Nazywano go Buldożerem. Jak Borys Jelcyn został prezydentem?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Rozwiń » Nazywano go buldożerem, gdyż zlecone zadania realizował bez oglądania się na koszty ekonomiczne czy społeczne w roku, w którym jurii kagarin zostaje pierwszym kosmonautą świata on wstępuje do partii. Ma 30 lat i dyplom inżyniera budownictwa powoli pnie się do góry pierwszym ważnym przystankiem jest i katernburg zwany wtedy zwierdłowskim tuż po zainstalowaniu się na urzędzie dopilnuje by natychmiast zrealizowana została decyzja poprzednika z powierzchni ziemi ma zniknąć miejsce kaźni cara Mikołaja ii i jego rodziny dom inżyniera i patiewa. Wprawdzie początkowo z powodzeniem służył za muzeum radzieckiej rewolucji, ale jego Skrwawione mury nagle zaczęły partie uwierać zostaje, więc rozebrane zauralu Borys jelcem trafia od razu do samej Moskwy. To jest ten rok, w którym Arabia Saudyjska po licznych zabiegach Ronalda reaana zapowiada wzrost wydobycia ropy naftowej, ceny za paryłkę lecą na łeb na szyję, a związek radzieckiej notuje bezprecedensowy spadek dochodów dolarowych. To jest także ten rok, w którym na szczytach rosyjskiej władzy przestaje się kręcić karuzela kremlowskich starców i nadchodzi epoka rówieśnika Jelcyna Michaiła Gorbaczowa o ojka terenburgu Jelcyn. Przypomni sobie jeszcze kilka lat, później, kiedy w trakcie poczuje najewa właśnie to miasto wyznaczy na zastępczą stolicę. Na razie jest jednak tylko aż pierwszym sekretarzem moskiewskiego komitetu Miejskiego robi wrażenie energią i charyzmą gorbaczów równie energicznie bierze się do roboty inicjuje kurs na politycznej zmiany pierstrojka. To nasza ostatnia szansa towarzysze mówi, jeśli się zatrzymamy, będzie to oznaczało naszą śmierć, ale zdaniem milcyna reformy są niedostateczne połowiczne głośno krytykuje Gorbaczowa i traci stanowisko, jednocześnie zdobywa popularność w reformatorskim skrzydle partii wśród liberalnej inteligencji i rozczarowanych Gorbaczowem robotników startuje, więc w wyborach do rady najwyższej federacji rosyjskiej wysuwa koncepcję suwerenności Rosji w moskiewskim okręgu, popiera go blisko 90% wyborców wreszcie zostaje wybrany na przewodniczącego rady najwyższej rosyjskiej federacyjnej socjalistycznej Republiki radzieckiej, pokonując ówczesnego premiera Rosji Aleksandra włosowa, którego kandydaturę poparł sam Gorbaczow. Jest 29 maja 1990 roku.
Powrót do przeszłości w poniedziałki po dwudziestej drugiej zaprasza Karolina Lewicka.
Prof. Włodzimierz Marciniak, sowietolog ekspert do spraw Rosji, były ambasador Polski w Moskwie jest moim państwa gościem dzień dobry, panie profesorze, panie ambasadorzem. Dzień dobry pani, dzień dobry państwu Borys Jelcyn, będzie bohaterem naszego dzisiejszego wieczoru Borys Jelcyn zwany carem Borysem lonid batkin, znany rosyjski publicysta, wyliczył kiedyś, że ten polityk w czasie swojej kariery co najmniej 20 × zmienił swój własny wizerunek politycznym, najpierw był działaczem komunistycznym. No i członkiem oczywiście najwyższych władz komunistycznej partii, związku Radzieckiego, a potem stał się antykomunistą populistą demokratą liberałem wreszcie został na półautorytarnym prezydentem Rosji. No i koniec kariery to oczywiście przekazanie pałeczki Władimirowi Putinowi, zanim zapytam, skąd się Borys Jelcyn wziął, to zapytam pana, co pan o nim nie ma.
Doprawdę powiedziawszy, ponieważ Borysa Jelcyna, no jednak głównie kojarzę z początkiem lat dziewięćdziesiątym, to kojarzę go z pewnymi nadziejami, na to, że Rosji tym razem uda się wyjść z tego zakrętu historycznego na jakąś ścieżkę rozwoju prowadzącą do tego, ażeby społeczeństwo stopniowo się bogaciło. I sfera zakres wolności politycznych realizmu socjalnego się zwiększał, a więc no jest jakaś odrobina sentymentu w moim stosunku do Jelcyna. No przy pełnej świadomości wszystkich jego wad to po pierwsze, a po drugie, no, że w gruncie rzeczy okazało się stosunkowo wcześniej, że to on stworzył system, który Putin umocnił i go kontynuuje w gruncie rzeczy. No nie ma jakiegoś silnego, przeciwieństwa pomiędzy jelcyny ma Putinem. To jest raczej ciągłość, no ale kwestii stopień i skala to zawsze jest sprawa istotna.
Wracam do początków te początki w przypadku Borysa Jelcyna to będzie rok 1931, bo wtedy przychodzi na świat we wsi Budka w obwodzierdłowskim. Oczywiście edukacja w pięćdziesiątym piątym roku kończy uralski Instytut budowlany otrzymuje dyplom inżyniera, dlaczego nie budował druk i mostów albo domów, tylko zajął się w latach sześćdziesiątych pracą partyjną?
No przez pewien czas po ukończeniu ich studiów inżynieryjnych pracował jako inżynier w przedsiębiorstwie budowlane. Mamy głównym inżynierem i dyrektorem kombinatu budowlanego zajmującego się budownictwem mieszkaniowym. Nie pamiętam dokładnie. No jakieś 10 pierwsze 10 lat życia spędził w zawodzie, no nie rówieś dokładnie rówieśnikiem Gorbaczowa, ani 1 i drugi urodzili się w 30.01. roku. No i Gorbaczow całe życie spędził w aparacie ph czy całe dorosłe, życie tak ukończenia studium spędził najpierw w aparacie Komsomołu, a potem partyjnym ścieżka kariery jelczyna ona jest w gruncie rzeczy dosyć typowa dla właśnie tego pokolenia nomenklatury partyjnej, która ci ludzie skończyli studia inżynieryjne, potem pracowali w swoich specjalnościach w różnych działach gospodarki narodowej, a dopiero później przechodzili do pracy w aparacie partyjnym, tam ewentualnie przechodzili jakieś uzyskiwali jakieś wyszko wykształcenie w szkołach partyjnych, już ściślej biologicznczne wykształcenie. I o takim profilu wykształcenia jest wielu ludzi rządzących Rosją w latach dziewięćdziesiątych, no np. Wiktor czarnoerlin i ja nie znam szczegółów biografii partyjnej, dlaczego dlaczego, dlaczego? Jak to się stało, kto go namówił, w jaki sposób to się stało, że on przeszedł do pracy w komitecie obwodowym wówczasrdłosku, ale pracował najpierw jako kierownik wydziału właśnie nadzorującego sektor budowlany. Bez sekretarz, a potem pierwszy sekretarz komitetu obwodowego i zresztą, jakby ściągnięto w osiemdziesiątym piątym roku do Moskwy, to też tam chyba przez parę miesięcy był w komitecie centralnym kierownikiem wydziału.
Też nadzorującego budownictwo.
No.
I bym powiedział, że dosyć typowa ścieżka ścieżka awansu.
No to teraz ta końcówka lat osiemdziesiątych, bo tutaj będzie się działo, tak jak pan powiedział od osiemdziesiątego piątego roku jelcen jest pierwszym sekretarzem komitetu Miejskiego w Moskwie i już w osiemdziesiątym siódmym roku wchodzi w konflikt z Michaiłem górbaczowem, bo krytykuje jego reformy, twierdzi, że są połowiczne i za te krytykę zostaje usunięty ze stanowiska, ale przy okazji zbija znaczący kapitału E polityczny, bo zdobywa popularność swoją krytyką w reformatorskim skrzydle partii wśród liberalnej inteligencji, wśród rozczarowanych Gorbaczowem robotników. To jest ten kapitał założycielskiego późniejszej kariery.
No kariera ilsyna polityczna kariera nie przebiegała gładko, ona miała swoje załamania z loty i załamania. I wydaje mi się taki naprawdę silny kapitał polityczny on jest związany z dążeniem do suwerenności Rosji. On powstaje później ten pierwszy okres skończy się wyraźnym załamaniem w osiemdziesiątym siódmym roku, gdy na plenum KC on występuje przeciwko Gorbaczowowi, nie uzyskuje poparcia, a składa samokrytykę. To dosyć poważnie przeżywa trafia do szpitala itd. i może się wydawać, że jego kariera się skończyła, wtedy on się on się podnosi tak czysto po ludzku. To jest to jest człowiek, który, którego właśnie tak jak powiedziałem, kariera polityczna ma wzloty i upadki, a to takie no jest takie popularne powiedzenie, że, że porażki chrtują tak i on niewątpliwie był politykiem, który wiele osiągnął samodzielnie własnym własnym wysiłkiem. No umiał oczywiście, aby wykorzystać falę nastrojów społecznych. I tutaj może warto się cofnąć do okoliczności, w jakich trafił do Moskwy w osiemdziesiątym piątym roku, on zostaje ściągnięty ze sierdłowska zaraz po wyborze Gorbaczowa na stanowisko sekretarza generalnego?
I wyraźnie gorbaczów goowidzi w swojej ekipie jako jednego z ważnych polityków, on szybko zostaje sekretarzem komitetu centralnego, a potem zostaje wybrany się. Tak jak pani powiedziała na stanowisko pierwszego sekretarza w Moskwie, pomijając to, że znaczy Moskwa stolica i komitet komitet moskiewskiej jest ważny w strukturze władzy. To on jeszcze, tym bardziej był ważny, gdyż przed je przed jelcynem pierwszym sekretarzem był wiele wiele lat Wiktor gryszyn, który pretendował do zajęcia stanowiska, sekretarza generalnego był konkurentem górbaczowa, czyli gorbaczo wybiera Jelcyna po to, żeby on się rozprawił z jego. No jednym z ważniejszych przeciwników politycznych i taką rolę Jelcyn odgrywa on tam przeprowadza czystkę w aparacie partyjnym moskiewskim, zasiedziałem skorumpowanym, wszyscy tam są wzajemnie pomiędzy sobą powiązani i on te układy rozbija. I wtedy zyskuje ogromną popularność w mieście.
No plus on wtedy demonstruje umiejętność zupełnie nietypową dla członka nomenklatury, funkcjonariusz z funkcjonariusza nomenklatury, znaczy on wychodzi na ulice. No tutaj można to nazwać, że to są gesty populistyczne, tak wsiada do metra i idzie wagonie i rozmawia z pasażerami.
No ale to jest istotne Novum, zważywszy na to jakprowadzona była polityka w wątpliwości dosztanowskiej.
Spożywczych i rozmawia z ludźmi w kolejce, którzy tam stoją, a niczego nie mogą kupić. No trochę jak trybun ludowy i mówimy, kto jest winien tak. No jest nomenklatura partyjna jest winna rekor i wielcyn to mówi, no, więc droga do konfliktu z Gorbaczowem jest otwarta już wtedy, to znaczy on tak gorliwie wykonuje tą swoją misję oczyszczenia Moskwy, że aż Pada w konflikt z sekretarzem generalnym. I ten konflikt osiemdziesiątym siódmym roku no kończy się kończy się porażką dla Jelcyna.
Ale osiemdziesiąty dziewiąty rok to reaktywacja jalcyn startuje w wyborach do rady najwyższej federacji rosyjskiej i w moskiewskim okręgu zdobył sobie sympatię wyborców, bo poparło go 89% tych, którzy głosowali i wtedy właśnie wysnuł koncepcję suwerenności Rosji. Czym była ta koncepcja suwerenności Rosji.
To znaczy?
To jest jakby pewna konsekwencja konsekwencja reform reform prowadznych reform politycznych wprowadzanych przez Gorbaczowa, bo w takim państwie jak związek sowiecki to to zwiększenie oddolne zwiększenie samodzielności tak lokalnych organów władzy podmiotów gospodarczych państwowych przedsiębiorstw, ale zwiększenie ich samodzielności i niezależności w stosunku do polityki gospodarki rządu centralnej instytucji centralnego planowania itd. no musi prowadzić do zwiększenia samodzielności republik związkowych. I jeśli gorbaczów inicjuje jednocześnie głęboką przebudowę struktur władzy, to znaczy to się przeprowadzone zostają w osiemdziesiątym ósmym roku wybory deputowanych ludowych na zjazd deputowanych ludowych w zamyśle Gorbaczowa. To ma doprowadzić do wykreowania by nowego organu władzy, który nigdy wcześniej w Rosji nie nie istniał, a mianowicie prezydentury i gorbacza zostaje na to stanowisko prezydenta wybrany. To sprzyja procesowi narastania takiej fali społeczne, aktywności, która wcześniej czy później musi przybrać?
Charakter? No właśnie żądania zwiększenia suwerenności republik poszczególnych jako pierwsze te hasła wysyła są formułowane w Estonii Litwie i Łotwie chyba pierwszą republiką, która przyjmuje deklarację o suwerenności jeszcze sowieckiej Republiki. To jest Estonia, a Rosja czyni to później po Litwie po po Łotwie po kaukaskich republikach.
Ale to jest związane z takim przekonaniem, że narody żyjące w poszczególnych republikach wchodzących w skład związku sowieckiego by nie były w pełni nie były równoprawne, ponosiły niewspółmierne koszty w stosunku do ich rzeczywistego udziału w produkcji w działalności gospodarczej działalności ekonomicznej. I ich hasło suwerenności Rosji oznacza tylko w gruncie rzeczy dla bardzo wielu Rosjan oznacza, że Rosja nie będzie finansować innych republik. Jest w tym element no nacjonalistyczny i to budujesz siła i autorytet wielcyna, ponieważ jeśli wcześniej on krytykował Gorbaczowa, że reformy są zbyt powolne, to zyskiwał poparcie reformatorów moskiewskiej inteligencji, powiedzmy ludności dużych miast zadowolonej z krytyki przywilejów nomenklatury partyjnej, ale szeroki taką szeroką popularność zdobył właśnie dzięki temu, ale on w jakiś sensie, jakby okiełznaną przekonanie wielu Rosjan, że oni jako naród są krzywdzenie. W związku sowieckim no to dla polskiego słuchacza może brzmieć dziwnie, ale, ale tak to wtedy wtedy wyglądało, bo suwerenność Rosji jest przeciwko komu, no jest przeciwko związkowi sowieckiemu, który no jest przez gorbacza przez Jacyna postrzegany jako właśnie taka siła.
Narzucająca Rosji. Największej Republice, jakiś zobowiązania w stosunku w stosunku do innych republik no i jelcy odwoływał się do takiego przekonania, że Rosja łoży środki na Republiki azjatyckie kaukaskie, a jak ogłoszą suwerenność, to właśnie suwerenność będzie gospodarcza, czyli większość majątku wydwożonego w Rosji pozostanie w Rosji będzie wpływała do budżetu republikańskiego. No i Rosja wtedy zacznie żyć zamożniej i bogaciej niż do tej pory.
To ja jeszcze tylko dodam, że 29 maja roku dziewięćdziesiątego został wybrany na przewodniczącego rady najwyższej rosyjskiej federacyjnej socjalistycznej Republiki radzieckiej pokonał ówczesnego premiera Rosja Aleksandra włosowa, którego kandydaturę poparł Gorbaczow, przerzuca nas. Panie prof. Szanowni Państwo już do roku dziewięćdziesiątego pierwszego, czyli na kampanię wyborczą i wybory prezydenckie na urząd prezydenta rosyjskiej socjalistycznej federacyjnej Republiki radzieckiej Jelcyn był kandydatem Demokratycznej Rosji. Już nie jest komunistą już jestkratą. To jest ta pierwsza zmiana, no, a komunistyczna partia związku Radzieckiego, no to jest przeciwnik polityczny, mam przed sobą dokument cele i taktyka KPZR. I czytamy tam następujące 3 rzeczy po pierwsze, zapobiec wyborowi na stanowisko prezydenta Borysa Jelcyna i doprowadzić do wyboru kandydata partii komunistycznej bądź po drugie, zapobiec wyborowi Borysowi Borysa Jelcyna, nie przywiązując wagi do konieczności wprowadzenia swojego kandydata na stanowisko prezydenta lub po trzecie po uznaniu niemożliwości zapobieżenia wyborowi Borysa Jelcyna na stanowisko prezydenta Rosji postarać się maksymalnie wykorzystać kampanię wyborczą w celu osłabienia stanowiska Borysa Jelcyna na prezydenta i umocnienia pozycji partii komunistycznej. No okazało się, że ten pkt 1 części też pkt 2 było nie do zrealizowania, tak były nie do zrealizowania, nie udało się zapobiec wyboru wielcyna na prezydenta, a w jaki sposób usiłowano mu zaszkodzić w tej kampanii wyborczej.
Gdy jelcy został wybrany na jeszcze w dziewięćdziesiątym roku na stanowisko przewodniczącego rady najwyższej. To po pewnym czasie Gorbaczow podjął taką próbę odwołania go z tego stanowiska, znaczy zainicjował, że członkowie rady najwyższej lojalni w stosunku do Gorbaczowa i z nim współpracujący zgłosili projekt odwołania Jelcyna z tego stanowiska, a jednocześnie dziwnym zbiegiem od okoliczności na placu czerwonym odbyła się repetycja tzw parady, czyli pojawiły się w większej ilości czołgi i inne pojazdy opancerzone. Podobno to było przypadkowe i wtedy Jelcyn zrozumiał, że w każdej chwili może być z tego stanowiska odwołanym, a jedynym stanowiskiem, który daje gwarancje. No przynajmniej kadencyjności pełnienia pełnienia tego stanowiska to jest stanowisko prezydenta, które to stanowisko po pierwsze, wprowadził Gorbaczow i został prezydentem związku sowieckiego jeszcze w dziewięćdziesiątym roku, a potem w ślad za Gorbaczowem. Takie stanowiska zaczęto wprowadzać w niektórych republikach związkowych. Chyba bodajże pierwszym, który wystąpił z tym pomysłem był nazerbajewulłtan nazerbajem, który powiedział no jak jest prezydent w związku sowieckim, to my prowadzimy prezydentów w republikach i szybko w Kazachstanie Uzbekistanie go to stanowisko utworzono. Rosja jak widać zwlekała i wtedy właśnie Jelcyn czy ludzie z nim współpracujący tutaj weźmie jego głównym takim doradcą politycznym strategią politycznym wówczas był genadi. burbulis To to być może był jego pomysł, żeby przeprowadzić wybory prezydenta Rosji rosyjskiej sowieckiej federacyjnej Republiki socjalistycznej, ale wyborach powszechnych w powszechnym głosowaniu.
Czyli, a, ponieważ gorbaczo był z wybrany przez zjazd deputowanych ludowych, czyli no nie miał nie miał mandatu elekcji powszechnej i to właśnie to, że te wybory po raz pierwszy zostały przeprowadzone wybory szefa państwa. To znaczy wtedy Republiki związkowej, ale powszechne głosowanie, to rzeczywiście zbudowało niezwykle silną polityczną pozycję Jelcyna i to dało mu kapitał politycznm. No na na kilka lat, to, że on został wybrany w głosowaniu powszechnym, w przeciwieństwie do Gorbaczowa, który został wybrany w takim pośrednim systemie systemie głosowania. Wydaje mi się, że w tych w tych wyborach w dziewięćdziesiątym pierwszym roku no Jelcyn chyba był już jednak faworytem, był najsilniejszym kandydatem no i o tym mówią też i wyniki głosowania.
57 na początku głosów padło na Jelcyna.
I Jelcyna wcześniej próbowano komprommitować, tam, ujawniając szeroko, opisując różne?
No dziwne sytuacje niektóre alkoholowej i na jakiś dziwnych sytuacjach mające miejsce wypadki.
W Hiszpanii tam.
W telewizji Gazeta prawda opisała chyba jakiś jeden z jego incydentów, w których on uczestniczył.ale to w gruncie rzeczy działało na korzyciel cyna wtedy.
Jelcen powtórzę, może tylko jeszcze przytoczę wyniki, panie profesorze, jelcen 57% tak jak mówiłam ryszkow, niespełna 17 i żylinowski nam się pojawia niespełna 8%, choć to było bardzo dużo, bo dawano mu szansę na 1%, więc żylinowowski zaskoczył w tamtej kampanii.
No.
W kilku kolejnychpaniach zaskakiwał rzeczywiście to był to był bardzo charakterystyczny wynik żyrynowskiego, ponieważ to pokazało, że istnieje liczny elektorat ludzi, którzy popro polityka prowadzącego agresywną i negatywną kampanię wyborczą, bo to taki główny główny główny pomysł polityczny żyrynowskiego, to znaczy zniesławiać z innych oczerniać wyzywać.
I.
I to okazało się być dobrym dobrym pomysłem, oczywiście nigdy nie dało mu zwycięstwo, ale zawsze dawało mu dosyć licznetelektorat. I tutaj mówiąc o wynikach, to warto zwrócić uwagę, że kandydat popierany przez Gorbaczowa Wadim baakatyn był na samym końcu on nie od odżyrynowskiego.
Dostał.
Głosów Mikołaj rysszkow był już wtedy nie kandydatem był kandydatem oczywiście komunistycznym, ale nie popieranym przez przez Gorbaczowa, no tylko przez tą część obozu komunistycznego, która także popierała ideę suwerenności.
Rosji.
Oni później utworzyli komunistyczną partię.
Rosyjskiej sowieckiej Republiki socjalistycznej znajdującą się w opozycji w stosunku do Gorbaczowa obóz komunistyczny uległ.
Uległ.
Rozpadowi. I to tłumaczy te wyniki głosowania, znaczy część komunistów głosowała na jercyna, część komunistów głosowała naryżkowa, część komunistów głosowała na wakatina.
W tych.
Próby oskarżania Jelcyna.
O to.
Nadużywanie alkoholu o popadanie w różne dziwne. W związku z tym sytuacje kompromitjącego.
Tak jak powiedziałem, one w ogóle nie dały.
One przyniosły efekt negatywne, ludzie w to, co nie chcą uwierzyć, nie wierzą nawet jeśli fakty mówią coś przeciwnego i nawet pokazanie dowodów nie powoduje zmiany nastrojów, tylko wprost odwrotnie utwierdzenie się, że jelcy nie z obiektem nagonki negatywnej kampanii itd. no i ale w wyborach prezydenckich już Jelcyn kontrolował część mediów już był rosyjski kanał telewizyjny, który prowadził wspierającą go kampanię wyborczą itd. był wyraźnie faworytem. I te wybory i te wybory wygrał, tak jak powiedziałem, to były pierwsze pierwsze powszechne.
Wybory.
Szefa państwa głowy państwa tego w Rosji nigdy wcześniej nie było no i można zaryzykować tezę, że ostatnie, ponieważ już wybory kolejne w dziewięćdziesiątym szóstym roku jednak odbywały się z zastosowaniem.
No.
Szeregu takich dwuznacznych albo po prostu no w ogóle nieuczciwych metod prowadzenia kampanii wyborczej Jelcyna i to silnie wpłynęło na na wynik wyborczej dziewięćdziesiątym szóstym roku.
Profesor włodzimierzsza Marciniak jest moim państwa, gościem słuchają państwo Radia to gefem pierwszego Radia informacyjnego 10 lipca dziewięćdziesiątego pierwszego roku odbyła się po raz pierwszy w historii Rosji. Ta uroczystość objęcia urzędu prezydenta Rosji i po raz pierwszy też głowa państwa rosyjskiego otrzymywała bogusławieństwo patriarchy wszech Rusi. No bo oczywiście komuniści o takie błogosławieństwo się nie zwracali Michaił Gorbaczow przysłał gratulacje. To jest 10 lipca dziewięćdziesiątego pierwszego roku, wybory były 12 czerwca, to my teraz idziemy do drugiej połowy sierpnia tego samego roku, bo oczywiście muszę zapytać o putrzy Jana jewa, kim byli puczyści, dlaczego do tego puczu doszło i jaką rolę odegrał w tym wszystkim Borys jelcen?
W sumie kim byli puczyści. No w sumie najbliżsi współpracownicy Gorbaczowa, tak, bo wiceprezydent Janajew stał na czele organu, który się nazywał?
Państwowym komitetem stanu wyjątkowego oni ogłosili, że, że prezydent Gorbaczow.
Jest.
Chory i czasowo przyjmują jego jego obowiązki.
Ale czy to była reakcja? Panie profesorze, na te propozycje Gorbaczowa, żeby stworzyć związek suwerennych republik radzieckich? To miał być związek, gdzie wspólne miało być wojsko waluta i polityka zagraniczna w pozostałych kwestiach Republiki miało mieć szeroką autonomię? To przeciwko temu Janajew i spółka występowali?
No generalnie rzecz biorąc. Tak.
Warbaciow opracowywał kolejne kolejne projekty przeprowadzenia i no radykalnej reformy systemu politycznego, związku sowieckiego właśnie w kierunku, tak jak mówiłem, zwiększenia samodzielności w tym także republik, zwiększenia samodzieln roli znaczenia.
Przedstawicielskich organów władzy, tzw Sowietów zmniejszenia roli i bezpośredniej ingerencji w życie społeczne aparatów partyjnego komitetów partyjnych itd. projektów nowego układu związkowego było kilka, ponieważ w lipcu dziewięćdziesiątego pierwszego roku ostatecznie zakończyły się niepowodzeniem rozmowy prowadzone przez ekipę Gorbaczowa i ekonomistów z nim współpracujących m.in. Grigorija jawlińskiego na uruchomienie rozmowy prowadzone w sprawie uruchomienia dużego dużego pakietu pomocy finansowej dla związku sowieckiego to przeznaczyły pomocy finansowej przeznaczonej na przeprowadzenie reformy gospodarczej, przeprowadzenie konwersji przemysłu zbrojeniowego itd. on były wstępnie był przygotowany taki projekt dużej dużej pomocy. Oczywiście w formie kredytów.
Mającej.
Ten projekt miał ładną nazwę zgoda na szansę.
I rozmowy na ten temat się załamują w lipcu dziewięćdziesiątego pierwszego roku, ostatecznie gorbaczo wie, że.
Tej pomocy nie dostanie zmusi sobie radzić sam. No będąc już w konflikcie, tak jak powiedziałem, w gruncie rzeczy ze wszystkimi, to znaczy i z zachowawczym skrzydłem w partii komunistycznej, no reprezentowanym, np. przez Mikołaja ryszkowa jako kandydata w rosyjskich wyborach prezydenckich. I z tym radykalnie reformatorskim reprezentowanym przez Jelcyna, czyli ma poparcie jakiegoś kurczącego się.
Pewnego.
Centrum partii komunistycznej kurczący się i on wtedy przygotowuje dosyć radykalny projekt nowego układu związkowego. No przewidujący, że.
Ten układ podpiszą Republiki związkowe i Republiki autonomiczne w składzie wchodzące w skład republik związkowych. No to oczywiście popycha. To jest impulsem do ogłoszenia autonomicznych republik związkowych, np. na Krymie w Naddniestrzu do przyjęcia deklaracji suwerenności przez Czeczenia w granicach rosyjskiej Republiki i czytam wielu innych autonomicznych republik.
Abchaskiej np. w Gruzji itd. itd. Tomasz re negatywnych ten pomysł konsekwencji, ale on chyba rzeczywiście popycha część najbliższych współpracowników Gorbaczowa, a więc to jest wiceprezydent premier, minister obrony szef KGB, minister spraw wewnętrznych.
Szef komisji planowania itd. do do ogłoszenia stanu wyjątkowego i jak i dokładnie był plan polityczny, no to trudno powiedzieć zapewne liczyli?
Organizatorzy, że wprowadzenie sił zbrojnych na ulice Moskwy i innych dużych miast powoduje jakiś efekt szoku zastraszenia. I oni cały czas liczyli, że Gorbaczow przejdzie na ich stronę, że ich poprze.
Grbaczok, uważajmy coś, a krymię prawda ryb w Moskwie.
Był poza Moskwą. No i tak tak się nie stało gorbaczów nie poparł działań tej grupy.
Tymczasem mieszkańcy Moskwy tłumie wylegli na ulice i tysiące ludzi przyszły pod tzw. biały dom wówczas siedzibę rządu i parlamentu rosyjskiej federacyjnej socjalistycznej Republiki radzieckiej. I tam też zdołał dotrzeć pod osłoną osobistej ochrony Borys i Jelcyn i tam wdrapał się na czołg.
No tak no nie to jakiś pojazd opancerzony. No jak się jak się słucha te relacje, to trochę wszystko prawdę powiedziawszy dziwnie wygląda.
Wszystko wskazuje na to, że cała operacja wprowadzenia stanu wyjątkowego w Moskwie jest jakoś przeprowadzana.
Nieudolnie.
Wojsko bardzo powoli jest rozstawiane na ulicach te posterunki?
Żołnierze nie są.
Nie są zaopatrywani w żywność w wodę coś do picia itd. i takie z mnóstwo zdjęć pokazujących, jak to mieszkańcy Moskwy przychodzą z wodą wchodzą na te pojazdy, żeby tam na karmit żołnierzy biednych, którzy głodni godzinami sterczą na swoich posterunkach. Nie mają zmian itd.
nic dziwnego, że w końcu wojskowi przeszli na stronę obywateli.
No w toku w toku coś takiego zaczyna się dziać minister minister obrony Dmitrij jazow, marszałek dmitrijazo w swoich późniejszych wspomnieniach opowiada, że.
Szybko się zorientował, że on się szybko zorientował, że coś się dzieje niedobrego.
Ponieważ, co pewien czas stracił kontakt ze swoim zastępcą generałem graczowem, który, który nadzorował wprowadzanie o nadzorował przeprowadzenie tej operacji w Moskwie miał bezpośrednio dowodzić stanem wyjątkowym w Moskwie, a wiemy, że on już się zaczął kontaktować z jecynem, czyli generaliacja, która, która już, jakby wielokrotnie sparzyła się na podobnych sytuacjach, bo wojsko wysyłano na ulice do rozpędzania demonstrantów debilisi w Baku Wilnie itd. za każdym razem wina i odpowiedzialność zrzucano na dowódców wojskowych, oskarżając ich o to, że to oni podejmowali decyzje tam szefowie okręgów dowódcy okręgów wojskowych garnizonów musieli byli odwoływani, chociaż no decyzje były polityczne i decyzje nie były nie były ich to w Moskwie rzeczywiście oni zaczęli chyba szybko zaczęli grać na 2 fronty i zaczęli się rozglądać, kto wygrywa opowieść o tym, jak jak Jelcyn trafił do siedziby rady najwyższej rosyjskiej rady najwyższej są w 1 budynku. Tam była siedziba prezydenta i rządu rosyjskiego republikańskiego. No jest taka dosyć zabawna, bo on wrócił późno w nocy z Kazachstanu, prowadził rozmowy z nazerbajewem, no i potem długo spał, bo musiał odespć przyjęcie pożegnalne i bardzo późno się obudził, czy jego obuzono. No, mówiąc, że właśnie stan stan wyjątkowy no jest taka opowieść, że oni tam jakimiś bocznymi drogami, korzystając tylko tylko z ochrony osobistej dojeżdżają do siedziby rady najwyższej, no i posterunki wojskowej ich przepuszczają. No to to pokazuje jak ten jak ten stan wyjątkowy był wprowadzany, czyli on w zasadzie był tak wprowadzany, że chyba rzeczywiście musiał się nie udać.
I się nie udał do stolicy, wrócił grobaczow, który wcześniej jak mówiliśmy odrzucił propozycję negocjacji z puczystami, przywódcy rebeli zostali aresztowani, chociaż nie stanęli przed sądem, a w dziewięćdziesiątym czwartym roku na mocy amnestii uchwalonej przez parlament Rosji wyszli na wolność, ale Jelcyn za chwilę doprowadzi do 2 ważnych wydarzeń likwidacja komunistycznej partii związku Radzieckiego i likwidacja związku Radzieckiego no bo przecież związek radziecki na mocy porozumienia Białowieskiego przestał funkcjonować jako bytkoopolityczny. Najpierw likwidacja komunistycznej pracy związku Radzieckiego 6 listopada dziewięćdziesiątego pierwszego roku właśnie dekretem prezydenta Borysa Jelcyna, choć wielcen, likwidując te partie nie posunął się jednak do jakiegoś sądu nad komunizmem. Czy jakieś formy dekomunizacji, a byłym komunistom zapewnił też możliwość miękkiego lądowania funkcjonowania w życiu politycznym gospodarczym i społecznym, no a potem porozumienie białowieckie rzecz jasna. Czy to było tak panie profesorze, że Jelcyn, który nie mógł formalnie pozbawić władzy Gorbaczowa, postanowił zlikwidować państwo, na którego czele Gorbaczow stał, czyli związek radziecki?
No taki taki wniosek się oczywiście narzuca. No tylko trzeba sobie zdawać sprawę, że no związek sowiecki się rozpadał po prostu.
Po puczu. No dla.
Dla funkcjonowania tego typu struktury struktury totalitarnej to fiasko fiasko wprowadzenia stanu wyjątkowego, a fiasko na skutek tego, że struktury, które mają to wprowadzać po prostu robią, to byle jak mówiąc, tak potocznie. No jest niezwykle się czynnikiem niezwykle silnego.
Jest silnego kryzysu.
Po puczu nie działa rząd, związku sowieckiego nie ma rady ministrów nie ma premiera.
Zostaje utworzony taki tymczasowy organ między republikański komitet gospodarczy, który ma pełnić funkcję funkcje rządu, ale nie ma rządu, działają niektóre niektóre ministerstwa niektórzy ministrowie, ale ministerstwa są obsadzane na takiej takiej zasadzie, że powołuje prezydent związku sowieckiego na te stanowiska, ale musi mieć parafkę o prezydenta Rosji i Gorbaczow podejmuje próbę powołania nowego ministra obrony. No bo marszałek jaz jest aresztowany.
No i się nie zgadza i Gorbaczow musi mianować innego musi negocjować z jelcynem, kto będzie ministrem obrony. Ta struktura się sypie po prostu.
A przyjęcie deklaracji suwerenności, o której wcześniej mówiliśmy, to spowodowało m.in. potem przyjęcie szeregu ustaw dotyczących suwerenności gospodarczej, na mocy, których Rosja nie odprowadzała do budżetu związku sowieckiego środków, tylko je zatrzymywała dla siebie i tylko określony niewielki procent odprowadzała do budżetu. Związku sowieckiego. W związku z tym w sierpniu wrześniu dziewięćdziesiątego pierwszego roku kasa jest pusta prezydent związku sowieckiego michaiłów gorbaczów pensję pobiera z budżetu rosyjskiej i sowieckiej i federacyjnej Republiki socjalistycznej. Urząd prezydenta jest utrzymywany ze środków, które mu przekazuje Ministerstwo Finansów Rosji, bo on nie ma własnych środków. Krótko no ilust to ilustruje tezę, że związek solicki się rozpada. W związku z tym i jelcy no w gruncie rzeczy zbiera to, co się co się da z tej walącej się walącej się konstrukcji, ale rzeczywiście no powstaje takie wrażenie? Że.
Że doprowadza do rozpadu związku sowieckiego. No ale w 1 Moskwie nie może być 2 prezydentów.
I o zdaje się 1 mówiliśmy już o tym, panie profesorze, że Jelcyn wielokrotnie zmieniał swój wizerunek i był ten moment, kiedy był demokratą. Zastanawiam się, kiedy jest ten moment, kiedy demokratą być przestaje pan wspomniał o kampanii dziewięćdziesiątego szóstego roku, która nie była do końca uczciwa, ale oczywiście był jeszcze pucz Konstytucyjny dziewięćdziesiątego trzeciego roku. No i to nie jest chwalebna karta Borysa Jelcyna.
No to na pewno, ale to w ogóle nie jest chwalebna karta Rosji.
W skrócie, o co poszło.
W rzeczy poszła, ale poszło o to, że ten system instytucjonlny, który z żywiołowo kształtował się w toku w toku długotrwałego kilkuletniego kryzysu, był pełen pełen wewnętrznych sprzeczności i konfliktów, a w rosyjskiej kulturze politycznej, jakby wszyscy uczestnicy tego tego konfliktu dążą zdobycia władzy pełni władzy. No i najkrócej rzecz ujmując rada najwyższa z nowym już przewodniczącym po jelcynie został nim mrózłan hasbułatow dążyła do podporządkowania sobie rządu i urzędu prezydenckiego, a prezydent jelcy.
Odwrotnie dążył do podporządkowania sobie.
Rady najwyższej parlamentu i rządu.
No i w tym w tym konflikcie no wygrał wygrał prezydent na skutek. No chyba większych talentów politycznych i większej umiejętności rozegrania tego KON konfliktu, ale w rękach urzędu prezydenckiego było skupionych znacznie większe instrumentów, a przede wszystkim instrument siły.
Niż w rękach rady najwyższej i ona ten konflikt konflikt przegrała. Wydaje mi się, że obie strony są w równym stopniu za ten konflikt odpowiedzialny. No w gruncie coś w rodzaju krótkotrwały wojny domowej.
W centrum miasta, która pociągnę szturmę siedziby rady najwyższej, no pociągną za sobą również się szacuje liczby ofiar śmiertelnych, ale no są różne szacunki. No można tak ostrożnie mówić około 200 200 osób, ale są im wyższe wyższe dane w toku tego konfliktu i jelcy po prostu anulował konstytucję swoim dekretem słynnym dekretem 14 00 i brutalny sposób ten konflikt wygrał.
Dziewięćdziesiąty szósty rok 2 wydarzenia kampania wyborcza i jelcen zostaje wybrany na prezydenta pras drugi w drugiej turze nad zjuganowem 54 do 40%, ale też wojna w Czeczenii.
No właśnie, to wydaje mi się to jest to są to może największym stopniu obciąża Jelcyna, dlatego że próba próba podporządkowania pierwsza próba podporządkowania sobie życzenii nieudana całkowicie, która kończy się całkowiciełkowitym fiaskiem. To jest już dziewięćdziesiąty pierwszy rok wrzesień, a próba zajęcia Groznego przerzucenia tam wojsk powietrzno desantowych rosyjskich ona się kończy fiaskiem kompromitacją itd. ale to już jest wyraźny wyraźny sygnał pokazujący ku czemu ta nowa jeszcze nie przepła władza może dążyć. To znaczy właśnie stłumienia samodzielności.
Poszczególnych republik.
Na najbardziej w tym procesie była zaawansowana czyczenia.
I potem została też podjęta kolejna nieudana próba w Czeczenii. Użycia siły i wydaje mi się, że te zjawiska, w których mówimy, to znaczy rozpędzenie rady najwyższej obalenie konstytucji rozpędzenie władzy rady, najwyższej zdobycie jej siedziby siłą dziewięćdziesiątym trzecim roku i wojna w Czeczenii to są zjawiska bardzo silnie ze sobą związane. To jednak to to jednak właśnie Jelcyn czy użył siły zbrojnej przemocy jako instrumentu politycznego wykorzystywanego ze rozwiązywawaniu sytuacji kryzysowych.
No i to, że to często robili ci sami ludzie dzieci sami oficerowie ci sami generałowie, no to też nie jest.
Nie jest nie jest przypadkiem.
Wojna z Czeczenią i wydaje mi się, że jest moim zdaniem jest bezpośrednią prostą kontynuacją rozpędzenia rady najwyższej w dziewięćdziesiątym trzecim roku.
Ta druga kadencja Jelcyna to są właściwie złe rządy jelca i wszystko co złe wówczas działo się w Rosji z jelcynem i z jego familią było przez Rosjan kojarzone. To Konto Jelcyna obciążono i spadkiem poziomu życia w Rosji korupcją i bezkarnością mafii i spadkiem pozycji Rosji na arenie międzynarodowej. Rzecz jasna w piątek 31 grudnia roku dziewięćdziesiątego dziewiątego Jelcyn zrzekł się funkcji prezydenta, a pełniącym obowiązki prezydenta do czasu rozpisania wyborów został wtedy jego nominat. Władimir Putin i po śmierci Jelcyna zapytano gleba Pawłowskiego jednego z czołowych kremlowskich politologów, co było największym najważniejszym osiągnięciem Jelcyna i Pawłowskim odpowiedział w interesujący sposób, bo odpowiedział tak przekazanie władzy Władimirowi Putinowi. I myślę, że pan by się chyba z Pawłowskim zgodził, zważywszy na to, co pan panie profesorze, odpowiedział powiedział ojlcynie na początku rząd właściwie swoimi rządami, jakby utorował ścieżkę dla takiego Władimira Putina.
No to nie to trudno by nie wiem, kiedy Pawłowski tą opinię swoją sformułowałą.
Śmierci Jacyna i jelcen zmarł w 2000.
Śmierci Jelcyna. No tak, ale on jeszcze wtedy był jeszcze jakieś nadzieje, kładł na wiązał wiązał z Putinem Jelcyna, oskarżany wszystko, gdy był przygotowany jak oskarżenia i była próba przeprowadzenia tzw impimentu przez dumę państwową. To jeden z punktów oskarżenia był taki, że kryzys demograficzny. To też jest wina Jelcyna, próbowano go oskarżyć odpowiedzialnością, że spadek przyrostu narutalna naturalnego w Rosji trwający tam od końca lat sześćdziesiątych. To jest to wina wina Jelcyna, cały okres rządu wielcyna to są niskie ceny na surowce energetyczne. To jest stały deficyt budżetowy, deficyt budżetowy w budżecie centralny znaczy rosyjs sowieckim, a potem rosyjskim to zaczyna tak gdzieś od osiemdziesiątego siódmego roku i dopiero dopiero w 2000 2001.
Udaje się.
Wypracować deficyt w budżecie, ale to tylko dzięki wzrostowi cen na ropę naftową gaz itd. Jelcyn rządził zupełnie innych warunkach. Putin jest beneficjentem po prostu zmiany koniunktury międzynarodowej, ale także beneficjentem niektórych rozwiązań ekonomicznych, które zostały wprowadzone w sposób brutalny z ogromnymi kosztami społecznymi w okresie prezydentury ilcyna.
Więc, ja bym tak nie przesadzał.
Z takim czarnym obrazem.
Jelcyna.
Pawłowski jest jednym z propagandzistów.
Putina?
We wrześniu dziewięćdziesiątego dziewiątego roku publikuje artykuł, w którym pisze, że Rosjanie są niezdolni. Do.
Stworzenia państwa stworzenie państwa jest dla Rosjan wysiłkiem zbyt trudnym, dlatego w Rosji musi być ustanowiona. Jak to powiedział pedagogiczna, dyktatura, które nauczy Rosjan demokracji takim na czele państwa powinien stanąć płk Władimir Putin pisze gleb.
Pawłowski.
I teraz to jest tego tego typu sposób.
Myślenia i wojna.
Też w dużym skrócie Rosji z Ukrainą. No jest jest konsekwencją tego sposobu myślenia i narzucenia narzucenia tego sposobu myślenia.
Wyznaczenie.
Trudno jest mi powiedzieć, jaki miał wpływ osobiście Borys Jelcyna, wyznaczenie akurat Putina, aczkolwiek oczywiście to była jego decyzji, ale na podstawie tego, co mu najbliższe otoczenie podpowiadało.
Wtedy w dziewięćdziesiątym dziewiątym roku było 3 pretendentów czy branych pod uwagę kandydatów siergiejstiepaszyn, który króciutko był przed Putinem, premierem przez miesiąc Nikołaj aksjonienko, który wtedy był pierwszy wicepremierem i władzimir Putin i wybór był typowo rosyjski. To znaczy wybrano tego, który nie chciał i na zasadzie, jakby no najgłupszy z tych 3, bo sądzono, że on się będzie można tak jak w rosyjskiej bajce i wannduraczok został wybrany, że będzie się można będzie nim manipulować, że, ponieważ nie chce to się go da. To się go uda później odsunąć. No i on oczywiście wszystkich wszystkich ograł no i musiał wymyśleć jakieś uzasadnienie dla, dlatego że dla swojej prezydentury, a tym uzasadnieniem zajmował się właśnie cytowany przez panią redak dyrektor.
Dyrektor gleb. Pawłowski.
I tu stawiamy kropkę, jeżeli chodzi o historię Jelcyna, bo już nam się zaczyna historia Władimira Putina? Prof. Włodzimierz Marciniak, sowietolog ekspert do spraw Rosji, były ambasador Polski w Moskwie, był moim państwa. Gościem dziękuję, panie profesorze, za rozmowę.
Dziękuję bardzo, dziękuję.
Państwu dziękuję za wspólnie spędzony czas audycji wydawała małguszata wałczyńska rozmawiała Karolina Lewicka. Zapraszam oczywiście na powrót do przyszłości już za tydzień dobrej nocy. Zwiń «

Nazywano go Buldożerem. Jak Borys Jelcyn został prezydentem?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 13:00

Najnowsze Podcasty

Scenariusz 5. Rząd mniejszościowy opozycji z poparciem Konfederacji

''Marsz Miliona Serc pokazał, że ludzi, którzy mają dość szczucia w Polsce jest ogrom''

''Wera wie, że świat potrafi zranić'. Zyta Rudzka z Literacką Nagrodą Nike 23'

"Komedie Arystofanesa dobrze pokazują, o co chodziło starożytnym greckim prawnikom. Rozprawa była wtedy rodzajem teatru"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL