Religia czy etyka. Fałszywy wybór? Dyskutują Sowa i Hartman (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

wieczór państwu Aleksandra PEZDA ze mną studio w Warszawie ksiądz Kazimierz Sowa dobry wieczór witam, a w studiu w Krakowie prof. Jan Hartman dobry wieczór temat naszego sparingu z nimi religia etyka w szkole prof. Jan Hartman był łaska w zauważyć na łamach gazety wyborczej, że jest to bardzo fałszywa opozycja i że stawiała uczniów w bardzo niedobre niezręcznej in mało równej sytuacji dobrze doceniam pani profesorze w no powiedziałbym jeszcze znacznie więcej żadnej Rozwiń » opozycji ani paraleli między lekcjami religii, a lekcjami etyki nie ma znaczenia merytorycznym i jest tylko na pewien projekt polityczny, który służy temu, żeby ustawiając, stawiając uczniów przed obowiązkiem wybrania 1 z tych przedmiotów umów to zniechęcić ich do tego, żeby nie chodzili na religię w ten sposób też podnosi się rangę lekcji religii z przedmiotu nad obowiązkowego jak nie wiem kółko taneczne do rangi przedmiotu do wyboru, uniemożliwiając uczniom korzystanie z czasu wolnego wtedy, gdy inni chodzą na religię i wreszcie last PET Nutrition chodzi o to, że kościół liczy na to, że jeśli lekcje etyki będą powszechne w to będzie mógł zatrudnić charakterze nauczycieli chętnych etyki albo się, że albo katechetów albo przynajmniej kadry wykształcony na podyplomowych kursach etyki organizowanych przez uczelnie katolickie właśnie w ten sposób ludziom w mym ten sposób dotrzeć jak to nazwać się z przesłaniem etyki katolickiej do tych, którzy chcieliby skorzystać z Konstytucyjnego prawa nie ulegania żadnej indoktrynacji i nie pobierania nauk religijnych w taki jest plan co do tego, że taki jest plan i o to chodzi to wiemy z ust, ale władze w 2006 roku Roman Giertych jako minister ogłosił, że zadzwonił do niego biskup z ponagleniem, żeby wreszcie tę ekipę wprowadzić do tego, że kościół jest zainteresowany nie ma wątpliwości tak jak nie ma wątpliwości nikt, kto ma jakąkolwiek wiedzę o etyce trzeszczy w absurdalnym wprost, żeby mnie nauczono ją w nich aż 500 kilkudziesięciu godzin, a nie tylko, dlatego że tyle jest religią przypomina trochę zimy, a 61 zdanie obejrzę mógł student filozofii jedynej w 1 kierunku, gdzie można się uczyć etyki ma w ciągu 5 lat studiów 60 do 120 godzin tego przedmiotu w FZ pod dachem pod rozwagę tym, którzy chcieliby uczyć religii w wymiarze 5 niż profesorze niejedyny kierunek studiów, bo we wszystkich studiach teologicznych dotyka również są wykładane już teologia moralna mienie etyka nie da się mylimy 2 rzeczy, bo to ludziom realnej z trzeciego roku na pierwsze pierwszą okresy to jest właśnie etyka, ale faktycznie to, o czym pan powiedział zawiera powiedziałbym wiele prawdy czy należy jak ksiądz widzi to podnoszenie rangi religii, że strona nie tylko właśnie jedno, że ci, którzy uważam, że mnie ministrowi nie biskupom wszystkim w Polsce powinno zależeć na tym, żeby młodzi ludzie byli wyedukowani także od sumy wartości etycznych jest w tym kontekście wydaje mi się, że pojawienie się takiego przedmiotu jak etyka nie byłoby niczym groźnym niczym złym natomiast ja tu być może pana prof. Otóż dzisiaj panie redaktorze dziwię, ale uważam, że lepszym czytelniejszy rozwiązaniem byłoby wprowadzenie zasady, że zarówno religia etyka ma charakter Kate przedmiotu obowiązkowego i jest do wyboru albo albo to znaczy albo chce uczestniczyć w lekcjach religii albo chcą uczestniczyć w lekcjach etyki kwestia kadry naukowej czy uszkadza wychowawczej, który będzie uczyła tego przedmiotu i stworzyć kolejną sprawą ja sobie zdaje sprawę, że pewnie trudno mówić w takim kraju jak Polska lub takiej tradycji o pewnych powiedziałbym także o pewnej mentalności także jeśli chodzi o kwestię nauczania, że ta etyka, która byłaby oderwana od sól tego co nazywamy często wartościami chrześcijańskimi czy też wartościami religijnymi, ale mąż żona będzie zawsze zakorzenia w tym wartość, ale no właśnie chciałam zapytać czy rzeczywiście będzie zawsze zakorzeniona w Tychach, a wartością, bo przecież etyka nie jest nauką, lecz o wartościach sensacji wyprawę z nauką o różnych systemach wartości tracił na razie popatrzymy na to, bo też o wartościach to zresztą znaczy pewne przesłanki do lektury, które wyciągamy właśnie wartości religijnych one służą do określenia pewnych postaw etycznych natomiast etyka nie jest równoznaczne z moralnością moralność jest czymś zupełnie innym w Tychach jest na innym to na poziomie refleksji także refleksji intelektualnych Jarocha w LM już tłumaczymy jak ksiądz powiedział oczywiście o to chodzi, żeby lekcje religii, ale stały się czymś więcej niż lekcjami obowiązku nad obowiązkowymi, żeby stał się lekcjami nad obowiązkowymi w ramach alternatywy, a więc chodzi o podniesienie statusu lekcji religii chodzi o to, żeby jak najwięcej uczniów, którzy nie chcą chodzić na religię jednak dostało przekaz takiemu realistyczny o charakterze katolickim to jest oczywiste, że oto właśnie chodzi takie oczywiste jest, że wymiar 500 godzin jest śmieszny 300 też byłby śmieszny 200 też byłby śmieszny tak oczywiście zależy jak należy je osoby, jeżeli w ramach kursu filozofii profesjonalnych studiów filozoficznych to jest 60 do 120 latach za duże 60 SRK już tłumaczę etykę można wykładać tylko i wyłącznie bez wyjątku tak jak na studiach filozoficznych w ramach kursu filozofii może być cool filozofia ma różne dyscypliny w 1 z nich jest etyka nie da się wykładać etyki bez kursu filozofii co to jest etyka nie wie żaden z urzędników i wody w żaden z UE prawie uczestnik tej debaty i oto właśnie chodzi to wykorzystuje kościół etyka Otóż nie jest bynajmniej w czymś w rodzaju świeckich nauk moralnych, ale chyba wiedział i budujących nie w miejsce na własne cele realizuje cele religij cele lekcji religii w zakresie moralności cele lekcji etyki są całkowicie ze sobą rozbieżne i w wielu punktach sprzeczne religia jest 1 z przedmiotów, na których można wychowywać młodzież na tym można przekazywać młodzieży pewne przekonania moralne i nakłaniać tak można to tak nazwać wartościami doszło do wf można uczyć się, że impreza dla Bilda przykład życia być fair koleżeński na religię można uczyć, że trzeba szanować rodziców na matematyce można uczyć trzeba się solidnie uczciwie rozliczać z innej gminy Krosno etycy się uczy zupełnie innych rzeczy jeśli chodzi o postawie moralnej w 2 tysiące uczy się np. krytycyzmu w stosunku do własnych przekonań i cudzych przekonań moralnych uczy się, że usprawiedliwianie swoich czynów głębokimi przekonaniami moralnymi czy religijnymi nie jest skuteczne uczy się dystansu do wszystkich dogmatyzmu religijnych w tym również religijna religijną etycznych w uczy się krótko mówiąc uczciwości intelektualnej i krytycyzmu moralnego w tym również do panujących systemów przekonań moralnych na lekcjach religii uczy się czegoś zupełnie innego uczy się, że człowiek powinien generalnie być posłuszny pewnemu systemowi i przekonań religijnych etycznych jako rzekomo uniwersalnych będących poza dyskusją jest oczywisty konflikt nie jest w interesie kościoła, żeby naprawdę uczono religii etyki w szkole tak jak nie jest w interesie kościoła, żeby osiągać uczono religioznawstwa, więc z tego w jaki sposób ludzie wymyślają sobie różnych bogów jak powstają religie jak się zmieniają w jakiej dlaczego potem upadają oczywiście nie jest w interesie kościoła Otóż panie profesorze 1 uwaga zacznijmy od wyjaśnienia pewnego nieporozumienia oni, bo nie ośmielę się powiedzieć, że zaplanowanego przez pana fałszu przekazywanego naszym słuchaczom pomówił 500 godzinę religia nie nie zapominać o tym, dodać, że jest to ilość lekcji religii to jest cel pierwszej klasy szkoły podstawowej do matury, a więc, że przez okres 12 lat edukacji zostawia pan poseł studiami filozoficznymi, które trwają lat czy kilka 3 lub 4, więc to jest pewna piwnicach lub jeśli mówimy o pełnym rzeczywiście magisterskim to co dziś pomaga rzeczy no właśnie to mało rzeczy natomiast ja się będę upierał, że jednak w interesie kościoła jest trochę danie może inaczej w interesie kościół jest Ron funkcjonowanie, a także etyki jako przedmiotu szkolnego, dzięki któremu pewna grupa widzimy żona rośnie wolniej, z jaką śladową, zwłaszcza w miastach jest ona już zauważalną pewna grupa, zwłaszcza ludzi młodych będzie mogła dokonać pewnej refleksji właśnie nad zagadnieniami, które są z pogranicza filozofii zagadnieniami z pogranicza ludzkiego zachowania także i pewnych systemów, o czym pan wspomniał religijnych i będzie mogła wyciągnąć jakieś własne wnioski natomiast jeśli idzie na lekcje religii lub też chce, żeby moje np. dzieci bądź ktoś, kto z Zachodu podejmuje decyzje uczestniczył w lekcjach religii ja mu w pewnym sensie faktycznie określam w jakim systemie filozoficzną Teologicznym będzie poznawał świat będzie ten świat patrzył w myśl o tym, poznawaniu świata też coś filozoficznie oczywiście broń Boże nie sugeruje to, że to, że należy wprowadzać n p . tak jest w niektórych Stanach w USA w nauki pracy mistyczne bądź też jako alternatywę do pokazywania o nich wiem, bo mam w ręku niedomogi stare i programową katechezy w przedszkolu i to jest podstawą oczywiście programową opracowaną dla Episkopatu, że małoletnie kreacjonizm inną w pierwszym ponoć ma rozgrywać świat jako dar Boga dla innych zdarzeń można z nich nie rozdawać darmowe dla ludzi nie za rok, ale ludzi, a na, ale ani literalne literalne przekaz, że pan Bóg stworzył świat przyjezdni aż 1 odpoczął jest jednak czymś zupełnie inna w stanach Zjednoczonych mamy już przypadki, gdzie środowiska i stowarzyszenia rodzicielskie czy rodziców lub wywalczyły sobie prawo do pokazywania takiej tezy są głównie to dotyczy to dotyczy radykalnych handel, a ten chrześcijan ewangelikalnych, ale tzw. nie boi kleszczy, czyli tych nowo narodzonych, którzy patrzą bardzo literalnie na Biblię wywalczył sobie prawo także do podawania takiej literalnej doktryny biblijnej chce tu zauważyć, że może do końca, bo pewnie, że zaraz zwinie dyskusja nie nie nie zostawiłbym tego innym pojawienia się etyki jako czegoś sól co ma posłużyć na podniesienie religijne jakiś wyższy poziom natomiast on pozwoli to jest moja osobista refleksja też jakoś oparta na pewnym doświadczeniu nazwijmy to rodzinnym czy przyczyną doświadczeniu takim empirycznym w kontaktach z różnymi ludźmi ona pozwoli też ludziom, zwłaszcza w myśl tej młodzieży licealnej podjąć mam nadzieję świadomie pewną decyzję co do spojrzenia to znaczy pryzmatu, przez który chce popatrzeć na świat i et tu etyka może odegrać bardzo dużą rolę wolę jeśli ktoś będzie miało po szkole średniej za sobą kurs etyki niż jeśli w tym czasie będzie rolnictwo w Betlejem mam pytanie panie profesorze rynnie mówi pan, że paradoksalnie wprowadzenie zajęć etyki do szkół podnosi rangę religii, ale chciałbym zapytać czy to, dlatego że ta etyka jest źle nauczana czy albo źle rozumiana chętni, by ktoś z tego odnosi się, jakbym mógł Tomanek domy z tego szkody czy ci, którzy chodzą na zajęcia etyki czy ci, którzy chodzą na zajęcia religii ze 40 proc uczniów, a alternatywa samowoli sugerowanie, że jest jakaś wspólnota celów, które można realizować bądź to na drodze lekcji religii bądź na drodze lekcje etyki jest upokarzające dla filozofii właśnie nic wspólnego ma sprawną jestem jak najbardziej za tym, żeby uczyć etyki w normalny sposób jak to się zawsze robi w ramach kursu filozofii bez najmniejszej korelacji z religią bez żadnych ukrytych celów politycznych bez żadnych widoków na jakieś korzyści dla kościoła z tego tytułu to, żeby przedmioty i całkowicie świecki niezwiązany instytucjonalnie w żaden sposób konsylium absolutnie nie utrwalających fałszywego przekonania, że lekcje religii są pewne zry w, a nie to jest pełna to nie zostawiamy takie samo imię braci, którzy posyłają swoje dzieci na religię nie jest to komuś nie boi ludzie, którzy nic nie wiedzą czym jest etyka wyobrażają sobie, że to jest mniej więcej co w rodzaju lekcji wychowawczej przez prowadzony przez świeckie osoby, że cele są mniej więcej takie same no no i jaki system wartości wspólne uniwersalne na lekcjach religii można go opakować czegoś to logicznie na lekcjach etyki będzie to samo tylko na w sposób świecki to absolutnie fałszywa jest on jest głęboko, jakbym ja był uczył etyki, dlatego że kościół ma w tym interes byłby oczywiście w sytuacji, gdy permanentnego upokorzenia lekcja religii tak samo nie powinna być sparował na zlecenie matematykiem z lekcjami etyki, bo nie mają ze sobą kompletnie nic wspólnego, a Wlazły w centrum naszych rozważań przez chwilę uczniów w takim razie czego powinniśmy jeść ani domagać się już mówię uczeń ma przede wszystkim prawa ma prawo do tego, że nikt nie będzie nim manipulował, że żadna instytucja nie będzie wykorzystywać lekcji etyki do tego, żeby złamać jego sumienie i jego rodziców i docierać do niego z przekazem podpór pod pretekstem jakichś uniwersalnych wartości z przekazem religijnym w wtedy, kiedy on tego nie chce zamysł i zainteresowanie kościoła lekcjami gum etyki ile jest jest oczywiste to jest oczywiste chodzi o to, żeby jak ci uczniowie, którzy chcą, którzy nie chcą chodzić na religię czy rodzice, którzy nie chcą swoich dzieci na religię posyłać, ale byli, że tak powiem dokładnie musi przez nauczycieli, którzy kończyli kursy katolickie i mają do uczniom do powiedzenia tyle są różne systemy etyczne w no ale tak naprawdę jest 1 prawdziwy i to jest właśnie ten katolicki Charlie zaś chodzi to jest łamanie Konstytucyjnego prawa w jaki sposób ksiądz chciałby zagwarantować rodzicom dzieciom skorzystanie z prawa do tego, aby pod żadnym pozorem pod żadnym pretekstem nie byli im doktryna ani religijnie n p . pod pretekstem kłamliwego przekonania, że jest coś takiego jak zesta w uniwersalnych Polak religijnych wartości i przekonań etycznych, które może ksiądz przekazywać na lekcjach etyki tak samo jak może to robić na lekcjach religii to przekonanie fałszywe, ale dobrze ale kto już dziś możemy się włączyć się wolnym popełnia błąd władz klubu świecka głaszcząc się przed kościołem, która przyjmuje taki bilet po władzę, która jest tak niewykształcone filozoficznie są, że nie wie nawet, że etyka to jest dyscyplina filozoficznymi rzeszowskim moralnego prawa uczyć etyki w nie tylko, dlatego że nic o tym nie wie, ale nie jest wolny intelektualna jest 1 głos oddany, ale proszę proszę o losach meczu z panią prezes po pierwsze ma pan jakąś obsesję, ale tego, że biskupi są wszędzie, że pociągają za wszystkie rurki a gdzie ich nie ma właśnie ich nie ma w wielu miejscach to jest pomoc to moje drugie dno może w szkole ich nie ma możemy dyskutować w wielu sprawach znam wiele szkół, gdzie ich nie ma w po po drugie, uczepił się pan troszeczkę tego przykładów, na których pan znajdzie na pewno dowód empiryczny wymienić Lozano wymieni pan za znalezisko i księdza i drugiego jak, którzy również uczy etyki na ogół nie ma sytuacji, w których księża są nauczycielami etyki co więcej w MON uważam, że nie powinno być takiej sytuacji natomiast z nauczycielem etyki będą absolwenci filozofii będą absolwenci filozofii uniwersytetów i szkół wyższych, które mają taką rangę żal, że są uczelniami wyższymi w naszym kraju bardzo różne jak pan z pewnością wie jest na cześć profesorem na państwowym Uniwersytecie wreszcie potrzecie wydaje mi się, że pan mówi tutaj wie pan, że ta władza, która teraz rządzi powiedz tak mówiąc obrazowo nie jest mi do niej ani blisko ani żadnej mięty niczyjej ani generalnie cieszą się one nie występowały specjalnie w jej obronie, ale muszę powiedzieć, że ministrem spra w szkolnictwa wyższego jest że, który jest po filozofii jest pana kolega z tej samej uczelni no, więc nikt nie zmieni nie stawiają takich zarzutów, że jest to, że to ci ludzie są już zupełnie lżenie pozbawieni pewne najem w Brytania Eduardo do pana prof. Lech, z czym innym, bo zna pan na pewno podstawę programową nauczania etyki w szkole jak ją pan ocenia Jan styka się z tym wiele lat temu uznałem, że to podstawa jestem bardzo ogólnikowa i ma PiS podporządkowana takiemu społecznemu oczekiwaniu, że lekcje etyki są do grupy de facto pewnym rozebranego rodzaju lekcjami wychowawczymi ku służą one mogły się z danych tymczasem lekcje etyki mają zupełnie inne znaczenie od od wychowywania są lekcje wychowawcze wobec cała szkoła ja uważam, że każdy nauczyciel powinien wychowywać uczniów i przekazywać im dobre wzorce postępowania i nakłaniać ich do odpowiedzialnego roztropne do zachowania w do myślenia o tym co robił to z uczciwości i t d . tak daleka krótko, mówiąc że szkoła wychowuje cała szkoła wychowuje teraz lekcje etyki, owszem, tak jak inne również wychowują, ale nie stoi żaden naczelny cel to są lekcje, które są poświęcone kształtowaniu krytycyzmu moralnego uczniów to cnota, jeżeli jakikolwiek cnoty lekcje religii etyki mają w uczniach budować to są zupełnie inne cnoty w niż te, których rok możemy wzmacniać umacniać propagować na innych lekcjach WOS -u np. takie cnoty jak właśnie wspomniany krytycyzm czy uczciwość intelektualna człowiek, który przeszedł kurs etyki ma wiedzieć, że jest czymś niedopuszczalnym moralnie, że ktoś oddaje się wyrosło całe życie moralne zawieziono na posłuszeństwo wobec jakich doktrynie, że może być usprawiedliwione w swoim działaniu wolność i pieszych albo człowiek, jeżeli ktoś sobie wyobrażają go w no, więc jeżeli ktoś wyobraża orzekł, że wolno robić więcej, że wolno robić różne rzeczy, dlatego że on ma takie przekonanie, bo mu sumienie tak mówić albo, że ma taką wiarę to powinien się dowiedzieć na lekcji etyki, że teoria etyczna, która za tym stoi w jest nie tylko bardzo wątpliwa intelektualny jest po prostu nierzetelna moralnie za lekcje gry panie profesorze w takim razie wszyscy uczniowie powinni chodzić na tak sformułowaną wszystko po imieniu euforia wszyscy już wszyscy powinni mieć filozofii w szkole wszyscy powinni być etyka wszyscy powinni na lekcjach polskiego uczyć się nie tylko mitologii greckiej, ale i mitologii chrześcijańskiej każdy uczeń ma prawo się dowiedzieć Och, jak ludzie wymyślają bogów jak w jakie są teorie etyczne każdy ma obowiązek profesorze halo halo, ale jak żyć razem z gnieźnieńskiej 3 zmiany w zalewie z salonu poezji złożył profesor profesorowi zaznaczyć, że nie ma czegoś takiego mi trojga 6100 × znali, ale codzienna dializa ratuje miała udar to wzrost natomiast z nieba natomiast jest Biblia jest ono częścią lekcji na języku polskim, a więc poznajemy także tę sferę, która dla pana będzie od tej niech pan już zostanie przysłał ją oceniam to jako rezonuje molo, gdzie się od lat Adla chrześcijan zostanie ona biblią, czyli i nie nie widzę te w ogóle żadnego problemu w tym, żeby młody człowiek dostał ale gdyby dostawał pewnym zakres wiedzy, ale także IT krytycznych jest bardzo ważne, żeby sobie wyrobił także krytyczne spojrzenia wraz z pan tutaj w moim przekonaniu próbuje za wszelką cenę nie dopuści do tego, żeby ktoś własną aktem własnej woli, a więc czegoś co jest podstawowym co musi zaakceptować mógł dokonać wyboru tak chcę, żeby możliwie jak źle moje życie było inspirowane nawet tym co bym nazwał wolą Bożą, czyli pewnego rodzaju przyznaniem się do tego że, choć miał mieć decydujące znaczenie dla PiS, ale teraz ja też powiedzieć wyznał, że ludzie mogą one we wnętrzu człowieka, a nie szkodzi ja rozumiem wg prof. Hartmana religia, a tylko i wyłącznie dla chętnych, a etyka dla wszystkich tak, by to miało wyglądać znak, że filozofia z etyką dla wszystkich uważam, że lekcje filozofii powinny być przynajmniej przez rok szkolny lekcjami obowiązkowymi uważam, że podobne elementy prawa elementy ekonomiczne z wielu Polaków w programie szkolnym 2 zlotych w ramach filozofii bez żadnej alternatywy w stosunku do religii nie ma nic wspólnego natomiast lekcje religii jeszcze raz powtarzam mają rozbieżne cele na lekcjach etyki można się np. dowiedzieć, jaki fatalny słabości mają doktryny katolickiej doktryny etyczne kościoła katolickiego, skąd one się biorą w jakie są ich trudności natomiast na lekcjach etyki prowadzonych w Polskiej Rzeczpospolitej czy pisowski Rzeczpospolitej ludowej będzie się można dowiedzieć n p . dlaczego wszystkie teorie zupełnie się mylą za PRL-u panna KUL studiował w katolickim nie zna i tam również na lekcjach etyki dokładnie tego samego mnie uczono jak wszystkie teorie etyczne są morze piękne, ale prawdziwa jest tylko 1 to samo będzie oczywiście jest hotel w polskich szkołach o tym, że będzie polskich szkołach i na pewno nie jest w interesie kościoła, żeby rzetelnie uczono etyki no dobrze czujemy się dowiadywali, jakie są słabości etyki katolickiej LOK wyzwanie dajmy się zwariować wyśmiał to Kościołowi chodzi, ale zdążymy zbudować ten taki przelew przekaz, jakby trochę bardziej boli, ale sąd wziął Zofia jest z filozofią, a religioznawstwo, gdzie religia w 2000 w 1980 piątym roku rząd komunistyczny próbował wprowadzić do szkół religioznawstwo i kościół słusznie protestowały, bo nie jest w interesie kościoła, żeby uczniowie dowiedzieli dowiadywali się są różne religie jako nasze 1 w drugiej zmieniają i t d. jak powstają, jakie realizują cele potrzeby psychiczne społeczne i t d. oczywiście dla lekcje religii religioznawstwo są niszczące 12 zostało z tego tylko, tyle że się uczy w ich elementów religii greckiej mówiąc to jakieś tam nity, czyli bajki w finale już opowieść o tym, jaką ta ryba połknęła Jonasza albo albo pan Bóg stworzył świat 6 dni to już nie jest żaden mit Otóż święta prawda jest w różnym efektem jest pan do tego do tych obrazów wybitnej podejdzie poprzez chanat także literat literacki, a więc zrozumieć także i sens tej przypowieści w kontekście literackim dokona takiej analizy prawa z tego wyciągnie bardzo mocno dały jasno dołączy wersja w stosunku do tragedii greckiej nie można tego zrobić, by liga grecka jest oczywiście gorsza Bugajska i bogaty jest pełno nie objawiona, a religia księgi jest na tartanie Zelów 0 zloty gorszy uważa pan Bóg tego, że Rosomak w kieszeni natomiast wyraźnie panowie znali go jednak przyznaje punkt prof. Hartmana, ale chciałabym pójść również miejsce 6 rano religioznawstwa mnie i on służyć do obu panów taką deklarację, gdzie powinno być się mnie wtedy oczy czy to powinno być w programie którymi tak program takich, dla których uczniów uczy, że uczeń mógł dowolnie, żeby uczeń mógł w off owej wolności skorzystać właśnie, o której mówimy i zawierzyć Biblii musi się dowiedzieć co to są religia jak są różne religie co to jest Biblia powstała, kto ją napisał po co to wszystko, skąd się działo, jakie są inne religie nie zna wtedy sobie może dokonywać z hotelu chata nie zna podstawy programowej jest także dotyczącej nauki religii w liceum, gdzie cała historia między inwestorem kościoła między nimi u źródła religii są właśnie wykładane czy powinny być używajmy takiego określenia w kontekście także innych religii w ich zderzenia chrześcijaństwa z innymi systemami filozoficznymi religijnymi wynajął wydobywający się do raju Jerzego 1 Resovia biją na energię wszystkie załogi lot SA GL, a tu jedno 100 zlotym za alegorię co w naszej Gazecie co jest problemem do sytuacji, żeby ksiądz przed krzyżem myśląc co wiedział o 1 na końcu powiedzmy całorocznego cyklu powiedział Słuchajcie i teraz boję mam szczerze najfajniejsza jest ta historia Bachusa tak złe wrażenie ma od księdza tego nie możemy wymagać wszyscy, którzy w tym studiu wiemy o tym, natomiast chciałam jeszcze usłyszeć co z tym religioznawstwo ma być i w jakim trybie i Lecha i jestem za tym, żeby tak samo jak uczniów informuje się czym jest religia grecka opowiada się mity greckie żyło się także opowiadało mi ty żydowskie także te późne zwanych chrześcijańskimi oraz innych religii po uszy mają prawo dowiedzieć, skąd się wziął islam co to jest buddyzm uczy co to jest liga grecka i muszą też wiedzieć, że to absolutnie nie jest prawda, że religia stanowi jakąś hierarchię, że ta katolicka czy chrześcijańską to jest jakiś wykwity najwyższy, który ma przewagi moralnej wszelkiego rodzaju intelektualny kulturowy nad wszystkimi innymi, na które można opluwać, które można opluwać 1 określeniem pomagają uznało, że to są pograć w i myśmy ich myśli słusznie wszystkich wyrżnęli apel i teraz mamy ligi od 2 lat i on uważa się w organizmie nie zna swoje zrobiła, żeby uczniowie byli impregnowane ani NATO język nienawiści mówiący o programach z 1 strony prawdziwej religii z drugiej fabryka uruchomi leżąca w powiecie w moich słowach surowych jest jedno zdanie jedno słowo, które by się miało z prawdą chodzi głodnych dzieci, na które tak powiem tak, że z prawdą mija się cała pana cały pana wywód ITS ten problem, ale ale, w którym jest nie słuchano, ale ziemia zamierzam działać, więc znaleźć na tę religię znaleźli z nas lubi się w szkole kościół zgodzi zawsze mamy sytuację, w której nauczyciele religii czy też religioznawca religii religioznawstwo będą mówili o tym w pewnym kontekście kulturowym i dlatego ja uważam, że lepiej byłoby dla młodych ludzi, gdyby Sojusz polskich szkołach była filozofia i gdyby uczono tej pewnej refleksji filozoficznej pewnego krytycyzmu, a natomiast powiem szczerze ja nie widzę dzisiaj sytuacja szanse na to, żeby religioznawstwo w formie takich wypra w schorowanej taki sterylne i mogło być stroną jako nauki mogą być znaczne, że mogło być w szkołach umów będzie elementem czegoś i nie mogą być także religioznawstwo dla katolików czy ksiądz dopuścił do konfliktu w tańcu wydaje mi się, że zawsze byłaby sytuacja taka, że ta religioznawstwo czy też naukowej i montaż może ktoś inny kontekst ona się w przypadku katolika zawsze kończyła pokazaniem pewnej i pewnej sfery życia ludzkiego, ale jednak w tym tą kropką nad di obyć może się nawet zgadzam z panem posłem zawsze będzie to, że ta droga, którą pokazał Chrystus jest drugą prawdziwą prawda jestem drogą prawdą życia to jest nasze credo nie nie widzę powodów, żeby z tego chyba miał z tego okręgu miał już doszliśmy jednak nieudany, gdyż oniemiał w dal wycofywać i rezygnować w imię fałszywej politycznie poprawnej koncernów ma 7, bo ja uważam, że nie ma czegoś takiego jak Paul Jones nie polityczna poprawność w ogóle był obezwładnia on ubezwłasnowolniony z i troszeczkę tak powiem nie pozwalano mówić głosem, który być może nawet w nas, że nie był uważamy, że akcentują Stack ani inne wartości kogo komisyjny przykrość albo chorych albo kogoś ustawimy źle się wydarzy z Bogu ja uważam, że to jest coś naturalnego, że z żalem przyznają się do tego co wierzymy natomiast jeszcze raz chcę zaznaczyć, że jeżeli tutaj mamy do czynienia z sytuacją, w której próbujemy zestawić, a Romney i naukę religii, ale religioznawstwo no to to będzie jakieś napięcie dlatego ja uważam, że być może lepiej by było, gdyby w szkole jeśli religia, bo jest też pytanie otwarte to wcale nie nie uważam że, że to znak, jaki wykuwa miasto zamknie też religia ma miejsce w systemie nauczania w Polskiej szkole to być może także nie powinno być taki przedmiot jak filozofia inna przeżyć dzisiaj sobie nie jestem w stanie wyobrazić, ale być może tak będzie, że będzie też taki przedmiot jak nauka o religiach czy też religia zna stosuje się w ścisłym i ono będzie postępowało pewne treści winnym kontekście ja mam nadzieje tak to było za moich czasów krótko ucina maleje mam za sobą 2 lata także prowadzenia lekcji religii katolickiej w liceum ewangelickim zresztą kiedyś pani mówiłem i miałem wrażenie, że nie było sytuacji takiej, gdzie moja lekcja moje prowadzony przeze mnie moje lekcje i ich treści pytamy podawane w Pune kogokolwiek do trenowały one przedstawiały bardzo określony punkt widzenia ci ludzie mieli szansę wtedy w tym społecznym liceum ewangelickim szansę korzystania też jest innych ofert w zakresie choćby nawet w jej nauki religii tak, ale w Alejach bloga zrozumieć, o czym ksiądz księdza trudni się zgodzić na bardzo upraszczając można innym religioznawstwo dla katolików niż na etykę niewiele osób ja uważam, że religioznawstwo czystego u nas nie będzie znaczył łatwiej osiągnąć pewien wykład z zakresu etyki, bo wydaje mi się, że rzecz, że zawsze w tym już zawsze będzie taki moment, w którym trzeba będzie się też określić wobec pewnych tych systemów religijnych które, które są, które funkcjonują, które wybieramy bodźcem zawsze tak profesorowi profesorze będzie czy nie będzie czy jest możliwe czy nie możliwe jest prawdziwe religioznawstwo w Polskiej szkole w tym częściej widzimy PiS-owskiej w pisowskiej Rzeczpospolitej ludowej nie jest możliwe ani nauczanie filozofii ani neutralne, jeżeli tylko ja ostrzegam przepraszam bardzo czy PiS nie jest jawnie ludowy obiekt będzie się upierał, że wprawdzie minęło tylko 3 miesiące, ale już mniej więcej o częściowo jest odbudowany PRL swoich podstawowych struktura w sztok pisarzowi zupełnie otwarcie sztuk dziedziczy jak my mentalnie moralnie to epoka w, a więc oczywiście w 2 pisowski Rzeczpospolitej ludowej absolutnie niemożliwe, żeby wykładany w sposób wolny od filozofii, a w tym etyka, która nie byłaby indoktrynacji moralną religijną nie jest też możliwe, żeby uczono religioznawstwa w sposób wolny co znaczy taki, żeby się uczniowie po tym kursie zrozumieli, że równie jak PE jak i jak w Grecji piją wino to co to nie są po to, są poganami, a jak piją Żydzi w Biblii to są święci w Ziaja ZG złe, że mamy nie po prostu folią nie mamy wyjścia musimy walczyć z powodu oto, żeby tak jak walczymy od dziesiątek lat, że bez żadnych manipulacji ukrytych zamiarów wreszcie filozofia i parę innych przedmiotów wróciły do szkoły w, a jeśli chodzi o informację o religii to jest to jest jakaś szansa, że mądrzy nauczyciele będą informować nie tylko o w religii greckiej pod pretekstem, że to już jest nieszkodliwe, bo ludzcy rozumieją, że to bajki, ale będą też poinformować o mitologii, ale i kulturowym otoczeniu głów innych wyznań w tym również tak ważnego wyznania chrześcijańskiego ale, ale to jest kwestia odwagi nauczycieli oczyści kościół nie życzy sobie, żeby ktoś nad in wchodził w paradę i mówił coś religii katolickiej będzie się przed tym broniła odważni nauczyciele mogą to zrobić w rzucie im w tym wszystkim nauczycielom od dalszych 2 adres co do pomocy ze strony władz pisowskich w w tym, aby jakikolwiek przestrzeń świecka czy wolności intelektualnej niekontrolowanej przez władze i kościół mogło się w szkole rozwijać to też jakiś kompletny absurd, o czym w ogóle mówimy dobrze to chciałbym, żebyśmy teraz rozmawiali z o tym co jeśli rzeczywiście będzie matura z religii, bo prawdopodobnie na to się zanosi się matura z ligi jest w ogóle możliwa i jaka może najpierw rząd z chorobą na pamięć i pamięta na pamięć, jakby jeśli chodzi o pilota z natury religii w szalupach, ale i te kilka lat temu w kilku diecezjach zarządu było pokłosiem problemy z poprzedniego rządu, chociaż już za czasów, bo pani minister Hall, ale był taki program pilotażowy w diecezji opolskiej i miała przeglądałem te zagadnienia, które mu były zagadnieniami przeznaczonymi do matury z religii mówię tu zresztą przed rozpoczęciem naszego programu panie redaktorze oceniłem, że to są leżak poziom tej wiedzy, którą trzeba było mieć, żeby dobrze zdać maturę trudzić na mniej więcej trzecim roku teologii to znaczy Katowice im bardziej szczegółowa to były to były zagadnienia z zakresu historii kościoła z zakresu teologii dogmatyki np. pamiętam, że tam było jak inne kwestie doktrynalne związana z dyskusją na temat dwoistości natury Chrystusa zakładającą nie tylko dużą wiedzę dogmatycznie ma także kontekst historyczny sobory chrześcijańskie pierwsze tak dalej, więc ja uważam, że to było naprawdę ten zakaz materiał był bardzo obszerny i bardzo nawet powiedziałbym szczegółowy i wymagający jeśli już mówimy o religii jest on Otóż Legia osobiście nie widzę jak i specjalnie potrzebne, ale jeśli to ona mogłabym spełniać tylko 1 jedyną funkcją mianowicie być takim przedmiotem kierunkowym dla tych, którzy później pójdą studiować teologię filozofię na wzrost nie wyobrażam sobie, żeby ktoś zdawał maturę z religii z jakiegokolwiek powodu nawet jeśli uważasz, że ten przedmiot po prostu jest w nim najlepszych i potem wybierał studia za olej jest z no w końcu wspólniczką teścia pół biedy Alfred jakiś inny techniczny czy jakiś pewne nowe rzeźby panie profesorze dwoistość natury Chrystusa o wolność światopoglądową uda się to nie to nie wprowadzić w naturze to nie moja sprawa kościół ma jest wolny po dzięki temu, że żyjemy w ustroju demokracji liberalnej kościół możemy śmiało swobodnie pełnić swoją misję może wydawać certyfikaty, jakie chce natomiast państwo polskie państwo wyda natomiast bessy proszę mi w zlote, ale państwo polskie nie ma prawa gromadzić informacji na temat wyznania swoich swoich obywateli w UE, jeżeli na dokumencie państwowym, jakim jest matura odbędzie się stopień z repliki będzie to bardzo silna wskazówka, że ta osoba jest wyznania rzymskokatolickiego w bądź innego, który zdawała maturę jeśli nie będzie takiego stopnia łączy to silna wskazówka, że jest osobą niewierzącą jest to dowód, ale silna wskazówka państwu nie wolno gromadzić takich na takich informacji nie wolno wymuszać na obywatelach tego, żeby dokumenty poświadczające wykształcenie zawierały informacji, na podstawie których z ogromnym prawdopodobieństwem można przypuszczać, że są wierzący czy nie to wszystko jest absolutnie niekonstytucyjnego poza tym piątka na maturze z religii załóżmy, że to będzie piątka stawiała absolwenta liceum w konkursie świadect w poprzedzających przyjęcie na studia oczywiście w lepszej sytuacji od tych, którzy by w tym 2 piątki, niemniej LKS Wójtowa jedno Bosman jest nagi niekoniecznie, bo średnia się i tak liczy również na różnych kierunkach studiów się liczy średnio należy ocena jury, ale i, ale rodzi obowiązku naliczenia, lecz my też szczególną, a ja bym chciał wojny szczegóły zawodem czy w ogóle można zdawać maturę z ligi będąc osobą niewierzącą teoretycznie tak bezmyślnie teoretycznie tak, ale nikt prawie tego dnia robić więcej dlatego ich matury stopień z matury z religii na świadectwie byłby tak jak powiedziałem z ogromnym prawdopodobieństwem wskazówką czy dana osoba zwierząt w oczy jak w związku z tym z ogromnym prawdopodobieństwem związku z tym jest to po prostu nie uległa zniszczeniu rozdzielono realizują, ale dzisiaj na czas, że zdarza, ale dzisiaj synowa będzie dzisiaj mamy sytuację, gdzie można zaś zdarza pomyłka ani razu nie na czas się zdarza, że ktoś studiuje teologię, a jest osobą niewierzącą natomiast studiem jest nauka jak z naukową oraz panie prof. Przyjdź dzisiaj mamy sytuację taką, że ocena z przedmiotu religia znajduje się na świadectwie maturalnym, ale nie jako przedmiot kierunkowy jako zlecenia jest 1 z, a z pewnością ogólny nie jest nosił obecności religii w szkole bal Lu strony nielegalności 18 do lewa pomoc potwierdzono, że bus zdarza, ale chyba ksiądz nie powie, że nie ma brutalnego przymusu religijnego w stosunku do dzieci w przedszkolu przepraszam jestem ojcem dziecka, w których muszę, bo ulegałem przy tym przymusowi religijnemu, jeżeli dziecko się nie posyła na lekcje religii w przedszkolu jest ono karane wyrzucane do innego do innych tak karane wyprowadzone do innej sali z 1 000 000 ludzi, którzy odważą się nie, bo zrobił, ale woleliby jednak, że są zmuszeni do ich czyszczenia są zmuszeni do posyłania ich ogólna MF przykładem tego proszę mnie, że to jest nieprawda, bo to nie obrażaj się pan powiedzieć wyznaniowe złożone zażalenie konsekwentnie wyważenia jeżdżą określi zapytam, bo mówi pan oczywiście o tym, przy muszę to dla mnie zrozumiałe też wielu rodziców w tej sytuacji domagało się właśnie alternatywy, a z drugiej strony mówi pan, że ta realna alternatywa tylko wzmacnia religie Żyd oczywiście Noto jak wybrnąć z tej grupy z tego portalu każdy niech płaci PRL za swoją indoktrynacja swojego światopoglądu swoich środków i organizuje to sam Jasień domaga lekcji światopoglądu ateistycznego, choć jestem ateistą ani w przedszkolu ani w liceum nigdy w życiu nie przyjąłbym państwowych pieniędzy na krzewienie swojego światopoglądu jest coś takiego jak zespół wartości państwowych doktryna etyczna państwo zapisano w konstytucji równość wolność transparencji praworządność niedyskryminowanie to jest etyka państwa, a nie po pan Bóg świętość życia et Cetera to jest, dokąd mam konstytucja gwarantuje nam neutralność światopoglądową państwa płacenie za religię w szkole jest oczywistym pogwałceniem tej konstytucyjnej zasady tak jak pogwałceniem tej zasady zasady wolności religijnej suwerenności państwa polskiego złożono w konstytucji obietnica, że będzie swe stolicą Apostolską zawarty konkordat, czyli system całe cały spis przywilejów ani grosza żołądki paneli porządek polityczny prawny z porządkiem o charakterze duchowym religijnym na kościół sobie załatwia, bo kontrola nie załatwi sobie, bo do tego jest 2 podmioty prawa Międzynarodowego podjęły decyzję o po takim ani innym dokumencie jakoś Rosji nie ma w Polskiej konstytucji Niemiec prawda, bo byłoby to sprzeczne z suwerennością Polski jako walka jest, że bardzo muszę pana zaskoczyć jest przecież jest przecież umowa będziemy w tym roku obchodzi dwudziestopięciolecie traktatu o dobrym sąsiedztwie Polski Niemiec zostali oni są i co jest konstytucja Polska nakazuje zawieranie traktatów z Niemcami jest jakiś inny obraz państwa jest za wymienione na polskiej konstytucji, ale czy Chinach zgodne z równością wszystkich wyznań korzyść akcji nie ma konstytucji Watykanu na różnych podmiotów jest stolica Apostolska, a najgorzej jest o co mu teraz mówimy o koronę czemu ma jedno 0 i mówiono nam się w zeznaniu prognozuje pan księdza chciałam zapytać się, bo pan profesor zwrócił jednoznacznie do tematu rzeczywiście finansowania lekcji religii z budżetu państwa jak rozumiem wykluczył tę możliwość ostatecznie ze mną co ksiądz macha wydają się, że tutaj ta historia ma swoich długów, bo paradoksalnie znowu w kwestiach prawnych to znaczy przypomnę, że przez pierwsze 7 lat czy 6 lat nauka religii za naukę religii nie pobierali duchowni pieniędzy, po czym ta sprawa została notabene zarządów SLD czy było ciekawiej prasy sprawa została uregulowana na jakiej na, jakiej zasadzie na zasadzie odwołać się do prawa pracy również płaciliśmy kokosy nie ma prawa płacić za po swoim pracowniku jeśli były one, że można co jest zatrudniony w szkole gosposie zatrudniane przez kościół to niech kościół płaci nie różnimy głupców, którzy nie rośnie o dochodzie per chodzi o to, że księża powinno być spłacenie przez kościół niech pani prezes Sokoła nie mamy wziąć urlop ten ma już od innych baz innym przed prawną winno to zrobili coś proszę pani Iwonie redaktor prawda jest też tak, że to nie jest być może popularne albumy szczerze czy rodzicom wygodniej jest rodzicom, którzy płacą podatki w tym kraju wygodniej jest jeśli dziecko ma lekcje religii w szkole i ten problem religijnego wykształcenia wychowania jak to nazwiemy jest łóżeczko przerzucony nie tylko jest na ich barkach, ale jesteśmy przerzucony na szkoły Anna edukacji tak chory edukacja przez Jazz z naszych podatków ona nie jest czymś co jest jakąś premią czy też jakimś nagrodą, którą dostajemy od państwa, więc ja uważam, że tak jak ja np. płacę podatki i nie korzystamy są specjalnie z przyczyn oraz przedszkola czy też ze szkoły proszę mi wierzyć jeśli ktoś wątpi to mogę to zrobić jakiś tam w sposób, który z udowodnić to chory nie mam nic nie znaczy naprawdę nie mam żadnego panie profesorze żadnych zasad z Legią zostały znalezione 1 zlotemu, a LG jeszcze raz byłoby czymś potwornym, gdyby państwo polskie sponsorował zmuszało katolików do tego, żeby ułożyli na lekcje światopoglądu ateistycznego w szkole to działa absurd, ale nie ma stroju jest na niemal nie powinno być z tego samego powodu lekcji religii, ale są branże Google, a bardzo dobrze z co nie zmienia faktu, że polskie państwo jest neutralne światopoglądowo i nie ma prawa faworyzować ateizmu judaizmu katolicyzmu nie ma do tego prawa nie ma też prawa wobec tego sponsorować działalności religijnej skoro twierdzi, że nie wie czy istnieje Bóg nie wie, która religia jest prawdziwa jest w tej sprawie neutralny, choć oczywiście rozmawialiśmy nawet gdyby to się odbyć na wyraźne życzenie większości np. wyborców nie każdy wynik referendum większość bardzo chętnie gwałci prawa mniejszości konstytucja oczywiście, że większość może obalić demokrację co się właśnie teraz dzieje, a nie większość tylko w te 18 czy 19 proc społeczeństwa, które głosowało za blisko 100 wygrali wybory trudno o wygrane wybory co nie znaczy, że mają prawo łamać po stronie śmierci niszczyć demokrację trzeba tego prawa nie mają trzeba było znakuje się postarać ja się bardzo stara mogę to jego nogi urwało, ale mówię to jako człowiek, który jest rozczarowany wynikami wyborów i tak bardzo proszę się w ogóle nie przyczynił do tego absolutnie w ogóle nie popiera opisuje handel biskupowi Anzelm zapoznali się zaraz rozlega się Going Home dziękuję bardzo myślę, że dziękuje dotknęliśmy 2 fundamentów tego sporu, który nie rozstrzygniemy, bo jak rozumiem są to właśnie paradoksalnie rozstrzyga to trochę wynik wyborczy, bo taka jest prawda ten ktoś zarządza oświatą ten ma prawo też wprowadzać takie nie inne rozwiązania prawne czy tobym się nie zgodziła, bo jednak te rozwiązania prawne muszą się opierać na jakim się wynegocjowanym, choć oczywiście wanny ani w kongresie konstytucyjnym, a tak się nie dzieje no ale już bym w to nie wchodziła jak te 2 fundamenty widzę w tym, że rynny kościół się niechętnie jednak zgodzić na religioznawstwo dla katolików ma ona filozoficznie zgódźmy oraz norm ja w ogóle nie minie równo, jakby mniej wydajni nie są niemal do końca naszych placówek jeśli sprawy mają swój Watykan zebrał kolekcję tych co ja mówię na potrzeby naszej dyskusji natomiast panowie się nie zgodzą oczywiście tutaj, by w złej sytuacji w wyrwy wobec stanowiska pana prof. Religi nie powinna być Wodiczko w szkole i wobec stanowiska księdza, że jeśli złożą broń drzewcową inni tak się rodziców jest zdanie pytał rzeczywiście zagłosowali tym, że jednak większość wycinali posłem no trudno takie jeszcze nikt nie znają nie pyta ja byłem zmuszony do tego powiem szczerze myślę, że pan z większym twardzielem jednak Paul nie podda się temu terrorowi katolickie nie nie oceniam, jako że pan w innych realiach nie jest jeszcze tak perfidnie, że wymuszać na dzieciach widzą błędy, ale ja jestem ja jestem w pewnym sensie pana sojusznikiem w dyskursie, a panu życzę, żeby miał pan dzieci zobaczą jak to jest raczej do tego zmuszała mieć kręgosłup, ale moralne rozdają moi bracia jakoś niespecjalnie widzę, żeby były specjalnie przyszłego ronda, że sprawa jest bardzo poważna niedługo będziemy mieli kolejny jej odcinek, bo jak wiemy jest zapowiadane spotkanie Episkopatu z rządem, na którym to być może zapadnie decyzja o tym czy wprowadzić religię na maturę czy nie przekonamy się o tym, zapewne w najbliższych dniach będziemy toczyć się naszą dyskusję dalej ja dziękuję bardzo za gorącą dyskusję prof. Jan Hartman z Krakowa do branż dzięki linii ksiądz Kazimierz Sowa z Warszawą też z Krakowa w pewnym sensie Ali, zwłaszcza że gra w Warszawie i pozdrawiam prof. Andrzej Zwiń «

Religia czy etyka. Fałszywy wybór? Dyskutują Sowa i Hartman (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - ALEKSANDRA PEZDA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Zapraszamy na wycieczkę po Europie. Nieważne czy spojrzycie w lewo czy w prawo, na pewno zobaczycie... inflację

Amerykanie nie ufają polskim służbą specjalnym?

Przegląd prasy ekonomicznej

"Aby sytuacja dzieci w Polsce przeszła przemianę, musi zmienić się podejście społeczne"

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL