Dlaczego sondaże się nie sprawdzają?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

dobry wieczór państwu Joanna Solska tracimy zaufanie do sondaży, ponieważ coraz częściej się nie sprawdzają szczęśliwie te holenderskie też się nie sprawdziły byłoby mniej optymistyczne niż się okazało w wyżej, więc te sondaże nie sprawdzają się nie tylko u nas, ale również na świecie w pamiętamy, że wg sondaży prezydentem Stanów zjednoczonych miała być jednak Hillary Clinton, chociaż niewielką przewagą głosów wg sondaży Brytyjczycy powinni byli Rozwiń » podjąć decyzję o pozostaniu w unii Europejskiej w, a w Polsce wg sondaży sporą przewagę psami na początku miał Bronisław Komorowski okazało się, że wybraliśmy Andrzeja Dudę psy czar goryczy, która przeze mnie przemawia w IT spadki sondaży powinny nas do nich zniechęcić w ogóle czy też może warto by się przyjrzeć bliżej poznać słabości tego sposobu badania opinii społecznej, ale też jego siłę ich atutem jest dla nas skali są moi goście w ale też możliwości manipulowania tymi, którzy w sądach wykorzystają w zapraszam do studia w 2 najlepszych bodajże fachowców od sondaży w 2 doktorów dr. Pawła Wójcika psychologa społecznego z uniwersytetu Warszawskiego i dostaje corocznie w i dr Jerzego Muszyńskiego socjologa z Instytutu badawczego trop publiką tak dobry bilans ja zacznę od pytania, które inni też będą w mojej goście mieli mi za złe, ponieważ twierdzą, że już tyle razy na te pytania odpowiadali, a ciągle są oni pytani w ale mimo to się odważę, bo moja wątpliwość bierze się z tego, że w takie rzetelne badania naukowe trwają długo są kosztowne na jej co jeszcze gorsza trzeba czekać na ich wyniki, a wszystkich tych wad nie mają sondaży w i mój problem polega na tym, że ja, że ciężko mi uwierzyć, ale z próby 1000 osób mola taka próba wystarczy do zrobienia sondażu w tym można dowiedzieć się o preferencjach n p . o preferencjach wyborczych 30 000 000 Polaków dr Paweł Wójcik kleryka Alfonsa seat na Hawajach może lekarstwo są, ale tak rozumieją co rozumiem są żadne wątpliwości pani redaktor, bo musimy pamiętać o tym, że sama logika, jaka stoi za sondażem jest taka, że nie badamy wszystkich chcemy stosunkowo niewielkim kosztem uzyskać jakiś obraz rzeczywistości przed poznać preferencje np. Polaków odnośnie nie wiem wycinki drzew n p . jest teraz gorący temat, ale oczywiście moglibyśmy to zrobić tak komentatorzy badamy wszystkich, ale już nie więcej od 100 lat następnych wyborach byśmy się dowiedzieli tak o właśnie piękne mielibyśmy długie długie badania, ale nie więcej od 100 lat magia statystyki, bo stoi za tym statystyka i pewne prawa, których oczywiście nie będziemy omawiać nie nazywać, bo to nie odchodzi, ale inni, ale statystyka, która pozwala powiedzieć coś od całości, badając tylko fragment tej rzeczywistości ja lubię taką analogię, która pokazuje lepiej, o co tutaj chodzić ta analogia jest z obszaru medycyny to co się dzieje w laboratorium analitycznym co każdy z nas myślę, że słuchaczy prawie każdy był w laboratorium analitycznym i pobieraną krew w naszym organizmie krąży około 5 l krwi co najmniej 5 lokali kre w w organizmie taka sama w rękach nogach, ale chcieliśmy ten 1 fakt rozumiem, że nie znam nikogo, kto do badania miał taką sytuację, że mówi pompowana od 5 l test 5000 ml krwi tylko pobrano fragment 5 ml, czyli tych pojęć i 1 % i na tej podstawie wnioskowano, o co bić w organizmie jeszcze zgadzam z panią redaktor, że kre w jest jednolita przynajmniej na potrzeby badań analitycznych i no tak można, ale chcę tylko powiedzieć, że ta analogia właśnie stosuje się też do sytuacji, kiedy badamy opinie ludzi no w naszym przypadku mówią opolscy opinie Polaków na różne kwestie posługujemy się dokładnie podobnymi regułami, jakie się stosuje przy pobieraniu krwi mówi to o pewnych regułach statystycznych, ale i fakt, że rzeczywiście ludzie nie są takie w elicie kre w w organizmie powoduje, że osoby realizujące sondaże różnią się trochę bardziej nagłośnić jak dobierając osoby uwzględnić to zróżnicowanie to próba ma być reprezentant, które mają być reprezentatywna i co jest kluczem w tym momencie to podkreślić, bo pewnie do tego wrócimy, bo się pojawi pewnie problem ile tych osób musi być, ale chciał coś ugrać coś innego reprezentatywność to jest nie tylko, o ile tej próbki weźmiemy, ale również w przypadku, zwłaszcza populacji ludzkich przywar takie określenie czy w przypadku badania opinii ludzi jak te osoby będą do badania do branż czy nie tylko ile ich będzie, ale np. czy uwzględnimy to, że część mieszkalna wsi tej mieszka w miastach wciąż mieszka w Południowej Polsce część północnej czy centralny i t d . i t d . i za tym stoi olbrzymi warsztat i ładnie się nazwa metodologiczne, które jest też pewna wiedza zakumulowane rozproszenie kup mi wierzyć na całym chyba świecie Jurku chyba za mąż zgodził się ja tak dobierając osoby do badania i uwzględniać to zróżnicowanie i właśnie jak sobie radzić z faktem, że populacje respondentów czy osób, które nas interesują opinii, których nas interesują nie są jednolite, czyli nie tylko liczyć się liczba badanych rozumiem, że dr Górzyński zgadza się z tym, że te 1000 wystarcza tylko metodologia, czyli co się robi, kiedy ta próbka jest bardziej a kiedy mniej reprezentatywna ja jestem laikiem, więc mogę być silni tak mało satysfakcjonującym partnerem panów natomiast nie laikowi wydają się podejrzane wszystkie takie sondaże i próby robione przez internet wydają się one stosunkowo mało reprezentatywne, chyba że dotyczą jakiejś populacji właściciel internetowej i spraw związanych z internetem wzrost ich nie są inne zagadnienie pewnie te są uda nam się coś na ten temat powiedzieć, ale w co się bardziej zasadnicze jest to słowo zapytała pani na początku i to być może rzeczywiście łatwiej zrozumieć naszą przykładem rzeczywiście nie chodziło o ilość i historycznie rzeczywiście tam około 100 lat temu funkcjonuje tzw. metoda reprezentatywna, ale to dokładnie było także w stanach Zjednoczonych świetne jak mówimy o tych sondażach i o polityce one są z polityką zawsze sondaże wyborcze związane to ta emocja, aby przewidzieć wynik wyborów towarzyszył no demokracją od czasu jak te wybory były i w Ameryce wymyślono czy takie badania jeszcze w końcówce dziewiętnastego wieku, gdzie były ankiety prasowe zbierano takich no jakoś tam kartkę z tej gazety z deklaracją, na którego kandydata Amerykanie głosowali zbierano w milionach sztuk te 4 i właściwie się okazywało, że one były trafne albo nietrafna, ale często nietrafny, mimo że wulkan żalu za wstyd mi, że była wielka wręcz natomiast wynalazek właśnie Gallupa polegał na tym, że tam, gdzie te ankiety prasowe były niemiarodajne bodaj 3006 . roku, kiedy Roosevelt został wybrany prezydentem to metoda Gallupa się sprawdziła i właśnie, dlatego że zastosowana była metoda reprezentatywna czy doboru reprezentatywnego można to ten przykład z krwią jest oczywiście przekonująco, ale można jeszcze prostsze wymyślić my właśnie dla określonych celów nie musimy angażować jakichś wielkich nakładów sił środków czasu, żeby coś wiedzieć na takim poziomie, który zna potrzeb wyobraźmy sobie, że mamy jakąś dużą partię orzechów wiemy, że czasami z Jerzym mogą być puste albo pełne i chcemy ocenić, jaki jest procent pełnowartościowych orzechów rada może sobie wyobrazić jakiś wielki wór i jedno i teraz, gdybyśmy są fikcyjni policzyć ile jest Fin niepełnowartościowe Haile pełnych to by nam mogło to zająć je tam kilka dni czy przynajmniej ileż godzin, ale jeżeli byśmy je dobrze wymieszać i pobrali jakąś próbkę w bolid ocenili tą próbkę tobyśmy mieli możliwość no mówimy w naszym językiem ekstrapolacji tegoż Nikos próby na lata nad całą w przypadku ludzi populacji, a tam cały ten zbiór orzech w i właśnie na tym to polega tylko ja myślę, że te rozmowy na ten temat rzeczywiście towarzyszą sondażom od zawsze one wynikają stąd, że my mamy takie oczekiwania które, w czym większość ludzi wiemy to również sondaży, więc tu nas pani nie zaskakuje tym pytaniem, że one są właśnie taki za daleko idące, bo w oczywiście, gdyby sondaże były 3 mogły być tak absolutnie miarodajne tak jak te oczekiwania czy nadzieje formułowane jak one występują co byśmy nie musieli robić kosztownych angażujących ileż czasu i wszystkich czy wszystkich chcących brać udział w wyborach wybory byłyby niepotrzebne sondaży służą czemuś innemu one dają tylko w jakiś wgląd w aktualne preferencje, ale czym innym jest wynik sondażu, który na ogół jest inny z no bo jestem obrazem na czas dokonywania tego pomiaru, a czym innym jest wynik wyborczy, który na ogół jest w dno ileś tam czasu później dzisiaj też mówimy o preferencjach wyborczych Polaków, kiedy ani za tydzień ani za miesiące dni zapewne za rok też nie będzie wyborów, czyli w odnosimy to w las do zupełnie innego celu są po prostu różne narzędzia dla różnych celów, ale jakoś dam towarzyszy tam ta emocja polityczna tak wielka ta skrajna rywalizacja, jaka na polu politycznym funkcjonuje no to te sondaże są trochę ofiarą tych emocji oczekiwań, które dalece wykraczają poza możliwości, które mnie tu występują na marginesie możemy powiedzieć tylko, tyle że ta metoda tam 16 lat się całkiem nieźle rozwijała ona ona była właściwie coraz lepsza może dodajmy jeszcze bolą, toteż większość chyba słuchaczy niekoniecznie zdaje sobie sprawę, że czym innym jest sondaż czy gdzieś się pyta o zdarzenia przyszłe o prawda na kogo ten badany deklaruje, że będzie głosowała czym innym jest badanie typu exit Pol, gdzie je pytamy tego należało ja go już po fakcie głosowania i tylko one wzrost, a prawdziwi albo nieprawdziwie odpowiada i ta metoda jest dobrze wykorzystana albo innych to badania są oczywiście dużo bardziej miarodajne, ale tak czy inaczej to się coraz bardziej komplikuje, bo rzeczywistość jest dużo bardziej skomplikowana my na ogół dokonujemy skrótów norm wspomniała pani o Stanach Zjednoczonych ostatnich wyborach jedno zgodnie z wynikiem sondażu większość Amerykanów głosowało na nasila Clinton natomiast ona nie wygrała wyborów też powodu od lat, bo w ordynacji jest bardzo złożona tak naprawdę na poziomie poszczególnych Stanów i t d. w większości Stanów to było całkiem dobrze Wilusz było niedobrze i t d . więc tych powodów dla kombi kołowania jest coraz więcej i rzeczywiście tam miarodajność sondaży do kości biodra chyba będzie coraz trudniejsza do osiągnięć w tej szansy powiedzieć, że nas oczekiwania wobec sondaży są zbyt wielkie, a ja będę się piraci psy są w budowaniu tego mojego pytania może bezzasadnego czy są lepsze i gorsze metodologię robienia sondażu czy takie, które nic nie gwarantują, ale które dają szansę na to, żeby to odzwierciedlenie i trzymajmy się tych opinii społecznych było bliższe prawdy i takie, które daje ustaloną, w których staż szansę są niewielkie Paweł Wójcik to jest tak, że metodologia robienia poprawnie sondażu jest naprawdę tylko 1 i każde odstępstwo od tej metodologii powoduje, że wynik tego sondażu coraz bardziej odbiega od rzeczywistości pani dyrektor dała przykład z badania internautów no i nikt nie robi badań sondażowych tylko przez internet, ponieważ wiadomo, że opinie internautów nawet poprawnie zebrane w kontekście metodologii sondażu nie są opiniami, które odzwierciedlają opinii ogółu społeczeństwa, czyli n p . problem doboru osób to badania, czyli to, o czym mówiłem na początku internet jest oczywiście czymś z czego korzysta większość populacji, ale nie wszyscy z różną częstością więc, posługując się nim jako nośnikiem sondażu, że tak powiem to trzeba się liczyć z tym, że ten obraz nie będzie obejmował całość, a jak przy wyborach politycznych jak konstruować te próby, żeby ona była jak najbardziej reprezentatywna podstawową założeniem jakie, jaki jest w ogóle podstaw metody sondażowej jest losowość, czyli zupełna przypadkowość osób, które trafiają do sondażu trochę mówię to skrótowo, bo oczywiście te to kwestia losowości losowego doboru tam, gdzie socjologowie, zwłaszcza opracowują sposoby doboru osób do badania dorobi się coraz bardziej skomplikowana, ale trzeba pamiętać tak jak kolega mówił o orzechach, które wyciągamy z kosza wyciągamy je na chybił trafił to jest podstawą dobrego sondażu dajemy potencjalnie każdemu szansę wzięcia udziału w sondażu to szansa powinna być równa, jeżeli mówimy o próbie reprezentatywnej dla po obu Polaków tam Polaków w przedziale wieku wezmę powyżej 15318 lat jak dla celów wyborczych to szansa znalezienia się w próbie powinna być jednakowa dla wszystkich z tego operatu, z którego się tę próbę pobiera wtedy jesteśmy bliscy ideału tylko w praktyce oczywiście co to za operat no i parę lat to jest operatem najczęściej stosowany w przypadku sondaży są adresy wszystkich Polaków i wszystkie adresy, które są zgromadzone w tzw. zbiorze PESEL, którym ten zbiór jest magazynowany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych to jest coś się fachowo nazywa w naszej branży aparatem i stara się sięgać dalej, używając telefonu drudzy nie mają, jeżeli badanie robimy przez telefon w różne, ale prawdą jest, że teraz z, zwłaszcza sondaże preferencji politycznych są realizowane głównie przez telefon, bo tam z kolei przyjęte założenie, że jesteśmy w stanie na chybił trafił wybierać do sondażu numery telefonów, które i tak znowu założenie, że za tym nikt Duran numerami stoją przypadkowe osoby, czyli na troszeczkę znowu jest analogia na chybił trafił numery telefonów, ale na chybił trafił trafiamy w osoby, czyli każdy znowu ma szansę wyrazić swoje opinie z takim sondażu CSA ba era kosmiczna namolny wrócić troszeczkę do do początku uszyte z 22 ważna rzecz, która nie wprost została opowiedziana torze jak socjologia dopracowała się właśnie tej metody reprezentatywnej polegającej, że nie musimy badać wszystkich wystarczy część, żeby coś powiedzieć w całości nie dzieje się mówiąc potocznie za darmo płacimy za to pewną cenę docelową jest niedokładność tego pomiaru, która jest niejako wbudowana w sądach czy desek, by kod tak jak losowość doboru do sondażu jest 1 z element ale kiedy się mówi o ± 3 proc tak i oczywiście nadal się o tym, mówić tylko 3 prace znowu funkcjonuje w jakiś przestrzeni publicznej, dlatego że sondaże najczęściej się robi na próbach 1000 osobowych coś powiedzieć na polską powiedzieliśmy, ale możemy zrobić sondaż na próbie 900 osobowej 800 osobowej i tylko będzie także ten błąd plus minus będzie się zwiększał, czyli zmierzam do tego sondaże na mniejszych próbach, ale dobrze dobranych też są reprezentatywne tylko musimy pamiętać o tym, żona będą mniej dokładne niż sondaże, gdzie jest tych osób, które spytamy o PIT nie będzie więcej, ale wrócę do tych 3 % rzeczywiście zwyczajowo z różnych względów, by nie wiem czy będzie czas o tym, mówić robi się na tysiącach i rzeczywiście to jest także ten błąd jest ± 3 % i teraz dochodzimy do sytuacji, kiedy sondaże mają kłopot, kiedy mamy taką sytuacja z Brexitem, kiedy sondaże pokazują, że złe władzom jest liczba zwolenników w interesie w nocy może być zrobiłam sondę przy pracy może działać jedno i drugą stronę na korzyść 1 i drugiej strony i osoba robiąca sondaż poprawne metodologicznie zasadzie jeśli w uczciwość intelektualna powinna tego sobie odpowiedzieć, że w sytuacji, kiedy 1 kandydat czytam zwolennicy wyjścia z Unii ma 51 %, a przeciwnicy 49 to on nie jest w stanie na podstawie tego wyniku sondażu powiedzieć, która faktycznie grupa w danym momencie dominuje czy przeciwnicy czy zwolennicy wyjścia z Unii Europejskiej, a proszę mi powiedzieć to, skąd się bierze takie przekonanie w każdym razie światku dziennikarskim, ale nie tylko, że jedne sondażowni są bardziej wiarygodne, a drugie są mniej wiarygodne ja nie będę używała nazwy, ale jej do niedawna funkcjonowała na rynku taka firma badawcza dr, a inne 8 sala ludzi swoimi wynikami sondaży one były bardzo dużą salę szacowny wały partie i która w tej samba Szanowni zamawiała wyniki sondaży język rosyjski właśnie się zostawiono ją pan takich pytań i zawsze w ogóle nie lubię w myśl tego sformułowania sondażowni kto, bo słowo stało się już normą językową i ono silniejsze sobą takie jedno jest ma charakter pejoratywny i odpowiednia analiza badawcza to chyba zaburza byli w dno, jeżeli firma badawcza realizuje badanie no to film nazywał nas jednoczy się ona zajmuje oczywiście to dla mnie to jest może najważniejsze natomiast oczywiście jak w każdej innej działalności możemy mówić o produkcie lepszym i gorszych tu dość łatwo odpowiedzieć na pytanie, które jest dobry dobry jest ten, który przestrzega tej jedynej znanej utrwalonej metodologii co nie znaczy, że ta metodologia w może być wiele zależało stosowana w każdym czasie, bo i nie mamy warunków, żeby wchodzić w szczegóły, ale oczywiście tych uwarunkowań jest szalenie dużo mówiliśmy, że są badania realizowane przez telefony zresztą w ostatnim czasie jeśli chodzi o Polskę przynajmniej okazują się być bardziej miarodajne przyjęli wyniki z tych sondaży telefonicznych są bliższe właśnie tego w przypadku wyborów możemy porównywać te wyniki sondażowe rzeczywistym wynikiem wyborczym Romeo vel weryfikowane będziesz ZK no właśnie tu są weryfikowalne i wiemy, że akurat Chmiel w ostatnim czasie przynajmniej te telefoniczne są bardziej miarodajne niż tzw . Jazz wywiad bezpośredni solistów Weiss, gdzie są pewne inne uwarunkowania, ale i droższa jej i droższe oczywiście zawsze jest coś za co się, ale jej wracając do pytania no tak jak mamy produkt taki jak czekoladę zresztą z różną ilością Itaka ona może być, ale do pewnego poziomu jest jeszcze czekoladą i może mieć problem był przekonany, że po żałobnym i oczywiście na tym rynku funkcjonują różne działania, które są badawczo podobnym zresztą jak pani mówi o dziennikarzach poprzez ulubioną metodą dziennikarzy z tzw. sonda uliczna 33 rozmowy, gdzie zadaje się przypadkowym bardziej niż granie raduje ani do nas z sondażu ani tym bardziej badania czy jest to prawda, aczkolwiek wcale sam uciekł od pytania ja pytałam czy są firmy uznawane przez branżę, czyli przez fachowców za bardziej wiarygodne i mniej wiarygodne dla 3 akurat branża w Polsce się, że tak powiem, gdy szybko z organizowała przykłada wielką wagę do tego, aby umieć się odróżnić, czyli tej firmy, które o stosują tę metodologię, której mówimy przykładają dużą wagę do tego, aby pokazać swą różnice w stosunku do innych, które tego nie robią i są takie instrumenty no 1 jest członkostwo w takiej organizacji firmy o WIBOR, czyli organizacja firm badanie rynku są pewne standardy i certyfikaty pewnej metod, które się stosuje tych różnych rodzajów badań i oczywiście są przypadki, o których pani mówiła im właściwie jak pamiętam mogła się tak naprawdę możemy tej działalności mówić w ostatnich 2 dekadach Demokratycznej Polski, bo wcześniej z Score nie było prawdziwych wyborów to trudno było się tym zajmować, ale nie w tym okresie powstawały często tuż przed wyborami jakieś środki, które robiły badania IOD właściwie odpowiadały na zapotrzebowanie polityków, którzy chcieli nieświadomym odbiorcom powiedzieć, że oni wypadli lepiej czy gorzej w firmach teraz zaprosimy na chwilę przerwy i pozwala panu dokończyć witam państwa po przerwie Joanna Solska przypominam, że moimi gośćmi są 2 panowie doktorzy Paweł Wójcik psycholog społeczny i Jerzy Muszyński socjolog w rozmawiamy o tym dlaczego tak często ostatnio zawodzą nas, gdy sondaże czy jest to kwestia metodologii przyjętej przez firmę badawczą, bo pan Jerzy Duszyński nie lubię jak mówią sondaże z dnia czy też może ankietowani mijają się sprawdzą, ale na razie doszliśmy do czegoś co ja nazywam efektem sponsora w i i pozwolę panu Duszyńskiego dokończyć jej wątek, który zaczął, ale on się wiąże z moim pytaniem, które chciałam zadać 3 partie, bo na razie mówimy o partiach, w które zamawiają sondaże, w czym bardziej im zależy na tym, żeby to był sondaż wiarygodny dobrze na daną chwilę odzwierciedlający preferencje wyborcze co, żeby to był sondaż korzystny właśnie dobrze tę problematykę widzieć w pewnym kontekście brak mówimy badanie czy sondaż to jest pewna działalność, która polega ono w oparciu o tą metodologię prowadzenia sondażu, ale na ten kontekst się składa zamawiający badanie często podmiot, który publikuje te wyniki opatruje takimi lub innymi komentarzami i wykonawca prawda tej, czyli może być zasadnicza nawet różnica między jakością tej roboty sondażowej, a sposobem zakomunikowania efektów wykonania związane z dziennikarzy i w k ja myślę, że w gronie dziennikarzy rozmawialiśmy o różnej jakości wykonawców badań przez sondaży z pewnością możemy mówić o na tej samej zasadzie różnej jakości pracy dziennikarzy za Rosjanami najpierw pomóc zrozumieć specyfikę, zwłaszcza jej, ale mówiliśmy też o partiach i jakie są sceny oczyść oczywiście te cele są wielorakie, jeżeli partia chce optymalizować swoją komunikację z własnym elektoratem czy z potencjalnym elektoratem to zamawia badania no właśnie tego elektoratu czy potencjalnego elektoratu i wtedy im zależy tym zamawiającym na absolutnie pewnej dokładnej wiedzy o tym, przyjęta w tym próbka badawcza jest inna na nią może być inna, bo ja wiem, jeżeli jest partia, która ma elektorat załóżmy wiejski czy małomiasteczkowy i słabo sięga tam powiedzmy w innym terenie co nie musi wydawać pieniędzy na penetrowaniu obszarów, które są dla nich mniej istotne jest rzeczywiście mogą być próby takie dopasowywane dla tego celu, ale zmierzam do czegoś innego, że jej w te badania są mało głównie publikowane to straty z od jedno właśnie planowanie strategii politycznej wykorzystują te wyniki, w czym innym jest sondaż, który ma pomóc w osiąganiu dobrych rezultatów i tu partie się wszystkie jej tak się składa, że te zespoły, które obserwujemy one były w różnych sytuacjach były partiami rządzącymi albo dominującymi albo odwrotnie w zależności od miejsca i tak się ustosunkowywał do wyników sondaży czyli, jeżeli ten wynik jest dobry no to oczywiście w przekazach dnia się zwraca na to uwagę, bo to ma no jest taka zresztą psychologii tendencja, że ludzie chcą należeć do tej większości owej grupy albo wielu przynajmniej z nich gęsto jak gdyby z komunikatu korzystny, ale jeżeli te wyniki są spadające w czasie tłumaczyć, dlaczego spadają, bo to metody są różne albo się próbuje to przemilczeć albo się kwestionuje jakość tego sondażu Nowin znów nie, wymieniając nazwiska w zasadzie chyba nie ma wyjątku w jej ci politycy, którzy są od dłuższego czasu na ryzyku politycznym byli zarówno wśród tych, którzy mówili, że mamy bardzo dobre sondaże i tacy, którzy mówili, że właśnie te sondaże są złe zmanipulowane i t d. można powiedzieć nawet zauważyć takie zjawisko było ostatnio często, że się mówi i na pytania czy n p . są jakieś spadki się mówi no ale nasze wewnętrzne sondaże mówią coś innego i oczywiście jest możliwe, że partia ma tego typu sondaż ale gdyby rzeczywiście tak było to prawdopodobnie te lepsze wyniki byłyby użyte również w celach komunikacyjnych, a nie tylko dla wewnętrznych potrzeb, czyli sytuacje są najmniej złożono w jawi się nie zadowalała konkluzją, że sytuacja stajni złożona chciałabym jednak pogrążyć pytanie czy partią bardziej zależy na wiarygodności sondaży czy właśnie chętniej używają wyników sondaży do morza słowa manipulowania wyborcami jest niedobre, ale do zachęcenia potencjalnych wyborców Paweł Wójcik, lecz myślę, że oni generalnie jednak są zainteresowani tym jak wygląda prawdziwy ten jak wygląda prawdziwy obraz rzeczywistości natomiast to co ne kolega powiedział oczywiście wyobrażam sobie partię, która pokazuje wynik jakiegoś sondażu po to, żeby przekonać swoich wyborców, że słuchacze norm zobaczyć nastał czas świetnie wypadamy da radę damy rady i w ogóle dzieje się coś w otoczeniu zewnętrznym mamy cały czas mamy wysokie poparcie społeczne, więc znowu znaleźli się od tego do jakiego celu ten sondaż jest wykorzystywany może być wykorzystany do budowania strategii do budowania strategii potrzebę prawdziwy obraz rzeczywistości, ale jeśli ma służyć celom propagandowym no to dobrze, żeby jego wyniki były takie, żeby to potwierdzały naszą wizję rzeczywistości to dotyczy oczywiście wszystkich partii i mówimy o różnych okresach, jaki był w Polsce po po roku dziewięćdziesiątym każda partia, która w web wypada dobrze w sondażu najlepiej niezależnym na bardzo się cieszy z wysokiego wyniku, który z takim sondażu ma ty jesteś naturalne zjawisko, jeżeli zrobiliśmy sondaż wśród naszych znajomych większość wiedziała, że nas lubi no to bardzo byśmy się chwalić tym wynikiem może nie bezpośrednio, ale na Facebook albo na Facebooku tak, że mamy ileś tam lajków to jest też forma sondażu pre proszę pamiętać natomiast ja chciałbym jeszcze domknąć 1 wątek, bo myślę, że to jest ważne, bo pojawiła się organizacja firm badania opinii rynku Osborne to nie jest także firmy, które tam są z automatu potrafią robić dobre sondaże to nie taka jest intencja rzadko, które robi w sondażach zanadto polityczne, a akurat polityczne, ale rolą tej organizacji m. in . jest to, żeby sprawdzać czy dana firma, która twierdzi, że potrafi robić takie sondaże czy dysponuje infrastrukturą wiedzą doświadczeniem wydaje tz w certyfikat, że ta firma potrafi robić sondaży to oczywiście nie gwarantuje, że on tak bardzo drobnej, że jest odporna na efekt sponsora tak to, że ktoś ukończył kurs kucharza to nie znaczy, że to, że nie chcieliśmy trawy albo, że nie przypalić, a żołnierzami podsłuchując tak albo, że nie będziemy zatruci OZ, kiedy zjemy w jego restauracji, ale przynajmniej jeśli chodzi o tzw. parametry brzegowe to ten certyfikat Borowski pokazuje, że Okaj przynajmniej jeśli chodzi o warunki wstępne i ta firma jest w stanie to zrobić pani się ankieterów ma skończyłem Magdy medycynę Arce dobrze, ale co to jest zupełnie z Poznania, a prawo w ich, ale przeprasza za ostry jest teraz mi przyszło mi do głowy, że jak pani mówi efekt sponsora to być może mówimy o różnym zjawisku, bo to wcale nie musi oznaczać, że to jest zmanipulowany czy jakiś kłamliwa dlatego działalność często się zdarza mi nie efekt 13 w w takim języku naukowym rzeczywiście mamy takie zjawisko jak efekt sponsora Jon występuje też znać zmierzone opisane fach i to wcale nie rozwiązał Zieliński występowanie tego efektu nie oznacza, że badaczy popełnia jakieś błędy nie stosowali się do metodologii i albo wręcz manipulowali uzyskanymi wynikami dla jakich celów no np. w soborze, w którym wtedy pracowałem jeszcze w końcówce PRL -u i wypić i pytania, które były kierowane do reprezentatywnej próbie Polaków wielu z tych respondentów interpretował, bo jedno zadawane pytanie, że ten rządowy Instytut w Legii może należy odpowiada że, gdyby zgodnie z oczekiwaniami władz to zresztą w Polsce Demokratycznej również ten efekt występuje, jeżeli dzisiaj np. odnotujemy różnice między sondażami realizowanymi przez telefon i solistów Weiss to na ogół partie rządzące osiągają lepsze wyniki, kiedy ten wynosi już zrobiony bezpośrednio niż przez telefon, gdzie poczucie jedno taki inny, że tak powiem i niezależność jest odpowiednio większe, więc w takim sensie możemy mówić o efekcie sponsora i jedno nie byłoby dobrze, gdybyśmy mieszkali nos absolutnie patologiczną działalność się, że ktoś sobie wymyśla wyniki, mówi że test rezultat przeprowadzonego badania na wynik wynik sondażu czy badania wpływają sami badani taki jest mechanizm po prostu są pewne koszty, które są nie do uniknięcia to się zresztą, gdy zmienia ja wiem no są takie okresy odnotowują obserwowaliśmy to w przypadku takich partii nietypowych czy w jedno w ja wiem ludzie się nie przyznawali, że do głosowania na złe zachowanie na wzrost o koronę, a głosowało ich odpowiednia więcej to zresztą się może zmieniać w przypadku PiS-u też wielokrotnie było tak na początku, że ludzie nie chcieli się przyznawać były takie okresy, gdzie dokładnie odwrotnie i t d . a ja bym chciała, żebyśmy na moment odeszli od polityki, bo równie często, jeżeli nie częściej jesteśmy badani jako konsumenci itp są firmy na zbadają z tego samego powodu z jakiego padają u nas partie polityczne i rzeczywiście spanie na zakrętach, gdzie chcą wygrać wybory, a firmy jak najlepiej chcą sprzedawać swoje produkty i usługi w ich całą, czyli powinna zależeć na jak najlepszej wiarygodności, czyli najlepszym obrazie rzeczywistości i rzeczywiście zgadzam się, że więcej w Polsce badanie robi się tzw. konsumenckich, czyli pyta się mu konsumentów o ich preferencje dotyczące produktów usług znajomość różnych Marek na liczba tych pytań jest naprawdę bardzo długa, ale wszystkie służą temu, żeby jak najlepiej sprzedawać swój produkt, żeby posiadać wiedzę czemu PS czemu produkt jest lepszy od konkurencji oczywiście do obaw można tam wiedzę pozyskać rozmawiając z sąsiadką zaobserwujemy z ich producentem produktu x zawsze wiem, że sąsiad nie będzie to chyba lepiej, ale tam będzie próba reprezentatywna no proszę pamiętać, że większość produktów sprzedaje się masowo to są setki tysiące miliony konsumentów trzeba poznać jakąś jakość opinii tych osób i błąd w badaniu oznaczać może Strabagu na razie z trawieniem no załóżmy, że pani redaktor chciałaby wprowadzić na rynek dezodorant dla mężczyzn i chciała no i teraz też generalny pan z jezdni mężczyzna nie wstydzą się coś takiego, że 1 z żarcia z 1001 rzeczy ważnych będzie stwierdzenie ile mężczyzn w Polsce używa dezodorantu chcieli zobaczyć w ogóle style potencjalne jakich Marek koni używają ich czy po to, zapewniam panią redaktor wrogiem taki balet taniec także wszyscy mężczyźni w Polsce używają dezodorantów niektórzy wolą się myć niektórzy tak, ale niektórzy używają się środków zastępczych albo używają rzadziej niż inni jak oni wszyscy zęby myją mazdy to samo ale, ale ja jako producent czy pasty czy dezodorantu musiał wiedzieć co ludzie używają, dlaczego i to mi pomoże w odpowiedzi na pytanie czy ja mam szansę ze swoim produktem na rynku i sama konsumentom o nim powiedzieć, dlaczego jest fajny wart kupowania powiedzieć o tym, najczęściej w reklamie no bo to jest najbardziej powszechna forma komunikowania się producentów z konsumentami i żeby tam wiedzę pozyskać to emeryci mogą zgarnąć żywnością nie musi mieć dużo wspólnego natomiast ja wierzę w to, że producent czy sprzedawca danego towaru chce mieć jak najbardziej rzetelne badania, ale Yates myślę o badaniach, które dzięki, którym się przy pomocy, których chce się stworzyć pewną siebie w pewną grupę siła nacisku jest pan w rozmowie ze mną wczoraj podawał taki przykład jak można przeprowadzić badanie sondaż na temat tego czy ludzie chcą powszechniejsze go dostępu do broni n p . Battle poruszamy wątek, który już nam się tutaj wcześniej przejawiał, czyli tt znowu ten element tzw. kuchni albo warsztatu prawidłowego prowadzenia sondaży, bo może być tak o tym, już mówić, że próba jest odpowiednio duża jest odpowiednio dobrana uzgodniliśmy, że zróżnicowanie całej Polski metodologicznie Relpol zarząd tak 1, a jednak jest element metodologii zadawanie pytań i tu jest bardzo duże pole do manipulacji tata myślę, że możemy wprost o tym, powiedzieć, że sposób zadawania tych pytań albo nawet z taka sytuacja właśnie, który pani redaktor wspomina, że ktoś publikuje wyniki sondażu pokazujące jak wygląda poparcie społeczne dla posiadania broni i pokazuje sam wynik mamy n p . jako odbiorcy tych wyników nie jesteśmy zupełnie świadomi, jakie Unia radiowa Agora, owszem, jaką do tego doszedł, jakie inne wcześniej w sondażu były zadane pytania i daliśmy sobie taką sytuację, że w zależności od tego czy to jest producent broni czy pacyfiści zamawiają sondaże i jedni przed tym pytaniem czy jesteś sama czy przeci w w posiadaniu broni zadają takie pytanie czy nie uważa, że coraz więcej jest przestępstw w Polsce czy nie uważa, że każdy obywatel ma prawo do samoobrony czy nie uważa, że przestępca, kiedy się dowie, że ktoś posiada broń powstrzyma go od napadu i w końcu czwarte pytanie czy jest za czy przeciw posiadaniu broni jak już jesteśmy tak nagrzanie, a i tak czujemy się bezbronni, że tylko potrzebnym na stole, a zauważmy, że pacyfiści robią podobny sondaż na tej samej próbie w ten sam sposób tylko zadaniu takie z wyrazami ludzi z GM samymi ludźmi albo umowy z taką samą próbką, ale dobrze z takich z takimi samymi ludźmi, ale i zadają pytania czy nie uważa, że liberalizacja przepisów o posiadaniu broni spowoduje, że trafią w ręce osób chorych psychicznie czy nie uważasz, że lider masowy dostęp do broni spowoduje, że broń będzie w rękach dzieci jeszcze tego typu pytań i znowu pada sakramentalne pytanie czy jesteś za czy przeciw posiadaniu broni pozornie na końcu są te same pytania, ale poprzedzone zupełnie innym ładunkiem emocjonalnym ule mające zupełnie inne skojarzenia to zapewniam panią redaktor ma bardzo duży wpły w na to czy ludzie się opowiedzą znaczy przecież ja mówię ci sami ludzie ci sami ludzie i jedno i drugie zadanie jest przeprowadzone prawidłowa rezultaty mogą być diametralnie różne ale, żeby na jakość nam pomóc słuchaczom zrozumieć te paradoksy no chyba warto powiedzieć, że badania są w ogóle rodzajem takiej działalności na takiej wiedzy czy stosowanej to znaczy on zawsze się wykonuje posłusznie i ktoś je zleca i w jakim celu są wykonywane w i miał też znane są producenci broni zlecić, a nawet je zawsze ich, dostając wyniki tych badań, bo pan wyraził wątpliwości pod jej adresem dziennikarzy poczułam się w lewo co do mojego ogródka i dziennikarz dostaje wynik badania, że większość Polaków jest za tym, żeby dostęp do granic i był łatwiejszy i my nie jesteśmy w stanie ocenić metodologii tego badania tego, o czym mówił pan dr Wójcik właśnie tych pytań zadawanych po drodze, kto tu kim manipuluje pani redaktor no, więc no właśnie, żeby to zrobić rzetelnie weźmy w ogóle chyba żyjemy w świecie, że ta kategoria rzetelność jest coraz trudniejsza więziennego stada kilkaset miejsc, ale inna o tym, skąd się biorą w takim razie takie sformułowanie jak postprawdy fakty alternatywne i t d . ale to zupełnie inne zagadnienie czy rzeczywiście tak jest, żeby właściwie komentować wyniki badań nad tą na jakimś poziomie trzeba by znał trochę się na ten temat znać umieć je czytać również z tymi notatkami ją metodologii badań, ale również z tym co mówiliśmy wcześniej, kto był zamawiającym to badanie jest teraz przypominam zresztą, na których z takich naszych dorocznych branżowych kongresów badawczych w 1 sesji żeśmy porównywali to w jakimś okresie czasu, gdyż lat temu nowy ileż różnych instytucji zawsze przymierzał do tematu współpłacenia za usługi medyczne za akurat taka usługa, która dotyczy każdego im gorzej w służbie zdrowia tym częściej to brutalnie mówiąc sam nie wiem pamiętam moja firma robiła badanie dla związku lekarzy i inny inna firma nie robiła badanie chyba dla Ministerstwa Zdrowia dla różnych podmiotów z tego obszaru i one wszystkie dotyczyły tego zagadnienia, jakim jest współpłacenie jej natomiast były inaczej zadawane pytanie no bo ci zlecający te pytania miały, gdyby inne potrzeby poznała innego efekt ich rozwiązywali prawdopodobnie były wszystkie publikowane dotarły do dziennikarzy, którzy opatrzyli no myśmy akurat jest sobie zestawili stwierdziliśmy, że różnica może być tam 20 punktów procentowych w zależności od sposobu zadania pytań żadne z tych badań nie było nieprawidłowe w one wszystkie czemuś służyły, czyli krótko mówiąc potrzeba do takiej specjalnej specjalnego namysłu czy refleksji, żeby uporządkować tę wiedzę o nas jako społeczeństwie tak na marginesie, bo przeszliśmy tak z tej polityki do do badań rynkowych do nich wrócić w Gnienie jak są tylko, żeby jak, gdyby łatwiej, żeby było zrozumieć na czym te podziały polegają właściwie każdy z nas jest jednocześnie obywatelem i konsumentem, jeżeli kierujemy te pytania do nas jako do obywateli to są tzw. badania opinii, jeżeli pytamy o nasze zachowania na rynku w stosunku do Marek produktów usług to są to badanie rynku zresztą nie przypadkiem w nazwach tych firm badawczych małe badanie opinii rynku prawda, mimo że czasami jest to to samo badanie przez 1 ankieter Doroty temu samemu respondentom zadanie zadaje pytanie i oto ich o to i w tej części pierwszej będzie to badanie opinii części drugiej będzie to badanie rynku, ale może skończyć to takim stwierdzeniem, że rzeczywiście dobrze byłoby, żeby były instytucje, które są zainteresowanie zainteresowany prezentowaniem takich więcej już tej informacji przetworzonej uporządkowanej zracjonalizowanie, żeby te różnice, o których mówiliśmy one no nie były wykorzystywane dla ja wiem lobbingu czy innych tego rodzaju przy czym innym są badania czy mogą być inne rezultaty badań wykonanych dla producentów danych produktów czy oferentów usług, a n p . dla takich instytucji konsumenckiej na 3 w Polsce UOKiK prawda jest taki rodzaj badań i Mister shopping teraz już ustawa pozwala urzędowi zamawiać tego rodzaju będą załamanie wizerunku, ale przecież czym, jeżeli mnie firma usługodawca taka jak bank zleca takie badanie i chce wiedzieć jak jego pracownicy zachowują się w relacjach z klientami czy prywatna firma badawcza, bo publiczna chyba jeszcze nie chce tego robić chcę wiedzieć z perspektywy pacjenta jak zwraca się do niego lekarz prawda z gmin to chce wiedzieć po to, żeby poprawić jakość tej obsługi, żeby więcej sprzedać na dzisiaj z całą pewnością jest także żaden z pracą, że pracownicy stacji benzynowych są wynagradzani w zależności od tego jak się zachowują w relacjach z klientem czy są czyste toalety i t d. ten rynek badań się w tego rodzaju upowszechnił nie ma przecież najmniejszego powodu, dla którego instytucje publiczne nie miałyby stosować tej wiedzy, żeby poprawiać jakość usług publicznych mamy ich cały szereg prawda 3 i w ten sposób moglibyśmy poprawiać jakość tych usług, aby była dla nas jako ich odbiorców bardziej satysfakcjonuje nie zauważyłam, żeby instytucjom publicznym zależało na na poprawie swoich usług dlatego robiły badania natomiast nieprzypadkowo o pytałam pana Wójcika od tezy o te badania na temat dostępu do broni, bo nie chodzi o wykorzystywanie badań właśnie do tworzenia nacisku na coś nie do uzyskania rzetelnej informacji co ja myślę o produkcie, żeby go poprawić tylko np. bez cele i jestem producentem bronić sprzedawcą broni zależy mi na pozyskaniu nowego rynku, więc tworzę lobbing taki zawoalowany mówiąc macie badania Polacy chcą szerszego dostępu do broni i potem się okazuje, czego media nie wiedzą, a więc nie wiedzą także ich odbiorcy, że te badania, mimo że prowadzone rzetelnie zostały zmanipulowane nie chodzi o tego rodzaju przykłady, kiedy sondażami może nas można ludźmi manipulować, w jakich celach, które dla tych ludzi nie są czytelne myślę, że zresztą pani redaktor chyba mówiąc o tym, efekcie sponsorska między nimi takie zjawiska tak miały nam miała namyśli ja myślę, że powtórzy to co oba już mówiliśmy ewidentnie jest pole do manipulacji nawet przez takie niewinne rzeczy jak zadawanie pytań sugerujących jaźni mówię o tych pytaniach popsuł poprzedzających to co jest publikowane, ale pytania sugerujące, które są plagą sondaży nawet realizowanych przez dobre firmy rozumiem pytanie sugerujące to jest takie, gdzie odpowiedz jest już zawarta w pytaniu, czyli n p . czy sądzisz, że złe było wycięcie lasów nad Wisłą czy nie sądzi, że kolega i jest dobrym kandydatem dla prezydenta czy premier obojętnie czy sądzi, że poseł UW przestał bić o tak np. że to są właśnie przykłady pytań sugerujących pytania prawidłowo zadane są pytania, które są im maksymalnie neutralny co sądzisz o kandydaci x to co sądzisz o wycince drze w, ale dla licznych zalet ma, o której pan, mówi że jest rzetelna wiarygodna i pozwala sobie na stawianie pytań sugerujących co ona chce osiągnąć, dlaczego nad nami manipuluje ja myślę, że no ja bym tutaj poszedł interpretację pozytywną dla tych firm to jest efekt pośpiechu zaniedbania niedbałości i co włączam, więc rozwiązanie z braku kompetencji niechlujstwo niechlujstwo, ponieważ każdy każda osoba zajmująca się sondażami to konik NIK faktycznie musi być socjolog my reprezentujemy trochę inny dzień dyscyplinę, ale każdy, kto zajmuje się sondażami ma wiedzę na ten temat i warsztat powinien się wystrzegać tych najprostszych błędów, a pytania sugerujące są 1 z takich błędów, które mogą mieć wpły w na wyniki może nie w rodzaju, że pytanie sugerujące test 30 % odpowiedzi za pytanie sugerujące 10, ale proszę pamiętać, że w skali badania kilku milionów osób to 1235 % to idzie setki tysięcy osób, a te argumenty są często wykorzystywane jako właśnie narzędzie do przekonywania opinii publicznej do wpływania na ich podobnej postawy, mówiąc że no przecież 30 % Polaków, a to 30 % 9 000 000 osób opowiada się zaprzeć się okazuje się, że w rzeczywistości, żeby poprawnie poprowadzi je zrobić to badanie ta liczba byłoby znacznie mniejsza albo znacznie większa jeśli możliwa bez słowa badania, a w gruncie rzeczy jesteśmy manipulowani dojazd not ciekawy problem, bo mówimy tu o wadliwie zadawanych pytaniach sugerujących to jest błąd i to się powinno eliminować, ale są takie całkiem obiektywne czy zrozumiały powody dla tego typu stronniczości myje w ogóle jesteśmy subiektywnie prawda każdy z nas jak i stanowiska pracy, więc na filozofię nie mamy co ich instytucja też jak gdybym był reprezentuje swój punkt widzenia problem w tym, żebyśmy mieli zbudowane pewne bariery, gdzie te różne punkty widzenia są zestawiane się buduje jakąś wiedzę ogólniejszą dla określonych na potrzeby takich bardziej generalnych niż te pojedyncze, rywalizując ze sobą podmioty na rynku czy w Poli ostatnie pytanie czy sondaże przez wszystkich wadach, o których tutaj mówiliśmy są pożyteczne czy nie zdecydowanie tak w warunkach demokracji my jesteśmy lepiej poinformowani mamy tylko powinniśmy patrzeć wam na ręce jak zajmujecie w badaniach i wy powinniście nam dziennikarzom pomagać zrozumieć badania, czyli pomóc nam opisać własną metodologię tak dziękuję panom pięknie był ze mną pan dr Paweł Wójcik i pan dr Jerzy Duszyński program wydawała Aleksandra Dziadykiewicz za chwilę informacje Radia TOK FM, a fani wieczór i Paweł Sulik ja się nazwami Joanna Solska zapraszam za tydzień pięknie zmieściła się w czasie dziękuję państwu Zwiń «

Dlaczego sondaże się nie sprawdzają?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: SALON - TERAZ SOLSKA! (JOANNA SOLSKA)

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 08:00

Najnowsze Podcasty

Czy populizm trzeba zwalczać populizmem?

Synestezja, czyli myślenie, czytanie i słuchanie... kolorami

Gabinet cieni: wizytówka Cezarego Tomczyka

Agnieszka Holland: To laboratorium kłamstwa i przemocy musiało zostać opowiedziane

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL