Biosfera: Annemarie Schwarzenbach, pisarka, podróżniczka w niespokojnych latach 30. XX w. Opowiada Marek Zagańczyk w rozmowie z Karoliną Głowacką

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Radia TOK FM Karolina Głowacka to jest audycja biosfera na studia pan Marek Zagańczyk dobry wieczór dobry wieczór eseista zastępca redaktora naczelnego zeszytów literackich redaktor serii podróże i właśnie serii podróże ukazał się zbiór tekstów Anny Marii Schwarzenberg podróży przez Azję i Europy wyboru i tłumaczenia tekstów dokonała pani Barbara Andrus nikt tu zresztą niejedyna publikacja mam inne czwartym 2 i koło Schwarzenberg wydana przez zeszyty literackie urodzona Rozwiń » w 1908 roku w Zurychu osoba mająca chyba wszystkie cechy, żeby stać się postacią i konieczną inspirującą, ale i niepokojącymi kontrowersyjną, a w Polsce ile się nie mylę jest to oni wciąż dość cicho to duża strata prawdę tak tak nam się zdaje i dlatego najpierw przygotowaliśmy zeszyt na numer zeszytów literackich, który był w dużej mierze poświęcona Marii Szwarc centrach tak, żeby pokazać jej biografię, żeby przybliżyć tę osobę na polskim czytelnikom do tej pory właściwie można było ją znać w Polsce oraz 1 powieści takiej powieści o charakterze biograficznej autorką tej książki jest włoska pisarka w marcu koła, by książka nie pamiętam nawet teraz jej tytułu, ale jest książką, która opowiada życie, a Mark Schwarzer Bach, a z drugiej strony oczywiście ta niezwykła postać kobiety żyjącej pełnią życia w pełnej emocji i niebywale utalentowanej Anny pojawia się w zapiskach innych osób, które są już nam lepiej znane, a przede wszystkim wśród dokumentów związanych z rodziną Manu w taki jeśli chodzi o Tomasza mana nie Klausa manna ne, ale o tym, pewnie będziemy rozmawiać rzeczywiście, kiedy po raz pierwszy natrafiłem na na tekst się Schwarzenberg, a może przede wszystkim na jej zdjęcia prywatne trudno zapomnieć tak zrozumiałem, że to jest osoba, której bardzo bym chciał się przyjrzeć bliżej i zrobić wszystko, żeby znalazła swoją drogę do dna polskich Czytelników, a żeby ona tutaj także zaistniała w pełni rzeczywiście trudno jest radio rozmawiać o fotografiach, ale każdy, kto wejdzie na jakąkolwiek stronę i w wbije nazwisko Anna Szwarc zębach zobaczy te niezwykłe fotografie często robione przez bardzo dobrych fotografów pokazujące kobiece danie niesamowitej zupełnie urodzie na taką postać trochę drogę publiczną, ale nie bez powodu Tomasz Mann żartując, a kiedyś zwrócił się do Marysia cenach powiedział, gdyby była pani mężczyzną mogłaby pani uchodzić uchodziła pani za kogoś bardzo pięknego bardzo przystojnego nie, ale rzeczywiście do kwot to jest postać ciekawa oczywiście nie tylko ze względu na NATO jak wyglądała, ale przede wszystkim na to jak żyła, z jaką odwagą zmagała się z wszelkimi przeciwieństwami, a także co było dla mnie dużym zaskoczeniem, bo nie ukrywam, że wydawało mi się przez dłuższy czas, że jej biografia jest dużo się dużo ciekawsze niż dzieło zderzyliśmy się zdaje, że jeżeli ktoś miał tak niezwykłą biografię Need to bardzo trudno jest stworzyć dzieło, które byłoby na miarę, a tego niezwykle bogatego życia, ale jej przynajmniej w kilku na tekstach w kilku utworach to się naprawdę udało i i dzisiaj jestem bardzo szczęśliwy, że w serii podróże mogliśmy opublikować Trento, który jest taką jaskółką na zapowiedzią tego, z czym można wiązać walcem Bach myślę, że jeszcze nieraz będziemy do niej wracać w tej postaci tej biografii jest, dlaczego pan mówi wszystko urodziła się też w tzw. ciekawych czasach opowiada przecież my o czasach niezwykle trudnych czasach na piętrze wzrostu nastrojów faszerują cech nazizmu i t d. tak dalej ona sama pochodzi ze Szwajcarii była narkomanką homoseksualistą zakochana nieszczęśliwie przez lata wy Erica Money, czyli córce Thomasa manna mnie i jeszcze na dodatek umiera młodo tragicznie, więc naprawdę cały zestaw można powiedzieć od linijki i też zdaje się, że momentami może nawet przez całe życie dość nieszczęśliwe, bo skonfliktowane ze swoją rodziną, z którą jednocześnie do końca nigdy się nie rozstała to taka pigułka, żeby państwo ma zachęcić do wysłuchania szerszej opowieści Anne-Marie Schwarzenberg, bo to naprawdę jest postać tą, którą się wraz z złapie trudno ją wypuścić to nie chodzi właśnie tylko o jej niezwykłą urodę, ale ona też zwraca uwagę na nie ukrywajmy albo chciano początek o samych mnie o tym co państwo teraz wydali, czyli podróże przez Azję i Europy to są teksty Lynn z jej podróży jasna sprawa z lat trzydziestych mamy tutaj Turcję Syrię, ale też chociażby Gruzji Gruzja czy Prusy wschodnie Gdańsk widać w tym wszystkim taką wnikliwość inni spokój z obserwacji, bo ja zabrałam się do tej postaci w ten sposób, że nic wcześniej nie przeczytałam, że przeczytam te teksty i jej biografia mnie niezwykle zaskoczyła muszę przyznać, bo tutaj mamy jakąś taką dojrzałość właśnie spokój obserwacji widzi szczegóły drobnostki pieczołowicie nalanie nudno opisuje codzienność, ale tego jej rozedrganie, które się dowiedziałem później w ogóle to nie widać tak ma pani rację rzeczywiście raczej ton tej opowieści jest tonem spokojnym, choć żadnych rzeczy różne, ale i rzeczywiście ma wielką umiejętność dostrzegania różnego rodzaju zagrożeń ma świadomość tego, że na pewno przyszło jej żyć w końcu jakiegoś świata bardzo wyraźnej inne też uważa, że jeżeli ktoś opowiada za pewnymi wartościami są to tak naprawdę to jest takie wyzwanie, które trwa przez całe życie trzeba stale o to zabiegać stale walczyć o swoje miejsce w świecie jak i kształt tego świata taki, jakim jakich chcemy w związku z tym innym ona zawsze będzie się sprzeciwiała nędzy biedzie prześladowaniom, jakim szaleństwo Narodowym to jest świat który, który jest jej obcy, ale ma w sobie też taką charakterystyczną może dla osób są min z początku dwudziestego wieku to się zaczęło trochę wcześniej pod koniec wieku dziewiętnastego na rodzaj takiej romantycznych fantazji i chęci bycia w miejscach, do których jeszcze nikt nie dojechała z całą pewnością nie dojechała żadna kobieta częstych podróży akurat umorzenie tych spisanych w wśród tych szkiców, które my dzisiaj ogłosiliśmy to były szkice z podróży, która nabyła wspólnie z maja w inną stronę szwajcarską pisarką lepiej znaną mu przynajmniej 2 książki my są tłumaczone na język Polski i te 2 kobiety dzielnie przemierza cały bliski wschód i wie jak wielokrotnie musiały odpowiadać na pełne zdziwienia pytanie jak to się stało, że żona się na to zdecydowały, że po drodze nic im się nie stało, że dojechały, że nawet po prostu zdecydowały się na rzeczy momentami wydawałoby się szalone, jakby z 1 strony jest taka wielka odwaga charakterystyczna dla pisarzy podróżników w tych pod pisarzy podróżników dawnego stylu jest pewien rodzaj reporterskiej dokładności, a czy to już w tym jest taką takim reporterem dzisiejsze, które jak jedzie gdzieś to stara się dowiedzieć, jaka jest historia tego miejsca zrozumieli, że w wolnych ludzi taki zobaczyć jak ci ludzie wyglądają jak oni żyją stąd poznajemy bardzo często rozmowy, które ona ma prowadzić w w tych miejscach, które odwiedza nas jest jeszcze trzeci taki element to znaczy zmagania z opisem krajobrazu, a zapisem tych miejsc bardzo często nieobciążonych przesadnie kulturą bardzo jest trudno pisać wbre w pozorom pustyni odpowiednio dobierając słowa tak, żeby te kolejne metafory na przybliżał wyobraźnię czytelnika do tego miejsca, ale nie były taką katar rynkom, gdzie deszcz cały czas powracają te same rzeczy myślę, że to, że bardzo wielu polskich pisarzy zmagających się choćby z pisaniem w Afryce ma podobne problemy, ale nigdy nie rozmawiałem o Marii Szwarc zębach sobą Stanisławska, ale myślę, że kiedy ona pisała swoje książki afrykańskie to bardzo możliwe, że na razie znała te to teksty i kiedyś myślę sobie, że przy okazji jakiś opowieści o walce, by dobrze byłoby usłyszeć co także ludzie dzisiaj piszącej podróżującej w pewnym sensie odtwarzające pewien rytm podróży związanych ze Schwarzenegger mają do powiedzenia, ale to tak na marginesie tt 3 rzeczy, o których mówiłem to znaczy reakcja na bieżące świat nie zgodę na przemoc niezgodę na niszczenie ludzi w przez jakiś obłęd historii czy ideologii z drugiej strony przywiązanie do firmy do osób, z którymi się z podróży chęci pokazania wniknięcia odrobinę przynajmniej w jej życie na IT zmaganie z z krajobrazem spływ z pejzażem, który jest już takim zadaniem przez to pisarski i z tego powstające wtedy takie widokówki obrazki, które raz są bardziej raz mniej pogłębione, ale rzeczywiście tak jak pani zauważyła są bardzo spokojny znaczy bardzo trudno sobie wyobrazić, że pisze to osoba momentami chora zmagająca się z różnego rodzaju dolegliwościami z nałogiem z nałogiem z rzeczywiście ta historia też, kto wie pani wspomniała rodzinna jej bardzo złożone relacje z matką, które trwają przez całe żyje całe życie jeszcze jest ciut lepiej, kiedy żyje ojciec Jean-Marie Schwarzenberg, ale w momencie, kiedy umiera to rzeczywiście matka staje się taką postacią dominującą, które na rzeczywiście położyła się cieniem na na jej życiu nie tylko na życie, bo nawet na śmierci Anne-Marie Schwarzenberg no i są te postaci takie kolorowe ptaki, które ją wyrywają z tego szwajcarskiego my świata ułożonego spokojnego takiego właśnie nudnego gdzie, gdzie wszystko jest od początku do końca ułożone i zagwarantowane są duże pieniądze jej ojciec był producentem jedwabiu, a w związku z tym dem rzeczywiście ona nigdy nie miała kłopoty finansowe nawet kolorowe ptaki to właśnie sery kaman, o których pani mówiła to jest Hausman to są ludzie, którzy zechcą wziąć odpowiedzialność za świat w momencie, kiedy ten świat wypada z reguły z takiego w właściwego rytmu, kiedy przeciwstawiają się wszelkim objawom rodzącego się czy już triumfującego nazizmu, ale dochodzą do tego też inne postaci w taki, jaka suma Kale jest np. czyli inna wielka pisarka, która z kolei to ona nieszczęśliwie zakochuje się one Murray Schwartz Sambor był rządzony, że Orlen SA i jest niesłychane zupełnie epizod amerykańskiej tam Schwarzenberg trafia do zakładu dla osób obłąkanych z tego zakładu udaje się uciec z NATO są nie mnie niezwykła zupełnie historie, a dziś na samym końcu jeszcze po tych podróżach właśnie przez Azję Europę jest Afryka wyprawa w głąb w dżungli już absolutnej samotności bez nikogo porzucona i tam, gdzie jakoś chyba znajduje na końcu siebie i porządkuje swoje życie próbuje pisać oczywiście cały czas, chociaż wiem, że tego talentu może nie ma tak samo duże jak właśnie ci jej zeznań przyjaciela na zawsze uważa, że to im Klaus man tak naprawdę powinien spisywać wszystko to co ona ma do powiedzenia, o czym myśli pomagała finansowo wszystkich przedsięwzięciach, kiedy grał Osman zakładał swoje bardzo ważne pismo ma antyfaszystowskie to one się ukazywało za pieniądze ne, które Schwarz, by dostawała za ojca od ojca, więc rzeczywiście stara się maksymalnie pomagać innym nie tylko korzystać z tej pomocy, bo jak pani zauważyła to bardzo często nabyła ofiarę takiego takie auto destrukcji radzi była w niej zapisane wtedy musiał liczyć na pomoc innych najczęściej ci inni przychodzili z z pomocą ale, ale nie do końca umiera w roku 1942 też niezwykły zupełnie okolicznościach jedzie rowerem spada tak nieszczęśliwie, że rzeźba uderza się w głowę i potem już do końca nie wiadomo czy ta śmierć następuje szybko przetrwa bardzo długo matka odcinają zupełnie od świata i nawet jej przyjaciele na bardzo długo nie wiedzą co się z nią dzieje to samo później dotyczy tego archiwum część trzeba właściwie wszystkie listy Eriki Mann wysyłane do niej inne są zniszczone przez pana przez matkę Annę, która nawet po śmierci męża stara się kontrolować jej życie jej biografie wszystko, bo zdaje się, że w ogóle jej matce samo to, że Anne-Marie zabrała się za pisanie było mocno nie w smak i niedawno NIK może nie tak niedawno jakiś czas temu wysokich obcasach był spory tekst na temat Anne-Marie Schwarzenberg hitem była taka sugestia, że ranny i Renee, czyli matka nie chciała, żeby Marii pisała, bo bała się, że wyjdą na ja w homoseksualne skłonności samej matki nie mówiąc już o tym, Jean-Marie przyznawać do tego wprost nie jest tutaj były takie no i napięcia od samego początku Jan Maria odkrywa w sobie talent i matkę z Suwałk, która powinna być najbliższe wspierające mówi nierób tego taksy są bardzo trudne do nazywania rzeczy, a także do zrozumienia bo znowu odwołam się do tych nieszczęsnych fotografii tym razem nie tak pięknych jak te zdjęcia, na których jest man Mark Schwarzer Bacha, ale zdjęcia, na których jest jej matka wystarczy ją zobaczyć wtedy na trochę wygląda jak i DIC z takiego znanego horroru jest aż po, że rzeczywiście wydaje mi się, że to, że była jakimś potworem wpływ nie tylko wystarała się decydować o losach innych ludzi, ale ograniczała ich jak tylko mogą można było one chyba wymyśliła sobie, że właśnie ta, a mali będzie takim chłopcem jest jej synem którego, który ma realizować wszystkie jej ambicje m. in . takie ambicje hippiczne jest realizowane z no a po na innym od samego początku, bo chciała sama decydować o swoim losie wyrwać się z tego z tej złotej klatki na powiedzmy w ten sposób w szwajcarskiej i żyć pełnią życia ryzykować podejmować ryzyko w FF samemu się z zmagać się nie, ale oczywiście na nie była na tyle silną osobą, żeby się całkowicie temu przeciwstawić wyjść z domu nigdy do niego nie wrócić wydaje już mówiłem dopóki żył ojciec był jeszcze takim pośrednikiem w tym w tym konflikcie momentami otwartym konflikcie między matką, a córką w rzeczywiście to tutaj jest cała masa takich elementów będzie dla nas wierzytelności, które trudno jest z odkryć, ale rzeczywiście Nana jakiś cokolwiek w chodziłam w tym podejmowała jakąś decyzję no to już tak istniała w tym 1100 % na na całego tak było w miłości tak było właśnie też w tych wszystkich swoich, jakby próbach, kiedy nie radziła sobie z własną psychiką albo wydawało jej się, że na razie ten świat jest tak złożony, że potrzebujesz dodatkowych bodźców i wtedy sąd jej spotkania z narkotykami no ale też umie umiała przyciągać ludzi, którzy z różnych powodów bez wpadek właściwie bezinteresownie z starali się jej pomagać i dzięki temu ona tak wiele zobaczyła, a także dzięki temu uwierzyła w torze, że to jej reportaże mają swoją wartość rzeczywiście warto jest to robić warto spisywać poza reportażami są także powieści ma ona rzeczywiście próbowała swoich sił pisarskich na różnych polach w różnych dziedzinach, ale myślę, że te właśnie takie krótkie teksty z podróży to jest to co co miała robić najlepiej i najlepiej rzeczywiście wychodziło i sądzę, że to jest właśnie coś co nadal nie szeleści należy w tym jest ta ta temperatura życia Anne-Marie Schwarzenberg w, kiedy czytasz te teksty, które nam nie wydało zeszyty literackie to wyłania się postać właśnie takiej kobiety od razu przyciągającej uwagę gdzieś z tą maszyną dopisania pod pachą one kilkukrotnie dopowiada, że dziś udało się wymknąć się z pociągu w ostatniej chwili właśnie z bagażem i maszyną do pisania i czymś takim, toteż niech pokazują je do łatwych współcześnie leciutki laptopem wyruszył ze wyobrażać podróżowanie z Nysy całą maszynę dopisania chciałbym, żebyśmy porozmawiali chwilę o wątku faszyzmu nazizmu i tak na całej tej sprawy, bo w szczególnie ciekawe myślę dla polskiego czytelnika są te relacje z Gdańska czy Prusy wschodnich i tam widzimy po pierwsze, głębokich krytycyzm Anne-Marie Schwarzenberg do tego co tam obserwuje przedstawia relacje osób, które również krytykują to co się dzieje, a co się dzieje Otóż narasta oznaczenie partii i miernot promowanych przez te partie przynajmniej takie rzeczy jest opisywana jest 1 wątek, ale drugi wątek, o których chciałbym zapytać Annę to stosunek samej rodziny Schwarz cenach do nazizmu, jaki on był, bo nie był chyba taki czysty nie są oni oczywiście jak długo można było to robili z Niemcami interesy i doskonale wiedzieli że macie te pieniądze pójdą sprzyjali i tak sprzyjali temu co się dzieje o dzieło działo wtedy w w Niemczech dzisiejszej perspektywy oczywiście bardzo jest łatwo powiedzieć, że należało dokonać takich wyborów właśnie zdecydowania antyfaszystowskich z dostrzegać Grozer tego coś się już zaczęło działać w Niemczech po dojściu Hitlera do władzy nic i w wydaje nam się, że bardzo łatwo było przewidzieć co jaki będzie następny ruch, ale sądzę, że jest to też złudzenie perspektywy i tego, że my dzisiaj patrzymy już, jakby do z tymi wszystkimi doświadczeniami, jakie mamy wtedy nie było tak wiele osób, które tak zdecydowanie ne, ale też u potrafiły dostrzec te wszystkie najdrobniejsze może przeja w nadchodzącej katastrofy i tej katastrofy, która będzie dotyczyła całych narodów katastrofy, który może najsilniejszym przejawem my z będzie zagłada narodu żydowskiego, a i w związku z tym ten rodzący się antysemityzmem jest dostrzegany i piętnowany przez Schwarz cenach w każdym przejawie, ale i ona ma wyjątkowo wyczulone oko Juho na to, ale także na na tę w katastrofie, które dzieją się na poziomie życia codziennego, że zmieniają po prostu zachowanie ludzi, które dostrzec można, kiedy szef MSW w słuchawce to co mówią jak mówią jak opowiadają o swoich znajomych z Wenezueli jest dla nich no właśnie spotkania ze studentami czy z rolnikami, którym ona zadaje najprostsze pytania albo czasami nawet nie zadaje tych pytań, ale umie słuchać ich opowieści potem nie spisuje spisuje tani pomysł to jest spisywanie kilku czy podawanie kilku wzajemnie się dopełniających momentami wykluczających historii każda z tych historii jest opowiedziane z 1 konkretnego punktu widzenia tej osoby, która właśnie przekazuje te relacje i Schwarzenberga trochę tak beznamiętnie je pokazuje że, a opowiedziała mi to bez dodał to cel zrobił to, ale wtedy, kiedy wszystko to się już za sobą połączy na dno w wówczas nie mamy wątpliwości, że rzeczywiście stoimy u progu jakiejś katastrofy, że za moment co się musi zawalić widzimy, że ludzie zrezygnowali z własnej wolności, że z różnych powodów oddali się w ręce, jakim szaleńca niektórzy mają tego poczucie inni nie inni czują się lepiej właśnie, że to ktoś inny ich imieniu podejmuje liczne podejmuje już, że decyzje, że i tutaj bije serce co najmniej kilka takich tekstów poza tymi po poza poza tym reportażami, o których pani wspomniała z Gdańska jest rzeczywiście bardzo dla nas interesujący, ponieważ to jest to trochę tak, jakbyśmy przez te teksty Schwarzenberg oglądali jej fotografii ona zresztą poza tą maszyną dopisania miała też na ogół ze sobą aparat fotograficzny robiłem zdjęcia te zdjęcia do dzisiaj się zachowały i są zdjęcia ne z Gdańska już takiego Gdańska pełnego flag hitlerowskich Gdańska, gdzie te napięcia narodowe są doprowadzone już właściwie do jakieś takie skrajnego punktu, że za moment na pewno tutaj coś jest wybuchnie i i to jest trochę tak żona pisze w podobny sposób, jakby robiła zdjęcia to są takie w fotografii tylko my przez słowa i poza tym Gdańskiem poza podróżą później we przez kraje bałtyckie, gdzie ona jest rzeczywiście ciekawa reakcji ludzi my jak oni oceniają dzień dzisiejszy, z czym się zgadzają inny co ich pociąga jest n p . taki zapis dotyczący uchodźców na pograniczu niemiecko austriackiemu przebicia austriacka w szwajcarskim czytam szwajcarską włoskie w, kiedy widzimy ludzi, którzy uciekają, a którzy są o krok od aut z przedostaniem się już na jak na ten teren gwarantującej wolność, ale im wolność ale, ale albo są łapani przeżyć, ale nie tak chodzi o to żeby, żeby się jakoś się z tego wyrwać i też znowu ta relacja jest w bardzo wychudzona tak jakby Schwarzenberg miała poczucie, że im bardziej schodzi te emocje Tymona gdzieś na końcu w momencie, kiedy będziemy je czytać zostaną podniesione, ale w naszych głowach, że nie trzeba koniecznie tak ładować radować się tymi nieszczęściami żonę same wyjdą, jeżeli się tylko je umiejętnie zaznaczy umiejętnie dobierając słowa w są też do spotkania ze swych studentami niemieckimi one od o to, o czym pan mówi to historia z uchodźcami bardzo zapada w pamięć legend te spotkania ze studentami muszę powiedzieć też było to co nie wypowiadają jest tak głupie, że aż trudno uwierzyć że, że ktoś może naprawdę tak uważać, ale zaraz potem człowiek przypomina sobie te słowa, które potrafią upaść nawet współcześnie i to naprawdę jest stresujący muszę powiedzieć np. fragmenty wypowiedzi studenta niemieckiego spotkanego przez Annę Marię Schwarzenberg ach, rem ksenofobia, której pani mówi to mowa o krajach bałtyckich niż cena wody, który pani mówi kieruje się wyłącznie przeciwko Niemcom, ponieważ Niemcy ich pod każdym względem przewyższają te państwa rozwinęły się dzięki niemieckiej pracy i kulturze owe prymitywne chłopskie narody dokładnie wiedzą, że pewnego dnia ich krajach znowu zatriumfuje niemiecka racja stanu w inny fragment Anne-Marie pyta czy nie przeszkadza przypadkiem studentom to, żeby wszystko jest takie jednostronne jednowymiarowe, że nie ma opozycji, że nie ma krytycznej dyskusji 1 z chłopców od paru krytykę uważam za szkodliwą my chcemy jednostronnie młodzieży wychowanej w duchu jedności narodowej pani jako cudzoziemka nie może zrozumieć określenia Narodowy ani mistycznego pojęcia Führera czy posłuszeństwa i to są lata trzydzieste, a tak delikatnie pisze, że rozmowy z tymi studentami bardzo mnie zaniepokoiły targnięcia się wyobrazić tę historię na rzecz Józef Dudziak oni jadą w pociągu z prośbą o giełdzie ta oni są zaciekawieni nią ona jest zaciekawiona nimi liczy na to, że ta rozmowa będzie miała podobny charakter do do rozmów toczonych niemy w Berlinie czy w innych miejscach, gdzie panuje ciągle jeszcze swobodniejsze 2 i nagle się okazuje, że ci ludzie rezygnują z tej swobody, rezygnując z tej wolności, że sami, jakby sobie narzucają ograniczenia, że rezygnują z tej pełnej palety bar w życia, że alarm w wolą, żeby ten to życie miała taki brunatny charakter i starają się do tego ją przekonać są bardzo zdziwieni, że ona jako Szwajcarka wiązadła dziś jest ogromna, że jeszcze powinna się z nimi zgadzać się na Neo ona za zadaje i ma jakieś krępujące pytania tak jakby sama nie nie rozumiała na czym to polega i rzeczywiście nie może to teścia bardzo wyraźnie powiedzieć, że ona w, kiedy jedzie w w podróży przez kraje bałtyckie inny gdzieś w silnej start tradycja kultury niemieckiej na nigdy nie jedzie jako Niemka to znaczy nie jest przekonana o tym, że to co niemieckie jest jakimś wzorem najlepszymi trzeba za wszelką cenę doprowadzić do tego, żeby ten wzór triumfował zafascynowane zdjęcie wraz z zafascynowana tą odmiennością czasami nawet naiwnie próbuję Neo popu popatrzeć przede wszystkim ciekawi to co różna to co co młody jest odmienne w od tego co jest w stanie zobaczyć w Zurichu czy w Berlinie nawet w Lubece i stara się właśnie tę odmienność po pierwsze, zobaczyć opisać i po drugie, zrozumieć im, jeżeli tylko może to jakoś się uchronić się i ma też tę odwagę przeciwstawienia się znaczona w tych rozmowach nie jest tylko biernym słuchaczem, który to odnotuje podaje wycofuje się od nie jest łatwe każdy zdobył w podróżach takiej sytuacji prawda wejdę panu słowo gdzieś pociągów pomiędzy ludźmi, którzy mają jednak 1 punkt widzenia wypowiedzenie krytyki w stosunku do kraju, w którym się jest to jest pewną odwagę dni chodzi o to, że zaraz dostaniemy po twarzy czy coś takiego, choć też co się może wydarzyć, ale może być po prostu nieprzyjemnie najzwyczajniej w świecie rząd potrafi tak na matę wielką odwagę taką czasami straceń sią odwagę, żeby się przeciwstawić się powiedzieć nie, że ja myślę inaczej niezależnie od tego jak będzie postrzegana później 3 co się może zdarzyć się na IT bal bardzo często ta ta odwaga uratuje co znaczy to co ona doprowadzą do sytuacji, kiedy inni muszą przynajmniej na moment zrejterował się usunąć się przestać mówić liczy na to, że oni się zastanowią, chociaż nie sądzę, żeby miała nadzieję, że zmienia swoje swoje poglądy, ale do dopóki można dopóki można drukować pisać i dopóki są jeszcze miejsca, gdzie to się da wydawać się Need to należy ostrzegać ludzi przed najpier w nadciągającą katastrofą no a potem zdawać, jakby relację z tego co się nam co się zdarzyło mi zawsze być na na pierwszej linii teraz to była to był ten sposób istnienia Schwarzenberg i bardzo możliwe, że pojazd się wiązało z równym z życiem takich wysokich temperaturach no to ona nie nie z życiową osoby z tym nie radziła, żebym potrzebowała dodatkowych impulsów dodatkowych podniet in w rozdziale wyraziste York to ją niszczyło takie spokojne życie niezależnie od tego czy wędzone w swym w Europie 3 czy w Azji, nawet jeżeli to byłaby praca archeologa, a to nie było dla niej tak się jednak na chwilę ona mogła pomagać w jakiś wykopaliska i zdawało jej się że, że to ją interesuje ale, ale ona chciała miała w sobie taki element magiczny znaczy, żeby ruszyć dalej, żeby zebrać tyle ile się mieści do plecaka czy do torby i ruszyć ruszyć dalej spotykać innych ludzi rozmawiać z nimi gminy i pokazywać tę i domagać się tej różnorodności świata za wszelką cenę duża część tekstów, które wybrała pani Barbara Andrus NIK dotyczą podróży przez bliski wschód to też prawda chwyta za serce, kiedy się czy te relacje Syriza, ale po mając świadomość tego co dzieje się tam teraz w jakim stanie są tamte tereny mur czasami przebija się przez tekstem Marii Schwarzenberg pewnego rodzaju stażach było jasne bywa także niektórzy są dość wrogo do nich nastawieni inni z kolei bardzo przyjaźnie ponadto część trudno wiedzieć jak to było naprawdę, ale wydaje się żona bardzo uczciwie o tym opowiada co też nie jest przecież bardzo proste jak wielu współczesnych podróżników, którzy potrafią pojechać chociażby na bliski wschód i patrzeć na niego z góry jeszcze to udaje nie robić, mówi że Europa, owszem jest ukochana ich znajoma, ale tutaj stara się jednak opowiadać świat taki, jaki jest ich nie oceniać może to truizm i banał, ale też spójrzmy, w których latach jesteśmy ile musiało się współczesne reportaże wypracować to, żeby mnie krytykować nie opisywać nie mnie oceniać i do tej pory przecież te grzechy bywają popełniane Onetu w latach trzydziestych naprawdę dużą dojrzałością tak na k potrafi znaleźć się wypracować taki własny sposób istnienia w tym orientalnym świecie oczywiście ten świat się pociąg dla zapachami kolorami odmiennością zachowań ludzkich z historią Anny ona powoli sobie z tego wszystkiego zdaje sprawę i o tym w swoich tekstach opowiada, ale lubi się dziwić lubi być zaskakiwana lub czegoś na początku nie wiedzieć dochodzi do tego ma pani całkowicie rację mówiąc o tym, że ona nie przyjeżdża tam z gotowymi rozwiązaniami ona nie należy do tych ludzi, którzy są przekonani, że posiedli wiedzę i ne umieją organizować i mają prawo organizować życie innych ludzi, że to oni za nich zdecydują jak mają żyć wg jakich zasad wg jakich wartości tak nie ma w Schwarzenbergu jeszcze pewne rzeczy mogą nie podobać ona może być momentami zdjęta strachem to jest zrozumiałe, szczególnie że proszę sobie wyobrazić, że ona naprawdę wędruje albo sama albo w niewielkim towarzystwie albo z inną przyjaciółką w związku z tym rzeczywiście są wydane na różnego rodzaju niebezpieczeństwa, więc ten strach jest naturalny, ale ten strach jest w nogę podnosi pewno adrenaliny one jeszcze ciągle należę do tych dawnych takich podróżników którzy, którzy w tym szczególnie na bliskim Wschodzie czują się niemal jak tacy bohaterowie romantyczni Andriej wierze, że to, że jest jakaś przygoda ona z tej przygody nie chce zrezygnować ona oczywiście widzi cierpienie ludzi ubóstwo widzicie ta historia się też do nich wchodzić rzeczy to nie jest taki jakiś Rajski obszar, po którym można sobie wędrować tak jak ktoś chce i dobrze jest coś wiedzieć o tym jakie są rzeczywiste problemy tych Luciana się to stara o tym, dowiedzieć, ale ta przygoda ten ten ner w, żeby gdzieś się, że gdzieś ruszyć, żeby się z tym zmierzyć, żeby coś jest, by zdobyć się zobaczyć to ciągle jej towarzyszy i to jest pewien element pisania Schwarzenberg, który jest już dzisiaj nikt nie do powtórzenia, ale jednak gdzieś się, w które obciążają trochę to wygodnictwo i to, że właśnie nie porzuciła tej rodziny to jest jednak córeczka tatusia, który ma mnóstwo pieniędzy i przecież te podróże no nikt nie zarobiła na nie, owszem, ona bywała korespondentką szwajcarskich gazet przesłała fotografie artykuły i t d. tak dalej, ale to jest jednak miny dziewczyna z wyższych sfer mająca po prostu zabezpieczenie finansowe, więc co im też trochę musimy ją znani z tego dumny z piedestału tak, ale ludzie chyba się dni rzadko kiedy realizują tego typu ułomnym przedsięwzięcia można też odwrócić i powiedzieć, że ona doskonale wiedziała, gdzie stoją konfitury żona są w domu, że można z nich korzystać te pieniądze są po to, żeby je wydawać i mogła je przeznaczać na różne z sprawy zapewne także i w i na niej przeznaczała, ale tak jak już powiedziałem dużą część przeznaczała na wszelkie działania antyfaszystowskie finansowała te podróże, ale też starała się nawet w 2 maksymalnie wykorzystać to znaczy, jeżeli przyjechały obie ona jej i 1 maja od bardzo dobrym samochodem no to co gwarantowało stożek były one były w stanie niemal jako pierwsze kobiece przejechać tam przez Afganistan nie staną się nie mieć kłopotów, które nałogu sporo spadały na tych, którzy podróżowali nieco starszymi modelami samochodów, gdy nie był zawsze jakiś wspaniały Mercedes, który został kupiony przez ojca to jest na pewno bardzo ułatwiało było obciążeniem, ale i ułatwiało zarazem, ale ona ciągle traktowała to wszystko jako element, z którego sama chciała składać się we własne życie i układać tę mozaikę naprawdę po swojemu, żeby powstał jakiś wzór, który ona dla siebie wybrała i przy którym do samego końca będzie trwała, jeżeli ten wzór ją nudziło, a potem to wszystko znowu rozbijała i ruszała winną stronę i ta Afryka na końcu, której tutaj akurat nie rozpaczliwe troje zupełnie rozpaczliwa jest jest już w absolutnej samotności jeszcze z takim poczuciem, że jest traktowana jako nie wiem niemiecka agentka krążek willową tego nie powiedzieli o tym dlaczego z ostracyzmem spotkał się lub przyjaciół no właśnie to jest oczywiście w z różnych powodów, ale także z, a szczególnie w tym świecie anglojęzycznym przed nim francuskojęzyczną ktoś, kto podróżuje na szwajcarskich papierach jest jest osobą w niebezpieczną w momencie wojny, kiedy się bardzo na tak w zdecydowanie zarysowują wszelkiego rodzaju narodowe podziały w Szwajcarii jest takim 1 wielkim nigdzie, ale że jest podejrzanym krajem nałogu w miejsce, gdzie doskonale się czują wszelkie wywiady, a i ona też nie przy nie należy należąca do Dody, jakby nikogo, jakby samo wystarczająca na i jestem w Kongu i tam początkowo stara się, by pokazać, że w tym, po której stronie jest jej serce i nic ICO robi ale, ale rzeczywiście jest nieustannie spotyka z jakimi się mniej lub bardziej ostrymi reakcjami skojarzenia wrażenia, iż szpiegostwo różne tego typu rzeczy no i wyrusza w ita samotnością zmusza właśnie do tego żeby, żeby pojechać w błąd w dżungli tam robić zdjęcia robić jakieś notatki szukać takiego miejsca dla siebie i oczywiście przypomina się jądro ciemności w ramki czy jakiejś mierze też czas apokalipsy ona niemal odbywa podobną podróż, szukając tak jak bohater bohaterowie Konrada na, szukając prawdy o samej z sobie i i mieć naprawdę nie zawsze jest łatwa do do przyjęcia nie wiadomo co by się stało, gdyby nie ten tragiczny wypadek w Szwajcarii już rowerowych, jakby wyglądało dalsze życie Schwarz cenach powiedzmy po śmierci matki ta tragiczna śmierć jest również takim zamknięciem wpisującym się w pewien sposób życia w Schwarzenbergu ach, i im in dopełniają sem i legendy, chociaż i tak wydaje się dzisiaj każdemu, kto się z zetknął z życiem z jej tekstami, że ciągle brakuje nam różnego rodzaju świadectwa ani żona powinna istnieć silniej w naszej wyobraźni w naszej wsi 3 czy nawet wyobraźni osób czytających po po niemiecku oczywiście jest z tym dużo lepiej w krajach niemieckojęzycznych czy anglojęzyczny niż w Polsce ale, ale jednak ona nie jest bohaterką masowej wyobraźni jest dużo bardziej wysublimowana dachy powstają filmy o niej nawet nie tak dawno był pokazywany we Francji taki film który, ale one jakoś gubią pełnie, która jest wpisana w ten to życie Schwarzenberg to znaczy dziś biorą jakiś 1 z tych elementów ona łatwo się wpisuje w taką estetykę feminizm na psie obyczaje obyczajową także, że będzie osobą, która nie jest właściwie taką może być sztandarową postacią ruchów feministycznych trzecie homoseksualnych in to jest oczywiście prawda, że i bardzo ważny ważna część nadal ważne, że mu niezwykle taki i realizowała Donald jak jest pełna zad przy otwartej kurtynie, ale jednak to nie jest wszystko i marzyłby mi się taki film czy taka książka, która byłaby właśnie biografią Schwarzenberg, która by pokazywała te wszystkie napięcia, bo nie wspomnieliśmy, że ona jednak wyszła za mąż zawsze kolacji to było właściwie można powiedzieć takie białe małżeństwo, ale i też wielka niezwykła przyjaźń znaczona ten jej mąż potrafił może jak mało, kto znają doskonale zrozumieć we wszystkich jej odmienności ach, przy wszystkich swoich odmienności, a taki związek ludzi on był dyplomatą francuski mona takimi właśnie niebieskim ptakiem, a właściwie ona medycznej Romney korzystnym charakterze wszystko wydawało się jest przeciw temu służy związkowi jednak, a jednak etap to przyjaźnie między nimi trwała, więc co rusz jest jakiś element w jej biografii, a także w jej tekstach który, który burzy te te stereotypy nawet jeśli niektóre stereotypowe wyobrażenia biografii Schwarzenberg bardzo nas pociągają no rzeczywiście trudno jest od tych momentach takich nie z wynajmu najbardziej najdawniejszych zapomnieć kiedy, kiedy o nim myślimy o 3 do tych dramatycznych scen dziś mówiliśmy o tym, się przewija cały czas kłopoty z alkoholem narkotykami pan o tym, wspomniał na początku zupełnie niezwykła historia, kiedy w stanach Zjednoczonych dostaje jakiegoś ataku czy to szaleństwo 3 choroby związanego związanej z odstawieniem wtedy usiłuje udusić swoją przyjaciółkę to się ostatecznie nie udaje miała próby samobójcze w końcu żeby, a i to też bym taki czas stany Zjednoczone, że próby samobójcze uznawanego za przestępstwo, więc ona trafiła w ducha aresztowana później, żeby się wydostać z tego szpitala musiała w ogóle opuścić stany Zjednoczone każdy z tych wątków w zasadzie nadaje się na osobne na most na można, by na nim oprzeć się filmowanie to prawda mieście to śmierć taka głupia można powiedzieć, bo to jest trochę głupio trochę symboliczne, bo historia jest taka, że najeżdża na rowerze podobno tak to wyglądało rozpędza się jak dziecko Puszcza kierownicę no bo przecież wszystko się uda wtedy się przewraca uderza głową kamień Clinton winę za chwilę stanie się przyczyną jej śmierci na stronie 116 tej podróży przez Azję i Europy zbioru tekstów wydanych przez zeszyty literackie Anne-Marie Schwarzenberg można przeczytać taki fragment on jest dość spore, ale pozwolą państwo, że przytoczę w tę gminę całości ten akapit wydaje się, że w tym też tkwi największe niebezpieczeństwo długiej podróży ruszamy gdzieś staramy się najlepiej wypełnić 3 dni i unikać zbyt wielkich rozczarowań, a potem przeprowadzamy podsumowanie jak gdyby to miał być ostatni raz i uświadamiam sobie, że w ten sposób mijają nam dni miesiące i że życie składa się z ograniczonej liczby takich przedsięwzięć tak czas spędzony w podróży w jaskrawe i esencją realny sposób uzmysławia jak wygląda nasze życie początek jest pełen rozmachu i dalekosiężnych planów apotem zadowalamy się tym, czego udało nam się po drodze dokonać tylko czasami mamy jasno wyznaczony cel, a jeszcze rzadziej jesteśmy przekonani o jego wartości cenimy sobie zewnętrzną i wewnętrzną godność i życie w zgodzie z tym co kochamy co samo w sobie też jest już osiągnięciem Ghana była rzeczywiście niezwykłą osobą w wiele wiele osób traktowało ją jako taką emanacją upadłego anioła i tak też do niej pisano, że ziemia ma coś jakoś promienną część własnej osobowości, ale z drugiej strony na mocno auto destrukcyjnych Neo House to auto destrukcyjnym charakterze i właściwie przez całe swoje życie robią wszystko, żeby się zniszczyć, żeby właściwie to było takie życie ku śmierci na jej przychodzi ten moment, w którym pani wspomniała moment na koniec ta śmierć to nie jest śmierć w walce to nie jest śmierć na bliskim Wschodzie to nie jest śmierć w Afryce gdzieś w dżungli, ale to jest śmierć wydawałoby się w miejscowo na najbardziej absurdalnym urodzony w spokojnym w Szwajcarii tuż obok domu rodzinnego, a tam co się stało rzeczywiście jakoś domyka tę opowieść o anomalii Schwarzenberg aktu, w której spotyka się IT dawna Roman spotyka się ten dawny romantyczny duch przygody i współczesne NRF reporterki osoby, która z 1 strony była mocno skoncentrowane na własnym życiu na uleganiu podleganiu własnym przyjemnościom ale kiedy przychodziła taka konieczność to bardzo wyraźnie stawiała stawała w obronie innych i świata i wtedy potrafiła wykrzyczeć nie tym wszystkim szaleństwom i szaleństwo, które za moment miały zdmuchnąć tak żyje Europa w Andy Murray Schwartz zębach opowiadał pan Marek Zagańczyk eseista zastępca redaktora naczelnego zeszytów literackich i redaktor serii podróże, w której do serii ukazał się zbiór tekstów Schwarzenberg podróży przez Azję i Europa bardzo serdecznie panu dziękuję dziękuję bardzo dobrą audycję biosfera za chwilę będą informacje, a po informacjach program klasyki dla grzeszników dziś Szanowni państwo Name dla was wspólnie z Jana Malickiego opowieść o filmie z synem Marleną Dietrich błękitny Anioł filmy erotyczne można powiedzieć, ale też niezwykle dramatyczny z 1930 Zostań z nami Zwiń «

Biosfera: Annemarie Schwarzenbach, pisarka, podróżniczka w niespokojnych latach 30. XX w. Opowiada Marek Zagańczyk w rozmowie z Karoliną Głowacką

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA GŁOWACKA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 17:00

Najnowsze Podcasty

Przewodnik w podróży: BACKWATERS

Jak wojna w Ukrainie zmieniła polski rynek pracy

Xi ratuje Putinowi twarz. Nie za darmo

98,9 polskich rzek jest w złym stanie. Dlaczego? [Biała Księga]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL