Czego nie wie elektron - prof. Krzysztof Meissner tłumaczy niewytłumaczalne zjawiska fizyczne (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór państwu witamy kolejną audycję zrozumieć świat Wiktor Osiatyński naszym gościem jest pan prof. Krzysztof Meissner dobry wieczór dobry czy pan do wielkiego państwa prof. Meissner jest fizykiem teoretykiem doktorem habilitowanym nauk fizycznych specjalistów teorii cząstek elementarnych, skąd się czy pozbierać specjalizacja nie zmienia jest pan w katedrze teorii cząstek oddziaływań elementarnych Instytutu fizyki teoretycznej wydziału fizyki UW napisał pan rozprawę Rozwiń » habilitacyjną p t. cytuję rola symetrii teorii strun nie krytycznych i kosmologiczne królowej to bardzo pana prostsze i ja jestem humanistą i prawnikiem chciałby zrozumieć co ten tytuł znaczy daszek trojga 0 tak częściowo w granacie oczywiście żadnych technicznych szczegółów nie mogę podawać, kiedy pisałem to rozprawa habilitacyjna czy to był dziewięćdziesiąty siódmy rok jeszcze zajmowałem się teorią strun obecnie już się nie zajmuje i tych powodach możemy sobie trochę porozmawiać Otóż teoria strun całe sam pomysł wziął się stąd, że 2 największe teorie dwudziestym wieku, a mianowicie ogólna teoria względności Einsteina, która w 2015 roku właśnie święci stulecie powstania i mechanika kwantowa, która powstawała przez dłuższy czas czas powstania na ogół się mówi albo 900 roku propozycja plamka albo 900 piąty propozycjami Steina albo 900 dwudziesty piąte 2006 . Otóż te 2 teorie opisują świat na poziomie fundamentalny on zupełnie zmieniły nasze myślenie o świecie i fizyka w dwudziestym wieku po powstaniu tych teorii jest zupełnie inną fizyką niż fizyka dziewiętnastowieczna krzyż dobrze pamiętam, że dziewiętnastowieczna UAZ fizyką, która szukała cząstek i była fizyką chusteczką dwumecz przede wszystkim była wizytą determinizm styczną dziewiętnastym wieku to znaczy w uważano, że tak jak wszystko uważam, że po pierwsze, możemy poznać stan świata w danej chwili, a po drugie, nawet, jeżeli to jest, więc niemożliwe z powodów czysto praktycznych to, gdybyśmy poznali ten świat to byśmy mogli przewidzieć jego przyszłość i odtworzyć jego przeszłość i dowolną dokładnością dwudziesty wiek zupełnie zaprzeczył temu przypuszczeniu temu twierdzeniu ona również było używane dość intensywnie w naukach społecznych, a data możliwość przewidywalności to, że istnieją jakieś prawa ścisłe, które następnie ewolucja Olga Boznańska ewolucja darwinizm również w naukach społecznych prawda twierdzenie Hegla, że jeżeli teoria nie zgadza się z rzeczywistością tym gorzej dla rzeczywistości ziemie poznawszy prawa w zasadzie one są bezwzględne i również w naukach społecznych i w związku z tym możemy je wdrażać nie patrząc na możliwe skutki to są różne dramatyczne zupełnie skutki w dwudziestym wieku z tego popłynęły natomiast fizyka w tym, że sam dwudziestym wieku z takich twierdzeń się wycofał to znaczy fizyka stała się nauką znacznie ciekawsza niż w wieku dziewiętnastym nieraz nieprzewidywalną nieprzewidywalny częściowo jest inny termin zmorą po pierwsze po drugie względność np. czasu w u różnych obserwatorów i w związku z tym ta nieprzewidywalność fizyki jest to o tyle znacznie ciekawsza, że był tak naprawdę świat się staje w każdym momencie to znaczy my nie możemy nawet, gdybyśmy chcieli poznać stan świata obecnie to po pierwsze, mechanika kwantowa, mówi że nie jest to możliwe, że stan świata nie można poznać bez zniszczenia tego stanu Tomasz przekształcenia go w niej z obserwatorów w procesie obserwacji wpływać zmieniać wpływać zmieniać świat dokładnie taka po pierwsze nie można poznać stanu w całości po drugie, nawet, gdybyśmy z jakichś powodów uznali ten stan to nie znaczy, że możemy przewidywać wyniki pojedynczych kolejnych eksperymentów doświadczeń w sposób ścisły, ponieważ to przewidywanie jest tylko ich łącznie statystyczne i fizyka i w ten sposób wycofała się z takiego przekonania, które od zawsze było, że fizyka jest nauką, która w sposób ścisły wiąże przyczyny ze skutkami podaj mi przyczyny powiem, jakie będą skutki w większości przypadków za wystarczającą dokładnością tak jest, ale mechanika kwantowa wskazuje granice tych tych możliwości granice tego tej pewności przewidywań i w związku z tym zjawiskach Makowską owych, czyli tak jak my np. jesteśmy bardzo dużymi obiektami to przewidywanie stąd wystarczającą dokładnością i jest słuszne to znaczy my, przewidując nie wiem ruch ręki albo jak pochylamy kubek to nasze przewidywania dotyczące zachowania wody jest w miarę ścisła jest również w miarę ścisłe np. samolot się teraz w zasadzie projektuje w komputerach od początku do końca razem z wyposażeniem toalety, że tak powiem wszystkiego i samolot się buduje na końcu Ion lata tak jak chcemy, żeby lat, a skuteczność fizyki jest ogromna jest nadal dla codziennego użytku, a także użytku przemysłowego usługodawców łowczego wiemy tyle ile potrzebujemy tak a czego nie wiemy, dlaczego to w ogóle może być ważne, dlaczego to może być, czego nie wiemy n p . nie wiemy na poziomie mikro, jeżeli mamy pojedyncze cząstki elementarne to tak naprawdę nie ma nie możemy przewidzieć wyniku konkretnego doświadczenia i to jest to jest coś powstrzyma przed Einstein nie mógł sobie pogodzić się, ponieważ on mówił, że Bóg nie gra z wszechświatem w kość, że musi istnieć jakaś konkretna przyczyna konkretnego doświadczenia, że ono jest takie ani inne okazało się później już po śmierci Rammstein zresztą był taki pan rząd Piłat BU, który wymyślił pewien sposób sprawdzenia czy te cząstki rzeczywiście nie wiedzą czy też ten wynik przed doświadczenia nie jest przewidywalny czy też istnieje w środku jakiś mechanizm, do którego po prostu my nie mamy dostępu, który mówi dobrze teraz się rozpada my albo przechodzimy przez ten szczelinowanie przez inną uderzamy w tę ten punkt ekranu ani winny, że istnieje jakaś przyczyna, a dziś ten wpadł wprost tzw. zdrowego rozsądku i może sam twierdził, że tzw. zdrowy rozsądek to zbiór przesądów, których nabywamy do osiemnastego roku życia, więc sam widział ograniczenia roli oraz granice zdrowego rozsądku to tutaj nadal nie był w stanie wyjść poza zdrowy rozsądek, twierdząc że jednak jakaś przyczyna jest Otóż tenże pan BL pracujący w CERN nie podał przykład eksperymentu w latach sześćdziesiątych, który nie był wtedy możliwe do przeprowadzenia, który odróżniał sytuacje, w których takie mechanizmy wewnętrzne są od sytuacji, w której taki Elektron rzeczywiście nie wie i sytuacja się staje w momencie, kiedy on coś zrobić i od niedawna przeprowadzone doświadczenie jednoznacznie wskazało, że tenże Elektron nie wie to znaczy, że świat się staje w momencie doświadczenia nie może być przewidywany przed światem Gerard nie wie czy pójdzie w prawo czy w niewielkich, ale w końcu idzie w prawo czy źle nigdy nie będziemy wiedzieli, dlaczego nie i to jest nierówności Bella przy naszym rozumienie mechaniki kwantowej mówią, że to jest immanentnie wbudowane ta niewiedza, że jak wykonamy 1 000 000 takich doświadczeń to w 1 000 000 powiemy ja, że średnio w połowie pójdzie w lewo w połowie wprawo, ale weźmiemy jedno doświadczenie to ono ma nieprzewidywalne skutki w związku z tym ta dla Jerzego Toma znaczenie po pierwsze, dlatego, że świat na swoim podstawowym poziomie jest kwantowej to znaczy to nie jest tak, że my możemy powiedzieć, a kwantowa mechanika to dotyczy jakiś mikro zjawisk to nas interesuje naszym wielkim świecie w cudzysłowie wielkim z dużymi obiektami to niema żadnego znaczenia to nie jest prawda dlatego, że jeżeli ja się zastanowi, dlaczego my istniejemy, dlaczego woda istnieje, dlaczego ten stół istnieje też zaczniemy się zastanawiać nad fundamentalnymi powodami jak zejdziemy do poziomu atomowego to, gdyby nie było mechaniki kwantowej to wszystkie te obiekty są skrajnie niestabilny tłumaczy wszystko, by się zapadło w 1 wielkiej implozji gdyby, choć na chwilę mechanika kwantowa przestała działać i została tylko mechanika klasyczna to można pokazać, że wszystko co nas otacza jest stabilne dzięki mechanice kwantowej czy rozumiem, że mechanika kwantowa wytłumaczyć, dlaczego wszystko wokół naszych staraniach o mechanikach plastyk klasyczna nie wytłumaczyła, aby ich wtedy musielibyśmy zadziwić się, dlaczego to czy nie rozpada w 1 wielkim tak jest tak jest dokładnie, tak więc ona jest konieczna, jeżeli tylko wystarczająco głęboko w unikniemy jakiekolwiek zjawisko, które nas otacza i zejdziemy do poziomu, a tomów powiedzmy i spytamy, dlaczego tak to my w ogóle istnieją ani zapadają się w ułamku sekundy jak powinny w mechanice klasycznej tą odpowiedzią jest tylko włącznie mechanika kwantowa już teraz kosmologia strun mowa o CIT teoria strun oraz zaczepić tak jest jak do tego przykładamy stron strony dokoła no mianowicie tak startujemy z ogólnej teorii względności w ogóle teraz wynosi, która powstała w 900 piętnastym roku to, bo to WTS naj naj piękniejsza teoria fizyczna, jaka powstała dotychczas Otóż ona opisywała granit miesza, bo prosta albo tłumaczyła starał pomóc ją w najmniejszej ilości słów największą i Jan i nachylenie osłów wręcz obiektów o tym, sobie możemy o sobie opowiadać o pięknie za chwilę, dlaczego on jest piękna co to za chwilę postaram się jakoś o odpowiedź ta teoria względności Einsteina, która jest teorią grawitacji w związku z tym ta teoria grawitacji stosuje się do planeta, obracając się wokół słońca do satelitów do rzuconego jabłka w górę, który wraca nam do ręki do rozszerzającego się wszechświata do wszystkich zjawisk, które dotyczą grawitacji ta teoria się to służę wyjaśnieniem teoria grawitacji stworzona przez Newtona mówi, że jeżeli rzucimy jakieś ciało na ziemi to ono ma przyspieszenie od tamy grawitacji dla każdego ciała piórka gęsi i kulis żelaznej tak Grawitacja, czyli to przyśpieszenie jest taki sam tak to ludzie to jest w teorii Newtona to jest niestety fakt niewytłumaczalne torze piórko i kula żelazna spada tak samo jest niewytłumaczalny z faktem podczas kiedy w teorii Einsteina jest jedynym możliwym poziomie natomiast względność polega na tym, że ten ruch wobec kosmicznych wymiarach jest zawsze taki sam nie znaczy nazwa teoria względności pochodzi stąd raz szczególna, która powstanie 900 piąty i ogólna, która powstała, więc piętnastym nazwa się bierze stąd, że w 900 piątym, a dziś ten założył za Galileuszem de facto, że każdy obserwator, który porusza się ruchem jednostajnym musi tak samo opisywać prawa fizyki, czyli 2 obserwatorów poruszający się względem siebie 1 musi tak samo i drugi musi tak samo, czyli nie ma bezwzględnego spoczynku niemożna wskazać, który z nich porusza się względem, którego oni tak samo opisują prawa fizyki i to jest dla ruchów jednostajny i prostoliniowy i od czasu powstania, a część zaczął się zastanawiać, a co, jeżeli zaczynają przyspieszać skręcać co się wtedy dzieje czy nadal mają tak samo opisywać czy też jest za opis jest zupełnie różne Otóż my je jak jadąc w autobusie wydaje nam się, że rozróżniamy sytuacji, w której autobus po prostu równo mknie po drodze od sytuacji, kiedy hamuje, bo jesteśmy przyciskami do przodu lub przyspiesza, więc wydaje nam się, że to jest różny Einstein założył, że wszyscy obserwatorzy muszą tak samo opisywać prawa fizyki, jeżeli włączą do opisu grawitacji to znaczy my hamującym autobusie przyciska nas do przodu autobusu, jeżeli byśmy potraktowali jako układ, w którym stoimy na jak gdyby jesteśmy na powierzchni jakiś planety i to hamowanie odtwarzamy jako zwykłe stanie na przodzie autobusu przy planecie, jeżeli taką równoważność prowadzimy to on twierdzi, że wszyscy obserwatorzy muszą tak samo opisywać prawa fizyki, jeżeli włączają grawitacji do PiS i to był niebywały ruch czy to było coś co w stosunku do Miltona posunęły nas ono ono zupełnie lata świetlne do przodu, dlatego że okazało się, że z tej zasady on nie on przez długi dłuższy czas nie nie umiały sformułować matematycznie, a co to znaczy włączać wyłączać grawitację co to znaczy zapisywać wszystko tak samo w różnych układach odniesień aż ktoś powiedział Einsteina wieże 50 lat wcześniej niejaki Bernhard Klima, który był chyba największym matematykiem ostatnich kilkuset lat sport VE formalizm w ramach matematyki stworzył i w tym momencie jak Einstein widział formalizm Reymana do opisu przechodzenia od układu do jutra utrudnienia formalne w sprawie mandatu to taka powiedzmy stworzył IOD lat Unia ma zamiar zawiązać matematyka oraz dlaczego to jest bardzo ważne w fizyce czy sobie mam nadzieję troszkę dłużej opowiemy postęp, a w zasadzie od czasów Einsteina i nie polega na tym, że my zbieramy coraz więcej obserwacji co z w różnych warunkach i t d. tak dalej notujemy to wszystko skrzętnie, po czym na końcu z tego swoistego zbioru informacji mówi aha prawom fizyki mówi, że to jak to jest większa to ta jest większa, a tak już się nie rozwija fizyka w dwudziestym wieku fizyka w dwudziestym wieku rozwija się zupełnie inna teoria, a inna i Tevez obaj kompletnie czysta iluminacja, która mówi jak wg nas wg, jakiej zasady np. jakąś zasadę wprowadzamy i mówimy to jest nasza fundamentalna zasada narażenie związana z obserwacjami niezwiązana ze świata do tej zasady musimy opracować matematyczny sformułowanie tej zasady on musi być zapisana w postaci równa jak już zapiszemy ją w postaci równań to trzeci punkt to jest znaleźć słownik obiektów, których użyliśmy w tych równaniach na rzeczywistość na obserwacji, bo tam mam jakiś Formuły jakiś wielkości jak i zmienne i mówił i co to znaczy i dopiero czwarty etap to jest przewidywanie obserwacji i porównanie tych obserwacji z doświadczeń, ponieważ pierwsze 3 etapy były kompletnie niezwiązane z doświadczeniem to niestety jest ogromna szansa, że to co po to, co nam wyjdzie nijak się nie się ma doświadczenie z kompletnie tego świata nie opisuje i wtedy mówimy trudno pomylić się wracamy do pkt 1 musimy czekać na kolejną iluminacje stworzyć doznał w ten sposób powstała ogólna teoria względności tarczy Einstein miał pewną idee właśnie takich względną ości sformułował ma model matematyczny przetłumaczył go na obserwacje i nagle stwierdził, że to się zgadza, że Lechia chce zrozumieć na takim oto patologiczny sposób teorię względności pamiętam ze szkoły tomik nauczycielka przedstawiała prawie 60 lat temu, że jeżeli światło biegnie z szybkością 300 000 km / s jest obiekt, który porusza się pod tym samym torze w tym samym kierunku, że światło z szybkością 210 km litrów na sekundę to światło zarówno wobec mnie obserwatora ziemskiego jak wobec tego obiektu my też porusza się szybko faszysta 10 kamer to ta sekunda, choć na zdrowy rozum wobec tego obiektu powinna się poruszać gościu 100 000 km 1 sekund tak ponad to nie my nie to jest stosunkowo drobny efekt w teorii względności tworzy światło dla każdego obserwatora porusza się z taką samą prędkością to w zasadzie wniosek z teorii względności sprawą podstawową w teorii względności jest, że my nie potrafimy szczególnej teorii względności to jest to, że mnie potrafimy wyróżnić spoczynku, że każdy, kto się porusza ruchem jednostajnym jest tak samo dobry to jest podstawa zasad teorii względności rentowna znaczy, że tak szybko się po niej nie mnie tak samo opisuje prawa fizyki aha rozum po prostu równania niczym się nie różnią u niego co u nas oczywiście w 2 wielkości poszczególne będą inne, ale nie potrafimy on musi używać tych samych praw sumy to jest pierwsza w ogólnej teorii względności, nawet jeżeli nie tylko się porusza ruchem jednostajnym, ale dowolnie on musi używać takich samych równa jak my to znaczy ktoś pędzący z rakietą hamując przyspieszający opisujący Niemka pani wody z kranu musi użyć takich samych równa jak my nie może ewidentnie dla niego ta kropelka będzie przyspieszała wiat wracała przyspieszała wracała będzie dramatycznie się zachowywać dla niego ta kropla mleka mimo wszystko równań musi użyć tych samych ludzi to w ten sposób uczciliśmy stulecie ogólnej teorii względności, które niedawno przypadło natomiast ja pana zapytać o coś co pan powiedział zapowiedział, że piórko i kula z takim samym przyśpieszenie na ziemię spadają i pan powiedział, że ten paradoks niemożna było tego wyjaśnić bez Einsteina a, a czy nie było wyjaśnienie bardzo prostym, że piórko o mandat trafia na dużo większy opór powietrza na ziemi w atmosferze niż kula Stalowa dlatego wydaje nam się, że spada wolniej, mimo że przyśpieszenie jest sam nie to oczywiście, jeżeli atmosfera no to wiadomo, że hala woli należy ostrożnie nie da się wytłumaczenie nie to dość zróżnicowani sztampa Einstein się aż u Newtona jest zupełnie nie wyczuł ten fakt jest zupełnie niewytłumaczalny, dlatego że nie jest wytłumaczone, dlaczego w teorii grawitacji część z nich jeszcze nie jest proporcjonalne do mas to oni to żadne inne oddziaływanie tak nie ma, jeżeli mamy ładunek elektryczny to ładunek elektryczny elektronu jest taki sam jak Proton ma inny znak albo jest taki sam jak tam przyłożymy to samo pole elektryczne to Elektron wystrzeli jak rakieta, a Proton będzie powoli sobie ruszał dlaczego, że 1 z 1800 × cięższy niż druga, dlaczego w polu grawitacyjnym ego dod LS Gawron przyspieszyć tak samo jak Proton jest kompletnie niejasne, a w teorii Newtona ski natomiast wciąż są to w ogóle wymyślił no bo chciał popisać się ruch Księżyca wokół ziemi w ruch ziemi wokół słońca i musiał tam coś wstawić na list stwierdził on i jest masa i tam stoi związku z tym przyspieszenia są takie same, ale to było na zasadzie zdziwienia eksperyment z Jarkiem się nie zastanawiał zastanawiał się nad biurkiem ale jakby znał jako aksjomat uznał, że nie mógł uznać, że duże, że jak, gdyby ruch ziemi wokół róg Księżyca wokół słońca z tej teorii i gdybyśmy puścili zamiast Księżyca malutką kuleczkę ona by się zachowała dokładnie tak samo jak Księżyc jest kompletnie niewytłumaczalne z faktu to w teorii Newtona oraz teorii Einsteina musi tak być, dlaczego dlatego, że Einstein powiedział, że nie ma żadnego przyciągania między ziemią Księżyc to co się dzieje to właśnie te można serwować wyobraźmy sobie, że mamy między 2 punktami AIB puszczamy światło latarki to jest ono leci po takiej prostej o najkrótszej krzewy i światu generalnie leci do najkrótszych się w pustej przestrzeni nic nas nie dziwi natomiast podstawiamy pod ten pod ten Promień światła podstawiamy jakoś bardzo dużą masę to co Einstein mówi to, że to co było metrem powiedzmy staje się ma 20 w blisko masy metr 10 trochę dalej metr 5 bardzo daleko od masy niczego nie zmieniła mecz jest nadal podobnie sekunda się zmienia Otóż światło teraz on chce polecieć po najkrótszej krzywej w związku z tym lecenie znowu po poprzednim odcinku prostym jest bez sensu, bo przejdzie przez obszar jest duże wydłużenie długości jest z tym opłaca się lekko odchylić wejść w obszar metr 10 i wrócić, ponieważ niedużo nadrobimy, a za to zarobimy na tym, że idziemy przez mniej zakrzywiony obszar tak działa za krzewienie naprzód światła czy zakrzywienia Księżyca, że każdy porusza się po najkrótszej krzywej nie mówimy, jaka masa każdy się porusza, bo najkrótsza krzywa jest akurat taka, że Księżyc na Księżyc najkrótsza krzywa wokół ziemi z punktu Adobe jest po okręgu, a nie po prostej, a ponieważ ziemia tak zmieniła własności czasu i przestrzeni, że to jest najkrótsza krzywa kamień wrzucony do góry leci po paraboli nie, dlatego że on sobie, że jest często wyciągane tylko ziemia tak zmieniła własności czasu i przestrzeni przed to jest najkrótsza krzywa w związku z tym nic dziwnego, że piórko i Kulas Stalowa oczywiście w próżnię na bok RKS, żeby nie było tarnowianom, że Piotr Koj kula Stalowa wyrzucone w tym samym kierunku z tą samą prędkością lecą po najkrótszej krzywe w związku z tym one naturalny sposób zachowują się tak samo tam nie ma w ogóle możliwości wprowadzenia pytania czy one mogłyby lecieć po innej krzywej pokrzywa, która łączy 2 punkty AIB los jest taka sama nadzieje zespół AZS rozbił to jest niebywały genialny krok Einsteina on usunął przyciąganie grawitacyjne tylko zmienił własności czasoprzestrzeni brzytwa kocham ominął 1 obiekt z opisu fizycznego chyba już do teorii strun nowej nie wróciły natomiast powiem tylko jedno, że teoria strun chciała połączyć te 2 to czy chciała połączyć ogólną teorię względności, która jest teorią klasyczną cały czas z mechaniką kwantową czy do końca się udało nie wiadomo, ponieważ brakuje nam matematyki matematyka została za fizyką to on ruszył tak silnym poczuciu dobrze chroni przed zrozumieć świat jest Wiktor Osiatyński rozmawia w TOK FM witam państwa ponownie Wiktor Osiatyński rozmawia z panem posłem Krzysztofem Meissnera mówiliśmy, że za tak trudnych nawet chyba nie jest w pełni zdolny, żeby powtórzyć, ale zachwycił pan profesor na tym, że matematyka pozostaw tyle za fizyką tak pan powiedział wcześniej, że bez równania Willmanna Einstein był bezradny jak sformułowałby swojej teorii z ogólnej teorii względności stąd wniosek, że wtedy matematyka wyprzedza fizykę nawet kilkadziesiąt lat, bo równaniami malarstwo świetnie kilkadziesiąt lat leżały w szafie tak co się stało jest z tym przyspieszeniem fizyki spowolnienia matematyki się teraz matematyka pozostaje tylko to bardzo ciekawe pytanie rzeczywiście wtedy ani tanio wielkie szczęście, że Bernhard ima żył przed nim 50 lat i z formułą w zasadzie cały formalizm i mógł Einsteina pisać swoje równania zresztą bardzo ważne jest też niezwykle ważne fizycy mianowicie on napisał te równania, korzystając z tej zasady od daty względności on nie wiedział, że te równania będą niosły w sobie czarnej dziury rozszerzanie się wszechświata fale grawitacyjne, a kreacje na galaktyki on napisał te równania z tej czystej myśli, którą miał przedtem tej iluminacji, bo bardzo ważne w fizyce jest nie ziemia opisujemy to co już wiemy tylko wymyślamy tego chcemy wiedzieć tak jest i w związku z tym wyprzedzamy to co znaczy, że te równania są jak gdyby niosą ze sobą więcej niż my nie włożyliśmy to jest bardzo ważny ważne twierdzeń na marginesie powiem, że z tego punktu widzenia ewolucja nie byłaby nazwana w fizyce teorią, dlatego że ona nie potrafi przewidywać co się stanie ona potrafi opisywać zagrać na żywo tak nazywana byłaby fizycy jakiż to model historią tak tak nas na dokładkę ani tanie teorię to ja musi umieć przewidywać, że w nowych warunkach co się stanie rewolucja musi przewidzieć co konkretnie się stać taką rewolucją wiesz, że będziemy dalej ewoluować tak, ale to jest za słabo jest fakt z tego punktu widzenia noga z nożem jej mama i damy, ale inna mama źle mamy maj Wagnera, który z matematyki Gabriel chmura tak jest coś w międzyczasie stał u mnie w jak powstała mechanika kwantowa to ludzie zaczęli się zastanawiać nad prawda opisem kwantowe no bardzo wielkim sukcesem było wyjaśnienie stabilności atomów, czyli powiedzenia rzeczywiście one są stabilne Otóż w pewnym momencie ludzie zaczęli zastanawiać co się dzieje w momencie jak my zaczynamy opisywać zderzania się np. 2 cząstek co z tego może powstać nagle ożył okazało się, że trzeba wprowadzić zupełnie nowy format związany z mechaniką kwantową tzw. kwantową teorię pola to w bólach rodziło do dziś nie do końca ją rozumiemy, ale tak lodowato jak pola ona jest jedyną teorią, którą mamy, która opisuje np. to co się dzieje w Cedzynie pod Genewą w tym zderzać LHC, której zderzamy 2 protony z ogromną prędkością przyspieszone i nagle powstaje 200 nowych cząstek ma średnio ze zderzenia 2 ze zderzenia 2 protonów w związku z tym ten proces kreacji nowych cząstek i ich zanikania to jest właśnie tam kwantowa teoria pola powstała na bazie mechaniki kwantowej jest to niezwykle wysublimowana to ona jest zapisana w sposób matematyczny, ale jest bardzo wysublimowane i ona przewiduje to co się dzieje w LHC i ja twierdzę, że one na tyle wyrafinowana, że my moglibyśmy dziesięciolecia się przyglądać wynikom tych zderzeń i byśmy nie wymyślili kwantowej teorii pola to znowu była iluminacja, a konkretnie, kto to widać to było to z serialu na sam Hayden Berry to właśnie mechanikę kwantową razem ze szlagierem, bo rem i Jordanem tam też Pauli brał udział potem Gierak to już jest w zasadzie początek kwantowej teorii pola i patentów kajman np. tom Monaghan Szubin wiara to były te nazwiska, które z brały udział w tym powstawaniu tej handlowej to lipa każdy z nich dostał cząstkę iluminacji, lecząc eliminacja każdy z nich dostał praktycznie całą nagrodę Nobla, a więc także, ale cząstki eliminacji awans i razem zebrali pod PL nowa teoria pola tak w mojej patent to potem zebrał to wszystko to co nazywamy obecnie modelem standardowym Steven Weinberg sześćdziesiątym siódmym roku mamy teraz model, który jest oparto tę rzekę frontową teoria pola, który tłumaczy w zasadzie wszystko co wiemy o cząstkach elementarnych w czasie zderzeń natomiast pytanie jest następujący on świetnie tłumaczy wszystko natomiast ze względu na to, że tak frontowa teoria pola wymaga metod tzw. analizy funkcjonalnej widzi pani po stronie matematyki i te metody, które chciałaby użyć fizyka nie są rozwinięte nasza analiza funkcjonalna, do której wielki wkład nasza Stefan Banach włoży, ale metody analizy funkcjonalnej nie są rozwinięte na tyle, żeby można ich użyć do pytań w ramach fizyki w związku z tym, więc sobie radzą jak mogło, jeżeli są zderzenia okazuje się, że można w pewien sposób przybliżać te wyniki zderzeń i przewidywać natomiast jak zderzenia robią się coraz słabsze, a wydawałoby się, że powinna być coraz lepiej, a jest coraz gorzej to znaczy coraz bardziej modelowa nie znaczy nie ma metod matematycznych, żeby badać ten przypadek załoga pana zapytać, jakie one mogłyby być bo gdy pan wiedział to już był dla ZGM tak no ale chciałbym zagrać tak, czego brakuje, czego brakuje czy są jest to równanie tzw. funkcjonalne równania różniczkowe, które można napisać zamknięte jak potrafi napisać dla pewnej teorii w 1 linijce natomiast nie ma metod rozwiązania tego równania ona jest raczej fizycy napisali takie równanie w szczególności brak jest David napisał takie równanie i ono istnieje od 50 lat i matematyka nie potrafi nam nic na ten temat powiedzieć, dlaczego to jest ważne, dlatego że w coraz wolniejsze zderzenia to w końcu stoimy Proton stoi i pytamy czy umiemy opisywać stojący prosto w ramach tej teorii nie umie nie wiemy jak rozwiązać Erica matematyka nie jest nauką empiryczną to oczywiste jest narzędziem teoretycznym, ale i też rozwijającym się ze swoją stronę, ale rozwijająca się wyłącznie, pod którym geniuszu jakiejś iluminacji kogo tak to znak Boży 1 równania inna nie wynika to nie nie znaczy po prostu tym zrównanie się matematycy nie zajmują po pierwsze, jak rozmawiam z wieloma na temat zmian jest za trudne do rozwiązywania po drugie, nawet gdyby rozwiązali to uchwała z wśród matematyków byłaby niewystarczająca źle, by się zajmować innymi rzeczami, które wśród matematyków skądinąd najtrudniejszą problemem w matematyce samej jest hipoteza Neriman tegoż samego ima, na który od 150 lat no nic do niej nie Doda jak gdyby tej hipotezy ona pozostaje takim jak ona brzmi ona mówi o rozkładzie liczb pierwszych, ale liczby pierwsze to są takie, które się, dzieląc się myli przez jedynkę czeka 1723 i t d . Otóż one są coraz rzadziej jak można wyliczać kolejne liczby pierś jest coraz trudniejsze im dalej działa na jeszcze wyliczać Otóż hipoteza Reimana mówi o zachowaniu odchyleń od dziś średnia jest znana i ile z tych liczb pierwszych średnio powinno być, więc nie wiem 100 000 10020 000 001 średnich powinno być, ale ile, jakie są wahania ową wokół tej średniej do auta nie wiem czy inaczej hipoteza wymaga, by nam powiedziała ona mówi jeżeliby była prawdziwa to wiemy, jeżeli jest nieprawdziwa to Niewiem czy z matematyką jak z muzyką czy są pewne standardy są pewne reguły ale, żeby coś nowego skomponować to z tego co było wcześniej skomponowane to nie wynika to Antoni wynikać hipoteza imamy samą w sobie taki po prostu tym świętym graalem dla matematyków, a to zajmuje z punktu widzenia fizyki my zaś Niemcy skromniejsze cele stawiamy, ale nadal ich nie ma to co jest ważne to, że to, że te 2 dwudziesto wieczne no to filary fizyki zupełnie osobie nic nie wiedzą to znaczy ogólna teoria względności nie wie nic o mechanice kwantowej, a mechanika kwantowa rolnik nadal nie wie i dlaczego to jest bez matematyki te roszczenia do naszych łez nie tutaj to nie tylko matematyka jest potrzebna tu potrzebny jest Aniston do kwadratu dlatego rząd musi zachować piękno ogólnej teorii względności i włączyć kwantową mechanik to jest niebywale trudnym naprawdę największe fizycy próbowali tego od 50 lat efektem tego jest m. in . teoria strun, ale nadal wydaje się, że te pomysły nie są zbyt szalone nie są wystarczająco szalony, żeby objąć obie teorie 1 z teorią, dlaczego to jest ważne, bo to jest szalenie ważne z punktu widzenia naszej wiedzy, dlatego że opisując wszechświat, który się rozszerza stygnie i t d . my potrafimy opisywać ten wszechświat do mniej więcej od, a obecnie ma 10 Noll inaczej 10 minut tam 14 miliardów lat Otóż potrafił opisywać do niezwykłych gęstości i niezwykłych temperatur przy powiedzmy 10 minut czterdziesty drugi sekundy po tej tzw. chwili 0 wcześniej nie wiemy co było, dlatego że niema tejże kwantowej teorii grawitacji my spodziewamy się, że wtedy musimy użyć czegoś co uogólniać teoria Einsteina później możemy spokojnie używać teoria Einsteina do rozszerzania się przy świat ona z dużym prawdopodobieństwem bardzo dobrze opisuje rozszerzający się wściekł, ale nie możemy wycofać się poza pewną chwilę, czyli nie wiemy czy wszechświat miał początek czy nie miał początku czy w ogóle te pytania są uprawnione, bo być może czas w tej nowej ulubionej teorii ma postać taką jest ich jest pojęciem szans na brak szczelności, ale do, czego nam ta wiedza jest potrzebna dla początek wszechświata dominus 30, a z tego początku myśmy się wielki, a nasz jesteśmy ich los, dlaczego tak jest potrzebna oprócz Pańskiego zaciekawienia zaciekawienia fizyków zajęcia, aby zawsze to może coś opowiem anegdotę z ciekawości fizycy na początku lat pięćdziesiątych istniały komputery, które były lampowe tymi komputerami, które zajmowały hale całe pobierały megawaty energii noś osobne linie energetyczne szły jak coś tam sobie liczył i wyobraźmy sobie, że w tym czasie ktoś postawił problem, że należy zmniejszyć wymiary tych komputerów, bo będą, bo będzie trzeba wysyłać n p . w kosmos rakiety nie mają wielkości boiska sportowego co by zaczęto robić zaczęto, by zmniejszyć wymiary lampy w mniejsze Ziarnik i gęściej układać i t d. w tym samym czasie było 2 ludzi, którzy bawili, ale też w garażu, którzy bawili się sprawdzaniem jak na krysztale germanu zachowuje się prąd przy zbliżaniu 2 igieł do siebie, a czysta zabawa no po prostu ciekawość nic nie minie kierowało ciekawość, kto był wynalazek tranzystora Otóż, gdyby ci ludzie nie bawili to dzisiaj mamy w kieszeni wszyscy moc obliczeniową wielokrotnie przekraczającą ówczesne lampowe komputery i tranzystor powstaniec ze wymagania zróbcie mniejszy komputer tylko zaspokoić swoją ciekawość czy pan sądzi, że jeżeli znajdziemy coś się dowiemy się co było między 01, a 0 w czwartek wątpi tak, a - 10 w 42 i ta kwestia druga to będziemy mieli coś takiego jak trans nie wiem na czym nigdy tego nie można przewidzieć był również niejaki pan chyba to był szesnasty wiecznie pamiętam, który stwierdził, że krew nie płynie w ciele jak w worku tylko wszędzie są naczynia taki kompletnie bezużyteczna wiedza w owym czasie potem okazała się dość kluczowa ja nie wiem czy akurat z tego coś wypłynie na pewno w płynie z tego niebywałe poszerzenie naszych horyzontów, jeżeli my formułujemy kwantową teorią grawitacji, która powie nam co to jest czas na takim fundamentalnym poziomie co to jest przestrzeń czystego wyprodukujemy cokolwiek co jest dla nas przydatne nie wiem, ale dla mnie zaspokajanie ciekawości my jesteśmy ludźmi m. in . dlatego że zaspokajamy ciekawość kim jest zadałem panu to chyba w końcu napisałem 4 tomy książki zrozumieć świat który, choć głównym w Czechach do Hagi jest rozumiem pana pmp korzysta miał pan, że teoria względności jest piękna co znaczy piękna aktorka Polka w pojeździe jest piękny obraz działa już to albo Salvadora dali Mariusza kłócić stan wody piękna słoneczna piękna teoria równo, a ja nawet mówić, żeby teoria w nauce, że kryterium sprawdzalności tej teorii toczona jest piękna czy nie kto śledzi drogę planował jej nie mamy obserwacji to tak to wtedy i na takim bardzo ważnym kryterium czy ta teoria, którą ktoś zaproponował, której na razie nie możemy sprawdzić ciągle jest piękna Otóż to piękno wynika z takich wad trudno je przekazać rzeczywiście słowami oto, by krzyży zrozumie ogólną teorię względności to nie trzeba tłumaczyć czym jest piękna w ogóle to żywność m. in. wynika to z tego, że wynika z bardzo prostej zasady ta zasada, że każdy tak samo opisuje prawa fizyki sprosta stąd wynika z formalizm matematyczny, który jest dość trudny, a ci, których siano trochę czasu włożyć, żeby go zrozumieć, ale druga rzecz, która jest istotna to jest, że jeżeli przyjmiemy te zasady to równania, które musimy napisać są jednoznaczne, o czym nie możemy przy nim grzebać one takie są, jakie są inne być nie mogą ostateczna czy koniecznie piękne acz, jeżeli to nas na pięknym tak dla już nie zmienia, ale ostatecznie jednak, że tam można trochę dam powiedz, ale on i w związku z tym coś co wynika z prostej zasady oznacza to, że zasięg stosowalności będzie bardzo szeroki jak nie ja nie powiedział, że ta zasada ma obowiązywać we wtorki między 1718 zlotego taki tor nigdy nie nazwał piękno jej działki między starostą pieszych jest on audyt Ernst wycofuje poniedziałek wystawy te pierwsze obowiązują inne prawa, o czym tak kochamy z dmuchanych rozumieć świat mógł stracić kompletnie zmienia, gdy ktoś wymyślił teorię, która obowiązywałaby n p . z przy takich ograniczeniach już nikt jej nie nazwą King EUR USD, a jest w ale to i tak im dłużej ktoś dłubie śrubokrętem, żeby dana teoria cokolwiek opisała co widzimy tym mniej piękną Cher zmniejsza, więc ona jest piękna, dlatego że wynika z prostej zasady w związku z tym jest bardzo ogólna i samego sformułowania tej zasady wynika co w tej teorii ma być ślad to idea jest piękne, a do PL 1 kartonikiem w całości prawda proszę pani pan kiedyś powiedział w 1 zakładzie przez prawo fizyki może być piękne elitarności, że są 4 cechy takiego pięknego prawda pyta pan do 4 Czechy już nie, ale kiedyś cieszył się nad tym netto to myślałam nad tym, że musi być wydaje mi się takie takie cechy musi być jednoznaczne i musi opisywać rzeczywistość wynikać z prostej zasady i czwarty nie pamięta dawać możliwość zrozumienia nowych tak jest, gdy dokładniej przewidywać nawet zjawisk dobrych i wtedy, jeżeli byłoby te 4 cechy są spełnione to powiemy tak wielu ludzi przyjmie to prawo nawet zanim zostanie sprawdzone, bo jeżeli coś z tak no i dorzuca Maria Jolanta piękne rzuca na kolana to prostu niema co dyskutować oczywiście czasami to piękne ujawnia się później to znaczy czasami są pewne teorie np. obecna teoria cząstek elementarnych czy tzw. model standardowy ona po w swoim sformułowaniu nie wyglądała na piękną z 1 powodu mianowicie wydawało się, że np. ładunki cząstek mogą być zmienione i nic się nie zmieni i teoria będzie równie dobra dopiero kilka lat później okazało się, że nasz model standardowy ma ładunki cząstek, które są jednoznaczne, o czym nic przy nich nie można grzebać, bo się załamie cała teoria i dopiero wtedy to piękno wypłynęło w tej postaci jest to piękne są oczywiście trochę inaczej rozumiane niższej niż niż piękno nie wiem kobieta czy obraz, bo tutaj są po pewne kryteria subiektywne na czym w zasadzie każdy, kto pracuje nad daną teorię uzna, że ona jest piękna właśnie z tych 4 powodów jeszcze jedno pan powiedział to było w czasie dyskusji nad transatlantyk w Poznaniu w sierpniu 2000 piętnastego roku pan powiedział, że są jak gdyby 2 sfery trochę od siebie niezależne sfera rzeczywistości sfera Opera w trakcie tworzenia praw, czyli tego w jaki sposób tę rzeczywistość rozumiemy jak te reklamy IPO Japan czy piękno jest w tej warstwie drugiej tak, że nie ma piękna w rzeczywistości tylko piękno jest prawie w tworzeniu prawa tak tak naprawdę mówi o prawach oczywiście pięknie praw będą pięknie fizycy trafili tak jest Otóż to jest bardzo ważne jest również to co państwo wprowadzi jako bardzo zasadniczą cechę w rozwoju fizyki, że obserwacje to co widzimy stół woda cokolwiek to są obserwacje natomiast prawa, które rządzą tym światem, które opisują ten świat mają swoje obiekty w swoje relacje i ani obiektów ani relacji nie widzimy w obserwacjach musimy mieć pewien słownik ze świata teraz do świata obserwacji, które te obiekty, a tak jak pole kwantowe wzbudzenie stała sprzężenia mogę mówić dużo o świecie praw i żadne z tych pojęć nie występuje bezpośrednio w świeciu obserwacji to może on uwagę, że jest to bieg to już wtedy, kiedy słyszałem rozmawialiśmy bardzo silne wrażenie na mnie zrobiło, bo to pańskie stwierdzenie stało się dla mnie łącznikiem między fizyką współczesną, którą bardzo słabo rozumiem, a humanistyką naukami prawnymi i naukę tylko, dlatego że w świecie norm, które rządzą naszym zachowaniem, w które wymyślamy jest bardzo podobnie, że istnieje od dawna zauważana przepaść między rzeczywistością normami, mówi że normy w rzeczywistości nie wynikają normy bardziej wynika z norm, że też odrębny świat norm i reguł zachowania tkwi przypadkowe wujem i narzucamy rzeczywistość tak słuchałem pana to miałem wrażenie, że pan mówił w podobnym, że te prawa to są również w jakimś sensie, który swoje normy jak wolnemu losowi nadal mieć w rachubę tak się zachowuje tak dalej, więc one mówią o tym co powinno być mierzone są wymyślone przez umysł, jeżeli są wymyślone przez umysł ludzki to są już piękne i one narzucają rzeczywistość jest dziś, że zmieniają tylko narzucają nam rozumienie rzeczywistości tak to w dużej mierze tak jest z tym że, gdyby no i ścisłych przewidywanie trochę inna, bo fizycy jednak domagamy się, że jeżeli na poziomie praw coś się widzimy RS 5 sekund n p . to jest czas lecenia kulki po stole to spodziewam, że to będzie 5, a nie 5 , 1 w związku z tym to tutaj ta ścisła jest oczywiście inna ten rozdział praw od świata obserwacji jest bardzo charakterystyczną nową cechą fizyki dwudziestowiecznej, która wydaje mi się, że powoduje, że fizyka stała się radykalni ciekawsza i piękno widziane jest na poziomie praw to znaczy my pewne prawa mówimy, że są jednoznaczne natomiast zastosować nie można do bardzo różnych zjawisk i tam bezpośrednio tego typu symetrii powiedz mi się tej zasady nie widzimy i wydaje się prawdą jest jest praktycznie nieskończona zmienność zjawisk, które obserwujemy fakt, że pod nimi stoi jedno niezmienne prawo, które po prostu jest tam i ono jest niezmienna i 1 i jednoznaczne nienaruszalne, a może opisywać tak wiele różnych sytuacji w świecie rzeczywistym obserwacja jest niebywale to jest niewytłumaczalne zjawiska to zawsze jest nijaki łącznik między tymi sferami w naukach prawnych etyce w innych normach postępowania w tym łącznikiem jest mit czasami religia coś co nie należy ani do sfery bytu, ale ani powinności ale jakby uzasadnia istnienie norm czy fizyce w tym łącznikiem między piękną normatywną teorię rzeczywistością byłaby pierwiastka co macie w pewnym sensie znaczy to jest to jest to jest bardzo dobre pytanie, dlatego że my świecie praw cel zawsze daje taki przykład, że my na przetarg puszczam Kulka postali pytam się jak długo ona będzie tam potem stale się toczyła to Jaskółki kurz i w kulki nie może ona ma szalenie dużo akcji dentystów ona ma jakiś kolor ktoś jest ich właścicielem ma jakąś cenę po przyleciała z Malezji albo z Wietnamu albo skończ te wszystkie akcje Benz odrzucam i zostawia tylko kilka liczb te kilka liczb idealizacja jest czymś co sprowadza całą bardzo skomplikowaną rzeczywistość to bardzo prostej sytuacji na tej prostej sytuacji wykonuje pewne operacje i prawa fizyki na poziomie praw i przewiduje nie wiem 5 to oznacza, że po 5 sekundach spadnie ze stołu ten proces przechodzenia od rzeczywistości niezwykle skomplikowany z wieloma cechami do bardzo prostego opisu, który poddaje się prawom fizyki, a potem powrót od bardzo prostych praw fizyki do niezwykle skomplikowanej rzeczywistości spadania ze stołu siedzieli w jakimś pokoju ktoś, kto obserwuje i t d. tak dalej ten proces powoduje, że to tłumaczenie i praw fizyki na rzeczywistość odziera tę rzeczywistość z bardzo wielu cech, które z punktu widzenia fizyki są nieistotne albo niemierzalne mniej istotne z punktu widzenia kogoś, kto to obserwuje co ważne, że się znajduje teraz nie w Buenos Aires tanie ani w Warszawie w związku z tym akurat spada tak samo ten proces tłumaczenia jest w interpretacji plus proces odbierania sytuacji z tego co nazywamy akcje ten sam czyn czymś przypadkowym jest z 1 strony konieczne, żebyśmy w ogóle w fizyce ściśle cokolwiek przewidywali bo gdy brak ewidencji grały role się musiał znać nazwisko właściciela kulki, żeby przewidzieć i Johna spadnie to oczywiście byłbym kompletnie zgubiony na szczęście tak nie jest powraca do metafory piękna to jest jak po oczach zszywanie rzeźby, która została zrobiona jest efekt wycofania tego, żeby dojść naprawdę do piękna tak musimy kończyć waga do pytań tak co będzie dalej świat będzie się zmieniał się nasz obraz świata będzie siódmy na czym świat spraw się nie zmienia, bo ma najwyżej nasz odkrywanie prawdy doprowadzi nas do głębszej wiedzy w związku z tym prawa na szczęście nie zmieniają na szczęście również w innych sprawach nic nie możemy popsuć, choćbyśmy nie wiem jak chcieli to prawa fizyki są, jakie są jest tam tak pierwotną doskonałość, którą ja zawsze twierdzę, że tam należy jej szukać i tam jajo znajduje się w każdym razie dostrzegłem teraz przewagę nauk ścisłych fizyki na humanistów pływaka Wisły z politycznym, gdzie tam można coś popsuć niestety są bardzo zły dziękuję bardzo rozwija wciąż naszym gościem był po PSL Krzysztof Meissner żegnam państwa do usłyszenia za tydzień kolejna audycja zrozumieć świat dobranoc i roszad Zwiń «

Czego nie wie elektron - prof. Krzysztof Meissner tłumaczy niewytłumaczalne zjawiska fizyczne (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: ZROZUMIEĆ ŚWIAT

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 18:00

Najnowsze Podcasty

"Cieszymy się, że rośnie nam w sondażach. Walczymy o 15%"

Polskie piłkarki zagrają z Ukrainą w Lidze Narodów

Nagonka na Holland - Leder o polskim “syndromie niewinności”, lęku i wściekłości

Czemu przez lata PiS nie poradził sobie z Lex Huawei? Kolejny projekt uderzający w chińskiego giganta w koszu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL