REKLAMA

Erdogan wygra? "Kurdów i umiarkowanych nacjonalistów nie da się zjednoczyć"

Weekendowy Poranek Radia TOK FM
Data emisji:
2023-05-28 08:20
Prowadzący:
W studio:
Czas trwania:
18:24 min.
Udostępnij:

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu

Rozwiń » Ósma 21 Filip kakusz jest z nami Adam Balcer, Kolegium Europy wschodniej, autor podcatu, babe na Portalu tokfm PL. Dzień dobry. Dzień dobry dziś w Turcji druga tura wyborów prezydenckich recepta i perdoan urzędujący prezydent mierzy się z liderem Republikańskiej partii ludowej i szerzej liderem dużej części zjednoczonej opozycji kemalem kilicz daolu w pierwszej turze pierwszy z nich zdobył ponad 49% głosów. Drugi niespełna 45% frekwencja no była pod 90% bardzo duża z tej arytmetyki, wynika, że pan kilisz darolu nie ma za wielkich szans na wygraną. Co się zmieniło w ciągu ostatnich ostatnich kilkunastu dni?
Nie ma niestety dla opozycji, która tutaj nawet można powiedzieć, że taka sprzeczność wewnętrzna częściowo zjednoczona. No niestety w Turcji po pierwsze nie da siędnoczyć opozycji. Jest to chyba niemożliwe z tego powodu, że umiarkowani turec nacjonaliści nie wyobrażają sobie, żeby być razem na 1 liście z Kurdami. Tutaj są różnice i dotyczące prawica lewica, bo królowie są lewicowymi nacjonalistami, ale to ważniejsza jest ta kwestia narodowa, więc klecz dla rolu był kandydatem jest w koalicji kluczowych partii opozycyjnych tureckich i Kurdowie zachowali się bardzo poważnie potraktowali te wybory i nie wystawili swego kandydata, co pomogło uchylesz da rolu uzyskać tak dobry wynik. Natomiast wystawili swojego kandydata, inni tureccy nacjonaliści 2 małe partie, które wciąż zdążyły pokłócić ze swoim kandydatem z sinanem, oanm, który zdobył 5% i te partie w drugiej turze poparły klucztarolu. Natomiast sam sinanoan poparł rdana i w efekcie można założyć, że z tych 5% no przyjmijmy, że będzie zbliżony podział 50 na 50 z tego powodu, że te partie zdobyły mniej więcej 2 × mniej głosów niż ich kandydat. No to oznacza, że o dom, któremu brakuje 0,6%, żeby zdobyć ponad połowę głosów, to ma większe szanse niż dla rolu, żeby te wybory wygrać. Oczywiście. Pamiętajmy o podstawowej kwestii, to nie są uczciwe wybory. Turcja nie jest demokratycznym krajem, jest nazywana lektualnym autorat autorytaryzmem albo reżimem hybrydowym, z tego powodu, że władza kontroluje bardzo dużym stopniu media. I oczywiście nie ma mowy o równym dostępie do mediów i równych szanse w kampanii albo, chociaż zbliżonych, jeśli chodzi o media. Druga sprawa to jest oczywiście zjawisko, które na mniejszą skalę już widzimy, np. w Polsce, czyli pieniądze publiczne, które są wykorzystywane przez rządzących do prowadzenia działalności partyjnej. W tym właśnie w trakcie kampanii wyborczej wyborczej sponsorowanie z tych pieniędzy publicznych, wbrew prawu działalności propagandowej.
Czyli brak nieprawidłowości przyliczeniu głosów nie jest równoznaczne z tym, że wybory są uczciwe receperdowany już.
Zapowiedział. To już mówię, dlatego się używa tych 2 terminów uczciwe i wolne, bo one są można powiedzieć, że są wolne. Jeśli je używamy tylko tylko kryterium, że nie ma dużych nieprawidłowości albo fałsze, Star było narunia, to pamiętajmy, że jeszcze jest 1 element, jeśli chodzi o kurtów na terenach zamieszkanych przez nich południowo. Wschodnia Turcja zastanawiała, onizde zdecydowaną większość mieszkańców frekwencja, choć w porównaniu np. z polską była bardzo wysoka, to była znacznie niższa niż średnia krajowa i niż szczególnie te regiony, gdzie była ona najwyższa w Turcji, gdzie przekroczyła nawet 90% i gdzie partia rdona uzyskała dobre rezultaty, albo bardzo dobre. I dlaczego tak się dzieje? No, dlatego że w Kurdystanie mamy w wielu miejscach polityków kurdyjskich, którzy są w więzieniach łącznie z kierownictwem partii z szefami, prawda struktur partyjnych na poziomie lokalnym z prezydentami miast jest pełno wojska i policji. I teraz znowu no tak przy głosowaniu można powiedzieć, że nikt nic nie robi z głosami, znaczy żadnych poważniejszych problemów nie zgłasza opozycja, natomiast no nie da się w tych warunkach prowadzić np. Kurdowie nie mogą w tych warunkach prowadzić normalnej kampanii na terenach, gdzie, które mogą nazwać swoim bastionem.
Tyle że berdon już zapowiedział co zrobi, jakie będą jego pierwsze ruchy, kiedy dostanie mandat od społeczeństwa, będzie dalej cementował swoją władzę?
Znaczy tak. No to wiadomo, że on nie mówi tego w ten sposób mówi o tym, że te wybory boka właśnie potwierdzą jego legitymizację społeczną, one będą wykorzy wykorzystywane jako właśnie ten dowód. No Zobacz, przecież zrobiliśmy wolne wybory, przecież była drugatura, przecież wygraliśmy w drugiej turze, oczywiście, jak spojrzymy na koalicję, która go poparła, no to jemu musi dawać do myślenia, Fakt, że jej 10 lat temu on w cukrach wygrałby wybory pewnie w pierwszej turze, a teraz no jest tak, że musiała być ta druga tura i koalicja, którą stworzy to z 3 partiami, które startowały oddzielnie, plus wziął jeszcze, dzieli jeszcze takie maleńkie partie do siebie na listę. No to ona dzięki jej zwycięstwu w wyborach parlamentarnych, które były równolegle z wyborami, z pierwszą, którą wyborów prezydenckich on jest w stanie teraz wygrać, bo może część ludzi tak nie bardzo zainteresowanych polityką polityką przekonać. Na zasadzie chcecie stabilności, to musicie zagłosować na mnie, bo prezydent w Turcji jest jak premier w Turcji jest system prezydencki nie ma premiera, więc to on kieruje rządem i rząd powinien mieć większość w parlamencie np. żeby przegłosować budżet. Jak sobie wyobrażacie, jeśli my zdobyliśmy tą większość, żeby wygrał kandydat, będzie chaos, to jest argumentacja. I tutaj dochodzimy do tej kwestii, że poparcie dla jego partii sprawiedliwości rozwoju systematycznie spada i jest na poziomie takim jak w 2002 roku to zdobyli 35% głosów. To oczywiście w 2002 roku to był inny rdon, inna AKP niestety się zmieniły bardzo zmienili bardzo no i tutaj jest coś takiego, że bez wsparcia tych mniejszych partii nie mam nie byłoby mowy o tym zwycięstwie. I ta elita rządząca będzie bardziej pluralistyczna. Oczywiście te partie to np. jest skrajna prawica najważniejsza z tych partii ruch na partia ruchu Narodowego, która przez lata była w opozycji do rdana bardzo długo, a potem się z nim związała. I pytanie co za jak będą kolejne wybory, czy jeśli ten trend się utrzyma ten spadek, no to pojawia się pytanie, bo generalnie AKP straciła w porównaniu z poprzednimi wyborami 7% i prawie 10% parlamentarzystów, więc pytanie najważniejsze jest takie no, co będzie z opozycją, czy, bo Turcja jest krajem bardzo spolaryzowanym z bardzo silnie emocjami ludzi jest łatwo mobiliizować, frekwencja wyniosła 87% oczywiście jest jeszcze kara za nie pójście na wybory finansowa. To jest też w krajach demokratycznych, niektórych takie rozwiązanie, ale no można sobie wyobrazić, że po wyborach po przegranej kryć dla rolu, które no niestety znacznie bardziej prawdopodobna niż jego zwycięstwo. To byłaby bardzo duża niespodzianka, nie mów nigdy nigdy w polityce, ale no rozumiem by była to był to by było naprawdę coś spektakularnego, wszyscy byli na zdumieni. Natomiast problem jest taki, że zaczną się rozliczenia, bo przed wyborami trzeba było wybrać kandydata i były kłótnie spory, kim powinien być kandydat i kandydatem jest szef największej partii opozycyjnej, ale jak spojrzymy na sondaże, zrobiono bardzo dużo sondaży, który taki właśnie na temat, kto wygrał z rdannem, to nie był kiedyś dau nie był tym kandydatem, który, który miał największe szanse, był nim np. burmistrz Ankary Mansur jawaś, który miał znacznie większe szanse z jego partii, na to, żeby tylko bardziej znacznie centrowy w porównaniu z bez tego też begrndu. Pow w tuórcja jest mniejszości religijna związana z lewicą, ale lewici, do której należy krytarolu do tego dochodzi element kurdyjską. Kurdowie Zaza tak no już musi nie chcę kogoś szczegóły, natomiast najważniejsze jest to, czy opozycja nie zacznie się kłócić, bo na pewno będą nie mówiłam. To akurat mówię specjalnie kobieta, bo to pani aksze nad szefowa drugiej największej partii opozycyjnej to nie był dobry kandydat, zobaczymy, bo to może ta porażka z drugiej strony możemy podziałać na nich demobiizującą.
To może okazać się, że kapitał zgromadzony przez, kiedy daolu no bo jednak znowu wiele milionów głosów tak naprawdę, a nie prawie połowy, ale jednak dość dużo ten kapitał do wykorzystania. No nie dość, że się zetrze z machiną partii sprawiedliwości i rozwoju reczprdo, a na to jeszcze zostanie no rozpuszczony gdzieś w tych wewnątrzkoalicyjnych sporach.
Tak, tylko powtarzam, pamiętajmy kraj jest bardzo podzielony. Opozycja, to nie jest opozycja, to nie jest ten wynik, to nie jest taki wynik jako ostatni wybory w na Węgrzech, które dla opozycji to była katastrofa, dlatego że czy zjednoczyni wystawili kandydata itd. nie kryczna rolu będzie mówił w bardzo trudnych warunkach. Doprowadziliśmy do drugiej tury w wyborach parlamentarnych erdan i jego koalicjanci uzyskali gorszy wynik niż w poprzednich wyborach. I czy no będzie mógł powiedzieć, pewnie przegrali minimalnie boerdan wygra kilkoma procentami. Tak natomiast oczywiście to jest pytanie, czy szklanka jest do połowy pusta czy pełna w opozycji będzie można też pewnie usłyszeć głosy, a co by było, gdyby, gdybyśmy wystawili innego kandydata, czy nie byłaby większa szansa na to, żeby on wygrał i też, żeby on spowodował, że te część tego elektoratu tureckiego nacjonalistycznego nie zagłosowałaby na koalicję wokół to ona tylko jednak na nas. No ale to już jest no wiadomo sytuacja co by było, gdyby to co powoduje, że ta opozycja mimo wszystko będzie wyzwaniem dla rdona, to proszę, że widać ten trend dla niego trudne spadkowy, słabnący wyzwaniewania ekonomiczne, choć spadająca to wysoka inflacja konsekwencje, tylko wielkiego trzęsienia ziemi ekonomiczne. To jeszcze jest 1 ważna rzecz, że ten podział ma też wymiar strukturalny, związane jest z kwestiami tożsamościowymi kulturowymi społeczne ekonomicznymi, dlatego opozycja np. kontroluje największe miasta stabu rankary i zmir mamy całą część kraju zamieszkaną przez kurtów. Rzeczywiście można nasłać się od groma policji i wojska ludzi powsadzać do więzienia, ale wszystkich się nie wsać do więzienia. I to często przynosi efekt odwrotne zamierzanego tak jeśli chodzi o nastawienie kurtów do państwa, więc to jest coś takiego, że na pewno opozycja w Turcji pozostanie ważne czynnikiem. To jest pytanie, czy będzie silna, czy będzie osłabiona po tych wyborach, bo był był taki moment. To o tym trzeba przypomnieć 8 lat temu w 2015 roku AKP partia rdana wygrała wybory, ale to było wirusowe zwycięstwo, bo straciła większość w parlamencie. I gdy i była wtedy opcja po prostu powstaje szeroka koalicja w parlamencie powstaje rząd stworzone przez wszystkie partie opozycyjne, tylko to wymagało poparcia hutów, a opozycja nie była się w stanie dogadać między sobą, czyli szczególnie Kurdami w efekcie rgan też wtedy wykorzystał nacjonalizm antykurdyjskiej. Operacja wojskowa przeciwko partyzance kurdyjskiej nie trzeba było zrobić przedterminowe wyborykp uzyskała lepszy rezultat niż w w tych pierwszych po w tych poprzednich wyborach, więc to nie jest tak, żeby opozycja sobie musi sobie zdać sprawę, że np. i to jest jakby kwadratura koła, co z kwestią kurdyjską, bo to jest coś, co zawsze erdan może przeciwko nim rozgrywać poprzez odwołania do tureckiego nacjonalizmu.
Biorąc pod uwagę, że obecnie trwające wybory były przez komentatorów w Europie opisywane jako takie ostateczne starcie o turecką demokrację, to w jaki sposób te wybory prezydenckie i wybory parlamentarne kolejnej kadencji mogą.
Wyglądać?
O jejku to to i panu jest to strasznie trudne pytanie, bo jak wiemy przez kilka lat bardzo wiele rzeczy może się zmienić. Mogą być też istotne czynniki zewnętrzne wpływające na sytuację w Turcji. To znowu jest kraj, który no kursy walut inflacja napływ tego tzw gorącego kapitału. To wszystko jest istotne, bo Turcja nie ma jakiś wielkich surowców, nie ma sporych rezerw walutowych, więc jest podatna na tak naprawdę nie na wpływy zewnętrzne ekonomiczne, więc to, co doprowadziło teraz do jakiegoś osłabnięcia do na to właśnie problemy ekonomiczne, więc musimy uwzględnić ten czynnik, zobaczymy, co pani się z gospodarką turecką bardzo dużo będzie zależało do pozycji. Jak powiedziałem, od jej kondycji zdolności do jakiejś refleksji, co robimy z tym czynnikiem kurdyjskim, nie można cały czas trzymać się część tych umiarkowanych nacjonalistów. Co jest bardzo trudne, że bądź się zmienili tej wizji Kurt równa się wyłącznie zagrożenie, tak i retenta separatyzm itd. i tu pojawia się kwestia, że mamy do czynienia już z politykiem, jeśli chodzi ordana, który ma 70 lat, zaraz będzie miał, więc on się starzeje. To jest także, obaj ci panowie, jakby ziemi kryć dla rou. To jest ta też paradoks turecki, teraz mają 140 kilka lat przeciętny Turek ma 34 lata, więc mamy zasadniczą, to jest to, co widzimy też w Stanach Zjednoczonych, rozjechało się społeczeństwo z np. tą elitą polityczną jest pytanie. Czy w pewnym momencie no nie będą musieli pojawić się nowi politycy i zobaczymy, jak jacy to będą ludzie, ta ci ludzie w średnim wieku np. albo w wieku, chociaż 50 kilka lat. I to też jest Turcji bardzo to też coją Turcję czeka Turcja tego potrzebuje, kiedy to nastąpi, to też jest ważny czynnik ten generacyjny. No i sytuacja w ugrupą w koalicji rządzącej rządowej, tak, bo chodzi o to, że tak jak powiedziałem AKP jest najsilniejsza, ale jest znacząco słabsza w porównaniu. Jak weźmiemy tych partnerów razem niż po poprzednich wyborach. I jeśli to np. szczególnie skrajna prawica, to można sobie wyobrazić, że w pewnym momencie np. uznają, że więcej uzyskają w momencie kluczowym, żeby zmienić stronę i przejść do opozycji, z którą przez kilkanaście lat współpracowali, bo przypominam, to nie jest tak, że skrajna prawica, która jest w Sojuszu ruch na partia ruchu Narodowego, że oni od dekad są przyjaciółmi, dana nie byli jego zaciekłymi krytykami, więc można sobie też wyobrazić, że dokonają ze względu na to, że prawda woltę ugrupowanie obrotowe uznają, że opozycja i coś może zaoferować, więc co są to wszystkie, jak połączymy te wszystkie czynniki, to można sobie wyobrazić, że to nie te wybory będą kluczowe tylko te następne, bo to już będzie tak starsze rdo ze słabnącym poparciem możejszą opozycją. Przy pozytywnym scenariuszu i wtedy może dojść do tego przesilenia i jakiś korekty, jeśli chodzi o ten reżim, on oczywiście, żeby było jasne, będzie próbował i zobaczymy, jak będzie regał reagowało na to społeczeństwo tureckie, na ile będzie zmobilizowana. Ta część społeczeństwa, która jest anty rdanowska, będzie próbował się umocnić. Koniec i tak już mocny, więc jedyne, co można zrobić, to próbować wprowadzić no taką dyktaturę albo autorytarys pan pełną gębą, czyli uteczyć w opozycji jakiś aresztowania prześladowania takie otwarte mieszczenie w ogóle tak no ale to by oznaczało, że ma przeciwko sobie połowę społeczeństwa. Dziękuję. Dużo ok.
Dużo wątków dużo wątków do obserwowanie będziemy na pewno obserwować bardzo dziękuję. Adam Balcer, Kolegium Europy wschodniej, autor podcasttu Babel na Portalu tokfml był z nami. Zwiń «

PODCASTY AUDYCJI: WEEKENDOWY PORANEK RADIA TOK FM

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

TOK FM Premium 40% taniej. Radio TOK FM bez reklam, podcasty z audycji i podcasty tylko dla Subskrybentów.

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA