O źródłach radości płynącej z przemocy mówi prof. Lech Nijakowski

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

nastał 4 godzina filozofów Tomasz Stawiszyński dzień dobry dzisiaj państwo gościem jest dr hab. Lech Nijakowski socjolog Instytut socjologii Uniwersytetu Warszawskiego autor wielu książek, a właściwie, ale m. in . np. książki rozkosz zamiast socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej dzień dobry dzień euro państwo rozmawiamy dzisiaj o źródłach przemocy to jest oczywiście bardzo ogólny temat i prawdopodobnie, gdybyśmy chcieli ten temat wyczerpać tobyśmy tutaj Rozwiń » musieli siedzieć nie przez godzinę, a przez wiele wiele godzin jeszcze różnych mieć specjalistów z różnych dziedzin, a i tak żadnej konkluzji zapewne byśmy ostatecznej nie osiągnęli, ale punktem wyjścia na naszej rozmowy jest książka, która niedawno w Polsce w Polskim przekładzie ukazała książka Klausa też Bella Vita eseisty teoretyka kultury pisarza wcześniej takie monumentalne dzieło męskie fantazje się ukazała, a chwilę potem książka, której dziś, bo mówimy, która będzie punktem wyjścia do rozmowy śmiech morderców Breivik i inni tez eseistycznej książka Torres takich od zysków zbudowana odprysków skądinąd, które teraz light zgromadził jak pisał we wstępie podczas prac nad męskimi fantazjami jakoś pewne tematy, których nie był w stanie do tej książki wcielić zostały mu w głowie i właśnie w takiej formule preferowanych esejów trochę takich aforyzmów momentami postanowił się tematem przemocy właśnie zająć no ale to figurą podstawową jest uśmiech właśnie uśmiech tego aktu przemocy dokonuje przygląda się też light tym różnym przejawom przemocy mamy i aktu o charakterze ludobójczy MO i Andersa Breivika właśnie, który w tytule się pojawia i taki właśnie takim zestawieniom tych z czynów dokonywanych przez różne osoby zestawienia właśnie też, operując z zestawieniem operującym tekstami gazetowym np. wycinkami z prasy towarzyszą takie brzegu, by małe pryzmat teoretyczna, która konstruuje teva light proponując, żeby patrzeć na przemoc przez określony przez określone szkło NATO oczywiście tytuł jest prowokujący zresztą okładka świat na siłowniach i prowokująca, bo w gruncie rzeczy te narracje, z którym się z bykami jeśli chodzi o to ekstremalną przemoc one są trochę takie na koturnach to znaczy albo traktujemy, że jest to śmiertelnie poważny czynnik nie chodzi tylko o przerażeniu ofiary, ale właśnie także o takie podejście sprawców którzy, dokonując tak łamiącego porządek społeczny działano muszą być poważnie, nawet jeżeli ta powaga się trochę jeszcze tak stacza szaleństwo, a z drugiej strony jednocześnie funkcjonuje taki wizerunek właśnie szalonego śmiechu sadystycznego mordercę, który z tego czerpię przyjemność i w gruncie rzeczy ta druga narracja bardzo często pozwala nam na poczuciu dobrze to znaczy, jeżeli spotykamy się sen niewyobrażalnym mi aktami okrucieństwa zbrodni, a takich historii ludzkości niestety było wiele w 2001. wieku dalej się wydarzają to wtedy bezpieczniej wyłączamy takich sprawców ze wspólnoty ludzi nas normalnych ludzi po prostu są jacyś szaleńcy sadyści ludzi, których może psychiatra zdiagnozować się, bo my normalni ludzie byśmy się czegoś takiego nie dopuszczają tutaj też Lights próbuje z tego typu postawą czy z tego typu ujęciem właśnie tych postaci, której powiedziałaś intensywnie polemizować z psychiatry za akcją np. polemizuje tu 2 ważne kwestie oczywiście cena oto na męskie fantazje okazał się znacznie wcześniej zresztą tą książką się wypromował to jest narracja silnie osadzona w takiej tradycji przychody chemicznej trudno powiedzieć żonie wyznawcą czy to etykiem takim dogmatycznym związanym z 1 szkołą z 1 autorem, ale bez wątpienia, tłumacząc m. in. męskich fantazjach narracje Fantazy mat nazistów faszystów odwoływał się od niego klasycznych przychody na licznych tłumaczeń, pokazując w, jakiej mierze mordowanie nie tylko Żydów, ale także komunistów stosunek do kobiet samych nazistów odzwierciedlał taką potrzebę ugruntowania siebie osiągnięciach homeostazy krótko mówiąc, zabijając w Komorowie tą wilgotną masę taki sprawca się utwierdzał w swoim życiu, mordując szczurze żyje odpychał to zagrożenie swojej podświadomości, bo w gruncie rzeczy ta masa przypominała mu o tym, wnętrzu, które było z 1 strony taką akcję logiczną pustką, a z drugiej strony żywiołem niebezpiecznych popędów i długo można, by tak mówić, ale myślę, że nie w tym tkwi podstawowa wartość resort tego autora, więc oczywiście z 1 strony odchodzi od psychiatry z racji, ale nie ucieka od takich dyskursów psychologicznych do używanych narzędzi używa tych pojęć jak najbardziej, więc to nie jest tak jak powiedziałem to największa siła ważne jest to rząd właśnie wychodzi poza takie w prostej obecny w dyskursie publicznym narrację, pokazując np. że nie ma, że cięcie między seryjnym mordercą, a takim żołnierzem mordujący na rozkaz jest umowne, że w gruncie rzeczy te elementy z sadyzmu szaleństwa czasami takiego no właśnie popkulturowego wnętrz tu akurat popkultura jest ważnym źródłem dla niego odnajdujemy wśród wyszkolonych żołnierzy wytrenowanych zabójców, którzy na rozkaz rządów masakrują wioski jak Gwatemali, która opisuje w tej książce, a zarazem wśród tych z pozoru no właśnie szalonych barbarzyńców jak odurzonych narkotykami pijących alkohol, wycinając tych płody z brzuchów matek odnajdujemy właśnie brak takiej racjonalności i ten śmiech morderców to nie jest taki właśnie szalony śmiech PS sadysty, który czerpie bezpośrednio seksualną przyjemność z tego aktu to jest raczej właśnie taki rozładowanie osiągnięcie homeostazy jeszcze może to utwierdza tych sprawców w tym, że żyją utwierdza ich we własnej tożsamości, nawet jeżeli jest to tożsamość z naszego punktu widzenia patologiczną to jest jeszcze ten element, który się z taką skrajną ich racjonalizacją tych postaci czy właśnie wypchnięciem ich poza przestrzeń ludzi łączy to, że właściwie nawet tak przynajmniej rozumiem, o co tutaj próbuje zrekonstruować to z 1 strony rzecz jasna odmawiamy sobie możliwości zrozumienia tego co ci ludzie realnie robią, bo właśnie ich gdzieś oddychamy stwarzamy z nich jakieś takie figury, które na dobrą sprawę nie kierują się żadnymi przekonaniami, a z drugiej strony to co robi to próbuje zrekonstruować ten system pojęć ten sposób myślenia, który stoi za tego rodzaju działania n p . w przypadku Breivika coś takiego robi w to prawda ja myślę, że wychodząc z trochę pozy tek autora w tu warto wskazać, że w ramach tej przemocy, żebym bezpośredni, kiedy sprawca własnymi rękami morduje ofiarę, kiedy może się obudzić krwią i mózgiem, kiedy właśnie jest zaangażowany i musi się zmierzyć się szczepieniu ofiarę z płaczem kobiety dzieci nie to w tej sferze, która nabiera trochę cech takiego antycznego dramatu, bo tu mamy często do czynienia z jednością akcji miejsca i czasu mamy do czynienia zarówno z takimi właśnie do studni masa kamikadze nazywam, które sprawiają wrażenie takiego klasycznego święta pełnego transgresji i to takich transgresji, które można było osadzić się w bardzo głęboko zakorzenionych wyobrażenia mitycznych, jaki z taką ciężką pracą, gdzie nawet najbardziej okrutne czyny często są nie tylko racjonalną w takim szerszym planie z perspektywy eksperta, który docenia, ale również są punktu widzenia samych sprawców są pracą ma tutaj w klasyczny przykład to ludobójca hutą często właśnie zwykli rolnicy z co siedzi ofiary Tutsi i tła, którzy na bardzo często traktowali to codzienne zabijanie słynne krwawe 100 dni 1004 . roku jak prace w reality maczetę, którą codziennie ścinali Polek i jeśli ścinać Tutsich od rana do zmierzchu wykonywali ciężką pracę nic się nie mógł uchylić potem do piłkarzami świętowali, więc to okrucieństwo było wpisane w taką logikę Oliwia wpw pola ba nawet ci ludobójcy Hutu uczyli synów jak ścinać Czech Turcji analogicznie jak wcześniej złożyli ich nauczył jak pracować na roli i uczył go też jak zabijali często te dzieci uczyły się na dzieciach no bo podobna wysokość także widać, że tutaj dziś jest to kontinuum przemoc od radosnej Lasak po w taką nową przemysłową chłodną masakrę w ale w gruncie rzeczy nie da się tego nałoży się taki podział szaleńcy normalnie funkcjonariusze specjaliści jak nie wiem ani za zgodą pań, które no właśnie wykonują taką brudną robotę na froncie nie tutaj akurat te podziały są chybione i to jest właśnie zaletą tej książki żona próbuje wyjść poza takim bardzo prosty podział w gruncie rzeczy tego szaleństwa tej broni tej bestii w człowieku znajdziemy wiele z takim wyszkolonym żołnierz ów urzędników, których niektórzy chcieliby ująć taką siatkę pojęciową banalność jest zła jak choćby Arendt, opisując Leśmiana w, a z drugiej strony w tym szaleńców okazuje się wiele racjonalności oko znajdziemy tam logo jest właśnie m. in . tutaj jest próba pokazania, jaki system pojęciowy, jaki system myślowy zabrali dzikie, choć bez tabu, więc nawet w tym sporze o szalonym akcie odnajduje się bardzo głęboko zakorzenione w Europie racjonalność mordu mordu jako nie tylko czegoś co ma zakomunikować de, ale czegoś co ma zapewnić indywidualną homeostazy w Gdynii czegoś co ma w gruncie rzeczy przywrócić ład porządek zrealizować pewną specyficzną utopię to jest ten element przynależności czy poczucia przynależności do pewnego wyższego porządku do pewnej struktury np. jakiegoś wyimaginowanego no bo przecież nie realnego państwa czy organizacji mówią Breivik cały czas Honda w pewnym momencie powiada, że ów zakon templariuszy ta reorganizacja, której emisariuszem Breivik się zmieniło i której cele realizował to w Imagine aktywna organizacja, bo przecież nieistniejąca rzeczywiście jest właściwie taką samą organizację jak SS, tyle że SS w pewnym momencie stało się instytucją realnej polityki, ale to poczucie, że działa się z jakiegoś wyższego porządku, że się przychodzi jako reprezentant jakiejś hierarchii wartości, która jest nadrzędna i domaga się zrealizowania w rzeczywistości jest w tym systemie pojęciowy czystym sposobie myślenia bardzo charakterystyczna to prawda i co ważne często właśnie ten osobisty mord masakry jest czymś no poniekąd mistycznym, dlatego że nie tylko pozwala się sprawdzić sprawcą wtedy nikt nie może uchylić wtedy ten, kto nie będzie w stanie osobiście mordować się okazuje się niegodnym tego miana ideologicznego żołnierza tego prawdziwego mężczyznę tak było na froncie wschodnim w przypadku jest go pan tak często jest w przypadku wielu innych masach, kiedy jest taka próba siły relacji próba siły charakteru tutaj działają takie same mechanizmy jak w przypadku wielu grup rówieśniczych grup odniesienia czy po prostu kształtowania na co dzień porządków w państwie Narodowym, ale właśnie jednocześnie mamy tam takimi wymiarami mistycznym co znaczy to mordowanie jeszcze być wyjątkowym i zresztą, zwłaszcza w nowoczesności to daje okazję do choćby transgresji i czoła mało, kto z nas miał szansę nie dotknąć martwe ciało not to zostało taśmy została wybudowana z kultury w oczywiście mamy kulturę popularną mamy wiele filmów, które ukazują, ale co innego tego dotknąć naprawdę, więc często zmasakrowane ciała zaglądanie do wnętrza specyficznym wyglądem tak, ale co więcej stworzenie nowej tożsamości jak jak to się to określa tworzenie krwawej papki zarazem potwierdzeniem tej krwawej papki w nas nie ma, że my jesteśmy nie skala ani części to jest właśnie święto to jest coś co, ale zapewniam myślę czasami takie uczucia jak w przypadku niekoniecznie pierwotnych kultur osobom zaangażowanym w różne szamańskie rytuały w tym sensie ta przemoc jest niezwykle uchodząca i nie można sprowadzić takich banalnych elementów jak jest satysfakcja sadysty, który zadaje cierpienie albo satysfakcja seksualna, której zresztą do przemocy seksualnej też tutaj sporo uwagi autor poświęca Lech Nijakowski jest państwa gościem już za chwilę wracamy do tej rozmowy przed państwem skrót informacji Radia TOK FM słuchają państwo rzecz jasna godzinę filozof i strony cały czas Lech Nijakowski raz jeszcze dzień dobry dzień dobry w książce śmiech morderców Breivik inni Klausa też Leite rozmawiamy, ale właściwie o przemocy o przemoc w sensie takim bardzo na generalnym także ta książka traktuje, ale traktuje też o człowieku właściwie rano powiedziała, że tych różnych próbach ujmowania fenomenu zła nazwijmy to czy fenomen przemocy od tych 2 zasadniczych perspektywa charakterystycznych dla dwudziestego wieku myślę bardzo to znaczy o tej powiedzmy w takim prostym naiwnym staje się psychiatrycznej czy psychiatry z żyjących tego rodzaju działania jako wyraz choroby psychicznej i tyle po prostu przegra patologii za akcja prosta medyczna z drugiej strony nieśmiertelna Hanna Arendt ze swoją kategorią zła banalnego i z za swoją słynną książką Eichmann w Jerozolimie akt k jak się na tej skali mieści teva light ICO tu właściwie nowego o przemocy mówi nie jestem jakimś zwolennikiem fetysz nowości w myśleniu nie zawsze to wszystko musi się co ciekawe co interesujące czy inspirujące przynosić jakieś nowe nowe idee no właśnie, ale jak w tych różnych językach tych różnych perspektywach o przemocy traktujących, gdyż umiejscowił utrwalali te i wreszcie to co on próbuje na temat przemocy powiedzieć no bez wątpienia i to myślę, że ważne z punktu widzenia w ogóle ich liderzy to jest normalne właśnie nie znaczne krytykuje tych autorów, którzy jak to pisze nadmienię socjologii swoją, ale to może za chwilę, bo to co myślę ważne z perspektywy historii filozofii to może jednak debata o naturze ludzkiej użyjmy tego wielkiego określenia trochę wyszła z tych tradycyjnych koryt którymi się toczyła przez wieki nowo kiedyś było to upraszczając oba zespoły między tymi, którzy uważali, że człowiek tak naprawdę jest dałoby to szlachetny dzikus nieskażonych cywilizacją odpowiednich warunkach może stworzyć wspaniałą cywilizację w nad tymi, którzy uważają, że człowiek jest natury agresywne złożyli dopiero właśnie ten Lewiatan społeczeństwa Lewiatan państwa może zapewnić porządek bezpieczeństwo tak Rousseau kontra Lachowicz z niebywale upraszczając w wale w gruncie rzeczy dzisiaj widzimy i to także to jest przykład w jakiej mierze filozofia jest w stanie wchłonąć najnowsze osiągnięcia innych dyscyplin też innych sposobów refleksji także na uważanych za takie pozytywistyczne czy hodując czasem jesteś tym schematom wyjaśniania mianowicie, że nie widać, że dzisiaj człowiek może być uznane za równie dobrego co złego czy matura jest na tyle plastyczna i to pokazują minęły nauki eksperymenty psychologiczne i różnego typu szczegółowe studia historyczne, że w takie w SPA historyczne poza kontekstem orzekanie czy człowiek jest dobry czas, że nie ma sensu, ponieważ człowiek może być zarówno mnie w bestialski sprawcą, jaki heroicznym sprawiedliwym wśród narodów świata Nate pytanie jak to jest marzą o tym, decyduje o tym, decydujemy to oczywiście można, by np. odwołać do wielu często w tym kontekście przywoływanych eksperymentów psychologicznych na choćby Zimbardo, który w słynnym eksperymencie więziennym pokazał, że w gruncie rzeczy to sytuacja decyduje o tym czy ktoś będzie bestialskiego bestialsko nabędzie bestialskim strażnikiem jak w tym eksperymencie strażnikiem więziennym i będzie się znęcał nad innymi jak ktoś przyjmie postawę biernego więźnia, które będzie na to wszystko przyzwala przypomnijmy tylko, że w tym eksperymencie, gdy odgrywano więzienie w tą losowo przydzielił badanych normalnych w świetle testów inteligencji testów osobowości młodych Amerykanów do tych grup i okazało się, że właśnie ta presja sytuacji ani cech osobowości sprawiły, że strażnicy więzienni zamieni się swoich sadystycznych oprawców musiał przed czasem swój eksperyment zakończyć bard w drugiej strony no nie wiem eksperyment Milgrama troskę o niektórych uczestników tego lata mówiła w tej chwili wskazują na to, że być może po prostu nie zapanował zabrać nad organizacją tego eksperymentu bez wątpienia strażnicy więzienni w jego eksperymencie go oszukiwali ukrywali różne problemy w nas dzielić danymi g, który w słynnym eksperymencie, gdzie będą wcześniejsze badanie myślał, że razi prądem ofiarę nawet, bo to kryterium autorytetu, że właśnie w tym białym kitlu znowu upraszczając, bo tych wariantów eksperymentu było wiele w nakazywał razić tych, którzy dali, mimo że wychodził poza tą narysowano tam na zielono skalę i docierał w wskaźnikiem do OOM w tych obszarów, które mogły zagrozić zdrowiu, a nawet życiu ofiar naród ofiar było oczywiście aktorami i t d. tak dalej na krótko mówiąc już w tym nurcie wskazuje się NATO znaczenie czynników sytuacyjnych, a nie cechy charakteru uroczy człowiek jest tak kształtowany, zwłaszcza w nowoczesnych państwach narodowych w, że w pewnych sytuacjach po prostu będzie zabijał zresztą spójrzmy uwaga na to jak się kształci młodzież wcześnie mówi się bądź pacyfistą nie zabijaj nie mówi się wyraźnie że, gdy przyjdzie godzina musi swój patriotyczny obowiązek wykonać przelewać kre w jak na froncie dopłat Polacy głównie przelewają krew historii jakoś tak to sekcja wizowa linia, ale musisz także no właśnie bronić ojczyzny przed wrogami, czyli zarabiają z, zabijając osoby obce wskazany przez rząd, które odwołują się do jakiś przyczyn oczywiście sprawiedliwej wojny, więc z tego punktu widzenia obywatel nowoczesnego państwa był kształtowany nie tylko na potencjalnego mordercę oczyszczenie takiego języka się używa w ale wręcz na potencjalnego ludobójcy, kiedy patrzymy na zachowanie w obywateli nowoczesnych państ w choćby w koloniach w gdy jako żołnierzy jako funkcjonariusze odłowili powstania, doprowadzając czasami wręcz do przemocy na skalę ludobójczy o Niemcy w tym sensie dobrze zaczęły wiek dwudziesty mówiąc ironicznie, bo w swojej kolonii w Afryce południowo-zachodniej dzisiejszej Namibii dławiący powstanie NHL finał ma ono przeprowadzili de facto ludobójstwo częściowe założyli obozy koncentracyjne kolekcjonowali czaszki kości na potrzeby badaczy niemieckich w zasadzie to wszystko co nam się kojarzą wraca Hanna Arendt tym razem z korzeniami totalitaryzmu istotą nie jestem takim inną pewną analogią 33 z wykazaniem, że właściwie język i pewna zasadnicza struktura tego co stało się podczas drugiej wojny światowej miało swój początek w kolonializmie, że tam właściwie te wszystkie podstawowe narzędzia perspektywy zostały wypracowane, a następnie przeniesione na grunt Europejski w tytule strony z wielu o wiele bardziej pogłębionych udokumentowanych niższe płace agentce źródeł, które na to wskazują choćby precyzyjnie, pokazując w, jakiej mierze doświadczenia w UE korpusu dowodzonego przez konto wpłynęła na myślenie o walce z bandytami z partyzantami jak to określano w no ale właśnie tu powstaje problem tej wartości tej frakcji ze śmiechu morderców dobrze w swoim skoro tak wszystko jest normalne banalne typowe to dlaczego jedni ludzie po prostu w określonych sytuacjach możliwa, ale niczego nie robią, dlaczego Szajny zmuszać my tu właśnie w UE dodaje taką narrację związaną, jakby z tożsamością w tej nowoczesności, kiedy jedno pewne jednostki czy to na skutek wychowania czy to na skutek ran kulturowych wiele by o tym, mówić po prostu nie odnajdują się w spokojnych czasach nie chodzi o takie jak w języku psychologii ewolucyjnej czy socjobiologii głębokiej impulsy agresji nie dochodzi właśnie gotową koncepcję z siebie tożsamość to wypieranie swojej podświadomości, a więc pewnych potrzeb seksualnych potrzeb bliskości czegoś co wskazuje na takie przekroczenie żołnierskiego drylu i w tym sensie ta słynna opozycja słuchaczy w jego czynna właśnie ten opis masy to wszystko miało sprawić, aby wytłumaczyć, dlaczego tak ochoczo mordowali, dlaczego uważali, dlaczego wcześniej brzydzi się pewnymi zjawiskami, dlaczego ta ten mord czasami bardzo okrutny mord był traktowany jako była ona o własnej tożsamości właśnie przed uświadomieniem sobie tego, że w gruncie rzeczy ten opis zewnętrzny masę rzeczy Thomas Żydów czy Thomas protestujących robotników i t d . to w gruncie rzeczy jest jedyna taka projekcja tego co nas tego, czego się boimy tego tego niebezpieczeństwa dziś można, by z tym polemizować, ale tutaj jeszcze docieramy do tego, że w gruncie rzeczy przemoc jest tylko czymś negatywnym przemoc mnie znają wiedzą w jakim sensie, że tylko niszczy testuje rozkłada eliminuje przemocy jest czymś więcej ona ma charakter tworzący to znaczy z 1 strony w takim sensie społecznym socjologiczne ma moc, którą twórczą wyraźnie widać w jakiej mierze przeszła przemoc wpływa na pamięć zbiorową generacja przyszłości na relacje między grupowe na choćby nie da się zrozumieć ludobójstwa Jovanić 1004 . roku w Jeślinie popatrzymy na długie cykle przemocy krwawej zemsty, które zaczęły się już w czasie powstania Hutu, które doprowadziło do uzyskania przez Wandę niepodległość w Ernst z drugiej strony oczywiście jest to ta ten pozytywny efekt w kontekście indywidualnej tożsamości to znaczy my, zabijając są jakieś grosze potwierdzamy no ten śmiech mordercy to jest szukamy rozwiązania samo potwierdzenie osiągnięcia homeostazy ja się czuje, dobrze więc znał nie tylko jest to nie wysiłek energetyczny Gerard musi zabić nie jak kat, który w średniowieczu wykonywał ciężką pracę jeszcze ryzykował śmieci, jeżeli motłoch przepraszam widzowie nie był zadowolony z jego sztuki np. ofiara zbyt wcześnie na torturach mała nie w tym kontekście to coś tworzącego to znaczy, zabijając mordując, angażując się to święto to akt przemocy w myśl sam Osama potwierdzamy i w ten kontekst wpisuje n p . w zamachowców samobójców czy w ogóle bojowników nachodził państwa islamskiego także te cele wart Eli to jest ważne dane, ale w gruncie rzeczy z tego widać, że w nie tylko kontekst decyduje w UE, więc w tym sensie nowoczesne państwo narodowe w jakiejś mierze przygotowuje potencjalnych zabójców potencjalnych morderców, ale dzieje się coś więcej znaczy ta przemoc właśnie jako taki żywioł tworzenia żywiołem samo potwierdzenia żywioł, który pozwala przekroczyć 1 nudną codzienność, ale jest czymś niezwykle pożądanym i to nie tylko dla wykluczonych jest czymś pożądanym w takim może się porządku realizowania tej utopii czy też odcinania się od tego co nam zagraża, więc bez tego porządku nie wiem, a aksjologicznego paradoksalnie nie da się zrozumieć morderców nie da się zrozumieć tych, którzy angażują się ludobójstwa, nawet jeżeli to są okrutne masakry w, dlatego że oni bardzo często sądzą, że się bronią, że oni odpłacają ta zemsta staje się taką sprawiedliwością atrybuty uznał to wyraźnie widać w relacjach Choto i Turcji w erze oni realizują często wykonują właśnie ciężką pracę pewną utopię zapewniają wspaniałą przyszłość swoim dzieciom w tak myśleli niemieccy ludobójcy tak myśleli tureccy ludobójcy w latach 1516 wymordowali Ormian imperium osmańskim tak myśleli Hutu choćby z takim najbardziej banalnym kontekście, że zapewnią poletka dla swoich dzieci, że te karaluchy Turcji nie będą zagrażały porządkowi społecznemu, więc paradoksalnie to myślenie utopijne tak gdzieś tam się pojawia także jak piszą Zobacz wieko tej autor wskazuje na to ilu trzeba zabić ludzi, żeby być traktowanym poważnie w on właśnie poważnie potraktował te manifesty Breivika doszukują się tam pewnej racjonalności nie taki banalny pragmatyczne, ale właśnie takiej racjonalności kulturowej woda jest w zasadzie pewnego rodzaju prosty zabieg ten, którego on dokonuje, bo on nie mniej ni więcej tylko mówi oto właśnie chcielibyśmy czy być może nawet odruchowo w ten sposób zaczynamy to postrzegać, kiedy stykamy się z Acta z takimi aktami przemocy będą żyć będąc gdzieś się na zewnątrz tego, obserwując to z boku do mamy odruchowo reakcje, że oto dzieje się coś przerażającego coś co nie mieści się w żadnych ramach co jest właśnie jakimś skrajnym przekroczeniem co jest złe po prostu przerażające tymczasem ten, kto tego dokonuje w ogóle tego w ten sposób nie postrzega nie ma poczucia, żeby robił coś przerażającego i strasznego ma często poczucie, że wypełnienie jakiś obowiązek albo, że czyni dobro mówiąc z w uproszczeniu jest taki fragment, kiedy opowiada Ewa light o Breivik kurze w zasadzie chcielibyśmy zrobić z niego pacjenta i że cała ta cała ta narracja opowieść o tym, że Breivik jest osobą niezrównoważoną psychicznie nie takie opinie psychiatrów też tam się oczywiście pojawiały tam psychiatrzy dosyć intensywnie go badali mieni różne sprzeczne opinie na dotyczącego poczytalności właśnie na alarm mamy taki taką myśl czy taki odruch, żeby zrobić z niego pacjenta tymczasem on jest lekarzem nie pacjenta mówi Ewa należą do tajnych wprawdzie to nie jest tradycja, do której się odwołuje, ale aż gazów kosze przypomina dr m. in . wprowadzając są kategorie wiedzy władzy dyskursu prawdy pokazywał w jakim jest, że w słowa wypowiadane publicznie upraszczając, które nie potwierdzają tego porządku są natychmiast anulowane są traktowane jako bełkot właśnie jako słowa szaleńca i w tym sensie próba racjonalizacji swoich zbrodni jako tej okrutnej zbrodni natychmiast właśnie przyszła też one w taki sprawca tak takiemu sprawcy odbija się głosy bez pewnej mierze on tutaj przewraca głos temu kogo chcemy uciszyć właśnie, stosując te dyskusje psychiatryczna po co to robi właściwy no tak dlatego, żeby zrozumieć tylko, że właśnie takim wąskim znaczeniu wyjaśnić jak to często się robi w analizach kryminologicznej socjologicznych, wskazując na pochodzenie ma wpływ nie wiem różne czynniki bezpośrednie pośrednie, które mogły określić z dużym prawdopodobieństwem takie nie inne zachowanie w on właśnie stara się zrozumieć jak to się dzieje, że ktoś może się dopuścić takiego takiego mordu, tym bardziej że bardzo często to nie są osoby nie wiem mało inteligentne, które sobie zupełnie nie radzono się, żeby dopuścić się pewnych zamachów terrorystycznych może być seryjnym mordercą, żeby dopuścić się masakry trzeba mieć jakiś poziom inteligencji Breivika akurat ponoć jest bardzo inteligentny jak to piszą, ale również właśnie w planowaniu, więc w tym sensie tutaj widać, jakiej mierze to jest pewne dzieło w dzieło, które jest dziełem życia dla wielu z tych morderców ludobójców i paradoksalnie Kol wiek horrendalnie to może dziwnie wsiach, ale i dlatego chodzi o zrozumienie jak najbardziej sadystycznego najbardziej okrutnego mordercy co dla wielu ludzi jak powiedziała, że z tego przejścia do przejścia, bo tu właśnie m. in . na zasadniczy problem da, bo to jest taka myśl przypuszczam, że skoro ja się staram zrozumieć to zarazem usprawiedliwia brak jest osób podobnie socjolog, który nie dokonuje kompakty styki ludobójstwa poszukują wspólnych czynników też oskarżany bywa np. banalizację zagłady Żydów o banalizację sza, ale to porównanie nie oznacza zrównania czy stwierdzenia, że wszystkie ofiary głównie cierpiały Czyże nie wiem są równie bez wina sprawcy równie dużo o uniewinnienie pochodzi właśnie oto wyjaśnienie lub w tym dyskursie zrozumienie problemu jest taki, że to co ona robi to co w ogóle w tym nurcie wielu innych tutaj badaczy także również ludobójstwo bieda zabić ich to pokazuje, że ta sytuacja morską w PRL ma zupełnie inne wyznaczniki czy wchodząc z nią zmienia się nasza perspektywa poznawcza widzimy co innego odczuwamy co innego myślimy inaczej i zewnętrzny obserwator tu nie chodzi tylko o mnie świadka, który n p . stoi i widzi jak i wiem esesmani mordowali Żydów Boni jak też częścią tej sytuacji tych figur racji sprawcy ofiary świadkowie, ale np. badacz historyk, który po latach to czy tak on myśli zupełnie inaczej to co dla niego jest przejawem np. nie pragmatyk nie pragmatycznej irracjonalny zbrodnie dla takiego esesmana mogło być częścią trudnej ciężkiej, ale zaszczytnej pracę, która ma na celu obronę narodu niemieckiego przed tym, że do bolszewickiej zagrożeniami brzmi to straszliwie, ale chodzi o to, że bez zrozumienia tej logiki sytuacji mordu bez zrozumienia perspektywy poznawczej sprawców nie będziemy w stanie wyjaśnić zrozumieć, ale tym samym przeciwdziałać, bo tutaj chodzi, żeby w stanie oszacować ryzyko wystąpienia tego typu akcja za moment w tym przeciwdziałaniu porozmawiamy potencjalnym przeci w działaniu, które można wyprowadzić z książki te Wrighta tymczasem informacje Radia TOK FM Chełm i już jesteśmy Tomasz Stawiszyński i Lech Nijakowski raz jeszcze dzień dobry dzień, aby rozmawiamy o rozkoszy zabijania to już odniesienie do tytułu twojej książki rozkosz zemsty, bo też zajmuje się przemocą tak jak teraz light to 1 z dziedzin o czy może nie dziedzin może tematów gracze którym, które poruszasz swoje prace socjologa ale zanim jeszcze o tym jak ma się właściwie ta perspektywa specyficzna bardzo filozoficzna raczej niż jakakolwiek inna, którą pozwala rozwija w swojej książce Dona przykład tego typu analizy, którą ty uprawiasz to wróćmy do tego co powiedzieć wcześniej mianowicie do dnia tego, że jeśli nie zrozumiemy, iż nie będą w stanie zrozumieć tego co prowadzi do wystąpienia jakiegoś zjawiska, zwłaszcza nie będą w stanie na to zjawisko po pierwsze, się przygotować po drugie, mu przeciwdziałać tuż obok przemocy chcielibyśmy, by przeciwdziałać i aktywnie co roku rozmaite państwa wydają na tzw. walkę z przemocą i w ogóle na różne działania mające na celu ograniczenie zminimalizowanie przemocy przynajmniej wewnątrz własnych granic wydają na to ogromne pieniądze też oczywiście nie udaje czy też light w twoim zdaniem tworzy tutaj jakoś receptę poprzez swoją analizę czy to jest po prostu no pewnego rodzaju atrakcyjna eseistyka filozoficzna, która poza tym, że daje nam pewne poczucie wglądu czy zrozumienia no nie daje nam zarazem do rąk żadnych narzędzi do tego, żeby cokolwiek praktycznego z działaczy, a raczej niestety to drugie Fest w tego typu literatura i to nawet słynne męskie fantazje dr niedawno jak wspomina są po polsku to się czyta świetnie, dlatego że trudno powiedzieć rząd tak do końca tworzy taką porządną to jest społeczna to uważam byłaby przesada to jest argumentacja bardzo interesująca, która pozwala wiele rzeczy dostrzec, które rano przynajmniej taki rozwój naszej myśli na nowe drogi w natomiast oczywiście, jeżeli chodzi o zarówno rozpoznania diagnozę, jaki to, czego nie ma tak wiele jakiś projekt działania to wzrostem można, by polemizować zresztą chyba sam autor nie jest do końca przekonany nie zajmuje takiego wyraźnego stanowiska, więc z 1 strony tematu narracji niezwykle pesymistyczna trochę taka gra różnymi kulturowymi resztkami bon wszystko nasyca bardzo bogatym materiałem to oczywiście bardzo interesujące męskich fantazjach jeszcze jest niezwykle bogaty materiał wizualny co jest dodatkową wartością tej książki, ale pytanie czy z tego właśnie wyłania się tak jednoznaczne stanowisko moim zdaniem nie na pewno on tutaj, krytykując w wielu miejscach można takie obiegowe wyjaśnienie ekspertów, ale także interpretacja historyków choćby Haralda w walce o bardzo tak brutalnie traktuje tej książce on jednak wymusi jakieś inne myślenie no bo najem czy taka statystyczna analiza czynników powiedz Berek kim jest terrorysta czy Donald zapewni jednoznacznie na takie narzędzia nie wiem co do realnego działania tak, żeby temu przeciwdziałać już wiemy, że nie zresztą w pewnej mierze w ramach tej wojny z terroryzmem powtarzają się mu fatalne rozwiązania NATO kiedyś była próba określenia osobowości terrorystycznej, a potem do zarzucono po prostu okazało się że, że tamto nie działa w meczach tego często wracamy, czyli właśnie znowu się próbuje mówić, jakie się osobowości terrorystyczne z pewnej mierze na pewno jego sięganie do tej tradycji przychody chemicznej sprawia, że tu coś osobowości mówimy to tak, ale wychodzi poza takie wąskie psychiatryczne wyjaśnia to bez 2 zdań i myślę, że to co to jest najbardziej prowokująca to właśnie niszczenie takich potocznych wyobrażeń na temat przemocy, bo w gruncie rzeczy wiele z tych aktów terroryzmu działań seryjnego mordercy ludobójców my trochę traktujemy tak jak nie wiem postrzegano epidemie przed dziewiętnastym wiekiem jako coś co nagle dopada ciało społeczne w Mbanku taki właśnie dopust Boży i trzeba jakoś przeczekać się zamknąć władzach miasta tych chorych na dżumę Tadziu ma się musi wypalić i dopiero wtedy możemy spokojnie żyć, ale jakoś tam napisał ten bakcyl dżumy ciągle tam czyha właśnie problem, bo problem polega na tym, że tak jak choroba jest nieustannie obecna, bo te patogeny krążą i stąd stosunkowo opisywał trzeba myśleć w kategoriach całej populacji w kategoriach epidemii licznych zarządzenia śmiertelnością konto mówi dla niego szczepionka jest takim nowym narzędziem władzy w taki w odniesieniu do scenariusza nie był raczej reprezentantem ruchy antyszczepionkowe to jest trochę inna teraz to Rosja my w ogóle nie jest bez wątpienia go zaliczano także Danuta anty psychiatrii, więc myślę, że Noaha dla każdego w anty szczep gronkowca mógłby sobie coś tam w ogóle Anglicy między łaźnią brać ślub to sprawiło, że skażenie w oko w ogóle Stocha taką skrzynką z ideami skrzynką z narzędziami każdy może sobie coś ciemnego zebrać ENA w każdym razie analogicznie jak do tej myśli objął władzę w polityce w komorze trochę mówić o przemocy od tej przy mocnej bać okrutnej to nie jest tak, że to coś w oparach Siarki nagle się pojawiły najczęściej w jakichś dziwnych miejscach świata gdzieś tam czarna Afryka w ogóle to określenie jest właśnie swoją drogą postkolonialne, że tak powiemy czy no właśnie jakiś dziwnych umysłach na dziwnych marginesach europejskich nie to jest coś, jakby wszechobecnego wszechobecnego strukturach państwa Narodowego wszechobecnego we różnych takich fantazji matach w kodach mityczny, które krążą i w tym sensie ta przemoc najbardziej okrutna najbardziej statystyczna są najbardziej dla zewnętrznego obserwatora irracjonalną może się w każdym mieście wyłonić do dzisiaj znajdzie pewien stereotyp czy pewne oczekiwanie na różny sposób się przejawiające się, że zło w cudzysłowie złączy przemoc mówmy raczej przemoc niż złoże, by z tego języka wejść trochę, w którym o dobru i złóż mówi należy ono, że ona przyjedzie w jakimś charakter z jakimś charakterystycznym znakiem jakimś stygmat ten na czole n p . że rozpoznamy przemoc kojarzona, jaki sposób swoją monstrualną ość zewnętrznie przejawia tymczasem jak się stykamy przecież nawet obcując z z przemocą wyłącznie za pośrednictwem telewizorów albo gazetę albo odbiorników radiowych, że Krzystek mamy z przemocą często jest w banalna właśnie może nie w takim sensie w jakim pisał o tym, Arendt, ale z miejsca dla nas z tych elementów rzeczywistości którymi oddychamy mówiąc metaforycznie to właśnie liderzy często sprawca taki jak bardzo pieniądze na forach Słowak się po fakcie tym odnajdujemy w jego historii patologie jak z wynikiem to nie może być normalny człowiek czemu tam coś w relacjach z matką wyciągnąć na tymczasem na gruncie rzeczy to to w ogóle określenie banalności zła mogę się da się ma nas bardzo mylące od września ideologicznie zaangażowanym ludobójca w tym sensie AM się myliła a gdyby dała się zwieść jego usprawiedliwienia, ale chodzi o to, że właśnie to co na co dzień pozwala nam robić rzeczy dobre to co na co dzień służy produkowaniu porządku społecznego ba nawet te elementy agresywności są niezbędne, żeby na co dzień dobrze działać ktoś, kto do odpowiednich emocji w sobie nie wywołała nie będzie dobrym policjantem nie będzie dobrym ratownikiem medycznym czy wielu innych zawodach nie sprawdzi, więc w tym sensie nawet nie wiem jest taka książka Moniki mądrość psychopatów ile pamiętam nawet psychopaci mają swoje miejsce w tym porządku społecznym i to on polega na tym, że trenują niekiedy we współczesnej kulturze tak autor tej książki twierdzi, że mają wiele pozytywnych cech właściwie, które tutaj mogą nam się przydać przed chirurgami znakomitymi zostają i właśnie polega na tym, że to grozi od takich domków to nie jest moja teza tylko to za nalał, ale też z lekarzem, więc to w czasie, ale pamiętam w psychologii dlatego tak, ale jak w środowiskach ze środowisk zostawmy zosta w ten wątek, acz bez wątpienia to łączy wielokrotnych morderców z wrogami, że właśnie przekraczającą granice, która dla większości śmiertelnych jest nie do przekroczenia jest stabilizowana co też właśnie z elementem tego świąteczna ości transgresji masakrze na gazie ziemnym CNG to robią tak przemoc i okrutna ona jest jakby konfiskatę konfiguracją rzeczywistość to widać po luźnych dyskusjach ideologiczne, które prowadzą często do mobilizacji ludobójczej to nie są zupełnie nowe idee nowa mowa nienawiści to jest najczęściej połączenie w części obecnych dyskursów no i 1 przykład taki dyskurs związany z projektami zagranicznymi dziś eugenika historycznie patrząc z tobą taki ruch postępowy do dziś tam było powiązane z ruchami higienicznymi to miało na celu poprawę zdrowotności i t d . tak dalej, ale z tego wyrosło skrajnej postaci z tego wyrósł program to 4 w nazistowskich Niemczech, w ramach którego niemieckich obywateli zabijano no właśnie jako technik pełnowartościowych rasowo, chociaż przede wszystkim Żydów radość jak gdyby każdego paragrafu, ale także np. alkoholików uważając, że nie mogą się rozmnażać stanowią obciążenie chorych psychicznie tak dalej tak dalej, więc każdy taki dyskurs może być wykorzystany do uzasadnienia danej bać okrutnej zbrodni to jest niebezpieczne i tu jeszcze 1 ważny przepis nie można mówić, że to po prostu wynika z naszej natury, która się ukształtowała wtoku ewolucji na wiadomo, że to raczej jesteśmy potomkami jakiś tam Homo g, gdzie tylko tych, którzy mordowali zjadali buszowali na pobojowiska tyle tylko, że ta agresja któreś ma niezwykle głęboko osadzona w eter pierwotne emocje takie choćby jak strach, który ma ogromne znaczenie także w mobilizacji ludobójczej to jest coś co być może da takie efekty na poziomie Mezo na poziomie pogromu na poziomie masakry to często widać jak mało w pogromie ci normalni obywatele miasteczka ci spokojni sąsiedzi zamieniają się w szalonych morderców no choćby Kielce czterdziesty szósty rok, ale to za mało, żeby realizować taki projekt jak projekty ludobójczy bycia przekroczy ściągani co oddolnej mobilizacji to wymaga ogromnego zaangażowania to wymaga logistyki no ale to wszystko wymaga także ludzi użyję tego słowa jednak jeszcze raz dostatecznie złych, żeby taki projekt zrealizować w naszych oczach w swoich oczach oni często są dawcami i to co niestety historia się często działo, że naczyń ech, zbawcy, którzy dopuszczali się mordów jeśli odnieśli sukces byli równo traktowani jako właśnie ci, którzy uchronili wspólnotę narodową przed większymi i innymi słowy bohaterami narodowymi często po prostu ich także z tego punktu widzenia historii ludzkości to jest nieustanna historia przemocy zbiorowej, w której no właśnie widać w jakim zmierza kultura odgrywa ogromną to oznacza, że właściwie mówimy o tym wszystkim takiej potocznej świadomości w takim potocznym dyskursie politycznym publicznym jakiś sposób, który kompletnie przewraca, bo do góry nogami no bo to co teraz powiedziałeś to jest powiedziałbym teza, która w poprzek stoi tym różnym ojczyźnie Anny Narodowym narracją, które opiewają na dobro ojczyzny i na sztandarach albo na pomnikach zaczynał w postumentu stawiają tych, którzy w gruncie rzeczy dokonywali ludobójstwa no bez wątpienia znów nie chciałem tutaj ich tego przesądzać ale gdy spojrzymy na historię państ w narodowych to absolutnie one były one zarchiwizowane na swoim terytorium terytoria Lis był absolutnie kluczowym wyznacznikiem uniwersum wyobrażeń społecznych wyraźnie wytyczone granice tym samym podejrzenia wobec wszelkiego wszelkimi homogeniczne ości podejrzeń wobec niejasnych identyfikacji narodowych, gdy patrzymy na historię wieku dwudziestego to w gruncie rzeczy wiele zbiorowej przemocy wynikało właśnie takich prób uporządkowania w granicach narodowych to robiły osoby, które sądziły, że właśnie działają na rzecz swojej wspólnoty narodowej to często było tak, że to była decyzja największych mocarst w, które zapadały na wspaniałych dyplomatycznych salonach choćby wielkie transfery ludności po drugiej wojny światowej spuśćmy na to z perspektywy historii czy te wielkie czystki etniczne, bo tak to trzeba nazwać od tych najbardziej bez krwawych pod te dzikie czystki etniczne jak choćby przykład tego to Bośnia Hercegowina prawda już w latach dziewięćdziesiątych leczono rzeczywiście poprawiły sytuację tych rodzinach można, by bardzo wątpić, więc z tego punktu widzenia bardzo często właśnie w ne ta przemoc bardzo łatwo się pojawia nawet przemoc niezwykle dokładna i Jonasz utkana właśnie z tych elementów codzienności i to stanowi nieustający zagrożeń czy w budżecie można pomyśleć tylko jakieś takiej głębokiej rewolucji kulturowej, ale to nie wystarczy zmienić podstawy programowej szkolnictwie powszechnym goszczono tego typu pojazd był dla nas to, że modelować kompletnie sposób myślenia w jakim sensie prawo być może dokonać może to jest domena trans humanizmu, który się często też tym studio zajmuje się prawda, bo w pewnej mierze to jest tak głębokie tak głęboko zakorzenione dziedzictwo kulturowe drenaże czy można sobie wyobrazić historię przyszło ludzkości bez przemocy bez takiej zbiorowej przemocy nie mówił jakiś takich chuligańskich drobnych, żeby Kaczor były takie wystąpi inne pomysły na przetrwa w wśród autorów fantastyki, ale to zazwyczaj się okazywało, że ten projekt bez przemocy owych gdzieś udawało się udawało się zrealizować to natychmiast jakaś potworna przemoc się pojawiała albo np. na przemoc strasznej zbudowany ów bez przemocy w projekt został wreszcie jest ciekawe, że w zasadzie myślenie utopijne wyparowało z kultury popularnej dzisiaj nie tylko Ady stopie cieszą się popularnością, ale nawet, gdy patrzymy na bardzo modne nurt na różne teksty postapokaliptycznej to jeszcze da cywilizacja się od Jacka jest próbą właśnie ostatecznego zażegnania tej przemocy, która doprowadziła do zagłady ludzkości to właśnie bardzo szybko bohater odkrywa, że to jest wystąpimy miasto, że za tom pozornym takim zgodnym z użyciem wzajemną miłością porządkiem no właśnie skrywa się jakiś autorytarny znaczy, że już nie mamy złudzeń, bo być może nawet to pachnie jest wątek na zupełnie inną żonę ja myślę, że na pewno te light warto czytać natomiast w kontekście takiej powiedzmy eseistycznej zyski pobudzenia do myślenia ani oczekiwania, że on da gotowy projekt, że ona sprzedaje jakiś bardzo głęboki wgląd w naturę społeczną naturę człowiek bardzo dziękuję dr hab. Lech Nijakowski socjolog Instytut socjologii Uniwersytetu Warszawskiego pół państwa gościem dziękuję bardzo dziękuję państwu też dziękujemy Małgorzata Połczyńska wydawała ten program realizował, ale szpital mógł teraz będą informacje po nich strefa szefa Marzena Mazur państwa na ten program zapraszać na złom Tomasz Stawiszyński miłej niedzieli państwu życzę, a słyszymy się w radiu TOK FM we wtorek 1440 w kwadransie filozofa do usłyszenia ich Zwiń «

O źródłach radości płynącej z przemocy mówi prof. Lech Nijakowski

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA FILOZOFÓW

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 02:00

Najnowsze Podcasty

Dlaczego UE chce wrócić do strzelania do wilków?

O rolnictwie nie tylko w kontekście kampanii

Historie miłosne duetu KiM

Czarny humor, czy przytulny kryminał? "Poker Face" i "Zbrodnie po sąsiedzku"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL