Inkorporacja, a nie zjednoczenie - o 3 października 1990 roku w Niemczech

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

studio prof. Aleksander Gubrynowicz Instytut studiów politycznych Polskiej Akademii Nauk dobry wieczór panie profesorze w dobrym szefem jury, że państwo będzie mówić o ponownym niemieckim zjednoczeniu, czyli rok osiemdziesiąty dziewiąty dziewięćdziesiąte RFN NRD, ale nie będzie mógł wydać całej historii jak do tego doszło od zburzenia muru berlińskiego, choć oczywiście ta kwestia faktu graficzna też się pojawi, ale skupimy się panie profesorze na tych czynnikach, Rozwiń » które i tych zjawiskach tych procesach, które miały miejsce wcześniej po czterdziestym piątym roku, a które potem rzutowały na proces zjednoczenia 2 państw niemieckich proszą przejmie 1 uwagę, że nie było czegoś takiego jak zjednoczenie jest często bym powiedział powielany była kurtuazja ani korporacja tak w istocie rzeczy to co się zdarzyło w 1990 roku, chociaż bardzo często się mówi nawet w publicystyce niemieckiego Solanin mów prawdę stanąć przy zjednoczeniu NRD, ale mimo to ze zjednoczeniem w sensie prawnym poziom organizacyjny miało niewiele wspólnego po prostu 3 października 1990 roku państwo NRD przestało istnieć i zostało wchłonięte przez Republikę Federalną Niemiec na postawie zresztą specjalnych przepisów konstytucji to jest zresztą Republiki Federalnej Niemiec odnoszących się właśnie do takiej możliwości słynnego art. 232 jedno, dlaczego pada to słowo zjednoczenie no to jest kwestia ile symboliki symboliki tak oczywiście, ale docenienia podmiotowości i NRD jego mieszkańców raczej może ważyć mieszkańców jest niższy niż tego forum liczy, że tworu politycznego, ale rzeczywiście temat, który pani przywołuje jest szalenie ciekawy, więc słucham nawet, więc zaczynamy w roku 1945, kiedy NRD powstaje my nigdy wcześniej istniała jako samodzielny byt, bo jest kawałkiem większego kiedyś państwa dokładnie tak powstaje z woli Stalina tak na dobrą sprawę nie oszukujmy się Amerykanie z alianci zachodni mieli nieco odmienną koncepcję Niemiec tego są na ziemiach niemieckich ma powstać Stalin jednak doszedł do wniosku jest wymaganie światowego komunizmu są takie, że dla jego interesów dla interesów związku Radzieckiego będzie zdecydowanie lepiej aniżeli, jeżeli na ziemiach dzisiaj do późniejszych, które do Niemiec wschodnich jest się czasem nie określały NRD powstanie byt, który będzie po pierwsze w całości zależna związku Radzieckiego i byt, który tak, ale rozprawę będzie Bytom przez bardzo długi czas o dość niejasnym statusie prawnym tak na dobrą sprawę status państwowy będzie do nabywa powoli nawet ONZ tak dobrą sprawę co przyjęto NRD dopiero 70 trzecim roku, więc rzeczywiście było to też proces dość powolny no oraz stopień zależności owego przedziwnego tworu później państwa NRD od związku Radzieckiego był na rzeczywiście nie nie służy słowa totalny, ale bardzo bardzo duży zdecydowanie większe aniżeli np. Rumunii n p . w Rzeczpospolitej polskiej np. innych państ w, które należały do bloku wschodniego czy to było powiązane z tym, że państwo trzeba było stworzyć na nowo trzeba było na nowo wymyślić się jego obywatela to była trochę inna sytuacja, kiedy związek radziecki kontrolowało państwo istniejące wcześniej mający swoją tożsamość historie społeczeństwa, a co innego, kiedy ma się jakiś wycinek rzeczywistości, którą formuje się od samego początku tak formuje się, dlatego że istnieje przekonanie zakorzenione zarówno w Moskwie, jaki wśród komunistów niemieckich już po tym co przyniosły ze sobą 43003 . i lata hitleryzmu miasto przyszłości trzeba definitywnie zerwać definitywnie zerwać będzie można tylko i wyłącznie w ten sposób, jeżeli tego Niemcy się wychował na pryncypialnych marksista, a więc z sądem wziął grzmiała propaganda, którą związek radziecki sprzedawał się na wagę dla tylu tekst konstytucji Enerdze, który też podkreślał, że jest to pierwszy na ziemiach niemieckich państwo robotników chłopów no i generalnie cała machina propagandowa z z komunizmu światowego my tego państwa i to było także cenowo obywatele, a był tak wychowany żon chętniej, a on przyjmował hasła, a i tory komunistyczne niższą my Polacy czy Czesi z nowocześnie może mniej, ale zdecydują Polacy zdecydowali się cieszyć może, bo byli bardziej zbliżenie mentalności pod pewnymi względami do do NRD, ale jeżeli chodzi o Polaków to były całkowite antypody, że pamięta, że w okresie międzywojennym wpływy komunistów w Niemczech były naprawdę bardzo duże 3001 . roku, o czym tu dusz, czyli w tym okresie bezpośrednio poprzedzającym przejęcie władzy przez nazistów KPD liczyła 6 000 000 kapeluszy komunistyczna partia nie jest już 6 000 000 członków nowej mogła przynajmniej w teorii roi sobie, że już wówczas przejmie władzę nad całymi Niemcami to był ten plan plan nie wypalił z różnych powodów nie na ostatnim miejscu trzeba wymienić się sekciarskie dogmatyczne podejście ówczesnego kierownictwa KPD w inny politykę Moskwy, która też nie do końca była tutaj chyba konsekwentna no i presję, bo w coś na pewien talent, którym się okazało Hitler, którego nikt nie zostanie w międzyczasie jak było tak było faktem pozostaje, iż te idee lewicowe były znacznie głębiej zakorzenione na ziemiach niemieckich i powoduje wyjaśnienie dość proste po prostu na ziemiach niemieckich na w tych Niemczech wschodnich było znacznie większy stopień urbanizacji, o co się za tym idzie za tym idzie również było więcej robotników, ale ludzie są robotnicy to rzeczywiście istnieje zdecydowanie lepszy pod debiut dla idei socjalistycznych jest stwierdzony fakt nowym pojeździe pewna prawidłowość ogólna tak dlatego też silna tradycja lewicowa, która była w tym mocniejsza jest ona mocniejsza niż w Polsce ona może być co najwyżej porównywalna z tradycją czeską, bo już nie słowacką mecz to było związane też się z tym, że ci, którzy nie akceptowali, a komunizm to po prostu w początkowych latach funkcjonowania NRD mieli szansę, żeby wyjechać na zachód tak to drogi i to było, że to jest też nawet policealnej do tych ludzi wyjechało na zachód powiem tak był moment, gdzie istniała grupa ludzi, która myślała sobie w ten oto sposób, że trener może nie jest takie złe, a więc może to jest jednak jako szansę na rozwój na bardziej sprawiedliwy ustrój społeczny różne tutaj były motywy natomiast ja się okazało, że nie władzy enerdowskiej przy użyciu metod represyjnych wprowadzają rzeczony komunizm, a więc mnóstwo ludzi zostaje zamknięty do obozu zostaje zamknięty w więzieniu zostaje poddanych represjom, gdzie kolektywizacja, która była na fatalną pomyłką jeśli chodzi o proces społeczny gospodarczy jest wprowadzona na ziemiach niemieckich przy użyciu no właśnie chciałoby się powiedzieć sierpa młota to nie dziwmy się, że bardzo wielu nawet drobnych rolników czy byłych funkcjonariuszy, widząc co się dzieje na ulegały rozczarowaniu i uciekali do Niemiec zachodnich przez zieloną granicę no i dopiero po ja tak naprawdę to i to był olbrzymi problem tego państwa dlatego powstał mur berliński najpierw granica płynna ta na Zachodzie, a później mur berliński, który w zamyśle autorów miał definitywnie przeciąć możliwość niekontrolowanego wyjazdu obywateli NRD do na zachód mówił o nim aż 3 000 000 obywateli tak to efekt otworzą Tesco cyfry, które się na ogół spotyka w opracowaniach podawany no to geograficznie zostali wy drenować ich dokładnie taki rzeczywiście ten drenaż nawet co jest najciekawsze nie ustał w latach późniejszych pamiętajmy, że jest on mieszkańcy NRD faktycznie wykazują niezwykłą wprost inwencja inność, jeżeli chodzi o pomysły na ucieczkę to nie tylko kopanie tuneli prawdach, które noszą różne rankingi luzem ale, toteż połowę próby konstruowania prywatnego balonu, który można przelecieć przez granice to losy braci Betka, którzy po to, żeby wydobyć brata z Berlina wschodniego jeszcze w osiemdziesiątym dziewiątym roku skonstruowali taki można powiedzieć mały samolocik, którym wylądowali na obejście la w Berlinie wschodnim brata zgarnęli odlecieli prawda w tym momencie na obraz mówił, że miał wrażenie, że wylądowali aniołowie prawda rzeczywiście z nieba przylecieli przenieśli go na drugą stronę muru to również próby ucieczki przez UE i to zanim jeszcze mur układ przez Polskę o tym, się mało, mówi że ale jednak jest sobie pomysł, że był ktoś pojechał samochodem na enerdowskich numer do Gdańska potem się za okrętowe one jakiś statek prawda wiozący węgiel boja wiem do Szwecji prawda albo albo do Danii i stamtąd prawda udało się uciec to są wszystko już znane i tych ludzi, którzy zdecydowali się mimo tych drakońskich szykan uciec i uciekli skutecznie się też będzie 35 000 czystym drenażem była też było też związane takie zjawisko, że wyjeżdżali ci, którzy nie akceptowali nowego systemu, którzy wdrażali kości zgoda na niego, a zostawali ci, którzy albo byli obojętni apatyczni bierni albo też godzili się z tym systemem akceptowali go podobał im się nie zgoda nie mówiąc już jest tu jest raczej było to to drugie z tym żyjemy powiedział tak rzec tutaj też trzeba pamiętać, że nocą jest pewna sekwencja czasowa jeszcze w latach sześćdziesiątych Republika Federalna Niemiec nie ma aż takiej siły przyciągania to Niemcy są pamiętajmy jednak zburzona po to, żeby RFN znowu od odzyskał blask starych nie musi tych 30 lat 10 lat muszą nadążyć raz na wagarach z 8 za 2 SA z internetu naraz od lat siedemdziesiątych rzeczywiście widać wyraźnie, że NRD przegrywa na całej konkurencji ze swoim zachodnim sąsiadem Niemcy wschodnie o tym, wiedzą, a skąd wiedzą z telewizji wierzą, bo telewizja się nastawi odpowiednio to można spokojnie oglądać programy, które emituje republik telewizję RFN Polska na ich, widząc to co pokazują w tych programach nawet funkcjonariusze partii zaczynają marzyć żona cholera jasna do Siemensa oni nas dializy Anny Radwan dokładnie prawda na Kajki na kartki jeszcze do tego trzeba pamiętać, że to nawet jeśli chodzi o spotkanie, zwłaszcza od istnienia NRD no to się już czekało w kolejkach na duże do wszystkiego Swan czarny rynek też się pojawił, a więc pewne problemy, które starsze pokolenie zgłasza pamięta z PRL jako ochrony i mogliśmy sobie synonim po co to jest per ty z kolei Kate jak na to może w NRD aż tak źle nie było jednak było kolejki był czarny rynek był niedobór towarów wysokiej jakości był, a więc generalnie w MUKS ci obywatele tego tego państwa syn wschodnia niemieckiego i naprawdę poważne powody do niezadowolenia i pytała panie profesorze termy masowe wyjazdy bądź wycieczki w zależności od okresu im możliwości inne przedostanie się na zachód to by tu też chciałabym, by im swe w takim kontekście, by zapytać czy to w jaki sposób uniemożliwiło zbudowanie silnej opozycji w ramach NRD co potem miało oczywiście znaczenie po roku dziewięćdziesiątym, kiedy okazywało się, że nie ma z kim rozmawiać strona RFN nów ska nie miała z kim rozmawiać, bo ta opozycja była micra oczywiście, że tak mało tego opozycja nigdy tak na dobrą sprawę nie była w stanie przemówić 1 głosem, jeżeli chodzi o prawo obywateli do wyjazdu tutaj już w latach osiemdziesiątych widać było, że istnieje wyraźny rozdźwięk pomiędzy działaniami opozycji Demokratycznej, która roi jest to, że uratuje socjalizm, że będzie to jednak, że to państwo NRD jednak miały jakiś sens i ma, że może będzie to poprawioną wersję refrenu jakiś element nie wiemy ekologii zło lewicowości prawdy chrześcijańskiej już większego pojęcia zlecenia na uwagi na prawej wolności Obywatelskiej, ale to miało być ich mentalności mentalności tych opozycjonistów dalej odrębne państwo w i wraz z NATO się nakłada ogólne przekonanie Niemców, że ktoś się wraz z działania opozycji nie angażują, że ten program jest do bani, bo ten program podtrzymuje coś, czego się utrzymać nie daje tak naprawdę chcieć czegoś, czego oni nie są tak dramatyczny rozdźwięk między odbierania zima i Mass el tą grupą nie oszukujmy się głównie inteligencji prawda trochę z Berlina trochę Saksonii prawda, którzy marzą o czymś innym aniżeli Republika Federalna Niemiec nasi ludzie mówią nie my chcemy mieć konkret, a ten konkret jest nam w stanie zapewnić nie opozycja, która wzywa do dalszej do dalszych lat wyrzeczeń prawdo do dalszych lat zaciskania pasa budowy czegoś co ma nastąpić jest niczym się odległy w czasie i niepewnym niby, a oczekiwaniami właśnie takiej pani mówi mas, które mówią my chcemy natychmiast mieć poziom życia taki jak w republikach, jaki jest w Republice Federalnej Niemiec, kiedy czytasz takie wspomnienia są tego wzrostu ma się wrażenie, że aż ten pęd ma steki wręcz histeryczny do tego, że ten jak najszybciej do do refrenu był związany z tym, że może ludzie myśleli, że po prostu okienko się takie otworzył na chwilę nie wiadomo co będzie jutro pojutrze o pojutrze, więc jeżeli tylko można no to by biegniemy do tego naszego bogatszego sąsiada może to na chwilę można powiedzieć, że rzeczywiście jest coś na rzeczy w tym co pani mówi mając na uwadze że, choć często, zwłaszcza opozycji to jest opozycja, która się z, która już inną buduje swoją pozycję na hasłach pokojowych prawda, więc jednak do straży może to trzecia wojna jednak się pojawić się Niemczech wschodnich to nie zda się w pojeździe był obecny jeszcze bym powiedział w latach osiemdziesiątych na pewno natomiast wydaje mi się, że to jest nawet nie tylko nie tyle okienko to jest kwestia taka, że te masy tak na dobrą sprawę są zainteresowane tylko 1, żeby tam się przedostać się one nawet nie mają ochoty i to jest ciekawa rzecz podejmować działania już się znajdą w refrenie na rzecz swoich współobywateli ich, którzy pozostali w NRD oczywiście dbano o latach wcześniejszych słusznie est o roku 9 widziano go tylko nakreślili żonaci, kiedy ktoś uciekł z NRD nie nastawiał się w RFN boską rzeczywiście zapominała NRD zapomina o Energę będą oczywiście, że są wyjątki typu nie wiem w Roland Jan prawda taki działacz z opozycji prawda, który przedostał się z Narodowego do refrenu i tam oczywiście organizował pomoc dla propozycja, zdobywając to znaczy rozumiem, że mój pan, że nie było czegoś takiego jak rząd na Ochojec dialektyki kręgi intelektualne, które na emigracji cały czas działają na rzecz 3 opozycji, która jest NRD 2 mgnienia właśnie tego wszystkiego nie my tu rzeczywiście, gdy przychodzi ten rok dziewięćdziesiąty no to można powiedzieć, że jest intelektualna pustka o tym, którą może wypełnić tylko włącznie co mit najcenniejsze okazuje na tyle mocny że, choć się jasnych do rozprawy temu przyłączeniu NRD, które później będzie się określało zjednoczeniem Niemiec przeciwnie są na 2 panie są zaryzykuję tezę wszyscy poza ewentualnie Helmutem kolegę, który też musiał dojrzewać do tej decyzji o 30 przeciwnie zjednoczeniu Niemiec są zarówno Margaret Thatcher w Polsce boimy się co będzie granicą zachodnią no Sowieci ze swej strony mówią pas żywiołu wizję, ale też na początku jest to odpowiedź nie jest jeszcze ostatni premier NRD tego nowy poziom komunii to uczynić ostatni komunista myślę sobie premier NRD Modro jest inaczej ustawiony przez Moskwę, żeby się upierać, że jednak, żeby podtrzymać istnienie jest cenny w owym od kilkudziesięciu lekcji dominujący w Europie strach przed silnymi Zjednoczonymi Niemcami tak to jaki on się, by ITS i mimo tego strachu nikt nie ma żadnej konkretnej propozycji co w co panowie proponujecie w tym obniżenie zjednoczenie na torach był generalnie ludzie zagłosowali nogami generalnie rzecz biorąc zrobili swoje atuty nie można było powiedzieć, że nie zjednoczenia Niemiec z drzew żal, że Niemcy mają pozostać w tym dotychczasowym kształcie rozbity na 2 państwa, ponieważ jest ciekawa sytuacja oznacza, żeby społeczeństwo zwykle jest także politycy powinni być o krok przed społeczeństwem wzrosły z Naval widać MO RO k przy NATO, by jurorką była sexy gole poza społeczeństwem niemieckim nawet on ja bym powiedział, jeżeli się nawet połowa syna propozycje dyplomacji radzieckiej dopiero wtedy się widzi, jaki to jest jakaś to jest opóźnienia w tym momencie nasze propozycje, które przychodzą z Moskwy w dziewięćdziesiątym roku one są tak mniej więcej trzy-cztery miesiące do tyłu w grę, tym bardziej że sytuacja wówczas niezwykle dynamiczna z własnością związku Radzieckim historia dzieje się z piątku na sobotę i soboty niedziele Rzym tak źle, bo jeszcze przez chwilę, zanim my już całkiem zakotwiczył się panie profesorze w tych latach osiemdziesiątych niezwykle interesujących go poprzedzających moment zjednoczenia czy inkorporacji wracając do tego co mówił na początku to kwestia też rzutująca potem ma na sytuacje NRD już w ramach Zjednoczonych Niemiec, czyli AAA masowe przenosiny firm do RFN, które uciekają po prostu po powstaniu NRD tak i co więcej rzeczywiście tutaj można powiedzieć tak wyjeżdża inteligencja techniczna wyjeżdża ziemiaństwo wyjeżdża z, a jeżeli ktoś był oficerem to też raczej będzie się wynosił tam, chociaż akurat w tym potem z tym ostatnim względem to pewne pewne pewne możliwości zatrudniania się w aparacie administracyjnym w korpusie Oficerskim utworzonej narodowej armii ludowej może i były, ale faktem pozostaje, że rzeczywiście te firmy, które działały, zwłaszcza w takich bogatszym tuż przed wojną Barbarze bogatsze landy typu Saksonia Turyngia na to wszystko w tym momencie ląduje w Republice Federalnej Niemiec, a rzeczywiście tutaj jest jedno SA podnieść mianowicie, o ile w Polsce można sobie w PRL można sobie wyobrazić kogoś, kto prowadzi prywatną działalność gospodarczą, a więc chałtury, że maleje jest tzw. chałupnictwo jak to się nie odgrywa czas, że prywaciarze tak, by to wszystko już dziś hoduje tak to nawet nie powiem jeszcze póki Olbrycht był przy władzy Monar w NRD było możliwe natomiast po przejęciu władzy przez Honeckera ta prywatna inicjatywa została rzeczywiście wytępione do nogi w 702 roku mamy ostatnio ataków, ale nacje trudno powiedzieć nawet nacjonalizacji gość ludzie zostają pozbawieni z dnia na dzień pra w do swoich firm bez żadnego odszkodowania i zimą można powiedzieć, że pod tym względem faktycznie sytuacja wygląda w NRD zupełnie inaczej aniżeli w Polsce, gdzie przynajmniej od lat osiemdziesiątych widać wyraźnie, że coraz więcej PKB jest wytwarzane właśnie przez prywatną inicjatywę to prywatna inicjatywa z sosami szara strefa to jest czasami coś legalnego, ale cóż nie jest żadną tajemnicą, że na herbatę doświadczenia w roku 90 mi kolejnych zaprocentował zaprezentowały, a nawet rolnik służbowo po nazwiskach, lecz jak wiadomo Jan Kulczyk, zanim został miliarderem prawda tu już na starcie był milionerem, dlaczego dlatego, że jego ojciec działają w zasadzie legalnie prawda rozkręcił biznes, który już pozwolił staremu Kulczykowi świętej pamięci zarobić pierwszy 1 000 000 USD, a więc to było możliwe zrobić w PRL -u nie znam takiego przypadku jeśli, choć Niemcy wschodnie czy to poważna bariera dla odbudowę landów wschodnich po pierwsze, brak tych firm, które uciekły, a 2 brak doświadczenia jak doświadczeni rzeczywiście znacznie zwiększy stopień niżej jest komunizm wania społeczeństwa pamiętajmy, że taka wyuczona bezradność, że tak poważnie tak, że ten zakład pracy, którym pani pracowała jako obywatelka NRD to jest matka ją, iż jest w tym momencie coś co organizuje pani życie od postaw to nie tylko kwestia płacy to również przedszkole dla dziecka to również wyraża zatem nic się w czasy i tak Głowiak z domu i zawiasów chce Piła tylko w momencie, kiedy ktoś jest zobligowana tak i tutaj ten mało tego to również oczywiście dotowaniem bardzo wielu młynarzy można powiedzieć dotowanie produkcji pomp tych artykułów pierwszej potrzeby mało, kto wie, że np. produkcja chleba w NRD była gotowana posłano po to, żeby ceny chleba były na niskie na zupełnie tak groszowe poziomie tak jak samo mleko tak samo inne artykuły pierwszej potrzeby Nova nie dziwmy się, że w ten sposób rzeczywiście można było kupić na cały na kilkanaście lat spokój społeczny przynajmniej 4 w jesteśmy w latach osiemdziesiątych LM kierownictwo NRD i toteż pewnie miało bardzo duże znaczenie dla tego co działo się po roku dziewięćdziesiątym w ogóle nie są nie zauważa, że świat się zmienia, że kraje podejmują kraje socjalistyczne podejmują jakieś pierwsze próby najpierw nieudane potem coraz bardziej zaawansowane reformowania tego co jest w NRD nie ma żadnych reform jest to bardzo negatywny stosunek do reform, które zachodzą właścicieli między nimi do reform, które zachodzą w Polsce w Polsce w związku Radzieckim prawda jest taka, że oni oczywiście, że zauważają, że świat się zmienia tylko, że oni nie chcą przyjąć tego do wiadomości, dlatego że zdają sobie doskonale sprawę, że te reformy są dla nich groźnej łysienie Melo rzeczywiście faktem jest, że rozpoczęta pierestrojka w związku Radzieckim dla NRD posiada skutki no po prostu fatalne, dlaczego dlatego, że w istocie rzeczy Gorbaczow niema zamiaru podtrzymywania w sposób sztuczny to były dalszej egzystencji tego tego państwa i takie pewne nie będzie już więcej utrzymywał państwa, a co najważniejsze nie będzie już otrzymywał państewka za ten pierwszy kryzys w stosunkach gospodarczych związku Radzieckiego NRD to tak naprawdę są początek lat osiemdziesiątych, czyli nawet jeszcze przed przyjściem Gorbaczowa do władzy, kiedy nagle z dnia na dzień związek radziecki przestaje sprzedawać po cenach ligowych ropy i to cena ropy dla, która jest skierowana do NRD, gdzie drastycznie do góry NRD są w szoku po prostu jak to w ogóle bratnia, która jest socjalistyczny, któremu oni byli wierni prawda może zrobić tego typu niespodzianki na stanowisko w NRD w związku Radzieckiego pozostaje nieugięte i chociaż NRD próbuje znaleźć się w nowej sytuacji to też związek radziecki nie bardzo ułatwia to znalezienie się w nowej sytuacji, bo co to jest znalezienie się w nowej sytuacji Otóż to jest konieczność zdobycia pieniędzy, kto może dać pieniądze no Republika Federalna Niemiec, ale to też w Moskwie się nie bardzo podobała było, jeżeli narodowcy zaczynają brać pieniądze swoich sąsiadów z Zachodu to wiadomo, że wpływy w Erewanie w późniejszym terminie ono jednak mogą wzrosnąć, a tego oczywiście Moskwa przyjeżdża do wiadomości nie chcę stąd tak też sytuacja tych towarzystw enerdowskich jest o tyle trudna, że związek radziecki z 1 strony przestaje pomagać z drugiej strony nie chcę, żeby pomagali nie chce, żeby pomagali inni taki to powód powoduje, że rzeczywiście całej puli biuro z wielkiej socjalistycznej partii jedności jest drewno przeżywa ogromne frustracje postawą związku Radzieckiego na, bo z 1 strony niby są to bracia niby to, że jesteśmy właściwie państwem, które istnieje z ich inicjatywy no a teraz się na ich garnuszku na ich garnuszku można tu się okazuje, że w no właśnie tylna i rozpoczyna się proces odwrotny niż reformy i nie łagodzenie brutalności tego systemu tylko polityka dokręcania śruby i ja myślę, że ona była też uwarunkowana paroma innymi czynnikami dla polityka dokręcanie śruby wynikała po części ze słabości opozycji właśnie po części z czynnika demograficznego i konieczności zablokowania wyjazdów niekontrolowanych do na zachód, a po części również z dogmatycznego marksizmu, bo tutaj rzeczy jak historyk nie ma cienia wątpliwości lub ktoś tak jak Honecker chyba do końca istnienia NRD w komunizm Wielkanoc już, że tak czy później i to jest bardzo duża różnica, jeżeli chodzi np. przeciętną średnią wiary w komunizm po polskich towarzyszy no ja nie mam cienia wątpliwości, że był on, żeby ocenić, że byli bardziej cyniczni była w żadnym cynizmie nie ma mowy rzeczywiście jest szczera wiara ludzi, którzy w przytłaczającej mierze wychowali się przed wojną przeżyli okres drugiej wojny światowej i do końca wierzą w powtarzane przez siebie slogany słuszną wiarę czasem czyni cuda, ale politycy nie zdarza się nieczęsto ja dorzucę, że analitycy zachodnioeuropejscy jeszcze na początku 81009. roku nie zakładali, że związek radziecki upadnie to jest kolejny temat tak naprawdę na wydarzenia na cenne to nieoczekiwana eksplozja prawda Niemiec z wschodnio niemieckiej ulicy nie był przygotowany nikt ani Erich Honecker ani Gorbaczow ani Warszawa ani nawet bon bon raczej był przez całe lata osiemdziesiąte miał taką politykę no może niekoniecznie w leasing konfrontacyjny jest sobie nie wiem to aż tak zła spolegliwy jak to miały rządy Socjaldemokratyczna, ale z drugiej strony, gdyby się zastanowić na czym polegała różnica pomiędzy polityką nie wiem Helmuta Schmidta i Helmuta Kohla owo powiedziałbym, że była to polityka raczej rozkładu akcentów, bo to nie jest także Kol miał ochoty prowadzić jakąś politykę zmierzającą do likwidacji NRD ani nie miał takiej możliwości ani zamiaru nie miała z 81007 . roku jak wiadomo odbyła się jedyna w historii w 2 państw UE oficjalna wizyta Państwowa NRD prawdę o Sybirze w kolejkę przyjechał do Bonn był podejmowany ze wszystkimi honorami jako jako szef niezależnego państwa ono tam oczywiście jako coś powiedział dla zasady dla utrzymania fasony uspokojenia własnego prawicowego elektoratu żona kiedyś być może jakiś tam zjednoczenie będzie nadal jest odpowiedzialny za Józefa NRD szefa enerdowskich była też jednoznacznej na tym się zamknęło, ale ten chłodny stosunek RFN już w latach osiemdziesiątych do zjednoczenia z czego wynika z tego, że oni wierzyli w możliwość takiego zjednoczenia uznawali, że komunizm tak jak Lenin jest i będzie wiecznie żywe ryby czy też czegoś innego spełni to wynikałoby oba państwa w siedemdziesiątym drugim roku się uznał za odrębne podmioty i właściwie w PKB polityka nie wchodzenie sobie w paradę to była chcący część większego problemu mianowicie tego co się nazywało tzw. ostry polityk, a zatem przekonania, które narastały od lat 60 z w ogóle polityka niemiecka musi się otworzyć na wschód, ale to otwarcie na wschód może nastąpić tylko i wyłącznie w takich granicach, jakie podyktuje Moskwa niewątpliwie tutaj pionierem tej polityki był w willi Brand jego ataki na 1 z głównych rozgrywających SPD ego bar, ale mówiąc szczerze, gdy w osiemdziesiątym trzecim roku Kol przejął władzę to właściwie nie miał lepszego pomysłu co z czym co z tym Wschodem w tym momencie zrobić ci lepiej czy gorzej utrzymało dotychczasowy kurs to wynikało zatem nie tylko pieszych geopolityki, ale także i narastającego przekonania po sześćdziesiątym ósmy roku, że jednak Niemcy są winni proszę pamiętać, że w latach osiemdziesiątych wpływy intelektualistów lewicowych są bardzo dużej w momencie, gdy kwestia z Yale przyłączenia NRD do RFN staje na porządku dziennym to istnieje bardzo mocny sprzeci w w gronie autorytetów moralnych Republiki no by przypomnieć Güntera Grassa znanego pisarza, który mówił krótko, kto chce zjednoczenia Niemiec to musi to niema prawa w ogóle o tym, by być mowy, ponieważ pamiętajmy, że to byśmy nie godzą my odpowiadamy za Auschwitz, a skoro my odpowiadamy za Auschwitz obowiązkiem naszym jest przyjazd do wiadomości, że podział nie jest na 2 państwa jest kwestią trwałą i tutaj o żadnej zmianie być po prostu nie może z powodu szczególnej odpowiedzialności za wybuch drugiej wojny światowej, która stworzy spoczywa na Niemcach nawet nie dajemy nie na Niemcach jako państwie, ale wręcz nawet regres takich jak rozumiem ten tekst mówił raczej o to chodzi o ludzi myśmy z tym wszystkim, bo rzeczywiście tak, a sami cała reszta obywateli RFN wydawała się z tym być po prostu pogodzona prawda no to jest jakaś żelazna anegdota jak to we śnie narodowiec, który wydostał się na wolność krzyczy jesteśmy 1 narodem prawdę w Janowie odpowiada wie, a ruch Widzew Łódź Lech to w ogóle jest niesamowite, że do 9 listopada nikt nie podnosił kwestii zjednoczenia Niemiec, a potem do historii tak niesamowicie przyspieszyła i 28 listopada, czyli 21 dni później 3 tygodnie później Kol ogłosił w Bundestagu ceny 10 punktowy program przezwyciężenia podziału Niemiec i Europy w innej się niesamowita dynamika jak pamiętamy oczywiście, ponieważ mieliśmy nie rozmawiać już o szczegółach to możesz ten trend na swoje sprawy już pominęły są ogólnie znane tak oczywiście Kol zrozumiał jako pierwszy rzeczywiście dynamika wydarzeń jest już na tyle duża, a z drugiej strony nie bardzo wiadomo z kim w ogóle rozmawiać w NRD o podtrzymaniu tego państwa, ponieważ tłumy będąc na granicy nie można powiedzieć nie wiem histerii jakiś taki ekstazy nie poddają się kontroli ani partii ani opozycja ani właściwie nikogo jedyne co okrzyki, że my chcemy do prezydenta folk prawdy jesteśmy 1 narodem to one już zaczynają być w listopadzie 81009. roku coraz lepiej słyszalny po raz pierwszy jak to badali badaczy ostatnio wyszło, że taka demonstracja w Pławnie się odbyła w październiku 1980 dziewiątego roku, gdzie rzeczywiście po raz pierwszy tłum zaczął skandować wiązy dań folk prawdę i domagać się nie reformy NRD tylko czegoś więcej, więc no przynajmniej może jeszcze nie zjednoczenia, ale w każdym razie idea pojawiła się w powietrzu jest tego wszystkiego choćby śladu pragmatyczne wnioski jak i tam jak w Warszawie wrócił do Berlina i ogon dobowych w przez Berlin, chociaż pan pani rację rzeczywiście możemy, żeby nie ubiegł go Brand i 2 zlote efekt taki jak najbardziej trzeba pamiętać, że to już raz ofiary liczyć swoje ręce i nie dopuścić do tego, żeby konkurencja Socjaldemokratyczna ów zbił na tym kapitał polityczny w Elblągu to też dane, które ukazują jak rosła akceptacja dla połączenia inkorporacji czy zjednoczenia są niesamowite, bo w listopadzie 81010 . roku za połączeniem obawy opowiadało się zaledwie 27 proc obywateli 3 miesiące później już 75 % Skaryszew, ponieważ okazało się, że żadnego innego programu naprawy państwa wschodniej niemieckiego nie ma nikt też było istotne panie profesorze od razu wtrąca, że właściwie TTIP listopad 81009 . roku, gdy strona ma takie wrażenie czytając o tym, że NRD, jakby nagle okazało się faktem Morgan nagle zniknęło aż do struktury państwa okazał się nieistniejący nie funkcjonująca rzek, bo wszystko się rozpadło profilowanie to co jest prawidłowo czuł się tak oczywiście przecież cała kariera tych tak lokalnych okrągłych stołów, które próbują substytut chować się rozpadnie zupełną administracji, który już niema na aktywne dobrą sprawę, że instytucje nie działają jabłoni kanały wideo tak mało tego nowe przepisy ruchu drogowego zaczynają szwankować do tego stopnia, że jest, że w dziewięćdziesiątym roku niektórzy z dowódców radzieckich sugerują w Moskwie, że może rzeczywiście przynajmniej na chwilę wprowadzi stan wyjątkowy, ponieważ nie bardzo wiadomo czy jak będzie się jechało prawym pasem to po drodze to cud czy ktoś przypadkiem nie wpadnie na pomysł, żeby zaryzykować zderzenie czołowe w tym momencie te czysto talony chaos to są żołnierze, którzy zostawiają karabiny i inne odmawiają wykonywania jakichkolwiek poleceń Falls polisa również znika nie to jest po prostu państwo, które znajduje się w totalnym chaosie ten rząd motorowa później ich cel, któremu próbuje sekundować centralny okrągły stół no to jest grupa ludzi, która coraz bardziej posiada władzy iluzoryczna prawdę realnej władzy nad tym co się dzieje na terytorium państwa NRD w pod koniec lutego początku marca to już na pewno nie ma nosa skoro nie ma państwa, a jest kawałek terytoriów, którego to mieszkańcy chcą do RFN to chyba nie ma innego wyjścia Nor wysokiego zaczęliśmy tu nie było po prostu lepszego w tej sytuacji tej sytuacji tej erupcji powiedział społecznej z innego programu po prostu nie było marzec roku dziewięćdziesiątego wybory są już dla Niemiec test ten moment, kiedy dostał wszystko przeplatane z tak Janek uważam to od tego momentu nie ma racji nie ma odwrotu pamiętajmy, że Ania Kruk Deutschland wyżej wygrywa niespodziewanie sondaże z lutego marca wskazywały, że raczej wygra opcja Socjaldemokratyczna socjaldemokraci i na tym etapie może już nie byli z przeciwnikami zjednoczenia Niemiec, chociaż postawa Oscara na funty na wyraźnie odbiegała od tego co tutaj mówią, więc skala funtem bardzo długo i był przeciwny jakiemukolwiek zjednoczeniu Niemiec uważa, że to będzie katastrofa i dla RFN ani dla dla NRD, a mimo to, mimo że sondaże wskazywały na wygraną partii lewicowej partii lewicy wygrała prawica, dlaczego dlatego, że Kol miał jako jedyny program działania natychmiast i tym programem przemówił do Toma stop były to jego nowe słynne błędy, ale trzeba w tym prowadzonych, która kraj mlekiem miodem płynącym, który miał się, za który miałby powstać po przyłączeniu NRD RFN no i co jesteśmy 27 lat po i są nosiły stosu mamy to znaczy mamy sytuację taką, że naród, że rzeczywiście, mimo że w coraz w 100 stopień życia przy czym warunki życia były przez lata całe zdecydowanie wyższe aniżeli w Polsce tym razem Polska powoli zaczyna gonić NRD, a na pewno widać, że NRD pozostało obszarem słabszym ekonomicznie, a zatem zdecydowanie mniejszy udział ma w wytwarzaniu PKB Zjednoczonych Niemiec dalej zdecydowana większość firm działa na obszarze Niemiec zachodnich wiadomo również, że NRD to obszary no i potężnych problemów demograficznych ponieważ, gdy tylko padła granica z Niemcami zachodnimi kolarz 1 000 000 młodych ludzi relatywnie nieźle wykształconych no zdecydowały się z tego obszaru wyjechać, jeżeli dzisiaj policzyć ile jest ile mieszkańców ulicy były obszar NRD no to śmiem twierdzić, że jest to co najmniej 3 000 000 mniej aniżeli w momencie upadku muru berlińskiego, więc to jest też olbrzymi problem, przed którym NRD musi stanąć na lodówkę, przy którym władze tych landów wschodnich już dzisiaj na musiano muszą sobie jakoś poradzić no na pewno tutaj mamy z żoną błąd, który jest zapisywany we wszystkich podręcznikach wielbłąd, który polegał na tym, że zrównano kurs wymiany marki wschodniej do marki zachodniej 11 to z kolei po spowodowało, że produkcja czegokolwiek w NRD oxy ukazała się straszliwie droga, ponieważ ta straszliwie droga produkcja powodowała zniechęcenie inwestorów zachodnich do inwestowania w NRD na to też bywało, że zawiera bezrobocie się pojawiło w nigdy nie udało się w NRD również z stworzyć takiego klimatu dla działania partii politycznych związków zawodowych organizacji sektora pozarządowego jak w Republice Federalnej, owszem nie powiem partie polityczne są, ale są mi związki zawodowe też są co jeszcze na West Endzie osy działają tak są parafie luterańskie są tylko pamiętajmy, że jest to zdecydowanie mniejsza liczba osób zaangażowanych w działania i tak kanonu powiedział aktywność Obywatelska oddolna to jest jednak w dalszym ciągu na obszarze NRD większym problemem aniżeli to ma miejsce w Republice Federalnej, nawet jeżeli będziemy pamiętać, że liczba skłonność do angażowania się w jakikolwiek stowarzyszenia ruchy korporacji czy partie polityczne na młodszym pokoleniu w ogóle w Niemczech zaczyna spadać mimo to widać wyraźnie RFN jest ciut wyraźnie lepiej aniżeli aniżeli w obszarze niemieckiej Republiki byłej niemieckiej Republiki Demokratycznej, a ten podział, który siedzi w głowach mieszkańców Wschodu Zachodu jak powiedział tak on rzeczywiście był bardzo mocno odczuwalny w latach dziewięćdziesiątych i coś jest na coś z tego zostało osobiście nie mam cienia wątpliwości, że jeżeli zastanawiamy się, dlaczego Pegida czy AfD Alternative für Deutschland może zanotować mogła, bo teraz też jej sondaży już zaczynają powoli spadać lądować tak wielki sukces w ciągu ostatnich jest sobie nawet w latach 2015 proc na sobie jesteście w takiej wpływu 2016 też Eurolot to jest złodziejstwo morda ja nie mogę to mnie nikt nie przekona, że jest inaczej, ale zjawisko NRD w jakim znaczeniu destrukcyjnego wpływu komunizmu na 1 z nich na pewno plus jest, że inni jednak podtrzymywany przez Honeckera pewnego szowinizmu, którego tak na dobrą sprawę narody nigdy nie rozbił się, że pamięta, że jak się uczyło ludzi historii w NRD w szkołach enerdowskich, której się uczyło bardzo pobieżnie o zagładzie właściwie się nie mówiło nic, a pod koniec lat osiemdziesiątych na coś grupy skinheadów działały w bez mała otwarcie pamiętajmy, że np. napady na domy dla azylantów w Solingen prawda na początku lat dziewięćdziesiątych, gdzie przecież podpalono dom, w którym zginęło już nie pamiętam czy kilka czy kilkanaście osób na to jest wypadek, który się złego zdarzy nie w landach zachodnich tylko właśnie w landach wschodnich zaskoczył ten potencjał buntu i czy nie zgodę na rzeczywistość która, których robot znajdował ujście w postawach ksenofobicznych niechęci do do obcych do przybyszów jakiś resentymenty również antypolskich to było coś co im było dość mocno odczuwalne w niemieckiej Republice Demokratycznej po raz kolejny dał o sobie znać się w 2015 roku, a takie zjawiska nostalgia na pewno nie jest ono odczuwalne z pośród osób starszych, którym za 1989 roku załamał się świat to jest to jest jasne oczy wśród tych wszystkich, którzy mieli pracy i nie mają pracy rzeczywiście ostatnio Legia jest czymś się zakorzenionym w dna, dlaczego nowo póki istniała NRD ja byłem kimś czasem byłem dyrektorem przedsiębiorstwa czasem byłem prostym robotnikiem, ale teraz mają warunki bytowe były zagwarantowane przez państwowe jest ich tu jest nawet jedno rzeczy to jest raz, żeby zagwarantowane albo tutaj dochodzimy do jeszcze 1 ze SL o bardzo często ci ludzie, którzy mieli do 50 lat oni dostawali możliwość przejścia na emeryturę tylko problem polega na czym na tym, że jeżeli ma pani 50 × przychodzi pani na emeryturę i ta emerytura jest niska bo jaka może być równa się ono jest umorzenie oczywiście znowu dla Polaka to jest emerytura brutto, którą patrzy prawda z wyboru słonymi oczami prawda mówi Orany Jateż jestem i 4 ,51000 emerytury no dobrze tylko, że mówimy o realiach niemieckich, a to są zupełnie inne to, jeżeli weźmiemy pod uwagę, że ten emeryt widzi, że pięćdziesięcioletni, że jego kolega z Republiki Federalnej Niemiec robi zawrotną karierę rozbija się pod znakiem dziewczyny, zanim gonią prawda, bo w tym momencie, a jaki, jaki wspaniały gość, a on jest tylko i wyłącznie emerytem to w tym momencie tego dżentelmena trafia szlag i mówi kurczę blade, ale mi się chyba coś w życiu nie udało i nie chodzi o to, że on nie ma zapewnionego minimum socjalnego odeszła z domu telewizor ma w domu internet tylko, że aspiracje są duże aspiracje są w tym momencie tak itu itu się sprawa tak naprawdę jestem z tym z tą ostali ją rozbiła prawda póki istniała NRD to rzeczywiście wszystko było zapewnione ma pani rację po, ale póki było NRD ja miałem swoje własne miejsce w społeczeństwie mi się wydaje, że tu postawiły problem z z tym co się określało mianem zostali przyłączenie narodowe do Republiki Federalnej Niemiec to owszem, nawet nie powiem może czasami nawet wyższe warunki życia aniżeli gwarantowała NRD, ale poczucie, że jest w tym nowym wspaniałym społeczeństwie niczym od zjednoczenia Włoch minęło ponad 150 latach te różnice między północą, a południem cały czas są dostrzegalne, ale tutaj mamy raptem 27 lat to postury, by nie można przezwyciężyć pewnych kwestii historycznych pomny doświadczeń bardzo różnych proszę zwrócić uwagę, że czujesz misjonarze mianowicie to spory problem taki, że w Niemczech w ogóle kwestia co to są Niemcy to jest problem w gigantyczne, dlatego że przez lata całe Niemcy nie były żadnym Zjednoczonym państwem to dopiero w dziewiętnastym wieku Prusy pod wodzą kanclerza Bismarcka przyłożyć jak się tu mówił o żelaznej pięści prawda zjednoczyły kraj, ale nie oszukujmy się w Niemczech zachodnich również różnice pomiędzy południem na północ co prawda, więc Bawaria dajmy NATO, które jest na ziemi Story kiedyś była katolicka północą przy PL czytaj Hamburg rodacy Szlezwik-Holsztyn są naprawdę bardzo dużej to z zarówno jeśli chodzi o dialekt to akcent wydawanej w ramach oferty z drewna kraj albo Ukraina kolejna co więcej ta kraina miała przecież już teraz firmy były takie prądy w wypowiedziach, które opowiadały w latach sześćdziesiątych prądy polityczne Wałerij, że to powinien być po prostu niezależny kraj normalnie tak jak ma pani Austrię Szwajcarię warowny znałem, dlaczego nie Bawaria nosi się tym prawdy nie były na tyle mocne, żeby zrealizować ten program, ale takie pomysły były, jeżeli teraz pyta pani NRD no tutaj rzeczywiście jest trochę także do NRD pozostawiło pewne ślady w ludziach, niemniej jednak coraz częściej też socjologowie i obserwatorzy Niemiec wskazują na jeszcze inny ciekawy trend mianowicie z uwagi na to, że sytuacja w gospodarce zaczyna się kruszyć zmieniać okazuje się, że bardziej ta granica wschód zachód, jakby zaczęła się przemieniać w kierunku osi północ-południe, a zatem okazuje się, że jednak już tak są oni są takie miasta, które mogą, by mogły, by aspirować do założenia, że metropolia już takich jest rzeczywiście nie jest zachodni mogły się zainteresować czy nie znaleźć pracy takim takimi miastami jest oczywiście Drezno Lipsk z drugiej zaś strony jest na północy Niemiec są całe obszary ochronne, które może przed zjednoczeniem przed euro 90 rokiem uchodziły za bogaty Dolna Saksonia części Nadrenii Westfalii prawda nie ma, ale po zmianach po po zamykaniu kopalń dajmy na to on to są obszary, w których nie wcale już tak dobrze nie żyją upatrywałbym, jeżeli jakiś czas na przezwyciężenie tego co do czego tego podziału nie właśnie w tym to znaczy, że od czasu robi swoje pewne okoliczności gospodarczo-społeczne, które były, który istniał w dziewięćdziesiątym roku one również przez PiS ulegają ewolucji przerwy zmieniają się na skoro tak rośnie kolejne pokolenie, które już nie pamięta ani towarzysza Honeckera jest lada moment nie będzie wiedzieć, kto to call, który odbędzie się już raczej jest tylko i wyłącznie emerytem i od czasu do czasu pokazuje się w telewizji prawda czy czyjego pokazują, że mając na uwadze jego stan zdrowia, a skoro tak to w tym momencie też wydaje się, że nie te różnice będą będą będą mniejsze dodam jeszcze, że nawet dziś, jeżeli się patrzy na różnice płac one dalej się utrzymują dalej jednak się troszeczkę mniej zarabia na Wschodzie aniżeli w radach zachodnich mimo to podkreślić trzeba, że te różnice już nie są takie były w latach dziewięćdziesiątych to jest pewne nadzieje na podatek na wschód cały czas, a tony odlano go nie odnotowali nie jestem pewien nie widzę prawdę powiedziawszy to jest w ogóle ciekawsze kwestia jak długo i w jaki sposób Niemcy będą chcieli podtrzymywać dotychczasową strukturę Federalną, a co za tym idzie również system rozliczeń pomiędzy poszczególnymi landami roiło się, by powiedzieć, że to jest 1 rzecz, którą warto też podnieść są tacy historycy politolodzy jak na szkodę harcownicy, których powiada tak zjednoczenia Niemiec z nas trafiło się w najgorszym możliwym momencie, dlaczego dlatego, że model niemiecki gospodarczy w tym, zanim zachodniej tzw. model Deutschland, więc bardzo specyficzny system wygaszania konfliktów społecznych przy użyciu prawda komisji Trójstronnej rząd pracodawcy pracują pracobiorcy system potężnego socjalu już w dziewięćdziesiątym roku był w kryzysie, jeżeli teraz potężne środki odpłynęły na wschód, a one rzeczywiście są potężne, bo to mówimy co najmniej 2 bilionach euro i nie to nie przesada to jest 2 biliony euro, które wydatkował państwo z kieszeni podatnika to skutki tego są 2 po pierwsze, reformy wolnorynkowe tak jest dotarcie doradcy Reagana zostały w ogóle zamknie dyscyplina budżetowa na całe lata zostały w ogóle odepchnięty na dalszy plan i nikt o tym, dyskutować Niechciał, a przyłączenie jej właśnie tego co pani mówi o tym, soli cóż akurat o tym, podatku są solidarnościowym pociągnęła za sobą ten skutek, że to pojawiła się grupa mieszkańców, którzy po niegodnym powiedział są cały czas uzależnieni troszeczkę od tych pieniędzy i reforma państwa niemieckiego, który to państwo ja będę się upierał nadal potrzebuje stanęła w miejscu trochę próbował to reformować Schröder, ale Angela Merkel w tym zakresie przepraszam nikt nie w odniesieniu obrażeń naprawdę nie zrobiła już nic czy to jest groźne to jest bardzo groźne dla Niemiec i dla Europy i w tym sensie można się zastanawiać czy przypadkiem za parę lat nie będziemy mówili o tym, bo nie tylko nie tyle o sukcesie zjednoczenia są bardziej o katastrofie, dlaczego w katastrofie nie, dlatego że pojazd osobie wydano mnóstwo pieniędzy w błoto to się zdarzało zdarza, iż będzie, ale że z tego przyłączenia NRD wynikła blokada instytucjonalna tego kraju, która non musiał powiedzieć, że mnie jako obserwatora mocno mocno niepokoi bardzo dziękuję panie profesorze za rozmowę prof. Aleksander Gubrynowicz Polska Akademia Nauk o naszym gościem przed dwudziestą czwartą dziękuję bardzo dziękuję bardzo państwa zaprasza na informację Radia TOK FM rzeczą oczywiście kolorowych snów i dobrej nocy Zwiń «

Inkorporacja, a nie zjednoczenie - o 3 października 1990 roku w Niemczech

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 17:00

Najnowsze Podcasty

Jak wojna w Ukrainie zmieniła polski rynek pracy

Xi ratuje Putinowi twarz. Nie za darmo

98,9 polskich rzek jest w złym stanie. Dlaczego? [Biała Księga]

Nowe ulgi w podatkach - można z nich skorzystać rozliczając się z fiskusem

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL