Koło historii: Dzień Pabiedy - największe święto Rosji. Opowiada prof. Hieronim Grala

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

fragment rozpoczynają wojnę w wykonaniu chóru Aleksandrowa, a w studiu Radia TOK FM gość prof. Hieronim Grala profesor honorowy moskiewskie akademie Ekonomiki prawa członek honorowe, kiedy miał udzielać mu Kazachstan Uniwersytet warszawski wydział artes liberales dzień dobry dzień dobry skoro sprawiliśmy mam nadzieję słuchaczy i słuchaczki w pewien nastrój tam podniosłą pieśnią fragmentem tej podniosłej pieśni to najpierw chciał zadać pytanie co dla Rosjan oznacza ten Rozwiń » utwór muzyczny co mogą czuć, kiedy go słyszał panie redaktorze jest to utwór o takim ładunku patriotyczne pod takim ładunku emocjonalnym, że myślę, że to, że odczucia Rosjan przy jego słuchaniu są porównywalne z odczuciami ostatnich już much skanów francuskiego patriotyzmu Narodowego przy Marsylia AC w z emocjami i światłych i patriotycznie nastawionych Polaków podczas warszawianki Amerykanie pewnie podobnie reagują na hymn Stanów zjednoczonych jesteśmy wojna to jest jakby drugi hymn Rosji i związku Radzieckiego, bo to jest szersza formuła to jest hymn bojowy to jest hymn uświęcony tragedii od drugiej wojny, ale to jest pieśń, która rzeczywiście prowadziła ludzi do okopów na afro beat zresztą znakomity w formie muzycznej i znakomitej formie literackiej pięknie posługujący się tymi hasłami, które wówczas miały przed narodem Radzieckim tak wtedy mawiano, czyli przed narodami związku Radzieckiego z ogromną jednak przewagą przecież nosów słowiańskiego w i postawić cel przy odwołaniu się do doświadczeń przodków tam jest taka fraza w twarz wszystko ich siłą i czułem boju w sport lato US Army do ich są jasne, że faszyzm jest to co sił ciemności, ale sporo Klaty Ardo jest odwołanie się do kodu historycznego Rosji zmagającej się przez ćwierć Tysiąclecia najazd mongolski zaraz, więc stoją strun kwintesencję patriotyzmu rosyjskiego to jest bardzo ważne pieszo, czyli pamiętam jak Bułat Okudżawa Roni uczyniły, z czym to jest także w tej optyce orda i hitlerowski najeźdźca to jest to samo takie same istotne zagrożenie samego bytu hak jest stan Narodowego bytu Narodowego to jest poczucie zagrożenia biologicznego w nagrzanych to związek radziecki się kończy zmienia się ustrój zmienia się gospodarka zmienia się wszystko zmienia się świat, a tymczasem rozmawiamy dziś 8 maja od 9 maja na placu czerwonym znów zabrzmi ta ta muzyka i znów zobaczymy 1000 żołnierzy maszerujących tysiące Rosjan, a może miliony Rosjan, którzy będą wyruszały czas wszystko się zmieniło pieśń została umorzona coś innego teraz znaczy może znaczyć coś innego, ale jest to w ich wartość dodana ona przede wszystkim znaczy to samo co znaczyła dla taty redaktorzy my przecież nie dziwimy się, kiedy Polacy wzruszają się przy Boże coś Polskę, mimo że przesłanie tej pieśni z punktu widzenia historycznego politycznego jest nie do końca aktualne, a okoliczności powstania co najmniej w wątpliwe przypuszczalnie autora chętnie, by krajowe instytucje państwowe zilustrował dzisiaj wzruszam się, słuchając czerwone maki i czerwonych Maków na Monte Cassino, chociaż nie grozi nam już formowania klasztoru co najwyżej grozi nam obrona polskiego cmentarza przed firmami turystycznymi w i t d . i t d . są tu pewne klucze do dłuższy do świadomości narodowej do tradycji do tego co stanowi o tym, że jesteśmy narodem dla naszej pamięci historycznej, ponieważ bardzo nie lubi jak też kamera przy mojej pamięci historycznej jestem gotów odmawiać nam wszystkim prawa do umierania w cudzej świadomości historycznej niewolno bić się wyłącznie cudze piersi ja się za zwycięstwo zapłaciło prawie 40 000 000 istnień ludzkich to ma prawo się w cenić i świętować zwycięstwa w, a porozmawiamy też o datach, ale są mi się wydaje bardzo istotnej symboliczne, ponieważ w Polsce nie dziewiątego tylko 8 maja obchodzony dzień zwycięstwa teraz pytanie, dlaczego tak się stało czemu to skoro w związku Radzieckim był dziewiąty mają w Polsce był to ósme w kilku innych państwa został też w no bo przypominam, że Polska przeszła na kalendarz alianckich dzielna ósmego w nowej rzeczywistości politycznej obaj z panem znakomicie przecież pamiętamy świętowanie właśnie 9 maja, bo tak świętowano w całym obozie socjalistycznym w całym układzie warszawskim przyczyna jest prozaiczna kalendarzowa te 2 godziny różnicy czasu między Zachodem Wschodem między Berlinem Moskwą, jeżeli kapitulacja podpisana została o dwudziestej trzeciej ósmego w Berlinie to przecież jest to pierwsza w nocy dziewiątego w Moskwie od wszystko to jest klucz nie w tej podwójnej kapitulacji nie w problemie z oddzielną kapitulacja okres leminga i t d. nie przede wszystkim jest to czysto techniczna kalendarzowa różnica przypominamy, że my w polsko-rosyjskich stosunkach mamy całe mnóstwo takich problemów wynikających z różnic już nie strefach czasu właśnie w kalendarzu, kiedy inaczej dotujemy rozejm Wiliński o inaczej u boku pola noski, bo tam inny kalendarz to inny kalendarz i t d . i t d. data przecież w istocie rzeczy ta sama, bo we wszechświecie dziś nie zmieniło w tyle, że to właśnie to przeforsowanie, że wedle kalendarium kremlowskiego świętują nie tylko narody związku Radzieckiego co zrozumiałe, ale wszystkie społeczeństwa i kraje satelickie również te, które stosują się do innego kalendarza oczywiście jest przejawem pewnego automatyzmu nakazowego o jej pewnego narzuconego scenariusza w pojmowania historii w studiu Radia TOK FM pan prof. Hieronim Grala profesor honorowy moskiewskiej Akademii Ekonomiki i prawa członek honorowy Akademii ludzie marzną Kazachstan Uniwersytet warszawski wydział artes liberales do rozmowy z naszym gościem powrócimy za chwilę po skrócie informacji Radia TOK FM koło historii w radiu TOK FM słuchamy programu koło historii naszym gościem jest pan prof. Hieronim Grala Uniwersytet warszawski wydział artes liberales członka honorowego Akademii ludzie należą Kazachstan i profesor honorowy moskiewskiej Akademii Ekonomiki i prawa w pierwszej części naszej rozmowy mówiliśmy o tym, skąd pochodzi ta dokładnie data dziewiąty my jako data święta na zakończenie drugiej wojny światowej lub też, bo to jest popularniejsze nazwa zwycięstwa nad faszyzmem w teraz mamy od kilku lat wielki spektakl, który no trzeba przyznać ogląda się jak naprawdę świetnie zorganizowaną zaplanowaną wyglądającą monumentalnie imprezę to pod warunkiem, że kreowany na Wunder wafle czołg nie stanie na środku placu nie będzie wymagał ściągnięcia go z tego placu na posterunku co miało miejsce w ubiegłym roku przez największy blamaż zapowiadający bynajmniej nie sukces kasowy owego osiągnięcia przemysłu zbrojeniowego federacji rosyjskiej tylko przez niewiarygodny blamaż, bo jeszcze wokół katastrofy owej rozgrywał się z tak tak dowodzący został sfilmowany i weszło w obieg kompletnej bezradności ekip remontowych całego parku maszynowego i t d. już tak poważnie mówiąc o przypominam, że w lata dziewięćdziesiąte to są lata nie tylko wśród zupełnie zdumiewające i bardzo skomplikowanej transformacji połączony z pewną traumą po imperium, ale to również są czasy wojny domowej w zasadzie, jeżeli patrzymy na wojnę czeczeńską np. problemy w Dagestanie i t d . to mamy do czynienia z elementami wojny domowej przypominam, że spora część pododdziałów z ważnych Dynama dywizji garnizonu moskiewskiego walczyła walczyła przez pododdziały walczyły też elitarnej dywizji stanowiących jednocześnie, jakby jej nie 3 i tarcze Kremla one walczyły o ton nadawał zupełnie innego charakteru ceremonią wojskową natomiast od mniej więcej o zasadzie 12 lat od 2005 roku od 2005 roku 160 lecie Rosja napiła się solidniej pokazała w takim Starym stylu właśnie obwody i parady jak pan my z naszej perspektywy nie potrafimy sobie wyobrazić, jakie wrażenie robi, gdyż jest w środku tego wcześniej w związku Radzieckim były 2 takie dat w drugą było święto rewolucji Otóż są panu powiedzieć, gdy 70 ósmy roku jako student Instytutu heros historycznego UW znalazłem się kogoś Uniwersytetu moskiewskiego na placu czerwonym krótko przed saldem z okazji rewolucji zrozumiałem, że uczestniczę takim ogólnonarodowym misterium, które powala samą swoją skalą obok nie stało się cieszyło od 1 000 000 Moskwy i ciągle wielka na tym placu znalazła się prawie cała ówczesna Warszawa z pan też inna perspektywa to trzeba zobaczyć oglądałem paradę w Moskwie, ale np. 2005 roku, kiedy właśnie pierwszy raz tak bardzo sypnął środkami rząd rosyjski oglądając w Petersburgu, który wtedy pracowałem jako Polski dyplomata i zrobiło na mnie duże wrażenie nie z punktu widzenia logistycznego technicznego zresztą spektakle społeczny widziałem w życiu lepiej wyreżyserowane nawet bez wybierania się do Korei, ale umiejętność mobilizacji społeczeństwa właśnie to robi wrażenie w jaki sposób powinniśmy rozumieć wielkość i spektakularny wymiar takiego wydarzenia jeśli się weźmie pod uwagę to, że wszystkie badania opinii publicznej pokazują, że Rosjanie autentycznie uważają, że to jest najważniejsze święto w najważniejsze święto w roku po pierwsze, a po drugie, jak rozumiem, a ona właśnie powinna takie być tak ona powinna być ze mną na skalę niesamowite, bo to rzeczywiście jest przypomnienie o tym, kluczowym dla współczesnej historii Rosji w momencie kluczowym, czyli cienki mamy do czynienia ze świętowaniem zwycięstwa to za mało jest powiedzieć o tym po pierwsze, patrząc na historii Rosji tysiącletnie perspektywy trudno wskazać moment, który lepiej nadaje się na takie właśnie wielkie ogólnonarodowe święto do czego się odwołać do bitwy pod Borodino do wypędzenia Polak przelana z Kremla spada na wzięcie głodem wymarzonych paru tysięcy i niedobitków ma wymiar symboliczny, ale nie jest wielkim zwycięstwem militarnym nie, zwłaszcza jeżeli trzeba przemilczeć fakt, że razem z tym garnizonem polskim kapituluje przyszła dynastia i razem z polskimi lotniskami nie wychodzi przyszły niebawem wybrany rzekomo demokratycznie nowy Car Michał Romanow jego matka i 4, że wychodzi z polskimi okupantami jak mówisz dzisiaj ówczesny rząd rosyjski, czyli duma Bojarska nieliczni dosyć, a chęci strony polskiej więcej szczęścia mieli ci zwolennicy polskiej kandydatury tuż po dość pospolity uciekli dając zresztą początek różnym patriotycznym polskim Radom np. Sołtyków co to są w głowie z czasów Smudy natomiast co jeszcze cokół lipowe pole po kieszeni dachu do końca, kiedy się odbyło skala mizerna, a rok później to tam aż pali Moskwę no, więc są w zwycięstwo Świętego Aleksandra Newskiego na jeziorze lodowym zyskała mikroskop inaczej dane Ewie dwustoma 300, a cóż to bitwa w i t d . tak dalece z tego zostaje co z tego zostaje no oczywiście można odwołać się do niekoniecznie do Kongresu wiedeńskiego, ale do poprzedzającego go tzw . Europejskiego czy Zachodniego pochodu armii rosyjskiej, kiedy Kozacy obowiązują i palą swoje ognia biwakowe na stokach Moma od kiedy Napoleon jako potwór zostaje korsykański wysłane na zesłanie na Elbę, a do Paryża wjeżdża zbawca Europy Anioł pokoju jak śpiewano o nim w królestwie polskim przecież jak mawiał cesarz Francuzów najkrótszej przez Greków czy Alexander pierwszy nawiasem mówiąc niedawno była podjęta bardzo zabawna próba przez ministerstwo kultury federacji rosyjskiej uwiecznienia tego Inter nacjonalistycznego jak mawiano w pokoju pracującego pochodu ratującego pokój w Europie różnymi pomnikami, które postanowiono podarować różnym gminom francuskim pomnikami upamiętniającymi rozbicie tych ludzi różnych francuskich korpusów dywizji przez oddziały w porze najeźdźców rosyjskich polskich afer szamponu, a i t d . tak, aby chybiony pomysł przecież tym co zostaje zostaje to zwycięstwo, które mimo swojej ceny nie pozostawia cienia wątpliwości uwieńczony tym co propaganda stalinowska przepowiadała dobicie bestii Bay Barłóg ukoronowana zniszczeniem kancelarii rzeszy i umieszczeniem flagi zwycięskiej armii na bramie Brandenburskiej i t d . i t d . jest tutaj wątpliwości nie ma kto jest zwycięzcą w ocenie czasem się nową, ale co to znaczy teraz 2016 roku to znaczy nie mamy konfliktu światowego nie ma w nim wszyscy mówią, że zimna wojna się jednak skończyła, chociaż niektórzy twierdzą, że powoli wszyscy zwracali się salek, ale mimo wszystko jesteśmy daleko od tych wydarzeń już kolejne pokolenie i dalej wielkiej armaty wielkie wyrzutnie rakiet czołgi tysiące żołnierzy i przypomnienie czegoś co miało miejsce 400 piątym roku pobiegł pan bitwa warszawska dwudziestego roku było trochę dawniej, a my to celebrujemy rokrocznie dużym rozmachem pamięć narodu składa się z wydarzeń heroicznych podniosłych, bo powtarzam Rosjanom jest trudno znaleźć coś bardziej heroicznego i bardziej podniosłego to święto zresztą ma wiele znakomitych cech politycznych po pierwsze, można z jego pomocą próbować odbudowywać choćby na ten dzień poczucie jedności dawnego związku Radzieckiego jednak to jest dzień, w którym świętują wszystkie Republiki wszystkie państwa sukcesyjne tak są różnice w technice świętowania oni wszyscy świętują uważają, że wszyscy mają udział cząstkowy wołowej tabloidzie i mają go i to jest również ich tradycja historia, a więc jest to coś co łączy pan nie wszystko można skleić ropą gazem, a wspólnym mitem, iż wolno ofiarą krwi można bardzo wiele pan prof. Hieronim Grala profesor honorowy moskiewskie akademie Ekonomiki prawa członek honorowy Akademii, gdzie należną Kazachstan i Uniwersytet warszawski wydział artes liberales jest naszym gościem w dzisiejszym wydaniu programu koło historii za chwilę po skrócie informacji powracamy do rozmowy koło historii w radiu TOK FM słuchamy Radia TOK FM i programu koło historii, a w studiu prof. Hieronim Grala Uniwersytet warszawski wydział artes liberales członek honorowy Akademię, gdzie odnaleziono w Kazachstanie profesor honorowy moskiewskiej Akademii Ekonomiki i prawa i w bardzo różnych często sprzecznych wizjach historii panie profesorze historii polsko-rosyjskiej czy też polsko-radzieckiej jak zrozumiałem bardzo trudno znaleźć punkty wspólne punkty, na których można budować zrozumienie pojednanie takich punktów raczej nie można znaleźć dam panu taki przykład nie tak dawno na zaproszenie naszego konsulatu generalnego w wał maty pojechałem jako strażak gasić takie doniesienia miejscowych mediów o polskiej polityce historycznej o stosunku do pomników, ale cmentarzy przede wszystkim rosyjskim ustosunkować do bojących się coraz częściej z serwisami rosyjskimi doniesienia o tym, czego ci Polacy chcą przecież sami byli sojusznikami Hitlera, a głównym kazachski kanale ilustrował to film z wizyty Führera w dancing we wrześniu 3009 . w przekonaniu redaktorów miejscowych to Polacy właśnie w skandowali Heil Hitler nie musiałem jakoś na to reagować jako ten rosyjskojęzyczny Polski historyk tam pojechałem i pierwsze pytanie, którym zadano w mediach kazachskich było takie czy źle traktują z upamiętnienia ku czci armii czerwonej i nie, szanując cmentarzy armii czerwonej macie świadomość, że obrażać się nas Kazachów co czwarty pochowanych w Polskiej ziemi żołnierz borem w pokazach, o czym my nie wiemy Łukasz Turski prawda Sowiety bolszewik ten akurat na tym kierunku było dużo jednostek rekrutowanych w Kazachstanie co czwarty Tokarska, a tak wynika z obliczeń kolegów kazachskich i co pan na to odpowie prawda ta to taki przykład jak jak to można propagandowo wygrać, twierdząc nie szanują naszego wspólnego zwycięstwa zachód z pogardą się odnosić do wspólnego wysiłku naszych Dziadów i ojców i nagle okazuje się, że można jakoś zdyskontować takie tam wybrnął z tej sytuacji bardzo prosty sposób 2 lata wcześniej skończyłem pracę z międzynarodową grupą studencką robiliśmy taki projekt poświęcony miejscom pamięci z pierwszej wojny światowej właśnie z pierwszej wojny światowej jest cmentarzysko na ziemiach polskich meczach zapominamy, że to Polska była 1 z największych teatrów wojennych pierwszej wojny, że wielkie bitwy lądowe i tutaj toczyły się, że nie tylko Parade największe bitwy manewrowej pierwszej wojny był na ziemiach polskich bitwa łódzka przełom gorlicki w niesłychanie krwawa i haniebna dla armii rosyjskiej operacja pruska na jeziorach mazurskich klęska kłamstwa i Samson owa i t d . i t d. po tym wszystkim zostały ogromne ilości cmentarzy i pochowanych w Polsce żołnierzy także rosyjskich w Rosji po czternasty roku grano w propagandzie historycznej potężnie wielokrotne wystąpienia najważniejszych osób w państwie głoszących, że to jest ta wojna, kiedy Rosja do swoich dobrych intencji i sojuszniczych zobowiązań złożyła ofiarę na ołtarzu jedności Europejskiej, żeby 3 lata później zostaje zdradzona to my uratowaliśmy Paryż odciągając za cenę, ale i Samsonowa Prusaków pod nie znad marny to myśmy ratowali piętnastym roku szesnastym et Cetera et Cetera oraz zdradzoną pozwolono na przełom bolszewickiej i t d . i tak to nowe pomniki nowe upamiętnienia wydarzeń nie zwrócił uwagi na to, że kiedy się mówi upamiętnienia i pomnikach np. rzekomo zagrożonych cmentarzach rosyjskich w Polsce to w tym samym czasie nikogo nie byli sumienie, kiedy w środku Moskwy w parku o nazwie Sokołów chodzi po olejkach, które wyasfaltowane ona nie ekshumowanych 18 000 żołnierzy pochowanych tam ogromnych praskich mogiłach rannych kontuzjowanych pierwszej wojnie światowej to miał być wzorowe cmentarz, bo wzorowy szpital centralny weterani z frontu 18 000 zachował się 1 nagrobek w Petersburgu takie wspólne cmentarzysko zostało zalane betonem i na tym miejscu jest myjnia samochodowa zadałem pytanie panowie czy nie uważacie, że mniej istotne jest kawałek betonu zwany pomnikiem Czerniakowskiego któryś uświęcony jedynie oficjalną wolą polityczną, kiedy go powołano do życia i ty zadekretowana wówczas przyjaźnią i Inter nacjonalisty czuł, że on jest ważniejszy niż te setki tysięcy zachowku w rosyjskich żołnierzy z pierwszej wojny np. którzy leżą w Polskiej ziemi zapomniani przez ojczyznę żołnierze okupanta, który w Polsce siedziało ponad wieku, w którym tak serdecznie i ciepło zajmują się w miejscowej gminy miejscowe organizacje to szok wzorowe cmentarze od byłych Prus wschodnich po to, okolice Łodzi Świdnik Kraśnik też Gorlice tak wzorowych cmentarzy pierwszej wojny nigdzie nie ma w Rosji wyzwoliły zapomniała i wykreślona z działem Stolat świętuje się moglibyście uznać przynajmniej, że Polacy od 100 lat są strażnikami waszych grobów rodzinnych, a wobec Kazachów użyłem dodatkowego argumentu jak wyglądają w Polsce Zahorski żołnierzy carskich dzikiej dywizji muzułmanów cmentarz muzułmański na ulicy tatarskiej tak dalej i wtedy 1 z obecnych powiedział jakiś potomek 1 z miejscowych imamów powiedział ze wzruszeniem, że kiedy patrzy na bramę i pokazaną przeze mnie jako slajd cmentarza na ulicy tatarskiej to chcę powiedzieć, że u nich się nie zachowała ani 1 brama cmentarna z tego okresu pracy replikował wiemy że, o ile mi wiadomo nie tylko brama z tego okresu Fin zachowałem nie żaden cmentarz muzułmański w dobrze, ale odwróćmy sytuację jeśli bankructwo jest w Polsce i spotyka ludzi, a pewnie tak się dzieje, bo taki sam akurat nastroje społeczne, którzy mówią nie powinniśmy naszej energii pieniędzy zainteresowania lokować w upamiętnienie ofiar po stronie rosyjskiej tego czy innego konfliktu na PIT i takie głosy słychać coraz częściej, a z drugiej strony aktywność lokalnych społeczności, które tak mają w tym na czas na cmentarzu WEK i że to jakieś napięcie rośnie jak pan po pierwsze, wydaje mi się, że nie możemy wyrzekać się tego co jest piękną cechą polskiej tradycji narodowej z szacunku wobec grobów wobec zmarłych, w czym innym jest protestowanie przeciwko często dosyć paskudnym z artystycznego punktu widzenia molochu betonowym i nieudanym bardzo przypadło kopiami powiedział lokalnych artystów, a czym innym jest powtarzam szacunek wobec leżących polskiej ziemi nawet obcych żołnierzy, ale po prostu martwych po prostu nie żył, zwłaszcza że przecież chcemy, żeby nasze groby były otoczone pamięcią szacunkiem, kiedy wspieraliśmy się niedawno w Polsce o kolejną próbę wjazdu tutaj Wilków moi koledzy pracujący na Cytadeli w umieszczali na Facebooku z dumą zdjęcie motocyklistów rosyjskich składających hołd przy pomniku Romualda Traugutta dla nas ostatni dyktator powstania jest bohaterem Narodowym w tym bohaterem bez wątpienia jest piękną postacią polskiej historii, ale przecież optyka rosyjska musi być inna oficer, który przysięgał myślisz czemu panu, który zdradził carski pułkownik odznaczony przecież za wojnę krymską i za tłumienie zrywów wolnościowych naszych przyjaciół bratanków Węgrów on poszedł przeciek z Paszkiewiczem na Węgry, których bronił ZBM prawda polskie losy, ale my czcimy pamięć Traugutta jest mogliśmy docenić, że ci, których uważamy za wcielenie tej agresywnej rosyjskiej polityki historycznej potrafią przyjść w prawie to miejsce, gdzie dyktator został haniebnie powieszony w złożyliśmy hołd, że potrafią w Petersburgu szanować tablice Jarosława Dąbrowskiego i Flossenbürgu składać kwiaty upamiętniające i najstarszego więźnia z Wyborga Waleriana Łukasińskiego i najdłuższego i ostatniego jego więźniach nie chcieli Bronisława szła z i t d . tak więc pan to jest skomplikowane my chcemy, żeby pamiętano o naszych nie tak dawno była dyskusja czy nie powinniśmy jakoś zadbać o upamiętnienie w Krasnodarze w takim zagajniku jest miejsce, gdzie żyli Gorski swoją wizję budowy czy nie powinniśmy zadbać o to, żeby tam było upamiętnienie, ale przecież z punktu widzenia narracji historycznej rosyjskiej to żoliborski, walcząc z bolszewikami, a potem nie odbierający dosyć ważną rolę w obronie Warszawy przyducha czeskim no nie do końca nadaje się na patrona porozumienia, a może się właśnie dach nadaje, bo jak wiadomo nikt dziś polskiego porządnie nie nauczył i mówił dziwną mieszanką rosyjsko białoruską polską, ale z tego co pan reżyser mówi wynika, że nie ma alternatywy znaczy trzeba wszędzie dostrzegać złożoności ludzkich losów i historii i nie da się opowiedzieć czegoś co będzie prostej jednoznacznej będzie miał silną wymowę jeśli już robimy to zawsze ktoś na końcu straci też wyobraża, że od Żeligowskiego, a rząd w dzień służą teraz Litwini nie mają kompletnie inną wizję w razie czego się znacznie gorsza prawda niestety widać szans o ich odtajnienie akurat Żeligowski jest to tym czarnym lodem ma narracji litewskiej jest postacią chyba gorszą w odbiorze nawet niż Piłsudski teraz zapytać jak w takim razie pokazywać historię jako pewien fundament jednoczący skoro po schodach tego co wspólne szukanie tego co wspólne co to jest wspólne Cwetan nie można jednak zapominać o tym, że Polacy opłaci się tą daniną krwi uczestniczyli w sposób symboliczny szturmie Berlina opowieści o tym, że jest to armia udająca polską i ze sobą kolaboranci Sowietów są po prostu haniebne co po prostu haniebne i ja sprzeciwiam się temu w każdym z tak powiem wcieleniu mojej tradycji rodzinnej, gdzie jest ich stryj, który wstaje idzie do w Tockoje do Andersa i wychodzi z nim przez Irak Iran i bierze Monte Cassino i gdzieś tam potem ginie w ich styl Cleber 3, którą 3009 . roku jest cały czas czynny jest w konspiracji i stresem czwartym roku zaciąga się do armii idącej na Berlin żołnierzem zresztą w armii krajowej na Lubelszczyźnie zgrupowaniu stoi w lasach szackich i walczy i walczy, bo trzeba skończyć to coś zacięło w 3009. i mój wuj, który chłopak z Podlaskiej wioski zapisuje się do drugiej armii Ludowego wojska polskiego i Walczyna z, a pod Budziszynem i co to mają być najemnicy to mają być Kondrat Jerzy to zaś termin rozprawy narodowej to trzeba uszanować sztuką człowiek bez refleksji może używać tak durnych argumentów ja przypominam, że kiedy trafił w pamiętniku, że coś takiego jak pan 2010 roku krótko po upadku pierwszy Rzeczypospolitej w bitwie pod Wagram decydującej bitwie Napoleona z Austriakami zetknęły się w łeb w łeb w 2 gwardyjski półki w bardzo podobnej formie formie ułańskiej, a Bóg zsyła ni i Fyrstenberga i słynni spod Somosierry szwoleżerowie Gwardii podbijane Leonem Hipolita Kozietulskiego Polacy z Galicji pokolenie, które się pamiętało najjaśniejszą wyzywali gwardzistów napoleońskich m. in. słowem mamy Lucek, uważając ich za najemników napoleońskich Sługi potwora korsykańskiego służba niegodne szlachcica i t d . i tak to, a my dzisiaj Szwoleżerów czcimy jako przykład polskiego patriotyzmu nie, pamiętając o ich roli, bo nie chcemy pamiętać o spacyfikowaniu Hiszpanii, czyli w niszczeniu cudzych dążeń niepodległościowych historia nie jest prosta ale, ale czy cokolwiek jest proste wschód i wspaniała puenta naszej rozmowy, za którą bardzo serdecznie dziękuję naszemu gościowi pan prof. Hieronim Grala profesor honorowy moskiewskiej Akademii ekonomicznej prawa członek honorowy Akademia w działalność po Kazachstan i Uniwersytet warszawski wydział artes liberales, chociaż to powinienem powiedzieć na początku bardzo gorąco dziękuję za wizytę w radiu TOK FM za rozmowę dziękuję pięknie w koło historii w radiu TOK FM Zwiń «

Koło historii: Dzień Pabiedy - największe święto Rosji. Opowiada prof. Hieronim Grala

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WEEKENDOWY PORANEK - PAWEŁ SULIK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 14:00

Najnowsze Podcasty

Birma: partia Aung San Suu Kyi rozwiązana przed wyborami

Cenzurowanie czy osiągnięcie cywilizacyjne? O zmianach w książkach klasyków

Kobosko: Lider polityczny jest jak piosenkarz, tylko ma większe ego i więcej odpowiedzialności

Czy koniec aut spalinowych to początek wielkich problemów z wykluczeniem komunikacyjnym?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL