Jak poruszają się rośliny, skoro nie mają mięśni? Dr Jarosław Szczepanik w rozmowie z Karoliną Głowacką

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Radia TOK FM akt i zaczynamy radiową Akademię nauk Karolina Głowacka oraz studia gość pan dr Jarosław Szczepanik z Instytutu biologii eksperymentalnej i biotechnologii roślin wydział biologii Uniwersytetu Warszawskiego dobry wieczór dobry wieczór tajemną dla pana do pana w zasadzie przede wszystkim jedno poważne główne pytanie jak to się dzieje, że rośliny się ruszają skoro nie mają mięśni to jest proces, który tak naprawdę nie jest prawdziwym ruchu tak jak w przedniej Rozwiń » w takim rozumieniu w jakim znanego dla siebie dla innych zwierząt jest to ruch, który polega przede wszystkim na zróżnicowanym wzroście różnych części rośnie i wzrostu jest np. ukierunkowane w zależności od jakiegoś czynnika środowisk naukowego może być to ruch w kierunku jakiegoś bodźca u nas Szkot uciekający od po co bądź też takiego bodźca niezależnych to co to znaczy, że to nie jest taki prawdziwy ruch tylko jakiś inny to znaczy co tam się dzieje zasad tak naprawdę mamy do czynienia z tym, że roślina zaczyna rosnąć inaczej powiedzmy po swojej lewej stronie w stosunku do baca, który nam na nie działa inaczej po prawej stronie i efektem jest np. wygięcie się całego organu, lecz są pół n p . po obserwacji przez nas n p . w jakimś przy pomocy chociażby filmów po kartkowych wyglądało to tak jakby cały organ rośliny wykonał ruch w kierunku płac, czyli jak bym go np. mamy roślinę, która już jest na naszym parapecie któreś z ustawione w stronę słońca mają trochę złośliwie przekręcił my plecami czają się powiedzie do tego słońce to za parę dni przecież znów będzie do słońca skierowana to znaczy, że ona nie wykonała żadnego wysiłku realnego tylko 1 część rosła wolniej jak pan mówi druga szybciej co spowodowało, że trochę się ta równowaga przesunęła atak na swój sposób tak tutaj trudno oczywiście co rozumiemy przez wysiłek ma jakąś nową latorośl mamusia spożytkować, ponieważ taki ruch akurat, które się nazywa ten w opisany przez panią się nazywa foto tropi znam i tak jak wiele innych ruchów rośnie on zależy od niskie regulowany przez hormony roślinne w tym przypadku przez takie najczęstsze roślinne hormony, które się nazywają obok sceny i to właśnie nierównomierne światło powoduje nierównomierne i nie uruchomiono dystrybucyjnych aukcji żony gromadzą się tylko po 1 stronie w przypadku padną one się gromadzą tam po stronie odświętnej, czyli tam, gdzie przepraszam za świetne tam, gdzie światło nie dociera i w tym momencie, gdzie jest i tam jest ich więcej po tej stronie nieoświetlonej i nagromadzenie tych aukcji powoduje, że ta część rośliny rośnie szybciej komórki się wydłużają inni, a w efekcie mamy taki ruch ner również ten wzrost, który towarzyszy takiemu Photo trip PiS mówi i wielu innym ruchom on nie jest takim typowym wzrost ma jaki byśmy roślin jak i jakbyśmy PL przypuszczalny skład naszego organizmu to dla zwierząt, ponieważ jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że ktoś nam rośnie to zazwyczaj przybywa nam komórek w tym organie tutaj akurat mamy do czynienia z tzw. wzrostem wydłużenie umowy rośliny mają 2 typy wzrostu jedynie z takiej Ren podstawowe, czyli dzielenie się komórek przybywa komórek organ się robi większe natomiast drugi NZOZ jednak zwany wzrost podziałowi natomiast drugi wzrost jest wzrostem aglomeracyjne, czyli wydłużenie owe i on polega na tym, że poluzował ujął się trochę ściany komórkowe dookoła komórek i komórka może, pobierając wodę na pęknięciu wydłużyć się i właśnie w przypadku tropi znów mamy tego typu, ale wzrost wzrost zadłużenia owe także efekt jest naprawdę niesamowite, bo czasami to wygięcie jest bardzo duża, a w rzeczywistości po 1 i po drugiej stronie swojego pędu mamy tyle samo komórek chcą tak na pierwszy rzut oka wydaje się niemożliwe, a Czyty mnie złość, bo ja tak to trochę się zdziwiłam, kiedy 2 lata mówił, że to polega na tym, że po prostu roślina rośnie z 1 strony bardziej, a z drugiej mniej no bo jakże szybko ta roślina może rosnąć przecież kwiatki potrafią kwiatki mówię tak kolokwialnie rośliny domowe potrafią bardzo szybko mnie właśnie wytropić to światło na tę trasę pan Czuma tłumaczy, że ten wzrost jest trochę inne niż my sobie wyobrażamy to wszystko staje się jasne, ale to też w takim razie znaczyło, że rośliny potrafią foto tropić niezależnie od wieków nie muszą być młodziutkie szybko rosnący mogą być też starsze mniej poważnymi roślinami dalej szukać tak tak to jest rzeczywiście niezależna od wieku, aczkolwiek czasem z wiekiem się może zmienić, bo n p . iż bardzo zależeć od środowiska w jakim żyją rośnie na takim trochę absurdalnym przykładem są zmiany światła znów kod też ważne podczas kiełkowania roślin i w wodzie podczas kiełkowania również mamy przed wsią mamy takie połączenie zarówno tego chcą tego wzrostu związanego z podziałami komórkowymi, jaki wzrostu związanego z wydłużaniem no po prostu nie chodzi o to, żeby szybko się w Doha podziałało na powierzchni do tego światła przed, gdzie indziej, więc będziemy mieli do czynienia z Centrostalem wydłużenia owego inny przy czym nasiona Allianz są od nasiona Ganso o tyle dziwne, że on jak kiełkują one nie kiełkują w stronę światła tylko one zaczynają kiełkować w stronę najcenniejszego miejsca, bo to dla nich oznacza, że tam jest po prostu podpora, który się można złapać i dopiero później jak one już są też, że tak powiem umocowane na swojej pod porzeczkę to będzie drzewo czy to będzie coś innego niż to dopiero wtedy ten w Bottrop pism już związany z ruchem pędów się przedstawiana dążenie w kierunku świata natomiast początkowy początkowe etapy w początkowym etapie one będą poziomy właśnie w kierunku tego miejsca, gdzie jest najciemniej skoro pan o tym, mówić co przypomniało mi się przypomniał, że ten filmik, który znajdą państwo także na Facebooku Radia TOK FM, który szczerze mówiąc przede wszystkim zainspirował mnie do tej audycji zaproszenia pana wspólnie z konta Majewską chodzi o to, że na tym filmiku, kto teraz nie ma dostępu oto mamy 2 bluszcze, które konkurują ze sobą tak to wygląda proszę wybaczyć powiem tak z łódzkiego punktu widzenia konkurują ze sobą o 1 Bader stojących co się do niego przyczepić no i tak latają z lewa napra w z lewa naprawdę bardzo szeroko, wyszukując to już jest ciekawe, ale następuje moment kulminacyjny i dramatyczny wręcz, ponieważ 1 w pewnym momencie chwyta ów Patyk, a drugi no, jakby to nie zabrzmiało robi się w smutnych tak jest wrażenie opada mu energię i zaczną szukać nie innym miejscu co w zasadzie tak widzimy czy tam realnie zachodzi jakaś komunikacja między tymi Han ne, by dróżkami tymi roślinami co się dzieje na nowego to niech tutaj rzeczywiście bardzo można opisać to zjawisko z punktu widzenia naszego postrzegania, która będzie nacechowana jakimiś emocjami mediami prawda Andropowa Andropow Mars FIZ racją tutaj oczywiście trzeba uważać, ponieważ rośliny może to też są organizmy wielokomórkowe IT nowe technologie obrazowania tak jak n p . Fin po klatkowy one bardzo nam pozwoliło je w filmowaniu pokaz w bardzo pozwoliło nam zrozumieć to jakoś inne funkcjonują, bo mu wiele procesów zachodzi u nich dużo dłuższym czasie niż u nas ich zastosowanie takiej techniki sprawia, że możemy ruch, który zajmuje rośnie kilka dni obejrzeć sobie w zasadzie w kilka minut tak przyspieszyć do naszego Tomaszem Adam naszego postrzegania jak to zrobimy Lotos to zauważamy, że rośliny są bardzo bardzo dynamiczna i jesteśmy wręcz skłoni tutaj antropomorficzne chować natomiast gorycz w tym w przypadku tego konkretnego filmu mamy do czynienia z tym, że mamy do czynienia z innym rodzajem ruchu takiego buszującego podpory, które właśnie występuje u wszystkich roślin pnących i punkt kulminacyjny takiego ruchu jest moment, kiedy ten dotknie podpory wtedy ma szansę w sukces to jest po prostu ucisk na określone komórki te hormony, o których mówiliśmy wcześniej one się znowu zaczynają przemieszczać na konkretną stronę rośliny i ona się wyginają, kręcąc dookoła tej podpory Nowe Miasto, że ten drugi bluzki, które muszą mniej udało ta druga roślina, jakby rezygnuje jest też spowodowane tym, że rośliny są z ich pędy nadziemne są zoptymalizowane najczęściej to znaczy na zaśnięcie w kierunku bez jajek największej dostępności światła i one są w stanie wykryć swoich sąsiadów na podstawie tego, jaka jakość światła do nich dociera generalnie rośliny mają sporo receptory światła w przede wszystkim lewicą światło widzą w cudzysłowie oczywiście odbierają światło czerwone oczy odbierają daleką czerwień odbierają światło niebieskie oraz ultrafioletowe wydaje się, że w zasadzie żadnego efektu w Kutnie ma światło zielone dla roślin i w racie, gdybyśmy prześwietlać w czysto zielono hodowali rośliny to długo, by długo, by nie pociągnęła, bo to jest zarówno z punktu widzenia fotosyntezy jak rozbił światło, które ona w najmniejszym stopniu wykorzystuje, niemniej jednak rośliny w procesie fotosyntezy one głównie pochłaniają sobie z tego wielobarwnego światła światło niebieskie światło czerwone no i pozostaje cała reszta na skok pozostaje też bardzo dużo daleki czerwień i rośnie n p . w, mierząc sobie ten stosunek światła czerwonego do dalekiej czerwieni one są wstanie zorientować się czy ktoś znaczenia, jeżeli do liścia dociera dużo dalekiej czerwieni to znaczy, że ktoś zjadł czerwień nie oznacza, że wyżej jest jakiś liść innej rośliny albo nawet tej samej no i wtedy należy się odchylić stan tego kierunku i tutaj również najprawdopodobniej ten mechanizm tego, że ten drugi był tak trochę rezygnuje wynika z tego, że wyczuwa wyczuwalna torze już tutaj będzie zacienione i no po prostu w tym kierunku nie szuka próbuje znaleźć podpora, gdzie indziej inną sprawą jest to, że w inny to być może nie jest akurat ten konkretny przykład, ale rośnie też potrafią komunikować wzajemnie o tym kto w nich rośnie w danym miejscu drogą chemiczną za pomocą różnych substancji, które się, które są ulotnej i znajdują się w powietrzu są wydzielane przez rośliny jak również są wydzielane przez korzenie i czasem te substancje coś przerabiają czasem to substancje się wzajemnie na wkład ten zajął jakąś roślinę lilak jest między gatunkowe Frysztak międzygatunkowe mamy takie zjawisko, ale lokaty, które polega na tym, że niektóre rośliny się po prostu ze sobą nie lubią albo niektóre rośliny sprawiają, że po prostu nic już wokół nich nie rośnie, bo osoby nie życzą tego ja jestem proszę o dach nad wodą w dobrym przykładem chociażby orzech włoski, pod którym mało co będzie rosło po prostu nie lubi Towarzystwo nie rozstanie jest przekonać na razie wzięła rozwód substancji, która z gry, które hamują wzrost innych roślin i Maciej Tyniec negocjacje nie grali z Lecha z AZS groźba nakaz naszych znanych nam rośliny raczej nie sadzimy na 1 grządce ogórków pomidorów, bo one się też są nie lubią i też raczej hamują wzajemnie, jeżeli rosną obok siebie to będą tak ta interakcja między nim będzie negatywna co dla nas zaowocuje tym, że po prostu rośliny będą mniejsze niż dorosły oddzielnie czy w przypadku tego bluszczu, który tak bardzo działa na wyobraźnię ten filmik oczywiście, że chce się go Andrzej Pomarański zobaczy jednocześnie wiesz, że nie można tego robić może bardzo dobrze, bo lepiej, żeby świat nie był taki jak człowiek, ale do dziś nie wydarzenie spektakularnego on po prostu ten drugi orientuje się, że z le jego lewej akurat tak to widzę zaś perspektywy jest ktoś inny konkurent, który zabrał tu dostęp do części światła, więc ja po prostu poszukać drugiej strony i tyle tam nie ma żadnej magii, ale nie, ale uważam, że mimo to jest coś fascynującego to na pewno atomowe i może nie potrafimy tego wytłumaczyć w sposób, który nam się na pierwszy rzut oka wydaje fascynujących to właśnie wręcz przeciwnie dla mnie fascynujące jest to, że bez udziału tutaj jakiś emocji i tego co mamy typowo ludzkich można osiągnąć efekt, który wygląda zupełnie tak jak tak jak ten efekt, który w inny tak jak to obserwujemy tak tak jesteśmy w stanie przypisać tej roślinie emocje pomimo ich, iż ich to inni ich tutaj nie ma, że jest to zachowanie w stanie oszukać oszukać nasz mózg to jest naprawdę niezwykłe jak wygląda ten ruch Emu np. właśnie taki poszukujący tego dla Szkota, który już szuka miejsca oparcie, bo mówił pan o tym, ruchu nie ruchu w przypadku foto tropi zło, czyli w momencie, kiedy rośliny poszukują światła to chodzi o to, że mamy trochę inny wzrost w 1 z części roślina trochę inny w drugiej części rośliny w ten sposób to się wyrównuje i kierunku je, ale w przypadku bluszczu to też tak jest tak tak też taką samą samo tylko po prostu jest inny czynnik, który to wywołuje tam było światło natomiast tutaj będzie w nim będą to, że będzie to po prostu taki trochę cykliczne niezależny od różnych bodźców ruch, który sprawia, że raz się w Wiedniu w drugą stronę 1 stronę nasze wytnie drugą stronę i w, jeżeli trafi na podpory to to po prostu z wtedy zaczyna działać inne, ale inny mechanizm także jest to wieko także jest wykorzystanie tego samego sposobu ruchów natomiast w tym co jest w jak wyzwalaczem dla tych radnych jest zupełnie inny bodziec i Lena Szkot tak jak omawialiśmy sobie ten ruch na przykładzie foto tropiciele, czyli ruchu w kierunku światła bardzo podobnie na szkodę działa to, że jak się wróci doniczka to roślina zaczyna ten zaczyna rosnąć do góry korzenie zaczynają rosnąć w dół to jest też identyczny rodzaj ruchu też od razu w niego też są zaangażowane w AXN również mamy do czynienia z nierównym wzrostem tylko tutaj mamy zupełnie inny bodziec, który to powoduje, czyli pole grawitacyjne czy rośnie nasze dostosowuje całkiem logicznie Rzymianie do tego, by go dogonić co dokładnie tutaj do drugiego pola grawitacyjnego tak ona wita nas potrafi wykryć, ponieważ posiada tak jak my w swoim banku posiadany status elity, które nam mówią gdzie, gdzie mamy tu, gdzie mamy góry ona ma coś podobnego i również jest w stanie się zorientować, gdzie jest Górażdże jest tu, a co z tymi roślinami, które jedno ruszają się zdecydowanie szybciej to znaczy nie musimy czekać na efekty wielokrotnych zdjęć poplotkować i t d . tylko ono widzimy jak dotkniemy rosiczki no to jej liście się zamykają tak tych bez najsłynniejsza roślina mięsożerna zdaje się, ale jest ich oczywiście więcej to co tam się dzieje trochę o kulach muchołówka oni za to mam wrażenie, że od, kiedy ruch to chyba właśnie w pokoleniach Polaków swego rodzaju niezbyt fortunne błąd w tłumaczeniu Pszczółki Mai to rośliny nazwał rosiczka natomiast roślina pochodzi z Ameryki nasze nazywamy Hołówko i rosiczka to jest to co rośnie również u nas, ale równie wiele innych miejscach świata i ona ma lekkie liści ma taki, jakby lepkie palce na końcu tych liści oczywiście Polska właśnie takie macewy tak jak Barcelona poezją one też się za, mówi że tak powiem jest to proces zauważalny na salonach są dużo wolniejsza niż muchołówka okleić go nie ma rośnie rosiczka muchołówka jest to taka bardzo spektakularna stąd zapadającym się listem za zębami mordercza mordercza jeszcze bardzo podoba jeszcze szybciej od nich działa roślina, która ma też bardzo podobnie wyglądające liście tylko mniejsza w inny i żyje w wodzie nazywa się ad van Graaf ona działa ona się zamyka jeszcze szybciej niż ołówka tutaj mamy do czynienia z troszkę innym strużka innym rodzajem ruchu, ponieważ jest on sterowany przez w jaki sposób również przez zawartość wody w określonych komórkach, które jak zwiotczała ją to można sobie pozwolić na zamknięcie tego liścia, a jak są wypełnione po to, po prostu liście inżyniera natomiast tym co tutaj jest wyzwalaczem dlatego ruchu są sygnały elektryczne i są dosyć małe elektryczne, które wyglądają bardzo podobnie do sygnałów elektrycznych generowanych przez układ nerwowy zwierząt mamy Totem tam również do czynienia z jakim się z pobudzeniem takiego z pobudzeniem ZUT tak są z różnicami potencjału obu stronach błony komórkowej i mąż przesyła w reż inna u wielu roślin na duże odległości i może być wykorzystywany do jakich reakcji fizjologicznych w tym momencie jest to bardzo spektakularny ruch w przypadku akurat muchołówki mamy do czynienia z bardzo bardzo wyspecjalizowanym organem, który jesteś odporny na nieprzypadkowy spust, ponieważ jak się próbuje zamknąć taką chociażby kupno muchołówki to można się przypatrzyć ona na wnętrzu tych liści ma taki włoski i dotykanie tych liści poza włoskami gdziekolwiek indziej nie sprawi tego, że ten iście zamknięcia tylko dotknąć tego włoska, ale nie wystarczy dotknąć go oraz, ponieważ tam ołówka, jakby to jest głupia jest spółka, ponieważ dla to jest bardzo bardzo kosztują bardzo dużo energii zamknięci utworzenie takiej pułapki wobec czego ona jest biedna mogą dużą część liści zamiast przeznaczyć na fotosyntezę ona przeznaczona pułapki, więc fotosyntezy ma dużo mniej niż rośliny nie drapieżne i po prostu musi dała energię oszczędzać w i tam takie to włoski czuciowe, które on one są, jakby źródłem tego sygnału elektrycznego, który wędruje do podstawy liścia, które potem, która potem tablica Maca w w na LTE włoski muszą być pobudzone nie regularnie co najmniej 2 ×, ponieważ jedno takie dotknięcie może oznaczać, że nie wytwarza taki zwierzak obok zawiadywać zabijał zawiał wiatr spadł deszcz no i to w momencie zamknięcia takiego liścia nic by muchołówki nie dał natomiast dopiero kiedy jest to taki nieregularny samo co uczący się ruch albo związane z tym, że jakiś owad pani przy łaźni dopiero wtedy na dochodzi do szybkiego zamknięcia i co jeszcze bardziej ciekawa torze w stan dróg są zaangażowane sygnały elektryczne i działa to zupełnie jak u zwierząt to jest stożek taką much ołówka sobie umieścimy pod kloszem i wpuścimy pod ten klosz chloroform albo inny środek usypiający ona przestanie działać dopóty dopóki ten środek chemiczny stamtąd nie wietrzenie i także widać, że są to bardzo bardzo, że są to impreza będzie bardziej podoba czy nie żal nam się, gdy wykorzystuje my te same procesy no to weto po co dzisiaj wiemy jest naprawdę zastraszające rośliny mają w sobie np. bardzo dużą część ludzkich neuroprzekaźników i one też tam pewnie pełnią jakieś funkcje inne sygnału władanie wymknąć się do mnie jeszcze tego nie było ich także nie jest oczywiście znaczna, ale pokazuje jak w jak stare są unikalne ewolucyjnie niektóre chemiczne wynalazki i są tak naprawdę uniwersalne dla zwierząt, ale działano działa prawda z 1 strony dla zwierząt grzybów, którzy są bliskimi krewnymi, a z drugiej strony dla z drugiej strony rzadko garaż, ale jak szybko, bo wie pan nie wiem jak pan, ale generalnie trudno jest jak panu to wychodzi, ale trudno jest złapać Mucha niszczy jakoś tak się uchwycić, aby jak tam muchołówka jest w stanie szybko to zrobić, żeby Muchę złapać dusiciela błyskawiczna naczynie z toru dosyć szybki urazu w ułamkach sekund na jakość dla nas to nie wystarczy tutaj też troszkę pomaga a jakby sposób łowienia tej Muchy, jeżeli ktoś z państwa dziecko próbuje Muchę złapać czy nieco gorzej ją zabić no to najczęściej koszt kończy się to porażką, ponieważ ona ucieka, zanim ręka Gazeta czy innych Ormian co do nich dotrze, ponieważ Muchy wyczuwają różnice ciśnienia tego co się do nich ludzie trzeba ruch powietrza natomiast tutaj o jak by ten ruch się nie ten ruch, łapiąc nie uderzaj od góry tylko jak idzie od dołu, więc zajęcia w ustawie z oznaczają fajny sposób to usypia usypia czujność Muchy na po drugiej stoją i jest to już na tyle szybki ruch, że wystarczy, żeby ten owad nie o VAT nie uciekł, a z tego sporu mówi o tym, właśnie, że tutaj są sygnały elektryczne i to, że biegnie to przez roślinę i t d. no to nasuwa się takie pytanie co o tym, zarządza, bo jak ja dotknę oparzyć się o piekarnik no to ten sygnał idzie przez moje neurony do mózgu mózg wracają mówi cofnie rękę taka jest jakiś ośrodek centralny, który tym zarządzanie jest w przypadku takich Muchą ołówki, kto jej mówi zamknie liście na nie powie nikt tam nie ma centrum zarządzania tutaj mamy do czynienia, z czym się generalnie rośnie słupkami dla nas zrozumie tak jak funkcjonują są bardzo dużym wyzwaniem w roślinach nie ma w inny centrum zarządzania nim może są tak były takie okresów House, gdzie podejrzewano korzennych sam Darwin uważał, że w Koziegłówkach korzeni drzew wierzchołka wzrostu korzeni takie centra zarządzania się znajdują również na początku Tysiąclecia był nawrót tej idei, które zaowocowało nawet taką efemeryczne nauką, która się nazywała neurofizjologii urośnie, która się w jaki sposób, który się wycofano, ponieważ okazało się, że nie tłumaczona zbyt wiele w wersji temacie fizjologii i funkcjonowania organizmu roślinnego i natomiast w tego układu nerwowego nie musi być są również zwierzęta, które posiadają układ nerwowy, ale nie posiadają żadnego centrum dowodzenia i posiadają mózgu mimo to równe części ciała reagują tak samo jak np. u roślin, że chociażby dla przykładu dane jakiś samochód żony czy nawet często większe bardziej skomplikowane zwierzęta takiego mózgu są pozbawione i działa to zupełnie taki sam sposób mroczny tutaj są o tyle bardziej większą dla nas wyzwaniem intelektualnym, że mnie w przeciwieństwie do zwierzęcia, które jakoś samo siebie funkcjonuje jako spójna całość nie w przypadku roślin w tym co jest bardzo trudne to jest to żart o rozmaitej organy takie dni od korzeni oczywiście one mają przez czas swojego życia bardzo często w tym samym momencie zupełnie sprzeczne interesy i zupełnie inne warunki, w których przebywają, więc w, jaki sposób nawet pojęcia takie podstawówek osobnik wyrazić dla zwierząt dla nas jest czymś oczywistym prawda Ano jest osobnik ma również myślimy myślimy o rosną, więc moje ręce majątek oraz egzamin teraz radna także myślimy o osobniku jako spójnej całości w przypadku roślin nawet zdefiniowanie osobnika często wydaje się bardzo bardzo trudne i to pojęcie u nich czasami nawet zawodzi, więc w, jaki sposób są u nas są one dla nas taką takim świetnym ćwiczeniem logicznym jak pewne na ile pewne prozaik pojęcia są w przyrodzie uniwersalne no właśnie czy to nie powinno trochę uczyć nas pokory wobec tego jak klasyfikujemy świat właśnie dzielimy na gatunki osobniki wszystko sobie ustawiane w różnych kategoriach tymczasem zwykła roślina, obok której przejdziemy niespecjalnie się nie interesując, bo nie jest zbyt kolorowa albo nie ruszać się zbyt szybko potrafi być taką niezwykłą zagadką innymi słowy czy przypadkiem nie jest także dopiero one, że w ogóle trochę patrzymy na rośliny z z góry przez to właśnie, że się powoli ruszają już funkcjonują i zupełnie inaczej niż my, że są w innym trybie, a tymczasem to jest świat no szalenie fascynujące i trudno powiedzieć, że byłby w jaki sposób gorszy czy prymitywnie się jak niektórzy chcieliby to opisywać w jaki sposób topoli pytanie do zahacza oto co inni się stało z nami w jaki sposób odrobiliśmy chociażby lekcji stalinizmu, ponieważ ten najważniejszą rzeczą, która wynika ze osiągnięć Darwina, czyli opracowania doboru naturalnego i jest to, że my tak jak wszystkie inne organizmy jesteśmy produktem ewolucji wszystkie cechy są produktem ewolucji jesteśmy 1 z wielu możliwości życia na ziemi tak mówiąc obrazowo jesteśmy 1 z małych nie tak w tkaninie natury tak nie byliśmy żadnym celem rewolucji mieliśmy żadnych celem natomiast my jeszcze wszyscy, mimo że już w dół zdecydowana większość osób przynajmniej powiedzmy w tam, gdzie ta od nauki przyrodnicze stanął na wyższym poziomie to uznaję teorię ewolucji i to co z nich wynika wydaje się, że podświadomie inni tej lekcji nie odrobiliśmy im dalej jest tkwimy w takim Ks kard zjazd w paradygmacie z 1 strony mamy człowieka z drugiej strony mamy naturę i człowiek jest część przyroda jest czymś czymś innym zupełnie ich myśli o sobie jako o czymś wyjątkowo o wyjątkowych organizmach tak jesteśmy pod wieloma względami wyjątkowi natomiast inny to, czego się dowiadujemy o innych formach życia chociażby oraz China, który od zwierząt są zupełnie różne w jaki sposób nam tej pokory rzeczywiście podaje wizjonerzy są wyjątkowe tylko pod innym kryteriom tym faktem i sprawia, że po prostu UR w jakiś inny sposób patrzymy na siebie patrzymy na siebie samych dzięki temu, że dowiadujemy się żaby być sprawnie działającym organizmem nie trzeba być nawet indywidualistą prawa, czyli zabytki nie trzeba mieć układu nerwowego, że bardzo sprawnie sobie radzić, żeby mieć oczu nie trzeba mieć oczu i pomimo braku tego układu nerwowego rośliny są strasznie skomplikowanymi organizmami wchodzą w bardzo skomplikowane relacje międzygatunkowe nie tylko między sobą, ale i z innymi organizmami i do pewnego stopnia nawet można było powiedzieć w takim sensie Dawidowskim manipulują różnymi innymi organizmami takimi zaś Kazachowie taki Janoszka zapylaczy no bo czym innym jest torze inny no ale albo usiąść albo np. z, a żona Kate Rozz znoszenie nasion prawda ozdób można bardzo ładnym przykładem są nasi przodkowie my jesteśmy akurat wyjątkową grupą jako nasz naczelny sąd wyjątkową grupą ssaków, bo widzą kolory i torze widzą kolory zawdzięczamy rośliną i proszę zobaczyć jakieś inne wykresu wały off zwierzęta owoce ziarna owoc służy do tego, żeby zwierzątko jest zjadła i żeby potem za przeproszeniem gdzieś zwaliło coupé, zostawiając nasiona z porcją nawozów i rożki na takie zwierzątko teraz czuje, kiedy da się u nas jeszcze niegotowe, bo z wersji o mocy jest zielony Kwaśniak zwierząt kogo zje no nie smakuje smakuje potem ponieść na rzecz zielonego się mniej więcej go nie ruszy natomiast kiedy nasiona szastają gotowe różni nas sprawia, że owoc staje się czerwone staje się słodki wtedy dopiero go zwierzak zje i stanie się to co roślina chciała do pewnego stopnia wydaje taką manipulacją jest również rolnictwo no bo jak spojrzymy sobie n p . na rolnictwo nie z punktu widzenia naszego, ale z punktu widzenia pszenicy notowania pszenicy jest bardzo na rękę w porze się obsługi wnoszą obsługuje, bo po pierwsze w imię rolnictwa my wymyśliliśmy znaczną część grobu natomiast lasy mają pretensje ma to teraz mają pretensje Onoszko dla traw i dla wszystkich zbiorowisk prawnych zabójcze jest to, że gdzieś w pobliżu pojawi się las, bo to są rośliny, które potrzebują dużo i dużo światła inne toksynami trawy, które rosną w otwartych Siedliskach, bo wbrew temu co o nich sądzimy, że połowa spraw żyje gdzieś tam w cieniu to są leśne z euro leśne rośnie natomiast nam przede wszystkim one się kojarzą z otwartym węźle Polanka, tak więc dla traw taki las to jest coś zabójczego moich w jaki sposób to może i niektóre z tych trawy zboża się z naszym gatunkiem inny z naszym gatunkiem się z Chin spotkały i weszły w jakiś układ, który nazywamy rolnictwa jest to dla nich wygodne one dla nich wyraziliśmy znaczną część globu rozmnażamy je rozsadza myli nigdy nigdy by nie zajęły takiej przestrzeni na ziemi, gdyby nie nasza interwencja to prawda, ale pszenica jest siłą rzeczy nie ma takich zdolności poznawczych, żeby zastanowić nad tym, czyj interes powinien być ponad interesami wszystkich innych roślinach człowiek ma takie narzędzie i mógłby się zastanowić mógłby np. właśnie nie prowadzić rolnictwa takiego, który doprowadza do wiosną katastrof i innych roślin czy przyjaciół i t d. tak dalej prawda nie to jest akt to jest ta jest pan już też już to kolejny krok po szykuje zupełnie inna jakość torze potrafi, że mamy bardzo dobrze rozwinięty mózg i cały bagaż, który za tym idzie, o które jakby pośrednio wynika z ewolucja, ale też daje nam jakąś nową jakość której, której wcześniej nie było ani mi jednak na takim podstawowym poziomie to spróbowania zamienienia się miejscami spojrzenia na daną relację nie jest dotychczasowego antropolodzy cen, a propos empirycznego punktu widzenia tylko maska z punktu widzenia pszenicy w cenach od jakiegoś innego gatunku zwierzęcia sprawia, że możemy się czegoś ciekawego dowiedzieć samych sobie np. torze podobają nam się jakiś roślinny czy chcemy uprawiać np. dużo chociażby dla ozdoby bardzo dużo mówiono samych co nas przyciąga co lubimy tak no proszę powiedzieć dzisiejsze czasem się bardzo bardzo dyskutowane są chorych jest chociażby relacja prawna pomiędzy nie wiem człowiekiem, a marihuaną co taka marihuana może powie w człowieku prawda torze, bo wiele osób ma wiele nasłuchałam żali się w miastach, a raczej na badanie ciągoty co ta relacja mówi n p . na samych niekoniecznie oczywiście zawsze dobre rzeczy, ale w jakiś sposób możemy się czegoś o same w sobie dowiedzieć o tym jak my patrzymy na świat oto czego wcześniej nie na wkład nie zauważyliśmy i z tym państwo zostawimy dr Jarosław Szczepanik z Instytutu biologii eksperymentalnej i biotechnologii roślin wydział biologii Uniwersytetu Warszawskiego bardzo dziękuję za to fascynującą powieść ja również państwu dziękuję to była radiowa Akademia nauk za chwilę będą informacje o po informacjach programy biosfera, a dziś się winnym będzie opowiadał prof. Tadeusz Cegielski odtwórcy Alicji skrajne Zwiń «

Jak poruszają się rośliny, skoro nie mają mięśni? Dr Jarosław Szczepanik w rozmowie z Karoliną Głowacką

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: RADIOWA AKADEMIA NAUK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Czarny humor, czy przytulny kryminał? "Poker Face" i "Zbrodnie po sąsiedzku"

"Pójdę sama" Chisako Wakatake

O polskich powrotach z Francji

Czy Wiedeń w Warszawie jest możliwy?

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL