Przewrót majowy z perspektywy Stanisława Wojciechowskiego. Rozmowa z prof. Tomaszem Nałęczem (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Maciej Głogowski dobry wieczór to jest kolejny mecz o odcinek audycji historię Polski jak każdą niedzielę po dziewiętnastej tym razem Jaś z państwem witam myślę, że temat dzisiejszej audycji świetnie nieczęsto się zdarza, ale staramy się, by wpisać się prawie w kartkę z kalendarza, zanim wszystko opowiem im przywitamy gościa tak, by państwo nie byli w niepewności groźby w niej nie siedziałby zbytecznym jak powiedział dzień dobry panie profesorze pan poseł Tomasz Rozwiń » Nałęcz dobry wieczór witam państwa w co panie profesorze proszę poprawić mi w tych momentach, w których ja teraz chce pomóc w lesie albo historie relacjonuje niezbyt dokładnie, a chciałbym państwa tak tylko 1 zdaniem wprowadzić temat naszego spotkania mali i połowa maja jest świetnym czasem porozmawiać o przewrocie majowym mu to jest oczywiste, ale o tym, przewrocie majowym tak często mówi się tylko upraszczając hala od strony Piłsudskiego albo tylko, przypominając powody w sposób taki oczywisty, a myśmy sobie pomyśleli a gdyby o przewrocie majowym porozmawiać z punktu widzenia osoby można, by wielu, ale konkretnie 1 osoby, którą ten przewrót przewrócił czy też zrzucił to jest prezydenta Wojciechowskiego postać można powiedzieć wybitna Ależ oczywiście i wyjątkowa na pewno Ależ oczywiście to smutne wydarzenie zamach majowy Józef Piłsudski nasz Narodowy bohater człowiek, który walnie przyczynił się do wskrzeszenia Polski po tym, był 1 z najważniejszych architektów odradzającego się państwa, a także architektem polskiej demokracji no po paru latach doszedł do wniosku, że źle się podwaliny państwa ukształtował, że czas zastąpić system demokratyczny system bardzo autorytarnym i zdecydował się na rzecz straszną w praworządnym państwie, a wolna demokratyczna Polska także z woli Piłsudskiego była państwem demokratycznym z MSZ stało się na wypowiedzenie posłuszeństwa na bunt wojskowych i obalenie legalnego rządu, czyli Józef Piłsudski przy całym jego uznaniu, a ja uważam, że słusznie mu się należy w Polsce tyle pomników za to za to dobre co zrobił dla Polski do 2003. roku, ale w 2006 . roku jest bohaterem negatywnym taki, jakim już pozostanie do 3005 . do śmierci, bo tak, bo coraz bardziej negatyw coraz bardziej oczywiście tak my mamy pewien kłopot inny ja mam jako historyk mieszane uczucia i ich jeśli chodzi o te kwiaty składane pod pomnikami Piłsudskiego dwunastego mają dach, bo my wczoraj nawet się doczekałem w 1 z dotacji, którą lubię telewizyjnych, że w w PZU usłyszałem informacje pani premier Szydło złożyła kwiaty w dziesiątą rocznicę zamachu majowego pod pomnikiem Piłsudskiego oczywiście nie zrobiła to co robili wszyscy poprzednicy robili to także mój szef Bronisław Komorowski zawodowy historyk, ale wszyscy dostojnicy Rzeczypospolitej składają wskrzesić dzielił Polski kwiaty 12 maja rocznicy śmierci jej podstawą w rękach myślę, że to byłby koniec Demokratycznej wolnej Polski, gdyby po prezydent premier minister wolnej Polski poszedł i składał kwiaty człowiekowi, który w Polsce demokracją bali ani myśli pan profesorze ci, którzy teraz składają im nie wiedzą z jakiego powodu szkodę myślę, że mamy jednak do czynienia ze mnie nie jestem przekonany, że piżama Polacy nie wysłał w Gniewie zło szli jak i jeśli nie jest mgnienie, gdy pan ja uważam, że oczywiście część tych osób, które składa kwiaty to i przeciwko ustanowieniu władzy autorytarnej nic nie ma natomiast nie jestem przekonany, że to nie jest oficjalnym powodem, choć upamiętniamy ten smutny dla Polaków na moment, czyli 12 maja 1935 roku muszą podzielić się, ponieważ wierzy, że opatrzność nie robi różne rzeczy przypadkowo to myślę, że odwołanie z tego świata marszałka uroczyste przewodu przewrotu mają historię, bo nie było nagrodą no dobrze panie profesorze, ale zaraz po Bogu, bo przecież mieliśmy się to zrobić inaczej, czyli Holandii, ale ogłaszane w obsadzie tak to, że właśnie wyborów z bobrami obóz językowy wychodzi krytykowanie marszałkowi się, że tak pojemną wewnętrznie wzruszyłem i dziwiłem z pantałyku po, o ile Piłsudski jest negatywnym bohaterem tygodnia, a to pozytywny heroicznym bohaterem maja 26 jest Stanisław Wojciechowski niesłusznie muszę powiedzieć niesłusznie zapomniany jej i moim zdaniem Warszawa ciągle czeka na pomnik Stanisława Wojciechowskiego i moim zdaniem, żeby pokazać właśnie, że 12 maja składa się kwiaty w rocznicę śmierci Piłsudskiego nie w rocznicę zamachu przed złożeniem kwiatów przed pomnikiem Piłsudskiego nie być może sytuacja, że czynniki państwowe składają kwiaty najpier w upamiętnia, żeby upamiętnić Wojciechowskiego i tak muszę chyba rzeczywiście tak, by należało i stąd ten pomysł banalnym, że pomysł na audycje, by porozmawiać prezydenci Wojciechowski miał przyznam panie profesorze państwu zwierza się, że chciałbym, aby nieco w tej naszej rozmowy dzisiaj pomogły pamiętniki Macieja Rataja i też wyjątkowej postaci ówczesnego czasu i okresu na wieloletni marszałek Sejmu sam dwukrotnie wypełniające obowiązki prezydenta warto o tym, pamiętać po tragicznej śmierci prezydenta Narutowicza i rezygnacji prezydenta i Wojciechowskiego przy okazji warto pamiętać, że Piłsudski zostaje wybrany prezydentem, choć tego wyboru nie przyjmuje takie zdanie oratorium bomba Pszczółki podzielane na nartach po pana pana zdanie Rataj jest drugą obok Wojciechowskiego osobą mam nadzieję, że ściął Wojciechowskim znacznie więcej powinno West Ham, a rządzący, ale co łączy najbardziej Rataje ruchu ciężkiego w maju 26100 wszystkim dzięki 2 osobom te trzydniowe walki nie zamieniły się w krwawą, kto wie jak długo trwającą i ile ofiar pociągającą przypomnijmy podobne starcie Hiszpanii 10 lat później zamienił się z trzyletnią wojnę, w której zginęło prawie 1 000 000 osób, więc tak jak heroicznie w obronie legalnego porządku podjęta decyzja o przez Wojciechowskiego o zablokowaniu Piłsudskiego na moście Poniatowskiego rozpoczęła walki tak zakończyła jej nie mniej heroiczna decyzja 3 dni potem o rezygnacji z urzędu jej wsparta przez Rataja, a i tak jak realizowana przez Rataja no, że już bez większych kłopotów, by władza spoczywała wielka zamachowca, ale raczej nie rób tego ze służalczości Rataj Buczek o nr 2 obalonego obozu Ratajczyk to rok już poczucia odpowiedzialności za państwo i dlatego ja wziąłem się ze sobą po pamiętniki, bo tu jest ja wiem, że tu są różne fragmenty w pamiętnikach, ale tu jest pod 15 pod datą 15 maja wówczas była sobota Rataj czyni taki wpis najpierw zaczną od mianowania gabinetu, choć rząd oczywiście warstwach tak i później chwila przerwy jest kilka zdań pisze tak późnym wieczorem podpisałem zarządzenie rata już wykonują obowiązki gwaranta jako pełniący zastępczą władzy prezydenta po pierwsze, zarządzam utrzymanie zawieszenia wszelkich działań nieprzyjaznych dwoisty wojsk w 2 zakazuje wznowienia jakichkolwiek działań nieprzyjaznych wojsko bez mojego zezwolenia 3 postanawiam i pozostawia ministrowi spra w wojskowych dalsze zarządzania dla zlikwidowana zlikwidowania obecnego stanu rzeczy podpisane Rataj i podpisuje się to po tym, premier Bartel i minister spra w wojskowych Piłsudski, ale najciekawsze jest to zdanie dalej w zarządzanie tu ujawnia paradoksalnych sytuacji mojej roli stoją naprzeciw siebie 2 fronty nieprzyjazne oba podlegają mini jako zwierzchnikowi sił zbrojnych nakazuje zawieszenie broni zakazuje podejmowania kroków nieprzyjaznych bez żadnego zezwolenia to jest genialne w RPA to obrazuje dramatyzm tej sytuacji tak, zwłaszcza że powiedzmy Rataj właśnie jest ciekiem nr 2 układu obalonego w drugą Rataj był on osobą drugą po bogów PSL Piast, czyli w tej w tym mułów w tym rządzie koalicyjnym Piasta 1 tercji Witos lider Piasta był premierem tego rządu Rataj był marszałkiem Sejmu, więc on tymi działaniami im wyższy no i dezawuuje swój obóz polityczny on to robisz ciężkim sercem, bo zwróćmy uwagę on tu o stałych, a on mógł on swoją decyzją sankcjonuje zamach, bo w majestacie prawa zamachowca czyni ministra spra w wojskowych jest to nic było bardzo charakterystyczne w komunikacie i oficjalny wybór Rataja w informującym o rezygnacji prezydenta Rzeczpospolitej zaraz po nim pojawia się informacja, że marszałek Rataj przystępuje do decyzji słoną wodą do formowania rządu spotkał się w tym celu z Józefem Piłsudskim w ale alternatywą nielicznych nie wszędzie byłoby broń Boże wić wianki koniunkturalizm jakąś chęć orientowania się znowu gra na wygranego powiedzmy to się bierze z poczucia odpowiedzialności za państwo bycie mówili wszystkie oczywiście Wojciechowskim tym osobom, które wątpią dość powiedzieć, że trzecią osobą, która skłoniła poddać go ciężko było tak ważne, bo Piłsudski nie wygrał Piłsudski napotkał na tę żyjącą pługów, dlaczego tak ważne było, żeby te wojska się dalej nie bił nie, dlatego że wypił w Szczuczynie gromili wojska rządowe, a Warszawą, bo otoczona pierścieniem wojsk rządowych jakich, bo zamach dzięki czemu wygrał zamach nie dzięki temu, że dług, by lepiej wszystkim miał przewagę, bo Piłsudski w skali kraju miało mniejszość jeśli chodzi o poparcie armii tylko tak naprawdę zwycięstwo ofiarowało Piłsudskiemu ofiarowali Ivica Polska partia socjalistyczna zdominowany przez PPS zawodowy związek kolejarzy, który ogłosił strajk powszechny na kolei koszt obu bardzo specyficzny strajk zablokowano bardzo skutecznie żaden transport nie przechodzą transporty do wojsk idących na odsiecz rządowi i przepuszczono, by na zielonym świetle nas MO Farah transportuje je do oddziałów i wsparli wspierający Piłsudskiego Monice świetnie wiedzieli, który frazesy, których dzięki temu już wpisał przewagę, ale my nawet tych strajk ZAZ zablokował wojska w różnych odległościach od Warszawy spieszyła wyszły z pociągów i zaszył się pieśń marszową oczywiście na piechotę, bo jak inaczej maszerować do Warszawy jak i cała Warszawa była otoczona wieńcem wojskowy rząd wojsk Lech i ich do rządowych rząd w czasie, aby rządowych wojsk z, czyli dużo mówi rząd wojsk wiernych rządowi Witosa i oczyszczone Szyszko wały do szturmu, gdyby nie było tego rozkazu to właśnie był początek krwawej wielo, kto wie jak długi i ile trwającej wojny domowej dlatego tym wszystkim mówię, bo to wszystko ta wizja ta czarna wizja, bo Polska nie miała tego komfortu, żeby się mordować przez 3 lata nawzajem jak już pani, bo Polska nie jest od 1 sąsiada od oddzielona nie mamy z żelaznego możliwe mailami od Hok i Portugalia w ogóle żyje ich nie zmieni może, a my mamy z, a myśmy mieli 2006. roku z 1 strony 1 zbója z nowego zęba postaci Rosji sowieckiej i z drugiej strony jednak drugiego zbója rynkach postaci Republiki Weimarskiej tylko pozornie słaby i tak o pozornie słaby, żeby narzucić Europie swoją rolę, ale panie redaktorze natomiast nawet najsłabszej Niemcy proponują, aby silną stosunkowo polskie, ale i ich ostatnie nazwisko ostatnie zdanie dlatego do tego duetu Wojciechowski rata i o nim sprawowali funkcje państwowe najwyższy, więc w głosie wszystkim, ale trzecią osobą, za który zamienił Bartosz tercet był Roman Dmowski Roman Dmowski nieprzejednany wróg Piłsudskiego on by go 2006 . roku utopił w łyżce wody, ale on powiedział, a od długiego kwestionowanej lider endecji to był prezes Sandecji słowo prezes endecji znaczy to co prezes znaczy na całej prawicy w Polsce po dziś dzień po dziś dzień i włoski powiedział trudno mając do wyboru granie polską wojnę i Zach z interwencją sowiecką niemiecką za chwilę i u których zaakceptowanie Piłsudskiego akceptujemy piłkarskiego i teraz panie profesorze my państwa zaprosimy na do wysłuchania informacji i po informacjach zaraz druga część audycji historię Polski to jest druga część audycji historię Polski Maciej Głogowski dobry wieczór dziś w naszym studiu pan prof. Tomasz Nałęcz, że się ponownie jest czas dobry, by rozmawiać o zamachu majowym Elle i właściwie tę lekcję z samym zamachu mamy podrobioną swojej części pierwsze nasze audycji, bo my z panem profesorem umówiliśmy się dzisiaj na audycję o prezydencie Wojciechowskim, czyli o prezydencie, który musiał odejść z urzędów właśnie w wyniku zamachu majowego Stanisław Wojciechowski, który by aktorzy chcą wziąć poprawkę, który dobrowolnie odszedł on nie musiał to jest złe sformułowanie musza obok nich uczuciu odpowiedzialności za Polskę uważał, że musi on miał wszystko argumenty w ręku, żeby dalej toczyli walkę tylko, że zrezygnował, bo z zbyt wysoka byłaby cena dalsza tej walki, więc mając do wyboru własne przekonania własne poczucie godności wartości, gdy ich progresywne i racja stanu zadziałał widzę racji stanu, ale nie było także, że go za bilet na małą szufelkę, żeby głośniej w życiu właśnie dziko sam zdecydował odejść z takiej jeszcze Filharmonia już państwu wspominałem, że ja będę się posługiwał się jej wspomnień czar wspomnień Macieja Rataja pamiętnika mi kim macie latem marszałek Sejmu pana resort wiele słów też wypowiedział Rataj w części pierwszej naszej rozmowy, ale teraz pan tę poprawkę wniósł o tym, że nie muszą, ale odszedł w poczuciu odpowiedzialności jest pod datą 5 maja w tym pamiętniku 2006 . roku to jest trwa przesilenie rządowe plan jest Albin kratek przy tak wieczorem znów wezwany do Belwederu Wojciechowski pod wrażeniem oświadczenia Gubińskiego 4 kluby od związku Ludowo-Narodowego dookoła NPr są za rządem parlamentarnym i wskazują Witosa jako premiera co więcej robi co chyba nie nie namawia Witosa do tego premierowania, ale jesteście kartę opisane możesz je z nr. 2 to rozumiem no to się na kredyt na dodatkowe splendory niemal 1 nie zawsze patrzy chętnie, ale muszę mokra tycz tej partii oczywiście w partii autorytarnej to tylko ręce do oklasków, skąd dlaczego, dlaczego odczytuje ten fragment po to, jedno zdanie, które jest za chwilę nie pisze dalej tak muszę się liczyć nie chce iść przeciw woli Sejmu chce być lojalny i tak Wojciechowski tak Rataja relacjonuje Wojciechowskiego i teraz Protection ciebie widzę, że wierni wchodzić na zwykłą drogę i cudzysłów i cytat chyba bardzo interesujący z Piłsudskim nie będę rozmawiać, bo traktuje mnie w sposób nieprzyzwoity to jest relacja Rataja o słowach Wojciechowskiego jest czysta relacja prezydenta Wojciechowskiego i marszałka Piłsudskiego po talerzu to lata, kiedy Wojciechowski zostaje prezydentem, a aż do 2006 . roku jak to jest nie to jest bardzo bliska może ci, którzy mówią, że to oni byli zaprzyjaźnieni nadużywają określenia przyjaźnią ze 100 dni Jateż znam osoby, które mają kilkuset przyjaciół ja uważam, że przyjaciół się na 1 kilku ma mu jak fatum natomiast toby to były osoby bardzo bliskie sobie mówimy o Piłsudskim o Wojciechowskim ich od pierwszych kroków politycy i Piłsudski i Wojciechowski to byli ojcowie założyciele polskiej partii socjalistycznej, kiedy ona raczkowała i 15 wydawała walenie głową muru przez szaleńców jej nie, chcąc się pogoda pogodzić z realiami NIK bardzo ich działki działali w opresyjny warunkach rosyjskiego rosyjskiej przemocy ryzykowali coraz więcej no są niesłychanie taki marsz romantyczny sytuacja konie razem drukują w Legii w Bobo to tam partia była tak pół potężna, że nikt jej przywódcy musieli sami składać je drukować je robot robotnika naczelny w oczy organ naczelny organ organ gminy PPS nielegalnych i potem wielokrotnie wziął współpracowali z Wojciechowskim szybciej niż odsiecz Pepeesu było, bo już na początku dwudziestego wieku właściwie funkcjonował na obrzeżach Piłsudski był nim niekwestionowanym liderem, chociaż nieformalny, bo w lesie nie było funkcji przewód przez przewodniczącego czy tam prezesa i pod tym trochę ich drogi się rozeszły, bo Piłsudski, bo pierożki oczywiście zaangażował się bardzo w tworzeniu polskiego czynu militarnego wojów wojskowego powstańczego na terenie Galicji na terenie Austrii i Wojciechowski działał w królestwie i obywa się od reszty w gruncie rzeczy wy macie zerwali z tym nurtem w stawiania na rewolucję, bo boi boi obydwu przestraszyła DW 900 piątego roku, bo powiedzieli w rewolucji drogę do wolnej suwerennej Polski, a zobaczyli, że to popycha Polskę o wspólnym rewolucyjnym działaniom z Rosją niedziela nie dzieli Polaków Rosjan, ale wręcz sobie zbliża jeśli chodzi o tych w notesie kontestujący cara to oczywiście, a w pim błędy Wojciechowski poświęcił się ruchu w Człuchowie spółdzielczego w prawie jak w ducha Abramowskiego społecznikowską takiego Piłsudski poświęcił się tworzeniu armii potem w czasie pierwszej wojny w ogóle zostali rozdzieleni, bo wycieraczki wyjechał w głąb Rosji z cofającymi się wojskami rosyjskimi 900 piętnastym roku i tam był bardzo aktywny w organizacji różnych organizacji polskich i był 1 z liderem są sprawy polskiej po rewolucji lutowej 900 siedemnastym roku Piłsudski walczył na froncie, ale oczywiście Wojciechowski wrócił do Polski jak tylko mógł zaraz po rewolucji bolszewickiej obok Rosji bolszewickiej wyznaje jego w nich miejsc nie było nie było miejsca nas to wszystko co robił w swoim życiu i rock Blues bar zmarł z wielkim marzeniem wolność Polski Lech jak jak ona już szukała drzwi i ich wkroczyła credo Starra pierwszy krok to oczywiście pojawił się i był 1 wtedy w najbliższych współpracowników już wszystkiego łącznie z takim go w w dworze Piłsudskiego w tej ekipie Piłsudskiego mówi o współpracy, jaka politycznych Piłsudski, chcąc rządu zgody narodowej któż porozumienia z endecją genialnie wymyślił rząd Paderewskiego w tyle tylko, że Paderewski śniegową na premiera jeśli chodzi o codzienne administrowanie Polski przełożono tę stronę bo, bo ja mam taki spisze gabinetu wszak ich potem już taką się żeglarski ster gospodarzy, bo los był, bo to był, bo to był artysta od Bugu po niezwykle zasłużony dla polskich on jak mówili niektórzy Tusk musi on wygrał Polskę na fortepianie jej, bo to był właściwie jedyny Polak znany w świecie no nie mówię oczywiście jakiś tam historycznych, ale jedyny żyjący na własne linie CSA i który był ambasadorem polskości, który był znakiem polskości ma, zwłaszcza że on był on był on był on grał w największych salach koncertowych zaszczytem dla monarchów było być na koncercie Paderewskiego, ale UE już zorganizować koncert w siedzibie monarchy Noto Paderewski się Barbara rozdawał profesorze, że jak na lata początki i w ogóle dwudziestolecie to Paderewski z prawie rocznym premierowa niem premierostwa prawie nie ustanawia rekord, bo był rząd dusz, ale całkiem spory mato staż bycia szefem rządu PiS szkoda ale dlaczego ktoś inny rząd Paderewskiego funkcjonował, bo stosunkowo dobra, bo z tego nie będzie ich ojczyzną Wojciechowski oczywiście sprawy wewnętrzne, bo jest zajęta, bo szkło tak, by wkładać tam Piłsudski Wojciechowskiego Wojciechowski z mężem zaufania Piłsudskiego w tym rządzie Piłsudski jest naczelnikiem państwa naczelnym wodzem i willi Paderewski wyłączy 2 funkcje premie prezesa prezydenta rada ministrów tak prezydent, ale bisów, bo głowa państwa to naczelnik państwa Józef Piłsudski, a premier to prezydent rady ministrów jak i ministra spra w zagranicznych jej i do roli, gdy do reprezentowania Polski w świecie, bo jedno zdanie jeszcze o tym pisze ten nic do błyskotliwej artysta przyjmowany z szacunkiem na całym świecie on był na początku przedstawiany jako dorośli Rosjanin no bo był może występować w Borussii męską siłę nowość w mieście obydwu tych ba no z rosyjskim paszportem jeździł na boiskach do buntu polskich oczywiście nie było jak on zawsze zwracał uwagę i rząd przyzwyczaił wszystkich łącznie z monarchami, że on jest Polakiem jak i i tak na Jet -li -li, bo on się potem zaangażował się talent dał mu pieniądze on te pieniądze w znacznej mierze obracał na działalność polską taką patriotyczną narodową ufundował pomnik Grunwaldzki największy School to największa demonstracja kilkuset tysięczna największe uniesienie polskich serc między powstaniem styczniowym, a 900 osiemnastym rokiem trybu odsłonięcie pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie do dzisiaj stoi do dziś jest jakby w wypadkach wstyd krakowskim sanktuarium wracamy nasz, ale wraca do Wojciechowskiego, bo on się znakomicie mówił mu Paderewski nadawał do reprezentowania Polski na zewnątrz na najmodniejsze tego świata jej rozmawiali z nim jak równy równym to on był on miał zaufanie prezydenta Wilsona, który karty rozdawał na paryskiej konferencji pokojowej na sprawach krajowych ani się znał ani potrafił tak naprawdę jak rządem kierował na co dzień Wojciechowski on w pozycji ministra spra w wewnętrznych nie było wpływów w tym rządzie wicepremiera praktycznie pełnił funkcję premiera i praktycznie był już funkcję urzędującego ministra zaś poziom był skrupulatny solidny i on był rewelacyjnym dopełnieniem obu Paderewskiego Paweł Podrecki to dostrzegł zrozumiał i zaakceptował ją oni by tworzyli bardzo zgodny tandem, ale był przed mężem zaufania Piłsudskiego i tak pozostało praktyk i aż do dwudziestego, a bardzo długo aż do jesieni 2005 . roku przypomnijmy to legenda aresztu podtrzymana poczuł tworzona po śmierci Narutowicza przez samego Piłsudskiego kandydatem na prezydenta Rzeczypospolitej ogród dwudziestego roku był ich kandydat PSL-u, chociaż Wojciechowski PS z drugiego z tego okresu górnego w pierwszych wyborach głos został na starych tam, gdzie Narutowicz wygrał Narutowicz bardzo zabiegał o poparcie Piłsudskiego w górach nie uzyskał go, bo Piłsudskiemu wręcz odradzał kandydowanie kandydatem Piłsudskiego Wojciechowski Piłsudski nie, chcąc kandydować na główny urząd prezydenta chciał to mieć zaufaną osobę wspierały Dzikowskiego i Wojciechowskich liście do czwartej tury dotrwał proszę państwa Narutowicz zebraną w piątek Jasła nasz miks pasażer oraz wiedziałem, że to było oczywiste, że musimy o tym, powiedzieć z grudniowych głosowaniach 2002 . roku w pierwszym głosowaniu właściwie każdy dostawał swoje w ponad 5 Pm 10 każdy z 5 kandydatów partyjnych każdy głosował za swoje 10052153, a potem już niewielki zjazd no ale 150145 w ostatniej turze jest narodowi za Pański Wojciechowskiego nie ma Narkiewicz wygrywa, ale we właściwym woził tu swoje to, że teraz tak tu w tym dzisiejszym żargonie mówi miał tu swoje teksty to ponad 100 i rzeczywiście do końca Piłsudski trzyma kciuki, a za przysłowiową Ależ oczywiście szable trzyma szablę ani kolekcji pani 1 ręką przegrali, a obecnie ten, kto żył gra znakomicie, że pan lub szczególnych zacytował te liczby jej, bo od głosowania było tajne tak to nie taka jest w stajniach rosyjskiego niby bezimienne poseł sprawozdawca wyczytywał i pracuje członkom zgromadzeń tylko, że panie redaktorze w tak w paru lat parlament jest tak prześwietlany przez komentatorów przez lustratorów czyta mniej znaczy, że bardzo precyzyjnie interpretuje te wyniki ich na czym na czym z tobą głosów był odwołaniem prezydenta było w zgodnej znaczy być tak go zrównać zasady australijskiego wyścigu, czyli w każdy mokry i okrążeniu najgorszy w poprzednim odpada i oczywiście skoro odpadali kandydaci to ci, którzy pozostawali odnotowywali przy rozgłosu nas najczęściej bardzo taki kompleksowy, bo ci, którzy stracili swego kandydata zerwali swego faworyta, ale każdy dostawał porzuciła obie w 3 bankach w czwartym daczy w czwartym głosowaniu w przedostatnim mamy do czynienia z niewytłumaczalnych rzeczą, bo i tak pan powiedział Wojciechowski dostaje 5 głosów mniej niż dostał w głosowaniu poprzednim co to znaczy, a przy zasilaniu z Algierii, a ta jest aż boję się dosyć sztywne wytłumaczenie mu hit w chytrze endecy no bo w ostatni czwartek głosowania kandydata endecji w dorzucił hrabia Maurycy Zamoyski Percival macie poważny kandydat Zająca absolutnie, który znak SM przeprowadza się z każdym głosowaniem w coraz większe zwierzę czy gminach, bo chodziło o to, żeby ten słabszy i ich poczuciu Orła i jego kontrkandydat ładniej i ba no to tak naprawdę wyborach po myśli tych 2 kandydatów Wojciechowski Wojciechowski i islamu islam jest wielki tort, ponieważ samotny wybory były mu były kłopotem był wybór był głównie z powodu zamieszania sporo go przez Piłsudskiego, bo żelaznym kandydatem był Piłsudski, który odmawia każdy lokal na 5 dni przed głosowaniem odmawia wszyscy, którzy zgłosili raczy zapowiedzieli swoich kandydatów obiecali kandydaturze wokandy dawać, ale wszyscy skandowali o pietruszkę bo gdyby Piłsudski kandydował czy wiek to by to oczywiście wszyscy dostaliby w martwym polu endecja wydawały się na ratusz wynika zatem słabszą nogą była ona dokładnie ale, a country ćwiczyć nie ulega wątpliwości że, gdyby do drugiej tury przeszedł Wojciechowski i zamojski to absolutnie naród Wojciechowski, by wygrał zamojskich rond zamojski, by miał ogromną skazę dla posłów Chłopskich to był największy obszar niżem pas WBA to był absolutny patriota za jego pieniądze funkcjonowało, dopóki nie przyszła pożyczka francuska w czasie pierwszej wojny w w Paryżu komitet Narodowy Polski miał tylko chwyt, bo on miał tylko poza PiS cudownym sercem gorącym aplauzem miał tu wskazywał Żuchowski Żuk największym przewoźnikiem jak usiłował po po czwartym po przegranym w po przegranej Wojciechowskiego prezes Witosław mać posłów Chłopskich mówiąc no ale przecież nie ma będziemy za chwilę rządzili za dekami wspólnie nań chętny nie wygłupiać się nowi prezesi nie możemy non przyznał chłopaku z Niemcami zatłukł radny z hrabią zamojskim jako prośbę tym przyjedziemy, zwłaszcza że nie obiecali swoim wyborcom, że już na pierwszym posiedzeniu reformę rolną uchwalona my zamiast reformy miał być największy przebój prezydencja dlatego Wojciechowskiemu spada, bo podstępnie endecy, żeby przeforsować Narutowicza po to, żeby go ograć wolność i Zuzia zagłosowała od cofnęli poparcie Wojciechowskiemu i wsparli Narutowicza i ten plan im się nie udało co było potem doskonale wiemy no i tak pani profesor zamek został trener zamordowanych i już w pierwszej turze bez żalu i ducha w Azji rozdział 2 i grudnia tak dokładnie 4 dni po zamordowaniu prezydenta Dutkiewicza już w pierwszej turze bez żadnego australijskiego wyścigu dokładnie to samo większością przy Narutowicza i jej potwornie zbulwersowany klubu listwę Sejm zgromadzenie narodowe Sejm Senat wybiera prezydentem Wojciechowskiego Ion jest ciągle mężem zaufania Piłsudskiego teraz lunch to zaprosimy państwa na informacje po informacjach trzecia część naszej audycji i ich jeszcze dopytać o te wybory z dwudziestego roku te drugie czy te powtórne głosowanie nad tą to drugie głosowanie drugie zgromadzenie narodowe, w którym Wojciechowski nie wygrywa, ale najpier w informacja mnie audycję historia Polski Maciej Głogowski dobry wieczór w naszym studiu pan prof. Tomasz Nałęcz czy rozmawiasz mogę dzisiaj nawet nie po 2006 . roku zamachu majowym rozmawiamy o prezydencie Wojciechowskim w dni ja podtrzymuję zdanie cięższy i pampersa zmieni od tych zasad moralnych postać czasem tragiczna jednak wyjątkowa i dlatego ten pomysł, by grać w prezydencie Wojciechowskim, który odchodzi mnie w po zamachu majowym rozmawialiśmy przed chwilą o tym jak ocierał się możliwie o prezydenturę wtedy, kiedy wygrywał Narutowicz, ale otrzymują ją kilkanaście dni później niejedno ma tak długi wynosiły aktywa dwudziestego dane tylko oczywiście go przy Bugu Narutowicza obejmuje urzędowanie 4 tak naprawdę 14 grudnia tak uroczyście w Belwederze z przekazaniem władzy otrzymuje no no ale 2 dni później, gdy nie ginie w w Zachęcie 20 grudnia 2002. roku odbywa się zgromadzenie narodowe pan profesor wspominał o tym, Wojciechowski przechodzi w tym pierwszym głosowaniu 298 głosów jego kontrkandydatem był Kazimierz Morawski jak to było w z tymi wyborami do UE w kasie, bo to już być może z całym szacunkiem, ale no to nie jest nazwisko, które może się wszystkim kojarzyć Kazimierz Morawski świetnie tutaj nie przyznam szczerze naprawdę Rataj opisuje jak dochodziło do tych samochodów na arenie nie wszystkiego państwa oraz jak zabiegała o to, żeby nie zrobił Wojciechowski nie przejął w pierwszej turze, a natknął się jednak tyle lat nie mamy tu jestem zwabia go zaraz znajdą, ale panie profesorze proszę nas wprowadzić w tego w tych Kazimierza Morawskiego to też jest Kazimierz Morawski na znakomity kandydat, gdy powstał powszechnie szanowana z Galicji w Libii wybitny uczony, który z dystansem do polityki operatorzy powiedzmy też endecy go wystawili 9 grudnia wyborach prezydenckich to by te wybory wygra, kto wie w piątym co prawda Tourze dopiero ale by je wygrał Narutowicz z Kazimierzem Morawskim absolutnie nie wygrał, ale wtedy już endecy na bal jak to często w Polsce byli mądrzy po szkodzie i zresztą wtedy już wiedzie prym wiedli gracze inaczej oni byli skazani na porażkę o tym, że Kazimierz Morawski poza wszystkimi zaletami miał też ten mankament, że politycy się nie znał świadczyło to, że zgodził się kandydować, bo po zamordowaniu prezydenta każdy przeciwnik znaczy inaczej każdy przeciwnik Wojciechowskiego, który był rzeczywiście faktycznie skazany był skazany na porażkę no i rzeczywiście przegrały w pierwszym głosowaniu Kazimierz Morawski został wręcz upokorzony mąż zgodził się być tarczą, za którą się endecja chowała w tych bardzo trudnych dla niej chwilach było, chociaż prezydenta zastrzelił szaleniec, ale przytłaczająca większość społeczeństwa moralną winą i słusznie obarczała endecję no bo całą kampanię nienawiści, która złożyła broń szaleńcowi do ręki jej zainscenizował na zimno na chłodno endecja zarazem ten fakt przeprasza go co pan prezes na początku mnie wspominał o tym, a tym pierwszym głosowaniu niezadowoleniu Wojciechowskiego pod datą 20 grudnia to jest jasne środa jeszcze raz usiłowania moje dla poparcia Sikorskiego jako kandydata kompromisowego lewicy prawicy lewica odpowiada stanowczo nie konferencja prawicy i tutaj w nawiasie Rataj pisze Dembiński Korfanty Chaciński z PSL piernik domku damski mnie w gabinecie nie doprowadzą do rezultatu i dalej prawica wysuwa Morawskiego, ale nie pogniewał się jeśli wyjdzie Wojciechowski w drugim głosowaniu gotowa oddać głosy Wojciechowskiemu i teraz pisze Ratajczak godzina 12 zgromadzenie narodowe próbuje skłonić Żydów, by wystawić swojego kandydata, by w ogóle umożliwić drugie głosowanie daremnie wybrany Wojciechowski i k to nie jest chwalebna karta w latach 2 lata i Abu powiedz, o co chodzi o, choć już dosyć krótki róg, bo tak to trzeba nazwać ci chodzi o to czy, żeby jej odizolować mniejszości narodowych, żeby pokazać, że nie mniejszości narodowe decydują o wyborze prezydenta ani też, że poziom ja znam 1 fragment o tym, wprost pisze w swoim blogu nie tak no nie tyle tylko o, że nikt to było niemądre i wyłowi je rzeczywiście od odrodzonej Polsce groziły ich legendy narodów ją zamieszkujący przede wszystkim ukraińskiego, ale właśnie wciąganie tych przed tych ludzi w parlamencie do współdecydowania o polscy było formą zabezpieczeń, gdy zabezpieczania tego nie przyj przyj ściem przeciwko temu nie tylko niebezpieczeństwu rozstrzyganie spraw, bo endecja forsowała twardą zasadę najważniejsze sprawy polskie rozstrzygamy głosami polskiej niż większość i Chiny i inne narody nie, owszem, mają prawa uczestniczą w parlamencie, ale od najważniejszych spra w polskich i uważa czyniono chciała endecja uczynić z tych ludzi obywateli drugiej kategorii to była 1 z zasad politycznych endecji i chcąc niechcący ja rozumiem uwarunkowania gry politycznej ale, chcąc nie, chcąc latek wystąpił jako stronnikiem Grecji jechali w tak naprawdę zresztą Piastowi było dosyć blisko poglądami w kwestii narodowej do endecji stąd Sojusz Piasta z endecją był dosyć łatwy do zawiązania i kiedy usunięto już w najbardziej dzielącą te 2 ugrupowania ruch w kwestii reformy rolnej mam ten fragment muru przepraszam cię za to wtrącenie to jest poniedziałek 18 grudnia Rataj pisze, że o dziesiątej rano przed głębi iński ostrzec tutaj mówi telefonował Emu Murray mecenasem Kiliński były obrońca wiadomo z jego ma być tego dnia wykonany na mnie zamach Rataj piszę o tym jeszcze kilka razy także w dniu pogrzebu prezydenta Narutowicza nieprawdziwy, bo informacje nieprawdziwe opóźnienia nie nie gra, ale rzeczywiście panowała psychoza psychozy zamachów na najwyższe osobno najważniejsze, że po 10 i pisze i pisze o podobnym sygnałem za chwilę i teraz tak napisałem na wszelki wypadek list do żony i zamieniają w biurku odczytuję państwa dłuższe fragmenty, żeby tylko nie wyrywać z kontekstu urzędował dalej przyjmowałem strony trwają negocjacje o rządzie kandydatach po południu przyjąłem pań nie wiadomo z kolei córka prosiła, żeby morderca nie poszedł pod sąd doraźny zacząłem pertraktacje ze stronnictwami w sprawie wyboru nowego prezydenta teza moja, iż to znaczy do słów cudzysłów elekt powinien skupić maksimum głosów w polskich znajduje na ogół przyjęcie nowych hitów mamy to, o czym rozmawiać ładny, ale chwilę kompresor wyjaśnia tak, ale wróćmy do Wojciechowskiego Otóż jest piękna postać w k Wojciechowski w polityce polityk politycznej pogra w bardzo bliski już w kilku rzeczywiście on był za on był przeciwko Polsce endeckiej taki ksenofobicznej tradycjonalistycznych i odpychający i od serca Rzeczypospolitej inne mieli inne inne narody mniejszości narodowe i wyobrażenia Piłsudskiego i Wojciech Jugo były dosyć mgławica owo i się wtedy nie da już wtedy nie da wcisnąć żaden z granitu przeglądu poglądów takich partyjnej biologicznych, ale wizja Polski, by im in bardzo bliska sympatyczny z tym, że przez cały urzędowanie Wojciechowski bardzo lojalnie z antykami współpracował no tak naprawdę znaczy to my mamy bohatera tej pierwszej połowy lat dwudziestych was Waglewskiego, bo dla USA w Imparcie na pana na poniższe głównie korzystają z szacunkiem, ale w ze znakomitymi audycjami poświęconymi kwestiom gospodarczymi, o ile to znak dla mnie jest czarna magia to muszę powiedzieć nie wypada w karierze stosunkowo mocny jak najwięcej spada wywodów rozumiem, ale jej części Grabski z postacią wielką tyle tylko, że nie wiemy właśnie, bo to było robione dyskretnie, że arch. Grabskiego jest prezydent jest Wojciechowski Wojciechowski, z czym się musiał zmierzyć Wójcikowski jako prezydent, chociaż oczywiście powinni po była powinność Sejmu rządu z chaosem gospodarczym, który zaczął narastać 2003 . roku kryzys hiperinflacja stopniowo i ich najpierw rząd Witosa, ale od nieudanej i lojalnie zresztą go Wojciechowski powołał nie był entuzjastą tej koalicji, ale ma większy w parlamencie, a prezydent nie są od tego, żeby fochy stroić się na decyzję większości parlamentarnej, a my 2003 . roku mówimy omal go czegoś takiego auta, ale po tym, jak Polska coraz bardziej osuwała się w ekonomiczną przepaść Sejm wewnętrznie podzielony opóźniony w bardzo proszę go na bardzo skuteczny we wzajemnej rywalizacji w blokowaniu się nawzajem, ale bezradny wobec zwolnienia większości, która wzięła na siebie ciężar rządzenie podejmowania reform niepopularnych, bo domy i wiemy z trzeciej Rzeczpospolitej, jakie psy niż wieszano na panu wicepremierze Balcerowicz ładnych wejść jako historyk drugiej Rzeczpospolitej, że na Grabski 2005 . roku toner wieszano jeszcze większe gwiazdy jak i rent i to Wójcikowski i swoją kontynuację ruchu swoimi działaniami swoimi rozmowami z olejem w tych tryby LED iskrzące sejmowe lanym sprawił, że powstał rząd Grabskiego on mówił architektem to był tak naprawdę rząd prezydenckiej poparła parlamentarny co więcej przez 2 lata trwał ten rząd gdyby, gdyby nie to smarowanie nie to dyskretnie wspierać podpieranie w innych tak dyskretne, że nawet pan się zdziwił, że to my tak naprawdę jest prasa ojcem tych działań tej reformy były prezydent Wojciechowski to oczywiście chwyt, by ich bez tego wspierania Wojciechowskiego udzielanego Grabski Emu w nie mielibyśmy cudu tych reform, ale to mi jeszcze chciał tylko dodać to już tak pannę profesor nawiązał do Grabskiego, że w tych dniach w pierwszych dniach maja w czasie, kiedy też mamy przecież właśnie oczekiwanie tak jak nowy rząd będzie wyglądał ostatecznie będzie mini Witosa w okolicach dziesiątego tamta no to tutaj w relacji i Rataja pojawia się nazwisko Grabskiego w nocy kumuluje ogólnemu zdumieniu misja otrzymuje Grabski rawski zaraz szybko, licząc na to, że prostym jest złożenie tak rząd fachowców przekonuje się w kilka godzin niech nie będzie trwała do 1 wraca wszystko, by widz będzie możliwe byłoby to co było oczywiście niemożliwe, ale też powiedzmy na czym polega heroizm tego mają 26, bo tak naprawdę, chociaż Piłsudski się naraziły już Wojciechowskiemu stąd ten zgrzyt niezadowolenia, który pana Początka audycji przytoczył ponieważ znajomości poufałość bliskość także towarzysko osobista dołów dołączasz, zanim został prezydentem Wojciechowskim zawsze się pojawiał upił wszystkiego naj mniej na życzenia od tak naprawdę niemalże świętem Narodowym to był Święty Józef 7 na czasie 19 marca imieniny Piłsudskiego i ich w tym korowodzie Wojciechowski szybował bardzo znaczące miejsce, ale dopóki został prezydentem został prezydentem Rzeczpospolitej się przed nikim nie kłaniał nawet wymienić nawet najbardziej zasłużonym to przestałby bywać przez to orzeczenia, ale wymyślił chytry furtka już być, bo był bardzo zręcznym dyplomatą nie pojawia i pojawiał się w Sulejówku, gdzie Piłsudski zamieszkali z życzeniami dla marszałka po prezydentowi nie wypada, by składać pokłony inne jakiemuś innemu padliny jakiemuś politykowi nasz marszałkowi, ale bywają nawet, ale mnie, ale marszałek coraz bardziej burzliwie koronowany liderem prozy oraz inne jachty i jej natomiast w równie dobrze z czasów profesorski, choć trochę go, że były słabiej, bo to prawie pokolenie różnicy znał pani Ola Szczerbińska towarzyszką leci Alexander jestem blisko od dwudziestego ich pierwszego roku żony Piłsudskiego już sam wcześniej towarzyskiego życia przez ładnych parę lat wcześniejszych i ich i jej i pojawią się w Sulejówku na początku grudnia lub bali Oli złoży dziś życzenia i jej bardzo taka chytra elegancka furtka naraził się w Wojciechowskiemu Piłsudski, bo chciał mu dyktować warunki postępowania od jesieni roku 2005 . a Wojciechowski uważał, że prezydent rzecz prezydentowi Rzeczypospolitej nikt nie stawia żadnych warunków w to jest to dług to urąga majestatu i państwa nawet najbliższa osoba czy on pewnie jako Stanisław Wojciechowski w różnych sprawach, by się Piłsudskiego radził, ale w sprawach państwa nie jej i tutaj ten zgrzyt, ale tu Buczek ciągle 3 bliskich Piłsudskiemu co więcej ich łączyło jak klej niechęć wrogość do endecji przekonanie, że rządy endecji to jest nieszczęście dla Polski przesz to był fundament operacji z maja 26 Piłsudskiego, że mając do czynienia z powołaniem rządu zdominowanego przez endecję, choć premier Ludovic Witos i mają do czynienia ze stanowczym sprzeciwem przeciwko temu Piłsudskiego Wojciechowski stanie no i po stronie Piłsudskiego albo przynajmniej zachowa neutralność i tak by się stało historycy nie mają wątpliwości, gdyby nie to, że tym spółkom, bo w UE oczywiście zamachowcy mają zawsze przewagę zaskoczenia wystarczyło kilka pułków prawda, żeby w tych pierwszych godzinach nie czują w Warszawie przy władzy przez ten trzeci most warszawiacy mówiliśmy most Poniatowskiego szuka Wiesiu miały iść do półki naprzeciwko stanął wózki Kordus ściągnięty w ostatniej chwili szkoły Podchorążych, czyli szkoły Oficerskiej mieszczące się nieopodal Belwederu napisy na siedzibie dzisiejszej rady kont z kancelarii premiera honor ojczyzna nie jest to nie są napisy umieszczane na budynkach rządowych, a goście obywatelom rządzenie kojarzy choćby remis przyznał, że to jest oczywiście napis historyczne były, bo w zespół, który pozostał świat świadectwo tego, że ta Baszko oficerska ich i oczywiście w Zdyb Stali, by ten kordon cienki tych Podchorążych Xin Yang Xin żołnierze Piłsudskiego tyle tylko, że naprzeciwko nich stanął prezydent Rzeczypospolitej i powiedział swojemu przyjacielowi wzywam pana próba mówienia wsypujemy do nich, by wreszcie po imieniu od dziesięcioleci nie przeszedł na panu oczywiście w Belwederze Piłsudskiego przyjmował zawsze było nam pan wzywam pana do powrotu na drogę prawa i jej dla mnie druga sprawa zamknięta powiedział Piłsudski wzywam pana raz jeszcze do portu na rok prała i pokazał bliskie mu plecy, by nie znamy dokładnie, kiedy mowa też kilka relacji i talent i nigdy nie poznamy służby wtedy, choć były to nie miała możliwości technicznych, żeby zarejestrować natomiast jej i odchodzą w odwracać plecami do Piłsudskiego w PIT w Wojciechowski krzyknął, bo tych Podchorążych spełnić obu swój obowiązek wobec Rzeczypospolitej i to był okrzyk, który uruchomił zapewni obrony tego nikt już nie było starcie Piłsudczyków z lekami to było starcie w hurtowników z list z legalną Rzeczpospolitą panie profesorze ponieść mamy dosłownie minutę no ale powiedzieliśmy te lata i 1 zdaniem proszę tylko powiedzieć co z Wojciechowskim po rezygnacji z połowie maja 2006 . roku 2 lub dowolną lepiej półek i zajęć naukowych ma emerytura taka nudna spokojna emerytura pełna goryczy musi pełna goryczy nowo w łuk w marzyło się Wojciechowskiemu demokratyczna Polska z Piłsudskim to polskie tyle lat razem walczyli potem organizowali na ich ta postać bardzo bliska za ich za architekta demokracji zaczęłaś zamierza grabarza demokracji polskiej, więc patrzymy na to Wojciechowski ze ściśniętym sercem w ówczesnych kategoriach w dzisiejszym to wczoraj był w miarę jeszcze młody, ale w Jan Góra starego osi już wycofała absolutnie z życia od politycznego powrócił tu tych zajęć spółdzielczych łup łup uprawiał trochę naukę w w poświęcił rodzinie już biernie się przyglądał były tak jak był przekonany, że trzeba ustąpić wszystkiemu 15 maja tak siedział formy dalszych protestów, ale należy, ale od gry, ale patrzymy na to ze ściśniętym sercem przeżył i hojnej przeszły ma dopiero w 1953 roku pan prof. Tomasz Nałęcz był gościem audycji historię Polski bardzo dziękuję panie profesorze pan założy znalazł dla nas czas informacje w radiu TOK FM Zwiń «

Przewrót majowy z perspektywy Stanisława Wojciechowskiego. Rozmowa z prof. Tomaszem Nałęczem (powtórka)

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: HISTORIE POLSKI

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 22:00

Najnowsze Podcasty

Czy edukacja międzykulturowa to przyszłość Europy? Doświadczenia i wnioski

Co czeka gospodarkę po wyborach? Debata osób kandydujących do parlamentu

Test: McLaren Artura

Zintegrowane dachy solarne. Niezależność energetyczna, estetyka i bezpieczeństwo [AUDIOPREZENTACJA]

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL