokazaliśmy, że rzeczywiście możemy to zrobić w oku ludzkim. Na żywo, dlaczego pierwszy raz, dlatego że zwykle, żeby ten efekt osiągnąć, to trzeba bardzo dużo światła poświęcić w oko, czyli taką wiązkę laserową, która ma bardzo krótkie impulsy, nie było do końca wiadomo, jak taką wiązkę zoptymalizować. Jak taki laser zrobić, a my dzięki tutaj pomocy naszych współpracowników z Politechniki wrocławskiej pana prof. Grzegorza Sobonia, żeśmy specjalny dedykowany las rozbudowali o parametrach, które rzeczywiście były optymalne do tego procesu. I podglądamy tę całą maszynerię chemiczną przez właśnie patrzenie na floescencję z retinosową, czyli estrów retinolu, które właśnie są tym tą substancją, no kluczową dla procesu widzenia. To jest 1 metoda, którą rozwinęliśmy, a druga technika łączy się, z jaką obserwacją bardzo subtelnych zmian grubości fotoreceptorów, czyli tych komórek, o które wspominał doktor fojek, tych krytycznych komórek, które właściwie reagujemy jako pierwsze na światło. I okazało się, że one podczas tej reakcji na światło zmieniają swoją grubość ta zmiana grubości czy długości właściwie długości tych komórek wynika nie wiemy do końca. Czy to zmiana długości optyczna czy geometryczna, ale ona ona istnieje bardzo mała jest z rzędu pojedynczych nanometrów. I teraz my zbudowaliśmy takie urządzenie, które tak szybko mierzy oko, że pomimo ruchu pacjenta pomimo bicia serca, oddychania wszystkiego możemy zobaczyć zmiany dzies czy mniej niż dzies nanometretrowe pojedyncze nanometry, można to sobie wyobrazić. To jest naprawdę naprawdę mało, bo to jest jednamiliardowa część część część metra i takie drobne zmiany jesteśmy w stanie obserwować, które mówią nam o tym czy fotor receptor działa, czy nie, więc w przyszłości chcemy. To.
Czy to jest bardzo czułe, rozumiem i pozwala na wykrycie bardzo szybko zmian. To jest kluczowe. Tak.
Dokładnie tak, dokładnie tak także w tej chwili lekarza, żeby takie poznać zachowanie fotoreceptorów, to odczytują to sygnałów elektrycznych i robią to za pomocą tzw elektroetinografii, czyli kładą kawałek drucika do worka spojówkowego, przykładają elektrodę do czoła i wtedy mierzą zmianę napięcia tych potencjałów wywołanych właśnie właśnie w procesie widzenia. Taka metoda jest całkiem niezła, ale jest uciążliwa i dla pacjenta i dla lekarza jest długotrwała. Nie zawsze daje takie wyniki. Wyniki bardzo jasne, natomiast tą metodą no to będzie taka metoda, jak każda inna wmierzeniu okulisty, czyli siadamy przed jakimś urządzenie, opieramy brodę czoło patrzymy na światełka przy okazji, będziemy mieć też obraz struktury tej siatkówki. Będziemy wiedzieć dokładnie, skąd pochodzi ta ta informacja, no i też będziemy widzieli właśnie, czy te fotoryce wtor tam są aktywne, czy nie mamy nadzieję, że to pomoże okulistą właśnie w tym przewidywaniu, co się z komórkami w otoczyły mi i będzie działo i w tym, żeby od razu w jaki sposób taki liczbowy powiedzieć, że lek czy terapia zadziałała, albo nie zadziałała?
Musimy już kończyć się. Bardzo dziękuję i trzymam kciuki za pracy Międzynarodowego centrum badań, oka gośćmi Radia to KFM były szef tego centrum prof. Maciej Wojtkowski. Dziękuję bardzo, panie profesorze.
Dziękuję bardzo, pani.
Dyrektor i dr Andrzej foojtek kierownik zespołu biologii okulistycznej, wspomnianego centrum. Dziękuję bardzo.
Dziękuję bardzo pani luty. Zwiń «

Medycyna daje szansę na przywrócenie wzroku. "Możliwości leczenia dla niewidomych od urodzenia"

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: PORANEK RADIA TOK FM - WEEKEND - KAROLINA GŁOWACKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 14:00

Najnowsze Podcasty

Populista Robert Fico wygrywa na Słowacji - "Te wybory były o wojnie"

Rywalizacja Donalda Tuska i Jarosława Kaczyńskiego

Scenariusz 5. Rząd mniejszościowy opozycji z poparciem Konfederacji

''Marsz Miliona Serc pokazał, że ludzi, którzy mają dość szczucia w Polsce jest ogrom''

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL