Pochwała przyjaźni. Gościem był dr hab. Michał Herer (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

mazda 5 Tomasz Stawiszyński dzień dobry w studiu razem ze mną dr hab. Michał Heller filozof Instytut filozofii Uniwersytetu Warszawskiego dzień dobry jak filozof i tłumaczy i też autor takiego eseju p t. pochwała przyjaźni, który został nagrodzony w tegorocznej edycji konkursu fundacji myślenia imienia Barbary skargi na najlepszy esej filozoficzny niniejszym gratulacje dziękuję bardzo się ukaże ten esej wkrótce w formie książki tak prawdopodobnie okaże się na początku Rozwiń » przyszłego roku kalendarzowego będzie to książka na książeczkę raczej powiedziałbym zawierające ten właśnie esej i posłowie z, nad którym w tej jeszcze pracuje w wspomina sura w tym tekście, że przyjaźń to nie jest jakiś taki temat szczególnie obszernie przez filozofię podejmowane, ale podejmowane jak najbardziej Eva i Austriaka socjolożka izraelska, która się dużo emocjami zajmuje na powiedziała jakiś czas temu znalazłem taką jej wypowiedzi, że na przyjaźń jest tematem w tym sensie mniej obecnym w ogóle w różnych dyskusjach takich publicznych także, że miłość z całym tym wymiarem bardzo gwałtownych emocji, które z dnia jej towarzyszą z pewną mitologią, która wokół niej obrosła także jest taki można dziś lepszym narzędziem we współczesnym kapitalizmie do tego, żeby kierować nas w stronę różnych zachowań rynkowych, a przyjaźń jest taka trochę może nudna spokojna taka właśnie nie jest szokująco takich w niesamowity gość jak miłość właśnie, dlatego że tak przyjaźnią się mniej interesujemy, a miłością no to wiadomo miłość jest wszędzie pełno rzeczywiście w w porównaniu z innymi epokami historycznymi tanie nawet bardzo odległymi takimi jak na pokaz starożytna nawet w porównaniu z 18 wiekiem, kiedy w Józefowie myślicielem moraliści prawda wszelkiej maści zajmować się tym tematem przyjaźni intensywnie Otóż w porównaniu z tymi właśnie historycznymi epokami morzach i powiedzieć uważa nasza epoka stosunkowo niewielką wagę przywiązuje do tego do tego fenomenu, chociaż to być może zaczyna się też powoli zmieniać jakość może jeszcze do ronda do tego dojdziemy w swoim SN w swoim eseju okna o tym, pan wspomniał o tym, wspomniałeś przepraszam w, a rzeczywiście staram się też w odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak jest dziś 1 z odpowiedzi 1 z możliwych odpowiedzi jest właśnie ta w to znaczy, że w 2 rzeczywiście w naszym to znaczy ludzi w nowoczesnych współczesnych w naszym życiu w podstawową główną rolę odgrywa właśnie miłości też pewna fantazja miłości jako tym, z czym tylko dzięki temu nasze życie jest spełnione udane szczęśliwe podczas gdy właśnie przyjaźnie podczas przerw traktuję trochę jak już tak marginalnie można powiedzieć przyjaźń jest dobra, kiedy się dzieckiem fraza, a potem ma się prawda kolegów koleżanki potem jeszcze w okresie dojrzewania wieku jakimś takim młodzieńczym ma no ale później właśnie człowiek dojrzewa w musi znaleźć miłość swojego życia Ewa z założyć rodzinę no i dalej już raczej wszystko rozgrywa się w tym trójkącie praca rodzina i ewentualnie jakaś taka szersza wspólnota powiedzmy narodowa tak w i w żadnym z tych 3 obszarów praca rodzina naród daje się, że przyjaźnie nie bez powodu właśnie nie odgrywała nie odgrywa decydującej roli, dlaczego nie bez powodu krew, dlatego że każdy z tych 3 obszarów, gdzie mam wrażenie rządzi się jakimiś takimi regułami, które w, które właśnie nurt, które są inne niż dziś reguły niż reguły przyjaźń no weźmy np. tę miłość, a ta wydaje się, że rzeczywiście Basel zazwyczaj, kiedy porównujemy miłość z przyjaźnią to on myślimy o tym w takich kategoriach w takich kategoriach miłość jest oczywiście uczuciem pełniejsze bardziej intensywnym relacja miłosna jest relacją dużo dużo większym no właśnie stopniu intensywności też taką w związku z tym, gdzie ludzie są zdecydowanie bliżej siebie podczas przyjaźnie no i przyjaźnie zachowujemy pewien rodzaj dystansu to jest taka może bardziej jakaś letnia relacja stąd mówimy często w darze to tylko przyjaźń mając na myśli, że już daleko tej relacji do dna właśnie tego stopnia intensywności do ich matek komponentem namiętności bardzo gwałtownych emocji, ale też komponenty seksualną, która w miłości jest tak, ale też gości ale zanim możesz co do kwestii seksualności i erotyki dojdziemy do TK obserwacja, że tak powiem, że z życia wzięta tak nastawiony n p . to dlaczego w inny będąc w tych w tych relacjach miłosnych prawda w stosunku do do tej drugiej osoby, które właśnie kochamy często GM, iż może tak powiedzieć pozwalamy sobie tak na wiele rzeczy, na które nie pozwolilibyśmy sobie nigdy w odniesieniu do naszych przyjaciół w Legii, ale jak ty masz namyśli mam namyśli mam namyśli np. staże w tym częściej na pewno niższa w stosunku do dolara do przyjaciół dajemy wyraz swojemu w jakim rośnie zniecierpliwienie o jakiś mamy jakieś Wda humor humor pretensje prawda trochę też jest taki element woli jakieś kontrolowania drugiej osoby i tak by tak nie jest uważanie na jakiś Danielem gra granice i t d. z nami zaczął się zastanowić jak to jest no bo właśnie taka tradycyjna odpowiedź brzmiałaby noże to właśnie z tej intensywności z tej bliskości, która cechuje relacje miłosne to to wynika tak po prostu swoją przyjaźń przyjaźń jest taką luźniejszą relacji w związku z tym nie ma tam też tak wielu tarć w jakiś właśnie konfliktów i też trudnych tak jak w i to częściowo może nawet jest prawda, ale z drugiej strony, ale dajmy się, że jednak, że jednak jest coś takiego w tej relacji miłosnej przynajmniej są takie aspekty tej relacji, które właśnie, na które jest szczególną z Greka szczególnie wydobywano w tym w tym właśnie eseju aspekty, które sprawiają, że z, że w pewnym sensie można powiedzieć, że po relacji miłosnej jest mniejszy po prostu szacunku nawet tak to udział do drugiej osoby niszczeje relacji przyjaźń najdalej na jeszcze przyznam, że tak jest tak NATO w czasie w takim razie zastanowić się czy rzeczywiście ta nasza taka wiara w przyjaźń jako najwyższą formę w ogóle w stosunków międzyludzkich jest uzasadniona i czy nie trzeba jednak również tych naszych relacji intymnych tak jakoś trochę przekierować w stronę w stronę tej przyjaźni dorosłej zawiera prawda ten element poszanowania granic właśnie jakiegoś szacunku uznania to powiedziałbym nawet z dużo większym stopniu niż lat kreacji biła ścieki z takiej autonomii drugiej osoby, bo tutaj mówimy w w ramach pewnej dychotomii właśnie o miłości przyjaźnie jako 2 odrębnych rozłączne zjawiskach, ale z drugiej strony jest także wielu autorów, którzy o miłości piszą czy pisali o miłości na dno pokazuje, że mamy tutaj przynajmniej w ramach tej miłości dobrej z pełnionej satysfakcjonującej pewne kontinuum to znaczy, że Miłosz gdzieś tam jakimś momencie powinna w przyjaźń płynnie przejść jeśli przejdzie w przyjaźni no to jest właśnie coś satysfakcjonującego zdecydowanie tak nie jest w całości oczywiście, bo w jakiś element odróżniający taką przyjaźń wezmę bastei bez tego składnika miłości, a powinna powinna mieć, ale jak gdzieś miłość w przyjaźni przechodzi to jest szansa na to, że np. będzie długotrwała i że nie wypali się w takim ogniu namiętności, które gdzieś zapłonie na bardzo jaskrawo, ale krótko tylko, że gdzieś jeszcze przetrwa w no tak to byłoby zresztą takie bardzo greckie ducha i ważny Grecy starożytni też uczeni, którzy filozofowie starożytni zajmujący się właśnie problematykę o tym, problemem w przyjaźni też relacje między przyjaźnią, a ne namiętnością miłosną też zwracają uwagę właśnie na taki bardziej trwały charakter przyjaźni w nieprzypadkowo też umieszczam jako motto cytat z RFN będzie też zdjęcia, a także małżeństwa nie staje się nieszczęśliwe przez brak miłości tylko przez brak przyjaźń właśnie dokładnie to nie brak miłości, lecz brak przyjaźni czyni małżeństwa nieszczęśliwymi ten cytat mam akurat przed oczami bardzo dzięki niej nie jest to nie dziękuję dziękuję za tę pierwszą część rozmowy dr hab. Michał Hara jest państwa gościem zaś, gdy wracamy teraz informacje o w studiu cały czas Michał Heller raz jeszcze dzień dobry film nagrano w pochwale przyjaźnie rozmawiamy, a właściwie o przyjaźni po prostu i tych relacjach w ostatnich minutach tej poprzedniej części naszej rozmowy o relacjach między miłością, a przyjaźnią, a w ramach takiej Arystoteles włoskiej perspektywy przytaczanych w tekście przytoczonej tutaj miłość jest namiętnością właśnie o przyjaźni to taka trwała dyspozycja coś trwałego stabilnego i gramatyki bardzo bazowych rozróżnień między przyjaźnią, aby miłością można opowiedzieć stale przy czym dla mnie tak naprawdę to mniej ta grecka perspektywa koniec końców jest podstawowym punktem odniesienia, ale raczej współczesne dyskusje o taką krytyka miłości romantycznej z niej właśnie taką posesję wolnością jak też mówić, czyli właśnie chęcią posiadania kontrolowania drugiej osoby też różnego rodzaju kompulsywne ściął jak też mówić o Saharze, czyli klienci nagradzają takim przymusem tak on taką krytykę znajdujemy chociażby w ułożyły Karel Horny czy liczyło Eryka sama Okrasy głów psychoanalitycznego w rewizji nic mu w zresztą w ogóle naszej strony jest pewne do pewnego stopnia taką taką takim skromnym hołdem złożonym trochę też tamtej epoce taką, której stoi i niektóre z autorów, którzy wówczas, że wówczas pisali działali w epoce, która dzisiaj tak powiem nie ma nie ma zbyt dobrej prasy Nowaka razem z całą kontrkultura, ale to właśnie wtedy przecież krytykowano miłość jak wszyscy mówią jako burżuazyjny przeżytek oczywiście można się z tego śmiać ale w jakim sensie oczywiście ta miłość romantyczna jest wynalazkiem mieszczańskiego oczywistych koniec końców burżuazyjnego społeczeństwa tak miłość romantyczna, czyli taka wizja miłości pomiędzy kobietą, a mężczyzną, w której jak silne więzi bardzo głębokie więzi emocjonalne pomiędzy nimi są elementem nazwijmy to jakiegoś przeznaczenia czegoś co łączy ich w sposób konieczny niejako w taki takim węzłem intymną więź łączy ich trochę ci przeciw światu wyłazić tak można powiedzieć tak podczas gdy podczas tych właśnie relacje przyjaźnie w dużo mniejszym stopniu zamyka tak jednostki, które raczej dzięki niej uzyskują właśnie dodatkową dodatkową płaszczyznę kontaktów ze światem tak, żeby jeszcze dokończyć też ten wątek grecki nie uważam, że nie uważam żadnym razie, żeby w oczy jak inaczej, jakkolwiek znajdujemy w tej starożytnej filozofii przyjaźni Widzewa wątków ciekawych i takich, do których też współcześnie można nawiązać to jednak daleki jestem od takiej wizji prawda powrotu do do Greków i do tamtej kultury przyjaźnie jako czegoś takiego wzorcowego Ano wystarczy powiedzieć że, że u samego Arystotelesa całe to właśnie mówienie o przyjaźni jako szlachetnej szlachetnej relacji między między mężami prawda wzajemnie umacniającym się w swojej taktycznej dzielności i t d. że to wszystko jest przecież możliwe tylko dzięki temu, że gdzieś tam w domu w tym, że w tym mozaika z tak oszczędzać niewolnicy i właśnie żony kobiety tak, które zabezpieczają materialny byt dzięki czemu dzięki temu właśnie owi szlachetni mężowie mogą sygnalizować kultywować przyjaźnie nie miał też o tym, że, że jesteś w tej greckiej koncepcji przyjaźni pewien ładunek taki ma być suchy HR leńskiego szowinizmu tak, w którym, o czym można się przyjaźnić oczywiście, ale z z innymi Grekami natomiast natomiast strony właśnie obcego innego to wejście jest już dużo trudniejsze co też jakoś próbuje nam poruszyć w swoim w tym w swoim eseju tak kwestię właśnie w taką takie bardziej politycznego wymiaru przyjaźni wspomniałeś o w psychoanalityczne rewizjonistów Achim Jom Rud nią specyficznym czasie, w którym te różne wizje z analizy dna powstawały fora mostka 33 czy Horne nioska to takie są postacie w ogóle trochę nieobecny dzisiaj także to znaczy nie Karel Horny bardzo mało komentowana bardzo mało obecna w różnych tekstach na jakość do z analizy nawiązujących from też już taki trochę przepuszczony kurzem mam wrażenie inne nazwiska się wysunęły na plan pierwszy, zwłaszcza w takich różnych filozoficznych recepcjach psychoanalizy, ale ciekawy wątek w uchwalonej, w które poruszasz właśnie on zastanawia się czy właśnie ta miłość no i romantyczna to nie jest miłość neurotyczna po prostu miłość męża tak stwierdziła ona tak właśnie twierdziła, że ona wskazywała z kolei na bardzo w miejscach ambiwalentny charakter tej miłości właśnie to znaczy na to, że tam się coś się rozgrywana w 2 poziomach, jakby przyciąganie odpychanie z 1 strony potrzeba czy zależność bardzo silna 1 człowieka od innego człowieka, ale zarazem jakaś niechęć przez to zależność właśnie jakaś jakiś dyskomfort wywoływanych takim sprzężeniem zwrotnym przestałem przez siły na tak można powiedzieć, że właśnie ta w neurotyczny forma miłości, która zdaniem Horne, ale też stroma dominuje właśnie w tym życiu o mieszczańskiej Paryż czy 33 czy małżeństwa ta neurotyczna miłość można powiedzieć jest oczywiście pewnym modelem i w związku z tym też pewnym uproszczeniem ona wydobywa pewne aspekty miłości te właśnie związane z zależnością z tą ambiwalencję pomieszaniem właśnie jakieś takiego nawracającego mnóstwa pozytywnych efektów jednak też pewnego rodzaju i agresją tak w jam powiedział także w inny w tym co w zarówno Horny, jaki from pewnie uznaliby za tą prawdziwą czy właściwą formę miłości nie no właśnie musiałby się znaleźć wtedy elementy tego co ja z kolei na wiąże z przyjaźnią tak to znaczy właśnie to ta dbałość o autonomię w zarówno własną, jaki partnera partnerki Prosna i też pewnego rodzaju dystans z relacji, które nie wynika z obojętności tylko z uznania poszanowania granic tego w tle jest tam w Mińsku można powiedzieć, że ten element przyjaźni, o którym można, by skorygować miłość romantyczną coś takiego stanu w właściwie w tym tekście, bo to się skupiamy na razie na takiej wizji miłości pomiędzy kobietą mężczyzną przyjaźni pomiędzy mężczyzną mężczyzna albo kobieta mężczyzna albo obiecała kobietom, ale w każdym razie takie atomowy układ na razie mamy na uwadze, ale właściwie gnębi ten esej ten twój nagrodzony esej, o którym dziś rozmawiamy to był esej zgłoszony jeśli mogę użyć takiego sformułowania na edycję konkursu poświęconą wspólnocie wspólnota właśnie była tematem głównym tego tego konkursu na przyjaźń jako szczególna forma nazwijmy to więzi wspólnotowej to było to co ciebie w tym tekście interesuje i wreszcie postuluje też tam no nie wiem czy nie nie tyle może istnienie, ale ta postuluje się tam prace nad czymś co nazywasz kulturą przyjaźni co jest już czymś znacznie więcej niż tylko jakaś inna, a domowa struktura dwu albo 3 osobowa, w której jakiś więź w określony sposób się kształtują tu już mowa o pewnym systemie wartości jakimś projekcie nazwijmy to w społecznym kulturowym właśnie, z którym przyjaźni byłaby istotną w każdym razie jeśli nie najistotniejszą wartością rzeczywiście tak samo jak przyzwyczailiśmy się na wyżej cenić miłość niż przyjaźń tak samo o przyjaźni w myślimy poniekąd automatycznie jako cięższy co właśnie mówią, że przede wszystkim jednostki w 2 może w kilka z nich nazwanych tak mam przyjaciół niema przyjaciela jak i na tzw. przedsiębiorstwo to nas powiat nam znana natomiast ten aspekt on powiedz jakiś taki szerszy aspekt społeczny polityczny nawet przyjaźnie jakoś też coś co Cessna stosunkowo trudno zrozumieć no właśnie myślimy o tym jak jakiś taki relacja o charakterze raczej jednostkowym raczej takim psychologicznym w Wda my tutaj też o odwołanie do ronda Greków może być przydatne nie nie po to, żeby po prostu przenosić jakoś mechanicznie ich rozwiązania czy cześć cześć definicje przyjaźni w tym przypadku do naszej współczesności ale, żeby przynajmniej dostrzec jak możliwość pewną myślenia o możliwość myślenia o przyjaźni też trochę innych kategoriach, bo Grecy oczywiście równać niektórzy też myśleli o przyjaźni, jaka to uczynić coś co co czyni to właśnie takiej jak byśmy to się powiedzie i psychologicznej więzi między jednostkami, ale jednak też ujmować ją jako jak się takie spoiwo tak społeczne, a ich zresztą nie tylko społeczna, bo w niektórych ujęciach wręczyły jakiś taki kosmiczny spoiwo całego uniwersum w, więc nie próbowałem coś takiego rzeczywiście w naftowym to po podjął taką próbę w nieśmiało gdzieś myślenia o tej przyjaźni również w takim szerszym kontekście przy czym w jest to jesteście jeszcze bardzo trudne, bo pierwsza aż 13 dni pierwsze nasze skojarzenia takie zaczynamy myśleć o czymś takim jak przyjaźń wpolityce np. takty z obrazu, zwłaszcza w Polskiej polityce jest obrazek, iż takie kolesiostwo już tak powiem tak to jest ta słynne chwała nam naszych szkołach walk z nie zacytuję dalszego Czarnogóra i słynnej Formuły, bo padają tam słowa no i Żyrzynie nieparlamentarne ranny trochę w takim schemacie prosta wróg przyjaciel z Szmidt Jański prawda przyjezdnym przyjaciela to ci jest, że mamy wspólnego wroga przyjaciel przy naszym przyjaciołom robimy dobrze tak chwała nam nasz z kolegą właśnie na jedno chcemy się właśnie przeci w przeci w wspólnemu wrogowi chciałem w 2 jak rozumiem, pisząc o kulturze przyjaźnić, postulując kultura przyjaźni niekoniecznie tego rodzaju podejście masz namyśli no właśnie chciałem trochę z zbadać przynajmniej możliwość jakiejś takiej innej kultury i i polityki przyjaźni, w której ten aspekt wspólnego wroga jeśli nie nie byłby zupełnie nieobecny to dziś stan z wszedłby na na dalszy plan, w którym też możliwe byłoby uwolnienie przyjaźni od uwikłania w taki kontekst na tak Kret zwraca uwagę że, gdy Lida w swojej książce o polityce czy raczej politykach przyjaźń ma taki jest jej tytuł, więc uwolnienie przyjaźni z od uwikłania w swym coś co nazywa taką Homo filia tak to znaczy lub upodobaniem w tym co takie samo swoje swojskie jedno własne bliskie jednorodne i t d. prawda ten aspekt przyjaźni, gdzie się też od tych greckich początków jest z myśleniu i też o przyjaźni też w dół w praktyce przyjaźni dość mocno dość mocno obecne Davida na kilkuset stronach rada bada w bada właśnie ten na ten aspekt i próbuje na różne sposoby, by wyprowadzić przyjaźni poza poza tym logika nie udaje się tam w sposób taki jednoznaczny mam wrażenie, ale też, ale też jak to zwykle inne w przypadku, gdy idę bywa też nie o to chodzi raczej chodzi o to, żeby pokazać właśnie pewną trudność tak pewny byłem pewien problem i pewne uwikłanie jak proponuje jakiś tam rozwiązania być może z punktu widzenia gender Day trochę upraszczając można rzec trącące jakoś naiwnością, ale na zasadzie pewnego ryzyka powietrzne które, które tam podjąłem wyprowadzić się przyjaźnie kino z jednorodności właśnie czystego z tej tendencji do ujednolicania to co to właściwie znaczy to by oznaczało, że w RMF to by oznaczało nie nie tylko, a może nawet nie tyle przyjaźni między różnymi różniącymi się innymi tak ile raczej przyjaźń, jaka taka forma relacji, w której dopuszczamy możliwość stawania się innym zarówno samym sobie w stosunku do samych siebie jakich do tego innego, z czym się przyjaźnimy i Michał Herer w studiu rozmawiamy o przyjaźni za chwilę informacja po informacjach wracamy odwiedzały czas Michał Hernas Szczecin dobrem i hydry, czyli tak kultura przyjaźni to by było coś takiego co nie tylko polegałoby na tym żebyśmy, jakby trochę odeszli od Soły koncentracji niekiedy kompulsywne koncentracji na wizji miłości romantycznej jak powiedziałeś na czym chce, zwłaszcza od pewnego rodzaju nie kulturowym konstruktem charakterystycznym dla społeczeństwa mieszczańskiego i pojawiającym się w określonym czasie spełniający też określoną funkcję w ramach systemu kapitalistycznego tylko na takim myśli cały czas kulturze przyjaźń na takim przeorientować ani trochę innego systemu wartości na zejściu w stronę przyjaźni docenieniu pewnych dóbr, jakie przyjaźnie ze sobą przynosi, ale też na pewnej korekcie zarówno tej wizji miłości, jaki rewizji przyjaźni, na którą mamy w zgodzie tak przy czym nie są to oczywiście rzeczy, które da się jakiś sport w jakikolwiek sposób zadekretować uważano, że to usiądziemy i definiujemy i z tarasu jest wiara co jakiś przemiany, których być może pewne znaki sygnały pierwsze można dostrzec w rzeczywistości które, która nas otacza niektóre są ochrona wiąże się z takim procesami długiego trwania bym powiedział tak raczej raczej raz je raczej tak to widzę nic co więcej w, o ile rzeczywiście jakoś nawołuje do czegoś takiego czy postuluje coś takiego wstydu w swoim tekście to, że tak naprawdę nie jestem też w jakimś wielkim optymistą jeśli chodzi o to jak w jakiej perspektywie czasowej z coś takiego mogłoby się nie mówię, że tak urzeczywistnić po prostu, ale nawet czegoś bardziej jest zacząć już bardziej zdecydowanie zmierzać stadion tak to kultura przyjaźnie jako coś co obejmuje różne sfery funkcjonowania jednostki w takim sensie, że oczywiście nikt jakoś nie obejmuje kontakty indywidualne pomiędzy jednostkami, ale też jakoś kształtuje przestrzeń wspólną czyn społeczny ma również tej przestrzeni ekonomicznej w tej przestrzeni pracy tobym się musiało wiązać właśnie z odejściem do takiego modelu konkurencji ekshumowano z takich zastąpienia go bardziej czy już się na opartym na współpracy kooperacji prawda na to czy jest coś takiego stoi w epoce późnego kapitalizmu, w której żyjemy w zasadzie na bardzo trudne, a nawet dojazdowa do pomyślenia do wyobrażenia sobie nie mówiąc, jaki przy wprowadzaniu tego w życie, ale nigdy się przyglądamy n p . na takim różne fenomenowi dzisiejszych czasów w rzeczywistości wirtualnej n p . z portalem społecznościowym Facebookowi, na którym gdzie nie ma skądinąd co ma wpły w cała można odnieść wrażenie, że to jest taki trochę triumf kultury przyjaźni właśnie, bo oto Ferenc np. to są właśnie wszyscy, których mamy w ramach swojego facebookowego konta dla po polsku jak zwrócić uwagę, kiedy rozmawialiśmy przed wejściem na antenę Franc są znajomi, więc niekoniecznie przyjaciela, ale to jest jakaś taka formuła właśnie biznesowa, która pracuje na naszej potrzebie kontaktu z innymi ludźmi na tym, że to, żeby inni widzieli n p . co my robimy, żeby mogli jakoś się do tego odnieść jest jak się okazuje motorem napędowym na niezwykle silny klub tak na niewiele się jak właśnie człowiek nie posiadają Sylka Hanna Facebook mogę się wypowiadać na ten temat, ale powiedzmy tak rzeczywiście znacznie nam pewne wątpliwości czy 3 co przyjaciele czy czekacie właśnie znajomi z was Facebookowi swej fasolą są przez sąd przyjaciół są naszymi przyjaciółmi z takim właśnie sensie tego słowa, jaki próbuje, jaki próbuje za zaprojektować w jedz my, ale z drugiej strony w gminnym w bo inaczej z nazw wydaje się, że się, że przyjaźń jest jak to zresztą już Arystoteles mówił pewną formą współ wspólnie z życia tak wspólnego wspólnego życia wspólnego życia ludzi pytanie co co to znaczy dzień z kimś życie czy to koniecznie zakłada fizyczną obecność Marta fizyczną bliskość wydaje się, że w przyjaźni ten komponent właśnie do wspólnego spotykania się zespół wspólnego z spędzania czasu wręcz taki właśnie fizycznej bliskości przyjaciela przyjaciółki prawda jest bardzo ważne, ale z drugiej strony siłę tej tradycji Europejskiej po Europejskiej filozofii prawda myślenia o przyjaźni też właśnie w praktyk przyjaźni pojawia się taki element, który właśnie apteki przyjaźni na odległość historia przyjaźni dla epistolarnej właśnie przyjaźni korespondencyjnej tak przyjaźnie między ludźmi, którzy w skrajnych przypadkach wręcz nigdy się nie spotkali zauważa się za przyjaciół uważa, że łączy głęboka przyjaźń, tak więc może, ale być może jest także tym, że te zarzuty nowych technologii nasze nie zakładające właśnie na ten dystans brak fizycznej obecności ob albo obecności wirtualne się to mówi, więc być może jest tak, że też nowe technologie nasi nie wykluczają są jakby, a priori założenia prawda z przyjaźnią z kulturą przyjaźnie natomiast prawdopodobnie są inne jakieś aspekty tego, jaki użytek zrobimy z tych technologii, które sprawiają, że nasza tama na przyjaźni właśnie niewiele miejsca pozostaje nam jak powiedziałem nie jestem specjalistą od Facebooka, ale on tutaj wydają się, że nasz dosyć dużą rolę jednak odgrywa pewnego rodzaju inne rodzaje narcyzm tak, bo w jasnym w swoim eseju, pisząc o rzeczach, które nam przeszkadzają albo wręcz nie pozwalają się przyjaźnić skupię się głównie na tej neuro, że prawda o tym, też właśnie była mowa w pismach tych czyha analitycznych rewizjonistów, o których mówiliśmy tak dalej natomiast być może być może jest także, parafrazując tytuł książki Karel Horny także osobowość naszych czasów nie jest już neurotyczna albo przynajmniej w równym stopniu scena erotyczna jest rzeczy staje się narcystyczna co znaczy nazwa Christophera Lasota z takiego rewizjonistyczne kawowego fakt Gorzowa na tylko, że nasz za kulturę dla właścicieli oraz, że o tym z perspektywy taki okres konserwatysty prawdach, które dla, którego ten narcyzm jest efektem porzucenia dawnego systemu wartości odejścia od tradycyjnego modelu rodziny i t d . i t d . tutaj ten ten aspekt technologiczny być może jest być może jest ważny tak znowu są badania, które pokazują, że współcześni nastolatkowie wychowanie od niemowlaka niemal z tabletem w ręku zieloni mają poważne problemy z odczuwaniem z empatią tak w ogóle z postrzeganiem nawet interpretowaniem zwalniają jacyś innych niż raz i nie zajmę jakieś emocje jakiś potrzeby i t d . no bo ikonki na ekranie tego tego nie mają prawda też tez bardzo prosta rzecz jednak na nas na pewnym poziomie wynika to po prostu z tego, że się za dużo patrzy właśnie na tej korki, a za mało na ludzkie twarze, a które owe emocje wyrażają na to nie ma się jak tych w tej umiejętności nabyć, ale zmierzam do tego, że na rozdrożu właśnie coś takiego jak empatia jest też 1 z 1 z warunków możliwości czegoś takiego jak Irlandia przyjaźni w tym sensie i w tym sensie jeśli rzeczywiście żyjemy w kulturze narcyzmu jak chce RAŚ być może niekoniecznie jest tych powodów, na które on wskazywał na to kultura przyjaźni w jeszcze długo będzie w odwrocie tutaj właściwie to są te ekrany komputerów bywają często rodzajem takich luster, w których współczesny Narcyz się może przeglądać, którą Bowie trend w Aliorze wystawiane, w których się wystawia zarazem właściwie, bo tam ma pełen wpły w na własny wizerunek i też na to w jaki sposób postrzegają go inni, a z drugiej strony ci inni też się zdarzają no właśnie takimi albo ikon kami albo laika mi po prostu albo jakimiś bodźcami czy zjawiskami ze świata podlegającego bardzo silnej kontroli ostateczne, kiedy ktoś daje negatywny feedback zawsze można go zablokować już wtedy w ogóle go nie ma ich nie widzi żadnych jego postępowanie o nas też nie widzi pani to jest trochę takie, a taka rzeczywistość jakiegoś nowoczesnego stolicy zmów, które właściwie tylko ja i mój umysł istnieje i to on warunek możliwość w ogóle interakcji nie narcystyczne interakcji z otoczeniem, czyli coś określanego we współczesnym współczesne pełne euro naukach mianem teorii umysłu albo mentalnie z racji, czyli właśnie takiej świadomości, że jest ktoś inny ma osobny umysłu z działa intencjonalnie przeżywa jakieś emocje tak jak ja i t d. i tak dal NATO to nie występuje faktycznie my jak to się wtedy przyjaźnić, ponieważ rzeczywiście w dni w no właśnie, ale jeszcze przed jej przy tej zbiorowej to przy tym zbiorowym w wymiarze kultury w przyjaźni bym się zatrzymał i przyjść zwróciłbym jeszcze do czegoś co mówiłaś, że w pewnym momencie jakoś na początku naszej rozmowy, a co przesunęliśmy sobie na jakąś dalszą część jeszcze do tego nie nawiązaliśmy, czyli do kwestii erotyki czy erotyczną ości w ogóle nie zarezerwowanej można powiedzieć w takim potocznym czy stereotypowym znaczeniu dla relacji miłosnej, choć oczywiście sformułowanie Franz, gdy beneficjent w anglojęzyczne funkcjonuje i też różne inne formy dziś pojawiają się takich relacji, które oczywiście wyjmują erę erotyka z tego nie z tego miłosnego kontekstu to właśnie, ale jak to jest, zwłaszcza w przypadku miłości przyjaźni i seksu na odzew trudno powiedzieć jak to jest wyjazd zamiast dzielić powinno to chyba bardziej natomiast na rzeczywiście są pewne pewne sygnały świadczące o tym, że zaczyna się zmieniać taki model do trojga w jesteśmy bardzo chyba przyzwyczajeni, że no właśnie tam, gdzie wchodzi w grę erotyka tama tam powinna być miłość taka, iż nie ma tam miłości co to znaczy, że to jest jakieś takie i inne trywialne prawda płaskie wyzuta już wtedy w ogóle po prostu z jakichkolwiek uczuć tak po prostu seksualne obcowanie 2 ciał w inny tymczasem my tymczasem taka możliwość, że również przyjaźń może zawierać cenny element erotyczny czy czy seksualny ona wiekowej przez długi czas właśnie wykluczona przez przez ten model miłości romantycznej właśnie mam wrażenie to możliwość dziś ta ma no tak jak takie powiedziała żona jest gdzieś tam zaczną powracać w różnych takich w mniej lub bardziej od niego bardziej nowych właśnie zjawiskach i formach wie mniej lub bardziej nowych, bo znów jak popatrzymy na lata 63 i i kontrkultura prawda to tam w tej tzw. wolnej miłości też trochę o to chodziło to znaczenie nie Leo w nim nie tylko w każdym razie o taką i intensyfikację i dywersyfikację tak na doznań związanych i kontaktów seksualnych tak, ale też o wolną miłość, czyli uwolnienie miłości no właśnie od od tego co całego ciężaru właśnie neurotycznego attyką Puls i t d . w sumie właśnie przekształcenie jej w bardziej w przyjaźni właśnie w przyjaźni, która splata się łączyć z seksem erotyką tak wynieś nieprzypadkowo jakiś sposób dzisiaj te różne ruchy spod znaku o poezję Amor i tak do tego do tego nawiązują nawet jeśli w widać też gołym okiem wyraźne różnice między między tym co się dzieje dzisiaj, a właśnie tamtymi czasami, kiedy chodziła Naeem, a ona zmianę całego społeczeństwa te sposoby jego funkcjonowania nie tylko o wykreślenie zasili swoich znajomych jakiś sympatyczny niższych w tym społeczeństwie, jakim ono jest to właśnie no i o dnia pełnych rebelii i słodkich zarazem w latach sześćdziesiątych to byśmy sobie mogę jeszcze porozmawiać to może kiedyś porozmawiamy może kiedyś rozmawia bardzo dziękuję tymczasem dr hab. Michał Heller filozof Instytut filozofii Uniwersytet warszawski dziękuję bardzo bardzo dziękuję przypomnę autor eseju nagrodzonego w konkursie fundacji myślenia imienia Barbary skargi eseju pochwała przyjaźni, które się okaże niebawem jakoś na początku 2017 roku w formie książkowej oczywiście polecamy lekturę bardzo dziękuję miło niedzieli państwu życzę Tomasz Stawiszyński program realizował Karol Kowalewicz wydawała Małgorzata Łuczyńska i słyszymy się my, czyli jak i państwo we wtorek do usłyszenia mojej wiedzy Zwiń «

Pochwała przyjaźni. Gościem był dr hab. Michał Herer (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: GODZINA FILOZOFÓW

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 20:00

Najnowsze Podcasty

Panda Mini, Renault Espace, Kia EV9 oraz turecki Togg

PiSowska inżynieria dusz, pociąg w kościele i zepsuta kapusta. Lista 603.

Zepsuci do szpiku kości? Ostatni sezon "Sukcesji"

Sport360: Dziś mecz z Czechami w ramach eliminacji do Euro 2024. Polacy faworytem spotkania

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL