kaski dzień dobry zapraszam na historię Polski moim gościem dziś zespół prof. Grzegorz Nowik zastępca dyrektora muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku film dzień dobry, ale co ważne, a może nawet dla naszej dzisiejszej opowieści ważniejsze współzałożyciel związku harcerstwa Rzeczypospolitej kilka, ale co może niektórzy uznają za Zatorze staram się tutaj swoją osobę również jako zareklamować pan profesor był w dwudziestej drugiej warszawskiej drużynie
Rozwiń »
harcerskiej tak tak wychowałem się w tej drużynie od dziecka, a w ubiegłym roku obchodziliśmy stulecie istnienia, a ja byłem w dwudziestej trzeciej Warszawę i rozumie się na zakupy rozważmy numeracji linii, ale to jednak 2 różne światy, bo w klubie z wystarczyć pomarańczarnia Śródmieście Warszawy, a my jesteśmy przez misję realizowaną przez Wisłę prowincjonalny Grochów, kiedy drużyna była zakładana Grochów jeszcze nie był częścią Warszawy no i teraz ich działanie skromność, bo dzisiaj jednak będziemy troszeczkę więcej rozmawiali o absolwentach właśnie wówczas gimnazjum imienia Stefana Batorego, czyli o pomarańczach troszkę Pomarańczarni, czyli właśnie na tej mojej drużynie ale, ale to wojennej o tak, ale to tylko tak dla zachęcenia państwa, a sama historia 3 czy pre tekst dzisiejsze rozmowy mało, kto tu dużo mówić trochę smutny nocą z dwudziestego na występ 1 sierpnia czterdziestego trzeciego roku dywersyjnych oddział armii krajowej przeprowadził szereg takich akcji na posterunki branż odczuł w 1 z tych akcji brało udział i niestety od razu powiem, że zginął na legendarną postać Tadeusz Zawadzki bardziej czy popularnie zwany Zośką, bo takie były jego konspiracyjne takie były, by były jego pseudonim powiedzmy trochę o tej akcji czemu w ogóle akurat Komenda główna armii krajowej wymyśliła żeby, żeby przeprowadzać akcje na posterunki gan FOT to niebyła jednak tylko akcje takich akcji było szereg w całej okupowanej Polsce przypomnijmy, że druga Rzeczpospolita została poczęta nowymi koronami granicznymi, kto był rozbiór inaczej to oczywiście wyglądał w 3009 . roku, kiedy mieliśmy 4 okupantów oprócz Sowietów Niemiec hitlerowskich mieliśmy jeszcze okupację litewską mieliśmy okupację słowacką małą dodatkowo trzeba trzeba dodać, że w czterdziestym pierwszym roku te okupacje się z znowu zmieniły po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i chodziło o to w komendzie głównej armii krajowej, żeby za dokumentować, że nie są istotne te w kordon graniczny musimy pamiętać, że z obu stron takiego kordonu granicznego mieszkała ludność Polska i to było wielce znaczące jeśli zlikwidował 3 posterunki graniczne kilka-kilkanaście posterunku w czasie 1 akcji to jest jedno, a druga rzecz oprócz tego wielkiego moralnego znaczenia muszę pamiętać, że ta granica była również zieloną granicę, przez którą się najrozmaitszych szmugiel przemyt, przez którą przenikały również oddziały partyzanckie łącznicy także niszczenie granic i posterunków granicznych niemieckich takich akcji było wiele przy przy innej takiej akcji zginął Jan Piwnik ponury na Nowogródczyźnie grona między PiS z kolei też w innych granicami terenu wokół operacyjnych w imię najbliżej Warszawy ta granica była właśnie na 0 za Bugiem na północ od od Wyszkowa właśnie się w Czechach można już powiedzieć, że na terenie Puszczy białej i tam właśnie ten oddział dywersyjny to oczywiście było oddział komendy głównej armii krajowej, ale musimy pamiętać, że tworzył go tworzył go oddział specjalny Jerzy, czyli późniejszy późniejszy batalion batalion zasiadają i to on tę akcję i to on tę akcję akurat tam wydzielona grupa w ramach procesu szkolenia przeprowadziła też był tak jak w przypadku ponurego tak tak w tym przypadku był 1 poległy akurat dowódca dowódca akcji trafiony w czasie w czasie podrywania podrywania harcerzy żołnierzy armii krajowej to do ataku na to strażnicy tak tam chodziło wszystko szło dobrze można powiedzieć, bo całe przygotowania akcji przyszła świetnie udało się dostarczyć na teren tej akcji broni skoncentrować zdołali dojść niepostrzeżenie, ale ludzie znoszą dobrze zaskoczenia nie udało się też strażnicy opanować w jej żołnierze strażnicy otworzyli otworzyli ogień później po latach pan prof. Strzembosz znalazł jeszcze 1 bohatera tej akcji był nim Mazurek Polak wcielony do Wehrmachtu, który pełnił tam służby i które ocalały zaświadczają zaświadczył komisji niemieckiej, która badała nadała potem sprawy tego napadu, że rzeczywiście słyszał komendę rosyjskiej oddział oddział musiał być jakichś wyrzutków tzw. sowieckich i to uratowało m. in. miejscową ludność od dziś depresja od przodu represji od pacyfikacji niemieckich także do Tczewa 2 różne 2 różne, że tak pełne oblicze oblicze bohaterstwa jednocześnie w polskich losów w czasie w czasie drugiej w czasie drugiej wojny światowej można powiedzieć, że dziadek z Wehrmachtu się tutaj w jakimś sensie jej kłania, bo przecież ani to jego wina ani zasługa, że rzetelny rzetelny i Mazur służył służył w Wehrmachcie, a w zasadzie gęsiówki Jasiu co prawda czy Straży Granicznej powiedz powiedz mi trochę o o Tadeuszu Zawadzkim przy tej okazji było to rzeczywiście musiała być postać niezwykła, choć ginie no właśnie od takiej zapłakanej trochę kuli, choć chodzi o akcji zbrojnej Car użył pan użył pan stwierdzenia, że zwyżka to jego pseudonim to było już jego przedwojenne przezwisko był pan w harcerstwie w ich jest doskonale pasuje zdaje sprawę, że często zamiast imion używa się właśnie takich różnych koleżeńskich koleżeńskich określeń ten się nazywa Smuga ten się nazywa Maryśka też nazwa Zośka dlatego się mówi n p . nie wiem tam obozy albo jeszcze coś inaczej prawda no w każdym razie wiem, że to wśród chłopców tendencja jest do używania krótki wóz dla Bowiego określeń właśnie Zośka 2 sylaby w określeń, a Tadeusz miał taką bardzo subtelną subtelną urodę i od tej subtelnej urody, kiedy te stroje dzieci w latach dwudziestych dni na początku 30 hala się urodził przecież 2001 . roku, więc jak, by zobaczyć zdjęcia z zdjęcia z dzieciństwa był to można powiedzieć, że czasami ciężko rozpoznać czy to chłopczyk czy dziewczynka włoski też dłuższe dni i stąd określenie najpierw Zosia, a później, a później Zośka w Tadeusz czuł się w Batorym, ale do Batorego dopiero trafił do trzydziestym druga pierwszym roku wcześniej wcześniej był ogromny udział w Mazovii 30 trzecim roku 2303 dziś w czystym pierwszy trafił do liceum ziemi Mazowieckiej to było takie Stowarzyszenie, które prowadziła prywatne gimnazjum przy ulicy Klonowej tam działa z kolei też bardzo dobra drużyna harcerska dwudziesta pierwsza nomen omen jak już tutaj dzisiaj te numery wymieniamy minimum bessy z z właśnie z tego liceum ziemi Mazowieckiej przeniósł się później to do Batorego i trafił na wspaniały zespół nauczycieli to była rzeczywiście elitarna szkoła Państwowa szkoła ojciec był pracownikiem naukowym Politechniki warszawskiej, gdzie nawet duże panoramiczne w 40 latach dyrektorem, ale wcześniej w latach dwudziestych był był dziekanem wydziału chemicznego i dostaje, więc z tej racji na dzieci pracowników urzędników państwowych miały prawo uczęszczać pierwszeństwo w uczęszczaniu do prywatnych gimnazjów przypomnijmy, że to szkolnictwo było jednak dosyć można będzie dychotomii czynem, bo przecież były tzw. szkoły powszechne, czyli powszechnie dostępne dla obywateli, ale nauczanie tylko w zakresie 7 klas natomiast gimnazja to były to były szkoły można powiedzieć elitarne dla młodzieży lepiej sytuowanej z lepszych rodzin Tadeusz trafił do takiej do takiej szkoły znowu to ani Lwów musiałem z jego winy aniżeli Hani ani żadna zasługa, że po prostu ojciec pracował jako nauczyciel akademicki dlatego Tadeusz był uczniem uczniem tego liceum ale, żebyśmy byli posądzeni, że nie uwzględniamy w wychowaniu potem tym co nazywamy wychowaniu patriotycznym drodze życiowej oraz nie uwzględniamy roli matki to powiedz, że była to nauczycielka działaczka społeczna wychowanka Leona z domu sierż. Joanna Krzemińska pachną brat to znany historyk dyrektor archiwum głównego w Warszawie sama byłam w czasach młodości członkinią ZU, czyli takiej pierwszej po powstaniu styczniowym organizacji młodzieży patriotycznej 1800 osiemdziesiątym siódmym roku, która zakładała pracę taką samą wychowawczą intelektualną nad głową w walką o o niepodległość także przynależność do ZU matki to jest też czy świadectwo tego ogromnego potencjału patriotycznego, który potem przynosiła przynosiła ona na dzieci, ale wróćmy do Tadeusza i US inż. Tadeusza wrócimy jeszcze po po za chwilę po informacjach, a zostawimy naszych słuchaczy w kosztach tanim winie albo z pytaniem, ale goście dojadą, bo tak mówiłem na początku zaznaczyłam będę trochę z dumą o tym, mówił, że w tymże gimnazjum Stefana Batorego on w 1 klasie bodaj trafiona takich kolegów, których losy później będą też szalenie ważne, choć dramatyczne, bo jest tam Alek Dawidowski 3 Aleksy Dawidowski pseudonim Alek Jan Bednarek pseudonim młody no i Krzysztof Kamil Baczyński Baczyński lub innej klasie o równych w innej klasie była, ale też należał do Pomarańczarni w no właśnie jak to wszystko potem dalej wyglądało to za chwilę informacje o informację o Maciej Zakrocki witam ponownie przypominał w naszym studiu pan Bolesław Grzegorz Novika i dobrym pretekstem do naszej rozmowy jest rocznica śmierci Waleriusza Zawadzki Tadeusza Zawadzkiego właśnie Zośki, które w ramach, ale operacje o kryptonimie daliśmy taśma brał udział w akcji ataku na posterunek w miesiącu niestety właśnie w czasie tej akcji zginął, a zakończyliśmy naszą pierwszą część 1 w tym etapie życiorysu Tadeusza Zawadzkiego i kiedy dostał się do gimnazjum Stefana Batorego i właśnie znalazł się wśród grupy młodych ludzi zwykło się mówić, że to, że to było to pokolenie patriotycznie wychowanej młodzieży 3 czy takich osób, które właściwe właśnie było wiadomo, że jak przyjdzie czas próby a, a przyszedł będzie wiadomo, jaka jest ich postawa czy rzeczywiście można coś takiego powiedzieć że, że można było patriotycznie wychowywać tak ludzi okazuje się, że można, by go właśnie one w końcu auto to w tym akurat w tej dziedzinie w tym zakresie to jest jedno z największych jedno z największych osiągnięć drugiej Rzeczpospolitej to znaczy pewien konsensus wychowawczy oczywiście na poziomie organizacji studenckich akademickich były najrozmaitsze ugrupowania, które miały charakter przybudówek partyjnych, które będą prowadziły dosyć ostro ze sobą i dyskusje i łącznie z udziałem pięści prawda głównie socjaliści komuniści ONR prawda między sobą natomiast natomiast na poziomie młodzieży szkolnej udało się osiągnąć bardzo szeroki konsensus wychowawczy to znaczy szkoła rodzina całe otoczenie łącznie z kościołem i do tego doszło doszły jeszcze harcerstwo, a więc ojciec poważny naukowiec patriota matka wychowanka ZU pierwszy konspiracyjnej organizacji o powstaniu styczniowym szkoła doskonała szkoła ze wspaniałymi nauczycielami i kolejny element, który tutaj doszedł to było właśnie harcerstwo pomarańczarnia szczególnie w latach trzydziestych tam się ukształtowała taka dynastia 3 leków mówiono Lech Górski Lech Zieliński Lech Domański jeśliby później inne sprawdzić nawet przy innej opcji wybory polityczne tych leków tu oczywiście każdy z nich reprezentował nieco nieco odmienne kierunek ideowy tak bym powiedział natomiast w harcerstwie, działając gwarantowali oni tej młodzieży podstawowy kanon podstawowych zasad wychowawczych które, które były niezmienne i możemy powiedzieć, że ci, o których mówimy wychowankowie Pomarańczarni, którzy potem dali trzon śródmiejskim szarym szeregowym w warszawskim szarych Szeregów po tej stronie Wisły reprezentowali ten właśnie kanon kanon wychowawczy ukształtowany ukształtowany w 2 na bazie na bazie ideałów harcerskich i kto to przecież to nie tylko nie tylko ci tam było dziesiątki nazwisk Górski prezes Zawadowski Kozłowskim można wymieniać wymieniać ich wielu ta drużyna dała w okresie okupacji ogromną ogromną grupę instruktorów podharcmistrz lub harcmistrza którzy, którzy nadali nadali ton pracy harcerskiej szare szeregowych w Warszawie w czasie w czasie okupacji było żal to powiedzmy też trochę dla uporządkowania jak to się dzieje, że w momencie kiedy rozpoczyna się okupacja niemiecka w Polsce, że w ogóle pojawia się taki pomysł, aby harcerzy włączyć do no właśnie struktury państwa podziemnego, a co za tym potem idzie po co zresztą może być również przedmiotem pewnych polemik i ostrych dyskusji również dzisiaj włączania tych młodych ludzi zadowala ich budowa dróg krajowych i z tym ostatnim zagadnieniem jest stosunkowo najprostsza sprawa, dlatego że my nie możemy patrzeć na szare szeregi przez pryzmat powiem to tak może brutalnie tego daleko błędnego pomnika małego powstańca przy murach starego miasta Otóż harcerstwo polskie państwo podziemne działały zgodnie z porządkiem prawnym drugiej Rzeczpospolitej ten porządek prawny zakładał, że dzieciom nie daje się bronić bramki dzieciom to znaczy osobom poniżej osiemnastego roku życia i grupy szturmowe, czyli ci, którzy tworzyli te bataliony kierownictwa dywersji Zośka parasol przy czym czy inne pododdziały to byli pełnoletni ludzie, ale jeżeli czasami ktoś sobie na nich datę urodzenia no to zdarzali się wyjątkowo młodsi polskie prawo zakładało, że siedemnastolatek może ochotniczo służyć w wojsku szesnastolatek za zgodą rodziców dlatego trzon szarych Szeregów to są mówię tych oddziałów zbrojnych, które prowadzą walkę bezpośrednią biorą udział właśnie w takich akcjach dywersyjnych jak jak jak taśma procesową grupy Szturmowej 18 latkowie natomiast w młodszych są bojowe szkoły, które przygotowują się dopiero od udziału w walce w ramach powstanie ich tam za 1517 lat od 1 w zasadzie od szesnastego roku życia zdarzali się zdarzali się na takiej zasadzie jak to młodzież bardzo garnie się do walki natomiast 03 pion coś nowego Zawiszy zrobiono zawieszający, który w było izolowany od udziału w walce zbrojnej chodziło o to, że do dzieci nie mogą nie mogą strzelać zadawać śmierci to jest zbyt odpowiedzialne wydarzenie w życiu człowieka strzelanie do innego człowieka choćby to był wróg, aby można było do tego włączyć młodzież i takie zasady już zostały wypracowane w 1939 roku, kiedy tutaj 27 września było wiadomo, że kapitulacja nastąpi to był dzień, kiedy Niemcy zawsze zaprzestali ostrzału w Warszawie wtedy do ludnej Warszawy można powiedzieć legła ze schronów z piwnic i odbywał się najróżniejsze spotkania zebrania tego dnia odbyło się zebranie w Warszawie z grona wybitnych instruktorów wśród, których było kilku członków przedwojennej Naczelnej rady harcerskiej oni postanowili, że harcerstwo będzie kontynuował działalność konspiracyjną ukonstytuowała się w ciągu tego tej pierwszej okupacyjnej zimy 3009 . na 40 rok dni taka naczelna rada naczelnicy w obu przecież nie wiadomo było gdzie kto jeszcze jest czy czy emigrował czy poległ czy czy jest w obozie i ja już wtedy 27 września 3009 . roku ustalone zostało właśnie na tym posiedzeniu, że harcerstwo będzie włączone w struktury państwa podziemnego, ale będzie włączone i ograniczone do ludzi, którzy mają 17 lat więcej na morzach i zapytać czy tacy w ogóle być w harcerstwie Otóż tak byli i te pierwsze struktury harcerskie to są właśnie struktury takich takich takich starszych osób złożyło, że postanowiono z młodszymi, bo to jest niezwykle istotne niż wydaje, że ta decyzja zapadła w czasie pierwszej, gdy badałem to również na przykładzie Pragi, która przecież nie nie uległa takiemu zniszczeniu jak Warszawa w czasie powstania Warszawskiego podpisałem monografii szarych Szeregów na Pradze w i z tych materiałów, które są za zachowały się tam archiwalnych materiałów wynika, że bardzo szybko już tę pierwszą okupacyjną zimę 3942240 rok w podjęta została decyzja, że harcerstwo będzie prowadziło taką spółkę jawną niejawną działalność w ramach zespołów młodzieżowych przy społecznym komitecie Samopomocy społecznej, czyli późniejszej radzie głównej opiekuńczej istniały takie zespoły młodzieżowe organizowane były zespoły świetlicowe i w ramach tych zespołów świetlicowych ba nawet półkolonii proszę wyobrazić latem czterdziestego roku park Skaryszewski czy teren dzisiejszego zoo prawda, bo zwierząt już nie było, w które były ogrodzone i tam się odbywały inne harcerskie można powiedzieć biwaki obozy z programem zajęć harcerskich Niemcy woleli zezwolić na tego typu działalność, którą mogli częściowo kontrolować dla dla dzieci i młodszej młodzieży nie zdają sobie najprawdopodobniej sprawi, że pod taką pod przykrywką rady głównej opiekuńczej ogródków działkowych uprawiania marchewki i śpiewania świetlicy owego dożywiania także tejże młodzieży i t d. że nie będzie tam kwitła praca konspiracyjna na bazie później tych właśnie działań została stworzona ta najmłodsza gałąź organizacji harcerzy, czyli Zawisza natomiast harcerki dalej działały na gruncie rady głównej opiekuńczej te młodsze zespoły harcerek również funkcjonowały w powiązaniu w powiązaniu z radą główną opiekuńczą i dopiero nas starszy przechodziły bezpośrednio otrzymywały przydziały wojskowe w ramach wojskowej służby kobiet do oddziałów armii krajowej to taki bym pewnie nogi za zachowywanie zasad, które jeszcze były wypracowane przed wojną z 1 strony trochę tak, żeby właśnie może oszukać Niemców w nowych było jednak sprecyzowane na czas wojny trochę inaczej trochę inaczej co oddaje rota przyrzeczenia, bo tam się pojawiają słowa ślubują na twoje ręce pełnić służbę w szarych szeregach tajemnic organizacyjnych dochować do rozkazów służbowych się stosować je cofnąć się przed ofiarą życie tak do przyrzeczenia harcerskiego była dodawana taka dodatkowa rota przyrzeczenia, ale po składali tylko ci, którzy już byli mu w szarych szeregach natomiast nie składali ci, którzy funkcjonowali w ramach tych Tychy zespół święta noc świetlicowych rady głównej opiekuńczej także dom był to specjalny dodatek ten właśnie, w którym mówiło się, że ofierze życia, ponieważ rozkaz komendy głównej armii krajowej czterdziestego drugiego roku regulowało że, wstępując do szarych Szeregów staje się żołnierzem armii krajowej służb pomocniczych przy czym o ile my ci najstarsi grupy szturmowe w listopadzie czterdziestego drugiego roku otrzymały przydział do kierownictwa dywersji wtedy właśnie tworzonego w oddziały tworzone przez bojowe szkoły były włączone w lokalne struktury armii krajowej były struktury łączności rozpoznawcze natomiast natomiast w skład struktur i już w bojowych wojskowych bojowych wojskowych służb ochrony powstania na czas powstania powszechnego miała wejść Zawisza znowu jako służba pomocnicza o kryptonimie Dave King i to były różnego rodzaju z zespoły regulacji ruchu straży ogniowych zaopatrzenia sanitarne porządkowe na całym cała bardzo szeroko rozbudowana służba służba Zawiszy, która w czasie powstania stworzyła tajną tajną znaczy jawną pocztę powstańczą cieplną w portfelu co oczywiście powstanie jeszcze powiemy natomiast może tylko przypomnijmy naszego dzisiejszego głównego właściciela, czyli Tadeusza Zawadzkiego po to jest moment, w którym harcerzy kojarzy się być może być może niesłusznie, ale mówią o takim potocznym kojarzeniu właśnie z takąż takim małym sabotażem m. in. wspomnieliśmy, że jego pseudonim Zośka pochodzi jeszcze z okresu przedwojennego, ale jak niektórzy twierdzą, że słynny harcmistrz Aleksander Kamiński nadał mu pseudonim Kotwicki albo on malował tak był gol nic ująć w głowach na murach stworzyli zwrotem tzw. długopis, czyli specjalną taką mam pompka, która wyciska cała wyciskał Otóż nie można było bardzo wysoko te kotwice malować, bo kilka innych z 23 m dwa-trzy metry na ziemię, bo to łącznie z takim z takim drążkiem prawda o odpowiednim, dla których to było umieszczone i farby wyciskać wyciskać stosunkowo wysoko jej tak dla tych 3 pionów wiekowych, czyli najstarszych grup szturmowych bojowych szkół w ta nazwa była tłumaczeniem angielskiego Battle School, czyli programu szkolenia komandosów to miało pociągnąć młodzież właśnie do pociągać nazwą, ale jednocześnie nie dawać bezpośrednio broni do ręki plus plus służba pomocnicza w Zawiszy dla każdego z tych pionu stworzony został program, który nosił nazwę dziś jutro pojutrze on miał inną taką swoją perspektywę, że dzisiaj jest czas konspiracji musimy się przygotowywać do jutra, czyli do powstania do walki o wolną Polskę, bo to zawsze kosztuje zawsze jest potrzebne i też podstawowe zadanie młodego Polaka i 0303 . kierunek służby to było pojutrze niezwykle istotne Otóż wtłacza do młodzieży do głowy i organizowała i wymaga ono tego utworzono taką atmosferę wychowawczą, że trzeba studiować trzeba się uczyć kończyć szkoły zawodowe nawet te tworzone przez Niemców je uzupełniać wiedzę na kompletach trzeba czytać polskie książki trzeba się dokształcać, aby nie stracić czasu, który się nie wróci i po to, aby Polska ponosząc tak ogromne straty inteligencji w czasie drugiej wojny światowej przypomnijmy w niektórych grupach zawodowych to jest 405060 % prawda straty, żeby ci młodzi ludzie mieli świadomość, że muszą zastąpić tych, którzy zginęli to jest program Napoli 3 natomiast program ma dziś zakłada udział w walce, o ile dla grup szturmowych to była bezpośrednia walka dywersja o tyle dla bojowych szkół to była to był mały sabotaż organizacja małego sabotażu Wawer to był właśnie te kotwice tu było przemianowanie ulic przemalowanie z nas niemieckich n p . na Polskę najróżniejszego rodzaju plakat kino akcji megafon nowe ulotki rysowanie żółwia Pracuj powoli dla Niemców gazowania kim i t d. tych przykładów można, by tutaj mnożyć to była ogromna społeczna akcja, która miała uśmierzyć okupanta jednocześnie morale podnieść społeczeństwa, a jak dalej wyglądały losy naszych dzisiejszych bohaterów toczy powiemy już po przerwie na informacje w radiu TOK FM Maciej Zakrocki witam zapraszam na trzecią część historii Polski w studiu przypomnę pan prof. Grzegorz Nowik, gdyby wbre w rozmawialiśmy o o w harcerstwie, które w warunkach okupacji podzielone na takie 3 grupy jeśli można bowiem wszystkie karty smoleńskiej partnerstwo, choć niektórzy nawet twierdzą, że szare szeregi ta nazwa również odnosiła się do Marcelego dowód generalnie to znaczy tak postrzegali to z góry wojskowi były męskie żeńskie szare szeregi tak, ale dziewczęta używało odrębnych kryptonim w organizacjach i harcerek związek koniczyny bądź gotów także miały osobną jej komendantka pogotowia wojennego osobno naczelniczka także osobne struktury komendy chorągwi Hufców także z osobnym programem to były 2 równolegle działające organizacje konspiracyjne wspomnieliśmy na koniec drugiej części o tym, że winna rozwijał się bardzo rozwijały się akcje takie normy mające pokazać, że duch jest w społeczeństwie polskim, że ta okupacja, mimo że wydaje się, że jest na długo jest dość beznadziejną sytuacją dla naszego narodu to, że jednak nie nie ten trend ten duch jest no i właśnie nasi bohaterowie, a głównie Tadeusz Zawadzki pseudonim Zośka bierze udział w wielu akcjach i stąd ten pseudonim Kotwicki NIK i stąd pseudonim Kotwicki pomalował czy był rekordzistą jeśli chodzi o wymalowanie tym, że znaków polskiej wada walczącej na murach to jego i jego koledzy ze szkoły powiedzmy 2 słowa ich ich losy dość szybko stają się stają się tragiczną w ramach jeszcze tu wrócę małego sabotażu znana jest akcja Alka Dawidowskiego wspomnień jest pomnikiem Kopernika, że raz dorzucić, ukazując jego pseudonim z kolei takich wawelski Kopernik ski właśnie od tego odkręcił śruby, które na, których którymi była przymocowana tablica z napisem prawda niemieckiemu astronomowi Mikołajowi Kopernikowi prawda Green cross wyborczym w stromą prawda na osłodę był napis w języku polskim ta tablica właśnie upadła z ogromnym obrzękiem, kiedy go to robił, a naprzeciwko był posterunek posterunek policji granatowej był to jednak okres zimowy i ten policjant prawdopodobnie miał wysoko postawiony kołnierz futrzany ego kożucha nie Słowik nie słyszał tego dokładnie w, po czym tablice o odciągnął od ciągnął w stronę Pałacu Pałacu Staszica ukrył w Limie potem ta tablica wylądowała w worku na saneczki i wzdłuż Wisły powędrowała na Żoliborzu, gdzie była zakopana w ogródku zastępca naczelnika szarych Szeregów Jana Rossmanna na ulicy Sułkowskiego 29 także na prośbę naszych działaniach firma przetrwała przetrwała długo w porze jest bardziej tragiczna historia związana z Jankiem, by darem to jest ta tragiczna i wspaniałą akcją z drugiej strony można być akcją podarł Stanów tragiczna wsypał warszawski szereg szarych szeregach działa kilka lat temu opublikowałem książeczka ma niewielką, która nosi tytuł epilog do kamieni na szaniec, której usiłuje ją ustalić, jakie były rzeczywiste przyczyny wsypy i okoliczności odbicia w 2 hufca owych, bo pamiętajmy, że to jest tylko tragedia nad nar, ale również Henryka Ostrowskiego hufca owego grup szturmowych z Pragi 5 dni wcześniej aresztowanego i analizuje te wszystkie okoliczności wnioski wnioski są druzgocące mówiący o jednak infiltracji grup szturmowych szarych Szeregów przez wywiad niemiecki, który pozyskiwał swoich konfidentów wewnątrz organizacji 2 zdrajcami akurat w tej akurat kwestii bardzo tragiczne przecież było 2 harcerzy 1 z 40 i drugiej drużyny lotniczej z drużyny Eugeniusza tych rachunków czarna czterdziesty drugi lotniczych wspominałem to była drużyna w hufcu dowodzonym przez Rudego inny zdrajca z kolei wywodził się z mojej drużyny z Pragi i tragedia polegała na tym, że powojnie robił karierę w strukturach służby bezpieczeństwa, kiedy pan mówi zdrajca to znaczy, że to była rzeczywiście taka zdrada czytają dały efekt złamania kogoś to była to była zdrada jest taka książka wojna warszawską niemiecka mówiąca o właśnie organizacji małego sabotażu Wawer mitami autor Czesław Michalski napisał takie słowa, że inni historia każdej konspiracji z dna zdrady i są zdrady zrodzone z Najwyższego bólu cierpienia osoby, którą po prostu nieludzko katowany no i zrywano paznokci szarpaną genitalia wbijano gwoździe w głowę czy igły za zapoznał, gdzie inni nikt nie zna własnej wytrzymałości na ból dlatego zasadą było, że 24 godziny wytrzymałem sprzątnie my natomiast w tym przypadku mamy do czynienia nie jest taką zdradą piszą oni Michalski również, że to jest zdrada zrodzona z chęci notę który, który zdradził Rudego Mieczysław Wiącek dostawał 200 Marek za każdego straconego ponad 200200 swoich przyjaciół, z którymi spał w 1 namiocie, który mija z 1 kotła w kręgu przy ognisku harcerskim śpiewał braknie słów czy modlitwę harcerską i to jest inna zdrada to jest zdrada, która z powodów pobudek dla niskich moralnych ideowych nastąpiła w Rio, badając historię szarych Szeregów w Warszawie kilka przypadków tego typu jestem jestem wskazać, że największe wsypuje, jakie miały miejsce w konspiracji harcerskiej w Warszawie to były właśnie wsypy, w których zdrajcami byli przedwojenni nawet harcerzy Rzeczpospolitej co niestety przykre jest do powiedzenia, ale na jakość and not erka już taka jest ludzka kondycja i nikt nie może mieć żalu do tego, który potem zdrowiem życiem płacił za zawrze ze swoją chwilę słabości, a co innego i właśnie z takiego bólu z wrodzoną wrodzoną zdradę, a co innego jest radio z takich niskich pobudek historia Wiącka, który został zabity przez nią w wywiadzie w obozie oświęcimskim poprą go śledzono ich tam go w witał go ostatecznie zabitego odsyłam do takiej książeczki, którą wydało niezależne wydawnictwa harcerskie pilot do kamieni na szaniec odbył jeszcze przed śmiercią spowiedź życia i opowiadał ilu jakiś jakich motywów z jakich motywów tej zdrady zdrady dokonał Janek Bytnar pseudonim Rudy wytrzymał straszliwe przesłuchanie w alei Szucha do tego stopnia niestety straszliwa, że kiedy odbitego w 26 marca 400 trzeciego roku niestety zmarł zaraz nie udało się już uratować rozliczony w czasie tego bestialskiego bestialskich tortur w później jest Opera czy akcja 3 czołowe 3 czy operacja o kryptonimie taśmach, które jak mówiliśmy na początku ginie Tadeusz Zawadzki, dlaczego postać, dlaczego ta postać, żebyśmy stworzyli opowiedziała się obawiać, że oddam głos Basi w bo obok tak innych w sumie wielkich ludzi jest na tyle ważna, że kiedy przygotowywanie trwają przygotowania do do powstania właśnie te struktury harcerskie stają się coraz bardziej organizacjami bojowymi powstaje batalion, na który nawiązuje do do postaci Tadeusza oraz jego batalion zawsze coś ogłosić malarzem batalionu Zośka w no trudno każdy ma taką świadomość na nagrobkach czasami taki napis się znajduje non omnis moriar prawda nie całkiem w górę są tacy ludzie, którzy pozostawiają po sobie tak silną silną pamięcią osobowości tak silne charaktery tak wielki wpły w na innych mają są takimi wybitnymi osobowościami tu zresztą powtarzał Józef Piłsudski na pogrzebie Słowackiego 28 czerwca 2007 . roku na Wawelu cytując, cytując prolog do Beniowskiego, że są ludzie są prace tak silnej tak potężne, że śmierć przezwycięża ją żyją ją odczują międzynarodowe ruszy minęło tyle lat miała być przecież okoliczności śmierci Zośki pot się z Czechami batalion przyjmuje jego imię mija tyle lat, a dziś tyle jednostek harcerskich nie tylko szkół nosi imię nosi imię czy Tadeusza Zawadzkiego czy Batalionów Zośka po prostu są następni, dla których osobowości i tryb pracy i te działania są tak silne i tak potężne, że mimo, że śmierć przezwyciężania żyją już obcują między nami to są wzory postaw to są stwory zachowań, które wydaje mi się, że są uniwersalne przetrwały próbę czasu im to, że dzisiaj o nich rozmawiamy to to jest również dowód tego że, że ogromne piętno odcisnęły 33 dawniej jako młody człowieku, kiedy czytałem kamiennym Szańcu mając 14 mniej więcej lat czynna przyznał panu redaktorze, którym był w Pomarańczarni w następnej pomarańcza armia ale, ale przed tym samym tym samym szlakiem restaurowana tak mówi to pozwala się na osobistą refleksję kiedy, kiedy w mundurze tejże dwudziestej trzeciej obchodziliśmy kolejną rocznicę akcji pod Arsenałem żyła wtedy jeszcze mama to Janka Bytnara Jona przyszła na to spotkanie z nami matka polskich harcerzy tak nazywano nie wiem czy do końca tą historią pogromu, ale w ja wtedy, choć nie był on chyba nawet w legalny do końca śpiewałem i z kolegami na ja w grałem na gitarze i trzymałem klęcząc Bomi się asekurował od gitary klęcząc trzymałem to gitarę na kolanie śpiewaliśmy hymn szarych Szeregów tak myśli będziemy w Polsce szarymi szeregami i no i to jest taka, że taki obraz, którego nigdy nie zapomnę jak i tam w ostatniej zwrotce jest w takie sformułowanie i będziemy trwać kamienie wzdłuż dróg drogowskazami wieść będzie dla młodych szarymi szeregami to jest wprost nawiązanie do tego co mówił Józef Piłsudski na pogrzebie Słowackiego przy na zakrętach dróg stoją takie kamienie drogowskaz, choć powiedzmy z drugiej strony, aby teraz w tych miesiącach, kiedy przywieźć wracamy ciągłego albo do powstania Warszawskiego ta jest to jest historia, która niestety da się z bardzo smutno tak co trzeci członek harcerskich Batalionów przeżył powstanie warszawskie jednak i wspomniany dziś Alek Dawidowski Krzysztof Kamil Baczyński no tak to jest oczywiście hekatombę, którą zapłaciliśmy, ale ja chciałem zacytować powiedzenie patrona muzeum, które w, które budujemy muzeum Józefa Piłsudskiego, że Polacy oczywiście chcą niepodległości tylko pragnęli byłaby ona kosztowała 2 gr 2 krople krwi to jest tak jak mówił Jan Paweł II, że wolność tu możemy rozumieć niepodległość, która jest jak powietrze do życia nie jest już raz na zawsze dawały jest od dawna to jest po prostu kre w pewien obowiązek pewien nakaz i daj Boże, żebyśmy nie musieli przeżywać tego samego co nasi poprzednicy, ale Czyż ci młodzi i trzydziestych latach mogli mogli przypuszczać, że przyjdzie im wkroczyć na ślady tych, którzy byli współtwórcami polskiego harcerstwa i musieli w czasie pierwszej wojny światowej też złożyć taką daninę oczywiście wolelibyśmy wolelibyśmy budować nie walczyć, ale taki nasz był los Polski myśmy tego losu nie do końca sami wybierali to po prostu kosztuje niepodległość kosztuje więcej niż 2 proc krople potu i więcej niż 2 krople krwi to jest po prostu brutalna prawda, a cóż śpiewamy w pieśni kolarskiego prawda wolność krzyżami szermierzy prawda należy do zarządu, ale z drugiej strony rzeczywiście na pamiętających tych wspaniałych ludziach WIG dzisiaj w szczególności o Tadeuszu Zawadzkim zwyżce myśmy o tym, żeby rzeczywiście ten świat aż takich danin od młodych ludzi tak wspaniałych młodych ludzi nie wymagał tak mi lepiej, żeby inny sposób mogli realizować swoje życiowe pasje, bo przecież każdy z nich studiował uczył się każdy z nich napoju 3 ciał być kimś i coś tworzyć nowego w wolnej Polsce, kiedy Rudego w konspiracyjnej podchorążówce zapytano czy będzie chciał zostać zawodowym żołnierzem powiedział poco przecież wojna się skończy i wtedy dopiero zacznie się walka walka czytaj budowa odbudowa tworzenie nowego nowej rzeczywistości bardzo dziękuję panu prof. Grzegorz Nowik był gościem w dzisiejszych historii Polski dziękuję bardzo dziękuję panie zaproszone
Zwiń «
PODCASTY AUDYCJI: HISTORIE POLSKI
-
52:36 W studio: prof. Andrzej Chwalba
-
45:11 W studio: prof. Tomasz Nałęcz
-
44:06 W studio: Barbara Adamczewska , Joanna Solska
-
46:02 W studio: dr Kamil Piskała
-
46:46 W studio: prof. Andrzej Paczkowski
REKLAMA
POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ
-
-
-
-
14:42 W studio: dr Mirosław Oczkoś
-
-
-
-
-
21.09.2023 19:59 Gościnnie: Polityka Insight podcast17:27 W studio: Joanna Sawicka
-
-
-
-
-
-
21.09.2023 19:59 Gościnnie: Puls Biznesu do słuchania49:16 W studio: Kira Sukhoboichenko , Klaudia Lubelska , Minika Stołowska , Natalia Florek
-
-
-
-
21.09.2023 23:00 Maciej Zakrocki przedstawia51:57 W studio: prof. Marek Kornat
-
-
-
21.09.2023 22:00 Poza Sezonem52:06 W studio: Agata Szydłowska
-
-
-
-
-
13:40 Połączenie13:50 W studio: Piotr Andrusieczko
-
-
14:00 Połączenie08:34 W studio: dr Krzysztof Winkler
-
14:59 Półka z książkami
REKLAMA
DOSTĘP PREMIUM
TOK FM Premium 40% taniej. Radio TOK FM bez reklam, podcasty z audycji i podcasty tylko dla Subskrybentów.
KUP TERAZSERWIS INFORMACYJNY
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
-
TOK FM
-
Polecamy
-
Popularne
-
GOŚCIE TOK FM
-
Gazeta.pl
-
WYBORCZA.PL