Z autorką książki "Dwudziestolecie od kuchni. Kulinarna historia przedwojennej Polski" Aleksandrą Zaprutko-Janicką rozmawia Hanna Zielińśka

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

znany magazyn kobiecy eter przy mikrofonie Hanna Zielińska, a z nami w studiu Aleksandra Zaprutko-Janicka dobry wieczór dobry wieczór historyczka publicystka współzałożycielka portalu ciekawostki historyczne PL autorka przez fantastycznych książek historycznych bardzo często inne po prostu będących historią opisującą opisujących historie kobiet mecz wcześniej, by rozmawiałyśmy o książce pani Aleksandra Zaprutko-Janicka James Milner piękno bez konserwantów pani Rozwiń » Aleksandra jest również autorką książki okupacja od kuchni, a dzisiaj przed nami najnowsza najświeższa książka autorstwa naszego dzisiejszego gościa dwudziestolecia od kuchni z podtytułem kulinarna historia przedwojennej Polski i o ile nie drodzy słuchacze znać się do wieczerzy o kuchni ten nie ma ze mną w ogóle jak rozmawiać, bo nie jestem w stanie nie mam nic za wiele do powiedzenia, ale to nie jest książka tylko o kuchni my, a zresztą nawet słynne termy fragmentu kuchni są bardzo ciekawe to jest powiedziałabym, że książka ma on emancypacyjne no to jest książka historii był bohaterem drugiego planu dwudziestolecia to jest książka, gdzie kuchnia była pretekstem do powiedzenia od codzienności kobiet, bo to jest to, czego mi brakowało przez 5 lat studiów historycznych przez późniejszą moją pracę właśnie czy ciekawostkach stycznych z setkami walczy z tysiącami książek historycznych codzienności kobiet obyły były wojnę z Realem było bitwę były rokowania pokojowe byli wynalazcy nie namaszczenie następcy Michała ścian i akcji z tak jakoś się nie było tego, że 50 % społeczeństwa też istniało, a z ich no to jak w takim razie przygotowywała pani tę książkę, bo tak jak zwykle czyta się bardzo dobrze to właściwie się czy tak takie artykuły publicystyczne historyczne momentami, by ta ma taki posmak przygodowe i widać tutaj na kawałki ser tu zatem stojący w dziedzinie, która jak się wydaje mi nie została wystarczająco dobrze zbadana, bo być może nie ma źródeł, ale jednak pani tutaj czuć naczytał się sporo i prasy ówczesnej kobiecej może też nad książek kucharskich przepisów, bo tam też z tego trochę wszystkiego po trosze zaczęło się od tego, że PiS sama okupacja kuchni i zaczęły zastanawiam się, skąd te nasze babcie wiedziały jak sobie poradzić w stół przyszła wojna przyszedł gigantyczny kryzys zaopatrzeniowy społeczne kuchenne pomysły na każdym polu nasze babcie zrobił pstryk i zaczęły sobie po prostu radzić, bo to dla mnie szokujące i zaczęłam drążyć, skąd one wiedziały, skąd znały te przepisy okazało się, że nasze babcie wcale nie muszą się uczyć czegoś nowego po prostu sięgnęły do sprawdzonych metod, które wykorzystywały przez lata przez lata kryzysu, jaki w, jakim znajdowała się Polska najpier w po odzyskaniu niepodległości zrujnowana przez 90 % terytorium kraju mniej więcej przetoczyły się działania wojenne, a sami możemy sobie wyobrazić co wiąże się z takimi działaniami rabowanie niszczenie palenie wiosek dosłownie do fundamentów, bo wszyscy budowali ten nasz drewna okradaniem dosłownie kompletny dramat z tej sytuacji podnosi się Polska obchodzą wojny właśnie z bolszewikami czy po stułę kształtowania granic, kiedy już jako tako udaje się na prostować sytuację czarny czwartek krach kryzys światowy i znowu jest kompletny dramat są historie, gdzie ludzie byli tak zdesperowani tak biedni, że na wsi swojego konia, czyli podstawowe narzędzie pracy w gospodarstwie wiejskim sprzed mechanizacji ją po prostu nie byli w stanie wykarmić, więc tania wyprowadzali w pole sok zakładali mu nasze ja na sznurku jego papiery, że to nie jest kontra Johnny po prostu klepali zad, a Koniusza w siną dal, a gospodarz ma tylko nadzieję, że ktoś go przygarnie innym no tak, bo tutaj od tego pani też zaczyna książka ma żałobę inni jej celem jest równiejszy rozbrojenie tych stereotypów, które my szczególnie paradoksalnie w ostatnich latach zostały wzmocnione o dwudziestoleciu międzywojennym, kiedy to dwudziestolecie modne stało się bardzo modnym tematem różnego rodzaju publikacji książek artykułów no to oczywiście przede wszystkim podbijane są te obrazy życia elit ten blichtr, a tutaj pani wyraźnie pisze chwileczkę to był 1 % 1 % te luksusy te lokale netto wystawne życie, a poza tym był świat biedy korupcji nadużyć właśnie kryzys gospodarczy, a do tego przypomina też pani o tym, że Mel w 30 09 . roku 7 3 % ludności mieszkała na wsi, czyli jeszcze większej biedzie niż renta ludności Anny mieszkająca pracująca na wmieście, więc te nasze wyobrażenia o dwudziestoleciu międzywojennym dotychczas oparte były przede wszystkim o przekazach Inner był pokazujących życie elit i teraz zastanówmy się aktor zostawia najwięcej wspomnień aktor zostawia najwięcej dokumentacji fotograficznej najwięcej pamiątek czy w czyich rodzina mogłaby złożyć nazywana jest przez kilka pokoleń, a nie jest Ant, a pamięć rodziny nie kończy się na dziadku ci, których stać na dostęp do edukacji, ale ci, których stać my jednak kolekcjonowanie tych pamiątek zamawianie portretów rodzinnych, czyli właśnie ta elita, a cała reszta społeczeństwa główną głównym motorem napędowym ich działanie nie była chęć się we pozostawienia wspaniałego dziedzictwa tylko chęć najtrudniejszego przeżycia to w walkach tak na froncie domowym tak użyje wojennego równania toczyła się właśnie ożycie ludzie w tym czasie umierali z głodu, a zwłaszcza na Kresach czy w biedniejszych regionach Polski była fatalna sytuacja jeśli była rodzina dajmy na to dziesięcioosobowa ponadto rodzina zdarzało się było tylko jedno WTA i dzieci w tych butach na zmianę chodziły do kościoła czy do szkoły, kiedy przychodziła wiosna dzieci nie szły do szkoły dzieci szły pańska gęsi paść krowy pomagać w polu przecież to było ważniejsze, dlaczego ważniejsze dlatego, że to zapewnią przeżycia takie osoby skupione na przetrwaniu codziennym nie są w stanie wygospodarować czasu przede wszystkim pieniędzy na to, żeby poświęcić chociażby na fotografowanie się z pisaniem wspomnień razem ze wspomnień dokładnie dlatego teraz w sumie nawet nie dziwi mnie hejt w internecie, który pojawia się pod pierwszymi artykułami dotyczącymi mojej książki, bo jak śmiem tykać w ogóle będzie więcej świętość DAG wzruszenia to korzystne, bo moja babcia miała 300 ha i oni tworzyli dobre albo mój pradziadek był tam Kolejarzem, a to był bardzo dobry obóz Federera w 2 Lazio bardzo dobry i pradziadek wykształcił wszystkie swoje dzieci, a wszystko w porządku tak tylko, że mój pradziadek mieszkał na wsi w latach dwudziestych spalił mu się do mnie musiał zaczynać od zera niemalże w notatce JM też sporo pisze pani w książce mam inne my również na tę sytuację sytuację kobiety w niezwykle trudną wpływa jeszcze ówczesna mentalności oczekiwania od kobiet oprócz tego, że były terminy warunki radnym niezależnym powiedzmy obiektywne takie właśnie jak bieda Nędza kryzys gospodarczy, ale też właśnie różnego rodzaju urzędnicza nadużycia no to jeszcze były bardzo był szczególny ostrej specyficzne oczekiwania od kobiet inne na wsi wszystko co wiązało się z wyżywieniem rodziny nazywane było babką robotą pogardliwie, ale też inne właściwie żaden mężczyzna nawet nie próbował się, by starać się tą babską robotą nie może to byłaby najważniejsza robota dla przeżycia ne rodziny, ale też pisze pani wyraźnie Olą 8 gospodynie powiedzmy z wyższych klas pisze pani w klasie pracującej kobiety to był czas, kiedy równolegle procesy emancypacyjne na coraz bardziej się rozwijały w na łamach bluszczu było sporo artykułów o tym jak kobiety radzą sobie na rynku pracy jak bywają traktowane jak są dyskryminowane i mimo tego, że bardzo dużo kobiet już wówczas pracowało zawodowo w żaden sposób nie zmniejszyło to oczekiwań wobec nich jako gospodyni czy taka kobieta pracująca w dużym mieście jako urzędniczka n p. wracając do pracy miała całą listą obowiązków w przeciwieństwie do mężczyzny pana domu do tych obowiązków należało gotowanie zakupy szycie sprzątanie oraz dbałość o urodę jak pani pisze tak i właśnie ta dbałość o eurowyborach takie powiedzenie nawet może się możesz się załamywać możesz przeżywali żałobę pod warunkiem, że masz ułożone włosy jesteście wy kompana i umalowana, bo Polka nie mogła sobie pozwolić po prostu na ten moment słabości z prostego powodu społeczeństwo oczekiwało, że ona w każdej sytuacji będzie spełniać się jego normy dom miałby się prowadzony na tip Top, bo inaczej była złą matką należało ją pozbawić możliwości pracy mąż mógł nawet i to było powszechnie przyjętej akceptowanej mógł ją z dzielić przez dowolny dowolną część działał w twarz cokolwiek co w czymkolwiek po co wpadło pod rękę i to było normalne, bo kobieta nie spełnia swoich obowiązków z drugiej strony mamy sytuacje szklanego sufitu my teraz mamy szklany sufit opowiadamy o nim oficjalnie tylko wtedy złotówkę pełnił wplecione w system kobiety chociażby lepiej wykształcone lepiej bardziej doświadczone pilniejsze swych swych obowiązkach nie mogły awansować pozwali konkretne funkcje nawet jeśli awans dostawał dużo gorszy dużo słabszy kolega z prostego powodu istniała zasada, że pani może dostać urzędniczką tylko tego i tego szczebla mogą przedwojenny system urzędniczy był park podzielony na ileś tam stopni i mogła zostać urzędniczką dajmy na to piątego stopnia nie wyższej mówi z drugiej strony po pierwszej wojnie światowej zaraz panowie bardzo się przerazili z prostego powodu panie przejęły ich stanowiska poszły wykonywały tę samą pracę nieco dostosowano oczywiście w zakłady pracy do ich wymagań fizycznych n p. trzeba było obniżyć się niektóre taśmy i t d. natomiast płacono ułamek tego co mężczyznom i też wspominam właśnie w książce wypowiedź 1 z parlamentarną uszy, który z przerażeniem zauważył, że wracający z frontu mężczyźni nie będą mieli gdzie pracować, bo ich stanowiska pracy już przejęły kobietę i że to nie byłoby dobrze, gdyby przejęły na stałe tak dokładnie kobiety załatwiły sprawę Ano to prosimy o drogę do kanonu mamy w sobie będziemy pracować tak jak pracowaliśmy nic nie zmieniło tylko, że panie poczuły, że jak mają swoje pieniądze mogą się utrzymać się mogą zadbać same siebie zamieszkać samodzielnie we wszystkim decydować się mogą nas wychować swoich tata nagle się okazało, że tak łatwo ich z powrotem do naruszenia Dakowicz w no tak i pojawiło się nie tylko w fabrykach i nie tylko też były nauczycielkami potem pani pisze, że dla takiej damy z dobrego domu to jedynym akceptowalnym zajęciem płatnym było uczenie nauczanie dzieci, ale właśnie też zaczęły przenikać się struktury administracyjne pojawiła się też sędzina 20 09 . roku pierwsza pierwsza sędzina co dla wielu było kuriozum natomiast, że to był ten moment, gdzie ona oczywiście została sędzią sądu rodzinnego no ale wiadomo, bo d s. karnych kto by kobieta dopuścił chociażby była 10 × lepiej wykształcona niż mężczyźni miała w małym palcu wszystkie wszystkie najnowsze ustawy kodeks i t d . ale cóż przynajmniej zdobyła przyczółek, a zamiast adwokata było więcej po bo w dużo wcześniej za zaczęły po prostu przenikać do adwokatury kobieta, ale mogły być też farmaceutykami lekarka mi mogły prowadzić swoje małe biznesie i szwalnie w sklepiki zakłady w przeróżne sprzedające przede wszystkim rzeczy potrzebne do domu, ale też zakłady gastronomiczne i to jest bardzo ciekawe, bo to jest czas niesamowite niesamowitego rozwoju gastronomi tak jak wspominałem w książce my teraz mamy festiwale kulinarne i pikniki śniadaniowe i to jest fajne tylko, że to nie jest nic nowego no tak ja to przyznam, że bardzo chętnie bym na takiej przedwojenne Targ śniadaniowy się wybrała Annę, bo wyobrażam sobie, że te smaki aromaty my na to, bo zupełnie coś innego niż dzisiaj, kiedy jest tak bardzo dużo chemii konserwantów sztucznych składników pani ekspertką od naturalności jest pielęgnacji, ale jeśli chodzi o ożywienie NATO dwudziestolecie też było wolne od konserwantów te i tak inie ma to jest czas, kiedy właśnie zaczynają się pojawiać dodatki chemiczne do siebie no widzi natomiast nie tak gigantycznym zakresie jak teraz co do Targu śniadaniowego wtedy był Targ wszystkiego to znaczy najczęściej po prostu stragany śniadaniowe czy po prostu stragany z 3 z przekąskami pojawiały się na różnych zgromadzeniach odpustach jarmarkach targach reguł regularnych, gdzie n p. ileż razy w tygodniu na danym placu pojawiało się setki stoisk chociażby na warszawskim placu gry celnego najsłynniejszym po prostu UE przed przedwojennymi wojennymi jeszcze wcześniejszym hali niniejszym targowisku natomiast co ciekawe takie stoisko śniadaniowe sobie wyobrażamy to ołów jako taką standardową budkę, jaką teraz widujemy na wszelkich innych jak natomiast to były 2 takie drewniane koziołki na to parę desek przykryte białym obrusem stole tym Samowar porządny wielki Samowar i herbata pita w filiżankach na prasie jak elegancko, a jak się kształtował na stan świadomości żywieniowej, bo tutaj zdaje się, że bardzo, by się zmieniło jeśli chodzi o tamte czasy dzisiejsze pani książce pojawia się 1 z słynnych reklam cukru akurat to nie ta, która zawiera hasło cukier krzepi, ale zachęcająca do spożywania cukru, kto dużo pracuje ten musi tam spożywać dużo cukru bon wzmacnia kości nie jest zdrowy wzmacnia krajów przede wszystkim wzmacnia budżet państwo islamskie miało monopol na cukier i tak oto chodziło, ale też faktycznie ludzie cenili cukierek też mleko mięso było bardzo wysoko rynny w hierarchii pożywnych produktów co dzisiaj uległo znacznej zmianie w powszechnej świadomości ono było chyba z wysoko w hierarchii, ale w praktyce to jadano przede wszystkim ziemniaki i inne nasze produkty mączne z prostego powodu te rzeczy były tanie i tak jak z było wspomniane wcześniej 70 % ludności zamieszkiwało na wsi, więc jadano to co się dało wyhodować w gospodarstwie życie w wielu rodzinach wiejskich nawet jeśli hodowano drób czy hodowano świnie to były to artykuły na sprzedaż, bo za coś trzeba było kupić Nafta za coś trzeba było kupić sól cukier nawozy MOP jest też rozwój tego rodzaju działalności na przemiał, a mianowicie powiem naukowe podejście do rolnictwa agronom mówić tylko aż trafił, czyli o układ wczesnego nowoczesnego rolnictwa tak z zaczął się pełnym tworzyć się i szeroko rozpowszechniać ruch ludowy na wsiach staną się prom propagować edukację koła gospodyń wiejskich, gdzie panie mogły się gromadzić tylko jak to publicysta kobiety wiejskiej, czyli czasopisma wychodzącego pod koniec lat trzydziestych mogę tylko ta pani nie miały, kiedy tego zrobić, bo oczywiście mąż mógł sobie pójść porozmawiać z panem agronom MEN ma on zaorał pole ich głowy w dzieci oto kobieta wysłała dzieci, żeby się zetknęły z wyższą kulturą niż tylko marzenie gęsi, a sama musiała zadbać o wszystko co działo się w domu i jeśli być może od czasu do czasu znalazła chwilę to dopiero wtedy pojawiała się na jakiej zebraniach czy po prostu nie mogła poświęcić czas na dokształcanie się czy w stół UAM i podnoszenie swojej świadomości kulturowej społecznej i o tym, też pani pisze jak na wsi BOL ta praca związana z wyżywieniem rodziny, aby była bardzo zajmująca, że takie przygotowanie obiadu na ówczesnej wsi dla całej rodziny kosztował znacznie więcej pracy niż dzisiaj, kiedy mamy mnóstwo sprzętu, który na nie zauważamy, bo jest tak naturalne my też znacznie większą dostępność wszelkiego rodzaju produktów wtedy by właściwie można wyobrazić, że kobiety cały czas gdzieś musiał się kręcić wokół tego pieca odprowadza program właściwie to jest święta prawda jest nawet nie uświadamiamy ile rzeczy rano załatwiamy z pomocą AGD kawa z ekspresu wyciągamy talerze zmywarkę i smażymy jajka na kuchence, wyjmując mleko do kawy z lodówki to już jest i A4, a jeśli ktoś ma toster, bo lubi sobie zjeść post na śniadanie to już kolejna rzecz ktoś inny lubi n p . co sobie podgrzać w mikrofalówce jeszcze jedno urządzenie i to niesamowicie skraca trasę bo gdyby nam przyszło najpier w pójść porąbać trwa potem w filmie jeszcze rozpalić w kuchni potem do chłodni owoc ich nie do studni albo do strumienia ma też tak się zdarzało po wodę w przetargach 2 wiadra najlepiej zawieszone na korą myślę, żeby nie obciążać 1 strony pleców, kiedy już stała ne kuchnia się rozpali, a to też nie od razu tylko trzeba było kilkanaście do kilkudziesięciu minut poczekać, bo od 1 Iskierki to się kuchnia nie rozgrzeje nic na tym nie ugotuje, więc kolejne kilkadziesiąt minut dopiero wtedy możemy n p. sięgnąć po garnek z kwasem marzyło i można gotować Żur na śniadanie Żur na śniadanie, a ile posiłków na wsi się jadało otrzymamy takie informacje czy był taki obyczaj, bo my jesteśmy przyzwyczajeni do takiego standardu śniadanie obiad kolacja w zgodnie z dzisiejszymi, by powiedzmy zaleceniami dietetyki może to powinno wyglądać trochę inaczej raczej 5 lżejszych posiłków w ciągu dnia no ale wiemy n p . jak to wygląda dzisiaj w biedniejszych rejonach świata, że bardzo często to jest 1 obfity sycące posiłki samego rana nie starcza na cały dzień jak to było, by na wsi w dwudziestoleciu nasze dość obfite były 2 posiłki właśnie śniadanie przy czym śniadanie było na ciepło zdobył UE gorące, że wolą większości większości polskich wiejskich domów, ale też w domach miejskich wśród ludzi, którzy wyemigrowali ze wsi do miasta, przenosząc swoje obyczaje kulinarne i drugich takiej dużej i ciepły posiłek był to obiad razem pszczelarz one przez dzieci Napoleona Polakom pracującym dla czynionych tak, chociaż raczej gromadzono się w domu jednak jeszcze ciepła, bo w znaczeniu no tak dużo nie było i trzeba było uważać, bo dzieci bywają nieostrożne nie są n p. gliniany garnek z obiadem mogły się przewrócić i po obiedzie i pogardę QAD jest duża tragedia, a my dodatkowo jeszcze oczywiście była kolacja przy czym ta kolacja to było najczęściej, a to trochę chleba, a to n p. resztki obiadu co było, a jeśli chodzi o same produkty i potrawy bez dna ówczesnej wsi czy jadano coś się co dziś już zupełnie wyszło z użytku wiele rzeczy zapomnieliśmy albo raczej wymieniliśmy je n p . na ochrzan kwestia dywidend niż chociażby na ramy na obiad natomiast te rzeczy dalej funkcjonują jest najczęściej w mniejszych mniejszych miejscowościach Libelta w jeszcze po wojnie już w latach pięćdziesiątych sześćdziesiątych dalej spotykana n p . na wsiach jedzenie żona źle Daniel Agger dopiero właśnie powojenny okres przyniósł w ogóle przejście od jedzenia z 1 miski w wielu domach do jedzenia na osobnych talerzach było to dość dużą rewolucją i w UE w niektórych kręgach wchodzącą w bardzo opornie, bo to przenieśmy się teraz do mieszczańskich domów mieszkań tam było nieco wygodniej co nie oznacza, że złe lżej gospodyni jeśli pracowała zawodowo, bo to niebyła zwolniona z żadnych obowiązków, a to już mówiliśmy miewała czasami do pomocy służba jakąś pomoc domową, ale to też nie było łatwe życie, o czym pani pisze w książce Th hygge, bo ruch w testach spuszczał się do domu obcą osobę często była to młoda dziewczyna ze wsi bez żadnego przygotowania, bo dobrą służącą dla mam wytrenowany przez lata pracy w różnych domach bardzo trudno było znaleźć, bo takie mieści były uczciwe i byłyby zajęte całych dokładnie to wtedy nikt ich nie nie muszą rozmawiać 0 Konrad Michalak, bo przecież służąca odpowiada za bardzo wiele rzeczy jeśli była o wątpliwej moralności mogłaby źle wpływać na dzieci, bo przebywała w domu z dziećmi praktycznie przez cały czas jeśli była wątpliwej uczciwości wysyłało się na Targ wydawała dajmy NATO o 40 zł czy przy tym produkty kosztowały 30 10 zł lądowało w kieszeni co jeszcze jeśli my nie przykładała się zbytnio do swojej pracy mogła zniszczyć bardzo wiele rzeczy w ty jesteś czas, kiedy do domów wchodzą takie bardzo niebezpieczne narzędzia jak gaz i prąd nieostrożna służąca mogła wysadzić dom i sąd takie przypadki jak dobrze poszukać w bibliotekach cyfrowych w ogóle nastała moda na trucie się gazem wtedy tak są takie bardzo nieprzyjemne historie, gdzie ktoś znajdzie tam, gdzie znajdowano po prostu nieprzytomne osoby, aby już po prostu martwe i n p. palona weksle z długami jak go w ślad tego co mogło z powagą spowodować zerwanie Car znajdziesz nas, że życie albo okazywało się, że n p. służąca miała wpadkach i tani to niekoniecznie ze swoim przyjacielem domu Hillary, ale bardzo nas właśnie ze swoim pracodawcą krajowego, że schował zresztą była pod ręką Jona nie miała wyjścia już to powiedzmy, że aby, bo tak odległym opisujemy teraz Annę z jak ciężko mogło się współpracować ze służącą z punktu widzenia gospodarzy, ale też los służących bywał bardzo trudne właśnie ze względu na gospodarzy i bardzo często pracodawcy mężczyźni uważali, że pakiet usług bez takiej pomocy domowej obejmuje również usługi seksualne i te dziewczyny, kiedy zachodziły w ciążę niestety zostawały na lodzie NBA tak jak pani mówi nie miały żadnego wyjścia nie miał, dokąd wrócić nie miał jak się bronić się przed takim pracodawcą nawet nie mogły poskarżyć się jego żonie, bo jego żona najczęściej przymykał doskonale zdawała sobie sprawę przymykała na to oko, a jeśli już się oskarżył UE to trzeba było natychmiast zwrócić z domu, bo mogły przynieść ujmę moralności pani domem albo on zresztą to nie tylko pan domu regułę wykorzystać służącą często byli to gówniarze w mundurkach nastoletni chłopcy z góry się wydawało, że są wielkimi pani czekami w mój mąż swojej książce epoka hipokryzji też też porusza ten problem jak wiele służących padało ofiarą przemocy seksualnej i to, że ogromny procent młodych chłopaków przeżywał swój pierwszy raz bardzo młodym wieku właśnie ze służącą, nad którą my miał przewagę fizyczną przewagę po pozycji społecznej we wszystkim od pozycji społecznej, bo służąca prawdopodobnie fizycznie być może dałaby rady się obronić, ale bała się no bo to groziło jej wy nam przecież prawo jazdy elki nazwa NASA na swoich pracodawców no bo jak mogła jak Marysia Lukasza śmiała podnieść te nękana jaśnie pani chciano przecież nie wolno on to tylko osoby tak żartował, a jak wówczas wyglądałaby prasa czy informacje, by w prasie dotyczące kuchni organizowania żywienia rodzinnego Anne jak wyglądały różnego rodzaju zalecenia, bo z 1 strony wspomniała pani o tym, że to był czas kryzysu nędzy szczególnie na wsi z drugiej strony kobiety się mający pochwały z trzeciej wchodziły już różne udogodnienia i do rolnictwa i dałoby powiedz no właśnie takich sprzętów z zakresu AGD, a więc tutaj w i kilku kierunkach zachodziły pewne zmiany ceny w reż to wszystko wpływało niesamowity sposób na sytuację codzienną kobiet z 1 strony dzięki tym udogodnieniom mogły poświęcić więcej czasu sobie tym mogły zacząć w ogóle wczytywać prasę ma coś muszę przyznać do pewnej słabości jestem absolutnie zakochana w przedwojennej prasie uwielbiam ten język ten sposób podawania informacji to samo oczywiście bulwersują mnie artykuły w rodzaju jak tylko dogodzić mężowi, bo musiał wypełnić wszystkie swoje obowiązki jestem taka słaba w tym wypełni wypełnianie obowiązków, a to wszystko przecież do mnie należy, ale z drugiej strony są w przedwojennej prasie setki przeróżnych ciekawych porad n p . jak zorganizować przyjęcie Wołomin nam się wydaje, że przedwojenne przyjęcia to tylko wielkie rauty zamku Królewskim goszczony przez państwa Mościcki czy Wojciechowskiej ewentualnie Pm przyjęcie w restauracji natomiast w tamtym czasie zaczęła być moda na śrut nawet niższych warst w społeczeństwa na organizowanie w domu przyjęć przy tym do przyjęcia organizowano wg pewnego klucza i pojawiam się dziesiątki artykułów jak zorganizować herbatka i zorganizować przyjęcie, bo ludzie, którzy się dorabiali zaczynali asymilować inne, zwłaszcza właśnie kobiety, która szkoła wybiły się z niższych warst w społecznych zostały n p. urzędniczkami poślubiła też urzędników już należały do inteligencji pracującej i chciały się pokazać, więc to w zależności od zamożności jest zaś naszego miasta od grubości portfela organizowano różne przyjęcia, ale stara się właśnie jak najbardziej upodobnić do tego jak bawiła się elita dlatego starano się adoptować na polskie warunki przeróżne ciekawe obyczaje n p. przyjmowanie 1 konkretny dzień na herbatka takie jak jest taki rodzaj salonu także ich wykładni taka Paka przyjmuje w czwartek dokładnie dokładnie zresztą dzisiaj byłam w małym spacerze w muzeum Warszawy przy rynku i tam tak, gdy uderzyło mnie to, że na 1 1 w 1 z gablot leży nam tata na wizytówki tata na bilety wizytowe i my sobie no tak przecież, że przecież przedwojenna Polska to jest kraj, w którym składa się wizyty przybywa się na herbatki armatki pracujące i przeróżne inne zgromadzenia społeczne natomiast tym też armatki to nie znam się nie wydają testu uginające się od potra w odsetki służących owijając się pomiędzy gośćmi herbatka zwykle wyglądała także po prostu goście dostawali herbatę jakiś najtańsze suche ciasteczka, żeby za dużo pieniędzy, a co nie wydać, bo w dorabiający się w Polsce, dorabiając chcą się klasą społeczną byli także urzędnicy nawet ministrowie notatkę i cieszy mnie jak przypomina sobie różnego rodzaju fragmenty dzienników wspomnienia z tego okresu to wyraźnie widać, że czasami chadzał się na salony po prostu przybysze inna jest ich Bargieł bardzo duży jak w element motywacyjny co dzisiaj gminy nas bardzo trudne do zrozumienia Otóż dawno nie ma tych warunków, żeby pójść do kogoś, kto zaprasza na jedzenie i my, bo to jedzenie dziś jest tylko pretekstem do spotkania, a jednak w dwudziestoleciu bywało tak, że po prostu się wychwala łobuzy Deltę gospodynie w niebo głosy jak ona bardzo dobrze gotuje i naprawdę ludzie przychodzili tam cieszyć swoje podniebienie i sycić swoje brzuchy hałas tak pretekstem bardzo często do takich spotkań nad talerzem były kolacje, ale my teraz też często zapraszamy przyjaciół n p. wspólne gotowanie czy oglądanie filmu czy chociażby na butelkę wina, gdzie przy okazji co zjadamy natomiast w tamtym okresie oczywiście spotkanie spotkaniem, ale stał się musiał po prostu uginać kilka potraw my jeśli rodzina była zamożniej sza to oczywiście ciepła zimna desery i na koniec to mnie bardzo zaskoczyła filiżanka kawy czarnej rumieńce na dobranoc no rzeczywiście jak na kolor Sejny do serek to trochę nietypowo bo z czego to wnikał to był taki zwyczaj walcem tajnych na koniec ciasto było także godne Towarzystwo się trochę rozdzielała na nano w Libanie panowie, ale i za 2 panie coś coś słodkiego ewentualnie jakiś słodki alkohol i też sobie w swoim gronie dyskutowały także w bardzo sympatycznie, a 3 w ówczesnej prasie można znaleźć jakikolwiek ślad tego, o czym dzisiaj media bardzo często piszą o złych nawykach żywieniowych czy w ogóle, bo w pewnym sensie to jest luksus złe nawyki żywieniowe objadanie się jedzenie jakiś jakiegoś szybkiego jedzenia fast foodu czy w ogóle w dwudziestoleciu oby to był temat w swoich mediach w prasie, żeby nie zadać tego czy tamtego czy, żeby nie jadać w pośpiechu czytać czy ciotą się mówiło fast foodów jako takiego było szybkie jedzenie natomiast nie było fast foodów w takim rozumieniu, jakie mamy dzisiaj podły Hamburger Góra frytek ketchup wszystko w głębokim oleju ówczesny fast food to było PZM to szybko zjedzone barszczyk to było, ale to były serdelki takich fast food to ja mogę natomiast jeśli chodzi o inne podejście do jedzenia oczywiście najwięcej obrywało się najbogatszym, zwłaszcza kobietom, bo wg niektórych lekarzy dietetyków were chanie sekt czas najwyższy żywiły się absolutnie fatalnie w cukier kawa ciastka, a czekolada nasz region jak w dzisiejszych dietetyków, bo wówczas cukier jednak wysokością frank, ale ile w zatrzymano do niego dzwonić rozsądnie umyj je właśnie lekarzy i to właśnie na to trafiamy akurat przy zbieraniu materiału do poprzedniej ciąży lub zyskiwał niesamowicie, że panie najpier w jedzą czekoladę ciastka zabijają to piwem ewentualnie jakimś winem ana koniec z muszą sobie zrobić lewatywę, bo nie jest nie są w stanie sobie poradzić z tym co zjadłem w inny wśród różnych informacji zgromadzonych w pani książce Berlin powie koniec z takim rozdział reset poradami ówczesnymi dla gospodyni domu jedni niekoniecznie związanych z gotowaniem, bo to są takie porady dotyczące w Niemczech czyszczenia drewnianych naczyń czy usuwania zapachu ryby z ryby i z okolicy ryby czy usuwania dymu ne z domu czy te porady pani zamieściła dlatego żona są tak, żeby kuriozalne i właśnie są ciekawostką historyczną czy, dlatego że są aktualne powiem tak, kto pięknych to niech nikt nigdy nie spalił garnka niech pierwszy rzuci kamień w Bond m. in. parady z usuwaniem zapachu dymu czy z pozbywaniem się dymu, kto nigdy nie jadł ryby nie śmierdziały mu MRN w pół kuchni też niech pierwszy rzuci kamień to są porady właśnie wybrane pod kątem tego, żeby mogło się przydać chociażby zrobienie zwykłego octu jabłkowego czy sprzątanie domu są z użyciem naturalnych środków teraz znalazły nie zdajemy sprawy ile chemii używamy tam, z czym smarujemy swoje blaty kuchenne, na których potem kładziemy warzywa owoce czy chleb, który potem zjadamy, gdyby się nad tym zastanowić to chyba jednak zdrowsze jest wzięcie po prostu sody brak słów trochę pod stół albo cytryn i resztą, ale nic tak mnie o smrodzie mikrofalówki jak właśnie wpły w na wpuszczenie na kilka minut plasterka czy 2 plasterków cytryny w miseczce wodę co z byłym zwyczajów nawyków dwudziestolecia bene właśnie tych z zaplecza, aby z kuchni wydaje się pani dziś raczej kuriozalne i zupełnie nie do przeniesienia na dzisiejsze czasy chyba codzienne robienie zakupów z prostego powodu lodówek pralek lodówek wówczas, że latem lodownia pokojowe, czyli takie podwójne szafy Oczki, gdzie do 1 części wkładało się, że bryła lodu, a w drugiej trzymał się jedzenie, a ta była topniała 1 2 1 lat na dole trzeba było umieścić w kranie i że można było dowody spuszczać natomiast co się wiązało z wykupieniem abonamentu na lód, a to była droga zabawa ma mało, kto miał własną lodowej raczej były to wiejskie dwory lub po prostu duże przedsiębiorstwa w miastach cała reszta liczyła albo na łut szczęścia, że się nie zdąży zepsuć albo po prostu musiała codziennie kupować tak teraz to były bardzo często bazary targi takie otwarte miejsca, gdzie zjeżdżała się ludność wiejska o tym, też pani pisze, że bardzo częstym płacąca niemal haracze za możliwości handlowania płodami w ogóle za wjechanie Orzeł 0 natomiast niezależnie od tego ile tego towaru do dana osoba wiozła MEN, ale tutaj dochodziło do tego spotkania między Belle właśnie mieszkańcami miasta mieszkańcami wsi tutaj dochodziło do tego handlu i to jak rozumiem było bardzo powszechny miejsce, by zakupów właśnie do różnego rodzaju bazary teraz my taki skrócony łańcuch pomiędzy rolnikiem odbiorcom próbujemy definicji, bo znał ofiary odtwarzacz są mekką operaty wy zakup oraz sama zresztą może tam czegoś tam cudowne produkty natomiast wówczas było powszechne trzeba było mieć zaprzyjaźnioną baby, od której kupowało się masło, od którego mało się mleko i było wiadomo na przykładzie Tomek wcale nie ma 3 dni i nie zabrano z niego w międzyczasie śmietanki czy n p . że ta Górka to jeszcze wczoraj chodziła ani od 3 dni czeka na szczęśliwca często to jest akurat bardzo fajne to, że kupowana bezpośrednio od rolników, bo z 1 strony oni zarabiali, a z drugiej strony była dobrej jakości żywności no właśnie pytanie o tę dobrą jakość rzeczy, bo jakaś instytucja odpowiadająca dzisiejszemu sanepidowi lub przyznam szczerze były były instytucje zajmujące się higieną natomiast takie bezpośrednie odpowiadającej sanepidowi to nie kojarzę coś do pani wiedziała pewnie by się pani gdzieś natknę łam już dawno jak temat policja sanitarne tego rodzaju jednostki wpadały oczywiście na targi robił kontrole n p . w Łodzi, kiedy ludzie zaczynają chorować na cholerę i ale mało zwracały uwagę n p. na to, że przyjeżdża taki chłop zawsze przyjeżdża rano rozkładam płachty na osobach wysypuje 20 kilo Jałty mulda jagody przez cały Boży dzień sobie leżą chłoną Kłuszyn siadają na nich Muchy te same Muchy, które przed chwilą siedziało na Heysel, gdzie innych chętnych na hak mówiąc wprost, gdzie co mogły przenieść na jagody i też niekoniecznie ludzie media potem z drugiej strony przyjeżdża n p. chłop rozstawia sobie swój kramik tam koszty 2 w tych koszach kawałki sera albo n p. YouTube Śmietana każdy bierze łyżkę próbuje do mobilizuje to mu Olszynka ja bym takich nie chciała iść, a w liście chętnych pań chodziła do ówczesnych sklepów, bo mam wrażenie, że sklep to była wyższa półka handlowa bardzo często to były sklepy kolonialne mną jakiś herbaty jakiś kawy jakieś wyrafinowane słodycze i Belgii nie wiem nie mam świadomości czy takie rzeczy jak nabiał jajka mięso zawsze można było kupić w sklepie wówczas przy krakowskim Przedmieściu n p. można było natomiast zdarzali się ludzie nawet bardzo zamożni, którzy bardzo wyprzedzali przy przejściu do sklepu 1 z Hrabi nie będę wymieniać się nazwiska, bo potomkowie tej pani drożeją wolałabym uniknąć pozwu i Hadała do sklepu już od progu krzyczała, że ona Mach ona chce taką już nerka czy tak cienko pokrojoną żona ma widzieli sprzedawcy przez to szyneczkę i ma być dokładnie jej 15 lekko szlif niż my drodzy państwo polecamy serdecznie lektury książki dwudziestolecie od kuchni kawał historii emancypacji kobiet co jednocześnie kawał historii trudnych warunków życiowych i zawodowych kobiet, ale też sporo powiedziałabym takich pocieszeń hobby Czaja owo informacji, by dzisiaj, by będących właśnie ciekawostką mamy dla państwa egzemplarze książki dwudziestolecie od kuchni prosimy o maile na adres wieczór małpa to Crump KSM wieczór małpa Stokrotka FM, a już bardzo dziękuję za rozmowę naszym gościem w tej części wieczoru była Aleksandra Zaprutko-Janicka historyczka publicystka współzałożycielka portalu ciekawostki historyczne PL autorka książki, o których dzisiaj rozmawiałyśmy dwudziestolecia od kuchni dziękuję bardzo, ale również pięknie dziękuje zapraszamy państwa na informacje Radia TOK FM, które będą za kilka minut zaraz po nich magazyn dorosłe dzieci będziemy rozmawiać o spektaklu dla dzieci, który będzie miał premierę 14 października w Warszawie król Maciuś na podstawie książki Janusza Korczaka Zwiń «

Z autorką książki "Dwudziestolecie od kuchni. Kulinarna historia przedwojennej Polski" Aleksandrą Zaprutko-Janicką rozmawia Hanna Zielińśka

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - HANNA ZIELIŃSKA

POPULARNE

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 04:00

Najnowsze Podcasty

Jagą diagnozę ws. Rosji stawiał Piłsudski?

O dzieciństwie w górniczej osadzie na Syberii i rękodziele

Czy Twoim zdaniem nasz stosunek do pracy fizycznej zmienił się w ostatnich latach?

Test: Volvo S90

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL