Rozmowa z prof. Januszem Czapińskim o źródłach patologicznego indywidualizmu

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór państwu Wiktor Osiatyński witał kolejne audycje zrozumieć świat naszym gościem moich rozmówców jest dzisiaj ponownie pan prof. Janusz Czapiński dzień dobry dzień dobry panu i jest pan profesorem psychologiem społecznym wykładowcą akademickim autorem niezliczonej liczby książek w 1 wierszy napisanych łamie szczególnie interesuje o szczęściu, bo mieliśmy o tym, szczęściu rozmawiać właśnie dostęp tak, ale ostatnia edycja diagnozy Maję szczęście Rozwiń » pomóc uniemożliwiła dokończenie nawieźli odpowiedział pan, że diagnoście w społecznego pan stał tu głównym motorem post dawniej w terenie w sensie, że ostatnia z kolejnych tylko posiada w ogóle dużo więcej nie będzie się skończy społeczeństwo czy skończy się potrzeba by skończyć finansowanie, a warunki jakość życia Polaków, a finansowo to kto i wymiana od od kilku edycji głównie rząd to może ten rząd będzie finansował wrażenie, że politycy głównie politycy tego ugrupowania wszystko już wiedzą nic to mój następca Europą możemy zrefinansować jak zaleje mówi pan żyje pan, że żyje pan go szerzej, tak więc od nie możemy rozmawiać o szczęściu musimy nie możemy z o samym szczęściu zawsze można rozwala się ustalić część nie możemy pewnego pana głos na złe diagnozy ale kiedy umawialiśmy się na rozmowę wam powiedział, że pan teraz nie pisze o szczęściu tylko z powodu diagnozy, ale nie pisze pan się Super pan czyta książkę Jana Jana Morrisa, dlaczego zachód rządzi na razie, o ile jest najlepsza moim zdaniem ma kilka takich firm Elektrim zainwestował w inne najlepsza książka wybitny jeśli chodzi o pokazanie takiego całościowego obrazu rozwoju ludzkości, a w efekt psychologiczny przerzucania tych 800 stron jest taki, że zmusza nas do ogromnego dystansu wobec tego co się na bieżąco dzieje wszystko jednak dzieje w unii Europejskiej w Polsce na innymi słowy to jest książka, która sprawia, że nasze umysły stają się buddyjskie przez dystans czasowy, ale takie spojrzenie codziennie chodzi o to jak przebiegała ta linia rozwoju ludzkości, a i po ich trupach to pan już dzisiaj żołnierze po drugie, łatwiejszych czasach nie wiedział, że po trupach nie dowiedziałem Violetta jest miłość mimo tego, że media są nasycone przemocą nigdy nie było zawsze było więcej przemocy niż te tak to prawda tylko po były takie okresy rozwoju ludzkości, a które w których 3 lub 4 jeźdźców apokalipsy zabierało 13 populacji ze sobą w zaświaty tak ci z apokalipsy to, że dla przykładu 1 z rejsu apokalipsy wg Jana Morrisa są nasilone migracji, a obligacje niosą ze sobą rzeczy się niebezpieczeństwa np. różne epidemie może w dzisiejszych czasach nie, ale niosą ze sobą niebezpieczeństwo, że w Vojens ustawcie wewnątrz poszczególnych społeczeńst w, żeby zeszlifować Kanty różnic kulturowych w potrzeba kilku pokoleń my zresztą to co się dzieje w tej chwili w wielu krajach w erze Unii Europejskiej rzeczywiście dochodzi dowodzi trafności tego spostrzeżenia to nie da się tak łatwo przesadzić ludzi i powiedzieć na to życie teraz na innej glebie oraz migracje były częścią życiowych one były niecodzienne natomiast rzeczywiście znamy wielkie migracje przełomu 0102. Tysiąclecia czwartego wieku naszej ery, ale te migracje czy jakiś czas wybuchały ja, o ile ale w przeszłości główny powód migracji to były zmiany klimatyczne w zalanych klimatyczne głód, który wypełni John Dalli w związku z tym terenem tak upadek struktur państwowych, toteż bardzo ciekawe, że był 1 z tych jeźdźców apokalipsy zdaniem Morrisa tak upadały struktury n p . Rolniczego państwa czy chyba też, w którym bierze pod uwagę głodu migracja, ale i ten piąty w rolkach epidemii związane z migracjami SRT struktury państwa upadały również ze względu na głupotę rządzących rządzących tak to jest myślę, że te stały element obrazka rzeczywistości oznacza, iż jest taki dobór innych cech tych, które prezes Enei ludzi do władzy, a nawet jeśli władza jest dziedziczna to inne cechy się wykształcają i umacniają i mądrość nie jest wcale tą ważną cechą istotną dla żony ochraniacze dla zdobycia utrzymania władzy co więcej ma zdrożeć nawet nie jest dziedziczna, o czym świadczą miastem następca Aleksandra wielkiego wieżowca na jej i tak jest może nad przeszkodą w sprawowaniu władzy tak ciekawe, że kiedykolwiek mądrzy przychodzą do władzy albo głupieją dostępu wypędzeń, a tych płac przeważnie, więc może trzeba mieć jakieś inne zresztą zawsze tak było, że były inne źródła tej mądrości czy to kapłani 3 i jakieś grupy społeczne i ilustracji tych oświeconych, którym niekiedy mogli doradzać rządzącym, ale tego mówić o ich krótką, ale tego mówi się o sztuce rządzenia sztuka w przeciwieństwie do fizyki ma to do siebie, że nie da się napisać algorytm mógł jest też arbitralny nieprzewidywalny, ale i w ogóle jak władza zresztą też tak władza to jest tak mamy przed sobą w takim razie odłożono w przyszłość przynajmniej 2 rozmowy i jak ma szczęście ja pana nie wypuszcza z tego świata bez napisała książki bez dokończenia książki o szczęściu druga to się stojana moli Sak obaj dokończymy ma trzecia to diagnozie społecznej 2015, którą pan dzisiaj dał, więc nagradzamy szynach w ciągu najbliższego roku może trochę, a tymczasem pana zapytać czy pan czuje satysfakcję z, że pan to wszystko przewidział wszystko, by tam latek sprzed 2 lat stutysięcznego trzynastego roku one dokładnie to wszystko co się stało w tym przed wyborami i w czasie wyborów w tym roku przewidziano ich trwania nie było dużo ludzi, którzy chcieliby w niej ludzie, którzy umówili się coś tam my się przekręci upadnie rozpadnie coś takiego, ale pan to przewidział nawet nawet tendencjach w dół wartości symboli i wyborczych panie profesorze ja badam polskie społeczeństwo od 1991 roku na coraz większych klubach te badania robi innymi słowy to jest właśnie jak diagnoza współczesnego od 2000 pierwsza 2 tysięcznego się nazywa diagnoza społeczna co więcej jak te badania robione w grupach panelowych to znaczy w każdym takim projekcie 1001 . roku, w którym wracaliśmy do UE w kolejnym pomiarze do tych samych dostępnych i gospodarst w domowych i ludzi, ale i przetrwaliśmy bez takimi scenariuszami, które były bardzo to do tych poprzednich podobne obawy z tego mogliśmy uchwycić rzeczywiste różnice, które zachodzą np. w głowach czy zachowaniach konkretnych Polaków FOT, a nie różnice, które wynikają z faktu, że teraz mamy taką próbę, a innym razem mamy jak mu się inną próbę tylko tej samej Luberda tej samej elektrowni czy badaliśmy to co ne co naprawdę się zmienia, a nieco wynika ze zmiany próby, więc przed wejściem na antenę powiedzieliśmy sobie, że jest dosyć zadufanym człowiekiem Enei to prawda znaczy jak żeglarza napojami dla pana w pychę w Belize o, mówiąc że pan to wszystko przewidział po pożarze już nie można o Anglię znów jest napojem jest promujemy, a to znaczy niezależnie od tego ne ile krytyk wpada na nasze badania od 2 tysięcznego na diagnozę społeczną jak w dalszym ciągu największe w mam największe zaufanie do danych, które my zbieramy no oczywiście dbamy o warsztat, żeby to była porządna metodologia Kia porządna reprezentatywna dla próba w związku z tym to co pana określa tutaj przewidywanie to było tylko wyciąganie wniosków z trendów, które obserwowaliśmy w naszych badaniach AIG ner te trendy pokazują kilka bardzo interesujących zjawisk oczka w 1 z nich w UE dotyczy zmiany posta w Polaków wobec siebie nawzajem, a także głównie wobec obcych po raz pierwszy od 2007 roku w prawo sprawiedliwość wyprzedziło w poparciu społecznym Platformę Obywatelską wiosną 2013 roku, czyli że obydwaj pół roku nawet więcej co w temat w nr. 2 , 5 roku przed ostatnimi wyborami parlamentarnymi w jak wówczas na spotkanie z klubem parlamentarnym Platformy Obywatelskiej jako pierwszy powiedziałem, że nastąpiła taka roszada taka zamiana miejsc między PiS -em i platformą powiedziałem też politykom Platformy, że to jest pierwszy sygnał do przegranej w kolejnych wyborach chcieliśmy uwierzyła się nawet przejęła AWT część uznała, że takie kolejne jakiś tam badania grup, które niczego nie przesądzają moim zdaniem już wtedy karty zostały rozdane i je losy tych 2 ugrupowań politycznych były przesądzone moim zdaniem to ja pana zapytam tych wierszy ta roszada polegała na utracie poparcia dla Platformy przez młodych ludzi w 2013 jeszcze w 2013 roku Lario podstawie pan wtedy to zobaczy ustalił, że wada wynikała z ze zdobycia większego poparcia przez prawo i sprawiedliwość głównie Platforma nie jest jasne ich ale w jakich grupach społecznych pod to było poparcie poprzednio Platformy albo nie głosują ginie wtedy jeszcze to w prawo sprawiedliwość nie zagarnęła aż takiej puli wśród młodych Polaków generalnie rzecz biorąc we wszystkich mniej więcej grupach wieku, które wcześniej ze sprawą wstydliwą się bardziej niż inne popierały inne rosły to poparcie przy czym jako wiąże może to pana zdziwię, ale ja to wiąże z katastrofą smoleńską, a nie innych dziwnych gnieździe w tym czasie stał po katastrofie nie znaczy chodzi o upowszechnianie się w świadomości Polaków takiego przekonania, że katastrofa była wynikiem i silnym dowodem słabości państwa czy Polacy uznali, że nawet jeśli indywidualnie się coraz lepiej powodzi mają coraz lepiej wyposażone kuchnie łazienki tak dalej tak dalej coraz więcej samochodów także coraz więcej pieniędzy, ale na koncie to Polska Kapica nie wie na czym da Polska się w jakość pogrąża w chaosie w tak jak wcześniej mówiliśmy o tym, że upadały imperia bo, bo państwa były źle zarządzane jak Polacy doszli do wniosku, że ich ukochana Polska jej sile źle zarządzana my jeśli jest możliwa katastrofa, która zabiera w 96 osób z elit politycznych nie tylko zresztą z politycznych to znaczy, że państwo jest w kryzysie, czyli to są ludzie niekoniecznie, którzy uważali, że wynikiem, że katastrofa była wynikiem zamachu jako, którzy uważali, że katastrofa była wynikiem partactwa 0 proc tak generalnie rzecz biorąc była wynikiem tego, że zawiodły różne niezwykle ważne państwowe instytucje procedury i procedur myte przy czym to przekonanie się stopniowo upowszechnia o i Polacy się, jakby utwierdzali w tym przekonaniu też stopniowo i jest w ślad za tym narastało przekonanie, że obcy mają zbyt wiele dopowiedzenia, a w naszym kraju, że to obcy w tym polskim kotle na na przekuć ich Polakom mieszają taki, że wśród lektur z katastrofą smoleńską nie było bezpośrednio związane z tym, że Ruscy kontrolerzy może rosyjscy kontrolerzy, ale to była, jakby równoległy wymienia, żeby Polacy mogliśmy odpowiedzieć na pytanie, dlaczego tak tak kiepskiej kondycji jest państwo to musieli znaleźć się i mierzalnych tak jak i tych odpowiedzialnych właśnie szukali wśród innych obcych także obozy zawsze szukają walut obcych, ale i tak tak chodziło również o o o swoich obcych haczyk to komponuje się z przekazem z ostatnich dni przed tygodniem szefa prawa i sprawiedliwości, lecz ten przekaz brzmi, że suwerenność Polski jest naruszana przez inne obce potęgi, ale polary kucharzy, ale od dziś Węgra, ale również rękami jakiś koni trojańskich tak, które tutaj zostały osadzone w w naszym kraju takim koniem trojańskim mógłby się także Donald Tusk, który miał zbyt dobre zdaniem opozycji relacje n p . z Angelą Merkel Merkel generalnie rzecz biorąc z tymi zachodnimi meble mocarstwami, które decydują o kształcie Unii Europejskiej to mogę coś powiedzieć teraz w tej sprawie, bo jak on powiedział, że z zaskoczył pana, że Smoleńsk to pogląd, że chyba mnie zaskoczy, ale rzeczywiście pana wyjaśnienie mnie zaskoczyło, bo ja myślałam, że Smoleńsk na takiej zasadzie, że po katastrofie smoleńskiej prawica czy część prawicy zataczała coraz silniej mówić o zamachu i mówić o tym, że, że to nie był przypadek i t d . natomiast ta strona rządową centrowa milczała w zasadzie milczała i moje przeświadczenie było takie, że jak zawsze w demokracji chodzi o przekonanie tych, którzy są pośrodku, a nie o przekonanie, że w drugiej drugiej strony podłoga nie będzie nawet słuchać i myślałem, że kiedy 1 strona mówiła o zamachu przez 2 lata czy 2 ,5 roku bez przerwy, a druga milczała to tak liczba ludzi spośród innych tych pośrodku, który może chętnie temu słuchało 57 % wzrosła do 30, bo nie miała alternatywnej wizji tego wypadku pan mówi o czymś innym jest tuż po tuż po katastrofie smoleńskiej w zamach wierzyło, a nieco ponad 12 % Polaków ten odsetek wzrósł do ponad 17 w 2013 roku i spadł ponownie do nieco ponad 152015 roku, więc w zasadzie, ale i tutaj jakiś mecz w większym rozmiarze nie nabyła wraz z upływem czasu to nie mów tonie teoria spiskowa spowodowała ten radykalny skręt wprawo ruszam w samej teorii tylko o to, że to był jedyny głos słyszalny, ale i sporo, ale my je jeśli on ten głos miałby wyprzeć jakiś piorunujący efekt mielibyśmy do czynienia ze stałym wzrostem zwany inaczej rozumiem tej koncepcji nad Legią brali nawet by nie było na jego wzrost 101 już do 2013 roku, a potem znowu nastąpiło w regionalnych warto więc, że państwo spalić ciało, ale z drugiej, że obcy mieszkają w kotle nasilą się razem z tym, że dlatego kondycja państwa jest zła bowiem tak bardzo nie zależy jak marsz odbywał się prawdziwym naszym Polaków tak zależało do tego jeszcze dochodził taki wątek Polski jako kondominium tak, czyli taki plac starcia różnych innych obcych sił, a które próbują wykorzystać naz w na różne sposoby czynią to w gospodarce w związku z tym gospodarka nie jest suwerenna tylko taka, a niewolniczo zależna troszkę inne na wzór innych chłopów pańszczyźnianych w okresie, gdy rozesłano go bardzo dużo naukowców przedstawicieli nauk społecznych, którzy badali transformacje, których nie można było posądzać silne pro pisowskiej sympatię oni analizowali mówili do mnie pan też nie posądza się jak w PiS-owskie sympatie, ale na realia tworzone dla MO no tak, ale ja jak widać jak próbuje na my na to wszystko spojrzeć oczami badacza nie, a nie oczami propagandy styl tak dla nas cel dla badacza, skąd ciężko wygląda sytuacja rozumie mówi Karol Darwin ciężko ale gdy dają żadnych hamulców, żeby mówić jak rzeczywiście wygląda to udanych diagnoz no i teraz przytoczmy te dane mu jest jak nazywa się pod uwagę 1 wymiar posta w społecznych, czyli ksenofobię, a znaczy ne niechęć do obcych przekonanie o tym, że obcy mają zbyt wiele dopowiedzenia w naszym kraju, ale przekonanie, ale również negatywna postawa wobec mniejszości, które gminne zdaniem większości Polaków gwałcą pewne normy moralne czy etyczne czy obyczajowe, a gorączka taką mniejszością w Polsce jest mniejszość homoseksualną, a tak, więc jeśli w mniejszości, których broni się za pomocą praw człowieka praw mniejszości ta, które przestały być instrumentem ważne dla większości dla większości stały się środkiem obrony tych właśnie mniejszości i te mniejszości mogą powodować zagrożenie dla dla tradycji choćby i w podróży jeśli pod uwagę weźmiemy no właśnie ten wymiar postaw, czyli postawy czy wyliczyli poziom ksenofobii to on, a po katastrofie smoleńskiej między 2011 i 2015 roku inne wzrósł o 14 tarczy procent Polaków, którzy żywią takie przekonania obawy przed obcymi niechęć wobec obcych jakichkolwiek obcych zewnętrznych Żydów Niemców Rosjan dalej i obcych wewnętrznych, czyli n p . Homo seksualnie stów ten odsetek wzrósł o gminę z 20 tam kilku procent do prawie 34 % i wszystko to nastąpiło jeszcze przed wybuchem kryzysu migracyjnego, a w związku z tym Balaż nie powie jest pozwolić na taką dezynwolturą jasyr pozwala, gdybyśmy dalej ekstra polowali ten trend to w momencie, w którym wybuchł kryzys migracyjny, a Polakom zaczęto narzucać jakiś kwoty przyjęcie uciekinierów z bliskiego Wschodu przysporzyło to moim zdaniem tak to moim zdaniem to ma spowodowało dalszy narastanie powstał nowy rok ksenofobiczne i moim zdaniem przyczyną było widać dosyć lat gigahercach moim zdaniem dzisiaj już nie jest, a 30 nieco ponad 33 % ze osób, które żywią takie postawy tylko te już grubo ponad 40 % i moim zdaniem to jest dzisiejszy stan posiadania prawa i sprawiedliwość, które ustami swojego syna ze swoich głównych liderów cały czas nie forsowała taki właśnie przekaz słabe państwo, bo jak oni mówili Polska wyróżnia tę dzisiejszą okazję z nimi na myśli gospodarki samej czy wręcz w ogóle nie mieli na myśli gospodarki tylko mieli namyśli państwo jako takie jak apostołowie struktury państwa instytucje państwowe i radny i t p . a to hasło miało inne drugą jeszcze część, a mianowicie, że my idziemy do władzy po to, żeby budować się silne państwo dla Polaków i UE ta kategoria Polaków była dosyć dobrze zdefiniowana w grę w tej kategorii bardzo wielu także zna pasje absolutnie nie mieściło, a to było silne państwo dla tzw. prawdziwych Polaków e-faktury to co mówią o narodzie tak naród tak no, więc jeśli to ta będzie w dalszym ciągu głównym przesłaniem prawa sprawiedliwości prawo sprawiedliwość ma zapewnione znaczne poparcie przez bardzo długi bardzo długi czas tego poparcia prawo i sprawiedliwości nie odbiera nie odbiorą one jakiekolwiek wewnętrzne czy także zewnętrzne płynące z Brukseli czy ze Strasburga zastrzeżenia do metod na weselu zawilgocone związane z na pewno nie ze względu na to, że właśnie, jeżeli to jest ksenofobiczne czy narodowe to zewnętrzna będzie potwierdzał wierzę, że jak zresztą wykorzystywane niż należna wykorzystywane są wszelkie krytyki płyną przez Unię europejskich pod adresem rządów prawa i sprawiedliwości, a czy taki jest inne zdanie ma oficjalny taka jest i oficjalna niemal interpretacja liderów prawa i sprawiedliwości a, że to de jest dowód na to jaka de jak silnie obcy mieszają w naszych spra w mówi pan cały czas teraz o tym, światopoglądowo świadomość owym może w wiązaniu z wspólnoty bardzo abstrakcyjny bonie społecznych narodowych i to natomiast czy nie sądzi pan, że istnieje coś takiego jak i tyle niespełnione obietnice, ale wszystkie niespełnione oczekiwania, że dużo ludzi dużo ludzi ich wyborców prawa i sprawiedliwości czy każdej partii, że partia się zużywają przez to, zwłaszcza takich, które dochodzą do władzy w rewolucyjny luk w Azji rewolucyjny sposób, że ta rewolucja budzi ogromne oczekiwania ponad miarę, którym nie sposób sprostać i wtedy następuje erozja poparcia, a niekiedy nawet potrzeba represji wobec byłych współpracowników czy byłych je w forum Traveler z tych, którzy sojuszników czy nie sądzi pan, że to też w tym sensie uniwersalne zjawisko na tak tylko, że w UE w tym sensie, którym pan mówi, a że każda rewolucja pożera swoich twórców to prawo sprawiedliwość rewolucji żadnej wyrok nie da Real wychodzi od oczekiwań niespełnione oczekiwania oczekiwania ludzi, którym obiecano mu po poprawę losu obiecano oczywiście poprawę samopoczucia garaż jest pytanie czy więcej właśnie to niech ta obietnica wyniosła PiS do władzy to nie ta obietnica wgnieceń celulozę tylko podniesienie kwoty wolnej od podatku obniżenie wieku emerytalnego nie we wsi z radnych godności narodu narodowi tak powrót do koncepcji takiego nie ma takiego zwartego państwa Narodowego jest takie obietnice się nie sposób rozliczyć, bo tam to wszystko jest abstrakcyjne i emocjonalne i nawiasy je w ja myślę tak, że jeśli skądkolwiek płynące w zastrzeżeniach wobec władzy PiS -u sposobu sprawowania tej władzy nie zakończą się krachem gospodarczym Polski to moim zdaniem nic PiS-owi nie zagrozi nawet jeśli niewykonanie tych wszystkich obietnic socjalnych finansowych oraz okresu kampanii nawet jeśli z opóźnieniem i w takim okrojonym kształcie zostanie wprowadzony projekt 500 plus nawet jeśli gminy nie podniesie kwoty wolnej od podatku nawet jeśli, a to już minister finansów zapowiedział, że w tym roku się nie stanie nie obniży wieku emerytalnego to mimo wszystko na prawo Stelli gość nie straci z tego około 40 %o wego poparcia społecznego, ponieważ realizuje może nawet zdaniem niektórych zwolenników PiS -u, ale nieco na wyrost tę obietnicę wzmocnienia państwa, a poprzez właściwie małe spacyfikowanie takich instytucji jak Trybunał Konstytucyjny, który był odpowiedzialny zdaniem zwolenników PiS-u za coś co kiedyś Jarosław Kaczyński nazwałby imposybilizmem tak no tak zresztą my tutaj przyjmiemy jako wspaniałą ustawę to w momencie, w którym ona trafia pod ostry nóż do Trybunału Konstytucyjnego to szczątki z inżyniera to po prostu przede wszystkim zemsta za rozebranie lustracji przed 5 laty przez Trybunał moim zdaniem głównym jeśli nawet, że gdzieś z tyłu głowy u liderów PiS-u jest również ten argument, że to działanie PiS nie ma charakteru zemsty to nie jest Karaś leszcz zwężenie drogi aż o bezczeszczenie drogi do szybkiej zmiany państwa MO w związku z tym do pytania, do których Otóż zacznę naszą drugą część rozmowy po chwili przerwy zrozumieć świat Wiktor Osiatyński rozmawia w TOK FM witam państwa ponownie Wiktor Osiatyński rozmawia z posłem Januszem Czapińskim rozmawiamy o tym co w Polsce się dzieje w szerszej perspektywie diagnozy społecznej zmiany posta w wartości potrzeb ludzkich powiedział pan przed przerwą, że to co robi PiS ten ma na celu umocnienie państwa i ludzie tego chcą ludzie chcą umocnienia państwa i powiedział pan niemalże na marginesie, jeżeli nie nastąpi jakiś krach gospodarczy myślę, że te 2 rzeczy, które chce zapytać są powiązane to znaczy rozumiem, że jeżeli euro będzie po 550, a dolar i 5 to wtedy taki krach gospodarczy nastąpi ze względu na to, że wszystkie produkty z importu podrożeją proporcjonalnie do tej kwoty, że wyjdą z Polski wielu inwestorów, zwłaszcza kapitału finansowego, który ożywia gospodarkę i to rzeczywiście coś, czego można się bać to jest 1 strona medalu druga strona medalu jest taka idea, że będzie rósł eksport 2 produktów produktów polskich i rozbili folder i polskich wytwórców ale, ale oczywiście ja nie będę zgadywać u, który z tych efektów będzie silniejszy i który zdecyduje o tym czy będzie krach czy nie warto to wzmocnienie państwa w takim razie ich ta wizja państwa wzmocnionego to jest państwo scentralizowane sterowane właściwie ręcznie przez 1 ośrodek władzy ślubu formalnie w parlamencie praktycznie w też formalnie w rządzie praktycznie w rękach szefa partii i że ten ośrodek władzy ma zapewnić sprawne skuteczne dobre państwo, ale państwo skutecznej skutecznie działające bez takie państwo, które podejmuje dobre decyzje również pilot dobra tych decyzji niezbędne są sprzężenia informacje o skuteczności decyzji już podjętych i temu służy rynek, który może być ograniczony w naszym przypadku z 1 strony przez globalizację z drugiej strony przez ogromny udział sektora państwowego temu możesz, który służy i ten rynek będzie nie tylko w ten sposób ograniczone, ale też przez to, że nominacje będą bardziej partyjne niż kompetencyjne temu służy również takie instytucje niezależne jak z dala polityki pieniężnej bank centralny, który pilnuje konstytucyjnej granicy zadłużenia długu publicznego właśnie sądy trybunały, które mówią, że coś jest nie ma, gdy w dobrych efektów czy może służyć nam wszystkim wolna prasa, jeżeli w walce czy w trosce o dobre państwo skuteczne państwo te instytucje zostaną rozebrane to śmiem twierdzić, że to państwo z definicji nie może być skutecznym ona może być twarde dyktatorskie mocne na pozorna marzenie będzie można jednak czas policyjny, bo ta ta propozycja na związana z połączeniem prokuratury z Ministerstwem Sprawiedliwości, czyli uczy je na powrót do ministra sprawiedliwości prokuratorem generalnym i ogromne rozszerzenie kompetencji źle się ułoży wracajmy do innych ta, że już bez sądu rada, bo ilość będą nadal uważać te 40 %, o których pan powie, że to ma służyć innym jest zjeść likwidacji czy obezwładnieniu tych wszystkich wrogów zewnętrznych i wewnętrznej ile to będzie dobre, że to będzie silne państwo tylko to państwo z natury nie mogą nie będzie mógł być skuteczna czy tego ludzie nie zobaczą jak zacznie być nieskuteczne to oczywiście zobaczył, a tylko jest pytanie, kiedy to nastąpi zasiali trochę taki był nie miała w razie droga jest w stanie ich rozwiązać czasu trochę czasu gra zajęło jeszcze do tego upadek związku Radzieckiego się przyczynił się także to rzeczywiście trochę czasu doradztwa, ale ci, którzy są zwolennikami takiego scentralizowanego bardzo państwa z ogromnymi kompetencjami wszelkich służb, które temu państwu służą mają moim zdaniem prostą odpowiedź, dlaczego to scentralizowane etaty styczne państwo o PRL-u było tak niewydolne, dlatego że była sowiecką kolonią to dlatego, bo niewydanych produkowaliśmy genialne statki tylko, że nie dostawaliśmy Zanie pieniędzy tak, bo produkowaliśmy inne dla wspólnoty krajów socjalistycznych troszkę na zasadzie Daniel wkładu własnego w potęgę tego obozu w c byliśmy po prostu zwyczajnie w wykorzystywani także gospodarcze wykorzystywanie jest 1 niezwykle moim zdaniem w istotny element, który sprawi, że niezależnie od tego, że jak się powiedzie Neo plan polityczny prawa i sprawiedliwości to do krachu gospodarczego może dojść wtedy czy później nawet gdyby nikt nie szykował żadnych szykan wobec rządzącego w Polsce ugrupowania tak, gdyby nikt tam ratingów nie obniżał, gdyby nikt nam nie układ kłód pod nogi tak, by tak, by to do krachu Boże daj się inne jest zupełnie innego powodu jeśli chodzi o gospodarkę to jest taki powód wywiad gospodarczy, a międzyrzeczem Polska kwitła naprawdę kwitła w żaden kraj inny z Unii Europejskiej nie może się pochwalić się tak nieprzerwanym wzrostem gospodarczym tak nieprzerwany przez zaprzestała drzewo 24 lata tak, bo od dziewięćdziesiątego trzeciego roku my jak już Balcerowicz zrobił poza miotał na różne gruz zaś możliwe do przodu tak 1003 . roku cały czas rośniemy gospodarczo tylko tu się pojawia pytanie a jakie były te silniki, a które sprawiły, że tak wspaniale w urzędzie kolonializm, a my w pewnym sensie tak pewna czy ma Inter nie jest tak, żebyśmy się latem kolonializm nie godzili nie mieli wyboru nie mieliśmy, bo inne 2 były silniki w ofensywnych tak 2 silniki 1 to namiastka tania praca drugi silnik radykalnie rosnące kompetencje Polaków kompetencje zawodowe, a czy ras nie tylko wykształcenie, ale także przez dany im szansy możliwości realizowania swoich celów masz jak Polacy są niezwykle zaradni, a inne jeśli przychodzi inwestor i chce mieć 100 hydraulika UFO to inny w ciągu 2 miesięcy 50 malarzy pokojowych w lesie przekwalifikował jednak hydraulików i służą temu inwestorowi na polach złota Rączka robi tak ubrała jeszcze to jest jakby sukces komuny właśnie podarła wiece Czyż po okolicach naszego kraju było więcej kwiatków, które sprawiły, że do tej należały się te pszczoły tak miarodajne no no Nieee, ale to była tak ogromna zachęta dla inwestorów zagranicznych, że nie można z nich było nie skorzystać, bo to był żywy pieniądz, który można było z Polski wyciągać wystarczyło wynająć za nic o niskich kosztach do montowania różnych genialnych produktów światowej marki Polaków z założeniem w ciemno, że ci, którzy się zgłoszą do pracy będą naprawdę tymi złotymi rączkami i oni dadzą z siebie wszystko byle tylko zarobić oczywiście, a czy można powiedzieć nadal się na to NATO staliśmy się taką półkolonie w przyszli ci bogaci i tak wynajęli nas do roboty, ale myśmy też z tego korzystali, ale oczywiście znaczy bez niej bez zmian rolnictwo oraz była niewolnictwa tylko dowód dobrymi teraz jak już w Będzinie mieliśmy wyboru 2 gminy nie stać nas, by było na innych nazwijmy go w cudzysłowie może troszkę bardziej suwerenny model gospodarki nie stać nas było my mieliśmy własnych badań wdrożeń takich rzeczy, żeby to samemu zrobić z powodu 2 braków i 1 brak był taki oczywisty brak kapitału nie mieliśmy rodzimego kapitału wystarczającej ilości, żeby zacząć inwestować się we własnej firmy we własne produkty IT produktu lansowanie jeszcze w dodatku Neo na świecie, ale dla mieliśmy albo się pojawia to, abyśmy dogonili rota no tak to prawda, ale teatr, a to z tego z powodu tego drugiego braku tak się działo Hoffman, a tak ten drugi brak jest niski poziom kapitału społecznego nie da się stworzyć własnego konkurencyjnego wobec innych kar modelu samochodu bez współpracy absolutnie się nie da, a na przyczepach samochodowych jest duży projekt da, ale nikt nie da się właściwie niczego nowego mera stworzyć w skali, która wróży ogromne dochody i może nawet w możemy liczyć, że ten produkt opanuje cały świat, a przynajmniej znaczną część tego tortu, a w rynku globalnego, ale bez umiejętności i gotowości do współpracy, bo umie też jest wtórna Polacy nie mają ochoty ze sobą współpracować nie mają ochoty zarosły bazować na jaw wychodzą założenia, że ci stryjem, by współpracowali też natychmiast szukają mogę zacytować w tym miejscu słuchaczom, o czym pan napisał odręcznie napisał tylko wstępem do książki Marka przybyli kradzież na targowych to zbiór jego artykułów z życia Warszawy o handlu w czasie komunizmu jest pan pani Podgórska z panem rozmawiać z występem tej książki Jana w połowie tak to co uderzające w felietonach Marka przybyli hut to niezwykła energia buzujące w Polakach, którzy wyciszyli się nie tylko w kolejkowych podbojach, ale także redystrybucji dóbr po Europie do NRD jeździło się polickiej, bo COVEC do Czechosłowacji po rajstopy nawet gdy chodziło ręczniki jakoś to się wszystko kręciło teraz pan mówi to prawda, ale to miało też gorzki wymiar myśmy przez cały PRL także w tej Puszczy Bukowej w końcówce lat osiemdziesiątych ćwiczyli strategia bardzo indywidualistyczny mu do Budapesztu nie jeździły z pościelą ręcznikami zorganizowane grupy to zawsze były wyprawy indywidualne co najwyżej rodzinne to utrwalało nas dość przykrą cechę patologicznego indywidualizmu na własną rękę dla własnej rodziny Polacy są wstanie, gdy idziemy, ale ugrupowanie potrafimy się dogadać co wspólnie zrobić nie potrafimy wspólnie działać nie ufamy sobie, że i oczywiście to nie PRL stworzył takie, a dostawy tego nie ma też inne rozwiązania w planach na fakt zgłosić się jeszcze od czasu właśnie tego przysłowiowego wbre w folwarku, bo tam też czynnik odgrywa muzyka dumny wie pan, że folwark teraz wszedł do dojdą do obiegu jak był pan w panele Delta pan Santorski, z którym rozmawiałem parę tygodni temu, a dumny jestem, bo w dziesiątym rychła 2000 roku napisałem książkę czy pojął, że całe wyjście z dnia wychodzimy z komunizmu tylko z folwarku w ich talentu wydaje mi się, że to jest taki element, ale one 3 tę wspólnotę jakich wreszcie inaczej jest zawsze zastanawiało, dlaczego to zupełna będzie dygresja, ale może dla słuchaczy, którzy dla pana ciekawa w Polsce jest krajem, w którym najszybciej i najbardziej na całym świecie po Ameryce rozwinął się ruch anonimowych alkoholików, który ginie rocznie, a nie utrwalił się nie łączy się w Europie zachodniej można tam jest mniej alkoholik nie wszędzie jest sam waży 6 proc ruch anonimowych alkoholików znam dość dobrze osobiście jest antidotum na przerost indywidualizmu dla ludzi, którzy są bardzo indywidualistyczny nie potrafił działać w grupie w Europie zachodniej są z cynamonem Aldony innego rodzaju wspólnoty tu powstaje wspólnota dla indywidualistów i z tego wychodząca moim pierwszym zajęciem naukowym była bardzo historia Ameryki badaniem szans, które Ameryka Polska to są 2 najbardziej indywidualistyczny krajów zachodniej cywilizacji przyp w Ameryce system gospodarczy trochę społeczny przynajmniej do niedawna powodował, że ten indywidualizm był konstruktywny, a w Polsce ponieważ nie było takiego systemu rynku i tak był całkowicie destruktywne jest jeszcze 1 różnica indywidualizm amerykański nie jest realizowany w UE, a indywidualizm Polski jest for forward czy wiara w awizowanym haczyk każdy z nas swoje miejsce w najbardziej z Janowem to się mówiąc nawet w socjalizmie najbardziej stanowi społeczeństwem byliśmy na miejscu Lesiak to one niemal poczucie tego z przynależności zdolność danej grupy, na które się mieścina hierarchiczne Jokera w hierarchii jest niezwykle silne w w Polsce raczy nas my zachowujemy się w sposób niezwykle realizacyjny w gnie w wobec wszystkich, którzy są na tym samym co my szczeblu tak będziemy zwalczać konkurentów do wyższego stanowiska w korporacji, ale będziemy zabijali sceptyczni wobec tych, ale lancą wyżej w ramach korporacji lub nie nasi kołom dlatego też wybrali obierali obcych ludzi, żeby żaden z naszych nie został idiotów szwedzkich nam na tron Polski, żeby o tym, decydowali o tym, decydowali prawdziwie prawdziwi rządcy Polski, czyli wielkie rody arystokratyczne są one o tym, decydowały tak, ale nie chciały 1 zmierzy się w bilonie chciałem nie chciały więcej, ale wiedziały chciały się stworzyć taki zderzak, który też miał niewielkie znaczenie w sumie, bo klub musiał prosić o wielkiej rady żeby, jaki taki prezydent nie fair i prezydenta zastępca taki prezent, ale jeszcze z poprzednich czasów żyrandola razem już nie obecny zawsze powiedzieć pan weszliśmy na plany bardzo ciekawe dygresja pan zmierza do tego, że to może być źródłem poważnego kryzysu tak to znaczy, że nie mamy, że mamy ten rynek kapitałowy tylko oparty o pracy model szybkiego rozwoju plus brak kapitału społecznego brak zaufania i co teraz i w związku z tym nie możemy wejść na ścieżkę gospodarki innowacyjnej znaczy nie możemy w dobry przykład nam mamy te jako, które waży kilogram nazywa się laptop tak imamy kilogram polskich jabłek z polskich sadów jabłko apel w przynosi, a zysk w wysokości od 200300 % kilogram jabłek z polskiego sadu przynosi Sadownika owi zysk w wysokości od 5 do 10 % w zależności od koniunktury w na rynkach światowych ne ne maja taka jest różnica jest potworna różnica innymi słowy, żeby móc myśleć o akumulacji polskiego kapitału, który może być wkładany w coraz to nowsze bardziej konkurencyjne i przynoszące jeszcze większy zysk netto produkty musimy ruszyć z tymi produktami, a czy od czegoś musimy zacząć misę musimy zacząć od zaproponowania światu nowoczesnej konkurencji nie tam taniej produkcji grafenu zaproponowaliśmy o słowach tak nie trzyma mnie, a w czynach nie zaproponowaliśmy wcześniej niebieski laser, a na, tyle że od razu sprzedaliśmy licencję Japończykom i tak naprawdę, a ten 200300 Nemo zerowy zysk jak Japończycy, aby raz dostaliśmy trochę pieniędzy, ale za to IT, a właściwie to widać na każdym kroku oczywiście ja sobie zdaje sprawę z tego, że w Polsce są już, a także w tym wymiarze innowacyjnym, a duże konkurencyjne przedsiębiorstwa takie jak bessa tak, ale już może konkurować z producentami innych pojazdów szynowych czy jakichkolwiek innych o największej renomie światowej we to prawda tylko, że my jesteśmy bardzo dużą gospodarką w naprawdę szósta gospodarka Unii Europejskiej, a wobec tego w inne jak i podamy przykłady choćby nawet 10, a takich firm to to jest kropla w morzu to to nie decyduje o ogólnym profilu gospodarki ogólny profil jest taki, że my czerpiemy zyski z produkcji jabłek w polskich sadach chciał już, że nastąpi jakiś przełom i ta technologia będzie mogła się rozwijać się i będziemy chcieli przejść od ekspansywnej oparty o tanią siłę roboczą gospodarki do intensywnej to czy wspólnota, którą tworzycie produkujecie, na której opiera się 40 %, o których panu poparcia dla 50 ta wspólnota może wygenerować zaufanie społeczne niezbędne w gospodarce czy ona jest tylko więzią krwi i symbolu emocji stadionu czy ona stworzy sama przez się to co jest naszym brakiem gospodarczych kończy taka wspólnota wyprowadzi nas folwarku nie dlatego, że to jest tak już wcześniej pan zauważył dosyć abstrakcyjna wspólnota naród jest kategorią bardzo abstrakcyjną, zwłaszcza polskim narodem bylin te narody, które powstała 19 wieku bez własnego państwa wojska Uniwersytetu w administracji, bo we Francji to otworzyło naród, a Polska nic nie było nasze tylko język religia jest nagląca wyłącznie abstrakcyjne pojęcie narodu są abstrakcyjne partyjne tak no i jeszcze coś się język religia i Oezil i Janina bohaterscy przodkowie tak, bo jest angielscy przodkach oczyści i my ani obcy to znaczy Polak był Polakiem, bo nie był Żydem, bo nie było Rosjanina modny był Niemcem mówił po polsku nie po niemiecku po rosyjsku nie widzisz i wierzył w katolicką religią, a nie ortodoksyjną 3 prawosławnymi słowem czy my Polacy możemy się, tym bardziej czuć się wspólnotą narodową i my ostrzej postrzegamy różnice między to może w wspólnotową ani nimi wszystkimi innymi choćby tymi innymi, którzy tutaj żyją na tej samej ziemi mają to samo obywatelom pana nie słuchało a gdyby przyśnił światli ludzie z pisze do pana i powiedzieli panie profesorze czy widzi pan taki sposób, żeby między tą wspólnotą, a tymi więziami zaufania społecznego, które są potrzebne do skoku gospodarczego stworzyć jakąś przekładnią miałby on rady tak miałem nie tylko miałbym, ale i mamy ja się tą radą dzieliłem także z rządzącymi od nowie już bardzo lat to proszę nas nadal musimy kończyć rada jest bardzo bardzo prosta nie zaczynajmy od jakichś wielkich narodowych projektów gospodarki innowacyjnej już padały takie liczby 40 miliardów złotych tak na rozwój gospodarki innowacyjnej tylko zacznijmy od źródeł patologicznego indywidualizmu i jedno ze źródeł jest rodzina, ale tam państwo nie ma wstępu, ale innym niezwykle ważnym źródłem patologicznego indywidualizmu jest szkoła, która jest tak sformatowany, żeby wzmacniać ten rodzinny przekaz Jaszczuk przypiął sobie gdzieś do piaskownicy łopatkę do nadgarstka, aby ci ukradną moja poza tym, że siedzieć w ławkach hierarchicznych to pan o tym, już Blida wcześniej Dolniak Kijak dyrektor chciał zmienić nauczyciele przysłali sanepid tak i musiał się z tego wycofać sanepid orzekł że, gdy dzieciaki siedzą przy stale w siatkówkę naprzeci w siebie to się mogą zarażać masaży Jaros musimy jechać jak za rok się spotkamy to będziemy mu wciąż ulice tym samym czym może już, o czym Chin, a nadzieje pytamy naszych zainteresowań Lotosu będzie istotą problemu tłumaczy jesień nie stanie będę dobijał od kolejnych ministrów edukacji o zmianę Formuły funkcjonowania polskiej szkoły, ponieważ PiS-owi powinno również na tym zależeć jak dlatego, że to jest źródło odpowiedzi na pytanie jak ustrzec się klęski gospodarz dobrze miejmy nadzieję, że nie będziemy musieli tego już wiele razy powtarzać razi pana i słuchaczy zapraszam co parę miesięcy na 3 rozmowy o dzieło jest zaproszenia na lodzie społecznej o książce, dlaczego zachód rządzi i na razie na razie też, by wreszcie mamy nadzieję pana książce o 6 dziękuję serdecznie panu dziękuję państwu moim rozmówcą był pan poseł Janusz Czapiński do usłyszenia za tydzień odda ci zrozumieć świat dobranoc Wiktor Osiatyński Zwiń «

Rozmowa z prof. Januszem Czapińskim o źródłach patologicznego indywidualizmu

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ZROZUMIEĆ ŚWIAT

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 05:00

Najnowsze Podcasty

Kiedy poznamy wyniki wyborów? Czym jest exit poll?

Jak przeliczane są mandaty w wyborach do Sejmu? Czyli słynny system D’Hondta

Cisza wyborcza w internecie. Czy trzeba usuwać stare posty w mediach społecznościowych?

Jak oddać ważny głos? Pamiętaj, by dobrze postawić znak X!

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL