Aresztowanie i śmierć marszałka Michaiła Tuchaczewskiego

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Rozwiń » Na szczyt wejdzie błyskawicznie, ale nie będzie mu dane długo się tam utrzymać raptem 2 lata, licząc od awansu na marszałka związku Radzieckiego do kuliw kark z ręki kapitana NKWD. Ujmując całość świetnej kariery i prędkich awansów 2 dekady od bolszewickiej rewolucji, do której chętnie się przyłącza do wielkiej czystki w armii, której będzie ofiarą. W drugiej połowie lat trzydziestych ma wszystko, o czym marzył za młodu jeszcze w okopach pierwszej wojny światowej, skąd słał do domu listy o pragnieniu szlifów generalskich, koniecznie przed trzydziestystką michajł wydawał się ulubieńcem losu pisał jego przyjaciel Dymitr szstakowicz miał sławę honory wysokie stanowisko Tuchaczewski. Sporo podróżuje, choć tylko oficjalnie zwiedza Paryż i Londyn by wziąć udział w ceremonii pogrzebowej króla Jerzego piątego ma świetną prasę zagraniczne gazety nazywają go najwybitniejszą dowódcą związku sowieckiego pochwały docierają do Moskwy i nie znajdują tam uznania pętla już wkrótce zacznie się zaciskać rok, później najmłodszy marszałek związku Radzieckiego znów planuje podróż do Wielkiej Brytanii. Tym razem na kronację jerzegovi. Plany te krzyżuje nkwt ponoć Tuchaczewski ma być w niebezpieczeństwie rusza śledztwo niby mające wyjaśnić, co mu groziło na Wyspach, ale zamiast tego zaczęto nań szukać haków dzień przed koronaacją brytyjskiego monarchy, na którą to uroczystość Tuchaczewski ostatecznie nie dociera zostaje pozbawiony funkcji wicekomisarza. Obrony każą się mu spakować i ruszać na południe kraju zostaje przeniesiony na stanowisko dowódcy jednego z najmniejszych okręgów wojskowych nawórżeńskiego w rękach Stalina jest już raport śledczy dotyczący przedsięwzięć mających na celu likwidacji szkodnictwa i szpieegostwa robotniczo chłopskiej armii czerwonej to Tuchaczewskiego oraz jego najbliższych współpracowników, uznano w nim za głównych winowajców katastrofalnego stanu Radzieckiego. Wojska Tuchaczewski zostaje aresztowany zaraz po przybyciu do Kujbyszewa na miejsce zsyłki ma przed sobą 20 dni życia jest 22 maja 1937 roku.
Radio. To KFM pierwszy radio informacyjne powrót do przeszłości w poniedziałki po dwudziestej drugiej zaprasza Karolina Lewicka.
Prof. Marek Kornat, kierownik zakładu dziejów dwudziestego wieku w Instytucie historii Polskiej Akademii Nauk jest moim państwa gościem dobry wieczór. Panie profesorze, dobry wieczór Michaił Tuchaczewski, przychodzi na świat pod koniec dziewiętnastego wieku jest rok 1800 dziewięćdziesiąty trzeci przychodzi na świat w rodzinie ziemiańskiej, która posiada niewielki majątek w Guberni smoleńskiej. No i pewnie w tamtych czasach tak bywało, że albo można było gospodarować na takim majątku albo pójść w karierę duchowną albo pójść do wojska i michai utuchaczewski właśnie wybiera tę ostatnią wojskowo militarną drogę już w 1911 roku zostaje przyjęte do pierwszego moskiewskiego korpusu kadetów w lefortowie. No i potem są kolejne etapy tejże edukacji aleksandryjska, szkoła wojskowa w Moskwie był prymusem, potem wstępuje do elitarnego Siemianowskiego pułku gwartii. No i wybucha pierwsza wojna światowa, wielka wojna on się będzie zaraz po tej edukacji wojskowej sprawdzał na froncie, jak będzie mu szło?
Tak istotnie ukończył ujęczył finałem to elitarne wykształcenie w lipcu 1914 roku, a więc to jest moment, kiedy no wielkimi krokami zbliża się pierwsza wojna światowa 1 sierpnia, ona się rozpocznie, kiedy Rosja odrzuci niemieckie ultimatum, aby zaniechać zarządzonej wtedy mobilizacji powszechnej. Jak mu się wiodło, no był skierowany na front na front południowo zachodniej, który skupiał się na konfrontacji zbrojnej z Austrią za ustro Węgrami. Może tak powiedzmy to są walki, które się toczyły m.in. o Galicję wschodnią. Przypomnijmy Rosjanom powodzi się nawet nieźle, wtedy na początku, ale wyłącznie w konfrontacji z wojskami austriackimi zajmują nawet Lwów na pewien okres czasu przeprowadzają tam intensywną próbę rustyfikacji tych terytoriów, które no do Rosji szczerze mówią nigdy nigdy nie należały. Później Tuchaczewski i jeszcze wtedy porucznik armii rosyjskiej służy na froncie północno zachodnim to są siły, którymi Rosja próbuje zatrzymać postępujące posuwanie się Niemców na wschód po ciężkich klęskach, które ponieśli Rosjanie nad jeziorami mazurskimi. Jeszcze jesienią 1914 roku. No słynnych tutaj sygnał wywoławczy daje pewnie to hasło, jakim była bitwa biwa pod tanenbergiem, który my nazywamy Grunwaldem, dochodzi tam do oskrzydlenia armii rosyjskiej przez tzw. manewr kaneński i na tym bazuje późniejsza sława fel marszałka, a na końcu i prezydenta rzeszy Hindenburga. Natomiast kiedy mówimy o Tuchaczewskim jako oficerze, no jemu się wiedzie powiedzmy sobie średnio.
Go szybko trafia do niewoli.
Trafia do niewoli. To jest bitwa, którą zje się operacją prasnysz Pr czas myszką mianowicie chodzi tu o działania zbrojnych, które się toczyły w lutym i marcu 1900 już piętnastego roku. Niemcy konkretnie ósma armia niemiecka dokonuje wstępnego przełamania frontu i otwiera to pole później do opanowania Królestwa polskiego do usunięcia Rosjan z Warszawy, ale to się stanie już w maju. Natomiast Tuchaczewski dostaje się do niewoli w pobliżu Łomży, no i jest skierowany do obozu jenieckiego w wingolsztad.
Gdzie spotka zresztą i zaprzyjaźni się nawet z pewnym francuskim kapitanem niejakim degolem tak tak tym degolem.
Lub już kapitanem trudno mi to w tej chwili precyzyjnie powiedzieć, ale na pewno panuje się poznali. Tu chaczewski próbował kilka razy, mówi się literaturze, tak przyjmują jego biografowie, trzykrotnie zdaje się bezskutecznie uciekać z tego z tego.
Ale w końcu z dobrym skutkiem w 1917.
W końcu z dobrym skutkiem i przedostaje się przez granicę do Szwajcarii, gdzie przy pomocy tamtejszego poselstwa niektórzy mówią ambasady szwacarii było tylko poselstwo, bo to Szwajcaria nie była mocarstwem, tak wtedy wyglądało hierarchii w stosunku międzynarodowych. Tam uzyskuje możliwość otrzymania paszportu, który mu umożliwi powrót do kraju.
W jednym z listów przesłanych z frontu do najbliższych pisał tak jest tam przekonany, że wszystko, co jest konieczne, abym osiągnął. Mój cel, to męstwo i wiara w siebie powiedziałem sobie, że albo będę generałem wieku 30 lat albo nie dożyje do tego czasu. No i w 1918 roku po powrocie do swojej ojczyzny wstępuje do armii czerwonej i do partii bolszewickiej zastanawiam się, czy, dlatego że liczył na to, że w armii czerwonej zrobi taką spektakularną karierę i generalskie szliwy uda mu się przed trzydziestką osiągnąć. Czy też jakiś zwrot ideologiczny tej temu manewrowi towarzyszył?
No wydaje mi się, że chyba nie ma potrzeby tutaj specjalnie prowadzić spekulacje co do motywacji na tamten czas to nie jest wysoki rangą. Oficer nie ma jeszcze rozpalonej wojny domowej, ona dopiero wybucha wtedy, kiedy on wraca do ojczyzny, a przypomnijmy, że sygnał do wojny domowej daje rozpędzenie przez bolszewików konstytuanty konstytuanty zaraz na początku 1918 roku Lenin zarządzonych jeszcze przez obalony rząd tymczasowy wyborów. To konstytutuanty niewoł nie anulował, choć mógł to zrobić postanowił zabieg bardziej finezyjny przeprowadzić rozpędzić nowoobrane ciało ustawodawcze. Ściślej biorąc można by jeszcze dodać, że Tuchaczewski zgłosił się do swojego oddziału do swojego pułku, który właśnie rozformowano, wtedy no bo to była elitarna jednostka bolszewicy nie mogli zakładać dobrej wiary w takich jednostkach jak pułksymianowski. No i wtedy on się zgłasza rzeczywiście do armii czerwonej, ale trzeba jeszcze dodać, że są narkom, czyli rada komisarzy ludowych uchwaliła w marcu nie zabraniać wstępu do armii zgłaszającym się armii czerwonej zgłaszającym się.
Byłym carskimu, oficerom.
Tak oficerom byłej armii carskiej, no podejrzewam, że nie każdemu, bo gdyby się zgłosił Korniłow, no to oczywiście pewnie by go rozszelali, ale wydaje mi się, że wydaje mi się, że tak to mniej więcej należy traktować jako na on czas zielone światło dla takich jak Tuchaczewski.
I on to robi z pobudek?
Sądzę, że chce służyć wojsku dalej, pewnie jest patriotą rosyjskim. Czy zdaje sobie sprawę z tego, czym jest bolszewizm, to są dopiero tygodnie, które dzielą Rosję od tej straszliwej tego straszliwego przewrotu tej, jakim był zamach stanu Lenina, bo tak to trzeba określić.
Ale nie będziemy wątpliwości podczas wojny domowej, przynajmniej, jeżeli patrzymy na jego działania, przecież będzie należał do najwybitniejszych dowódców sowieckich podczas wojny.
Domowej. Myślę, że to się dzieje z biegiem czasu sądzę, że to jest człowiek, który gotów jest wykonać każdy rozkaz. I myślę, że chce tak jak pani zacytowała ten list, który jest ważnym autobiograficznym komentarzem do swojego życia ze strony tego człowieka w myśl dewizy wyznaczony w tym liście chce iść naprzód. No, a to jest możliwe. To jest możliwe właśnie w taki chyba sposób. No rzecz jasna nie mamy dowodów chyba źródłowych jakichkolwiek z tego okresu, które by pozwoliły spekulować czy brał udziału brał pod uwagę chciałem powiedzieć udział. No po drugiej stronie, bo pochodzenie społeczne by tak nakazywało, by tak nakazywało w końcu była to rodzina drobnoziemiańska, tak to powiedzmy miała niewielki majątek we wsi, ale Aleksandrowska jej niedaleko. I na.
Pierwszy rzut oka nie po drodze z bolszewikami.
Właśnie zdecydowanie nie zdecydowanie nie no to jest zagadka pewnym sensie, ale chyba nie jest to wyświetlone biograficznie, czasami wiele mówi przypadek decyduje przypadek w takich okolicznościach.
Jako dowódca piątej armii frontu wschodniego odbił z rąk adm. Kołczaka Syberię, potem objął dowództwo frontu kaukaskiego, zatrzymał marsz gen. Denikina wymyślił teorię permanentny i ofensyw on bardzo wierzył Warmię czerwoną twierdził, że jej takie robotniczy i ludowy charakter pozwala właściwie nieustannie rekrutować na podbitych ziemiach. Czy na zajętych przez armię czerwoną ziemiach nowych żołnierzy jak pisał Norman, Davis stuchaczewski sądził, że armia czerwono może maszerować dookoła Globa, aż wszyscy proletariusze świata się zjednoczą?
No wskazywałoby to na pewno, że ideaowość nie liczył tak, że nie liczył na możliwość zatrzymania pochodu bolszewizmu przez siły białych.
Ale też uległ ideologii.
Pewnie i uległ ideologii, ale też myślę, że było w tym trochę racji. Proszę zważyć, że tzw. Rosja biała nie miała nic do zaoferowania specjalnie rzecz, biorąc społeczeństwo tego kraju, np. co do programu politycznego, oni ci generałowie biali mówili, że wszystko rozwiąże owa mityczna konstytutuanta, która się musi zebrać wobec powyższego bolszewiccy, szermując hasłami socjalnymi, demontowali stary porządek w sposób niezwykle skuteczny. No nie da się zaprzeczyć jeszcze, że inny inny instrument tego demontażu imperium i budowy nowego porządku to była prawa narodowościowa, ale to jest trochę osobnej osobny temat obiecywanie wolności każdemu z tzw. narodów uciskanych imperium rosyjskim. To być przecież Lenin Rosję nazwał więzieniem narodów. Jeszcze dodajmy, co do tych sukcesów w walce z tzw. białymi odegrał Tuchaczewski znaczne rolę, aczkolwiek nie był sam, no np. w operacji na Kaukaz jednak forumoruze również był jednym z głównych dowódców do na pewno ważną rolę w rozgromeniu sił Denikina tzw. sił południa Rosji, z których w, której to operacji. Tak to może powiedzmy ósma armia zasiliła bolszewickie siły uderzające, a ósą arią dowodził właśnie Tuchaczewski Denikin zostaje pokonany, składa wtedy swoje pełnomocnictwa na generała węgla, opuszcza Rosję. To jest początek 1900 już dwudziestego roku, a wcześniej dodajmy rozbicie sił adm. Kołczaka, czyli tych zgrupowań, które wierne były takwanemu rządowi ogólnorosykiemmu wąsku w tej akcji. Z kolei po tej akcji z kolei Kołczak przekazał pełnomocnictwa na denikiina, następuje, więc sekwencja wydarzeń Kołczak ustępuje za niego deniki, potem w ranngel, ale rzeczywiście jesień 1919 roku to jest moment, kiedy ważyły się losy wojny domowej. Sądzę, że idenniki nie miał jednak szans zdobycia Moskwy, chociaż podjął taką operację zajął m.in. miasto Orzeł, tak jak mówiliśmy, przewaga była jednak po stronie bolszewickiej i przy całych talentach dowódczych nikiinach to najpierw założył tzw. armię ochotniczą, potem wspomnianej siły południa zbrojne południa Rosji. Chyba nie miał większych szans. No o tym, jak wiemy, już na uchodźstwie snu on narrację, że nie pomogli mu Polacy, a powinni byli to zrobić. No i tu to jest naszą znana sprawa. Piłsudski zatrzymał ofenzywę jesienią czy 900 dziewiętnastego roku, nie, widząc korzyści dla Polski w restytucji Rosji, białej tak uważał, że bolszewizm jest w sumie mniejszym złem, chociaż nie sądzę, żeby Piłsudskiego mógł ktokolwiek posądzić o iluzje co do bolszewizmu.
No szybko się skwalisyfikowało to myślenie, bo już w 1920.
Ale w znaczeniu takim, że, że bolszewicy zaczęli nam zagrażać. No to tego nikt nie kwestionuje. Natomiast co do Piłsudskiego, jeśli jeszcze jedno zdanie o nim, bo nie jest bohaterem naszej rozmowy, jego stanowisko było takie, że utrzymanie się reżimu komunistycznego byle tylko Polska się wydostała pod panowania imperium rosyjskiego, to panowanie bolszewickie w Rosji jest w sumie dla Polski korzystne, bo taka Rosja nie będzie tak atrakcyjnym partnerem dla Zachodu. Jak Rosja białe.
No tu akurat Piłsudski.
Miał to jest sal pracy rozumowanie Piłsudskiego zadajemy jeszcze, że biali generałowie chcieli oczywiście pomocy polskiej, ale chcieli, żeby Polska zadowoliła się tym, co później świat nazwie linią karzona.
Wojna polskolnicka tak jest wschodnią wojna polsko bolszewicka, czyli kolejny niezwykle ważne epizod w karierze wojskowej Tuchaczewskiego. Marszałek Piłsudski, oceniając jego działania w tejże wojnie pisał tak sprawia on na mnie wrażenie wodza skłonnego do myślenia abstrakcyjnego, lecz obdarzonego wolą energią i rzadko spotykaną u ludzi uporczywością w pracy wg zakreślonych przez siebie metod siłami swoimi pantuchaczewskiej rozporządził bardzo zręcznie. I każdy dostrzeże łatwo cechy wodza większej miary w śmiałym i konsekwentnym rozkładzie sił. Tak pisał w roku 1920 Tuchaczewski też komplementował Piłsudskiego, bo pisał tak Polacy wykonali słuszne i śmiałe przegrupowania ryzykowali kierunek galicyjski i ześrodkowali całość swych sił przeciwko frontowi zachodniemu na czas rozstrzygającego natarcia nie czasu i miejsce by opowiadać o wojnie polsko bolszewickiej bitwie warszawskiej, ale chciałabym zapytać o chyba kluczowy dla późniejszych także losów Tuchaczewskiego spór ze Stalinem, który wówczas się pojawi.
Tak to jest zagadnienie o dużym znaczeniu. Ja może tylko jeszcze dodam do tego, co pani redaktor, tu powiedziała, mianowicie to było mniej więcej w ten sposób, że w 1923 roku ukazuje się w Moskwie praca Tuchaczewskiego pochu do zawisłę, gdzie on przedstawia swoją wersję wydarzeń. Co jest dobrym prawem generała, nie tylko takiego, który Ka daną kampanię czy wojnę wygrał, ale takiego, który przegrał, a ma powody się jakoś wytłumaczyć, czy usprawiedliwi przed opinią i taki charakter ma ta książka i wtedy przebywający w Sulejówku. Marszałek piłsudki odpowiada książką rok 1920 pisaną w 20.04. roku i tam wystawia tą wysoką ocenę tuchaczewskiemu. Jest to pewna wyjątkowa sytuacja, bo pobitego przeciwnika ocenia wysoką. To jest raz zwycięski wóz naczelny A2, no trzeba też dodać, że Piłsudski w ogóle no był niezwykle oszczędny w pozytywnych ocenach o ludziach, także i o ludziach swoich, którzy mu służyli nieliczne jest grono np. zagranicznych mężu stanu, o których powiedział coś dobrego. No np. na pewno prezydent Republiki francuskiej millea byłby tak wysoko oceniony też w innych powodów. W każdym razie to następująca wymiana zdań i dodajmy jeszcze, że książka Tuchaczewskiego, bo wtedy specjalnie nikt się nie troszczył o prawa autorskie, została przetłumaczona jako dołączona, a do jak w postaci aneksu do książki marszałka Piłsudskiego, czyli takie.
2 spojrzenia.
Tak jest w 1 tomie otrzymał czytelnik Polski, no potem to włączono do pism zbiorowych Piłsudskiego w 30.07. roku, a co do kontrowersji, o którą pani redaktor spytała, no wydaje mi się, że to nie jest sprawa specjalnie nieznana. Ograniczę się do paru słów, mianowicie bez wątpienia Tuchaczewski uważał i moim zdaniem miał rację i chyba się zgodzi tutaj każdy historyk, który jakoś to rozeznaje, że nie doszło do skupienia wszystkich sił sowieckich celu zdobycia stolicy Polski, a dodajmy, że Polska jest tak położona geopolitycznie, że zajęcie Warszawy oznacza koniec możliwości dalszej obrony dostaje jeszcze ewentualnie partyzantka, taka jest moim zdaniem logika rzeczy. No ale.
Nie doszło do skupienia tych wszystkich sił przeciwko Warszawie, bo.
Był jeszcze front południowy Tuchaczewski dowoli, bo Stalin tak jest ściślej marszałek Aleksander jegoro, późniejszy marszałek też rozrzelany jest rozkazu towarzysza Stalina, a Stalin był tam komisarzem politycznym używającym bardzo istotną rolę Stalinowi, chodziło rzecz jasna nie o spowodowanie niepowodzenia tuchaczewskiemu, to przecież byłoby byłby absurd chodziło. Natomiast o to, żeby posuwać się bardziej w kierunku południowym i wznowić rewolucja na Węgrzech, gdzie świeżo została ona stłumiona. Pamiętajmy węgierską Republikę rat 1919 i bez wątpienia o próbę zaszczepienia komunizmu w Rumunii, to by stworzyło nowy układ rzeczy na obszarze, który w przedwojennej Polsce się nazywało między morzem.
A zasługi spadłyby na towarzysza Stalina?
Zdecydowanie w każdym razie Tuchaczewski nie mógł mieć tutaj nadziei, że skupi wszystkie siły na operacji warszawskiej.
To znaczy nie chciano mu udostępnić części wojska z frontu południowego?
Zdecydowanie tak i dodajmy jeszcze, że, gdyby ten front przeuwał się w skoordynowany sposób te wojskte siły, przepraszam nie front, a siły skoordynowany sposób przesuwały się na północ byłoby niezwykle ciężko zgromadzić tzw. masę manewrową marszałkowi i Piłsudskiemu zna Wieprza i przeprowadzić rozstrzygający kontr uderzenie, które zadecydowały o bitwie nad Wisłą. Dodajmy, może jeszcze, że Tuchaczewski uważał, że trzeba Warszawę nie tyle zdobywać frontalnym uderzeniem zderzeniem czołowym, ile obejść wzorem Paskiewicza od północy i zaatakować od Zachodu. Tak jak przeprowadził felm marszałek Paskiewicz, to w roku fenomenalnie, zresztą w 1800 30.01. i może jeszcze 2 rzeczy, aby nie uciekły mianowicie Tuchaczewski te swoje pretensje o brak koordynacji 2 frontów. Jak wszystkie wskazują przesłanki źródłowe, no dzielił się takimi obserwacjami połów nie rzecz jasna nigdy tego nigdzie nie napisał, musiało to jednak dotrzeć do człowieka, który był dyktatorem w latach. No od końca lat dwudziestych jedyno władcą.
Czyli do Lenina.
Do Stalina, ja mówię już o Stalinie.
A już o Stalinie, a bo ja mówię o Leninie, bo przecież po Lenina też, bo przecież jeszcze powiedzmy od razu panie profesorze, że po przegranej bitwie warszawskiej tak to nie Tuchaczewski poniósł konsekwencje tejże porażki, tylko właśnie Stalin, bo przecież Lenin i Trocki usuwają Stalina z rewolucyjnej rady wojskowej frontu południowo Zachodniego. To Stalin musi się tłumaczyć z tej porażki, a Tuchaczewski dalej robi kariera.
Dokładnie Tuchaczewski, dokładnie tak było Tuchaczewski, rzeczywiście nikt nie ucierpiał i musiał złożyć jakieś wyjaśnienia, które Lenin uznał za wiarygodne, a to, co mówiłem przed chwilą, dotyczy późniejszego racjonalizowania klęski przez Tuchaczewskiego. Co musiało do Stalina, a też docierać, a późniejszym okresie czasu, no bo mamy śmierć Lenina w 20.04. będziemy w styczniu potem mamy interludium polegające generalnie na bardziej kolektywnym rządzeniu tym państwem, gdzie Stalin jednak jest pierwszą osobą po wyeliminowaniu, zwłaszcza Trockiego najpierw najwyższych ład potem skłonieniu go do opuszczenia kraju. No, a w końcu mamy dyktaturę jakiejś szerzej powiedziawszy świat nie widział chyba, mianowicie od końca lat dwudziestych.
No oczywiście Stalin należał do ludzi pamiętliwych i mściwych, więc z pewnością te wydarzenia z roku 1920 dobrze tuchaczewskiemu zapamiętał o powstanie w krążtadzie. Chciałabym zapytać i o gubernie tambowską, czyli te 2 momenty, kiedy Tuchaczewski pokazuje, że jest wiernym przywódcą wojskowym partii Lenina i bolszewików i jest skłonny do tego, żeby mordować z zimną krwią swoich rodaków.
No wiemy o tym właśnie mniej więcej, to przypomnijmy, że bunt rebelia marynarzy krąstadzie to jest pierwszej objaw sprzeciwu i to przeciwu siłą wobec komunistycznego komunistycznego układu ustrojowego. Jeśli pominiemy zbrojny opór formacji w wojnie domowej. Tego pominę rzeczywiście nie można, ale tu mamy do czynienia z wystąpieniem robotników. No cóż krąszczad to jest przykład też bardzo bezlitosnych represji represji polegających na stłumieniu próby przewrotu rebelii anty komunistycznej przy użyciu choćby gazów bojowych. To są rzeczy niespotykane. To są rzeczy niespotykane w Europie, także tamtego czasu i wydaje się, że Tuchaczewski zyskał tym sobie raczej wysokie notowanie ulenina. Tak bym to powiedział, zresztą Lenin jest.
Czyli że jest gotów na wszystko.
Tak Lenin jest zresztą coraz mniej czynny politycznie, ale na pewno świadomie decyduje m.in. pod wpływem wydarzeń w krąsztadzie o proklamowaniu tzw. nowej polityki ekonomicznej, a jeśli chodzi o tambow, no mamy tam do czynienia z tym, co się po rosyjsku nazywa antonoszczyna, czyli antonoszczyzna, tam oddziały z grupą zgrupowane tamtejszych chłopów na tamboszczyźnie podejmują walkę zbrojną z bolszewikami.
A podejmują, dlatego że bolszewicy po prostu zabierają całe zboże i ludziom grozi gór.
Jest prowadzona gospodarka komunizmu wojennego, konfiskata zboża m.in. po to, by zaopatrzyć miasta i utrzymać armię. To notabene ten epizod przez niektórych sobietologów był tłumaczony, że w sumie to skoro takie wydarzenia się wydarzyły rewolucyjnej Rosji, jak tamboszczyzna, jak antonoszczya, to trzeba było pewnego dnia przystąpić do totalnej kolektywizacji wsi, aby wszystko się znalazło w rękach państwa. Jest to oczywiście zgubne myślenie, ale takie poglądy sobie tologu znam w każdym razie tam zostaje użyte wojsko, o ile dobrze pamiętam, to Tuchaczewski dysponował tam siłami mniej więcej 100 000 żołnierzy.
Zresztą on jak tylko przybył do Guberni tambowskiej, to zobaczył, że trwa regularna wojna i potrzebne mu są regularne oddziały, ale też pociągi pancerne samoloty wozy pancerne Gazy bojowe.
Użyte są również Gazy trujące i powstanie anonowa zostaje stłumione. To się wszystko dzieje w kwietniu maju, także tego 1921 roku, bo przypomnijmy, krąsztat to jest marzec krąsat zbiega się spokojemryskim z polską i wtedy właśnie jest proklamowana. Wspomniana nowa polityka ekonomiczna, która ustanawia rodzaj koegzystencji. Jak to Lenin mój u kaptalistycznych stosunków produkcji na wsi socjalistycznym gospodarstwem, że tak powiem przemyśle.
Od razu powiem, że to użycie gazów bojowych jest pewne, bo wśród szczątków archiwumbowskiego, które NKWD w 30.07. roku próbowało spalić jednak ocalały. Pewne niektóre dokumenty m.in. meldunek dowódcy oddziału artyleryjskiego mi hajłowa, który 20 sierpnia pisał o tym, ile też pocisków z gazem bojowym zostało zużyte. Mam jeszcze taką wstrząsającą relacje, bo na początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy historycy szukali śladów powstania tambowskiego, to rozmawiali z jedną z kobiet w latach dziewięćdziesiątych już starszą akuliną i wannowną, która wówczas była dzieckiem. I ona wspominałam tamte wydarzenia tak opowiadała jak czerwonoarmiści przypuścili atak na las w pobliżu jej wsi po tygodniu my dzieci poszliśmy do lasu na grzyby zauważyliśmy, że trawa i liście mają tam czerwony odcień, jakiego nigdy nie widzieliśmy. Po cichu weszliśmy na małą polanę, wszędzie leżały trupy ludzi koni krów niektóre wisiały na krzakach, inne leżały na ziemi z ustami nabitymi piaskiem i wszystkie w dziwnych nienaturalnych pozach jakiś martwy mężczyzna stał, obejmując rękami drzewo ciała były wzdęte w powietrzu unosił się trupi.
Zapach to jest przykład bezlitosnego okrucieństwa, do którego zdolny był reżim Lenina, jeszcze wtedy no to pokazuje to, co wiemy, chyba my Polacy jak najbardziej możemy o sobie powiedzieć, mianowicie tu nie ma złudzenie, mianowicie chodzi o bezwzględne wykorzystanie wszystkich możliwych środków utrzymać władzę. I koniec nie dacie nigdy.
Lato trzydzieste, panie profesorze, bo oczywiście Tuchaczewskim jest coraz ważniejszym przywództwo wojskowym w roku 1930 jednak związanie suchaczewskim, wykładowca Akademii wojskowej zeznali, że wśród tego pnącego się po szczeblach kariery wojskowego skupiają się uwaga siły prawicy gotowe przeprowadzić wojskowy pucz i Stalin, który pisał o tym do 1 ze swoich znajomych sergo orgoniki. C zapytał sam siebie. Czy to możliwe i odpowiedział oczywiście, że możliwe, skoro niewykluczone, to pokazuje zresztą sposób myślenia takie spiskowego Stalina o świecie, oczywiście, że możliwe, skoro nie wykluczone, wówczas jednak Stalinowi nie udało się utrącić Tuchaczewskiego. Czy to dlatego panie profesorze, że jeszcze Stalin był na takim etapie rozwoju jako dyktator, że nie mógł sobie na to pozwolić, że jeszcze nie mógł zabić każdego.
Tak, by, którego śmierć był on osobiście.
Gotowy tak bym sądził jedyno władztwo Stalina nie było jeszcze ugruntowane, a biuro polityczne składało się z ludzi, którzy od czasu do czasu przedkładali, także otwarcie sprzeciw wobec Stalina. W takiej czy innej sprawie, no np. Bucharin był przeciwny gwałtownej kolektylizacji, uważał, że to jest krok zbyt kosztowny, więc zdecydowanie tak to też widzę Tuchaczewski. Dodajmy wchodzi do sztabu generalnego jako jego zastępca armii czerwonej już 20.04. roku odwołany stamtąd, to chyba nie było awansem dowodzi leningradzkim okręgiem wojskowym od 20.08. czyli po 4 latach służby w sztabie w końcu jest przeniesiony do służby w komisariacie obrony zdzr. Tak to się nazywało. Nie było minister wtedy jeszcze rada ministerstwa wprowadził staliń jako nazwę czy raczej przywrócił dopiero w czterdziestym szóstym no i zajmuje stanowisko zastępcy Ludowego, komisarza, którym jest Kliment dworoszyłow, a w trzydziestym właśnie czwartym jest mianowany zastępcą pierwszym zastępcą najpierw zastępcą, potem pierwszym zastępcą Ludowego, komisarza obrony i odpowiada za pion uzbrojenia. No myślę, że w każdym resorcie nadzorującym w czasie pokoju, jakby nie było siły zbrojne musi być pion, który planuje wojnę, a więc nadzoruje zbrojenia. No i ten pion administracji armii na bieżąco, więc pucharczewski był w tym pierwszym. No i tu jego kariera rozwija się na początkowo nieprawdopodobnie dynamicznie jest, więc jak już możemy dodać drugą osobą w kierowaniu armią poworoszyłowie, a to, że woroszyło jest człowiekiem, no bo niespecjalnie znającym się na wojsku ślusarzem z zawodu.
I nielubiącym ruchaczewskiego.
Bardzo tak i człowiekiem niezmiernie oddanym Stalinowi i Stalin zresztą powiedział o choroszyło je to porządny chłop, ale na wojsku się nie zna jest taki cytat źródłach nie wiem, na ile ścisłej, ale występuje w literaturze także u historyków rosyjskich bywał powtarzany. No myślę, że to z czego już wiele wynika.
Nowo ruszyło w oczywiście w 30.07. roku o degra kluczową rolę tak aresztowanie Tuchaczewskiego, ale najpierw mam jeszcze rok 30.05. to jest ten moment kulminacyjny, jeżeli chodzi o karierę Tuchaczewskiego, bo on mając raptem 42 lata zostaje marszałkiem, związku sowieckiego. Jak rozumiem, właściwie niczego więcej już nie ma tak do zdobyenia.
Nie ma.
Nie ma, aczkolwiek nie łączy tego stanowiska z urzędem komisarza Ludowego, to dodajmy. Cóż, ja anino w państwach szanujących się jest zwyczaj mianowania kogoś marszałkiem, jak wygra wojnę natomiast nochaczewski, jeśli już no to wygrał w marynarzami i kansztadu i z chłopami i z chłopami tak nadwałgą. Natomiast jeśli chodzi o ten rok mianowany było 5 marszałków, z czego 3 potem Stalin zgładzi, niedługo to miało prawdopodobnie służyć podniesieniu prestiżu armii czerwonej we własnym społeczeństwie, także jej na Zachodzie. Może dodajmy, jeszcze żechaczewski rozwinął z wielkim rozmachem akcję przezbrajania armii czerwonej oczywiście.
To będzie potem jednym z podstawowych zarzutów przeciwko niemu tak jest, że po prostu żołnierzy na koniach chciał zastąpić oddziałami pancernymi i w ten sposób chciał po prostu zniweczyć całą siłę bojową armii.
Czerwonej osłabić armię czerwoną. Co brzmi wyjątkowo absurdalnie i to pokazuje, że ci, którzy sporządzili te zarzuty sprzeparowali te zarzuty, no nawet niespecjalnie troszczyli się o logikę, co w państwie totalitarnym. Zresztą się od czasu do czasu zdarza, a konkretnie biorąc tuchaczewskiemu uchodziło na stworzenie możliwości działania dużych związków operacyjnych, stawiał na lotnictwo na czołgi na wojska powietrzno desantowe. No mogę dodać tutaj, bo się tym trochę zajmowałem publicystyka, Polska kpiła sobie z tego, mówiąc, że istotnie produkują dużo sprzętu, ale np. niektóre czołgi jadą tylko do tyłu, bo no coś tam zawalili. Konstruktorzy wielu z nich zresztą represjonowano, wysyłając do gułagu bądź rozszczeliwując.
Rzeczywiście takie czołgi, które jadą tylko do tyłu, mało by się sprawdziłych przypadków ofensywę.
Pewnie tak.
Ale kiedy trzeba byłoby się cofać. Zresztą to owszem.
Szczerze powiedziawszy nie mam też pewności, czy tak istotnie było tak pisze w każdym razie Polski ambasador wacła Grzybowski do do Warszawy już 30.06. roku, więc zasługi tu tu heczewskiego niezależnie od wszystkiego są poważne. Tak to widzi historiografia. No z tym oczywiście zastrzeżeniem, że, gdyby nie forsowna industrializacja połączona z kolektywizacją, no nie byłoby możliwości uruchomienia przemysłu ciężkiego taką skalę, aby to uzbrojenie masowo produkować, bo to się zgodzimy, że istnieje warunek SI quanon. No i dodajmy, że to uzbrojenie te wielkie zbrojenia nie dokonują się np. za cenę zakupu broni na zewnątrz. Co w tamtym czasie było po prostu niemożliwe. Europa się najpierw rozbroiła po pierwszej wojnie światowej, potem przyszedł wielki kryzys kryzys, który to wszystko jeszcze pogłębił. I kto teraz zmobilizował wszystkie siły dla wojska. Ten skiwał momentalnie przewagę na resztą i to jest tajemnica też sukcesu trzeciej rzeszy i tak imponującego startu do wyborczej polityki i drugiej wojny światowej.
Prof. Marek Kornat jest moim państwa, gościem słuchają państwo Radia tokfm pierwszego Radia informacyjnego, a zatem raz jeszcze panie profesorze, rok 30.05. szczyt absolutny czterdziesto dwuletni Tuchaczewski, marszałkiem związku sowieckiego jego przyjaciel Dymitr szstakowicz notuje wydawał się ulubieńcem losu miał sławę honory wysokie stanowisko podróżował także jako marszałek związku Radzieckiego odwiedził Paryż Londyn w 30.06. roku w Londynie brał udział w ceremonii pogrzebowej króla Jerzego piątego z wieloma osobami w Europie się spotykał na salonach. Był przyjmowany, uważano go za najwybitniejszego dowódcę Radzieckiego. No ale już za moment już za chwilę początek roku 30.07. zaczyna toczyć się przeciwko tuchaczewskiemu śledztwo, powiedzmy może od razu, że on nie będzie jedyną ofiarą. Sam pan profesor przed chwilą wspomniał, że z 5 marszałków związku sowieckiego aż 3 zostanieładzonych.
Komisarzy przy armiach na 17 zładzoną wszystkich tu nie zostaw ani 1. No to ja mam jeszcze inne dane 12 spośród 14 dowódców armii, tak 60 spośród 67 dowódców korpusu 25 spośród 28 komisarzy korpuusów i moglibyśmy tak iść w Dumie sprzedali np. 34 spośród 36 komisarzy brygad, więc Józef Stalin w przededniu ii wojny światowej no bardzo sobie wyczyścił szeregi Oficerskiej, co oczywiście, potem bardzo się odbije zarówno wojnie fińskiej, jak i oczywiście podczas operacji Barbarossa, czyli ataku trzeciej rzeszy na związek sowieckiej. No ale dobrze jak wygląda to zaciskanie się pętli na szyi Tuchaczewskiego? Tak no są tu wątki międzynarodowe i wydaje mi się, że powinienem o tym powiedzieć, przede wszystkim, tak jak już pani redaktor powiedziała w styczniu, w związku z pogrzebem króla brytyjskiego Jerzego piątego. Armia czerwona wysyła delegację specjalną. No południe jest oczywisty zmarłej, król był uchodzą naczelnym armii brytyjskiej w toczącej się wojnie zwanej wielką, czyli pierwszej wojnie światowej, to dodatkowo zobowiązuje do uhonorowania zmarłego specjalnie była też delegacja. Polska dodajmy na tym pogrzebie, której przewodniczył gen. Sosnkowski, a jeśli chodzi o klimat międzynarodowej, no koniecznie trzeba odnotować zbliżenie Moskwa Paryż i w konsekwencji Moskwa Londyn ono się wiązało z tym, że odczuto i w Paryżu i w Londynie, zwłaszcza w Paryżu zagrożenie, jakie stanowi Hitler, jeszcze wtedy Hitler nie pokazał, co potrafi, ale brawurowa akcja najpierw mająca na celu uruchomienie stałej armii, czyli wprowadzenie obowiązkowej służby wojskowej dwuletniej 16 marca 30.05. roku, a potem również niezwykle odważna remilitaryzacja Nadrenii, która chroniła Francję jako swoista materialna gwarancja bezpieczeństwa. No bo nie można jej zaatakować, nie forsują w nadrańskiej strefy 50 kilometrowej na wschodnim brzegu. To były motywy posuwające daleko wyobraźnię, że skłaniające do pytania co dalej świat nie potrafił zastosować np. sankcji gospodarczej wobec trzeciej rzeszy, a byłoby to moim zdaniem coś mogło zmienić na remilitariaty na terenie nie odpowiedzio w żaden sposób do najmu. I w tych okolicznościach trzeba wprowadzić wątek Tuchaczewskiego, mianowicie on jednoznacznie jak wszystko wskazuje, na to opowiadał się za kontynuowaniem współpracy z mocarstwami Zachodu. Czemu moim zdaniem przeciwny był Stalin, kto już Stano. Tak, tu chciałem odwołać się do różnych źródeł, ale niestety niespecjalnie by to można było zrobić to w takiej audycji są i poszlakowe informacje na ten temat od takich ludzi jak zbiegu jeszcze wywiadu sowieckiego krywickiej są zamordowany. Potem tak uważał Polski, a z wywiadu Jan Kowalewski i wielu wielu innych i tu może pora powiedzieć 1 rzecz, mianowicie kolosalnie wielką rolę odegrało w tej sprawie w sprawie. No mówiąc brzydko wykończenia marszałka Tuchaczewskiego, spreparowanie przeciwko niemu dowodów w ten oto sposób, że NKWD preparuje dowody przeciwko swojemu marszałkowi w Berlinie. Tak właściwie to preparuje w Moskwie, tylko zostaną one dostarczone do Berlina, ale nie mogą być dostarczone bezpośrednio choćby ze względu na brak zaufania po obu stronach te sfabrykowane poszlakowe materiały wskazujące rzekomo, że tuchaczewskich kreuje jest pisek w armii czerwonej i chce podjąć współpracę z Niemcami, zostały przekazane podwójnemu agentowi, którym był niejaki generał, z KO z kobielin. Ten, że ten, że dowódca biało wardyjski czy białej Rosji rezydujący w Paryżu?
Był powiązany bez wątpienia ze służbami niemieckimi i był również człowiekiem pełniącym misję usługowej jako agent służb sowieckich. I on przekazuje nie w ręce Niemców te materiały i teraz bierze je do rąk reinha reinha haideś ten podejmuje decyzję, żeby prowadzić do wyeliminowania Tuchaczewskiego.
Który się orientuje na parzanąudę?
Zdecydowanie na zachód i mało tego pisze jeszcze antyniemiecki artykuł w drugiej połowie 30.05. roku.
Czyli nie tylko Stalinowi zależało na wyeliminowaniu tak tylkoego, tylko Hitlerowi także.
Również tak inteligentnemu nie da się zaprzeczyć człowiekowi w służbie zła, jakim był heliś w tych okolicznościach hejdrich szuka sposobu przekazania Sowietom tych materiałów, ale przecież nie mógł tego zrobić. Także pośle, to ambasadorowi, i którym był fonderszulemburg, a ten pójdzie na Kreml i to zaniesie, tylko wykorzystano jako kanał Czechów w tym czasie czechosłowcja zawarła Sojusz ze związkiem sowieckim bardzo źle odebrany w Polsce, notabene, zwłaszcza przez ministra Beka było to 16 maja 1935 mamy, więc specjalne stosunki Paryż Moskwa i Benesz jedzie w czerwcu 30.05. do Moskwy. Po raz pierwszy życiu w tych okolicznościach Czesi są jeszcze uwikłani w rozmowy z Niemcami, bo Czesi grają bardzo na różnych fortepianach. Dyplomacja czeska uchodzi za fenomenalną, wtedy kończy się to źle i wszyscy o tym wiemy 30.08. ale wtedy się wydawało, że jest bardzo skuteczna i Niemcy zaproponowali czechą rozmowy, oferując im układ o nieagresji, mniej więcej taki, jaki zabrali z polską marszałkiem Piłsudskim w 30.04. te rozmowy prowadził w imieniu Niemiec syn geopolityka, czyli profesora houssofera, pułkownik albrret thonhausofer i w czasie tych rozmów postanowiono przekazać Czechom materiały obciążające Tuchaczewskiego.
A Czesi przekazali je.
Do domu najpierw uwierzył w te dokumenty bez wątpienia niewiarygodne i nieprawdziwe, ale uwierzył dr Masny, to był poseł czeski w Berlinie, przekazał to natychmiast do Pałacu czernina, czyli do siedziby Ministerstwa Spraw Zagranicznych Czechosłowacji w Pradze. Tam je przestudiował profesor krovta, czyli minister spraw zagranicznych, profesor historii, notabene tylko średniowiecznej i kazał w wysłań na hradczanej do prezydenta Republiki benesha, a prezydent uznał chyba to natychmiast przekazać sowieom.
Ale po co pani profesor, że taka skomplikowane operacja, skoro to były takie czasy, że Stalin podpisywał listę pisał np. wiem prostytutka i łajdak i po prostu Kulka wwe wiem.
O tym, ale widocznie chciał, żeby nie było cienia wątpliwości, że Tuchaczewski musi być zgładzony, że jest głęboko sięgająca w całe w kręgosłup. Armii zdrrada. Teraz jeszcze może to powiedzmy, bo to jest myślę z jedno zdanie istotne po co będęsz to zrobił mógł, to będę wyrzucić wtedy Niemcy pewnie wyszukali innego kanału beneż, natomiast miał obsesję, że dojdzie w Moskwie do Bona partystowskiego zamachu stanu Stalin będzie odsunięty partia zminimalizowana wyrządzeniu, a ci, bo na partyści pójdą na układ z Niemcami. W związku z powyższym trzeba to przekazać do Moskwy.
A nie wiedział, że Stalin już się szykował na Sojusz.
Za tak wygląda i to jest akcja taką krężną drogą idąca. No i dodajmy jeszcze, że NKWD prowadzi od połowy 30.06. roku własne śledztwo na tle zaniedbań wewnętrznych Tuchaczewskiego, tam go oskarżają tacy ludzie, jak Paweł dybienko, który był, który był służył jako zastępca leningradzkiego okręgu wojskowego, jak szef zarządu kadr armii czerwonej heldman, generał. No krótko mówiąc prowadzony jest równoległe jeszcze śledztwo, ale i wewnątrz zewnętrzny tak jest, a impuls zewnętrzny daje rozstrzygające źródła. I tu może jeszcze było to nazwisko pani rektor wspominała, a mianowicie orgonikizę, który popełnia wtedy momencie samobójstwo, a czy popełnił samobójstwo? Rzeczywiście to ja szczerze mówiąc nie wiem, bo są historycy, którzy ubiorą to w cudzysł był zgładzony. Tak uważał np. Paweł wieczrkiewicz, który to badał źródłowo, to zagadnienie w każdym razie orgonikizę był na pewno jednym z tych, którzy uważali, że należy wycofać się z takiej akcji. Jak no masakra kierownictwa armii czerwonej, no a kiedy Stalin podjął taką decyzję, żeby się rozprawićchaczewskim i do tego rozpocząć taki łańcuch zbrodni. No jest pytaniem otwartym pewnie w 30.06. roku gdzieś około połowy gdzieś około połowy, więc jest trochę jeszcze czasu rok czasu praktycznie do do dnia egzekucji marszałka.
11 maja. 30.07. roku Tuchaczewski zostaje pozbawiony funkcji pierwszego wicekoemisarza obrony i przeniesiony na stanowisko dowódcy jednego z takich najmniejszych okręgów wojskowych nawżeńskiego przybywa tam.
Kujbyszewieta sztab tego okręgu rezydował w mieście Kujbyszew, czyli dawnej samarzec.
W czasówkujbyszewa imperium kubyszewa Tuchaczewski przybywa 22 maja. Rzecz jasna 30.07. roku cały czas no jak tylko do tego Kujbyszewa przybywa to NKWD go aresztuje wcześniej oczywiście zatrzymano także jego najbliższych współpracowników, oskarżono go o szpiegostwo i zdradę stanu, jakie były te dokumenty sfabrykowane, to pan profesor nam już opowiedział Tuchaczewski, przyznał się w cudzysłowie dostawianych mu zarzutów, bo był torturowane?
No, tak i to bestialską to jest zresztą normą w postępowaniu dowodowym. Jeśli w ogóle można się posłużyć takim określeniem w takim państwie, jak Rosja sowiecka. Dodajmy może jeszcze, bo też to nazwisko było użyte przez nas kilka razy dzisiaj woroszyło w dzień przed degradacyjną dymisją trochę czeskiego przedstawia Stalinowi i memorandum, gdzie pisze, że trzeba raz na zawsze rozprawić się ze szpiegostwem dywersją i zdradą siła zbrojnych. Potem następują te wydarzenia i tu jest 1 kwestia, która szczerze mówiąc nie wiem, co o tym powiedzieć, mianowicie czy Tuchaczewskiego nie dało się zamknąć Moskwie, tylko musiał być tam wysłany. Nie wiem, to być może były jakieś czynniki motywowane ostrożnością.
A to często tak bywało, że kogoś gdzieś tam wysyłano na drugi koniec imperium i tam dopiero.
Wiem o tym jeżą też, który notabene wtedy kierował NKWD, potem był zdegradowany na komisarza przemysłu lekkiego i zabity, ale aresztowany i zabity, więc być może chodziło o jakieś upokorzenie, które dyktator sowiecki praktykował. No w każdym razie wydarzenia rozwijają się błyskawicznie. Mamy do czynienia z procesem ten proces to jest to jest sześcioosobowe Kolegium, które postępuje w trybie tajnym. Dodajmy, jeszcze niektórzy mylą to w ulitestyce puchaczewski, nie był sądzonyny publicznie tych tajnej proces.
A tylko kilkanaście godzin?
Tak i nie ma nic wspólnego z procesem pokazowym, który jest prawdopodobnie szczytowym wymysłem proces pokazowy prawdopodobnie jest szczytowym wymysłem no ideologii komunistycznej w rozumieniu stalinowskim. Tak to może powiedzmy był pewien pewien sowietolog amerykański campling się nazywał, który kpił sobie, że do zmiany władzy mamy wybory, a oni mają protest pokazowej, to tak na marginesie mi się przypomniało.
Ta rozprawa była prowadzona wg takiej procedury przestępstw przygotowywania lub dokonywania aktów terroru, a zatem wyłączono z postępowania obrony, nie przewidywano możliwości apelacji. Natomiast wyroki śmierci miały być wykonywane natychmiast.
Natychmiast, dodajmy jeszcze, że z tego sześcioosobowego składu Kolegium wojskowego 3 osoby później straciły życie w kolejnych egzekucji.
To też szybko prawda 1,5 no i oczywiście ten sądowy trybunał specjalny uznał wszystkich oskarżonych. Cytuję w innymi złamania przysięgi wojskowej zdrady armii czerwonej ojczyzny, postanowił pozbawić ich wszystkich stopni wojskowych w tym oskarżonego Tuchaczewskiego stopnia marszałka związku sowieckiego i wskazać wszystkich na najwyższy wymiar kary rozstrzelanie.
I było to 8 oficerów, dodajmy jeszcze.
Tak jest, no natychmiast przewiezieni do więzienia na Łubiance, gdzie kolejno stawali przed plutonem egzekucyjnym. Ponoć Tuchaczewski, tuż przed śmiercią zwrócił się do tych żołnierzy, którzy mieli go rozstrzelać i powiedzieć strzelacie nie do nas strzelacie do armii. Czerwonej.
Tylko, że wygląda to na raczej legendę dorobiono expost, dlatego że jak się przyjmuje w tej chwili był po prostu zastrzelony przez no, jakby to powiedzieć morderca zawodowego w służbie akwd, którym był kap. Błochin zabijający na masową skalę. Mówi się, że ten człowiek zamordował osobiście 30 40 000 ludzi nie wiem, co o tym powiedzieć, no bo nie mam to przecież udokumentowany, ale to są szacunki historyków rosyjskich. I to jeszcze z czasu, kiedy obecny dyktator Rosji nie dokręcił śluby także nie wolno o tym specjalnie mówić i dociekać tego w każdym razie raczej to wyglądało nie na egzekucję, tak jak nakazuje wykonywanie kary śmierci w jakimkolwiek ustroju, by to nie działo tylko po prostu był zaszczelony w więzieniu. I tych słów zdaje się wyrzec nie był w stanie może jeszcze dodam, że represjonowana była rodzina.
Oczywiście no ta na szeroką skalę aresztowano matkę żonę 2 braci 4 siostry szwagierki szwagrów, a córkę marszałka oddano do domu dziecka.
Tak to też jest procedura karna nieznana w światu cywilizowanemu, bierze ona za podstawę pojęcie, no pociągnięcia do odpowiedzialności czy konieczności pociągania do odpowiedzialności członków rodzin członków rodzin wrogów narodu i zajców ojczyzny.
Zwłoki marszałka wywieziono złubianki na pole chodyńskiej pod Moskwą. Tam trwały akurat prace budowlane, więc wrzucono zwłoki do wykopu, potem zalano wapnem i zasypano ziemią.
Tu też jest druga wersja, że spalono w krematorium popiołu rozsypano na 1 cmentarzy moskiewskiej.
Prof. Marek Kornat, kierownik zakładu dziejów dwudziestego wieku w Instytucie historii Polskiej Akademii Nauk. Panie profesorze, bardzo dziękuję za rozmowę.
Dziękuję.
Państwu dziękuję za wspólnie spędzony czas audycję wydawała Małgorzata wółczyńska rozmawiała Karolina Lewicka, życzę państwu dobrej nocy i do usłyszenia. Zwiń «

Aresztowanie i śmierć marszałka Michaiła Tuchaczewskiego

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 02:00

Najnowsze Podcasty

Jaki plan na rozszerzenie UE mają Paryż i Berlin? [raport]?

85 lat temu polskie wojsko wkroczyło na Zaolzie

Pod dyktando - serial radiowy. Odcinek czwarty: ''Profesorska cierpliwość''

Pod dyktando - serial radiowy. Odcinek trzeci: ''Wolność kocham i rozumiem''

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL