Jaki jest cel nauki historii w szkołach? Poszerzenie wiedzy? Budowaniu tożsamości? Dyskutują prof. Tomasz Nałęcz i dr Andrzej Zawistowski

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

z Radia TOK FM witam państwa ponownie Aleksandra PEZDA ze mną już w studiu dr Andrzej Zawistowski dyrektor biura edukacji publicznej Instytutu Pamięci Narodowej co wieczór w i prof. Tomasz Nałęcz doradca prezydenta Komorowskiego ds. historii dziedzictwa Narodowego historyk oczywiście Akademia humanistyczna w Pułtusku w tej chwili już państwo dobrych meczów zapraszam pana, żebyśmy się zastanowili, jaki jest cel nauki historii w szkołach dym, a to w związku z tym, że nowy Rozwiń » rząd i ministra edukacji narodowej Anna Zalewska zapowiada zmiany programów nauczania inni ze szczególnym podkreśleniem zmiany nauki historii historia w z ma wrócić takie cykliczne nauczanie historii Anny wymóg mówią na to metody co również spiralne żelem każdy etap nauczania to jest próba zamknięcia takiego koła MD od historii najstarszych chronologiczny go z historii najstarszej po historię najnowszą, a potem na wyższym etapie znowu to samo tylko strefy jest trochę innymi Ekol tekstami i chciałoby zapytać panów właściwie jest cel nauczania historii czy tym celem jest budowanie tożsamości narodowej 3 też poszerzanie wiedzy historycznej myślę, że tym celem jest natomiast, że tym celem jest i to i to jeszcze są inne rzeczy, bo rzeczywiście tak jak zresztą w przypadku całej edukacji szkolnej jesteśmy jako społeczeństwo zainteresowani tym, żeby młody człowiek otrzymał pewną niezbędną wiedzę z danej dziedziny życia, kiedy się, kiedy ta wiedza była skromna jeszcze tam w wieku dziewiętnastym 3 szkół dwudziestego staramy się przekazać maksymalnie całą wiedzę dziś jednak to jest oczywiście niemożliwe już dawno nie jest możliwe ci się zresztą tacy ortodoksyjni nauczyciele trudno z tym godzą stąd ciągle jak najwięcej do tych czeskich głów dla pakować, ale to jest ten cel, żeby stwór dać pełne wyposażenie, ale w wiedzę na temat danej dziedziny, ale w został w środku przyjęto humanistycznych takich jak język Polski, ale historia także nie tylko zresztą te 2 przedmioty to też przede wszystkim jest uczniem jest ładny ten system wartości pewien kod kulturowy historia jest tutaj nieodzownym elementem jest on będzie dziś nauczanie historii ma jednak wg pana taki element musi zawierać taki element formacyjny malarz oczywiście, że Tarnów cała w tych, ucząc matematyki też się informuje ucznia no może jeśli chodzi o tych wartości takie narodową kulturowe nie aż w takim stopniu łachy szkoda, bo mieliśmy wybitnych matematyków w budowę schroniska wobec historii, a oni są historie można za wiele było oczywiście utrzymywał profesor mam nadzieję, że był chociażby Stefan Banach występuje na lekcjach tutaj nie możemy o nim zapomnieć jak tylko tak dobrze to inaczej Barter wybitny prof. Lwowskiej innych to nie tylko politykom politykę, bo stosunkowo krótko, że spojrzeć Nate, ale proszę panie doktorze jeszcze inaczej nie da się ucznia przekonać o rewelacyjnym posunięciu polskich wojskowych czy złamaniu szyfrów sowieckich w górach 1319 dwudziestym, w jakich nie poinformuje ich oznaką nikt nigdy, a potem oczywiście to jest ten sam ciąg jakich, jaki musimy pójść tą wzrosło ze znakomitej mowy o szkoły matematycznej polskiej gospodarki Lwowską warszawski klub po to, ze Lwowa do Warszawy Wisła Znicz Pazdan plazmowej reszta go natomiast wracając do pani także zapytania teraz się na 1 rzecz zwrócić uwagę Otóż pan profesor troszeczkę ten zaczął mówić, ale szkoła ma 2 funkcje uczyć i wychowywać i historia jest właśnie tym elementem, który ma służyć również temu w wychowaniu w wychowaniu obywatelskiemu wychowaniu patriotycznemu wychowaniu WOP obywatela świadomego tego, gdzie się urodziło gdzie, gdzie zdobywał wiedzę i tego, skąd to państwo wzięło się, jakie ma doświadczenia, jakie ma klucz do przyszłości no dobrze, a czy szkoła spełnia tę rolę stanu w Danii prof. Andrzej Waśko literaturoznawca teraz wydawałoby się, że można go nazwać doradcą ministra edukacji narodowej ds. nowych programów szkolnych mówił w takim wywiadzie w Gazecie wyborczej przez ostatnie lata sterowanie systemowe było niekorzystne dla przedmiotów tożsamościowych czy też panowie macie takie wrażenie nie to moim zdaniem jest niesprawiedliwy bardzo są oczywiście inaczej pewnie nie unikniemy w naszej rozmowie z polityki, bo jak się mówi o nauczaniu formowaniu programów nauczania to święto polityka tutaj się wlewać otwartymi drzwiami w hufcu w kraju i mądrych politykach i mądrej polityce oczywiście nie wyłączając z tej sfery zupełnie jest z takich bieżący zysk z rozgrywek politycznych czy partyjnych budujesz dom na zasadzie pewnego porozumienia no bo był, o ile parlament może tańczyć od ściany do ściany i może w 1 roku wybrać sobie większość lewicową za 3 lata prawicową no to jak zaczniemy tańczyć od ściany do ściany w szkole w dół czy w ogóle jest z niechęci do państwa ja przypomnę u nas niestety jest bardzo złą mogą historii to trochę mniej widać na szczęście, ale w literaturze przychodził minister nowy edukację zdrowej Justyny do niektórych pra w do innych i 1 w ww określa Sienkiewicza drugi wykreśla Gombrowicza tak jakby Niemcy czy niemożna było ustalić w gronie mądrych ludzi lub w trzcinie specjalistów od literatury poeci mają wątpliwości, ale w gronie mądrych polityków Rzym był i Sienkiewicz i Gombrowicz, bo nie wysiłku Wolaka wychować tylko Sienkiewicz albo tylko na Gombrowiczu, bo zawsze się wychował Polaka okaleczonego, ale można teraz mamy właściwie taką sytuację, bo właśnie dopiero co pierwszy rocznik zdał maturę wg nowego programu licealnego, w którym historia była w podstawie program daje podstawy nie wygramy, bo od linii kolejowych w Turcji, że miałbym tutaj był bardziej prywatne dalej działają tak tak różne programy mają bardzo bardzo, bo kalendarz podstawę programową ministerstwo właśnie chcemy zmienić, o ile przez ostatnie 8 lat pracowaliśmy nad tym, żeby był nacisk na umiejętności tak sformułowanym podstawę programową to teraz mamy jednak mieć powód do faktów zmuszeni historia ma być nauczana w już 3 wyrwy w większym wymiarze godzin i w dodatku mają być takie były plany wyodrębniony dział dzieje Polski zapowiedział też prezes Jarosław Kaczyński, ale przypomniała to ministra na zlecenie jest nowy pomysł przypominam że, gdy ministrem edukacji narodowej był Roman Giertych dokładnie był ten sam pomysł no właśnie to jest nasz pomysł, ale wróćmy, choć taka tradycja, ale wróćmy chyba do źródeł, ale dzisiaj z 2 stron sceny politycznej przypomnę jest to tradycja w TVP 1 dziś najbardziej banalny, jeżeli chodzi o tych 2 autorów tego pomysłu, ale wraz z Danią w, zanim pan wróci do źródeł to jeszcze panu zadam pytanie przypomnę to moje pytanie czy rzeczywiście szkoła nie pełni tej roli i w tym bym chciała pana zapytać ile programów edukacyjnych Instytut Pamięci Narodowej przygotował w ostatnich latach, bo przecież były bardzo wie co to są na to inni nie dotyczy całej historii, ale i zacznijmy od tego, że rolą Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie publiczne nie tylko edukacja szkolna w i każdego roku też około 5000 różnych przedsięwzięć, które oferujemy odbiorcom zarówno tym najstarszy ma w Uniwersytet trzeciego wieku też są wśród naszych odbiorców jak również przedszkolakom to jest szeroki wachlarz za mało nawiązała nie nie mamy za mało to jest coś innego właśnie te nie były, jeżeli nie zwrócimy uwagi na to, jakie są źródła tej tego dążenia do zmian nie mnie oceniać my tego w tej chwili tempo jest tak naprawdę nie znam szczegółów ale jakie są źródła tych zmian tak to przypomnę 2 kwestie ważne po pierwsze, historia w Polsce jest jednak przedmiotem dosyć wrażliwa cały ten spadek po komunizmie cenzurze, który z naszej perspektywy wydaje się to, że to już jest 26 lat 27 w 27 lat i tam już już dawno wcale nikt im to jeszcze są ludzie, którzy pamiętają prawda to historia, kiedy nie było agresji 17 września go było wkroczenie wojsk armii czerwonej mazi na 1 na dawne ziemie naczyń na przyszłe ziemie białoruskie ukraińskie czy jak to się tam nazywało, więc to jest dosyć drażliwa rzecz to po pierwsze po drugie źródłem zmian, które były przeprowadzone kilka lat temu było takie przekonanie, że ten podział na szkołę podstawową gimnazjalną i ponadgimnazjalną uniemożliwia przeprowadzenie pełnego kursu historii w ciągu tych targów modowych w ciągu tych tego kształcenia prawda, czyli czwarta piąta szósta i kolejne klasy właśnie z tego powodu, że te programy się nie widziała, ale wzajemnie, ale ta nowa podstawa wprowadziła wiele nerwów, a one i był jeszcze 1 ważny moment nawet jeszcze przed wprowadzeniem przez 1007. rokiem kiedy, kiedy mieliśmy tylko szkołę podstawową i średnią wówczas tak to się nazywało mielimy też nauczyciel nie nie potrafił zdążyć z całym programem to znaczy, żeby dojść tam do roku 80 tegoż 1009. prawa czy też butan propan i z tego z tych 2 koncepcji narodziła się właśnie owa podstawa programowa, która była krytykowana przypomnę za 1 kwestię to znaczy, że jeżeli ktoś nie wybierał historii jako przedmiot rozszerzony w szkole ponadgimnazjalnej w to realizował przedmiot historia społeczeństwo, który wg krytyków nie w pełni Belg nie w pełni oferował pełną wiedzę historyczną tych z 2012 roku, kiedy pan dokładnie tak to jest ten spór z 2012 roku przypomnę, że w obronie historii wówczas odbywały się głodówki to od dziś naszej perspektywy to jest przecież proces bardzo skrajne prawda, że jeżeli ktoś głoduje w obronie idei wartości nie można odmówić mu tego ile rzeczywiście i jego protest ma uzasadnienie w faktach, ale proszę o wolną wolę, gdy nie zlikwidowano jednak istnieje, ale korzysta to jest to 1 z graczy dlatego mówię o tej szczególnej wrażliwości historii jako przedmiotu religia w pełni rozumiem tych ludzi, którzy obawiali się być może zabrakło rozmawia proponuję wówczas proponowała ministerstwu, żeby się spotkać w połowie drogi pomiędzy ministerstwem, a protestującymi właśnie w Instytucie w naszej sali centrum edukacyjnego, żeby się spotkano i szef SLD powiedziano obie strony co uważają niestety ze strony ministerstwa z przykrością muszę wspomnieć tu wówczas tego zainteresowania no ale zmieniają godziny ja akurat mogę zmieniono też tnt zasadzili drzewka Alior o jedno 101 lidze idea prezydenta nie do końca było tak, ponieważ w liście zdało się na zaproszenie prezydenta spotkać w Pałacu Prezydenckim do nas spod Lublany Anton tak tak właśnie i piętach ludziom, którzy nie ukryty nie ukrywali krytycyzmu to proponowali zmiany, bo jeśli chodzi o tym, głodówki to już policja zawsze są przyszłymi osoby tak zdeterminowaną, że jest skłonny ryzykować własnym życiem zdrowiem po obronie jakichś idei, ale z wypowiedzi tych głodujących jest dla mnie jako dla zawodowca nie ulegało wątpliwości, że oni mnie, że oni nie mieli pojęcia ani o reformie ani o zmianie koronny argument był to taki, że przecież dzisiejsza młodzież nie ma pojęcia o historii, że skusił ta reforma nie ma sensu, a chcieli przywrócenia systemu, który właśnie doprowadził do stanu, którą za to młodzież niczego nie jest, więc w ustawie, lecz również dziś, czyli wzrostu moim zdaniem żadna zmiana, która będzie polegała na tym, że się zwiększy liczbę faktów definicji i ich kryjówkę, którą będzie się chciał wtłoczyć do każdego ucznia sejmik Uczniowski głowy, by niczego dobrego nie spowoduje każdy z nas ma jakieś doświadczenia szkolne każdym jakiegoś nauczyciela, który na tyle był z przedmiotu, którego nie lubił, który był na tyle energiczny zdecydowany, że potrafił wyegzekwować taką naukę sam pamiętam, gdy był wyższy niż jest nie śni mi się to nauczycielka biologii ze szkoły średniej dzisiaj, która potrafiła rzeczywiście uczynić biologię w swoich klasach przybył podstawowy i duma wymagała od nas z wiedzy szczegółowej układzie pokarmowym żaby tak, że tak, by mógł tu żaby od tych po tej lekcji operować cieszącej się uczył chętnych, by wykuwał na pamięć niewiele rozumiał wrzucał do wiedzy i widlastym dostępne, gdy będziecie mnie pani spyta układ pokarmowy do morza, aby tym ani słowa nie powiedziała mu, więc innych przymiotów mądrych nauczycieli, którzy to inaczej te w tej ulgi uczniowskiej lub pół uporządkowali dzisiaj posiadam, więc problemy z wiedzą historyczną młodych ludzi nie jest taki, że właśnie trzeba wrócić do jeszcze większej liczby faktów do bardziej rygorystycznego egzekwowania wiedzy no myślę, że jak się stosuje ten dziewiętnastowieczny model życia też przywrócić te środki, które wtedy stosowano, czyli karę chłosty z tych tytułów za to, że z rzeszy nie zna życie zamarło w czwartej klasie już dziś mają mają odpowiednie informacje o tym jakie są prawa dziecka itp, ale wciąż mają jedno jest zachłanność odpowiedziało, że nie może być zaliczona do żądania jest chyba jest konwencja prawa dzieci inwazyjnych ładniej powie, że organ, który ma strzec tych konwencji tych praw, których nie jest realizowany jest, więc niech ona nie ma złudzeń, że niestety jest jak w niedzielę, ale z lokalnych oraz innych ważnych, ale styl to hal co nie budzi wiele spraw myślę, że oddaje sprawiedliwość dopadnie nachylona w strojach po po po wielu latach albo z drugim razem wzięci po śmierci w inny fryzury niektórzy inni wierzą inni mniej, ale najważniejsze chciałem panu powiedzieć, że Instytut badań edukacyjnych zrobił takie w badania dotyczące właśnie umiejętności historycznych to dokładnie o tej maturze na nowych zasadach dziedziczy po po tym, gdy po tej maturze, którą zdawał rocznik uczony w na nowych zasadach, czyli wg nowych podsta w programowych, które teraz już są stale będziemy zmieniać w tym i okazało się, że z faktami z chronologią, by ci, którzy zdawali maturę z historii nie mieli problemu natomiast mieli problemy z tworzeniem narracji historycznej my jesteśmy teraz to musimy uświadomić zostawmy na chwilę to polityka wielką, a popatrzmy na NATO troszeczkę inaczej, bo my jesteśmy trochę w tej chwili w takim momencie w jakim matematycy byli na przełomie lat siedemdziesiątych osiemdziesiątych, kiedy pojawił się ręczne kalkulatory takie w zegarku tyle, bo taki głos poco to matematyka ścisk każdy może mieć na ręku kalkulatory i to 2 × 3 osoby sprawdzi i temu wtedy takie ba bardzo duża dyskusja to znaczy toposu jest matematyka to po tych było jasne, że mnie sklepienia szukano prawda 2 × 3 lata wstecz mogę sprawdzić w metrze mamy dokładnie taki moment z historią od lat 46 może, ale z powodu internetu, ale co powoduje sąd z powodu smartfona po teraz można powszechności dostępu do ogromnego zasobu wiedzy i właśnie to jest wielka szansa dla historii progres to odważne myślenie krytyczne dobór informacji i spojrzenie na ten zalew informacji, które mamy w internecie krytycznie i umiejętność po pierwsze, wyrobienia się własnego zdania, a przede wszystkim oceny wiarygodności to tego uczy historia prawda tego uczy historii my jesteśmy dokładnie w tym momencie i to, że będzie więcej godzin historii oczywiście jako historyka będzie cieszył, ale tez pytanie, ale jak uczone jak ważne, bo to jest wasz wymarzony rejs samych badań, które panom przytoczyłem wynika, że nauczyciele uczą historii większości niż miało i przede wszystkim na podstawie gotowych podręczników to różnie bywa tekst oraz obniżają wymiar było wahanie Skinny jakiś na jakiś próbie oczywiście nie wiadomo, że nie chodzi o wszystkich nauczycieli należy w większości z nich to pewnie tak, ale myślę, że to, jakbyśmy patrzyli na każdy nauczycieli każdego innego przedmiotu byłoby podobnie natomiast mniej się wydaje pewnie to jest jakaś taka preferencja środowiskowa, że przy tylu pasjonatów nauczycieli historii notowały rzadko kiedy spotykam pasjonata właśnie nową nauczania innego przedmiotu, a z jak bardzo często ludzie uczą historii z zamiłowania wielka szansa nauczania historii właśnie z wiązania emocjonalnego dzieci do młodego Czerkas stylu, czyli historia media regionalne na wystawie na wyciągnięcie ręki bardzo często można historie pasjonujące lekcji Story zrobić to w przysłowiowym przydrożnym rowie i bez żadnych pomocy dla sprawdza jest coś takiego Edwin z opcji to znaczy, gdy już miejsca tchnienie miejsca w sam wielokrotnie moje sceną proponuje, żeby opuścić mury uczelni i wyjść z miejsc, które się w Warszawie nietrudno, ale ból ustąpi skutecznie trudno w każdej miejscowości nietrudno każda miejscowość nawet najmniejsza ma swoje swoją historię swój cmentarz i kościół i pamięć ludzi, którzy mieszkają dla młodego czeka pamięci babci czy dziadka sprawił, że ekologiczne już niemal się w piecach i moim zdaniem jest mnóstwo wspaniałych nauczycieli historii ja się boi, że ta nowa zmiana może polegać właśnie do rozwagi mówi Anna, tak więc nie artystą takiej próbie monstrualny historii nowego strych ulica politycznego i jej i prawda jej dług pod podporządkowane było oczekiwaniom aktualnej ekipy rządzącej to się z gołym okiem widać ci pewnie, gdybyśmy pierwszy punkt sporu z panem dyrektorem znaleźli jej, gdybyśmy zaczęli dyskutować jak pisać mówić o naszym największym żyjącym bohaterze Narodowym prawda 1 z największych Polaków dwudziestego wieku Lechu Wałęsie i podejrzewam, że w tych nowych wytycznych z programowych no to będzie jakiś człowiek z brodą jest bardzo podejrzaną historię życiu duchową tak naprawdę, zwłaszcza że w rządzie przebąkuje się o 1 nie tylko 1 podstawie programowej, ale 1 programie gwoździe godzin zajęć wręcz zapomnienia niż przypominania w co otrzymuje zobaczymy, kto będzie boje się w 2 od 2 lat też nie byłem tak pełen oba w jak ich historia w Ośnie nauczanie historii zostanie przyporządkowany politycy i mam nadzieję, że tak nie będzie, bo nikt się pomylił pan też gotów wiele zależy na jaw, że zawsze nieważne, jaka jest władza im dalej polityka jest on -li tym lepiej jest w inny, choć rzeczywiście historia zajmuje się przede wszystkim polityką to jest niestety gorzki gorzka prawda ale, ale bieżąca polityka im dalej nieważne czy to nie to odejdziemy od myślenia tylko Alstal popatrzmy sobie wszędzie nas na cały mecz na siłę, chyba że rzeczywiście bardzo świat nie będziemy ciągnąć tygrysa nie wiem nie będę tu pana dziennie przy ciele aż do muru i prosty ażurowy dach no, chyba że rzeczywiście dyrektorem Instytutu Pamięci Narodowej, o czym się mówi zostanie Sławomir Cenckiewicz Torresa sam prezes zrywu wreszcie przepraszam tak to jest wszystko w rękach reżysera chciałoby się powiedzieć ambitne wniosek o uzależnieniach ludzie mogli dzielić władzą PiS to idealny na Nanda de ujętych w RMF FM tak naprawdę do tej pory jeszcze nie wiemy będziemy rozdawać ustawa jest jak dziś jak będzie wyglądała ustawa o Instytucie, ale może wróćmy do od tej naszej dyskusji, bo to ta jest dla mnie powód oczywiście państwo próbujecie jest pokazać się niebezpieczeństwa przy każdej zmianie to jest dobrze, żeby pokazywać niebezpieczeństwa, ale dość dobrze by pokazywać zyski piachem i na co ja bym liczył że, czego mi brakowało przez lata się to nigdy nie udało i to będę nawiązywał do tego, o czym powiedział pan prof. Nałęcz przed chwilą o tym czy historii zainteresować historią najłatwiej w miejscu nie na sali wykładowej, ale czasami sale wykładowe są w miejscach historycznych prawda ale, ale właśnie na na naukę na pierwszym roku studiów na wydziale historycznym Instytucie historycznym zawsze jest objazd historyczne ataki świeżo pierze obniżone student jedzie gdzieś tam jakiegoś miasteczka, którym pewnie czasami nie słyszał nie tam dojść do wielkiej zabytków tylko nie jedzie do jakiegoś, jakiego ja staję przed ścianą jest uczona wątkach cegieł prawda w jakiej jest wątek średniowieczne, jaki dziewiętnastowieczny jak to rozpoznać i t d . tak jak początkowo się wydaje z pełnieniem dziwne, ale później rzeczywiście pamiętam sam patrzyłem gdziekolwiek, jaki jest wątek cegieł w oczy co zostało w głowie w obserwuje trochę studentów mojej uczelni, na której pracuje, czyli szkole głównej handlowej w nigdy nie są historycy to oni przychodzą tam na zajęcia z historii PRL, które prowadzę jako na zajęcia dodatkowe przez lata zbierałam się jednak grupa w roku od kilku lat w każdym semestrze się zebrała grupa w tym semestrze mam już 2 grupy w 1 semestrze to znaczy, że jest zainteresowanie takiego nowego pokolenia, które już urodziło się w połowie lat dziewięćdziesiątych, które w ogóle nie to, że komunizmu nie pamięta tych osób nie było w czasie komunizmu i TIT zainteresowanie jest co więcej na SGH uczelni ekonomicznej przez lata robiliśmy objazd historyczne tak jak dla studentów historii Niemiec ze studentów kiedyś przyszedł powiedział, ale wiecie co to Zień pokazaliście kiedyś, gdy kratka regencji też dzięki temu dostałem świetną pracę w firmie francuskie Beck w jak rozmawialiśmy przy przy rekrutacji i zaszło coś właśnie na demencję powiedział, że wiem jak wygląda klatka regencji, a razem i to dało dało domyślenia, ale wracając po to, była dygresja wracając do tego co ja widzę szans właśnie to, żeby w ramach lekcji historii odbywały się wyjazdy nie wiem 12 tego się więcej nie da wkrótce w kształcie w czasie kształcenia właśnie do jakiego miejsca historycznego, ale czy to ma UE i jaki sens, kiedy właściwie właśnie ustaliliśmy, że każde miejsce historyczne i czyny, a uczniowie zazwyczaj jeżdżą na jakąś wycieczkę do stolicy albo do Krakowa angaż nie wierzy, że interesowali tym miejscem historycznym, w którym są zamiast sztucznie we mnie i wozić do jak to wymieniał właśnie pan prof. Waśko w szczycie są tam gminie Szczecin Kraków Gniezno chyba ciekawe, dlaczego Szczecin tak swoją drogą będę Kusiak i zapytać, dlaczego chciałby, żeby każdy uczeń w Polsce odwiedził Szczecin milczy zezwala mu najwyraźniej chce podkreślać wielokulturowość polskiego dziedzictwa, bo rzeczywiście Szczecina jako szef po beacony to ewidentnie nie, na jaką przecież w 232 oczywiście jest testem testem Szczecin jest ten heroiczny okres od banku odbudowy Szczecina, ale reżyserowi 7 roku 81 zgoda ale, ale jak mówimy o tym, materialnym materialne świadectwa to oczywiście są przemyskim obiekt wzniesiony w czasach, gdy Szczecin był niemieckim, ale przecież to jest nic złego to znaczy nie byłoby nieszczęście, gdyby chciano w Szczecinie pokazywać prastary polskie korzenie Szczecina i jak ja już jest realistą 3 z nich jak teraz historycy obliczyli do trzydziestego piąte roku Szczecin zdaje się przez 6 lat był Polski rynek w kilka rybek w mniej, ale tam jedziemy na awans, ale wlot do czyszczenia rur w formie żartu w tym niema sensu prawda z wita Stwosza robić Polaka prawda nie ma sensu ukrywać, że Kopernik mówił w domu po niemiecku no, a tymczasem tymczasem na lekcjach języka polskiego uczniowie narzekają znowu Instytut badań edukacyjnych zrobiło takie rozeznanie, czego się tam uczy najczęściej na lekcjach języka polskiego i uczniowie narzekają zwracają uwagę, że ludzie mnie czegoś uczy na podstawie lektur jak się omawia lektury i uczniowie narzekają, że pomijane są tematy i zagadnienia, które interesują młodzież np. rzadko się mówić o konfliktach międzypokoleniowych nieobecna jest na lekcjach polskiego, a propos lektur niemal zupełnie erotyka rzadko podejmowane są problemy okresu dojrzewania równości kobiet mężczyzn z zawartą w większość uczniów wskazuje jako powracający co najmniej raz w miesiącu temat patriotyzmu i teraz my byśmy na ten patriotyzm, niemniej już mamy każdą lekturę z tego punktu traktowaną to teraz jeszcze zrobimy dzieje Polski i zalet widzimy też nie chcemy zanudzić ran GE absolutnie się nie zgadzam z tym, że patriotyzm jest nudny wręcz przeciwnie jeszcze będę nawiązywał do tego, o czym zacząłem mówić, bo mówiła pani o tym, że takie wrażenie to niema sensu i t d . to ja przypomnę 1 z najbardziej skutecznych form kształcenia na świecie historycznego patriotycznego obywatelskiego w, czyli rajd w każdy każdy młody człowiek w Izraelu, kiedy kończy szkołę i jest tuż przed wojskiem to niezdrowo to nie przypadkowo i przyjeżdża tutaj do Polski przez zawartość wody, żeby zobaczyć po pierwsze, miejsce, gdzie z tak naprawdę skończył się naród żydowski w Europie Nowa Sarzyna, ale nie mamy tego powodu, że w absolutnie w przód od 100 lat w 6 może powinniśmy wszyscy oni podzieleni na znak, że zmienianie ZOZ symbolicznie zakończył nie wolny, jeżeli pani pozwoli to ja o tym, powiadomić o tym, lat 6, ale niestety ostatnie 2 lata ze względu na to co się stało na Ukrainie to się nie udało kilkaset osób w czyje, bo mogliśmy wywoziliśmy autokarami do Katynia do Charkowa do piersi matek, ale do Miednoje do Bykowni i t d . tym, starając się, żeby wśród tej młodzieży w Bay byłby tak, żeby to była młodzież mieszana to znaczy to by żeby byli ludzie i ze Szczecina i z Przemyśla i z polskich szkół w Londynie z polskich dróżkach staną się naciąć, bo on w pewnym nić zrozumieli, że stało się coś ważnego, że przyjeżdżają w takiej miejscowości nie tam, gdzie przyjeżdża wycieczka, żeby to dziś ten moty w wycieczkowy odciąć naprawdę nie zdarzyło się przez to wiele wiele lat, żeby nie zobaczy wzruszenia w tych ludziach nie być, żeby nie zobaczyć chcą mieć bardzo ucieszyła to znaczy oni wracają stamtąd siedzieli z laptopami nie siedzieli z tabletami komórkami com mieli w rękach książki, które dostali w ale czy historia to jest naprawdę takie zapatrzenie się w przeszłość czy nie powinno być właśnie traktowana jako jedyna łódzka jako MR takie szersze spojrzenie na to co się dzieje czuł się w planach na rok czy ja miałbym jednak polemizował z tym poglądem, że byśmy kopiowali, bo z pozoru Izraela z papieżem to wyjątkowa historia i unikalne doświadczenie ja też nie jestem entuzjastą muszę powiedzieć tego obowiązkowego bywania każdego Izraelczyka w Oświęcimiu myślę, że to, że za mało tutaj robimy także w relacjach polsko był żydowskich czy polsko izraelskich domagały się na miejscu polskiego rządu, żeby każda taka wycieczka z czy taki wyjazd był i w Oświęcimiu w muzeum historii i dyżurów oraz miłośnicy, bo wielu tych młodych Żydów wyjeżdża w przekonaniu, że nieprzypadkowo Oświęcim jest o losy chodzi o polskich obozach po oczywiście, że tak, by w taki uważam, że mogliśmy na najróżniejsze sposoby n p . walcząc z niemiecką polityką historyczną, która konsekwentnie mówili o niej o niemieckich obozach tylko nazistowskich nie zawsze co jest bardzo im nie da im nie doceniano jej Austriaków niż w 2 przy mnie przez usta nie przychodzi nazistowski obóz tylko niemiecki, bo do innych Niemiec David nie było prawda równie dobrze można mówić o nią w polityce polskiej w latach trzydziestych tubylcy sanacyjnej rozdano to jeszcze to jest taka Wola wynika, że koszt tych w geopolityce jedno tamta jest bardziej skomplikowany, aczkolwiek oczywiście Libii ideologia sowiecka staje się w pewnym momencie z rewelacyjnym inne głosy uosobieniem rosyjskiego ekspansję nic mu prawda w ich ale, ale moim zdaniem powinni historii powinniśmy widzieć momenty heroiczne absolutnie nie ma dla Polaka większego przeżycia niż stanięcie w tym mój katyńskim lesie jest inne miejsca lubią trochę mniejsze wrażenie, bo ten Katyń jest w tej tradycji prawda nieprzypadkowo filmu Wajdy rozgrywa się w Katyniu nie tylko, dlatego że kap. Wajda zginął w Katyniu ale gdy jest takich powiązań dach właśnie w Katyniu nie zginął tak je tak dbanie o zabawkach nowych idei o zawodowych historyków zbladł jak bardzo uległ legendzie prawda w inny tego być może, że w Charkowie natomiast wdawał się, że jako zawodowy wojskowy tamten mecz, ale mniejsza z tym natomiast z chcę powiedzieć, że jak też uwag do dronów do postrzegam rolę w historii nauczania historii też jako pewną przestrogę nie możemy na lekcjach fizyki pokazywać tylko dziecku byłby dziwnych przedmiotów akt teoretycznie przestrzega przed gorącym, żeby się nie poparzył uważam, że nie mniej kształcące niż wizyta w Oświęcimiu może być dla polskiego dziecka wizyta w Jedwabnem, bo to co się wydarzyło i o ile są już tak Oświęcim jest pewnym uniwersalnym przesłaniem przed nienawiścią ludzką umową Niemcy wydawały się najbardziej kulturalny naród w Europie ludzie się w głowach nie mieściło naród Goethego Schillera robi takie rzeczy wielkich i jej, ale to oczywiście dzieło Niemców to panie profesorze, jeżeli już dość, ale tak tak dokładnej kwoty raczej w Auschwitz Niezgoda Auschwitz oczywiście, że oba pomysły mówi Marzena Wilk też nie ulegamy jako zarezerwujemy już wiemy, że tej sprawie wzorów, ale Oświęcim Auschwitz Jedwabne i t d . a czy znacie, a propos tej narracji, którą przyjęliśmy przyznacie panowie te animowaną historię Polski leśnicy wystawy Expo 2010 w Szanghaju tę, którą przygotował Tomasz Bagiński studio Tomasza Bagińskiego nie wiem czy pan panie profesorze, kto widział dach bo, ale jak rozumiem, że dzieje się to podobało ja nie tylko tych zarzutów idealizacja no przecież to jest w końcu tynki film reklamowy w tym, że mam inny zarzut ja tam właśnie jest mało tego, o czym zaczęliśmy rozmowy, czyli mało jest taki historii innej niż batalistyczne tam są sceny Google bywa jest na szczęście założenie choćby Uniwersytetu Jagiellońskiego gdzieś tam jest Kopernik, ale nie mało mnie takiej pozytywnej historii w innej niż związanej z wojskowością i z walką o niepodległość tego tam jest bardzo duży oczywiście nie chciałbym, żebyśmy się skupiali na tym filmie, który już ma ładnych parę lat, ale właśnie z, żebyśmy rozważyli 3 my nie moglibyśmy zacząć uczyć historii Polski i dziejów Polski jednak tym co bym bardziej niż ciemne włosy nawiązanie do zmian cywilizacyjnych, a nie tylko od naszych wielkich zrywów niepodległościowych, bo mamy takie tendencje nawet w naszej rozmowie skupiliśmy się na Auschwitz na Katyniu na jedwabnym będziemy się teraz udowadniali oczywiście gdzieś się nad morzem my bitwy pod rzeczy ważniejsze jest w zdarzyły, a przecież mamy całą historię polskiej nauki nie ma Skłodowskiej Curie w tym filmiku, pomijając fakt, że nie ma Wołyńskiego Himmel można, by zacząć dyskutować nad płytą z historią polskiej nauki, w czym polskie czy francuskiej, więc tych barier e-handlu Dacia Delia dbamy o wielkości prawda i Maria Skłodowska z mężem Kyliana bardzo swoją polską podkreślała w ocaleniu uwagę w niebo francuską tego tylko ba Polkomtelu w PRL pracowała choćby Lecha wraz z laboratorium 1 wyrasta na oddzielny dla nauki francuskiej jest w wyniku zaborów upośledzenia ziem polskich, wyjąwszy Galicji to, zwłaszcza te nauki techniczne wymagające nakładów w państwach wielkiego przemysłu wtedy głównie państwa na ziemiach polskich firmach, zwłaszcza w zaborze rosyjskim swego to była nowość, ale w tych naszych wielkich matematyka uczymy się zaledwie przy okazji o nasze zdobycze cywilizacji czy architektury czy o naszych artystach uczymy się raczej przy okazji trzeba zmierzam do tego, że nie potrafimy tym, iż rzadko rezygnujemy z nauczaniem historii z takiego zawdzięcza właśnie narodowo wyzwoleńczą no nie wiem co pani ma namyśli mówiąc umownie mówiąc taki sposób natomiast jest trochę tak też odbili piłeczkę, a 11 listopada w radiu TOK FM i jak wygląda narracja mówimy, o czym o odzyskanie niepodległości Józefie Piłsudskim Tokai bardzo dobrze, ale właśnie to jest trochę boli dla mnie te 11 listopada, że wszyscy opowiadają tylko tym 1 dniu zakończenie wojny w Europie tak jak, a przecież 11 listopada rozpoczyna te kilkanaście dni chciał powiedzieć, które wstrząsnęły polską ale, żeby już nie nawiązywać do znanej książki teraz o interes, który miał olbrzymie znaczenie dla Polski i to jest właśnie piękno powieści zależy od nauczyciela zależy od wykładowcy, który opowie nie tylko 11 listopada i 14 listopada jak Piłsudski przejmuje władzę wojskową cywilną, ale opowie o tym, że Polska nagle staje się republiką czy to nie było w 11 listopada dowód z tobą monarchia bez gola na karcie tak, że pojawia się nowe ustawodawstwo pracy bardzo rygorystyczna ośmiogodzinny dzień pracy coś co co przecież pokolenia walczyły, a to z dnia na dzień przecież jest prowadzone pojawia się prawo wyborcze, które ma tylko na jedynce z Sensus przepraszamy cenzus wieku ani ani cenzus majątkowy ani cenzus płci ani wykształcenia nie obowiązuje to i ile panie profesorze, bo takich krajów, które miały tak tego typu demokratyczne rozwiązanie zdobyliśmy 1 z pierwszych ta po kilka-kilkanaście może na mnie naprawdę się w tym co ich kilka ta wielka prawda w 1 i żylibyśmy 11 listopada o tym, opowiadali co się stało w ciągu tych pierwszych kilkunastu dni niepodległej Polski ja uważam, że użyła pani bardzo budynkami drastycznych słów zadęcie, a raczej niepodległość jest 1 z największych chyba na pewno największe wyzwanie warszawski, ale nie potrafimy rozmawiać mąż jest 1 z ważniejszych osiągnięć narodu, który buduje własne państwo to jest dowód pyta dobieranych wyścigach wracam do tej podstawy programowej to tam to wszystko nie jest to znaczy tam rzeczywiście jak się porówna podręczniki obecne historie z podręcznikami historii w zespole okresu międzywojennego, gdzie rzeczywiście dominowała tam w narracjach w z militarną w polityczną Stali wyrosła formacja polityczna rozbił sobie z uczynków, ale też no to wtedy w tym pasjonował Łotysz obrońców i to to jest jednak jeśli chcemy wzbudzić zaciekawienie jeśli chcemy przyciągnąć emocji ja uważam, że nie ma się co tego wstydzić nie ma nauczania historii bez uruchomienia emocji bez odwołania się do emocji i pozytywnych negatywnych dlatego uważam, że niewolno ich skusić w sumie tylko przez historię wielkości Polski wreszcie coś pokazać polską mało, żeby to była przestroga tych nie można konstruować, by tylko jednowymiarowych pół pomnikowych postaci jej, bo każda wielkość małego swoją słabość prawda wielcy są tylko na piedestale i uważam, że maturzystów jednak wielkość tych Polaków polegało, że nie potrafili to mało jeszcze zredukować sobie zdusić odsunąć prawda no ale przy właśnie też wyjątkowo leży wyciska historia przemiany Kmicica w Babicach potem Babicza raz jeszcze z innego Kmicica był wyrozumiały zmienność oraz ich postaw my rozumiemy nasze zmiany jak i nie ma co w historii wypełnia się sztucznymi postaciami, bo tu nawet historie świętych, że tak powiem potrafią być bardzo skomplikowanej i świętość potrafi niejednokrotnie graniczyć z bardzo w skomplikowanym życiorysem no właśnie od tej fałszywej wielkości nie od września, ale nie wyłączny równoważni nie podkreśli wydzieloną część dziejów Polski z nauczania historii to odrębne dla naszych w ogóle absurd muszę powiedzieć w trasie tylko bierze stąd, że ktoś coś jest w Polsce tu się z polskiej jak można zdjąć Polskę tylko uczyć w Polskiej historii się wtedy chrzest Polski zrozumie no, że sami byśmy dzisiaj wymyślili ja wiem, że w samym mostem urodzony wychowany katechizm ważny na wsi my też, by jajem w okres dzieciństwa, kiedy we krwi wierzy, że matka Boska jest Polką no bo jeszcze częstochowska impreza słynna scena z Rancza w willi z oferty chętnych nie wyobrażam sobie, że będzie uczyć tylko polskiej historii jak się ten wątek chrześcijaństwo wprowadzi zew 30 tys Polska religia lub polską polską religią w tym wymiarze polskim to chrześcijaństwo było wielką zdradą zniszczono coś co było ekstra polskie, czyli pogaństwo z nas jest czekanie na ile polskie energochłonne Polański na Polański Polski w ogóle nie było na liście byli wrogowie pola listy to byli to bogowie w Boga wszyscy, a a, a nie ani ci kupcy chrześcijańscy traktatu ci to dla Polaka byli wrogami niemieckich jak zobaczy obok kamienic w tym wszystkim osobowość w sposób oczywisty nie da się opowiedzieć historię Polski wyjętej z dna, bo oba totalitaryzmy, o których mowa tutaj mówi Renata przeszły z zewnątrz 1 z Niemiec drugi ze związku sowieckiego, ale miał tuż po swoich nie zwolni, ale oczywiście ale, zwłaszcza na prawicy, bo ten komunistyczny znacznie mniej ma mniej ni, jeżeli jednak w wyniku doświadczeń dwudziestego roku, a mówi pan profesor lata dwudzieste tra Jan jest jednak w uchwale wyjawia dwudziestym wieku na nich nie zjawiał się do wiatraka jest absolutnie TOK FM jest tutaj też, że bolszewicy uczyli się radykalna most braków w no właśnie też też tutaj w oczy oraz, że bardzo jest ważna jak USA mówi Beata Polska Małysz Polska wielkości tak dalej tak to to jest ta jest bardzo ważne pytanie, gdzie Polacy jako naród mają odpowiedzialność tak ja rozumiem, że mamy odpowiedzialność wówczas, jeżeli mamy swoje państwo i w naszym imieniu władza wybrana demokratyczne, czego się coś dokonała złego lub dobrego tak to jest natomiast takie przypisywanie, że wszędzie tam, gdzie jacyś Polacy albo Polak zrobił coś coś oceniam źle rozciągamy na cały naród to ja uważam, że trochę przychodzimy Guła zaś swoim studentom tłumaczy, jeżeli tak na to patrzymy to przypomnimy sobie to co jest jest taka jest taka teoria spiskowa w Rosji w Polsce mało, kto na nią zwrócił uwagę, że ten cały Dzierżyński był zależny od dołu ten Polak, który tam poszedł w ten NK petenta Taczaka założył co tam budżetem czy doczeka później NKWD wymordowało tych Rosjan w Brazylii Polak tyle Rosja gniewu nie zgłaszał ludzie różnie, ale nowa wspólnota w no tak to Polak czy nie Polak o ich winie, ale mogę to dobre dobre pytanie co dobre pytanie tak jest to by Jaś też darmowe nie trzeba na to dobrze dobrze swoje rzeczy wobec 1 Konradem odradzający się ruchów skrajnie narodowości w skrajnych skrajna lewicowych też jest dobrze jest wyjmować dzieje Polski z kontekstu historycznego, kiedy od lat mówimy o tym, że właśnie z tym kontekstem mamy kłopot w nauczaniu historii tego się nie denerwuj się moje wyniki przecież na tym m. in. polega wielkość polskich tortillę czy były takie momenty, że jednak polskie zachowania na tej historii ważyły, a poza tym my w MEN da się właśnie te większe słusznie mówi o chrześcijańskich korzeniach Europy chrześcijańskiemu k kanonie wartości europejskich to podobnie nie da się tego kanonu polskiego zrozumiecie pasjonująca jest Polska historia się buja w hotelach lub po połowie zaobserwuje zmaganie się tego nurtu swojskiego takiego właśnie osobnego o w do siebie z tym nurtem takim z zewnętrzną ości to znaczy kontaktu z innymi czerpania otwierania się na innych jej wpływ oczywiście ja nie mam wątpliwości, że nie ma co zbyt szczegółowo chodzi o historię powszechną ZUS nie ma co katować siły uczniów wojnami chłopskimi w Niemczech prawda czy wojną stuletnią bez pewnych ogólnych zjawisk w historii Europy w powszechnie reszty Polski zrozumieć, ale z nacisk powinien być ułożony jak w każdym normalnym kraju na ojczystą historię, ale właśnie wkomponowaną w atakach nie da się o historii lasu mówi artykuł mówiący 1 wybranym drzewie ulubionym mu powtórzono tylko koników albo tylko w Górniku taki nie da się pracować wstali, ale oczywiście to czas na tle całego lasu przede wszystkim opisywać to polskie drzewo o to nie ulega dla mnie wątpliwości czy także, że to historia też czym człowiek o nią właśnie w rozumie w rejon kształtować patriotyzm, ale dzisiaj mogę jedno słowo uzupełnia się Tusk wraz z panem profesorem oczywiście nie jesteśmy w stanie wyjąć naszych dziejów ja wiem, że może już jestem jako historyk może zbyt wiele będzie wymagał no ale bez tego co się zdarzyło w Belgii nie sposób zrozumieć powstania listopadowego przej 2 słowa o tym co się w tej Belgii stało, dlaczego wybrali 800 trzydziestym roku właśnie za trzecie tempo rozwoju pomyślał, że chodzi o zamach ziemianie na zdjęciu razem z więzienia nie zlekceważą to jest tak tak tak to jest taki jak ja historyk zaczyna zaczynam mówić, ale bardzo, że wszystko zrozumiała prawda w ale kiedy właśnie to bardzo dobrze, że rząd, że nam tabelki teraz wyskoczyła, bo jak uczyć dzisiaj o patriotyzmie w świecie globalnym skupiam się coraz bardziej na naszej wewnętrznej i to bardzo dawnej i odległe, ale reszta to nasza przeszłość ma kształtować naszą tożsamość osoby kiedyś zrobiłem my taki test i zobaczyłem sprawdziłem ilu ile pytań z historii jest w takim teście 1 obywatelstwo w stanach Zjednoczonych jak ktoś chce dostać się batalia w sądzie naszych ekip testami stopy Danii i to od lat zarówno takich lokalnych dotyczących miasta, w którym się mieszka stanu w Norwegii w ponad 9 na morze może nie ponad 1313 pytań dotyczyła historii w stanach Zjednoczonych dotyczy historii w tej chwili w historii Stanów zjednoczonych i to nam się, by wydawało, że dosyć trudnych jak n p . jakie kraje były sojusznikami Stanów zjednoczonych w czasie drugiej wojny światowej warto dodać wiemy o 200 lat siłacz jednorazowa wnosi o 2, a cwaniaki pytania słyszą 0 Ukraińcy polskiego pochodzenia, starając się karty Polaka w Polsce na zupełnie nową kartę Polaka razem na Ukrainie, bo tam się Starym od jutra w konsulacie w tamtym z wyższą n p . w którego Poniatowskiego most jest w Warszawie pierwsze słyszę, że takich oto one pełniły te krzywdy z tego co pamiętam z tego co wiem dały oczywiście w Locarno Polaka niestety nie starałem to z tego co wiem to konsulowie przeprowadzają po prostu rozmowa to nie są jakieś z pisania bardzo konkretne pytania o historii pierwsze dni nie wiem nie nie byłem nie byłem świadkiem do miasta grafik natomiast patrząc po liczbie osób, które otrzymały karty Polaka to uważam, że chyba albo są bardzo dobrze wykształceni przygotowani chwała im, że to albo, ale i odprawy albo PiS jest albo albo te kraje unijne na ręce ja się jak mówił z grona oczywiste i to jeszcze 1 rzecz muszę koniecznie powiedzieć, że poszliśmy, ucząc naszej historii też wykazywać zrozumienie dla innego postrzegania niejednokrotnie tej samej historii przy wzajemnych relacjach przez inne tak jak nie możemy wymagać od innych, żeby oni kochali Jasio ma wiadomo, że nasza moja mama jest najwspanialsze moja lepsza jest właśnie w Browarze nutach musieli zrozumieć jak ktoś inny mający inną mamę kocha swoją, niemniej nas nie złożyli własny ma ich rodzin narzucać innym narodu, ale oczy, ale możemy się spierać się fakt możemy się spać interpretację złożył deklaracji nie po 1 nie może mieć znaczenia czy warzyw nie możemy się inaczej to może nas ma pani rację, że fakty powinniśmy ustalić wspólnie natomiast spierać się interpretacja wiąże z Milanu z Ukrainą to się 2 ostatni to różnie różnie zależy w różnym miejscu ucho przyłożyć wiemy, że mamy do czynienia z takim paradoksem przecież ta niepodległa Ukraina, którą wspieramy zwrot, zwracając się ku Zachodowi wracając zaś od Wschodu od Rosji Unia buduje swoją tożsamość między nim przez Kotwicy historii tych niejednokrotnie kontra do Polski wróciła do niego pretensji laickość kolejne koszty kształtowała się dosyć długo przynajmniej na pewnych obszarach, bo nie na wszystkich całe szczęście w kontrze nie wobec Rosji tylko wobec kult polskości właśnie i to wracał rosyjskich, ale znakomita była puenta do naszej rozmowy właśnie kwestia Ukrainy jak wiemy przez 20 parę lat tam kwestie historii nauczania historii obecności historii w kształceniu obywatelskim patriotycznym odsuwana tak trochę na kontakt z doznać można głosy i podróżować po Ukrainie zachodniej tej, która była częścią drugiej Rzeczpospolitej czy do nich Ruciak tam się Lenina i spotkał przyjrzał się przez bród pierwsza wieś stał Lenin tak już nie mówią w Charkowie prawda, gdzie indziej, gdzie tematem głównym placu olbrzymi dla nich taki sam jak tuż obok zagra w po po stronie rosyjskiej, skąd się wziął ten wielki problem w 2014 piętnastego roku, dlatego że Ukraińcy zaczęli dopiero doceniać rolę w pewnej roli historii w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego i to nie tylko jest opozycja w stosunku do Polski uczyć się też istnieje, ale przecież to co prób zaplanowano w próbowano przez lata zrobić wielki głód jako właśnie taki wspólny element łączy, którego pamięć o nim w głąb miała łączyć miała łączyć Ukraińców wraca po, która w, których zapomniany tak naprawdę to z naszej perspektywy się wydawało, że to jest ważna postać w Anwilu stały to ukraińska Republika Dera jest rządowa w dolnym z banderą jest to święto się oczywiście nas bandyta dla Ukraińców bohater nominale zetknęli się panowie właśnie MD my esencji jeśli będziemy budowali naszą historię właśnie z z perspektywy historii od bardzo wyizolowany i wyjątek to mamy konflikty na każdej France gotowy w tej chwili zgoda tylko, że w mieście nie jest izolowanie tych jest nowość stawianie się dość drogie za oknem jak pan dyrektor zaświecił neon w oczy przykładem Izraela w broń Boże uczyć historii Polski jako narodu wybranego skazanego na prześladowania akurat Żydzi nie mieli własnego państwa, więc Żydzi jako naród prześladujący dosyć to było byłby kłopot, żeby tu znaleźć, ale w inne mamy w swoich swoje karty wielkiej karty historii, które dziecko nie płakał nad bohaterskim mniej wymyślonymi zresztą zachowaniami księcia Jeremiego Wiśniowieckiego w Lechii Trump JR tak naprawdę się pokaże historię tego magnata dawajcie go do naśladowania w Tychach i Chin i moim zdaniem ja się też boję tego izolowania Polski wschodniej, że bardzo łatwo popadniemy w ten nurt wielkości szlachetności wyjątkowości tych dobroczyńców Europy w ich jednocześnie przy wszystkich nie wiadomo dlaczego krzywdzonych, ale jak mnie wydasz też tak imprezie przez wszystkich krzywdę natomiast co do co do tej kwestii z Żydami prawda jednak w co przekłady Polska wieś Koniuchy spalona przez oddział w partyzantki, że doznali, a więc tie-break w nauce, jeżeli po wznowione mówi ma taki, że takich element jeszcze raz swoje nie przykładają do tego takiej miary, że to jest od razu kre w w na wszystkich spada do ca na cały naród jest jednak, że żaden król żydowski nowo wyznaczyłby za świadczone źródłami pisanymi czy właśnie leki tych historii ostatnich 1000 lat nie najechał innego państwa klient, który aktualnie uczynił Mieszko drugiego w latach 2, gdzie jeszcze w 2 dzieci straszono najazdem Polańskiego wachlarzem po swojej mamy masę takiego typu przykładów, które pozwalają nam naprawdę pokazywać Polaków jako wzór w każdą wraz z 19 wiek jak popatrzymy sobie tylko na to jak w wielu językach Mazurek Dąbrowskiego i wojska i niektórym dał nawet przecież podstawy, żeby swoje hymny stworzyć nową ustawą wrócimy po 1 bardzo drogie rzuca Kamyk do pana i weneckiego ogródka, ale mogli mu mogliśmy skutecznie robić to też związek Solidarność Wałęsa i zrobił to trochę na własność, ale zarazem profesor mówił, żebym zdążyła się nie należą bohater zaczyna stawiać na piedestał i mówić, że nie ma rysy nadał Aliora oraz ponadgimnazjalnych w wyznaczaniu myśmy go i wychudzonych, ale myślę, że w PiS słusznie dziękuję bardzo chcieli im historia, ale mnie w izolowanych dzieje Polski po jest od obu panów to myślę, że usłyszał wrócimy pewnie do tej rozmowy jak będą już znane szczegóły nowej podstawy programowej to ma być już na pewno w czerwcu, ale może im wcześniej dr Andrzej Zawistowski dyrektor biura edukacji publicznej Instytutu Pamięci Narodowej impreza rejent Tomasz Nałęcz historyk inż. Lis humanistyczna w Pułtusku byli moimi pana gośćmi ani państwa gośćmi dziękuję zaprasza na informacje Zwiń «

Jaki jest cel nauki historii w szkołach? Poszerzenie wiedzy? Budowaniu tożsamości? Dyskutują prof. Tomasz Nałęcz i dr Andrzej Zawistowski

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - ALEKSANDRA PEZDA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 10:00

Najnowsze Podcasty

Książki. Magazyn do słuchania: Stasia Budzisz o znikających Kaszubach

Jak naprawdę wygląda debata o reformie UE?

Czym przez 4 lata zajmował się były Rzecznik Praw Dziecka? Bo niestety robił

Czy COP28 jest ważny? Jeszcze jak. Za chwilę wybory do Parlamentu Europejskiego

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL