8 lat wielkiego zderzania. Rozmowa z prof. Krzysztofem Meissnerem

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

po ich z Cezary łasiczka programy Owczarek dzień dobry witam państwa bardzo serdecznie zapraszam na dzisiejsze spotkanie studio gość prof. Krzysztof Meissner wydział fizyki Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry mecz finałowy witam pana witam państwa w 8 lat temu 10 września 2008 roku uruchomiono LHC, czyli wielki Zderzacz Hadronów w taki jak patrzę na to co się z perspektywy tych 8 lat to nie mogę się pozbyć się skojarzenia, że oto jest dziecko jakiś taki dość bogatych Rozwiń » rodziców mi mamo mamo mamo kup misji są KO misji są one w końcu Lisek kupującemu dziecku syn Psonka dziecko robi kilka okrążeń wokół wsi mówi słaby co coś większego gościa może Yamahy tym razem w 3 liceum mamy siły, w jakich jeszcze większe akceleratory oczekiwań tak swoją opowieść o naradach słyszy, że uda, że po paru rundkach fizycy mówią to znaczy to nie do końca 23 oczywiście, gdyby terenów w Hims dzwonek był niezwykle ekscytujący w niezwykle ekscytujący okolice to by przestał myśleć o swym songu czy to jest lepszy czy gorszy tylko się skupić Sony widzi, ale cała wieś składała Otóż tak rzeczywiście 10 września 2008 roku po po wielu wielu latach budowy po demontażu poprzedniego akceleratora prawdą poprzednia Salwator LED czyli, czyli BL Brooks jest wdrażana Elektron pozyton ja z zdemontowano go no bo 8 lat wcześniej w zasadzie w tym samym tunelu prawda tunel był zbudowany w połowie lat osiemdziesiątych Otóż w tym samym tunelu była nawet dyskusje czy ten nowy akcelerator nadbudować nad Starym, bo było nawet na to miejsce czy zdemontować stary i włożyć nowe, ale stwierdzono, że jednak zdemontuje się starych wożono nowy Otóż rzeczywiście naruszył niestety tylko 9 dni wtedy działo, ponieważ po 9 dniach była słynna katastrofa ze z z wyciekiem Helu i jest ono w i ich i zniszczeniem tam powiedzmy kilkudziesięciu magnesów z tych 1200 i jego koniecznością naprawy Otóż rzeczywiście on to jest wielkie osiągnięcie, dlatego że dlaczego w ogóle my chcemy budować taki akcelerator tez pytanie podstawa wymiaru pieniędzy i nie kończy, bo to nie jest kwestia pieniędzy gra dlatego, że jeżeli weźmiemy pod uwagę ile kosztuje taki akcelerator to on jest zdecydowanie mniejszy niż jej roczne odsetki od długu Polski w związku z tym to nie jest tak to na zdecydowanie mniej odłożył je budować można, by roczne odsetki zapłacić telewizje z różnych miejsc w kilka tanie nie są do końca nasze pieniądze Otóż Otóż w relatywnie bracie to jest bardzo drogie, bo w końcu z urządzenia największa na świecie, które budowane zostały wysiłkiem noga kilkuset kilkudziesięciu państw tsunami, jeżeli nie więcej przez 10 lat i kosztuje mniej niż jedno zdecydowanie mniej niż nasze roczne odsetki od długu w związku z tym czy też drogą czy tez być może nasz dług jest gigantyczne tak można również na to spojrzeć, ale no trzeba to brać we właściwych proporcjach Otóż jak z budową, dlaczego to w ogóle buduj Otóż nasza teoria, a prawda my mamy jakieś wyobrażenie o cząstkach elementarnych stopniowo coraz to wchodzimy coraz głębiej prawda kiedyś nie znano atomów potem już natomiast uznane nocy stwierdzono rzeczywiście składają się z jądra i elektronów dalej jak zbudowane jest jądro byśmy chcieli wiedzieć jak zbudowany jest Elektron w związku z tym trzeba no tak to jest we w fizyce, że im coś jest mniejsze tym wymaga oczywiście mniejszej długości fali, żeby to zbadać to brak jest duża długość fali no nie wykryje się czegoś co jest znacznie mniejszy niż długość fali no bo to będzie żadnej rozdzielczość byśmy nie mieli ani mniejsza długość fali tym wyższa energia w związku z tym trzeba bombardować wnioskami o coraz wyższej energii, żeby się dowiedzieć się coraz krótszych odległości od taka jest złoto tak jest to zasada nieoznaczoności Heisenberga na tym polega Otóż to jest zresztą jak bardzo dobrym przykładem jest, jeżeli ktoś tam jakoś słuchać czasem w kościele organów to, jeżeli ktoś, by za krótko nacisnął na bardzo niski klawisz w organach to nie wyczuje, jaka to jest wysokość dźwięku, żeby wysokość dźwięku była jakaś naczep jest powierzyć te niskie ceny to on musi odpowiednią długość czasu trwać do czasu słucham organów w kościele dają wrażenie, że tam dużo takich przecież przyciśnięcie przypadkowych MF nie chodzi o wpłatach wychodzi 2 rywali status jest coraz wyższych torowiska od dna w każdym razie Nesta zasada nieoznaczoności obowiązuje również przy organach oraz odpowiednia długość fali powoduje coraz lepsze ustalenie wysokości dźwięku w Otóż tutaj taksa jest tak samo tacie musimy bombardować cząstkami coraz wyższe jednak liczyć coraz krótszych długości fali, żeby się dowiedzieć od tych właśnie najmniejszych jednostkach no i po kolei tak wymyślono w ogóle akceleratorem on niedawno stosunkowo dobra tak jak tam trzydziesty czterdziesty zaczęto w ogóle myśleć o tym, a teraz no i zaczęto odkrywać, że tak naprawdę jej jądra rozkładają się z protonów neutronów, a potem czy protony neutrony co mają jakąś strukturę nowe trzeba zbombardować tak, żeby ta długość fali była rzędu długości z wielkości protonu, czyli już mówi młodzież nie do minus piętnastej metra, ale tak zaczęto to dawno stwierdzono aquaparki błony, toteż znają trochę czasu, ponieważ im bardziej schodzimy do tych mniejszych odległości, tym bardziej gdy potrzebna nam jest teoria, żebyśmy w ogóle mogli zinterpretować wyniki tych zderzeń, ponieważ to nie jest coś co jest nam dane po prostu na stole leży coś tam i widzimy je sobie to rozłożymy śrubokrętem tam wyniki zderzeń pośrednio od mówią o tym co jest w środku, a żyje bezpośrednio czystego dysponuje wynika, że fizycy się bawią za publiczne pieniądze, jakie się pobawią to potem mówią, gdybyśmy teorię, żeby nie było, że tylko bawimy tak się składa, że teoria powstawała wcześniej, zanim się bawiliśmy ów w w dwudziestym wieku wszystkie fundamentalne eksperymenty powstały po powstaniu teorii, dlatego że tak naprawdę, gdyby nie było teorii nie byłoby sensu w ogóle budować tych eksperymentów, dlatego że po pierwsze, byśmy nie umieli zbudować, dlatego że musimy bardzo dobrze znać szczególną teorię względności teorię cząstek elementarnych zachowań i związek electro dynamikę i t d. żeby w ogóle ukształtować, jakkolwiek taki Strumień elektronów czy protonów, że było się na mnie ostrzegł mnie uderzył w ścianki tego urządzenia i t d . tak dalej musimy bardzo dobrze teoretycznie uznać zachowanie cząstek następnie jak już u to umiemy zderzamy ze sobą te cząstki to musimy wiedzieć na czym w takim zderzeniu jak one są wystarczająco dużej energii to przy zderzeniu powiedzmy 2 protonów obecnie teraz są te zdarzenia w LHC wprost pod Genewą właśnie, w którym mówimy to powstaje średnio powiedzmy 200 nowych cząstek i one się rozlatują w detektorze na czas umieć zbudować detektor to znaczy opowiedzieć, które cząstki wywołują, jaki sygnał, żeby w ogóle zacząć badać te sygnały to, bo to oczywiście te nie są już klisze w żadnym sensie lekko to są komory które, przelatując zaczął strona ładowała nawołuje pewien impuls prądu i ten impuls prądu musi być odpowiedni sposób zmierzono, że po ich jak Kaczorowska, jaka trajektoria Witolda to musi być złożone w pole magnetyczne ogromne pole magnetyczne dlatego, żebyśmy rozumieli śmiali czy to jest cząstka o takim od takiej masie 3 o innej maści jeżeliby nie było pola to wszystkie wyleciały po prostu byśmy nie wiedzieli czy to jest lżejsza cząstka zwyciężać Tusk tak zakrzywia się mniej trzęsie cząstka Zobacz ile Kaczkowska w związku z tym zwykł mówić macha to był Elektron albo to było prawdą albo to było piąte albo coś takiego Otóż w związku z tym musimy bardzo dużo teorie włożyć na początek, żeby w ogóle zbudować urządzenie następnie jak już mamy zbudowane to urządzenie do 200 cząstek na lato jak my chcielibyśmy się dowiedzieć de facto o nowych książkach czy gdzieś tam na tym jeszcze mniejszym czy wewnątrz kwarków czy cokolwiek co jakiś nowe cząstki teraz te nowe cząstki zawsze tak się dzieje, że albo ich w ogóle nie widać na zewnątrz tak jak walki walki są tylko wewnątrz protony neutrony one nie wylecą jako swobodny kwart do tego ogromnego detektora wielkości kamienicy, który jest tam pod ziemią w CERN nie tylko on się znowu zorganizuje jakiś Proton albo neutrony albo coś takiego związku z tym my z rozkładu tych znanych nam cząstek musimy odtworzyć co tam było w punkcie zderzenia, ponieważ większość tych naprzód cząstka Higgsa słynna cząstka Higgsa od lat jest największe osiągnięcie LHC droższe dla powiedzmy największych cena to tu jest kwestią drugorzędną nie możemy ocean w off oczekiwać znaczy czy szacować czy to jest drogie 4 stanie po musimy to z czymś porównać to jest najdroższe urządzenie, jaki kiedykolwiek zostało jak porównamy to z krążownikami czy też z lotniskowcami to nie jest on bardzo drogi, ale mówią krążownika lotniskowca są skuteczne siły oraz strefę, w której w rowach jak w radiu TOK FM informacje dziesiąty 20 prof. Krzysztof Meissner wydział fizyki Uniwersytetu Warszawskiego z państwa i moim gościem 8 lat temu uruchomiono wielki Zderzacz Hadronów co nam z tego dziś po co będziemy rozmawiać po powrocie do programu ale Cezary łasiczka program Owczarek studio prof. Krzysztof Meissner wydział fizyki Uniwersytet warszawski rozmawiamy o wielkim Zderzaczu Hadronów, który wystartował 8 lat temu 10 września 2008 roku zastąpi dotychczas z tego 300 sztuk drogi czy tanie, bo pewnie odpowiedź na to pytanie nadejdzie w momencie, kiedy będziemy mogli w jaki sposób w praktyce dla dobra ludzkości wykorzystać to cud co udało się ustalić przy pomocy wielkiego Zderzacza Hadronów w tym momencie zwykle naukowcy mówią no zaraz zaraz my musimy mieć swobodę na prowadzenie badań podstawowych właściwie pracujemy z tak to chory jest w trybie sobie muzą czasem coś z tego się przydaje i wtedy jest to zwykle coś wielkiego, ale przeważnie musi mieć swobodę na to, żeby marnować pieniądze podatników, bo nigdy nie wiadomo co z tego może wyjść może wobec tak, że opowieść zacznie się wcześniej mianowicie wtedy, kiedy już był planowany LHC jest osiemdziesiątym dziewiątym roku była seria czas dłuższy czas i wtedy poznałem pana Kima Berner sali, który to pan w UE było tu poproszony o to, żeby ułatwić komunikację między ośrodkami, które projektowały LHC i wtedy jeszcze lepiej również był projektowany Otóż, żeby to ułatwić, ponieważ to było na kilkadziesiąt ośrodków ten pan wymyślił protokół, który się nazywa http i wymyślił język, który się nazywa HTML i wymyślił internet internet został wymyślony w CERN nie przy projektowaniu LHC, a nie www MEN www to tzw. w sposób kompletnie wg mnie idiotyczny bo gdyby to nazwano nie wiem komu o nich lampiony Lisa czy Network i miliard osób dziennie, by wpisywał CERN kropkę coś kropkę coś to wszyscy wiedzieli, że internet powstał w terenie, a tak niestety nazwano to w WL była duet i nikt tego nie wie wszyscy myślą, że zrobili to Amerykanie to jest nieprawda ja byłem przy powstawaniu internetu była w CERN niekiedy on założył pierwszą przeglądarkę w cudzysłowie internetową biura było po osiemdziesiąty dziewiątego do Arki Onet tamują amerykański wymiar to nie jest internet no ale mylimy internet z siecią www jedno i nie zawieść, gdy mąż tak jasno świeci rozproszone zrobili Amerykanie w latach 62 batalion i t d . natomiast protokół, który pozwala mi ściągać z czyjegoś komputera zasoby, które on mi daje pod inną zresztą na złom teraz, skąd n p . w protokole HTML jest inna nazwa, która się podświetlane i pod inną nazwą się to notuje to był pomysł, dlatego że istniały już wtedy tzw. trial, czyli technika dizajnu i port w LHC, w którym wszyscy wiedzieli, że dana część nazywa się tak atak jak ktoś sobie notował ją to było obojętne natomiast wiadomo było, że akcja odwołuje się do tej części to wszyscy wiedzą aha chodzi mi o zakończenie kabla w magnesie nad przewodzącymi nr 7, a jego zarzuty za wybory przykład tego tak myślę, że jeżeli ktoś mówi słuchaj ład ułatwił rozwiąż zadanie ułatwi nam komunikację i facet mówi proszę bardzo pana wpisują Super jest różnica między tym, a projekty, pod które zbudujemy sobie wielkie kółko grania z inżynier, ale czas wypuszczają my zobaczymy co z tego wyjdzie raczy wiedzieć coś można mówić, że internet powstał niezależnie w ujęciu rok później albo 3 lata później, ale niestety tak się złożyło, że powstał przy okazji projektowania LHC złożona z tych rzeczy, które są przy okazji, ale to nic nie zdobył główną handlową przy związku z tym już choćby to samo, że powstał internet dzięki temu, że LHC było projektowane LHC, jakby nic już nie musiało wykryć bonusie spłaciło wielo wielokrotny czy może to jest dzięki filmowi brak soli stracić naszą prywatność i boksu różnie to może dziwne, ale żeglowności, ale jednak wiele razy dziennie myślę, że warto, że mamy internet możemy pewne wiadomości pobierać tyle no w każdym razie to jest to jest 1 rzecz druga rzecz to zawsze daje ten przykład mianowicie w latach pięćdziesiątych istniały komputery lampowe komputery lampowe zajmowały ogromne pokoje pochłaniały megawaty mocy i miały mnie niezbyt dużą moc obliczeniową były potrzebne do przy ich, gdyby ktoś wtedy powiedział inżyniera trzeba zmieniać luzować komputery, ponieważ trzeba je wynieść przestrzeń kosmiczną, bo chcemy, żeby było obliczać trajektorię czy cokolwiek moda coby zrobią zrobiono mniejsze lampy LED przeżarty nitki mniejszą opór i bardzo rozumiem powiedzmy z kontry są one do wielkości 5 walizek i w razie Niewiem, bo ciąży w tym samym czasie 2 panów w cudzysłowie w garażu pytało się jak płynie prąd przez kryształ Germanów jak zbliżamy do niego 2 zł igły co ktoś powiedział kompletnie bezużyteczna zabawa panów w garażu, ale tania w nieważne czytano chcieli zaspokoić ciekawość tylko i wyłącznie chcieli zaspokoić ciekawość Otóż z tego zaspokajania ciekawości powstał tranzystor Otóż oni nie robili tego dlatego, żeby tranzystor potem były dziesiątki milionów tranzystorów na mini metrze kwadratowym i żeby zmniejszyć komputery tylko zaspokaja -li czekał panie profesorze ja porzucono zgadzam tyle średnio taką taki projekt, który od lat próbuje uruchomić też zespół chce zaspokoić moją ciekawość jak zmieniłoby się moje życie, gdyby moje konto wpłynęło 100 000 000 USD to proszę próbować, bo ktoś z pochwy z ciekawości Grosser w akcji gotowe nieco drożej kosztuje ten teren dla naszych realiach Palais Hansen wdroży Lis ma teraz w radzie w związku z tym mówienie, że oni się bawią i w związku z tym nie ma co im pozwalać na to jest ich absurdalne, ponieważ my tak naprawdę nie wiemy na czym nie projektuje się badań naukowych na poziomie podstawowym, że my chcemy rozwiązać to są aplikacja oczywiście aplikacja pochłaniają Góra pieniędzy na świecie, który wydaje się na na banana na badania to są aplikacja, że wiemy znamy prawo go chcemy go zastosować w konkretnym miejscu czy dla konkretnego materiału natomiast te fundamentalne przełomy się biorą z zaspokajania czystej ciekawości powiedzenie, że ja się najpierw pytam poco ja to robię apotem to robię to zdecydowana większość, jeżeli nie wszystkie przełomowe odkrycia, by nie zostały uczynione jaka by najpier w postawił cel utylitarnych aplikacyjny, a potem powiedział zróbcie to tak mówi ten tranzystory z absolutnym przykładem, że zaspokajanie czystej ciekawości może prowadzić do bardzo wielu i to nie jest mi niespodziewanych zaskakujących odkryć, więc w tym sensie również LHC LHC odkryło cząstkę Higgsa ona była przewidywana w i można się pytać, dlaczego z poco nam ta wiadomość Otóż przepraszam, ale my jesteśmy ludźmi m. in . dlatego że zaspokajamy ciekawość to jest 1 z powodu, że my prawda no i pokonaliśmy znasz drogę drogę to na własny koszt jej pan Jakub pisze, jeżeli gość utożsamia internet http https HTML to po 3 dalej w to nie brnąć dobrze w talii niewątpliwie licencję na internet otwartą licencją ma cel to można łatwo sprawdzić ceny potem się pytał czy za czy może jakoś zastrzec to co się stało oczywiście już nie mogę żaden sposób na to jest otwartą licencje na internet ma cel, więc jeżeli ten pan nie wie, że może to sprawdzić czy Car jest właścicielem licencji na internet oczywiście http BiT HTML to było narzędzie, które wtedy powstały, który ja pamiętam, że wtedy powstały zresztą pamiętam, że jedyną informacją w internecie, która była pod to było wewnętrznie wewnątrz CERN można tam planami Next to, bo tak lekko ubrany można, by rzec o faktach w to była prognoza pogody dla Genewy na komputerze właśnie Tima to była jedyna rzecz, jaką można było wtedy ściągnąć to była jedyna informacja w internecie to opłata w gazie można, by rzec naukowcy wymyślili coś co było bezużyteczne i dopiero przemysłu, czyli były biznes prywatny zrobił z tego wydarzenia naczyń u niego naczynie bezużyteczna natychmiast, więc uznać, że prognozy pogody można było nieznany żołnierz, ale to była w to było to co było w w okresie próby natomiast potem natychmiast Toro dystrybucja Ano pomiędzy ośrodki, w którego program emitowała LHC zresztą Polska jak weszła i została członkiem CERN to była zresztą pierwsza organizacja zachodnia, który Polska została członkiem dowódcę armii, a to pamiętam bardzo dokładnie to po dziewięćdziesiąty pierwszy rok i zobaczenie flagi Polski, która obok flag zachodnich przed przed wejściem do celu zawisła było dużym przeżyciem przeboje, iż Otóż wtedy zresztą składka członkowska Polski była umówiona, że pójdzie na rozwój struktur na 3 infrastruktury połączeń stadnym, czyli internetowej w Polsce to była to był gwałtowny rozwój to fizyka zarządzała na początku przecież całą strukturą internetową w Polsce zarządzał najpier w wydział fizyki potem NASK, a więc wiem to wszystko było wokół fizyki, więc tu więc, gdyby niezauważenie tego, że to przy okazji się stało ono wbrew to jest no dobrze w każdym razie ci, którzy już nie tak tylko dla pan profesorze stoi na stanowisku, że to CERN wynalazł internet jak ja stoję na stanowisku, że to amerykańskiej przemysł zbrojeniowy wynalazł internet SA CERN, a dokładnie tym drażliwym wynalazcy protokół porozmawiać niż za rok nazywa się internetem, że ktoś nazywa internetem rozproszoną sieć to oczywiście była wynaleziono wcześniej, jeżeli ktoś przez internet rozumie przesyłanie listów to oczywiście było wynalezione wcześniej był ambitny medialny nad jeszcze przed osiemdziesiątym dziewiątym rokiem pamiętam listy, które z, ale pobieranie wiadomości z czyjegoś komputera za pomocą takiego protokołu jak właśnie http i języka HTML zostało wynalezione wtedy pobieranie wiadomości z czyjegoś komputera to jest to jest iluzja, która główna jest internet Emitel dobrze jak na tydzień aż 8 latach Łoś w latach jedno podatnicy mówią daliśmy wam furę pieniędzy to z tego ma co z tego mamy jednak on ze mną rozmawiać po informacjach dobrze w bo jestem rozbita została prze naprzód 3 w takie zestawienie pomysłów naukowych, które oprócz zaspokojenia ciekawości do niczego nie doprowadziły kontra te, które były przełom przełomowymi nigdy tego nie wiemy na początku, jeżeli w tam niemal 500 lat temu ludzie wykryli, że kre w porusza się w naczyniach, a nie jest w worku jak w ciele to było wtedy kompletnie bezużyteczne, a teraz jednak bez tego trudno sobie wyobrazić jakąkolwiek operację byli lekarze nie wiedzieli, że krew jest w naczyniach, więc są pewne rzeczy, które przerastają swój czas, który Niny nie wiemy, jaką mają zastosowanie się, jakie będą mogli poza tym nie można ocenić łatwo rozszerzenia horyzontów, które biorą się z poszerzenia naszej wiedzy o wrócimy podsumujemy to co po 8 latach udało się ustalić czy to co może nam się przydać albo w przyszłości przydać prof. Krzysztof Meissner z państwa moi goście informacja dziesiąty 42 Chorwacja Grecja Cezary łasiczka program Owczarek prof. Krzysztof Meissner wydział fizyki Uniwersytetu Warszawskiego jest państwa i moim gościem po 8 latach, czego się możemy cieszyć z tego nie jest, ale tak znacznie od tego, że przede wszystkim odkryto cząstkę Higgsa to to było w zasadzie po to, auto zbudowano nie do końca, ale po to, co zbudowano, żeby ten ostatni brakujący element w modelu standardowym, czyli w naszej w naszym modelu naszej teorii cząstek elementarnych brakowało cząstki Higgsa znaczona była w teorii od początku w zasadzie od czasu, kiedy Higgs zaproponował to w 600409. roku się pani tam to potem powstał model standardowy 3 lata później i od tego czasu mamy model standardowy, który opisuje wszystkie zjawiska związane z cząstkami elementarnymi, jakie znam raczej nie ma żadnego odstępstwa od tego modelu standardowego tylko brakowało cząstki Higgsa ta cząstka Higgsa jest bardzo ważna, dlatego że ona jak gdyby istnienie nawet cząstka Higgsa jest mniej ważna niż pole Higgsa pole Higgsa wypełnia całą przestrzeń i niektóre cząstki, przedzierając się przez to Polnej jak gdyby zaczynają się zachowywać jak cząstki masywne że, gdyby tego pola nie było to one by po prostu z prędkością światu o sobie latały tak jak Elektron powiedz natomiast, ponieważ przedzierają przez to pole Higgsa to zachowują się cząstka masywna, ale nie wszystkie się, przedzierając Photon niesienie przejdzie on nie widzi tego pola i dlatego nadal jest bez masowej nadal porusza się z prędkością światła, ale większość tak się zachowuje z tym, że to trzeba od razu powiedzieć, że Proton n p . czy neutrony ma masę mniej dzięki przedziera się przez cząstki Higgsa on ma masę zupełnie innego powodu, czyli to co kiedyś tam mówiono po odkryciu, że masa wszechświata zależy od cząstki Higgsa czy od porażki co jest nieprawdą czy protony neutrony byłyby masywne nawet gdyby elementy składowe, czyli kwarki były bez masowej, więc to nie jest prawda zostawmy karnety z bardzo ważny ważna ważny element i wszyscy czekali na to by teoria nieprzewidywalna mówiła, że na pewno ta cząstka jest, ale nie wiedziała, jaką ma masę z łoskotem odkrycie cząstki Higgsa uzupełniło natomiast to co na tacy się drugą rzeczą, którą odkryto to jest potwierdzenie, że istnieje plazma czwartkową Klonowa co to jest takiego mianowicie, jeżeli mamy Proton to w takim obrazków powiedzmy nową uproszczonym on się składa powiedz z 3 kwarków kwarki US Ługi GM oprócz tego jest może go było ono ustala z Gwarka taka zupa, w której on jest lektura, która powoduje, że potem z bardzo silnie związane z Otóż, by oczekiwanie było takie, że jeżeli zderzy się 2 jądra na ołowiu powiedz, o czym ciężkie jądra z wystarczającą energią to w tym w MOW w punkcie zderzenia roztopiła się te Proton prawda no, bojąc się składa z protonów neutronów, ale w momencie zderzenia ziemi energia będzie wystarczająco duża roztopić się te protony neutrony stworzył przez chwilkę taki taką właśnie zupełnie bulionu, który tekst parki błony są jak gdyby swobodne potrzeby to oczywiście zacznie z tego punktu o uciekać z wielką szybkością i one z powrotem się zorganizują do protonów neutronów także na zewnątrz zobaczymy bardzo dużo protonów neutronów znacznie zresztą więcej niż było w tych meandrach żywej zleci więcej, ale przez badanie jak one wylatują stwierdzimy czy ta zupa przez chwilę tam istniała czy to były zwykłe zderzenia protonów neutronów wiązać sportu oddaliśmy te jądra z protonów neutronów czy przez chwilę ta zupa powstał i okazało się, że ta zupa rzeczywiście powstała już to ma bardzo ciekawe własności ta ta zupa jest nad ciekła tam bardzo różne dziwne rzeczy się dzieją oczyści to trwa ułamek sekundy to za dużo powiedziane to trwa naprawdę bardzo bardzo krótko, ale po badaniu co wylatuje z tej z tego punktu zderzenia można rozróżnić sytuacje, że ta zupa była przez chwilę czyjej nie było od tak naprawdę akceleratory buduje się dlatego to coraz większe, że szukamy nowych cząstek, czyli takich, które wykraczają poza model standardowy poza tą teorią, którą znamy, dlatego że teoretycznie wiemy, że model standardowy nie jest ostateczną teorią, a czy to nie może być prawdziwa teoria do wszystkich energii, ponieważ teoretycznie przewiduje, że jeżeli energia byłaby znacznie wyższe to on powinien być czymś zastąpiony nowymi cząstkami nowymi polami tak dalej coś co przy niskich energiach, czyli naszych wygląda jak model standardowy kwarki 6 Charków przyśle tonów neutrina i t d. Photon Otóż tego szukam za każdym razem się buduje taki akcelerator jest nadzieja, że tym razem energia będą tak duże, że zaczniemy produkować nowe cząstki, które wskażą nam, w którym kierunku mamy ich propozycjach tej nowej teorii taką najbardziej popularne jest tzw . Super symetria, która przewiduje, że w zasadzie po przekroczeniu progu złamania tej Super symetrii nagle objawił nam się partnerzy znanych cząstek do elektronu będzie Selector on będzie bólu inną FOT kino Higgs wino wino wino wino z neutrin nos skwarki i tak na całe zło, które powtórzy to co wiemy tylko tam wspinać się trochę im Otóż tak jest oczekiwaniem Otóż na drugim Brazylia nie bardzo w to wierzy Maciej Superson jest przepiękną symetrię, ale ona nie musi być tuż za rogi na czym ona gdzieś kiedyś się objawia Rona może być tak wysoko, że żaden nowy akcelerator tego nie zobaczy inną propozycją m. in. firmy z kolegą proponujemy też tzw. symetria KON foremnych i wtedy objawi się jednak 23 nowe cząstki tylko kto jak bezpiecznie metodą małych kroczków fajnie, bo tam widnieje też tam rysunek Super symetria jest realizowana tak wysoko, że żaden żaden możliwy do pomyślenia akceleratory i nie osiągnie natomiast tu, że LHC mamy nadzieję, że zobaczy te nowe cząstki Skalar już tylko tego tak jest no cięższych braci Higgsa powiedzmy 231 i w i to wskaże nam, w którym kierunku mamy iść w myśleniu o w tej teorii szerszej po te teorie szersze na pewno ona musi być stać to teoria mówi absolutnie jednoznacznie natomiast, jaka ona jest nie wiem i teraz, dlaczego to jest ważne macie ważne tu oprócz tego zaspokaja ciekawość to jest kwestia jak wygląda nasz wszechświat na samym początku czyta sam na nie w chwili 0, ale powiedzmy wkrótce potem, ponieważ wszechświat miał ogromne temperatury znacznie większe niż my teraz możemy osiągnąć w akceleratorze i tam ta zupa z tych cząstek na pewno była tylko nie wiemy z jakich cząstek Otóż jak odkryjemy to, jakie cząstki są solą w wyższych masach oto one były tam swobodnie produkowane i w ten sposób opis naszego wszechświata w sensie składu tego wszechświata wycofamy jeszcze bardziej teraz mniej więcej możemy opisywać wszechświat od 10 do - 14 i sekundy do dzisiaj, jakie cząstki były po 10 Domin 14 sekund odpowiada energii LHC natomiast co było wcześniej czyli kiedy wszechświat był jeszcze gorętszy, czyli energia cząstek, bo jeszcze wyższe to nie wiemy nie wiemy, jakie cząstki istnieją od tych wyższych masa jest to jest kwestia opisu wszechświata do wczesnych chwil, o ile wiem jak wszechświat się rozszerzał, bo teoria Einsteina jest obojętna na to, jakie cząstki są w środku ona działa Grawitacja działa tak samo na każdą cząstkę czy ona jest taka czy inna o tyle skład cząstek jest nieznany przez 10 minut 14 sekundy i te badania m. in . chcą wycofać 10 minut 14 sekund do jeszcze wcześniejszych Will we wszechświecie, żebyśmy wiedzieli, jakie cząstki we wszechświecie wtedy był to może nie ma bezpośredniego praktycznego zastosowania, ale znać historię wszechświata z większą dokładnością większą precyzją wydaje się że, ponieważ wszechświat jest 1 mamy go jako wszechświat nam dany to wydaje się, że historia tego wszechświata znana do wcześniejszych chwil jest bardzo istotną wiedzą, nawet jeżeli nie przekładamy je bezpośrednio na jakiekolwiek praktyczne zastosowanie, a poza tym czysto inżynieryjnym to jest najzimniejsze miejsce na ziemi mianowicie tam panuje temperatura 1 i 9 Kalina w tym tunelu dwudziesto 7 kilometrowym podczas kiedy średnia temperatura we wszechświecie to 2 , 7 kelwinów, czyli prawie Kelvin wyżej i mamy cały pierścień tych magnesów zatopionych znad ciekłym Helu, które są zimniejsze niż średnio wszechświat cały punkt poza tym technologia i tam jest używana nie tylko tych nad ciekłego Helu, która może być kiedyś przydatność do bardzo szybkich pociągów, czyli do takich na poduszce magnetycznej, które są, jeżeli silne pole trzeba wytworzyć to miedziane kable pochłaniają ogromną ilość energii nad ciekły Hel i nad przewodzące kable w środku nie pochłaniają w ogóle energii to znaczy, gdyby magnesy we wcale nie były zrobione z normalnych miedzianych kabli chłodzonych wodą to w ogóle nie byłoby prądu w Kantonie genewskim, ponieważ nie starczyło prawdopodobnie również sąsiedni Cantona Wood też, by nie miał prądu to wszystko wyszło pod ziemię, żeby zasilać z niewiadomych, że jeszcze nie byto odprowadzać ciepło z tego natomiast nad przewodzące kable mają zerowy opór w związku z tym tam tak de facto kosztuje energię tylko skraplanie tego uchylono bonów Bush co jakiś czas się trochę ogrzeje, czego znowu skropić natomiast same kable, które tam mają jakiś 1000 A czy dziesiątki tysięcy amperów nic nie pochłaniają prądu, a czy energii w związku z tym to jest kolejna rzecz kolejna rzecz to są nad przewodzące wysokotemperaturowe takie ceramiczne wynalezione 30 lat temu w trudnym przypadkiem zresztą Otóż takiej tezy te takie takie takie kable z tych Ceramik są używane, żeby Hel nie dotyka bezpośrednio temperatury pokojowej byłby bardzo silnie wrzało i bardzo dużo, by kosztowało skraplanie go z powrotem w związku z tym pomiędzy tymi nad przewodzącymi kablami i 19 Kalina, a temperaturą pokojową doprowadzenie prądu jest zrobione przez kable z nadprzewodników wysokotemperaturowych, które to są ceramika mini one bardzo słabo przewodzą ciepło Otóż ten lepszy wyniki wysoko temperaturowe są nad przewodzące, czyli znowu mają zerowy opór w temperaturze to rekord świata te 130 terminów, czyli minus tam 140 stopni, ale tuż powyżej temperatury ciekłego azotu, a więc one są chłodzone ciekłym azotem ciekły azot jest tańszy niż woda mineralna w związku z tym któryś przechodzimy na możliwe zastosowania czegoś co chcesz się zresztą stosuje się kable, które nie mają żadnych strat cieplnych są zanurzone w ciekłym azocie, który może sobie spokojnie od atmosfery uciekać to niewiele kosztuje i rozwijanie przez tego w tej technologii również jest po już ona została użyta w CERN nie w związku z tym te inżynieryjne pewne pomysły prawne zastosowania są bardzo ważne i to jest to na pytanie czy to warto robić no tak, dlatego że w ogóle abstrakcyjnie mówi zróbmy coś lepiej zróbmy to to jest to jest abstrakcyjne pytanie natomiast tam wiadomo musimy zrobić takie takie doprowadzenie, który ma przenikalność mniejszą niż Lech i t d . tak dalej wiadomo, kiedy osiągnęliśmy sukces, bo to działa a kiedy nie osiągnęliśmy sukces to jest takie w programie kosmicznym albo lecieliśmy stanęliśmy na Księżycu albo nie i to ten rozwój tej technologii myśmy już stajemy no tak to jest pewien regres, owszem, Otóż to ten rozwój technologii, które ma konkretne wymagania bardzo bardzo wysokie najwyższe chyba na świecie ma wymagania jest stymulowany przez takie badania i to można odpowiedzieć inżynieryjne, ale jak mówi dla mnie zaspokajanie ciekawości wczesnym wszechświecie znacznie ważniejszych bardzo dziękuję prof. Krzysztof Meissner wydział fizyki Uniwersytetu Warszawskiego był państwem goście bardzo dziękuję panu dziękuję państwu informację o godzinie jedenasty po informacjach wracamy do programu Zwiń «

8 lat wielkiego zderzania. Rozmowa z prof. Krzysztofem Meissnerem

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 06:00

Najnowsze Podcasty

Czy sztuczna inteligencja zastąpi pracowników? Zamiast się jej bać, zastanówmy się, jak może wspierać naszą pracę

Jak tu żyć w takim hałasie? My musimy

Sokołowski o wakatach w policji: "Nasze bezpieczeństwo jest poważnie zagrożone"

Przegląd prasy polskiej i polskojęzycznej

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL