REKLAMA

Planowanie i higiena

OFF Czarek
Data emisji:
2017-04-13 10:00
Audycja:
OFF Czarek
Prowadzący:
Cezary Łasiczka
W studio:
prof. Gabriela Świtek
Czas trwania:
27:10 min.
Udostępnij:

Chorować przez antybiotyki Matsukaze wg Mariusz Trelińskiego

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Transkrypcja podcastu
lato się skończą Szanowni państwo powraca chyba późna zima, bo wczesna wiosna to księża oknem, kiedy myślimy o architekturze to myślimy raczej o pięknych budynkach, a może też i brzydki budynkach takie, których te, których w Polsce jest większość, ale myślimy nawet tych brzydkich budynkach jako o oczywistości nie udał, że może też o ideę, żeby przestrzeń była piękniejsza, ale się nie udało, a tu się udało jest lepiej, ale wydaje się, że kiedy Rozwiń » myślimy o architekturze to bardzo rzadko, bo nie wszyscy albo niewielu z nas myśli n p . o architekturze o planowaniu, a od obozów koncentracyjnych prof. Gabriela Świtek z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego z państwem moim gościem dzień dobry pani profesor właśnie najnowszy najnowszy nr 1 w roku 2016 kwartalnika autoportret dotyka także tego tematu natomiast tekst pani autorstwa, który z rozszerzoną wersją tekstu, który ukazał się przy okazji wystawy w Zachęcie sprzed 2 lat tylko krótkie sprostowanie w 2015 roku w lutym nie był to tekst tylko Budopol było to po prostu wystąpienie niepublikowane i tutaj redakcja auto portretu poprosiła mnie do tego numeru jak będą w przemyśle nie powrócę nie do tego tematu i jak trudno też poszerzenie jej jako próbę wpisania się w te numery tematyczne, który jest poświęcony planowaniu także na szeroko rozumianej urbanistyce natomiast mój tekst nawiązuje poniekąd do wystaw będą, który jest zatytułowany planowanie i higiena nawiązuje do tytułu wystawy postęp ich jedno jak i która została zaprezentowana w Zachęcie na przełomie 2014 piętnastego roku autorką tej wystawy była Anda Rottenberg to wystawa nie była poświęcona tylko architekturze ów, ale raczej temu co można nazwać tym w tym z ciemnym stronom modernizmu modernizmu wierzy w postęp znalazły się tam motywy czy prace artystów współczesnych natomiast ten temat architektoniczny wypłyną szerzej przy okazji takiego z sympozjum zamykającego zamykającego wystawę von w lutym 2015 roku, który zgromadził bardzo różnych badań przy także historyków sztuki, ale także badaczy zajmujących się historią eugeniki czy historią sprawa, więc było to bardzo ciekawe doświadczenie, ale rzeczywiście GameINN moich moje wystąpienie wtedy dotyczyło takiego problemu rzeczy można rzeczywiście wyznaczyć taki moment, kiedy pewne idee pecha architektury modernistycznej powiedzmy jeszcze z lat dwudziestych dwudziestego wieku po 20 latach zostają wydaje się kompletnie zniweczone albo może wypaczone dowód taki moment jest wcale nie miałby stać się od lewej odwołuje się do bardzo znanej książki także tłumaczonej na język Polski rekord uzbiera w stronę architektury w wydanej po raz pierwszy w 1923 roku, w którym rozpościera przed nami cudowną wizję właściwie zdrowego społeczeństwa, gdzie każdy powinien jak pisze żądać wniosły do pięknego mieszkania nasłonecznionej nasłonecznionej łazienki mówi także n p . to właśnie prysznicach o tym, oby oby rzeczywiście dom stał się higienicznym, ale dobrym miejscem do wypoczynku te właśnie ta to ta strona architektura ukryta wspomniał, że oczekujemy od architektury, aby można być nawet dawała nam tak, by poczucie szczęścia, gdyż jest najstarszym rowerzyści natomiast, jeżeli weźmiemy pod uwagę daty leży dokładnie 20 lat później prawda już odpowiedź na abonament powstał ogromny kompleks jeszcze 3 obozów prawda połączonych czyli, czyli Auschwitz Birkenau imiona, więc to to jest ta perspektywa właśnie, w której chyba powinniśmy z inaczej myśleć n p . w pojęciu miasta stąd nic w swoim tekście, ale to także wielu innych badaczy zajmujących się o tym w tym problemem zastanawiał się, że właściwie ten problem z architekturą obozów zabrakło zagłady czy urbanistyki i obozy zagłady on związany jest przede wszystkim z nazwiskami takich badaczy jak Robert Jan Hempel to jest holenderski historyk architektury, który wykłada jest związany z uniwersytetem motorówką kanadyjskim uniwersytetem, ale od wielu lat znany jest również jako osoba, która wykorzystuje swoje umiejętności jak architekcie jako historyk architektury do tego, aby zrekonstruować to co np. w dni, kiedy było zaprzeczają one przez prawda w Trigon rekonstruuje całość założenia obozów wrócił do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM informacja dziesiąty 20 prof. Gabriela Świtek z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego z państwa moim gościem informacje o dziesiąty 20 wracamy po informacjach Hans skoro 1 z najsilniej zakorzenionych paradygmatów historyzmu była ateńska polis to Auschwitz było miastem, które miało również swój Akropol Agora i domy agorą był plac apelowy, a Opolem krematoria domami baraki prof. Gabrielą Świtek z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego z państwa i moim gościem rozumiem, że ten cytat z tekstu, który już mówiliśmy przed przerwą mamy nie sprowokować dach wyjaśnienie po to, rzeczywiście mocne słowa, ale to jest fragment konstatacji znanego badacza architektury obozu zagłady Roberta Jana van TLK, który po raz pierwszy chyba tak silny sposób tak mocny sposób wyartykułował absolutną jak byle komu potrzebne czy wręcz obowiązek historyków architektury, aby w swoich badaniach także swoich fascynacjach architekturą nie pomijali po pierwsze, okresu drugiej wojny światowej, a po drugie, architektury obozów koncentracyjnych obozów i obozów zagłady jego propozycja z kilku zresztą książka, którą opublikował na ten temat od początku lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku RODO również na tym, że właśnie próbował przenieść pewną pewną właśnie taki paradygmat wzorzec miasta Ełk miasto się taki wzorzec są też przyjęty przez nos wprost, że żołnierze wzorzec demokracji czyli, czyli dnia tajską polis i zobaczyć w jaki sposób ona powraca z czymś w kulturach europejskich jako z 1 strony dość powierzchownie jest utożsamiana właśnie ideałem demokracji, ale też nam brutalnie przypomina o tym, że przecież to grecka polis była jednocześnie miastem którymi nie wszyscy mieszkańcy byli pełnoprawnymi obywatelami, że bogactwo polis bogactwo typu miasto-państwo polegało n p . jak by było uzależnione od pracy niewolniczej, jeżeli w ten sposób pomyślimy o tym, wzorcu idealne miasto demokratycznego to właściwie okazuje się, że w absolutnie wynaturzone sposób, jakby ten model powraca w przypadku w przypadku tego co czym naprawdę było był był system obozów, czyli Auschwitz-Birkenau Nowitzki zdobył to system obozów które, które były planowane na strony część jako obóz zagłady nie od początku, ale także jako źródło właściwie, jakbym niewolniczej pracy prawda to będą chociażby zakładów niesławnych zakładów jest Carmen, więc taka perspektywa myślenia o tym, o architekturze urbanistyce Auschwitz Birkenau w Morawicy wychowany na sezon uświadamia nam bycie znaczenie funkcji, ale też pewne przyczyny skutki takiego myślenia także przyczyny skutki industrializacji takiego myślenia o funkcjonalizm wiecznego to porównanie czy próba poszukiwania analogii pomiędzy właśnie nową grecką polisa Auschwitz po też niektórzy badacze oczywiście krytykują taką postawę Hampel teraz na Zamość za zbytnie naciąganie takiej metafory natomiast on nawiązuje w tym te w tym w poszukiwaniu takich analogii również do takich analiz kultury Europejskiej w tym kultury niemieckiej, kiedy używam pojęcia historyzm właśnie mówiono o pojęciu historyzmu, które rozwija się, zwłaszcza w drugiej połowie wieku dziewiętnastego wykład odbędzie się też klasycyzmu takiego zwrotu ku przeszłości proszę pamiętać, że ta grecka polis była wzorcem dla bardzo różnych postaci dla Ryszarda Wagnera na Karola Marksa później jeszcze na Martina Heideggera on wyciąga, jakby taki, jaki trwanie tego paradygmatu bez powrotu do dołu do do picia marzenia o idealnym idealnym świecie jednocześnie pokazuje, że to właściwie też mu nawet doprowadza do domów no do kompletnego wynaturzenia idei miast i pamiętajmy również, że rzadko, kiedy myślimy o systemie obozów Auschwitz Birkenau monolit jako o mieście prawda wydaje nam się to, że nie jest to, że rząd żal, że w ziemi kojarzymy miast z czymś co co co niesie ze sobą dobro prawda, a co jest to powinno przynajmniej być dobrych założeniach natomiast przewrotnie właśnie one Belt proponuje nam takie przyłożenie pewnego wzorca miasta do tego co się działo z ulgi w obozach biorąc pod uwagę liczbę osób prawda, która tam się znalazła to w jaki sposób projektowano to miasto dołoży np. zakładano, że 1 nie zwalnia będzie przeznaczona do 7000 tam 800 więźniów to byłby normy i parametry, które w tym w potworny sposób oczywiście przekładały się na na życie codzienne inie ma niewiele miały wspólnego z myśleniem o projektowaniu dobrego miasta zamówiono, ale jednocześnie miały wiele wspólnego z projektowaniem z pełnym zakładaniem tak, bo już, nawet jeżeli zakładamy normy nieludzkie, bo to wciąż są normy tak to nie jest tak, że mówimy, a zobaczymy nie wiemy ile będzie tych umywalek czy latem tylko mówimy no na 10  000 na 5 tyle, czyli dziś wciąż jest jakiś plan plan plan był tylko trend ten to planowanie tym prądów wynaturzone w wielu badaczy Holokaustu, ale też badacza architektury podkreślała, że 1 z oczywiście z Gdyni architektów na miejscu architektów Auschwitz był w niemieckiej inż. Karol Lis Hof i znana jest sytuacja, kiedy np. przychodzi rozkaz, że należy zwiększyć liczbę jeńców wojennych jeńców radzieckich po 1 pociągnięciem pióra wierzchowce przekreśla np. liczbę 550, która miała znaleźć się w barakach zastępował ją liczbą 74425 % powierzono tak nic ich jak i nie wpływało to kompletnie na zmianę właśnie powiększenia miejsc 3 czy zwiększenia liczby baraków w ten sposób właściwie, przekraczając aż trudno tutaj mówić jakikolwiek jakichkolwiek normach normach planowania innych ten moment zresztą mu bardzo trend ten trend ten moment jest uwieczniony na dokumencie, który powstał już wiele lat temu 90 czworga 1964 roku BBC wyprodukowało bardzo ciekawy dokument właśnie uwzględniającą architektoniczną stronę PMI historii obozu zagłady to się rozwodem w Lublińcu, gdzie nosa, czyli plany plany zagłady w tym 1 z 1 z bohaterów jest właśnie historyka architektury Robert Janson Perth John prezentuje dokładnie te plany i tu słynne przekreśleniem schowka 1 liczby i za zamienienie byliby w stanie nie innej na planach, które znalazły się w nim m. in . w archiwach moskiewskich one 3 grudnia, by przyciągnęły zainteresowanie badaczy historyków, ale także badaczy badacze architektury na początku lat dziewięćdziesiątych dwudziestego dwudziestego wieku do nich wtedy też możliwy był dostęp i ten sposób, jakby myślenia Czyżby wciągnięcie, jakby tego obszaru badawczego Google w obszar zainteresowań historyków architektury to był ten również ten moment, że dodajemy również ten tego rodzaju badania zmieniły trochę również nasz sposób myślenia o pisaniu historii architektury w książce w takim podręczniku architekturą opublikowanej parę lat temu w 2012 roku autorstwa znaleziono w jej Korzenna historyka architektury, którego zresztą tekst właśnie projekt również o projektowaniu obozu zagłady znajduje się w numerze w ostatnim numerze czasopisma auto portretu Coen napisał takiego się alternatywne czy nowy podręcznik architektury ktoś nazwał przyszłość architektury od 1800 osiemdziesiątego dziewiątego roku i tam co może niektórych zaskakiwać częścią tej historii jest właśnie część, jakby wojennych losów architektów i architektury w tym np. reprodukowany jest plan plan Auschwitz z 1941 roku jako integralna część historii architektury wrócimy do naszej rozmowy po informacjach Radia TOK FM prof. Gabrielą Świtek z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego państwo moim gościem informacje o dziesiątej 43 prof. Gabrielą Świtek z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego z państwa miłym gościem w najnowszym kwartalniku autoportret wiele interesujących tekstów, ale także ten autorstwa pani profesor zatytułowany planowanie i higiena też kontekście tak może niesłusznie znalazłem taki wątek odpowiedzialności architekta tutaj oczywiście w tym tekście to jest taka odpowiedzialność właśnie zbrodnie w ludobójstwie, więc taka powiedzielibyśmy najwyższy rodzaj odpowiedzialności, a dziś to pytanie o relacje pomiędzy architektem jego dziełem powraca nawet przy planowaniu najmniejszych naj mniej znaczących może rzeczy w mieście czy jakichś inwestycji mówimy no dobrze, w którym momencie architekt, do którego momentu, do którego punktu jest odpowiedzialny czy arch. jest odpowiedzialny czy czy jest po prostu takim twórcą, który tworzy w próżni przestrzeni i tra, a nie interesuje go coś z tym stanie czy to bardziej Investors odpowiedzialny czy ktoś odpowiedzialny za zmiany i t d. tak, ale widz ścieki wyczułem też wątek kwestia odpowiedzialności architekta, że ten wątek odpowiedzialności architekta on jest zarysowany wokół bardzo ciekawego wydarzeniom był to trochę tzw. proces wiedeński, który miał miejsce w te właśnie w Wiedniu w 1972 roku i to był proces który, kiedy przed sądem stanęli 2 architekci znani zresztą z nazwiska architekcie austriaccy odpowiedzialnie jedni z odpowiedzialnym za projektowanie Auschwitz-Birkenau był to Francja Eryk i Walter de jako, jeżeli mówimy o odpowiedzialności architekta to informacje uzyskiwane w trakcie tego procesu bardzo dobrze pokazują nam trend ten problem, bo nie to nie dotyczą tylko jakby tutaj sądzenia oczywiście za zbrodnie ludobójstwa, ale on dotykał właśnie problemów odpowiedzialności architekta albo o VAT dotykał, jakby problemu czy rzeczywiście architekt jest do końca świadomy do jakiego celu będą służyły budynki przez niego projektowane to była 1 z głównych linii obrony dodajmy jednak dodajmy, że 2 architekci zostali uniewinnieni oni zostali jak był nim do tego, że linia obrony zostanie poprowadzona także na podstawie zachowanych planów, ale do planów planów w Auschwitz planów architektonicznych w VAT nie można z nich nie można rzekomo stwierdzić, że rząd, że były tam projektowana od początku komory gazowe, a co więcej, że nie można stwierdzić czy architekcie rzeczywiście wiedzieli co projektowali wy to takie taki wyrok sądu wydał je nam się dziś jest skandaliczny natomiast ten proces zmobilizował się całe pokolenie przypomnijmy, że świadkami w tym procesie wiedeńskim byli np. polscy inżynierowie i architekci m. in . LO Alfred Przybylski 3 czy Ludwik lawin architekci zresztą znani z projektów kuchni warszawskich, którzy byli powołani nie tylko jako byli więźniowie CAL Auschwitz, którzy zostali inną za przymknięcie do pracy w centralnym zarządzie budowlanym SS, czyli to jak brud biura biurze projektowym, które istniało w Auschwitz był odpowiedzialny za te projekty, ale oni byli również, więc z 1 stronie nowy oni byli powołani na świadków jako jako byli więźniowie, ale również jako świadkowie eksperci prawda potwierdzające np. w którym zadawano pytania czy 3 rzeczywiście było także że, że np. emeryt nie wiedział co projektował jak to w ogóle jest jak to w ogóle jest możliwe ten proces, o którym możemy mniej jest może mniej znany niż słynny prawda procesy norymberskie, ale pamiętajmy, że to był, jakby ze względu na tę historię odpowiedzialność architekta jest o tyle ważne, że rzeczywiście tutaj zostawieni zostali postawieni przed sądem nieba architekci pamiętajmy również, że to było, jakby dosyć późne procent 7 drugi rok to jest moment, kiedy właściwie już zeszyt z więzienia Spandau Albert park, który przecież nie został skazany ostatecznie na karę śmierci tylko na 20 lat na 20 lat więzienia wyszedł z więzienia w 1966 roku z 1 strony architekci tak jest w przypadku szperając poniósł jakieś konsekwencje również swoich decyzji oczywiście też politycznych, ale także dno decyzje po prostu uczestniczenia w budowaniu w budowaniu trzeciej rzeszy natomiast on inny jak bym nie był sądzony jak go jako powiedzmy bezpośrednio architekci projektant projektant Auschwitz głodu z buntem bardzo ciekawe historie wiele różnych kontrowersji był do końca twierdził, że nic nie nie słyszał pan do testu rynku nie słyszałem o Holokauście albo dowiedziałem się później często też linia obronna albo wszyscy słyszeli prawda tylko tylko nie ja w przypadku w przypadku 2 tych 2 austriackich architektów jak są dowody jawne na to, że źle, że uczestniczyli w tym w Nawojowej zostali skazani na tanim, ale tak, ale to też w ten proces ma tutaj wiele ciekawych aspektów po pierwsze, tutaj badacze głównie historycy twierdzą, że po pierwsze, on, gdy ten proces w wiedeńskim powiązany jest z tzw. mitem ofiary czyli jakby tego, że Austria ach, właściwie Rachel w pewnym momencie zaczęłyśmy postrzegać jako pierwsza jako ofiara Kohl prawda jako ofiara nazizmu po anschlussie prawda, więc los jak inne czy tego rodzaju procesem miały inny charakter trochę inny inny przebieg jest 1 aspekt takiej powiedziałbym polityczny, który należy rozumieć natomiast drugi aspekt był taki, że jakby dotyczył właśnie bardzo już w konkretnych pytań prawda 3 czy jakby dotyczących in do kwestii projektowych najsmutniejsze najemców niż najbardziej tragiczne było w tym, że więźniowie, którzy byli profesjonalistami w każdym nawet po latach to byli właśnie profesorowie technicznych uniwersytetów, którzy naprawdę wiedzieli wielo projektowaniu i wiedzą jak wyglądają plany architektoniczne co na nich można zobaczyć co z nich wynika, jakie one mają konsekwencje ostatecznie po, jakby w tym procesie ostatecznie, by pod pod uważano ich jakby bardziej skupiono się na nich i 1 na nich jak na świadka Holokaustu ani nie jest i np. na ekspertach, którzy są w stanie podważyć takie tempo architektoniczne zeznania zeznania architektów czekał mnie również zjawiskiem ciekawym tutaj wątkiem tego procesu wileńskiego jest to, że kibice Arki był wychowankiem Bauhausu skończył Bauhaus Dessau w 1931 roku i Air Club co jest jakby w znanym tutaj faktem wśród historyków architektury i natomiast warto podkreślić, że Bauhaus kojarzy nam się z socjalizmu ją samą uczelnią, która została przecież zamknięta przez nazistów w 1933 roku wielu jej absolwentów zostało zmuszonych do emigracji niektórzy zginęli w Auschwitz tak jak oto Berger ale, więc Bauhaus nam się nie kojarzy z tym, że jakby tego otoczenia z tego kręgu z tego sposobu nauczania ktoś może później jak by zostać, żeby przyczynić się do po do powstawania obozu zagłady, więc ten ten etos architektury właśnie na wkładał Kosowskiej no tu też jest jakby pod tą poddawany takiej próbie to znaczy można się zapytać czy w to dotyczy, że nie oceniajmy całość liczy nie oceniajmy nie nie potępiamy np. pewnych zasad modernizmu czy standaryzacji czytelniczy depilacji, ale w obecnym skupmy się na tym, że to są jednostki, które zdecydowały taka nie inaczej prawda w swoim życiu zdecydowały się na kolaborację zresztą ten problem kolaboracji nie dotyczą tylko architektów niemieckich w czasie drugiej wojny światowej, ale właśnie pamiętajmy, że pewne, ale sposoby myślenia o planowaniu projektowaniu jak będą im z rozmijają się gdzieś tutaj zasadami modernizmu w bardzo dziękuję prof. Gabriela Świtek z Instytutu historii sztuki Uniwersytetu Warszawskiego było państwo i moim gościem w najnowszym kwartalniku autoportret m. in. artykuł pani profesor zatytułowany planowanie i ich nie ma informacji Radia TOK FM już za kilka minut o godzinie jedenastej, a po informacjach wracamy do programu osób Zwiń «
Transkrypcja podcastu

PODCASTY AUDYCJI: OFF CZAREK

Więcej podcastów tej audycji

REKLAMA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

REKLAMA

DOSTĘP PREMIUM

TOK FM Premium 40% taniej. Radio TOK FM bez reklam, podcasty z audycji i podcasty tylko dla Subskrybentów.

KUP TERAZ

SERWIS INFORMACYJNY

REKLAMA

Najnowsze Podcasty

Więcej podcastów

REKLAMA
REKLAMA