Jak odbierano teorię heliocentryczną Kopernika w Anglii epoki Szekspira?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Rozwiń » Przedpo południe Radia tokefem przemysłaowiwańczyk kłaniam się państwu wydawcą tej audycji jest Bartłomiej Pograniczny, a jej realizatorem Szymon Bauta pierwszą moją rozmówczynią jest pani dr Barbara Bienias z Instytutu historii nauki polskiej Akademii nauki. Dzień dobry. Kłaniam się pani, dzień dobry panom, dzień dobry państwu. Wrócimy teraz do do wydarzenia przed kilku dni. Dokładnie z ubiegłego tygodnia, kiedy to w ramach obchodów roku Mikołaja Kopernika odbył się światowy Kongres kopernikański w części krakowskiej, trzydniowa impreza, w której pani także brała udział i może najpierw nadajemy kontekst naszej rozmowie nim przejdziemy do do szczegółów i tym, o czym mówili prelegenci, którzy się do Krakowa zjechali. Powiedzmy o samym roku kopernikańskim i jego obchodach?
Światowy Kongres kopernikański to jest inicjatywa, która została zapoczątkowana przez 4 jednostki akademickie 3 uczelnie Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie. I mój Instytut Instytut historii nauki Polskiej Akademii Nauk właśnie, żeby uczcić 550 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, jednocześnie rok ten rok 2023 został ogłoszony przez Senat rokiem Mikołaja Kopernika i właśnie w tych jednostkach osoby odpowiedzialne za przygotowywanie przygotowywanie Kongresu zdecydowały, że po oficjalnym rozpoczęciu w 19 lutego, które miały miejsce w Toruniu, odbędą się 3 konferencje 3 spotkania, które kolejno jak już teraz wspominaliśmy na początku pierwsza osłona odbyła się w Krakowie. W zeszłym tygodniu następna jest za niecały miesiąc w Olsztynie. Natomiast kończymy tegoroczny obchody i światowy Kongres spotkaniami i kilkoma konferencjami naukowymi we wrześniu w Toruniu.
Przechodząc teraz już do samego Mikołaja Kopernika. No też chciałbym byśmy porozmawiali, nieco pozwoli pani, że zadam pytanie dotyczące wciąż wielkich emocji, jakie budzi nauka Mikołaja Kopernika nauki Mikołaja Kopernika, bo powinniśmy to nazwać sposób, w jaki one ewoluowały, w jaki sposób rozprzestrzeniały się po świecie, w jaki sposób też radziły sobie jego nauki z przeciwstawnymi teoriami, którym przez wieki hołdowano. To jest pewien fenomen musi pani przyznać?
Oczywiście, to znaczy te nasze rozważania, które zapoczątkowaliśmy debatami w Krakowie, pokazują, jak ważna jest myśl Kopernika, jak wiele musiała pokonać trudności właśnie w tym, w jaki sposób świat był rozumiany przed Kopernikiem. I wtedy, kiedy jego wielkie dzieło obrotach powstawało jego teoria paliacentryczna, która się rodziła przez przez kilka lat i potem to dzieło powstawało do ostatecznego wydania w 1500 czterdziestym trzecim roku. Natomiast idee kopernikańskie to nie są tym rozumieniu, w jakim to zostało przedstawione na kongresie w Krakowie, tylko te idea astronomiczne, to znaczy to bardziej chodzi też o sposób myślenia filozofa szesnastowiecznego, który musiał stawić czoła nie tyle problemom astronomicznym, tylko sposobowi myślenia o świecie. I tutaj ta część filozoficzna miała oddawać pewien pewien sposób patrzenia na świat właśnie na przełomie piętnastego szesnastego wieku, gdzie próbowaliśmy się skupiać na tym, jak właśnie w tej części kosmologicznej, jak w sposobie myślenia o świecie nauki Kopernika, przez również kolejne dziesięciolecia po ukazaniu się do rewolucji anibus w Europie. Również tutaj na ziemiach polskich zmieniały i kształtowały na nowo obraz świata, ale ten sposób myślenia o właśnie światpoglądzie. O tym, w jaki sposób w ogóle człowiek odnajduje się w pewnych nowych realiach po tym, gdy pewne stereotypy czy pewne pewne utarte schematy zostają wzburzone, przywiódł nas aż do wieku dwudziestego do takich współczesnych teorii kosmologicznych do pewnych reministencji, zwłaszcza w trzecim dniu Kongresu dotyczących tych obchodów 50 lat temu również w Krakowie pięćsetnej rocznicy urodzin, gdzie zastanawialiśmy się, jakie jest jakaś relacja człowieka ze światem. W jaki sposób my się w tym świecie określamy, co stanowi o naszych jakiś świadomościach o naszym sposobie postrzegania świata, więc tych refleksji było bardzo dużo, jeśli chodzi, zwłaszcza o tę część filozoficzną i Mikołaj Kopernik był potraktowany tutaj jako pewnego rodzaju klucz do szerszej refleksji. Na tym, czym jest nauka w jaki sposób tworzymy nauka, w jaki sposób nauka powinna być stworzona w sposób niezagrożony nieskrępowane, a jednocześnie w jaki sposób może inspirować następne pokolenia pokolenia badaczy i te słowa kryzys rozwój progres.
Ale też pewnego rodzaju niepokoje związane z tym, jaki jest miejsce człowieka w świecie, również w świecie obecnym przewijały się przez wszystkie te debaty przez 2 dni debat filozoficznych, ale nie tylko, ponieważ drugą częścią, która, która została poruszona w Krakowie, były debaty ekonomiczna i ekonomiczna. Nie właśnie w kontekście stricte historycznym, mimo bardzo dobrego wykładu profesora bochenka, które jest autorem nowej książki, właśnie o ekonomii Mikołaja Kopernika i oprawach rządzących, pieniądzem, które Mikołaj Kopernik również wystosowywał, ale właśnie w takim przybliżeniu współczesnym bardziej i wszędzie we wszystkich tych rozmowach, których mogliśmy wysłuchać w Krakowie pojawiał się pewien z 1 strony niepokój. O no wszystkie te sytuacje, które jak wiemy, determinują nasz świat, obecny również finansowe, ale nie tylko, a z drugiej strony pokazujący pewien rodzaj szukania właśnie rozwiązań szukania również w tych starszych rozwiązania jakiegoś pomysłu na to, w jaki sobie w sposób poradzić sobie ze światem światem. Obecny.
Od kiedy tak na dobre czy w ogóle da się taką cezurę postawić Mikołaj Kopernik nie był postrzegany jedynie jako astronom, ale jako myśliciel, którego teoria systemu heliocentrycznego stała się przyczynkiem też do rozwoju. No myśli filozoficznych i tych kolejnych teorii z tym związanych.
Jeśli chodzi o teoria filozoficzne, teorię kosmologiczne jeszcze stricte związane zastanawia to działo prawie równolegle do wydania do wydania dzieła, to się działo już w wieku szesnastym bardzo mocno zostały te kwestie właśnie kosmologiczne. Są to ufilozofowane w wieku siedemnastym chociażby wśród myślicieli francuskich Kartezjusza, a dalej już potem Woltera, więc te rzeczy rzeczywiście niedługo po wydaniu do rewolucyjnyj puste kwestie kosmliczne zawsze miały ten wydźwięk filozoficzne. Zresztą mówimy o filozofii przyrody, jeszcze w tym czasie, co nazwalibyśmy jakimiś naukami naturalnemi świata naturalnego. Natomiast czy później doprowadzające to do rozumienia praw fizyki i do rozwoju tych nauk w rozumieniu współczesnym, więc to się dzieje prawie, jednocześnie, ale jeśli mielibyśmy powiedzieć, jak bardzo później te inne dokonania Mikołaja Kopernika znalazły uznanie, no to bardzo zależy od tego, kto tego Kopernika czyta i o wielu tych dokonaniach zapominaliśmy, albo nie wiedzieliśmy. To jest np. kwestia dotycząca jego praktyki medycznej i tego, w jaki sposób przez wiele lat mikłaj Kopernik na Warmii medycyna praktykował te rozważania m.in. i tego, w jaki sposób jego rozwiązania i jego pisma czy jego praktyka bardziej co o tym możemy powiedzieć na podstawie zachowanych dokumentów będą poruszane właśnie na jednej z konferencji wrześniowych w Toruniu, więc można powiedzieć, że pewne te wielopoziomowość działań Kopernika co jakiś czas odkrywamy na nowo, natomiast to, że był wielkim matematykiem, wiedziano od początku, bo nawet wśród osób, które jego teorii haliocenttrycznej nie uważały za realny obraz wszechświata, był nawet nazywany wśród swoich, powiedzmy przeciwników posmologicznym księciem matematyki, ale o jego innej działalności bardzo długo bardzo długo nie widziano lub nie przypisywano specjalnej wagi. To znaczy prawo chociażby tutaj wspominane w tym wykładzie profesora bochennka nazywane dzisiaj prawem Kopernika gryszama dotyczy zające wypierania złego pieniądza przez lepszego pieniądzea przez gorszy jest prawem. Wymyślonym znaczy opracowanym przez Kopernika odkrytym przez Kopernika, które na prawie kolejne stulecie zostało zapomniane i potem właśnie bardziej było znane jako prawo Thomasa graszama angielskiego m.in. twórcy giełdy w Londynie, dopiero później z czasem zaczęto poznawać pisma Kopernika. Z czasem, kiedy zaczyna je również odkrywać w różnych w różnych zbiorach archiwalnych i dopiero później po wydaniu czy po opracowywaniu poszczególnych tych dzieł już w dwudziestym wieku można było wysnuwać więcej wniosków na temat tego, jaką naprawdę, jaki naprawdę wkład Mikołaj Kopernik wniósł do nauki światowej nie tylko astronomicznej.
Za chwilkę wracamy do naszej rozmowy, pani dr Barbara Bienias jest z nami reprezentująca Instytut i historii nauki Polskiej Akademii Nauk teraz skrót informacji przed państwem to jest przed południe Radia TOK?
Wracamy do naszego przedpołudniowego programu Radia tokfm jest z nami. Pani dr Barbara Bienias z Instytutu historii nauki Polskiej Akademii Nauk. Kłaniam się, pani doktor ponownie.
Ja również.
Światowy Kongres kopernikański jego Krakowska część jest przyczynkiem do naszego spotkania przy mikrofonie też rozmowy o Mikołaju Koperniku, nie tylko jako astronomii, ale także filozofię myślicielu też mocno poważanym myślicielu w Europie, zwłaszcza wracając do szesnastego wieku i przenosząc się do Anglii. Tam dostrzeżemy pewien przełom, ale może o tym za chwilę w pierw jeszcze naszym słuchaczom objaśnimy, jak przebiegał ten Kongres w Krakowie. Ta jego druga część była dość istotna, a miała pani w nim w tej drugiej części dość znaczący udział?
Tak podczas drugiego dnia obchodów krakowskim miałam przyjemność poprowadzić jedną z debat w panelu filozoficznym. Cały ten dzień był bardzo intensywne i bardzo ciekawy zastanawialiśmy się tego dnia m.in. jak Kopernik widział świat, co był kształtowało w jaki sposób te pewne nawyki myślowe, które były obecne za jego czasu mogły wpływać na rozwój jego nowych. Jak wiemy później przełomowych teorii, ja w panelu zatytułowanym nauka i rozwój poglądów światopoglądów zastanawiałam się z moimi wspaniałymi gości profesor pomelągosi z uniwersytetów w Teksasie i profesorem owana sama koppianm z harwardu nad tym, w jaki sposób nasz nauka może wpływać na nasz sposób postrzegania świata nie tylko nauka Kopernika. Profesor gosin zaprezentowała bardzo poetycki sposób, w jaki sposób to, że postrzegamy świat właściwie rozgrywa się wszystko w naszym umyśle, ale również nowe nowe idee. W tym wypadku rozmawialiśmy o szczególnie przełomach w historii astronomii, znajdują swoje odzwierciedlenie w kulturze, głównie w literaturze i w sztukach w sztukach plastycznych okazywaliśmy również w jaki sposób właśnie taki sposób patrzenia na naukę o gwiazdach przez Mikołaja Kopernika wpływał na już utarte poglądy np. dotyczące astroologii, która bardzo długo była utrzymywana za część astronomii. I jak ostatecznie ten coraz bardziej nazwijmy to matematyczne podejście do astronomii mogło wpłynąć na zmianę i zakończenie pewnych powiedzmy sposobów myślenia czy ram myślowych, który, które były prezentowane bardzo długo przed przed Kopernikiem. I znaleźliśmy się, czy jest jakiś punkt, który pozwalałby nam na zrozumienie, kiedy ten nasz światopogląd z takiego nieco uproszczonego stawał się coraz bardziej naukowy, kiedy staraliśmy stawaliśmy się bardziej otwarci na to, co jest nam proponowane i w dalszych częściach tych debat. Cały czas zastanawialiśmy się nad tym, czy to rzeczywiście są rewolucje, kto postrzega te zmiany w sposobach myślenia jako rewolucję, czy one się pojawiają właśnie w momentach jakiś krytycznych, czy czy muszą się wydarzyć jakieś jakieś wielkie przełomy? Czy to wszystko dzieje się w jakiś taki sposób trochę podskórne? Czy to gdzieś nas wszystkich jest i my dążymy w jakiś sposób do tej zmiany. To był bardzo moim zdaniem ciekawe ciekawe spojrzenia i wrócę jeszcze do tej myśli, którą, którą pojawiała, którą, o, którym mówiłam na początku wydaje mi się, że Kopernik jest i pewnie być może w następnych osłonach również tak będzie będzie takim punktem wyjścia do głębszej refleksji. Nad jak dzisiaj postrzegamy pewne paradygmaty naukowe, w jaki sposób radzimy sobie z pewnymi kryzysami i być może pomoże nam to znaleźć jakimś takim spojrzeniem troszeczkę w lustro spojrzeniem też w przeszłość lepszą optykę. Czy le lepsze rozwiązania niektórych spraw?
No to teraz przejdźmy już precyzyjnie do tego spojrzenia na wszystko to, o czym mówił Mikołaj Kopernik, co pozostawił w swoich dziełach w Anglii szesnastowiecznej, bo pani też się tym zajmuje i z tego, co wiem, jest to pani pasją. Trzeba chyba przyznać otwartym tekstem, że Anglii Anglia była pierwszym przepraszam krajem europejskim, który tak szeroko szeroko przyswoił i też propagował myśli kopernikańskie dotyczące dotyczące tego, jak wygląda wszechświat?
Tak, rzeczywiście tak jest w Instytucie naszym prowadzimy badania pod kierunkiem prof. Jarosława włoarczyka. To też właśnie wczesnej recepcji heliocentryzmu w Anglii wagnie poki elżbietańskiej i wczesnejkobińskiej mam przyjemność współredagować traktat astronomiczny Edwarda graszama astrologa medycznego wraz z prof. Włodarczykiem traktat jest zatytułowany astrosteron, czyli traktattu upadku planety. Jest to właśnie jedno z dzieł dobyszek Spira, w których w, których Kopernik, chociaż nie wymienione właściwie ani razu z imienia ani jego dzieło jest osią wszystkich rozważań i właśnie rozważań dotyczących no prawdziwego, jak uważa beszam układu świata właśnie wg teorii Kopernika, ale to jest rok 1600 trzeci, kiedy ten rękopis powstaje, to jest dalej bardzo wcześnie, to jest epoka przed teleskopowa. To jest kilka lat przed pierwszymi obserwacjami właśnie teleskopowymi. To masa chriota właśnie kolejnego Anglika i oczywiście Galileusza obserwacji Księżyca, m.in. pierwszych i w Anglii ten pewien proces asymilacji teorii Kopernikańskiej pojawia się już w połowie szesnastego wieku, więc dość szybko po ukazaniu się do rewolucjani, bo w latach siedemdziesiątych na samym początku Kopernik jest już wprowadzony teoria Kopernika, wprowadzona jest już do Uniwersytetu Box sport i kabrić wykłada, chociaż tam jeszcze niekoniecznie wszyscy ją w jakiśkolwiek sposób przyjmują. Natomiast oczywiście te założenia matematyczne są znane są znane w całej Europie zachodniej i komentowane szeroko, natomiast zaczyna się pewien przełom, ponieważ w 1500 siedemdziesiątym szóstym roku pojawia się w takim bardzo popularnym prognostyku kalendarzu nawet astrologicznym dodatek toomasaixa, który jest pierwszym anglojęzycznym tłumaczeniem fragmentów pierwszej księgi derewolucjonibus i pewnym objaśnieniem systemu heliocenttrycznego, a także pojawia się tam taki bardzo piękny diagram, w którym właśnie ziemia nie jest już centrum wszechświata. Tylko słońce ziemia jest jedno z planet krążących wokół słońca, a jeszcze do tego dodany jest to troszeczkę już szerzej nawet idąc niż Kopernik. Taki piękny obraz rozsypanych z rozsypanej sfery gwiazd stałych, czyli jakby w stronę nieskończonego nieskończonego wszeświata, który wcześniej jak państwo być może pamiętają, był takim zamkniętym bardzo skoncentrowanym, posiadającym sztywne sfery w teorii geocenttrycznej tolelemejskiej. To już odtolemausza i teraz to dzieło dziełko właściwie pojawia się w bardzo wielu egzemplarzach kalendarza astrologiczne, almanachy były takimi kalendarzami, które się znajdowały prawie w każdym domu. To były bardzo tanie książeczki, które nam pomagały zrozumieć w tamtym okresie, trochę jak takie kalendarze, prawda, które wyszaliśmy sobie na ścianach, mówiąc o tym, kiedy są i kiedy najlepsze są pory do tego, żeby coś zrobić w jaki sposób w zakonywać zabiegi medyczne nabierające takie stricte astrologiczne. Również przepowiednie nadaną porę roku.
I jako dodatek właśnie pojawiające się tutaj teoria Kopernika musiała wzbudzić również zainteresowanie, ponieważ pojawia się również w języku, który może trafić do szerszej publiczności. To nie jest już łacina i tak książeczka pojawia się w bardzo wielu egzemplarzach, ale również w bardzo wielu wydaniach o 1000 między 1500 siedemdziesiątym szóstym, a 1600 piątym rokiem. To jest to jest prawie 10 10 wydań. I tutaj upatrujemy pewnego pewnej przyczyny, dlaczego w Anglii w tamtym okresie teoria Kopernika znajduje zwolenników, a przynajmniej, że jest szeroko dyskutowana. To znaczy jeśli poza diksem poza niektórymi wykładowcami uniwersyteckimi czy właśnie osobami, które mająszeroką wiedzę i sieć kontaktów, jak to mas hariot czy właśnie William Gilbert, również jeden z wczesnych popleczników toii Kopernika, choć jeszcze w tych jego dziełach wydanych dopiero się później dowiadujemy o tym, na jaką skalę rzeczywiście on system Kopernika mógł popierać. To pojawia się właśnie taki Edward greszam, który jest, który jest nie jest profesorem, nie jest nie zna prawdopodobnie właśnie tych wielkich tego wielkiego dzieła po łacinie być może uczęszczał na wykłady w kembli. To podejrzewamy i tam być może się z nią zaznajomił, albo miał właśnie przyjaciół wśród profesorów, ponieważ muszą i w ten sposób, w jaki sposób zaznajamia się z teią kopernikańską. Natomiast dalej jest dla nas pewną zagadką, dlatego, dlaczego w taki sposób ją asyminuje i w taki sposób dzieli się potem z czytelnikami w astrosteronie tymi poglądami i uważa je w pełni za prawdziwy.
Za chwilkę wracamy do naszej rozmowy, pani dr Barbara Bienias jest z nami teraz skrót informacji przed państwem. To jest przed południe Radia.
Kolejna odsłona naszej rozmowy w przedpołudniu Radia tokfm jest z nami dr Barbara Bienias z Instytutu historii nauki Polskiej Akademii Nauk kłaniam się ponownie.
Witam państwa, ponownie i tak.
Krakowski światowy Kongres kopernikański, jego Krakowska odsłona stała się przyczynkiem do rozmowy i też dyskusji o tym, a właściwie pani wykładu pani doktor jak w Anglii szesnastowiecznej akceptowano te nowe zasady kosmologii, bo one wówczas tak były nazywane coraz śmielej wchodziły one jako przedmiot teorii wykładanej. Tak w Oxfordzie jak i w kemblicz mówiliśmy o tym, że Anglia przede wszystkim znaczy pani zdaniem miało, to związek z tym, że w Europie dość sceptycznie podchodzono do tego ze względu na religię. Kraje katolickie w mniejszym stopniu protestanckie, nie skore były przyjmować do wiadomości teorii kopernikańskich?
W pewnym sensie tak, ale to się nie wiązało jeszcze z tym, co czasami bardzo powszechnie myślimy, co łączymy w pewien sposób z inkwizycją. Czy z tym, że dopiero muszę to państwu przypomnieć w 1600 szesnastym roku derewoluconibus jest wpisany na Indeks ksiąg zakazanych i tutaj jakby upatrujemy się, że wtedy dlatego było ciężko przyjmować te teorie Kopernika, natomiast widzimy, że ta teoria ma swoich zwolenników, jest bardzo popularna, dużo wcześniej, a nawet wpisanie czy wciągnięcie dzieła Kopernika. Na Indeks nie spowodowało od razu, że przestaną go czytać lub, że były za to jakieś wielkie kary, owszem, później pojawił się sposób, w jaki cenzury inkwizycyjnej, to w jaki sposób trzeba było pewne fragmenty usunąć, ale w dalszej ciągu nie łączyłabym tego stricte z jakimiś zakazami instytucjonalnymi. Oczywiście łatwiej było w kraju protestanckim niż katolickim przyjmować pewne założenia, czyli to najważniejsze niezgodne z biblią, to znaczy to, że ziemia się porusza, a nie jest centrum wszechświata. I pewne argumenty właśnie z biegli również w krajach protestanckich luterańskim chociażby samego Lutra czy Filipa melachtona przeciwko tej wizji wizji świata tej heliocenttrycznej w wizji świata. No brało się stąd, że litera pismo mówi co innego, czyli że w Biblii nigdzie nie ma nic na ten temat wręcz przeciwnie jest kilka fragmentów, które wskazywałyby, że to właśnie koniecznie słońce się porusza, a ziemia jest nieruchoma. Natomiast co robią wtedy również protestancy, przecież zwolennicy teorii Kopernika, który dalej są bardzo religijni. Co warto podkreślić, oni po prostu proponują coś takiego, co na co moglibyśmy nazwać właściwą egzegwezą, właściwym odczytaniem pisma Świętego. Oni często patrzą na te same fragmenty, na które patrzą powiedzmy przeciwnicy teorii Kopernika i wyczytują w nich troszeczkę inne sens. Np. wracając do języków oryginalnych czy chociażby hebrajskiego i mówią powiedzmy po hebrajsku, ten fragment znaczy to i to i wcale nie znaczy, że ziemia jest nieruchomo przymocowana do jak do pewnego miejsca w świecie. To tylko znaczy to, że nie może się zsunąć nie może upaść, ale niekoniecznie w sensie fizycznym i w taki sposób bronią dalej teorii Kopernika, wobec wobec pisma Świętego, więc oczywiście możemy powiedzieć, że w Anglii było to troszeczkę łatwiejsze, bo np. nie było jurysdykcji kościelnej. Tak my jesteśmy już wtedy w czasach, kiedy związki kościoła anglikańskiego z kościołem katolickim nie istnieją po panowaniu Henryka ósmego, ale w innych, ale dalej jest to pewien taki sposób próby połączenia dotychczasowej wiedzy na temat na temat pisma Świętego pewnych zasad teologicznych czy pewnych po prostu kwestii wiary. Jednak z tą fizyczną z tymi założeniami toii Kopernika i to, co się pojawia w tych wielu pismach dotyczących właśnie części kosmologicznej w szesnastym i dalej jeszcze w siedemnastym wieku. To jest próba myślenia o świecie, które nam pozwoli rozłączyć troszeczkę w tym myśleniu o fizyce i o prawach świata księgę natury, czyli ten świat, który badają m.in. astronomowie i inni myśliciele tamtego okresu od pisma Świętego. I tak jak prób dokonuje właśnie johanneepler, który oczywiście jest znanym propagaatorem, myśli i poplecznikiem teorii Kopernika, który ją rozbudowuje, to on wprowadza chociażby eliptyczny kształt Orbit i ma niesamowity wpływ również na to, w jaki sposób dalej działo Kopernika będzie odczytywane, w jaki sposób będzie pewien sposób poprawiany i w taki sposób też myśli galile. Już to znaczy spróbujmy oddzielić to, co jest napisane w piśmie świętym, od tego, w jaki sposób badamy świat i znowu jest to pewne takie odwoła. Natomiast bardzo długo te 2 księgi świata tzw są złłączone i to powodowało różnego rodzaju opory przed przed przyjęciem heliocentryzmu, wcześniej. No i też proszę pamiętać, że lubimy wierzyć w to, co widzimy, to znaczy w żaden sposób również po wielu setkach lat pewnych utartych poglądów nie tylko wyrażonych w piśmie świętych, czyli tych powiedzmy aspektologiczne. No, dlatego że my nie widzimy na co dzień przy czym nie widzieliśmy, ale tak naprawdę do dzisiaj tego nie widzimy, że ziemia się porusza znaczy my to, co jest jakby pozornie, widzimy to to, że właśnie to się niebo przemieszcza nad nami. I te teoria geocentyczna wynikała m.in. z takiego postrzegania świata, dopiero możliwość zajrzenia głębiej w kosmos, czyli od czasu wynalezienia lunety i dalej rozwijania teleskopów, czyli narzędzi obserwacyjnych, to, że zaczęliśmy opływać świat i widzieć pewne zależności, gdy odsuwaliśmy się od dalej na morzu pozwoliły nam na to, że zaczęliśmy kwestionować różne założenia wcześniejszej kosmologii gecentrycznej i w ogóle nasze nasze pojęcie świata oparte w olbrzymiej mierze na filozofia restoteles.
Czy to w jakiś sposób opowiadano o teoriach kopernikańskich na uniwersytetach, oznacza, że tylko świat nauki się tym zajmował i przyjmował do wiadomości, a jeśli chodzi o okręgi społeczne, to raczej one hołdowały poglądom tolemejskim. To tak to należy rozumieć wprost, czy też było nieco więcej niuansów?
Nie nie, to znaczy zdecydowanie więcej niuansów o tym też mówiliśmy trochę w Krakowie, to znaczy i to był największy problem. Oczywiście z 1 strony środowiska akademickie uniwersyteckie osoby, które miały możliwość, powiedzmy większej wymiany, myśli o, owszem, również czytania po prostu dzieł różnych myślicieli po łacinie lub w innych językach.
Przepraszam pani doktor, nie było także świat się nagle spolaryzował mowa o Anglii i jedni za Kopernikiem inni za to to Anglii Kopernika.
Kopernika, mimo tego, że możemy naliczyć kilku bardzo oddanych kopernikanistów. Jeszcze przed właśnie epoką obserwacji przez lunetę to nie znaczy, że w Anglii tego okresu wszyscy przyjmowali teorie Kopernika, albo, że było ich jakoś strasznie dużo wśród nazwijmy to osób mniej niek wykształconych czy w tych kręgach się nie obracających edwargleszem jest dla nas pewno zagadką, ponieważ bardzo mało wiemy o jego pochodzeniu, czy o jego edukacji. Pewne rzeczy wnioskujemy.
Też kilku innych entuzjastów Koper, ale oni.
Wykształcenie uniwersyteckie przeszli pewną drogę, dlaczego akurat uznali jeszcze w tamtym okresie, że jest to to najlepsze układ możliwe wszechświata. Nie zawsze jest nie zawsze jest do końca do końca jest to jakby pewnym sensie pomogły te na pewno obliczenia astronomiczne obserwacje 2 co najmniej zjawisk, które miały miejsca szczęśliwie bardzo w latach siedemdziesiątych szesnastego wieku i w tych obserwacjach również brali udział Anglicy chociażby to mas DIX. To jest kwestia pojawienia się komety i również pojawienia się gwiazdy nowej gwiazdy na niebie w tym niezmiennym arystotalesowskim przedświecie, czyli zaczęto podważać, że ten wszechświat w takim układzie, w jakim był nam przez te setki lat prezentowane. Rzeczywiście istnieje mówiąc krótko, zaczęliśmy zbierać nowe dane empiryczne, nowe pojawiały się nowe zjawiska, które do tej pory nie były odnotowywane, zaczęliśmy lepiej mierzyć lepiej obserwować. Zaczęliśmy, jak widać, tłumaczyć pewnego rodzaju traktaty i dzieła również dotyczące astronomi, ale nie tylko całej filozofii przyrody, co powodowało pewien ferment myślowy, to, że nawet był ten spór reformacyjny w szesnastym wieku. Również jak twierdzą niektórzy badacze, przyczynił się do rozwoju nauki właśnie, dlatego że wiele dzieł, a nawet same tłumaczenia pisma Świętego na języki narodowe przyczyniło się do właśnie z pewnych zmian czy prób dopasowywania obrazu świata. Do tego, co się w tym czasie działo, więc jest i tak jak wspominałam wcześniej rozwój instrumentów naukowych w tym czasie w Londyn jest jak państwo wiecie w tym czasie i miastem portowym handlowym kupieckim ma olbrzymią olbrzymi potencjał. Jeśli chodzi o związki z Europą kontynentalną, ale także miejscem, do którego przepływają statki z bardzo wielu miejsc i na ulicach Londynu rozwija się bardzo mocno. Właśnie produkcja instrumentów, które pomagają w nawigacji i również równych kwestiach pomiarowych i do tego potrzebne są właśnie dobre nauki matematyczne i to po to, żeby można było lepiej ten świat zbadać lepiej ten świat opisywać i w związku z tym rozwój nauk matematycznych. Już powiedzmy od drugiej połowy szesnastego wieku w Anglii przyczeja się również do tego zainteresowania, m.in. nowymi możliwościami obliczeń matematycznych czy położenia planet, które wynikają z dzieła Kopernika, a także z ta tablic gastronomicznych razmaranholda, które na podstawie de rewolucjonibus są są takie trochę uproszczone modelem, które został wykorzystywane w całej Europie. W tamtym czasie, gdzie jest bardzo wiele czynników, które powodują, że jakaś ta ta recepcja teorii Kopernikańskiej jest w ogóle możliwa. Natomiast nie jest to przez bardzo długi czas. I tutaj musimy mówić to już jest naprawdę epoka postmiotonoowska, kiedy ona staje się zupełnie powszechna, bo nawet w tej Anglii, która maniutona, i która która pod koniec siedemnastego wieku powinna być już toria heiacentyczna w tych w tym miejscu jak i w innych ośrodkach europejskich powszechnie znana i przyjęta dalej zdarzają się pamflety już dalej. Mamy wtedy mnóstwo obserwacji astronomiczne, dalej zdarzają się pamflety i dzieła, które mówią, że to jednak dalej ziemia jest nieruchoma w centrum wszechświata.
Dziękuję pani bardzo. Musimy kończyć naszą rozmowę dr Barbara Bienias z Instytutu historii nauki Polskiej Akademii Nauk była dziś z nami. Kłaniam się i pozdrawiam panią.
Bardzo dziękuję za zaproszenie. Pozdrawiam, miłego dnia.
Państwa zapraszamy teraz na informacje Radia to k. Zwiń «

Jak odbierano teorię heliocentryczną Kopernika w Anglii epoki Szekspira?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: PRZEDPOŁUDNIE RADIA TOK FM

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 23:00

Najnowsze Podcasty

Niebawem pokochacie nowy gmach MSN. Wystarczy, że zajrzycie do środka

Jak sprawiedliwą transformacje wyobrażają sobie osoby kandydujące do parlamentu?

Test: Hyundai Kona

Państwo kontra opozycja

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL