"Inka" - sanitariuszka wyklętych. Kim była? Opowiada Piotr Szubarczyk

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

koło historii w radiu TOK FM Group słuchamy Radia TOK FM i programu koło historii dziś naszym gościem jest pan Piotr Szubarczyk pan Piotr jest oddziałowym biurze edukacji narodowej i tam w Gdańsku halo dzień dobry dzień dobry tak mówi, chociaż tak naprawdę sporo w studiu Radia TOK FM w Gdańsku na zgadza się chcemy z panem porozmawiać, dlatego że fontanny jako historyk jak też publicysta przy okazji autor publikacji powiedzcie mojej babci, że zachowa się jak trzeba Rozwiń » książki czerwona apokalipsa sowiecka agresja na Polskę jej konsekwencje pań jako konsultant historyczny filmu inka 1946 jest chyba najlepszą osobą na rozmowę właśnie o Danucie Siedzikówny o Ince, o której nadzieje, a tam na to liczymy na pierwsze pana zapytać czy z pana perspektywy wciągu ostatnich kilku nawet nie kilkunastu lat, ale kilku możemy powiedzieć, że inka Danuta siedzi główna stała się postacią znaną w Polskim społeczeństwie urosła do rangi pewnego symbolu jest pewną no rzekł bym nawet bez konotacji religijnych, ale pewną ikoną na bardzo chytre pytanie panie Pawle, bo pan zadaje pytanie, na które pan niższe odpowiada oczywiście, że tak się stało nie wiadomo, kiedy ja jestem bardzo szczęśliwy, ponieważ moja praca w IPN-ie przez 15 lat, kiedy tam zacząłem pracować na początku 2001 roku to ta dziewczynka cały czas była w polu mojego widzenia ja pamiętam jak po raz pierwszy ktoś otworzył książkę pokazami pewne zdjęcie i powiedział nie zobaczysz ta dziewczyna miała 17 lat wyrok śmierci wykonany jak wtedy sami powiedziałem, że zrobi wszystko, żeby się oni jak najwięcej dowiedzieć trafiłem na adres jej siostry Wiesławy śledzik korzeniowej, która wtedy mieszkała w Kielcach i pojechałem do Kielc to była niezapomniana rozmowa to było 5 godzin miała być godzina 5 godziny rozmowy i wychodziłem z tego mieszkania jeszcze w drzwiach rozmawialiśmy ja wtedy zrozumiałem, że ta dziewczynka będzie kiedyś znana wszystkim Polakom, że to jest kwestia czasu akurat tak się zdarzyło, że redaktor Morawski wtedy w Rzeczpospolitej nie pisał o prokuratorze stalinowskim Wacław Krzyżanowski, który stanął przed sądem oskarżony był o niej fałszywe oskarżenia, które prowadziły ludzi do śmierci w noc m. in. sprawa Inki był tym prokuratorem, który żądał dla Inki kary śmierci dziewczynka niespełna osiemnastoletnia Krzyżanowski się wymigał od tego wszystkiego w obydwu instancjach został uniewinniony na ich potem sensacja Morawski ustalił, że tego samego dnia, kiedy wnioskował o śmierci dla Inki wnioskował także o śmierci dla 19 letniego młodego Niemca, który zastrzelił sarnę w lesie, bo rodzina przybierała z głodu i ten Hans Baumann także został rozstrzelany skazany na śmierć, że wnioskował o karę śmierci dla szesnastolatka z Gdańska, u którego znaleziono karabin nie brakowało tych karabinów w lasach w tamtym czasie była apelacja mało niestety okazało się, że prokurator nie może stanąć przed sądem, bo nie jest do tego już zdolny, a z pana perspektywy dlatego, by postać Inki stała się postacią i konieczną skoro tak nie brała udziału w powstaniu warszawskim nie nie pełniła funkcji dowódczych w ocenie nie była osobą, która była znanym dowódcą 3 czy armii armii krajowej czy później postać akowskiego podziemia antykomunistycznego niegdyś też nie brała udział takich spektakularnych akcjach, o których wszyscy wiedzieli to gdzie jest to tajemnica tego, żeby ta postać jak tam chodzą dziewczynki stała się tak tak uważa tak wielu ludzi w Polsce jeśli chodzi o spektakularne akcje to owszem, była taka spektakularna akcja 19 maja czterdziestego szóstego roku szwadron Zdzisława ba duchy żelaznego oraz brał już w ciągu 1 niedzieli to była taka demonstracja nieszczęść posterunku milicji placówkę UB w starej Kisiel 2 i inka uczestniczyła we wszystkich tych wydarzeniach, ale nie o to chodzi rzeczywiście mało w mojej bazie w powstaniu warszawskim to nie wzięła udziału, bo mnie, bo w, jaki sposób dziewczyna z Podlasia z powiatu Bielsk Podlaski mogła walczyć w powstaniu ja myślę, że inka nas porusza i historia nas porusza po pierwsze ze względu na jej młody wiek po drugie, ze względu na jej dojrzałość tak się złożyło, że mieliśmy szczęście wysłuchać nieżyjącego już księdza Mariana Prusaka, który spowiadał przed śmiercią mieliśmy okazję wysłuchać zastępca naczelnika więzienia w Gdańsku Alojzego Nowickiego normalnie panie Pawle to jest także ta druga strona unika IPN -u jak ognia boją się nas mała nie są skorzy do rozmowy Alojzy Nowicki przyjechał do nas i opowiedział o tej egzekucji mnie się wie pan zawsze wydawało, że jak ktoś pisał, że przed śmiercią skazaniec wydał okrzyk niech żyje Polska mieliśmy takie relacje z 3009 . roku np. wydawał się wie pan, że to taka, że taka literacka no a, że to zostało upiększa one, że może tego okrzyku nie było 2 ludzi, którzy byli przy egzekucji, którzy nigdy potem się w życiu nie spotkali opowiedział nam dokładnie to samo przed salwą plutonu egzekucyjnego ta dziewczynka wydaje okrzyk Niechżyje Polska po chwili podnosi się, ponieważ żaden z 10 żołnierzy KBW z tego plutonu nie uwierzył, że to jest zbrodnia Arka i mimo że strzelali z 3 kroków żaden z nich nie trafił Janaszek podnosi i wydaje okrzyk niech żyje Łupaszka dowódca plutonu egzekucyjnego podchodzi z pistoletu z przyłożenia strzela jej w głowę, kiedy Krzysztof Szwagrzyk odnalazł to miejsce jeszcze nie było oczywiście potwierdzenia badania genetyczne trwały kilka miesięcy powiedział mi, że miał pewność, kiedy zobaczył szczątki śmiertelne młodej dziewczyny przestrzeloną czaszkę, że doznał wielkiego wzruszenia i zachowane po 70 latach jeszcze szczątki damskich bucików czy jak to się stało, że tam młoda dziewczyna tam nawet mówić dziecko zaangażował się w działalność antykomunistyczną, o czym może prowadzić w, szczególnie że część słuchaczy można przydatnym nie znasz dokładnie biografii Anny i NKW i wydają się też kluczowe dla, żeby w tej biografii znaleźć punkty, w których tutaj postawa patriotyczna szef budowała nowe przedszkole to się stało żona rzeczywiście powoła pan po wojnie znalazła się jak rozumiem, w jaką podkomendnym Łupaszki tak wśród zbrojnego antykomunistycznego podziemia paypala, żeby ten, kto wyjaśni to trzeba najpierw powiedzieć, że babcia Inki i ty Mińska była przyjaciółką Elizy Orzeszkowej w tym miejscy ponieśli wielkie straty w czasie powstania styczniowego dziadek ze strony ojca Piotra śledzik to jest też powstanie styczniowe, a więc IMKA wyrasta można powiedzieć z opowieści o powstaniu styczniowym inka wyrasta z opowieści o tych pierwszych w naszej historii żołnierzach wyklętych, bo przecież ich też nazywano bandytami w jakieś wynikami oni też byli pogardza ni przez władze i do nich też Polacy mieli pretensje, że przynieśli ściągnęli nieszczęście na wielu, ale ona ich kochała on słuchała opowieści o nich ojciec, gdy miał 19 lat wywiezione przez carską ochranę na Sybir brał udział w jakiś działalności niepodległościowej był studentem nie z Politechniki w Petersburgu po raz drugi ten ojciec wywożone jest przez NKWD wie pan to niewiele jest takich historii w 1 rodzinie 1 człowiek wywożony jak gdyby w 2 różnych epokach historycznych na Sybir mama aresztowana przez gestapo bydła była w siatce armii krajowej uwięziona w Białymstoku więzieniu tam straszliwie pobita wywieziona do lasu pod Białymstokiem zastrzelona można powiedzieć, że to, że nie dziewczynki IMKA jej o rok starsza siostra wieszcza złożyły przysięgę w armii krajowej inka nie miała wtedy jeszcze 16 lat to, dlatego że one chciały być udzielane matce ojcu dziadkowi babci one miały świadomość pewnej kontynuacji trudno mi powiedzieć czy to była w pełni świadoma decyzja, żeby tę przysięgę złożyć na poza tym wie pan no bo takie dziewczynki nastoletni, kiedy powtarzają tak wielkie słowa w obliczu Boga wszechmogącego i Najświętszej Maryi królowej Korony polskiej kładę swe ręce na ten Święty krzyż znak męki i zbawienia i przysięgam być wiernym ojczyźnie mej Rzeczypospolitej polskiej wie pan z takiej przysięgi nikt nie jest w stanie człowieka zwolnić ją ktoś pana słucham wiem, że przerwa może prowadzić mu z drugiej strony główne władza głównodowodzący AK zadzwonił tam słuchaczom przypomnę, że z nami jest pan Piotr Szubarczyk historyk publicysta pracownik biura edukacji narodowej oddziału gdańskiego IPN -u też konsultant historyczny filmu TVP inka 1946 i rozmawiamy dziś właśnie na ten temat po to, dzisiaj w Gdańsku odbędzie się pogrzeb zamordowanych w wyroku komunistycznych władz Danuty Siedzikówny Inki i Feliksa Selmanowicza pseudonim Zagończyk przypomni przypominam, że w dzisiejszych uroczystościach weźmie udział prezydent Andrzej Duda i premier Beata Szydło do rozmowy z naszym gościem pan Piotr Szubarczyk powrócimy za chwilę po skuciu informacji Radia TOK FM koło historii w radiu TOK FM w naszym studiu pan Piotr Szubarczyk historyk publicysta pracownik biura edukacji narodowej oddział gdańskiego IPN -u w naszym studiu w Gdańsku, a tu w Warszawie Paweł Sulik jeszcze dzień dobry w pierwszej części naszej rozmowy rozmawialiśmy o przysiędze, którą inka, bo to o Ince dziś rozmawiamy z mężem złożyła, ale ta przysięga tak jak przysięga wszystkich akowców Noma kontekst jednoznaczny to znaczy w pewnym momencie głównodowodzący, jaka zwalnia miejsce przyszło dzisiaj niektórzy mówią, że ci żołnierze wyklęci niepotrzebnie tę walkę kontynuowali, a nawet ostatnio usłyszałem bardzo mnie to zabolało usłyszałem nie będę wymieniał nazwiska, ale ważna osoba światowym związku żołnierzy armii krajowej sieci wyklęci walczyli bez rozkazu panie Pawle ja panu przypomnę jak te słowa już z nami na pamięć z ostatniego rozkazu gen. Okulickiego daje wam ostatni rozkaz dalszą pracę działalność prowadzi w duchu odzyskania pełnej niepodległości państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą to nie był rozkaz o kapitulacji o nim nie mówił Słuchajcie Sowieci nas zdominowali nie mamy szans idźcie do domu i nie podnosi głowę, bo możecie oberwać powiedział mi dalszą pracę działalność nie powiedział Walczak, ale jednocześnie panie Pawle oni jednocześnie mówi teraz każdy z was jest dla siebie dowódcą tak rozumie pan, czyli o nim daje możliwość wyboru jeśli w UB depcze ci po piętach został już w lesie w oddziale jeśli masz taki ner w do działalności politycznej to może spróbujesz działać politycznie majestat opozycyjna PSL jeśli nie jeśli w niej ani jedno ani drogi NATO może po prostu będziesz przyzwoitym człowiekiem może jako nauczyciel będzie aż starał się tak wychowywać polskich dzieci, aby przenieść je tam idea Polski Demokratycznej Polski niepodległej w lepsze czasy zresztą generał mówi na końcu nie wierzę głęboko, że zwycięży nasza święta sprawa, że spotkamy się w wolnej Demokratycznej Polsce, ale większa część żołnierzy AK potraktowało to jednak jako wezwanie do zaprzestania walki zbrojnej, a wie pan generałowi też o to chodziło, by uchronić te dziewczęta i tych chłopców, którzy siedzieli po lasach, by ich uchronić przed zagładą, bo przecież dywizje NKWD kolejne wkraczały na polskiej ziemi on miał świadomość do tego stopnia, że on nawet mówił o potrzebie ochrony ludności przed zagładą nawet takie słowa są w tym rozkazie i majorów Paszko mnie inka była przecież w szwadronie Łupaszki mjr Łupaszka to w różny sposób wielokrotnie te słowa powtarza major też mówi o Polsce Demokratycznej wie pan strasznie tych naszych żołnierzy wyklętych drażniło załoga nie w tym czasie słowa demokracja Stalin był zbrodniarzem, ale nie był głupcem Stalin rozumiał, że jeśli wejdzie do Polaków w czterdziestym 0405 . z hasłem budowy komunizmu to Polacy to odrzucą, a jeśli to będzie hasło demokracji no to może da się jakoś oszukać i Okulicki AAA, zanim mjr Szendzielarz Łupaszka mówią o prawdziwie Demokratycznej Polsce, a pewien żołnierz nie jest to znana z archiwum Łukasz Kamiński do niedawna prezes IPN -u pewien żołnierz tuż po wojnie w Wołominie został aresztowany przez UB i śpiewał taką zrobił sobie taką trawę stacji popularnej piosenki żołnierz drogą maszerował i zaśpiewał o tej demokracji, a jak wrócą Andersia, jaki to przedsiębiorcy wszystkim Straki będzie górą nasza nacja i to będzie demokracja także niezwykle ich drażniła obłuda zakłamanie mniej i ta cała frazeologia sowiecka, która miała pomóc w zniewoleniu Polaków zawsze się pan pamięta, że taki wiersz Żmudka Szczepańskiego tego, który umierał na barykadzie powstanie Warszawskiego 11 września czterdziestego czwartego roku jest zawsze Pański pseudonim Żółtak ten, który napisał pieśń nieznaną pałacyk Michla żytnia Wola on też napisał taki wiersz czerwona zaraza czekamy ciebie czerwona zaraza byś wybawiła nas od czarnej śmierci coś Krajna przedtem rozdarł się na ćwierci była zbawieniem witalnym z odrazą, ale ważny z tego co pan mógł on wyższy o haseł po szumie taka jest on dzwoni przewidywał, że będzie tak frazeologia, że będzie ten poziom haseł i on cierpiał, że będą tacy, którzy na ten posłom haseł udadzą się nabrać na dobrze, ale wracając do do do sytuacji, która z tego co pan chyba w ogóle niesamowicie skomplikowana pod wieloma względami każdy wtedy ktoś angażował jakąkolwiek działalność miał przed sobą jak rozumiem bardzo trudny wybór tak czy jednak złożyć broni jeśli walczył Władka czy z tą bronią dalej walczyć jeśli się udzielać, jakkolwiek to w jakim zakresie w jakim stopniu tu nie ma dobrej odpowiedzi każdy musiał decydować sam za siebie tak jak pan zacytował rozkaz Okulickiego, że każdy jest swoim dowódcom tak teraz pytanie, dlaczego inka jednak została zdecydowała się walczyć przecież jeśli przyjrzymy się biografii to jest taki moment, kiedy ona zaczyna prace jeszcze 400 piątym roku ISA wrażenie, jakby właśnie nie mógł nic nie zdecydowała się jednak na to walkę z bronią w ręku w pewnym momencie pracy jako kancelista w Nadleśnictwie Narewka na Podlasiu i nie myśli o walce, bo nie ma też możliwości podjęcia takiej walki, ale panie Pawle jest po przysiędze jest po szkoleniu sanitariusz sanitariusze klub, a więc jest jak gdyby przygotowana na taką okoliczność i właściwie można powiedzieć, że to nie inka wykazała inicjatywę, by walczyć, ale bezpieka któregoś dnia to był czerwiec czterdziestego piątego na marsz nadleśnictwa w Narewce przybywa ekspedycja NKWD UB samochód ciężarowy i grupa funkcjonariuszy i aresztują wszystkich od nadleśniczego do młodej Hansen niski aresztują za co za współpracę z bandami prawdopodobnie pan nadleśniczy miał kontakty na pewno miał kontakty nie z patrolami Łupaszki, która w tym terenie się pojawiały no i są aresztowani mamy zaś są dramatyczne pismo w archiwum wojewody białostockiego, bo to jest wie pan Puszcza Białowieska drewno jest bardzo w tym czasie potrzebne wojewoda martwi się o plan produkcji drewna, ale 1 z szefów bezpieki wojewódzki w Białymstoku Delia Szkot oni odpowiada, że nie ma mowy o tym, by tych ludzi uwolnić, ponieważ oni wszyscy są zaangażowani w walkę przeciwko nowej rzeczywistości takiego używano wyrażenia w tym czasie no, więc z nieważna jest produkcja drewna najważniejsze jest to, że to są ludzie, którzy nie akceptują nowej rzeczywistości IMKA ucieka patrole armii krajowej patrol po akowskiej tak byśmy dokładnie powiedzieli uderza na ten konwój i inka, ponieważ nie zmieściła się na tej ciężarówce tak samo jak młody gajowy Bran CE WICZ my, korzystając z okazji uciekają do lasu i tam trafia na oddział Piasta, a potem nasz szwadron i Zdzisława Bad Och, żelaznego od Łupaszki i w ten sposób trafia do Łupaszki szpalty w zeszłym ta rzeczywistość po prostu wpychają w dół wzdychają do sali panie Pawle wpychała wielu innych mówimy o ostatnim Partyzancie olali ku 8 wzięcie Franczak przecież on kilka razy próbował się ujawnić za każdym razem w ostatniej chwili go ostrzegano, że nie ma szans, że będzie natychmiast aresztowany i dalej uciekał to byli nie tylko ostatni żołnierze to byli jednocześnie uciekinierzy NATO to wie pani nie tylko nie Lalek, ale także Bruzda wielu wielu innych, ale akurat bardziej niż wróćmy do i do postaci linki do tych momentów, gdy w jej biografii, które być może nie wszystkim słuchaczom słuchaczką są znane to co się dzieje w momencie, kiedy mnie inka trafia pod rozkazy Łupaszki to jak to się dzieje, że de facto on w pewnym momencie tam, gdzie znajduje się nad i na Pomorzu jak rozumiem tak na to nie od razu wie pan, bo najpier w było także na zimę na przełomie 3506 . roku jest im kara trafia pod opiekę swojego ojca chrzestnego to był też leśniczy Stefan Obuchowicz on już wiedział, że Wacław siedzi nie żyje ojciec Inki umarł na szlaku gen. Andersa pochowany jest na cmentarzu w Teheranie mamy zdjęcie jego grobu Themis ogromna Polska nekropolia w Teheranie tych wszystkich biedaków, którzy ewakuowali się z Rosji, ale już nie wytrzymali dalszych trudów, więc inka jest pod opieką Stefana duchowi ciała Obuchowicz 200 bezpieka i ma w swoich rejestrach wyrabiali fałszywe papiery na swoje własne nazwisko ma to też wymagało wielkiej odwagi i od tej pory ona jest Danuta Obuchowicz, ponieważ on rację Dyrekcji olsztyński lasów państwowych, więc załatwia jej pracy kancelisty ski w Nadleśnictwie Miłomłyn i ona tam przez parę miesięcy spokojnie pracuje jak pan ona mogłaby sobie wtedy już powiedzieć mama zginęła z rąk gestapowca ojciec leży na cmentarzu w Teheranie nasza rodzina poniosła już tyle ofiar nasza rodzina już złożyła daninę dla tej Polski wolnej, więc ja już chyba mogę żyć normalnie pewnie tak sobie z myślała tak to sobie wyobrażam, ale któregoś dnia leśniczy wysyłają do Olsztyna w jaki w sprawie i tam na ulicy spotyka żelaznego dowódcy tego Szwadronu to jest koniec zimy wczesna wiosna 246 i żelazne jej mąż i inka ruszamy w pole będziemy kontynuować walkę, ale nie mamy sanitariuszki i ona podejmuje decyzję swojego życia ona mogłaby powiedzieć, że las z najmu nie pójdę zwami nie mogę moja młodsza siostra Irenka nie wiem, gdzie jest musi ją znaleźć mama nie żyje ojciec nie żyje musisz mnie zrozumieć i na pewno by ją zrozumieć, ale tu jest wie pan na to się nam objawia się dzików na wnuczka Piotra wnuczka tej babci Tymiński potomkini tych powstańców styczniowych córka Sybiraka moja to tak Widzewie tam ona miała świadomość, że jest następczynią pewnej pewnego etosu pewnej tradycji, że ona Dźwigała ten rodzinny etos i to żona przed śmiercią napisała w tym gry się powiedzcie mojej babci, że zachowałem się jak trzeba to potwierdzam myślę ten mój dom nasuwa się pan ze mną zgodzi, że moja miłość jest latem 2 Banaś tak młoda dziewczyna in w i zrobić coś śmierdzi myśli o 7 wiek i pomóc jak pan już spotkani na ulicy, że żelaznego i rozmowa z nim była postawa tej decyzji, żeby mówiąc kolokwialnie wrócić do lasu, ale to może warto w tym momencie się zatrzymać ci przyjmują na chwilę i powiedzieć do lasu czyli jaka była aktywność wtedy podziemia zbrojnego podziemia antykomunistycznego mamy sytuację, kiedy nie ma już oficjalną oficjalnie też formalnie armii krajowej mamy sytuację, kiedy miesiąc miesiącem umacnia się władza przyniesiona źle wyrażał na bagnetach radzieckich i 4 i co w takim razie ten oddział robi ciągle wraca na Podlasie czy też w rejony tam Puszczy Białowieskiej jak to się dzieje rząd się znajdują jak rozumiem w parlamencie na Pomorzu jak jest ich ślady panie Pawle pewnie pan twarz wielokrotnie słyszał taką mądrość potoczną może ostatnia umiera nadzieja to jest rok czterdziesty szósty Wook Paszko i koncentrację w lesie przygotowuje na kwiecień czterdziestego szóstego roku pamiętajmy, że 30 czerwca ma się odbyć tzw. referendum ludowe nasze potem okazało totalnie sfałszowanego grupa specjalistów sowieckich fałszerze na czele z z człowiekiem, którego nazwiska jest nam znane pułkownik NKWD Aron Paul kin fałszuje wyniki tego referendum drugi taki próg to są zapowiedziane wolne wybory no wie pan Jałta ME Jałty widzimy w tej chwili jako wielką zdradę nie polskich interesów przez naszych aliantów, ale i Jałta to była zapowiedź także w wolnych wyborów nad trzeba się było trzymać tej ostatniej nadziei traci nadziei na to dług, jaką co mówił swoim ludziom Paszko, kiedy oni np. wie pan na czym ta nadzieja polegała ta trzeba by się zapytać Stanisława Mikołajczyka, który podejmuje akcję polityczną, czyli one im nieświadome tego jak się żyje w państwie realnego komunizmu w państwie typu sowieckiego ja muszę wydaje, że można tu prowadzi jakąś działalność opozycyjną jak się skończyło na to wiem, ale co o tym co robi inny oddział Łupaszki co robią członkowie podziemia antykomunistycznego w nieważnym wiąże prowadzą wojnę z milicjami Zuber z UB to jest bzdura panie Pawle to nie jest żadna wojna oni zresztą nie mają siły, żeby prowadzić wojnę Łupaszka sobie wyobraża, że mimo wszystko co się zmieni Łupaszka nie wierzy, że alianci mogli nas zostawić w takiej sytuacji Łupaszka widzi w tych wyborach jeszcze jakiś cień nadziei Łupaszka w swoich ulotkach te ulotki, którą on kazał okleić swoim żołnierzom na murach Gdańska są niezwykle dojrzałe ja myślę, że on ich nie pisał ja nawet podejrzewamy wie pan, ponieważ 3 przez długi czas jego zastępcą był no i znakomity pisarz Paweł Jasienica pod takim nazwiskiem jest nam znane myślę, że to są ulotki pisane przez Pawła Jasienicy, ale to są też moje domysły no bo wie pan się czyta takie słowa Łupaszki nie z kwietnia czterdziestego szóstego nie mamy ani prasy własnej ani wolności słowa ani wolności zebrań ani prawa wiązania się Stronnictwa polityczne jesteśmy pozbawieni wszystkich dobrodziejst w istotnej demokracji widzi pan znowu to słowo demokracja ani ich to bardzo bolało jedno partyjne rządy komunistyczne biorą myśl w obcęgi pozbawiają człowieka woli tych najistotniejszych cech człowieczeństwa i czynią z niego robota, gdy chodzi o naród tak wtedy zatraca własne oblicze i przestaje istnieć mamy już milczeć mamy się poddać się gwałtowi zadawane mu obcą zbrodniczą ręką mamy aż pod groźbą obcych bagnetów wyrzec się prawa stanowienia o sobie mamy się wyrzec się ducha serca i zaprzeć się wiary no wie pan to jest bardzo zasadnicza deklaracja dotykająca powiedzielibyśmy naszym językiem dotykająca podstawowa w podstawowych praw człowieka mamy obraz Łupaszki bandyty tutaj mamy obraz człowieka świadomego, o co toczy się walka o jak pan jak to się stało, że ta walka w tym w roku, w którym pan zwraca uwagę, że było ich wybory i referendum i sytuacja była bardzo skomplikowane wybory były rok w następnym roku, ale w styczniu 19 stycznia czterdziestego się na raka, ale w krótkiej perspektywie takie były cele cel cel na oddział Łupaszki, a w ogóle to w gminnym kluczowe pytanie w jaki sposób ten oddział znalazł się na Pomorzu czy to była mile akcja, która była częścią jakiejś szerszego planu, jakie były żyć tak wyrażę kontekst takich działań najpier w na Podlasiu potem na Pomorzu gdańskim sięgali, gdzie się aż na Pomorze zachodnie no w miasteczku Bobolice pod Koszalinem zakonspirowaną się cały pododdział przecież z Wileńszczyzny pod oddział, bo mają oni byli nie zdekonspirować ani przez bezpiekę przez wiele lat także wie pan na to było fenomenalne osiągi Łupaszka miał szczególny dar jeśli chodzi o dowodzenie w polu jeśli chodzi o konspiracji oraz o kamuflaż dlatego też jego szwadrony w ogóle wyjaśnimy też, że nie nazywasz kadra nie ma nic wspólnego z wojskowym znaczeniem tego słowa w wojsku szwadron to oddział Kawalerii to jest zastój jeść psów, a to mieliśmy po prostu patrole 151617 chłopaków i sanitariuszka, ale Łupaszka tak sobie wymyślił, że to będzie kadrów Ka on widział ten swoją piątą brygadę, która też nie była brygada, bo brygadą, bo jak można nazwać brygadą 120 ludzi, ale on widział to jako kadrów Ka przyszłego wojska, kiedy zmieni się sytuacja polityczna poza tym on pamiętajmy był oficerem czwartego pułku Ułanów Zaniemeńskich, więc on wyrastał z tego etosu kawaleryjskiego IT szwadrony ta jest jego miłości do koni miłość do Kawalerii stąd właśnie taka dziwaczna nazwa tych patroli szwadrony w jaki sposób następnymi jak w jakiej sytuacji następuje ich powtórne aresztowanie, ale Inki w sierpniu prezes PiS wie pan dosyć prosta sprawa ona została wysłana przez dowódcę tego swojego Szwadronu w tym czasie to już nie było żelazne nieżelazne zginęły z rąk UB został namierzony, kiedy był ranny leczył się w majątku strzelaniny pod szturmem zastał tam zabity, bo nie pozwolił się wziąć do niewoli wiedział co to znaczy miał 21 lat chłopiec, który przed wojną chodził do gimnazjum w jego ojciec był podoficerem korpusu ochrony pogranicza w nowych Święcianach na niesamowita postać i o żelaznym to pewniejsza nieraz usłyszymy, więc Olgierd Christa następca żelaznego też bardzo młody człowiek wówczas dwudziesto trzyletni wysyła inka do Gdańska, ponieważ brakuje opatrunków i brakuje środków medycznych, a ona jedzie do Gdańska z 2 kartkami, na których jest napisane, w jakich środków medycznych ma poszukiwać w tenisie wie pan marzy, żeby jakiś stary lekarz, który ma długą pamięć pamięta nie, czego się w latach czterdziestych używało bata sam padnie środki, które już weszły z użycia tak na ile ja to potrafi zrozumieć to są przeważnie łacińskie nazwy tam jest wiele środków takich prostych ziołowych chciałbym, żeby ktoś skompletował ten apteczka Inki to byłoby piękne i edukacyjne nieprawda chciałby pan mieć taką apteczka handlowym wjechał do Chin w całym kontekście zbierania jakichkolwiek świadect w moja myśl o edukacji pani badanie wykazało to jest niesamowicie marzą o nas jak dziś dla Radia Maryja aresztowaniami Inki mógłby też tam Gdańską natrafia ona trafia pod adres konspiracyjne adres lokalu konspiracyjnego to jest taka zaciszne malutka uliczka w Gdańsku ulica Wróblewskiego 7 tam był ten lokal konspiracyjny tam mieszkały 2 młode kobiety dwudziestoparoletni to były też dziewczyny z Wilna one były w trzeciej brygadzie w czasie okupacji w trzeciej wileńskiej brygadzie armii krajowej por. Gracjana Froga szczerbca i inkasa spędza ostatnią noc na wolności w tym mieszkaniu niestety nikt nie wiedział jeszcze wtedy, że lokal jest spalony, że bezpieka już ten lokal zna kilku ubeków stoi pod oknami całą noc mają rozkaz, że wolno im wkroczyć dopiero jak światło zgaśnie, więc oni bardzo dokładnie tego rozkazu przestrzegają zgrzytają zębami czekając do czwartej nad ranem, bo dziewczyny młode mają wiele wspomnień wspólnych opowieści, a przede wszystkim śpiewają piosenki, które się nauczyły w tych oddziałach wileńskich 1 piosenki Panny Mikołajewski nie znają inka uczy je śpiewać tej piosenki to była bardzo piękna, ale bardzo trudna piosenka napisana przez Andrzeja trzebińskiego poety z Warszawy, który zginał w 2001 . roku życia rozstrzelany na ulicy przez Niemców to była na piosenkach wymarsz ubeka uderzeniowego batalionu kadrowego od czwartej nad ranem światło gaśnie w UB szpada i zabierają inka do pawilonu piątego dla politycznych więzienia w Gdańsku i w i w Gdańsku jest sądzona i tam wykonano wyrok śmierci tak w Gdańsku jest śledztwo, które trwa panie Pawle dokładnie 14 dni tylko tyle, ale właściwie to śledztwo do niczego nie jest potrzebne, ponieważ wyrok jest z góry zaplanowane inna inka i Zagończyka, bo Zagończyk sierż. Semenowicz, który będzie z nią umierał był aresztowany mniej więcej w tym samym czasie ja myślę, że ten wyrok śmierci na nich to była zemsta gdańskiego UB, ponieważ oni byli zupełnie bezradni im się nigdy nie udało żadna grupa operacyjna nie potrafiła osaczyć szwadronów Łupaszki nigdy nie udało im się ich pokonać w polu w jakiś potyczce no bo to byli chłopcy, którzy już mieli duże doświadczenie partyzanckie byli w oddziale od czterdziestego trzeciego roku mieli za sobą, mimo że byli bardzo młodzi bardzo ważne doświadczenia w tych bojach, a przez Szymańskiego oskarżenia, bo tutaj w taki ogólnej wiedzy często się mieszać to co faktycznie, o co faktycznie wtedy była oskarżana inka, a co później dopisywano takiego propaganda dopisywała do do tego wyroku co być może nie było oskarżeniem czy odczyty historia, że osobiście, by strzelała do funkcjonariuszy UB i Motor to było w tym oskarżeniu, bo zawarty i wie pan zarzuty były absurdalne, bo oskarżono ją, że wydała rozkaz rozstrzelania 2 funkcjonariuszy UB panie Pawle niech pan sobie wyobrazi 17 letnia sanitariuszka wydaje rozkaz komu Olgierdowi Kryściak, który miał stopień podporucznika czasu wojny, że to jest kompletny idiotyzm Olgierd Christa zaś zawsze bardzo się denerwował mówił, że myśmy dbali o karalność to była podstawa naszego działania nie można było sobie pozwolić na żadne odstępstwa i MON najmłodsza w szwadronie sanitariuszka nie mogła wydawać żadnych rozkazów to jest oczywiste w sześćdziesiątym dziewiątym roku ukazała się taka książka gdańskiego dziennikarza bolidu ułana współ autorem był Jan babcia inka to były były funkcjonariusz wojewódzkiego w UB w Gdańsku no i tam wie pan nie jest taka tandetna literatura taka taka tandetna frazeologia inka jest pokazana jako krótszą włosa no wie pan krótsza włosa to pewnie bardziej bandycka niż jasnowłosa krótsza włosa inka sadystycznym uśmiechem trzyma w ręku pistolet błyszczy oksydowane Stal pistoletem wie pan no można zwymiotować taka to jest tandeta, ale w ten sposób właśnie to robiono w taki tandetny sposób na ich inka w Starym Kisielinie strzela do oficera NKWD szynie dżina lejtnant paszy niż inne no, a znowu wg tych oskarżycieli 100 czterdziestego szóstego roku inka wydaje rozkaz zabicia 2 funkcjonariuszy UB Japan nawiasem mówiąc stajenka nie musiała wydawać żadnych rozkazów, ponieważ był rozkaz komendanta okręgu wileńskiego armii krajowej o rozstrzeliwaniu zidentyfikowanych funkcjonariuszy UB sposób rozumowania był taki, że UB to nie jest żadna Polska instytucja, że jest to delegatura NKWD, czyli policji politycznej obcego państwa, które zniewala Polskę w związku z tym jeśli zidentyfikuje się w terenie jakiegoś funkcjonariusza UB ton to należy przyjąć, że powinien być zlikwidowany my tak postępowali, chociaż nie zawsze niekonsekwentni musimy kończyć naszą rozmowę, za którą palą bardzo dziękuję liczę na to, że ta rozmowa była nie bardzo ważną edukacyjną edukacyjnym czasem taki wymiar edukacyjny czynami miała dla dużej części z nas ma pan się tym akurat zajmuje tym tematem od bardzo długiego czasu no i przede wszystkim poza małą działalność jako publicystą historykiem to rzeczywiście można powiedzieć, że pan, że stan popularyzatorem wiedzy o biografii Inki szczególnie w taki dzień jak dziś, bo kończącym naszą rozmowę to chciałem zapytać czy pan nie odczuwa pewną satysfakcję, że dziś głowa państwa się z znajdzie w tym w tym w w tym miejscu na takie uroczystości czy dla Panattoni jakiś taki specjalny moment może pan Bóg czeka od lat właśnie na taki dzień jak dziś, czyli pogrzeb z 1 strony Inki z drugiej strony wspomnianego przez pana również żołnierza podziemia czy tylko przeczytać specjalny mamy dla pana ja myślę panie Pawle to nie jest zwykły pogrzeb pogrzeb kojarzy nam się z ostatnim pożegnaniem to jest dzień smutku, a to jest zupełnie co innego to jest dzień wielkiego triumfu to jest dzień zwycięstwa nad tymi, którzy próbowali tych tragicznych żołnierzy tragicznego powstania świętą sprawę znowu zacytujmy Okulickiego, czyli o niepodległy byt państwa polskiego pogrzebać ich wyrzucić ich z naszej pamięci to dlatego zakopywali ich jakichś Dołach w nocy posypywali wapnem, żeby szybciej z księżmi to dlatego nie wolno było o nich mówić, a i ten pogrzeb dzisiejszy to jest dzień triumfu dzień wielkiego powrotu i dzień zwycięstwa prawdy nie satysfakcja ja odczuwam dzisiaj po prostu radość bardzo panu dziękuję czas na rozmowę z nami był pan Piotr Szubarczyk historyk publicysta pracownik biura edukacji narodowej oddział gdańskiego IPN-u bardzo dziękuję za rozmowę włączyliśmy się w Gdańsku Iran jest tu również za zaproszeń włączyliśmy się z gdańskim studiem Radia TOK FM Zwiń «

"Inka" - sanitariuszka wyklętych. Kim była? Opowiada Piotr Szubarczyk

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WEEKENDOWY PORANEK - PAWEŁ SULIK

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 07:00

Najnowsze Podcasty

Swoją historię opowiada Łukasz Krasoń

Nowelizacja ustawy o lasach potrzebna od zaraz

System kaucyjny się zbliża. Co to będzie?

Czy będziemy tęsknić za "Sex Education"? Recenzujemy finał serialu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL