Historia Jane Goodall

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dzień dobry państwu Ewa Podolska właściwie to już należałoby powiedzieć dobry wieczór, by państwa in tydzień temu na okładce wysokich obcasów było zdjęcie dyngus DM starsza pani kresowa starsza pani przytula do siebie lub on też do nich przytula rozumiem, że w małego szympansa wywiadz życzeń Google przeprowadziła Paulina Reiter i mogą państwo ten wywiad przeczytać na stronie wysokich obcasów, a ja chciałem dzisiaj porozmawiać o dzień Google o tym co zrobiła co Rozwiń » znaczy jeśli idzie o dokonanie naukowe to czym się zajmowała i w jaki sposób, a moim gościem jest pan prof. Wojciech Pisula dobrej wierze wieczór psycholog w porównawczym Polska Akademia Nauk, a także interdyscyplinarne centrum badań zachowania się ludzi i zwierząt bardzo jest adekwatna nazwa, gdyż jak wiemy o dzień gorzej, gdy oczy, że do pana też być ani nic mi tanie mówi to nazwisko nic co to w ogóle je w budynku tym co pan po lekcjach no bez wątpienia należałoby zacząć od tego, że wspaniały człowiek, że to była niezwykła osoba, która poświęciła jest dość, że jest to wtedy jasne, ale wiek patrzę w przeszłość no bo do dokonania na już mają parę lat, która całe swoje życie zorganizowała ich zorientowała wokół swojej pracy pasji w zasadzie to co nie było praca to to to co narobiła było misją ona odnalazła swoje powołanie jest to chciałbym unikać w miarę możliwości takich pojęć metafizycznych, ale ona rzeczywiście poświęciła całe swoje życie realizacji celów związanych ze ochroną najpierw szympansów potem bardzo to ładnie rozszerzyła na całą w zasadzie Biosphere na inne zwierzęta no wiemy, że współcześnie dużo komentuje mówi o ludziach i to wszystko ma taki trochę misyjne właśnie charakter, więc zacząłbym od tego, że była wybitną osobą to znaczy to był niezwykły człowiek jest niezwykły człowiek i taka osoba, która powinna nas zainteresować powinniśmy chcieć się czegoś dowiedzieć się w ja mam ze sobą książkę lekką książkę, którą kiedyś zakręt jest na egzemplarz czytała siedemdziesiąty czwarty rok wydał PWN dna Lemigo Dell w cieniu od człowieka, gdy dotyka problemów debata etyka piękna seria dźwięk na serial tak w w Polsce wyrosło też jej zabójcy bez winy i jutro od klucza i tak właśnie te ekipy same tytuły fryzurka zaś tylko w oczach nie pamiętam ja zapytam ten krótki bilans bramek później, a rano przez tę książkę, którą pan pokazałam i bardzo duże zaskoczenie, bo w tym wypadku węglem o roślinach razem czerwone to właśnie rozwoju, w którym na dzień woda zaczyna troszeczkę filozofować kontrolę, ale to tak powiedział taka noc wyje nad tylną, gdy tylko 1 z nową filozofią też może być wysokiej jakości i troskę amatorska tynku dole jest to troska motorem w tym w swoim filozof chowaniu, ale to jest w zachowaniu bardzo piękne, więc o to nie będę mu ona się WB jawi jako taka obrończyni przyrody no właśnie z rosnącą liczbą wiało aż 8 marzec 2 przed naporem szeroko pojętego pointy od postępu cywilizacji inwestycji zachęcamy państwa mogę mogę, więc rynki te bez ładu wyraźnie powiedzieć to jest lęk model współpracy jak Richard son mądrość i cuda świata roślin wydało wydawnictwo marginesy mamy dla państwa kilka egzemplarzy, ale ci, którzy chcą przeczytać wcześniejsze książki, które dotyczą tego za chwilę będziemy rozmawiać to tak Legia jest chyba tylko do bibliotek biblioteka w nam zostaje w warto przypomnieć los płaczą, że biblioteki ciągle istnieją warto z nich korzysta właśnie poszłam pod książkę w Rybniku i tam była w magazynie in wyciągnięto z magazynu ciekawa jestem, kiedy ostatni raz ktoś ją miał w ręce, ale może zaczniemy na pokolenie, bo przecież co ja jak dorosły w ogóle do tego, że dwudziestokilkuletni dziewczyna jedzie do Afryki staje się badaczką szympansów też jest dosyć też inni niezwykłe urodziła się w 3004 . roku, gdy wybucha wojna ojciec idzie na wojnę, a matki, ale z 2 córkami dzień i drut przenosi się na prowincję byśmy powiedzieli do swoich sióstr list do swojej matki wszyscy mieszkają w takim Wiktoria niskim domu w domu zwanym po polsku przytłacza brzozy trzeba być pod brzozami, bo rosły tam 3 piękne brzozy czy gdzieś Bóg, który był miejscem takim specjalnym dla dzielnic wspinała się i spędzała tam długie godziny w tym pięknie opisuje taki ten tajemniczy ogród dzieciństwa to swoje i z in liczne mimo wojny głodu ciężkiej sytuacji nawet w którejś z tych książek z jakże, by dorobić i pracowała przez zbieranie ziemniaków jest była ciut starsza małe co im się tam udawało jej w ziemi ziemia była kwaśna ogród był w zacienionym właśnie nazwy drzewa 10 minut ocena Dolcanu tylko dziedziny miała psa znalazcy z tym chodziła po klifach nad tą piaszczystą plażą celnym od dziecka pasjonowały ją interesować się przyrodę i wzbudzać ciekawość mnie jej matka, po które kupowali książki w antykwariacie 1 z tych książek przeczytała historię Tarzana, który zakochał się w dzień jak ona teraz mówić często, ale bardzo przeżyłam, bo to nie w tej Denis się zakochał ona miała i tutaj na tej okładce prowadziła taki notatnik przyrodnika nie wiem czy pan ten czy pan wie rysowała rośliny, gdy wychodziła zbierała je oblał siedzi pan 1 dane 1006. 40 piąty rok prawda moi nad notatnik lub czeladnika, a po tym, razem siostrom i 2 przyjaciółkami to za przydział na wakacje właśnie ona narzuciła HR zwróciła im coś miało być członkiem klubu aligatora w i miał wydawał gazetkę aligator dziś głównie Dave Golding zagrody gazetki mówi wszystko się rozpadło, bo tylko Dody, przynosząc zmusiła do pozostałych z inicjały z niesamowitym wielką rolę też odgrywa, iż powiedziała matka, która i mówiła wspierałem zawsze w trudnych chwilach i LO w złej zawsze żyli naprawdę czegoś pragniesz to będzie musiał na to ciężko zapracować wykorzystaj każdą okazję nie poddawaj się w i ona nie miała pieniędzy, by na studia, bo tak kiwa głową, gdyż w 2 dodać swój los skojarzy, że od pani Doda to świetnie opisała pewien niezwykły URE istotne taki element rozwojowy no w życiu cień mianowicie my mu trochę jest literatury na temat tego od na temat losów dzieci w wielkiej Brytanii, które były obiektem takiej operacji dośrodkowania to na stosie odbywało na różnych poziomach, ale wiemy, że generalnie dzieci z dużych miast Wielkiej Brytanii tam bez lakierowania i KGHM Brytyjczycy to niezwykle planowej konsekwentnie robili to też jest ich związku z tym te dzieci były wyrywane ze swoich środowisk przerzucone do innych miejsc to było bardzo trudna sytuacja z psychologicznego punktu widzenia różnie to przychodził to trochę dramatu też się przy tej okazji wydawał zdarzało, a tutaj mamy inny piękny przykład pewnych wielkich zdolności adaptacyjnych pełnej koncentracji na takim źródłem stymulacji, który był dostępny to przyroda stała się bardzo takim silnym bodźcem rozwojowym dla ne dadzą im ono dostrzegło te rozmaite źródła stymulacji informacji, które można z tej przyrody wydobyć i to zorganizowało fenomenalnie i rozwój to jest bardzo pięknie bardzo bardzo piękny przykład no ale zgodzi się pan baby wyznał, że z dodatkowymi taką matkę, która jeśli dziecko przynosi dżdżownice do łóżka kładzie Amerykanin mówi o ich listę chętnych robaki prawda go tłumaczy małej Deyny słuchaj to nie jest miejsce one potrzebują ziemi Onetu umrą i pomaga dziecko jest po euro lub większym optymistą widać, że tak ZUS może sporo takich osób młodych zamożnych matek żyje znalazłoby się w UE w naszym otoczeniu, chociaż rzeczywiście to nasza cywilizacja rozwinęła się bardzo mocno w kierunku pielęgnacji rzeczy w związku z tym ten temat rzeczy, które już dzieje, gdzie się, że gdzieś się odzywa, ale oczywiście ma pani rację ma przyjemnie się do tego, by tego tak jak ZUS, by zbagatelizować mianowicie to wielkie wsparcie, które rodzina otrzymała, a przede wszystkim podać psychologicznego punktu widzenia należy podkreślić to budowanie poczucia własnej wartości przeciętne Ada to utwierdza mnie wręcz, że jeśli zechcesz to może aż 4 po pierwsze, dno, a w radiu TOK FM jest troska o takim radiem feministycznym ja myślę, że to samo w sobie tutaj zasługuje na to, żeby jakoś się na tym zatrzymać prawda mamy tutaj do czynienia z kobietą, która tej przyszłej kobiecie swojej córce przekazuje taką głęboką wiarę siebie to poczucie mocy poczucie sprawstwa to, że jeśli zechcesz będzie działać w tym kierunku to osiągnie swoje cele to myślę, że bardzo pięknie opisanej i bardzo pouczający, gdy przeczytam fragmencik, kiedy do góry mówi o osobie w jestem tym kim jestem przynajmniej po części za sprawą genetyki i odziedziczyłam kondycję po ojcu jakimś innym sposobem dałabym rady nadążyć za moim szalonym harmonogramem przez 300 dni w roku rzecz zdradzę mówi od teraz obecny styl życia przypomnimy masz niż 2 lata dając wykłady na całym świecie ana dodatek znaleźć energię, by zgromadzić wiadomości na temat świata roślin i napisać książkę, ale dar opowiadania historii otrzymałam od walizki ich przodków od strony matki, a w każdym razie tak mi mówiono wiele co jednak nie wszystko ważną rolę w kształtowaniu mnie odegrał z pewnością środowiska i wychowanie moje przeżycia dzieciństwa Brzoza w, a także mieszanka wspaniałych osobowości składających się najbliższą rodzinę wywarł ogromny wpływ na to kim jestem jako osoba dorosła moja babcia jej córka uwielbiał pracę w ogrodzie moja matka wan była pisarką a kiedy moje szkolne wypracowanie wracały określone na czerwono z powodu fatalnej fotografii charakteru pisma ona powiedziała mi, że liczy, że treść i kazała mi czytać na głos przed rodziną mój błyskotliwe wójt, który przyjeżdżał do domu większość weekendów rozdartego wojną Londynu zawsze zachęcał mnie, żebym przekraczała własne granice jeszcze raz ty mój stały towarzysz wędrówek po klifach i wąwozach mój ukochany Bóg zawsze, gdy wracam do domu staram się posilić przy nim w ciszy poczuć energię pod jego koro złości mieście pozazdrościć James Goodall, że to miejsce istnieje ciągle w VAT i one tam Magdzie wrócić siostra Eleni i wnuki dzieci jej siostry i wnuki i to miejsce, w którym jak mówili jestem tam, gdy on nie dbają wracam do swoich korzeni i dzięki temu mogłam się coś napisać książkę do rzadkości tak zdarza czy może wrócić do Londynu właśnie te są niezwykle piękny przykład pokazujący, że to takie dziedzictwo kulturowe brane z rodziny są z tego szerokiego układu rodzinnego może być niezwykłym potencjałem właśnie rozwojowy to znaczy, że może być taki źródłem takiego poczucia mocy sprawstwa tej wiary w to że, że mogą osiągać swoje cele MEN tym, że to samo w sobie niezależną od przedmiotu działalności dziękowali jest warte zainteresowania i to co może stanowić przedmiot naprawdę ciekawych analiz czy państwa rozmawia MOL dzień Gudel badacz z fantastycznym człowieku w obrończyni przyrody w możecie państwo dać bardzo ciekawy wywiad Pauliny Reiter na stronie wysokich obcasów moim gościem jest pan prof. Wojciech Gumny Pisula, aby za chwilę wróci na naszych pismach przez państwa nasz program jest programem na żywo, jeżeli macie państwo może jakieś pytania chcecie z nami porozmawiać to proponuje, by zrobić w ostatniej części w naszego programu my tak bardzo się na dzieciństwo w rzędzie godzą Ano właśnie idźmy dalej odzież, jakie ważne i CCI dało jako siły dało i wiary ideał w w to co robiła w, a potrzebowała dużo siły w możecie państwo, gdy weźmie się do ręki, gdy książki, w których opisuje w swoje życie w Afryce się sami o tym, przekonać tak czy owak ona postanowiła cofnąć dziewczynkom, że pojedzie do Afryki będzie obserwowała dzikie zwierzęta będzie pisać książki to oczywiście wydawało się być zaraz po co prawda powojnie to koniec lat czterdziestych 50 latach w ogóle niewykonalne on nie miał w dodatku rodzina nie miała pieniędzy, bo ona poszła na studia Noska na na biologii i zaczęła pracować jako sekretarka lekko trącą tak, ale czas był dobry no i tym zająć się, że były to lata bardzo intensywnego rozwoju badań cytologicznych badania o Lorenc sad Dragana był już dosyć znane to była też to była taka dekada to były takie lata, gdzie bardzo dużo się w tej sprawie mówi wolna od lata pięćdziesiąte Donieck druga końcówka druga połowa 53 lata powojenne pierwsze 1520 zlotemu po zakończeniu drugiej wojny światowej to były bardzo ciekawe lata pod względem poznawania zachowania się zwierząt potem to jeszcze wszystko przyśpieszyło co było związane z pewnym dramatem afrykański mianowicie, by młode Republiki afrykańskie, odzyskując co 2 alei niepodległości w latach sześćdziesiątych siedemdziesiątych rozpoczynała niezwykle rabunkową politykę środowiska naturalnego i świat Zachodu mógł jedynie patrzeć albo uczestniczyć w tym rabunku albo patrzeć no co robią co robił środowiska Uniwersyteckiego getta można było wysyłać ekipy badawcze jak i wtedy się to rzeczywiście za dział Klima był dobry do tego jej wiele sukcesów ten kontekst takie ogólne kulturowe naukowe w afrykańskiej był troskę elementem sprzyjającym nie mówię tego oto, żeby umniejszyć jego zasługi jej osobiste jej determinacji w tym w coś takiego dzieje pracuje tydzień jako sekretarka ma koleżankę koleżanka przenosi się wraz z całą rodziną nękanie zaprasza na wakacje, gdy nie stać na to by kupić bilet pracuję przez kilka miesięcy jako kelnerka dorabia dodatkowo wieczorami na jej do tej kieszeni płynie upłynie pewnie ta wtedy nie tam by nie obciążać tej rodziny pracy w jakimś biurze i ktoś mówi powinna pani poznać pewnego człowieka i pojawia się człowiek, który odgrywa wielką rolę w jej życiu mianowicie profesora szlaki, a czynnikiem nie wiem jak kolonię czy wtedy odda antropolog ne antropolog ewolucyjny no, czego wielkich zasług, ale no i naszej wiedzy na temat ewolucji biologicznej człowieka, na który dostrzegł pewne jest niezagospodarowany obszar mianowicie, o ile kości się nieźle przechowują, a my już z perspektywy dzisiejszej wiemy, że w tych kościołach i innych szczątkach czasami może przejmować się także dna, które my współcześnie możemy możemy próbować odczytać w tamtych czasach było też niemożliwe w natomiast on dostrzegał to, że no, ale nie ulega utrwaleniu w żadnych z pokładów zachowanie się tych istot, które próbujemy odtworzyć na podstawie kości i rodzi się powoli idea badań porównawczych mówi badań porównawczych, czyli takich badań, w których z badaczy, starając się porównać celowo dobrane do celów tych porównań zwierzęta istoty tak będziemy tak może to określimy, gdzie w tych porównaniach będziemy mogli np. podobieństwa różnice w zachowaniu przypisać jakieś zmiany to jest bardzo trudna sprawa od razu to, dlatego że człowiek się o odbijało z tego problemu przez dobre stulecia takim pierwszym etapem takiego takich entuzjastycznych badań porównawczych to było drogową połowa dziewiętnastego wieku, kiedy wszyscy zachłyśnięci teorią ewolucji biologicznej doszukiwali się podobieńst w między zachowaniem się człowieka i zwierząt nie ja my możemy to zaobserwować u siebie do dzisiaj jak i tu w parku tłumaczymy dzieciom n p . dlaczego zachowanie ptaka wiszącego gniazdo to co mówimy mówimy, że ptaszek buduje domek w Rodamco w tym roku będzie miało ono będzie miał dzieci, a no i jak porównamy funkcję biologiczną domu ludzkiego i ptasiego gniazda czasami technologie, bo co prawda Intra kodować Intercontinental stos inaczej zbudowany niż ptasie gniazdo, ale szałas 2 zlotego z gliny budują w stoczył się domaga się okaże technologia też bywał podobno jak małe podobieństwo funkcji biologicznych takiego zachowania podobieństwo formy technologii to może się pojawić przypuszczenie o podobieństwie procesu psychicznego, który leży u podsta w tego zachowuje i w tym dla tej drugiej połowy dziewiętnastego wieku do pojawiła się w ramach tzw. zoo psychologii tako taka ścieżka badań porównawczych, która potem został dosyć ośmieszona to znaczy wytknięto tym badaczom tak naiwny antropomorficzne macie przypisywanie ludzkich cech zwierzętom i po odpowiedział na to był to łata koło Żnina chłodna nauka pierwszej połowy dwudziestego wieku, z którą zderzyła się dzień w tedy, kiedy pojawiła się idea tych badań porównawczych ona wielokrotnie w swoich wypowiedziach mówi o tym, że to były takie czasy, że zwierzętom nie przypisywało się emocji nie stawił się, że mają umysły osobowości, a no to jest odzwierciedleniem pewnego języka nauki, który starał się unikać właśnie takich Kontro pomoc w licznych naiwnych porównań to nie jest tak, że nie byli wtedy badacze całkowicie gotowi na przyjęcie tego typu pojęć w nauce, ale pewna konwencja o do epoki język danej epoki no w zasadzie nie operował takimi pojęciami, więc zaraz porozmawiamy o tym, o tym właśnie co jest zarzucono, ale najpier w powie złego się w znalazło w miejscu, w którym mogą badać szympansy nad brzegiem Łyny słynnego jeziora Tanganika Otóż czy trafia na PL tam rozmawia z innej robić w Nairobi Luli i dzikiej oni wówczas kuratorem muzeum historii naturalnej robi pełny egzamin długo rozmawia i znajduje w tej dziewczynie Demjan 23 lata i tylko żona ma dużą wiedzę przyrodniczą mona mówi, że jeżeli masy czytała po volvo, bo wieczorami do swojej pracy muzeum historii naturalnej w Londynie tak dalej ale gdy widzi taką pasję i ich w jego pojęciu to, że ona nie ma tego one tak o tym, teraz mówi oczywiście z perspektywy może też nie miał tego wykształcenia prawda tylko miał taki świeży umysł otwarty i zawziętości determinacji i pasji i oni prób to była wartość Ion nie proponuje, by stała się jego asystentką, a następnie razem on i jego żona i jeszcze 1 Brytyjka i ona wyjeżdżają wyjeżdżają na badania psychologiczne, ale po prostu ciężko tam fizycznie wydobywa kawałki kości bardziej nawet paleontologii, ale ontologiczny tak, ale ontologiczny jej i kiedy kończą się do badania dna rozmawiają oczywiście spotyka tam też zwierzęta dzikie wykończyli te badania to on daje propozycje, by zaczęła obserwować zwierzęta podobne do nas, czyli szympansy, ale toczone są pieniądze na te badania IBR on jedzie do Anglii na te z VAT wraca do Anglii poszuka pieniędzy i znajduje pełne Amerykanin, który produkował narzędzia etc zajęło prymitywnymi narzędziami do ludzi stąd kilka indeks był daje pieniądze na 6 miesięcy, by nie dzień mogła Nelly zostać na wzgórzach właśnie jak się nazywasz, skąd tak go we i prowadzi badanie, ale protektorat brytyjski w Zambrowie urzędnicy mówią no ale chwileczkę nie dziewczyna nie naukowiec z zagranicy Musk oddanie miastu nie zrobionych jest niemożliwe on w on wykonuje swoją pracę, czyli dzikiej, jakby urabia prawda władze w i okazuje się, że na dostanie zgody, ale w Muszyńskim pojechać i tutaj znowu wrócimy do tej niesamowitej osoby jej matki matka deklaruje, że przyjedzie do Afryki i razem z Dave 500 aut 4 do 6 miesięcy no i rzeczywiście tak jest nawet na 1 ze zdjęć jest matka jak jest ona tam jego funkcje medyczną trochę pełniła, bo przychodzili do niej w prawda tubylcy był niezbyt apteczkę miała i matka jedzie i wspierają niesamowicie na duchu, dlatego że GM przeżywa w rozczarowanie, bo uchodzi za symbol sami do nas dali się opisuje to co widzi, a Journey ciągle to nie jest coś takiego nie ma czegoś takiego co by co mogą określić o sztuce bardzo ważnego zobaczyłam no to jest ja myślę, że no pięknie opisała doświadczenie, które jest udziałem każdego z nas, kiedy nagle ni stąd ni zowąd przemierzamy dużo przestrzeni zatapia się winnej kulturze początkowo ludzie rozkład innej rasy są droższe są tacy sami o to musimy podjąć w tej kulturze musimy ochłonąć to środowisko różnymi zmysłami powiedzielibyśmy, że nie powinno do niej przetwarzać stymulację, zanim zaczniemy dostrzegać te niuanse to te szczegóły teraz te konteksty sytuacyjne, które decydują o tym, że dane zachowanie może być taka nie inaczej zinterpretowane no i groźne duży i futrzane stwory przymierzając tamte lasy inne potencjalnie niebezpieczne dla cień, a te są podziemia trochę szczęścia w po prostu jakiś był tutaj łut szczęścia jej w tym wszystkim sprzyjało my początkowo mógł być zupełnie nieczytelny dla dla dla dla niej jako obserwator tego życia i ne to nauka obserwacji no może być szły po równo trochę do nauki języka to znaczy nie chciałbym, żebyśmy tak zbyt dosłownie ten język tutaj zrozumieli ale, ale trzeba zobaczyć ogromną liczbę sytuacji wieki znalazły się te zwierzęta, żeby zacząć nadawać sensowne interpretacje tym w tym zachowaniem ten sam okrzyk może być zaproszeniem do zabawy może być realną groźbą no i kontekst tych tych gestów tych zawołań jest to niezwykle ważne i tego na pewno nie można zrobić jedno czytając instrukcję obsługi bądź będąc w towarzystwie szympansów przez tydzień od co się robi tygodniami miesiącami ona chodziła przemierzała kilometry z Bocianem zboczami prawda to były wąwozy zbocza i gdy napotykała taką grupę to po prostu się zatrzymywała Czyż nadała, by tak po prostu była takim niemym niemym innych obserwatorem i jej pełne pewnym takim paradoksem jest to, że była z siebie niezadowolona jest więcej sytuacji matkę zwyciężała i naprawdę zdarzyło się coś do kilka dni po wyjeździe matki bardzo długo, ponieważ wtedy zaobserwowała jak szympansy ożyły patyczka, którego wcześniej sobie wyczyściły z listków jako przyrządy do do wydobywania termitów tak no teraz co teraz to każde dziecko, które ogląda telewizję wiem, że zwierzęta posługują się narzędziami, ale wtedy co nie było takiej czy niektóre zwierzęta to nie do niektórych innych rozmówców, ale chorych na dno gdy, jakbyśmy tak statystykę to bardzo niewiele zwierząt pozbyła się narzędzia te są na filmach o w myśl, że to efekt w euro to jest efekt filmowców tak Dobre Miasto, ale bez wątpienia odkrycie było doniosłym ne bez wątpienia odkrycie było doniosłe w dla antropologów szczególnie to był to było wielkie wydarzenie dlatego, że to były czasy, kiedy dużo spekulowano na temat roli w rozwoju człowieka od ręki Schetyny i to by tej zdolności manipulacyjne i zastanawiano się często bardziej ten język czy bardziej ta ręka to by to była to byłaby to tu była bardzo bardzo interesująca debata może razem no to tutaj różne rzeczy się działo i to narzędzie to narzędzie no to wskazywało no taką oto możliwość, bo bynajmniej niepewność, ale taką możliwość, że oto dzieje się pewien proces mentalny właśnie dbanie o pewnym dadzą pewną, gdyby taką dramaturgię tym to odkrycie dodaje fakt, że dosyć dawno dowiedzieliśmy się konsolach w niewoli to był rok 191214 badania Wolfganga polegało na stacji badawczej na Teneryfie 1 stawiał szympansy wobec sytuacji rozwiązania problemu to on do sięgnięcia po przynęty banana który, który był poza zasięgiem ramion szympansów milioner tom początkowo próbowały użycia prostych narzędzi Kiko, a w końcu niektóre wpadały na taki pomysł na szkodę postawić skrzynie 1 na drugą i tam dojść, czyli my wiedzieliśmy o tym, że szympansy są do tego zdolne, ale kłopot polega na tym, że z lata dwudzieste trzydzieste czterdzieste były zdominowane w nauce przez ten odwrót od antropomorficznych i Senat wiele lat wytknęliśmy znało i gotowość do przyjęcia jako fakt naukowy tegoż niektóre zwierzęta mogą myśleć mogą rozumieć sytuację jaką, jakiej się znajdują re i początki tego to są takie odkrycie jak James Goodall i tak naprawdę dopiero na początku lat siedemdziesiątych dwudziestego wieku zaczyna się coś w tej sprawie zmienia czy skoro pan powiedział o DMC powyżej inflacji teraz wygląda, bo wtedy do nas publikowała pod pojazd dr go nikt nie powiem jak dokument był potrzebny, ale obawia, że nie będzie wiecznie, że nie zdobędzie pieniędzy na badania żona musi być samodzielnym badacze no to wtedy to też piękna postać co da to potwierdza to, że po to, niezwykle bardzo ważne to ona wtedy dostała zostało, a to wiaderko zimnej wody na głowę prawda uczłowieczyć Łaba nadała imiona pisała ich osobowościach o umysłach, które wylądują problem tegoż deszczu tych emocjach co przeżywa szczęście smutek strach i t d . jak te jak jak teraz jest czy nie jest tak źle zastanawiał czy w tej części Europy jednak po to, się za złe badaczom którzy, którzy użyli słowa od człowieka i czają zwierzęta w bardziej niż indziej Tosca pewnie przybyło nam odwagi w małym znaczeniu, że uznaliśmy, że wiedza także na temat neurofizjologii na temat funkcjonowania mózgu szczególnie mózgu ssaków ptaków posunęła się mocno do przodu, że oto istnieją takie obszary, gdzie ten poziom podobieństwo człowieka i innych zwierząt jest rzeczywiście bardzo dusz i pewnie należałoby różnicować bardzo mocno niektóre obszary sądzę, że nie jest duży poziom bezpieczeństwa możemy powiedzieć, że bardzo wiele tych wysoko zorganizowanych zwierząt cierpisz, czyli cierpi na tak znacznej mierze jak jak i robi to człowiek być może z innymi obszarami takimi jak rozumienie myślenie będzie gorzej przez państwa za chwilkę wrócimy na naszych spra w przez państwa 224444040 dni 41 taki opis ciekawe co do pan o nim powiedziałem my, kto samice taki 1 dominujący pozwana opisywała całą rodzinę tak na FP w wersji no w klinice w Wigan i rentowe i dzieci w piwnicy rurka i t d. niebawem maj sięgnął ręką do ręki w la nieznacznie za to bawić i palcami samica wkrótce zareagowała delikatnie, ściskając jego rękę to, kręcąc piątą odpychając, a po chwili zlecają ponownie ściskała po paru minutach maj Kusiak pochyli się nad solo i zaczynają maskotek wszyję pachę, a wreszcie, osłaniając Flinta 1 ręką, a drugą bronią się przed my Camp Celuloza czy łatwo się złapać i gdy sieć przy barze śmiechu po chwili nie mogą tego wytrzymać i toczą się ze śmiechu uszła zasięgu jego ręki matrona mając już tylko resztki zębów, bo tym wszystkim bardzo poruszona i wkrótce z tymi kolczastymi palcami zadziałała Scotta Majka zebra teraz z kolei Magda dużo śmiać ręką swoje ręce i sam ponownie zatrują Łask oddać takie zabawy no po to, słynny przekomarzania Och, to jest 1 z bardziej pasjonujących tematów w tej chwili mianowicie rolą Łoskot tego w budowaniu więzi społecznych w bok są zauważyć, że tam przyjemność osiągają zarówno ci, którzy są Łoskot dania dzika złość jest dla nich jest dokładnie ten, który własne potrzeby ma przyjemność pochodzącą ze sprawstwa natomiast łaskotanie, jeżeli zło Skotan umiejętnie no okazuje się także mostek dużo dużo frajdy, więc sens to jest 1 z takich aspektów wymiany społecznej mianowicie zrobić przyjemność partnerowi interakcji społecznej prawdopodobnie jest to jakaś wymiana w tym wszystkim można się spodziewać rewanżu w pewnych okolicznościach Alfons zauważyć to jest w tym kluczowym mianowicie nie dostarczamy czy nie chodzi o dostarczenie pożywienia niedostarczenie chodzi o dostarczenie ochrony chodzi o dostarczenie przyjemność to taką ważną rolę pełni scanii prawda tak przy czym whisky anonimu dodatkowym elementem jest, choć często o tym, zapominamy jednak dostarczenie sobie trochę tego białka zwierzęcego mianowicie rozlewiska, czyli te owady są bardzo często wzajemnie sobie jak w pewnym momencie dawać dosyć szybko Andrzej Gut, ale chciałaby zidentyfikować tylko kontakty w muzyce i obserwować bardziej, gdyż tam ważną rolę odegrał odgrywały banalnej ona po prostu je wabiła Crvena banalny co potem się zresztą przekształciło w sytuacji złom takie dokarmianie powstał wielki chaos powstało napięcie one przystały wędrować po po tych zboczach tylko z nieproporcjonalnie dużo czasu spędzał w obozie w poszukiwaniu bananów i potem musiał zejść cały proces takiego zwyczaju nie ale gdy np. jak blisko tam leki co bliskie, bo jak to wyglądało to życie jest taki opis całą starannością chowaliśmy wszystkie ubrania do metalowych kufrów przyczyn i pościel musieliśmy pieczołowicie składać każdego ranka kiedyś tuż po świcie usłyszałam bolesny jęk one jej matki, kiedy poszłam sprawdzić co się stało odkryłam, że David szympans zabrał jej ubranie półnaga siedziała na wózku i gorączkowo ciągnęła 1 nogawkę piżamy Davida Dodda siedział koło niej, trzymając rękę na kolanie pisał koniec drugi nogawki, kiedy wreszcie opanowałam śmiech przyniosłam banana i stanęłam z nim poza namiotem David, mimo iż mocno ciągnął za swoją część piżamy wreszcie zrezygnował i przy zastępstwie bananach ona w pewnym momencie pisze, że popełnili błędy w błąd tak bardzo zachęcają wręcz szympansy co szczególnie Flint zdobył właśnie syn flotylli Stali się pali się ze do kontaktu z z nimi, a co więcej, ponieważ dosłownie ona i jej mąż nie powiedzieliśmy o tych ważnych postaci, która National Society Geographic przysłało, czyli fotograf filmowiec zakochali się w sobie współpracowali zakochali się w sobie pobrali się Hugo van, ale WIG 30 lat byli małżeństwem mieli dziecko syna, który też z nimi tam zestaw przybywało znaczny czas od ZUS PL punkt dał mi wątek, a ona wydać na zgagę i jej mąż potrafił się przekomarza się wręcz Motoru no cóż on się z tymi młodymi samcami zdaliśmy sobie sprawę, że jeżeli któryś z nich sobie zdać sprawę ze swojej siły, a tak nie będziemy my tylko ktoś inny może się to bardzo źle skończyć to pewnie też bym był zarzut jest zarzut wobec dzień Google, że ona w zasadzie oswajała szympansy tak to i grała z ogniem oczywiście znaczy to z te wszystkie te sytuacje opisywane to są sytuacje, które potencjalnie grożą dramatem zarówno dramatem ludzkim, jakim dramatem szympansów biorących biorących udział w po tych sytuacjach w 2 to jest prawda natomiast ja zawsze w takich sytuacjach przywołuje inny przykład, który odbędzie tutaj dobrym dobrą ilustracją tego tego tego dylematu, przed którym stoimy zawsze halo halo kiedyś wychował rezusy odizolowane od matki dawał im matkę drucianą z butelką mleka bądź matkę pluszową, ale bez butelki mleka i odkrył, że one oczywiście te młode rezusy będą spędzały czas przytulone do tej kluczowej natomiast nakarmienie będą szły do tych dróg czarnej matki nie dzisiaj żadna komisja etyczna dnia w kościele nie zgodziła się na tego typu doświadczenia w PLH to były bardzo brutalny doświadczenie ale czego się dowiedzieliśmy podobnie z rynku do tego, żeby dzielić no dowiedzieliśmy się ważne jest, że Kondrat dodatek, że ważne jest także w rozwoju ssaka tak ważne jest do tych, a były to czasy, kiedy wszystko było sterylne prawda to na nowo moda amerykańska była taka, że prawda wszystko było wyczyszczone wykrok Malone prawda dystansował na kultura wychowanie dzieci ma dzieci natychmiast zabiera zabierane na porodówkach matkom do badania formuła pokazały to zwierzęta te badania, bo to były wczesne lata pięćdziesiąte to do 52 pierwsze drugi trzeciego ona trochę później, gdy opisuje to jak coś, ale z dzieckiem z załogą, ale zasada, jakby tego no rzucenia się w nieznane prowadzono chciała się zbliżyć do tych szympansów użyła no i środków, których my byśmy pewnie nie chcieli, żeby używała nagminnie pewnie był w tym jakiś błąd, ale zbliżyła się do nich, ale zbliżyła się do nich i z perspektywy czasu może o sobie mówić, że popełnia błąd, ale musiała go popełnić, żeby dzisiaj mogą mówić to był błąd jest wyrazem tego co pan mówi Karola w rolę dotyku, ale to bardzo wyraźnie opisuje zadaje takie pytanie, dlaczego pięcioletni szympans pozbawiony matki, które może już zjeść pożywienie normalny umiera ten szympans siedział z Wilka takich przypadków na pokazuję jak też różne sam temat Kijak z daje przykłady tego sól Linda aktor być może był matka była nadopiekuńczość potem zachowuje jak w jak były uległe następuje w jego zachowaniach i t d. i innych matek, które się nie przejmując, które inaczej traktuje mecz to efekt daje, bo przez lata obserwowała grupa de Cannes szympansów zresztą w w tej książce, którą ja mam czy jest sens prawda cały tutaj plany w taki rodzaj drzewa genealogicznego szympansy od 2 lat pochodziła z wi -fi z Wigan Fabian Welc, gdy samce i t d . i t d . w telewizyj ja odsyłam państwa do danych dotyczących rynku, do której się w u nas ukazały w, a innym panu za takie pytanie no dobrze żyli w jakie aspekty dzisiaj wielu szympansów mają największą wartość dla zrozumienia naszych zachowań, gdy Google nawet na końcu to wyliczona z gazem mechanizmy przemocy możemy badać, obserwując jak jest agresją prawda mówi metody wychowania dzieci i wręcz no z tą agresją to znana jest 1 z ciekawszych aspektów, dlatego że takim ogólnym wzorem słabszego zachowania u tych zwierząt, których występują więzi to jest taki wzór, gdzie te więzi są pielęgnowane przede wszystkim przez samice rodzą wiele gatunków ssaków tworzą się takie grupy samic, które to są one są ze sobą spokrewnione to są ciotki praw do muzyki one one tworzą trwałe więzi, a są co są raczej takie, gdzie stał zboku dochodzące Otóż u szympansów jest inna sytuacja tam ssące tworzą bardzo silne więzi, tworząc takie bandy i to jest takie dosyć ponure podobieństwo do zachowania się człowieka, gdzie zdaje się, że taka sankcja Wanda była być może 1 z pierwszych form organizacji społecznych i oczywiście funkcja takiej bandy jest dosyć ponura, bo ona się sprowadza do wyeliminowania innej bandy i uzyskania kontroli nad tyje grupą samic i terytorium, ale to rzeczywiście jest ciekawy taki wątek badań porównawczych tutaj tutaj tutaj, czego się dowiadujemy patrząc na na zachowanie szympansów, tym bardziej że o sukcesie takiej bandy inne decyduje nie wyłącznie brutalna siła, by poszczególnych członków, ale pewna spoistość tych grup, które realizowane inne niż ta polityka, która tam ich pielęgnowanie tych więzi które, które taką grupę tworzą i to pewnie było jedno zasług mniejszych odkryć rynku oddalona kiedyś tam w różnych momentach także o tym, o tym pisała, kiedy zaobserwowała też wyprawy bojowe praw do tej grupy seansów na terytoria innych szympansów no to taki mały czekały z zachowania naszego gatunku, który zaobserwowaliśmy też u szympansów to jest to 1 aspekt ten drugi, który pani poruszyła go ta więź matki może i dziecka to być może warto wspomnieć o takiej różnicy na miano wicie to suma wskazała wybitny japoński promotor LOK badać także szympansów są bardzo mocno czerpiący z dorobku czyni go do listy stacji bąbel z formułą taką hipotezę, że być może matki ludzkie ewoluowały jako trochę bardziej dystansowanie się bać mówi Otóż matka syn ponoszą w zasadzie jest cały czas fizycznym kontakcie ze swoim mottem wraz ze swoim dzieckiem zda on rzuca co przytulą albo świadomie wiedząc, skąd się leczy, ale i oddają NATO opisuje jak już na kilka miesięcy może jej córka się do nas zajęć może nawet cylindrowe zajęć, ale medale za loty do ZUS to surowa słuchało go zwrócił uwagę na to, że to w zasadzie utrudnia kontakt wzrokowy jak to dziecko jest cały czas przytulona do NATO, aby na grzbiecie potem znalazła w 2, a matka ludzka nie mogła tego dziecka cały czas nosić na konstrukcję, by czas nie pozwala musiało odkładać w związku z tym być może to zwiększa nieco dystansować szmatki ludzkiej sprawia, że ewoluuje kontakt wzrokowy w biurze kontakt wzrokowy staje się ważne, a on z kolei zdaje się był niezwykle silnym motorem ewolucji poznawczej emocjonalnej człowieka, więc tu natrafiamy np. na taki obszar, gdzie możemy dostrzec pewną istotną różnicę między nami szympansa co posolić, gdy ona, gdy piszę na końcu w jaki sposób badania nad Donbasem go przynieść pożytek ona mówi ludzie chorują na depresje i naukowcy mają nadzieję, że będą mogli wywoływać chorobę anemię choroby psychiczne u szympansów używać tych zwierząt dalszych eksperymentów w wodę były takie eksperymenty OMD funkcjonuje od, gdybyśmy teraz zabawili się w eksponowaniu baz danych naukowych i euro i szukali takie hasła jak oni Momo dorosłych będą prezenty znajdziemy bardzo no bardzo bardzo duże badanie i gdzie próbuje się takie rzeczy robić ja mam relatywnie, gdy jest duże rezerwy do takiego pojęcia jak model zwierzęcy choroby ludzkie, a dlatego, że to jest w ogóle zniekształcenie pojęcia modelu, dlatego że mamy inżyniera, który posługuje się modelem samolotu powoda i bada właściwości jakiś konstrukcji no to ta konstrukcja o tym jest różnie się rozmiarem tego prawdziwego samolotu, ale zasadniczo ona jest odpowiada temu wzorcowi, który ma modelować Notus przyjmowanie, że z córką od szympansów jest modelem człowieka, a wożone są nawzajem jakimś modelem jest obarczone dużym ryzykiem ja nie chcę zakwestionować wszystkich tego typu badań, ale sądzę, że trochę więcej rezer w wynoszą w tym zakresie przydał ona pisze to odległe książka wydana w latach siedemdziesiątych przeżywali 1 z najbliższymi z węglem, gdy współczesne badania sugerują, że będziemy się pasami wspólnego przodka biesiadnicy wykazali, że pod tym względem symbol bliższe człowiekowi niż golowi budowa mózgu szympansa bardzo przypomina budowę mózgu człowieka wzięte z molekularnym jest Scott obaj jeździli na grilla możemy więc, żeby strzelić 2 bojowe bardziej udane wiemy, że z punktu widzenia genetyków to w zasadzie są 3 gatunki szympansów turystom szympans karłowaty Bonobo szympansy właściwy i my jesteśmy, ale żeby do rodziny szympansów dzieli go gol właściwie przestała dosyć dawno już badać szympansy i wyjechała z Afryki ten Instytut dalej istnieje prawda są to prowadzone badania obserwatorzy i troskę pewnie więcej dyscypliny w tych badaniach tam został wprowadzony także on też odkrycie nie są już taki spektakularny, bo dużo się na dowiedzieliśmy no ale to tak zawsze jest znaczy, że pierwsze obserwacje są najbardziej spektakularna, a potem jak zaczynamy szukać i grzebać w szczegółach no to już to już tego innego nie wywołuje to takiej dużej sensacji medialnej jest pewien kłopot w z badaniami prowadzonymi naszym pasach na innym to jest kłopot polegający na tym, że oczywiście tych osób ją dłużej tego pojęcia osób badanych jest relatywnie niewiele z mało tego część będzie pan, że będzie osób w nową tylną obaj jesteśmy blisko tego, żeby przyznali, że niektórym istotom, które o tym kto co, do których mamy no już duży materiał empiryczny zgromadzone wskazując, że występują w nich jedno bardzo złożone życie psychiczne i nawet jeśli ono nam się charakterologicznie nie bardzo podobają prawda nawet jeśli robią rzeczy, które nie chcielibyśmy, żeby robić, ale nie do więzienia za to nalegać na to MEN trudno jednocześnie odmówić im na pewnego statusu na psychiczne dotrze też moralnego powiedział pan jest niewiele dlatego jest kłopot no tak w związku z tym to są tacy doświadczeni i uczestnicy badań takie wyniki eksperymentu, ale nos usta laniu Suzanne Dance przed sezonem to zeznanie złożone po Villas absolutnie to topowy to są bardzo doświadczone szympansy, które cieszą się na fakt, że będą brały udział w eksperymencie będzie jakaś nagroda będzie się działo w Realu w eksperymentach symbolizujący statek we Lwowie, ale Jagiellonia, które są dla ZUS -u i gazu z 2 zaaranżowane, a osób, a sytuacja szympansów żyjących na wolności jest, jaka byłaby sobą różnią się, bo kursy się ich celem pogorszą się w związku z tym liczba ostre solo działających na tory na te zwierzęta rośnie i wyniki uzyskiwane w związku z tym tych badań no tak, że mają pewien ciężar wiek obciążenie polegające na tym, że nie wiemy, jakiego stopnia są to efekty, które możemy no i przypisywać ogólnemu wzorcowi zachowania szympansów czy też jest to wynik ten sytuacyjny do tych czynników, które działają w danych okolicznościach, że państwa jest zamach w nowych regulacji pan powiedział mu wino to wszystko się do tak zmieniło, bo teren Sitek skurczył porośnięty lasami zbocza prawda, bo leciał samolotem lecę na tamtym terenem dywizja AK różnica wtedy, gdy przyjechałam do dzwonek działa na rzecz tego, by ludzie mogli funkcjonować tylko na tej zasadzie wycinania lasów pomocy w tamtym plemionami w i uczenia ich różnych form gospodarki i t d. byli to nie działo się w ten sposób rabunkowo w przez państwa znajdziecie państwo wywiad Pauliny Reiter na wysokich obcasach, czyli język obcy zupełnie krótka PL mamy dla państwa kilka egzemplarzy tym razem nie o zwierzętach, ale mądrość i cuda świata roślin wydawnictwo marginesy będzie nam dało jej dzielicie państwo to te książki dzień GL znajdziecie państwo i że nie na półkach, bo pewnie na półkach księgarni żadnej to w bibliotekach, ale mamy szansę stać się trochę lepszymi jako czytamy w rynku przeczytacie państwo bardzo dziękuję mojemu gościowi dziękuję państwu nie miał pan prof. Wojciech Pisula psycholog porównawczym Polska Akademia Nauk także interdyscyplinarne centrum badań zachowanie się ludzi zwierząt dziękuję Zwiń «

Historia Jane Goodall

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WEEKEND RADIA TOK FM

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 17:00

Najnowsze Podcasty

[WORD BOOSTER] Firm oraz firmly - idealna para biznesowa

Niekompletne granice związku. Kirgistan i Tadżykistan

Od kręgosłupa do "kaloryfera", czyli czego nie wiemy o swoich miednicach?

Igrzyska Europejskie bez sportowców z Rosji i Białorusi

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL