Jak się bawiły antyczne elity? Rozmowa z dr. hab. Markiem Węcowskim

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

przeszłość ma tę zaletę w stosunku do teraźniejszości, że wydaje nam się, że kiedyś było lepiej i kiedy myślimy o teraźniejszości to często wracamy myślą o tej przeszłości prawdziwe lub trochę im nogi i marnowane mówimy, a kiedyś to byli ludzie kiedyś się ludzie potrafili bawić kiedyś to były elity kiedyś to byli politycy nosi się do kiedy może oznaczać przed wojną albo przed poprzednią wojnę albo starożytnej Grecji albo starożytnym Egipcie różni, Rozwiń » jakiej dzisiaj mamy elity w UE, by to to wszyscy doskonale wiemy, ale może cofnijmy się do Grecji starożytnej greckiej arystokracji przyjrzyjmy się temu jak się bawiły elity z antycznej Grecji albo jak dzieci rodzi styl życia albo też, jaki system wartości przyświecające życiu codziennym dr hab. Marek Bentkowski z Instytutu historycznego Uniwersytetu Warszawskiego z państwa i moim gościem dzień dobry dzień w kiedyś to był lity prawda czy nie zdobyły elity polega to również na tym, że były to elity bardzo otwarte nasze dotychczasowe wyobrażenia o tym, że arystokracji jest takim zespołem ludzi, którzy postrzegają swoją przeszłość kosztom wywodząc się od bogów herosów i możemy przekładać jakąś wagę do wyobrażeń dotyczących trwałości takiej grupy ostatnio się o ważność dla greckiego antyku stały mocno nieaktualne musimy sobie wyobrazić grupy ludzi, którzy mówili o czasach pomiędzy gdzieś tam ósmym, jakie przed naszą erą czasami Homera powiedzmy, a czasami Peryklesa w z grubsza mówiąc w piątym biegu przed naszą erą musimy brać sobie grupę, która oczywiście ma jakiś zespół wyobrażeń dotyczących własnej wartości, ale która jest w gruncie rzeczy bardzo otwarta w starożytnej Grecji nie było żadnych Stanów społecznych obywatele danego miasta państwa polis byli sobie równi pod pewnymi względami Wola i obywatele wolni obywatele działanie wolnych obywateli i tacy ludzie, jeżeli mieli spod odpowiednie środki, by właśnie rzecz stylem życia arystokraty byli za takich uważani oczywiście będą podkreślali z całą mocą, że wszyscy obcy i nuworysze to są ludzie gorszego sortu, ale w gruncie rzeczy taki człowiek, którego status materialny pozwala na wprowadzenie pewnego stylu życia jest arystokratą innymi słowy mamy do czynienia z grupą, której ideą, która nie jest grupą zamkniętą, do której można wejść oczywiście odpowiednio się, wzbogacając wzbogacił się, ale z, której też można wypaść, jeżeli się straci środki materialne, by ów styl życia kontynuować co oznacza, że skoro żadne prawne zasady żadne prawne granice te nie wyznaczają zakres naszej grupy społecznej musimy szukać jakiś symboliczny środków, żeby udowodnić, że jesteśmy lepsi niż inni wielkim osiągnięciem starożytnych Greków jest właśnie to, że duża część ich kulturę tej kultury, którą dzisiaj od nich dziedziczymy wynika właśnie z różnych sposobów w jaki greccy arystokraci próbowali odróżnić się z dnia arystokratów, jaki prowadzi potwierdzić swój status ludzi lepszych Nexo mówili najlepszych, ale stoi do tego zespołu wartości zachowań kulturowych należą przede wszystkim różnego rodzaju symboliczna środki pokazywania swojej doskonałości najbardziej nam dzisiaj znanym z naszego dzisiejszego świata jest oczywiście sport, który wymyślił prezes portu laka bezsensowna działalność ludzka, która polega na robieniu rzeczy, które nie są do niczego potrzebne fizycznych nie jest to, gdyż żaden trening wojskowe albo coś takiego wyobraź sobie użyteczność w praktyce życiowej już pół nie wiem młotem prawda nie ma najmniejszego sensu, ale właśnie o to chodzi zamiast się przydają zapasy tak, ale właśnie o to chodzi, żeby zajmować się takimi rodzajami treningu, które są ściśle symboliczna pokazują powierza się bezsensowne tym lepiej oczywiście po to, żeby pokazać po pierwsze, że mamy wolny czas się pani też o tym, że to przed powiedzmy drugą połową dziewiętnastego wieku ludzie z definicji nie mają wolnego czasu, chyba że właśnie należą do jakiś Super elity danego społeczeństwa człek musi pracować się i ten czas wolny jest luksusem, na które nikt sobie nie może pozwolić Otóż w uprawie np. sportu nie tylko zresztą u starożytnych Greków także np. tu wśród arystokracji brytyjskiej nowożytnej epoki oznacza pewien pewną ostentacji wolnego czasu ja mam czas, żeby trenować widać zresztą już w najstarszych naszych źródłach, jakie mamy u Homera znajdujemy w Odysei taką bardzo uderzającą scenę, w której błąkający się po morzach i Cogito Odys zostaje przyjęty na pewnej wyspie bajecznej i tam szybko spotyka się z bardzo nieprzyjemny i postawami 1 przynajmniej ze swoich gospodarzy którzy, chcąc go obrazić sugeruje może to, że Odys wygląda wprawdzie na człowieka bardzo silnego jest potężnie zbudowany, ale nie wygląda na sportowca zabawny oznacza, że jest zwalisty nie regularnie umięśnione i t d. złem wykonać EBC nie ma czasu trenować to fizycznie oczywiście pracuje dzięki czemu jest silny, ale jego ciało nie zdradza stałe i stałego treningu w serwisie obraźliwe Odys szybko udowadnia, że jest inaczej, ale to pokazuje, że już tak bardzo dawno temu odpowiedz na wózku jak przed naszą erą Grecy mają system wartości polegający na wykorzystywanie wolnego czasu do uprawiania sportu sportu rozumianego tak jak my rozumiemy w każdym razie nie sportu wyczynowego za pieniądze, a więc zespołu symbolicznych działań, które mają wykazać wyższość 1 ze stron w rywalizacji o bardzo umownych ściśle właśnie abstrakcyjnych regułach tagów wyobraź sobie Kondek zbiorowy zespołowy atak nie mają sensu w żaden sposób bez abstrakcyjnych reguł, które wyznaczają ich zasady uprawiania i to właśnie Grecy już w ósmym biegu przed naszą erą mają to jest 1 z elementów naszego greckiego dziedzictwa nosili Sports pokazuje współ obywatelom proszę bardzo mam sporo wolnego czasu oznacza, że jestem zamożny i mogę zajmować się rzeczami, które są pozbawione jakiegokolwiek sensu użytkową, ale dzięki temu jestem wyżej od ciebie oczywiście tak samo inne istotne sposoby wyróżniania się arystokracją tnie arystokracji Grecji jak w tym wypadku nie wymagają wielkich kosztów ponoszenia wielkich kosztów jest jeszcze 1 element, który trzeba pamiętać Gracja to jest kraj bardzo biedny, a greckie organizmy państwowe nie mają władcy nie mają króla co oznacza, że właściwie nie istnieją takie mechanizmy znam z innych cywilizacji z innych kultur, które w naturalny sposób promują nierówność majątkową to znaczy n p . mamy obszary, gdzie jest bardzo żyzna ten, kto będzie tam sprawią, że nie będzie miał więcej lodów albo mamy króla, który nadaje nam ziemskie nadania i z tych nadań możemy być mandatami posiadaczami wielkiej wielkich latyfundiów czegoś takiego nie ma w Grecji starożytnej Grecji kraj ubogi na tyle ubogi, że trudno w nim nawet hodować zwierzęta tak jak konie bardzo mało jest dobry pastwisk w konsekwencji jest światem, gdzie różnice majątkowe w każdym razie w dużej części greckich organizmów państwowych pomiędzy obywatelami nie są zbyt wysokie do kiedy Solomon w szóstym wieku przed naszą erą przeprowadza ocenę reformy, dzieląc społeczeństwo na grupy majątkowe to różnica pomiędzy grupą początkiem kwalifikacją do najbogatszej grupy majątkowej, a tymi obywatelami z rolą rządu najbiedniejszej grupy majątkowej to jest zaledwie 2 , 5 raza tak wyobraź sobie dzisiejsze różnice pomiędzy bardzo bogatymi ludźmi zwykłymi obywatelami niebotyczne różnice często podkreślane w prasie coś takiego oczywiście występowało w starożytności greckiej bywali ludzie bardzo bogaci, ale zasady różnica pomiędzy obywatelami w epoce archaicznej przed wojną i carskimi w piątek nie przynoszą nie są dramatycznie wielkich wracamy do naszej rozmowy o tym, jaki jest w systemie wartości zioła grecka restauracja po informacjach Radia TOK FM dr habilitowany Marek Węcławski z Instytutu historycznego Uniwersytetu Warszawskiego z państwem był gościem informacje o dziesiątej 20 sport bezsensowne zajęciach w antycznej Grecji świadczyło o przynależności do arystokracji uprawiam sport to znaczy mam wolny czas mam wolny czas to znaczy, że nie stać na wolny czas, a więcej jestem nie byle jak umięśniona od ciężkiej pracy, ale specyficznie umieszczona np. od gry w brydża w oczy jeszcze tak to jest zresztą problemu o wiele szerszy fakt, że te różnice majątkowe, o których wspominałem nie są tak duże pomiędzy obywatelami greckich polis w epoce archaicznej przynajmniej w każdym razie przed piątym, jakie przed naszą erą oznacza również, że trzeba szukać innych niematerialnych sposobów, by nie tylko odróżnić od ludzi niższego od siebie staną niższego od siebie i trzeciej pozycji społecznej również wyróżnić się we własnym gronie w gronie tych ludzi, którzy należą do elity postrzegają nawzajem się jako elitę, ale też chcieliby każdy z nich chciałby być tej elity Super liczyła w każdym razie przewyższać w swoich równych sobie podróżni względami na sport jest 1 ze możliwych sposobów ale, ponieważ owe majątkowe różnice nie są takie wielkie oznacza to, że normalne dla wielu społeczeńst w sposoby rywalizacji represji majątkowej różne sposoby boja wiem, wydając bardziej wystawne uczty niż moi koledzy albo, wydając więcej na luksusowe samochody niż moi koledzy i t d. nie opel nie funkcjonują w tym społeczeństwie należy, więc uciekać do środków, które można, by nazwać środkami kulturowej 1 z nich jest sport, ale inne z kulturą w dzisiejszym złotego znaczenie mają dużo więcej wspólnego m. in. dlatego że 1 z podstawowych sposobów pokazywania swojej przynależności do elity, a także swojej wyższości wewnątrz elity jest pewien bardzo szczególny sposób rusztowania, które nazywamy sympozja tonem wspólnym piciem i ucztowania bardzo specyficznego, bo całonocnego zaczyna się o zmroku kończy przed świtem ucztowania, w którym biorą udziału w niemal wyłącznie mężczyźni, w którym konsumuje się właściwie wyłącznie winą nie jedzą zbyt dużo, ale dobre wino ba zwykle bardzo kiepskiego w dresach czasach wroga pojęcie dobrego wina jest pojęciem bardzo późny w naszej kulturze konsumujemy to są na miejscu możemy oczywiście za dobre wino uważać każde wino importowane jak do niedawna w Polsce pewnie pan też pamięta wielką sławę wina Sofia n p . takie Korwina importowanego, ale rzecz polega na tym, że dobre czy złe wino jest w Grecji starożytnej niezwykle tanim produktem po pierwsze, dlatego, że prawie każdą okolica produkuje, a po drugie, dlatego, że Grecy konsumują wino rozcieńczone wodą co oznacza, że można tego wina zapewnić sobie właściwie nieskończoną ilość tras pijąc do tych całonocne sympozjach należy jednocześnie oddać się różnego rodzaju rozrywką czy zabawą, która wszystkie mają charakter rywalizacji rywalizujemy w różnych dyscyplinach także w dyscyplinach nazwijmy to zręcznościowe Grecy mają takie zręcznością Węgry polegające na trafienie do celu podczas sympozjum no dość skomplikowane czy impuls nie jest poza tym trumny ten wzrost jej, ale również dotyczy to, o czym pan teraz wspomniał rozrywek dużo ważniejszych dużo bardziej dominujących na sympozja, czyli rozrywek artystycznych czy kulturalnych Otóż każdy uczestnik biesiady był zobowiązany wziąć udziału w nieustannie toczącymi się przez całą noc konkursie właściwie intelektualną poetyckim polegającym na tym, że ktoś rzucał najczęściej był taki powiedzmy wodzirej spotkania z pomysłu na jaki temat właśnie się będzie opowiadać i odpowiednim te w odpowiedzi gatunku poetyckim tonie są bardzo trudne formy poetyckie o względności metryki albo muzyki, ale jednak należałoby skomentować jakiś problem nawiązać do wypowiedzi poprzednika oczywiście ktoś miał nic nie wielki talent poetycki to muszę nauczyć ta pamięć ogromnych połaci wierszy klasycznych poetów fi stosować je w adekwatnie mniej lub bardziej danej sytuacji, ale oczywiście lepiej widziane było się to pierwsze improwizował wyobraź sobie, więc elitę która, żeby nie wypaść z kręgu ludzi zapraszanych na spotkaniach godnych ludzi dziś także działacze pewnie ich interesy polityczne czy inne złe warto tam być musi dysponować pewną faktyczną aktywną umiejętnością konsumpcji kultury nie tylko być koneserem kultury w tym sensie, że pójdziemy do opery albo na koncert tylko w tym sensie, że sami będziemy w stanie coś zaśpiewać coś zaimprowizować poetycko, ale i zrobić to lepiej niż nasi koledzy również odpowiednio, wykorzystując moment są, by naszych kolegów takiej konkurencji pokonać i znowu najstarsze świadectwa tego typu aktywności, czyli kulturowej kompetencji poetyckiej jako wyróżnika greckich elit mamy już w dokładnie tych samych czasach są czasy Homera na pewnych kawałkach poezji wyrytych na greckich naczyniach biesiadnych ósmy Jakub przed naszą erą i od tej pory sympozjum jako miejsce realizacji artystycznej greckich elit będzie nadawał ton greckiej kulturze to dość powiedzieć, że zarówno od dziecka etyka pewne formy w każdym razie refleksji filozoficznej wiążą się bezpośrednio z niektórymi gatunkami poetyckimi, które sympozja oni się używa, rywalizując z innymi np. z boja wiem każdy z nas musi wypowiedzieć na temat tego czym jest prawdziwa miłość, ale prawdziwa przyjaźń to oczywiście trzeba to zrobić paradoksalnie lepiej niż poprzednicy niebanalnie, ale również odpowiednio ciekawie dla naszych słuchaczy w trybie, by zagrać dyskusyjnym, pozwalając na nawiązanie debaty na jakiś temat to jest 1 strona medalu również to, że grecka sztuka rozwija się oczywiście tutaj szukam być może zbyt optymistycznie zbyt prosto w pewnych rozwiązaniach to są tylko jakieś czynniki wiele innych było w grze to, że grecka sztuka przedstawienia warsztaty plastyczne rozwijają się tak wielką prędkością właśnie epoce archaicznej fakt, że greckie malarstwo bazowe to co oglądamy do dziś jej w naszych muzeach zmienia swoje style artystyczne właściwie co kilkanaście do 25 lat śnieżyca impreza no prawie wynika również z tego po pierwsze, że są wszystko to co państwo dziś oglądają muzeach jeśli chodzi o greckie greckie masowa zabawa to są wszystko naczynia przeznaczone właśnie do używania na sympozjach po pierwsze, oznacza to, że rządzą naczynia bardzo wiedziałbym o niskiej w perspektywie przeżycia, bo musimy o tym, pamiętać, że Grecy pili wino bardzo szczególny sposób Otóż zazwyczaj PiS 1 i dużego Pucharu, podając sobie ku prawej z rąk do rąk niewolnik czy służące nalewał wino, a następnie konsumowane i po kolei nocą oznaczyć przekazywany z rąk do rąk krucha waza przez całą noc ma nieduże szanse dotrwać do od rana w góry założoną szaleć właśnie w to inna sprawa w ogóle, by pić jest przekazywanych naczyń sobie nawzajem bez względu na komin Konfederacji natury nazwijmy to higienicznej i jest czymś zupełnie oczywistym w Europie aż do momentu rozpowszechnienia się gdzieś tam w ciągu 17 wieku cieszą się z tego wieku naczyń szklanych tak, dopóki nie widać, że ktoś przed nami pił z tego naczynia niema problemu tak próbuje wtedy, kiedy to widać są obserwuję zresztą bardzo błyskotliwie na naszym gruncie rzeczy to mówić, że w opisie opisie obyczajów 18 wiecznym więc, że tutaj warto pamiętać właśnie o tym, że jestem problem techniczny grecki ceramiki, ale również torze ceramika służy sympozja nowi oznacza, że grecka sztuka jest przedmiotem refleksji także na sympozja nie widzimy interesujące przedstawienie komentujemy robimy sobie z niego żarty dyskutujemy o tym z naszymi kolegami sami malarze i garncarza greccy nawiązują pewnego rodzaju zabawną interakcje ze swoimi konsumentami i w ten sposób, że pewne co bardziej wyrafinowane niekiedy wulgarny malunki umieszczają na dnie kielicha, ale są takie duże płaskie kielich zwany kibicami, a więc zobaczymy tam jest dopiero po wypiciu wina i często widzimy tam n p . jak jakiś młodzieniec albo nie młodzieniec po nadużyciu alkoholu wymiotuje tak to buta 1 kieliszek za dużo mówi do nas malarz i tego typu zabawy wymagający swego rodzaju kompetencji estetycznej kompetencji czytania obrazów rzecz, która znowu w wielu kulturach jest oczywista, ale która nie staje się przedmiotem dyskusji, która będzie pokazywała nas jako ludzi lepiej wykształconych czy bardziej inteligentnych czy bardziej dowcipnych i nasi koledzy siedzący przy tym samym stole Grecy notabene uczcił ją od pewnego momentu należą są na sofach dla pewności, że tak dla wygody powiedzmy, ale wiem czym dzisiaj by nam się to bardzo podobał wprawdzie inaczej jak duże są sympozja my potrzebujemy dobrych i bardzo wąskie tory po zgrupowaniu to są bardzo wąski grą grupy z taka zwykła sala biesiadna po grecku nazywa się domy nasze domy są w pokój 7 są w na sofie mieściła się 1 bądź osoby są to najczęściej maksymalnie grupy 14 kilkunastoosobowe, a mogły być siedmio osobowe po prostu innymi słowy bardzo wąskie kręgi przyjaciół jednocześnie te kręgi są bardzo wymienne się tak wyrazić to znaczy pomiędzy spotkał ze spotkania na spotkanie taka grupa może się gwałtownie zmienić bardzo różnić decyduje gospodarz najczęściej gospodarz Brazylia jest rozmawiać przegrałeś z nim konkursy to donos się pod warunkiem, że ma się wystarczająco wiele środków, by rujnować się na tego typu częste biesiady ponad to oczywiście zasadą niepisaną jest to, że się spotykamy każdego kolejnego urazu u kogoś innego to znaczy wymieniamy się jak gdyby kosztami w związku z tym jak ktoś rzeczywiście nie wykazuje się kompetencjami socjalnymi potrzebnymi do ucztowania Noto wypadnie z okręgu czy tylko stać go nie stać, ale ważna jest również to, że tego typu grupy są wąskie, ale bardzo wymienne i dość żywym dowodem tego znakomitym jest to, że owa poezja, w której rywalizują Grecy biesiadnicy to niekiedy również poezja o wymiarze politycznym propagandowe n p . w Solomon swoją poezję, która wielki reformator polis ateńskiej, które nerek, które najpierw przedstawiają zasady reformy, jakie zamierza wprowadzić, a potem tłumaczą się z tych reform już po nich ujmuje w wierszach biesiadnych przeznaczone, więc dał użycia w kręgu kilkunastoosobowym mimo to te wiersze po są instrumentem propagandy, ponieważ te grupy są na tyle zmienne, że bardzo szybko się rozpowszechniają rozprzestrzeniał w dużych okręgach elity ateńskiej, a potem już poza Atenami, czyli można, by rzec, że to nowa proponowana projekt ustawy metropolitarnej powstawał dziś o siódmej rano na jasnym rozum w rejonie tak może nie bardzo artystycznie intensywnym, ale na pewno w innych sposobach zajmującym wrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM dr hab. Marek Węcławski Instytutu historycznego Uniwersytetu Warszawskiego jest państwo mam gości informacje o dziesiątej 40 po informacjach wracamy z w dr hab. Marek Węcławski z Instytutu historycznego Uniwersytetu Warszawskiego z państwa i byłem gościem przed informacjami o sympozjum rozmawialiśmy, czyli tych uliczkach spotkanie właściwie gdzie aby potwierdzić swoje przenośne przynależność do elity to w czasie całonocnej zabawy przy winie zdarzało mu pokazać jestem człowiekiem kulturalnym obytym świadomym konsumentem kultury potrafię zaśpiewać zagrać wyrecytować tak, a Vista można, by rzec ne oprócz tego pewnie jeszcze uprawiam sporty wszelakie to właśnie te to poezja biesiadna, której rozmawialiśmy, która jest także narzędzie walki politycznej jest po prostu początkiem naszego w naszej kulturze w naszym kręgu, którą bocznego pomysłu, że poezja może być środkiem wyrazu emocji przemyśleń jednostki i Nysie w nasze pojęcie liryki rodzi się właśnie na greckim sympozja nie różnego rodzaju liryki oczywiście, ale ten indywidualizm poetycki pomysł, że posiadamy takiej gatunek literacki, w którym wyrażamy swoje emocje odpowiednio oczywiście standardowo odpowiedzieć konwencjonalnie wynika również z tego, że grecki sympozjum jest miejscem, gdzie te emocje osiągają bardzo wysoką temperaturę choćby, dlatego że na sympozjum nie w towarzystwie równych sobie mamy również do czynienia z młodymi pięknymi chłopcami, którzy albo są zapraszani na sympozjum jako młodsi synowie czy młodsi bracia uczestników albo po prostu młodzi piękni chłopcy posługują się sympozjum nieco powoduje napięcie erotyczne bardzo mocne, ale również właśnie to, że Grecy elementem greckiej etyki erotycznej, ale jest bardzo wysokie war wezwanie związków Homo erotycznych ma związek z postępowaniem przynależność do elity, a więc do tego typu zachowań także w sferze erotyki, które są nie dostępna w każdym razie nie oczywiste dla większości naszych współobywateli lub, które z drugiej strony wymagają czy też oznaczają pewien bardzo szczególny sposób postrzegania związku pomiędzy mężczyznami ciemną stroną tego, o czym teraz rozmawiamy jest fakt jak niska była pozycja kobiety w Grecji starożytnej dużo niższe niż w starożytnym Rzymie kobieta grecka jest zamknięta w domu najczęściej nie podlegała żadnym procedurom edukacyjnym, a jest ona innymi słowy z powodów po prostu no, jakby swojej pozycji społecznej dużo mniej równym partnerem w małżeństwie dla mężczyzn i z tego powodu mężczyzna szukać będzie w związku emocjonalnego intelektualnego z ludźmi swojego pokroju swojej grupy swojego modelu także wykształcenia czy wychowania, a więc innymi mężczyznami oczywiście będą to postawy, które trudno, aby policzyć trudno powiedzieć, gdzie jakich kręgach elitarnych czy nie będą one występowały w Grecji starożytnej rzadziej częściej, ale do etosu elity grecki należą związki homoerotyczne w dno wynika to zapewne bardzo wiele czynników, które dzisiaj są dla nas nieuchwytny, ale o tym, również warto pamiętać, że jest to i jest to związane także z faktem, że na sympozja dnia kobiet kobiet w każdym razie, które nie są koszty za nami nie ma tak niska pozycja kobiety jest bardzo często związana właśnie z takim Super elitarnym statusem mężczyzny w tym społeczeństwie i to jest właśnie ciemna strona tego, o czym, o czym rozmawia innym jeszcze sposobem, którym w, którym możemy postępować przynależność do kręgów elitarnych tym razem jest wymagającym pewnych środków nikt nawet dużych środków jest oczywiście sposób po pierwsze, zawierania małżeństwa, a po drugie, sposób kończenia życia sposób w jaki Grecy będą w swoich zmarłych w plecy leżąc do elity grzebać w sposób, który będzie na maksymalnie ostentacyjne będzie tak postępował nie tylko majątek, ale również odpowiednie kręgi poparcia przyjaźni i związki szerokie Erazma u zmarłego arystokraty no oczywiście najbardziej spektakularnym sposobem jest tutaj grzebanie zmarłych poprzez najpier w spalanie ich na stosie w odpowiednio spektakularny bogaty w sposób greckie polis starają się często walczyć z takimi zwyczajami taką ostentacji np. zakażają odpowiednio wystawnych pogrzebów albo zakazują ich w obrębie bliskim do siedzib ludzkich tak czy owak to właśnie sposób w jaki będziemy się grzebać jest również ważnym elementem podkreślania statusu społecznego rodziny z małżeństwem arystokratycznym również rzecz wygląda interesująco, bo 1 z jego atrybutów była już tak wyrazić między narodowość takich małżeńst w tak zresztą w każdy środowiskach arystokratycznych w historii arystokrata szuka c będzie żony w bardzo często poza granicami własnej polisy to niekiedy mogą być nawet 3 córki możnych barbarzyńskich władców jak to się działo z ich niektórymi kręgami arystokratycznymi w Atenach i tego typu znowu związki o charakterze ponad, by się tak wyrazić wspólnotowym rodzą wielkie pytanie, z którym muszą sobie radzić badacze naszych czasów, a mianowicie pytanie, które znowu dotyczy bardzo często elit arystokratycznych różnych społeczeństw z nowo marsze w obronie chociażby nasze lokalne elity osiemnastego dziewiętnastego wieku, a mianowicie kwestie pytanie o lojalność tych elit wobec własnych organizmów politycznych porządek grecki arystokrata ma nie tylko o majątek ziemski w swoim kraju, ale związki przyjaźni politycznej przyjaźni w różnych miejscach świata greckiego przyjaźni, które mogą się przerodzić w całkiem konkretne działania np. wsparcie wojskowe, kiedy takie arystokratów zapragnie zostać w swoim własnym kraju tym razem się zdarzało stosunkowo często w pewnej ery w pewnej epoce z drugiej strony, ale o to, żeby przelicytować kolegów oczywiście, że jest coraz gorzej gorzej mi te wiersze wychodzą ma słabą głowę sportu nie uprawiam zostanę tyranem pozostałe tyralierą montaż znane drań tak ale, żeby zostać tyranem trzeba było co jest bardzo ważne mieć po temu jakiś podstawy, które wiążą się z greckim znają wartość zarówno Sports, jaki innego rodzaju rywalizacja w tym również w razie polityczna taka, która uczyni albo nie uczyli mnie tyranem, ale mają związki bardzo ścisłe z przekonaniem Greków, że ten co wygrywa i tylko ten co przychodzi pierwsze miejsce oczywiście jest człowiekiem jak mówili Grecy pięknem dobrem jest doskonałym fizycznie doskonała wewnętrznie i właśnie dlatego bogowie sprzyjali mu na tyle, by dać mu zwycięstwo, jeżeli np. z mamy w rywalizacji sportowej w biegu nie olimpijskim 1 stadion wspaniałego biegacza, który startuje i potknął się zaraz po starcie wygrał ktoś inny dla nas jest to dowód na to, że ten ktoś inny zwycięzca jest po prostu niezwykłym szczęściarzem, bo jego główny przeciwnik lepszy od niego zawodu nie po prostu pecha tego dnia Grecy patrzymy zupełnie inaczej to co wygrał jest po prostu doskonalszy człowiekiem, ponieważ ten, który był od niego fizycznie lepszy bogowie nie sprzyjali, a może nawet postawili mu nogę mówiąc obrazowo, tak więc zwycięstwo jest dowodem pośrednim ma przychylność bogów i żeby starać się o różnego rodzaju zaszczyt urzędy, ale także np. mieć szansę narzucić obywatelom jako tyran trzeba mieć za sobą jakieś sukcesy, które pozwala złożyło, że bogowie tym kim się opiekują, a więc, jeżeli obejmie władzę w mieście to miasto będzie znajdowało się pod szczególną opieką bogów innymi słowy tyrani stają ludzie, którzy już coś osiągnęli albo jakieś wielkie zwycięstwo wojskowe co często albo np. słyszymy w wielu przypadkach starań o władzę teraz chińską wielkich zwycięzców sportowych w spektakularnych celebrytów sportowych tamtych czasów od dzisiaj pozostało ono w sejmie przecież tak i bramkarzy, a być może to jest jakiś piłkarz jakiś sposób mierzenia poparcia bogów dla poszczególnych polityków tak czy owak jest to, więc są ze spalin system wartości, które powinien pozwolić obywatelom ocenić wartość polityka patrząc na jego dokonania na jego osiągnięcia na poprzednie przykłady przychylności Bożej, ale dla no ale tego człowieka ten sposób myślenia ten system wartości również jest ważny na długo długo po czasach starożytnych Greków, bo on właśnie to przekonanie o konieczności czy dążenie do ideału bycia dobrym wewnętrznie i doskonałym zewnętrznie jest podstawą np. z tej nowoczesnej dziewiętnastowiecznej idei olimpijskiej idei sportowej, która miała czy w ogóle wszelkich form działalności w kultury fizycznej dziewiętnastowiecznej, która jak kształtować ducha ciało to jest właśnie przekonanie, które bezpośrednio wynika z więzienia Greków, że jedno jest drugim nie jest spotykanie się niezmiernie silnie związane np. mieliśmy przecież medale olimpijskie przyznawane za utwory literackie poezja to oczywiście, by bez polskich złotych medali tak jest Barandowski laur olimpijski, ale jest również to przekonanie ważne dla na pewno bardziej ogólnych zjawisk kultury także greckiej Otóż to przekonanie, że bogowie sprzyjają zwycięzcy, ale nie dlatego po prostu jak w naszym przysłowie, że ktoś wygrał to może robić co chce tylko przeciwnie, żeby zwyciężyć trzeba cieszyć się pomocą bogów również drugą stronę ktoś, kto postępuje zaczyna postępować w sposób, który zgodnie ludzie uważają za obrzydliwy szybko zdaniem Greków stanie się przedmiotem Boskiej kaleczy zemsty, ale i to jest być może najważniejszy element greckiej etyki, a mianowicie pojęcie hybris pojęcie pychy, która każe człowiekowi sporządzać dążyć do czegoś więcej niż się należy za co bogowie na bardzo łatwo bardzo szybko będą takiego człowieka karać myślę sobie, że to pojęcie hybris powinno być wszystkim politykom wszystkich czasów bardzo bliskie, a w każdym razie ich wyborcom i to właśnie pojęcie pojęcie pychy, która jest niespełna, jakby niezbędnym skutkiem zwycięstwa i właśnie dlatego powinna zostać przez człowieka rozsądnego opanowane, chociaż naturalnym będzie to, że mu będzie podlegać jest czymś co dla Greków jest bardzo jakimś istotnym elementem postrzegania całego świata w ogóle ludzi, których widzimy wokół siebie i takim potworem jest elementem naszego systemu wartości bardzo panu dziękuję mam nadzieję, że nasze elity przysłuchują się bacznie jej sięgają już do podręczników jak ud i układać w ważki czy tak jest w wewnętrznych dr hab. Marek Węcławski z Instytutu historycznego Uniwersytetu Warszawskiego był państwa i moim gościem bardzo dziękuję bardzo źle, że ten informację już za kilka minut o godzinie jedenastej po informacjach wracamy do programu off Zwiń «

Jak się bawiły antyczne elity? Rozmowa z dr. hab. Markiem Węcowskim

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 08:00

Najnowsze Podcasty

"Stan finansów jest opłakany, minister rolnictwa wprowadził nas w błąd"

Gdzie te wsparcie? Gdzie ten rząd? - Poranny przegląd prasy

Kogo stać na kalafiora? Oszczędzamy już nawet na żywności!

Izrael: napięta sytuacja między obywatelami, a władzą

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL