Jak doszło do rewolty grudniowej w 1970 roku?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

Radia TOK FM akt informacji o podwyżkach przekazało radio był wieczór do wigilii i 1 1 dni następnego dnia obszerny komunikat podała prasa wzrastały przede wszystkim ceny artykułów spożywczych mięsa mąki makaronu ryb średnio o 1 4 także węgiel koksowy w górę proponować Drosio zimą jest dość niestosownie, ale widać biuro polityczne komitetu centralnego PZPR nie miał takiego wrażenia, choć dla złagodzenia szoku podjęto i owszem, pewne działania mogą się nawet Rozwiń » niektórym wydawać, że będzie to chytry zabieg taniały bowiem lodówki pralki odkurzacze i maszyny doszycia tzw. dobra luksusowe to, czego nie było, a jeśli było to wybrakowane zalegających sklepowe półki bubla ten ruch miał uspokoić nastroje społeczne, ale nie uspokoił zajął stanowisko będzie pisał 2 miesiące później Władysław Gomułka, że w obliczu brutalnego gwałcenia porządku publicznego maskowania milicjantów palenia gmachów publicznych i tym podobnych działań należy użyć wobec napastników broni przy czym strzelać należy w nogi to było już po nocnych pogrzebach ofiar i po zmianie władzy prasa najpier w nie informowała o zamieszkach, a później z oburzeniem doniosła o elementach ofert awanturnik Czech i chuligańskich niemających nic wspólnego z klasą robotniczą, które zdemolowały i obrabował kilkadziesiąt sklepów w tym czasie wojsko strzelało do ludzi na Wybrzeżu wprowadzono stan wyjątkowy i godzinę milicyjną ratyfikowano zakład po zagładzie, a miasto po mieście w piątek 18 grudnia 19 7 0 roku było już właściwie po wszystkim znany jest już prof. Andrzej Friszke Polska Akademia Nauk dobry wieczór panie profesorze wzór będziemy mówić o tragicznym finiszują dekady Gomułki, choć się panowania Gomułki trwał trochę dłużej niż 10 lat to mówimy o okresie między pięćdziesiątym szóstym, a siedemdziesiątym rokiem właśnie ktoś kiedyś powiedział nie pamiętam, kto mi i zwraca od razu honor, a tu ładnie określa te drogę, którą towarzysz Wiesław przeszedł od momentu, kiedy mówił że, gdy robotnicy wychodzą na ulicy to mają zawsze rację prorok 70, kiedy kazał robotników strzelać, bo wyszli na ulice dokładne dochody jedno poznała swoich listach prostacko trochę może nawet, że punkt widzenia zależy od punktu siedzenia w te 50 szósty różni się znacząco druk 70 zlotego, jeżeli chodzi o sytuację Gomułki do Radomia ładnie, ale w domu w pięćdziesiątym siódmym roku potrafił stłumić strajk tramwajarzy w Łodzi w inne i nie był już tak powiem skłonne akceptować wystąpień robotniczych to nawet żywione nie przybierały formę strajku, bo to jest, że to była rzadkość strajki wtedy wyjątkowo w ale ale generalnie, że tak powiem, że był człowiekiem na silnej ręki to trzeba powiedzieć, że jej w Newark bynajmniej, że robotnicy zawsze mają rację to niebyła pierwsza podwyżka cen za Gomułki panie profesorze w pięćdziesiątym dziewiątym roku zdrożało mięso w sześćdziesiątym trzecim będzie prąd gaz ogrzewanie przy 10 07 . artykuły pierwszej potrzeby, dlaczego ta podwyżka ogłoszona 12 grudnia podwyżka detalicznych cen mięsa przetworów mięsnych innych artykułów spożywczych uchwalona 30 listopada wywołało wystąpienia lubić no ten umywa się nie wiemy czy historia nie da się wytłumaczyć tak w ten sposób, że można przewidzieć co się zdarzy zawsze jest jakiś element sam post factum dał się wytłumaczyć no można nie można próbować utrzymać zasadę selektywności rozwoju gospodarczego, którą wprowadzono je amortyzować musimy w ogóle osobną rozmowę Danone naturalny naturalnie na 3 i zasad selektywnego rozwoju gospodarczego i obawa czy przypuszczenia, że ta mogła być jakaś inspiracja na pewno mają swoje miejsce w tej historii, ale jeżeli tak mówiły o tym, że na poprzednie podwyżki społeczeństwo czy robotnicy nie reagowali Atu nagle zareagowali to troszeczkę jest oczywiście element przypadku myślę, że to jest i jest zmęczenie pewne społeczne i rozchwianie jednak koniec okresu gomułkowskiej wody takie rozchwianie protestowali 6 8 roku studenci powiedzmy, że robotnicy się tam specjalnie nie przyłączyli, chociaż są też długo o tym, mówić nie do końca jest prawda z Arką, że ludzie zobaczyli, że jest to możliwe poruszenia prawda to oddziałuje na wyobraźnię czy są dziś protest już poruszenia, a zatem takim też elementy psychologii społecznej zatrzymają tutaj działać, mimo że poczują się, że może oni też prawda w takiej sytuacji jedno, a poza tym rok życia Mazura z siebie dać wzrost aspiracji władz odwrotnie czy raczej spycha w dół, a ludzie chcą, żeby coraz lepiej no oglądają telewizję upowszechniły już troszkę koniec lat sześćdziesiątych coraz więcej ludzi ma telewizja Toya telewizja jest ważna w tym sensie, że ludzie widzą jak ludzie żyją poza polską na Zachodzie po, nawet jeżeli tych filmów duża nie ma tu trochę ich jest i to buduje pewną wyobraźnię to są takie czynniki bym powiedział poza taką czystą polityką, które wpływają i które powodują, że ludzie reagują różnie wreszcie zmiany pokoleniowe prawda przy 05 03 . roku no to są ci co wtedy byli młodzi państwo jeszcze stalinizm metali rok pięćdziesiąty szósty braci, którzy są robotnikami dwudziestoparoletni mi w roku siedemdziesiątym Otóż nie pamiętają stalinizmu obejrzeć w bolidzie Schmidt dokładnie z dna, ale właśnie na przód pamiętają rok sześćdziesiąty ósmy prawda, bo tam byli bez w szkole albo mają młodszych braci w szkole widzieli to poruszenia to są takie będą czynniki psychologiczne, które bardzo trudno jest przewidzieć co zdziałać powiedział pan profesor tych rosnących aspiracjach to, że ludzie zobaczyli, że można użyć trochę inaczej rzeź w sieci i życie ludzi, gdzie indziej też inaczej wygląda no ale przecież też, że władze doskonale zdawał sobie z tego sprawę, że te warunki bytowe Samuel, zwłaszcza robotników, a bardzo kiepskie, bo były rozmaite dokumenty, które o tym, donosiły o in analiza naczelnika wydziału milicji Obywatelskiej w Gdańsku czy raport wyższej szkoły nauk społecznych przy KC PZPR ze stycznia ratusz troszeczkę później ze stycznia 19 7 1 roku, kiedy to właśnie analizowano, dlaczego robotnicy nie wystąpili oba te dokumenty informowały o wyzysku robotników zbyt niskich zarobkach zbyt dużych oczekiwaniach co znaczy, że należy produkować jak najwięcej pracować jak najwytrwalsi przy innych takich samych pensjach no i jeszcze fatalne warunki mieszkaniowe słaba sieć sklepów zła droga komunikacja rozwarstwienie ekonomiczne tak jest jeśli chcemy dodać trzeba jeszcze chodzi o o Gdańsk, zwłaszcza pewnie Szczecin też terminal na świat w nieco też tak oczywiście, ale nie, o czym innym 13 zlote, gdzie można, bo jest też, ale nie jest o czym mówią o warunkach mieszkaniowych graczy mnóstwo robotników mieszka w hotelach robotniczych, bo to nie są robotnicy, którzy urodzili się w Gdańsku oni tak jak Wałęsa i właśnie wciąż żyje ale zanim można też logo znanych miejscowości nagle są w tym w Gdańsku bez rodziny bez zaplecza mieszkają w hotelach robotniczych te hotele robotnicze są straszne co strasznej to są potworne warunki, więc właśnie to jest taki element upodlenia można powiedzieć tych ludzi oczywiście non rozwarstwienie klasowe będzie występował choćby w tym zakresie, że ktoś mieszka są to młodzież ma też mam mieszkanie i mieszka normalnie to już zasadnicza różnica w, więc ja myślę, że tutaj w problem jest troszkę inny znaczy to, że ludzie, że ludzie właśnie żyli tak bardzo złych warunkach jest normą natomiast gdy grudzień jest troszkę się ze stron tego, że nie chcą żyć w takich warunkach czy mają aspiracje do czegoś lepszego z ich władza nie jest w stanie ich tak też tego zapewnić często nie rozumie nie znoszę wróci do tej SA aktywność Rosji do tego równomierność rozwoju gospodarczego i tylko króciutko wytłumaczyć, że władza postanowiła zainwestować w ten gałęzie przemysłu, które miały zapewnić jak najlepszy rozwój ich zyski, ale niekoniecznie były korzystne z punktu widzenia przeciętnego konsumenta, ponieważ od zwracano się od przemysłu konsumpcyjnego w stronę inne przemysłu maszynowego chemicznego hutnictwa falę kryzysu coś innego dać, bo tak czy się pani rację rząd zwracam się, że generalnie system myślenia ekonomicznego polega na tym, aby zostać najprościej, że albo, że produkuje po to, żeby zapewnić, że za zaspokojenie realnie bieżących potrzeb społecznych, żeby skarpetki były one bardzo tanią siłę ognia telewizory nawet w albo, że tak pojemne hamuje się celne ambicje konsumpcyjne takie podstawowe nawet, że my, że wystartowała z wyjazdu na nie, żeby inwestować to nie jest takie bez sensu to nie jest takie bez sensu, żeby inwestować w miejsca pracy powiedział polityce ekonomiczna Gomułki właśnie w latach sześćdziesiątych generalnie jest taka na początku roku 2 3 70 sformułowana, że Gomułka i jego otoczenie liczy tak urodziło się mnóstwo młodych ludzi w połowie lat 5 2 nie wejdą kiedyś na rynek pracy też będą musieli gdzieś mieszkać i będą siedzieć mieszkaniec Olsztyna cała struktura inwestycyjna jest dopasowana zbudować jak najwięcej miejsc pracy kosztem efektywności nawet nie chodzi o to, żebyś tak po proces normalnej gospodarce kapitalistycznej, żeby maksymalna minimalna ilość nakładów dawała maksymalny efekt nie chodzi o to, że już tak, by nie było bezrobocia, żeby nie było napięć społecznych do tego trzeba dostosować ilość miejsc pracy i to była mają być miejsca pracy dla ludzi zwykłych jak tam żadnych inżynierów czy intelektualistów mamy dla robotników wykwalifikowanych w gruncie rzeczy to trochę napędza też sieć w jakiej zakłady, że są preferowane te zakłady, które dają relatywnie dużo miejsc pracy, bo to jest generalna myślenie potem przychodzi druga połowa dekady okazuje, że Polska z taką gospodarką zostaje w tyle i wtedy oni zaczynają myśleć o mnie właśnie zróżnicowanym systemie nakładu, że trzeba się zastanowić, które gałęzie przemysłu są rozwojowe, które są nie rozwojowe i n p. rozwojowe jest chemia przemysł chemiczny tu możemy konkurować na rynkach zagranicznych, a nie rozwojowe m. in . jest budownictwo okrętowe wymaga dużych nakładów i mało na tym gospodarka zarobi odbiorcy jest radziecki tylko on do rzeczy to nie jest głupie myślenie, ale chyba jest głupie myśli próbowano uzyskać przez ograniczenie właśnie przemysł konsumpcyjnego Flota, czyli ci ludzie, którzy Stali w kolejkach o tym, papier toaletowy mieli stać się jeszcze dłuższych kolejkach to jeszcze mniej rolek tapet, ale też w Polsce jest logiczne, jeżeli stworzy się z nieżyciowe pani prowizję, ale zaraz, jeżeli przez co mówi młody tatuś stworzenie systemu, który za lokowane kanały protestu zablokowane to ważna rzecz wynagrodzenie liczone nie liczą się oczywiście liczyć się myśleniem Macron, a nie to, żeby komuś było lepiej, bo tu nie ma znaczenia z punktu widzenia tego państwa jednoznacznej strategii to co jest ważne to, żeby zablokować możliwość wyrażania poglądów jest na tak Allen na podwyżkę głoszono 12 grudnia, a już 11 grudnia podwyższono go to nowość jednostek milicji Obywatelskiej miała oczywiście nie tam zjeść 1 element bardzo dziwne Otóż ja widziana z walki WKC jest druga połowa między Europą siedemdziesiątego następuje tąpnięcie na rynku konsumpcyjnym rzeczywiście widać, że mięso brakuje jest mało tego mięsa jest obniżona sprzedaż i właściwie to trochę nie bardzo wiemy, dlaczego władza sama jestem zaniepokojona, bo to są materiały, które widziałem akta w powietrzu jest dno wokół biura politycznego nie próbowali gromadzić, więc zostaje wytworzona taka sytuacja rzuty brakuje rzeczywiście masy Towarowej jak sito mówi no i to jest oczywiście zachęta do tak do życia podjąć decyzję o podwyżce cen, żeby można było być albo zakupu zmniejszyć tak zmniejszyć popyt sprawę z, a tereny a, a w związku z tym, że zakupem oni wtedy szykują podwyżkę i ona ma wiele elementów, czyli pobierze jest reakcją na na te trudności rynkowe po drugie jest próbą przez sterowania pewnej hierarchii cen, żeby właśnie dać możliwości rozwojowe ewentualnie dla gospodarki większe re no i trzeci element no to właśnie ma być prowadzona wtedy ani kiedy indziej to też bardzo ważne, a chętnych do gry sprawdza na niespełna 2 tygodnie przed świętami Bożego Narodzenia jest to ludzie kupują w sklepach tak jest tak właśnie te podstawowe produkty tanie dobra luksusowe, które nieco potaniały akcje z i wreszcie tego nie rozumiem do tej pory, dlaczego oni zrobili wtedy ani n p. na początku stycznia ta w poniedziałek 1 4 grudnia robotnicy stoczni gdańskiej imienia Lenina odmawiają podjęcia pracy żądają od władzy pyta pan wycofała się z podwyżek no i wtedy już zaczynają się pierwsze zamieszki pierwsze podpalenia tak tak tak tak no bo w no bo oczywiście z osób zamieszkałych pani powiedziała może nawet, że narkotyczne a dlaczego mają być inne nie istnieją żadne organizacje, które mogłyby pokierować tym protestem nie istniał żadni liderzy ludzie wylewają na ulice i trochę każdy sobie sterem żeglarzem okrętem rzucane są pomysły z tłumu pod KW, dlaczego pod prawną, bo wiadomo, że z władzą symbol Realu i symboli realna władza wiadomo rządzi pierwszy sekretarz, więc idą pod KW nie są może tak bardzo agresywnie, żeby tam od razu podpalać, ale no, ale żądają wyjaśnień i liczą w swoim w swoim mniemaniu, że jak tak masowej dzieli zażądają, żeby odwołać się to nie odwołają tymczasem okazuje się, że nie oczywiście zmienić poważnie nie rozmawia zaczynają się szarpaniny zaczynają się interwencji milicji i następuje eskalacja zachowań tłumu na ulicy i właśnie coś jest centra fantazja dynamika swoista dynamika już po południu pod wieczór będą starcia z milicją będzie rzucanie tam różne walić gaz łzawiący i jakieś petardy jakiś tytuł są zamieszki gości, a nocne obrady szóstego plenum komitetu centralnego PZPR, na którym Wiesław Gomułka miał świętować swój wielki sukces na arenie międzynarodowej protest tuż po jak Willy Brandt i Józef Cyrankiewicz podpisali z nim ten słynny układ pokojowy między polską Niemcami uznanie naszej granicy zachodniej ten słynny gest Brandta, gdy ukląkł i oddał hołd pomordowanym w Jeleniej te rzeczywiście musi odpowiedzieć Gomułka miał powód do satysfakcji miał powodu satysfakcji byśmy wszyscy powinniśmy być za to wdzięczny za ten traktat, bo to wcale nie było takie oczywiste po pierwsze, Polska od czterdziestego piątego roku nie miała uznanej oficjalnie międzynarodowo granic zachodnim o tym, zapominamy, że dobrze pamiętam Brand dostało za tę politykę wschodnią pokojową nagrodę Nobla w nagrodę Nobla tak jest, ale też w wyniku układu Brandt Gomułka dopiero uznały oficjalnie tą granicę stany Zjednoczone Francja wielka Brytania wszystkie poważne państwa także Watykan i dzięki temu, jakby okres, bo stała się kościelna zalegalizowana rusztowanie tymczasowa na ziemiach odzyskanych to był ogromny krok i skate Dorian, że tak bym tego co się zdarzy później w naszych czasach, czyli po roku osiemdziesiątym dziewiątym renowacją kolosalne znaczenie i teraz jeszcze jedno faktycznie w domu w kanale domach ten układ zależało mu dawnym układzie Moskwa wcale nie chciała to mamy źródłowe potwierdzenia Moskwa uważała, że jak zawsze jest zaś, że z Bonn, czyli brandem układ o uznanie wszystkich granic w Europie pod tym samym granic można się też znana Gomułka mówił nie my chcemy mieć osobną musimy mieć z bardziej, że on miał obsesję jest on miał 40 lat już 4 0 osób rok mówił, że związek radziecki no wtedy do dyplomu Lucas powinien zagwarantować traktatem międzynarodowym granicy no to wtedy była straszny krzyk jak to on żądać czegoś od związku Radzieckiego w siedemdziesiątym roku post pojawiła się szansa jony wykorzystał trzeba powiedzieć otrzymaliśmy rzeczywiście typowych międzynarodowy traktat, który w tamtych czasach był elementem budowania suwerenności państwa z to jest fakt i był już tak powiemy z nim niechętnie przyjęty w Moskwie mogła się na to odważył i są tacy ludzie rzeczywiście, którzy uważają przynajmniej bardzo poważne wątpliwości czy grudzień 70 to było takie spontaniczne działania czy to nie była zemsta Moskwy i uważam, że to było spontaniczne działanie, choć na dalszych etapach, o których będziemy za chwilę mówić ręka Moskwy była oczywiście Moskwa bardzo szybko zmieniła, ale tego, który stał za sterami państwa UE na owym szóstym plenum Gomułka skonsumował swój sukces trochę nas smutną, ponieważ informacja oczywiście bardzo szybko z Wybrzeża dotarło do Warszawy w jak rozwijała się sytuacja im i kiedy zapadła ta decyzja, że jednak ostra amunicja z tego, że wiemy to we wtorek rano w ciszy, ale generalnie nutach, ale generalnie inne generalnie było także w czasie tego plenum oczywiście nie powiadomiono członków plenum, że jest to robi się z ruchu w elicie oczywiście, ale to sama walczy już parę osób najważniejszych w państwie to na co zwrócić uwagę, bo mówimy dzisiaj w żyjemy w innych czasach prawda wszystkie wiadomości trudne nawet dla władzy się natychmiast rozpowszechniają się witam mówiono o zebraniu komitetu centralnego partii rządzącej 100 osób w państwie najważniejszych, które rządzą w tym kraju teoretycznie istnienie powiadomiono, że w Gdańsku są rozruchy tylko po cichu zaś z planu wychodzić po niektórzy jechali do Gdańska między nimi Zenon Kliszko to osoba jest tutaj bardzo ważne, o którym musimy słów opowiedzieć to właściwie do lub osoba po Gomułce w państwie sekretarz KC członek biura politycznego, więc proszę nie pełni funkcji państwowych włącznie partyjne, ale w gruncie rzeczy to jest stosowanie niezwykle silna politycznie i w Gdańsku odegra kluczową rolę komórkowe, jakby wysyła, żeby on się zorientował co się tam dzieje no i zdał może tak powiem zrozumienia relacji przez telefon 3 czy jakoś tam nasz MON wiedział, że mu ufać i lżejszy ufasz całkowicie dlatego nie wiemy co Kliczko do Gomułki raportował po to, po po tym, jak już do Gdańska doleciał i zobaczył co się dzieje wieczorem twardo zabrał głos na posiedzeniu komitetu wojewódzkiego w Gdańsku wzywał do stłumienia do nieustępliwości no, a następnego dnia rano, kiedy sytuacja się powtórzyła w Gdańsku to znaczy znowu tłum potężny znalazł się pod komitetem wojewódzkim doszło do szarpaniny doszło do prób interwencji wojska naszej milicji jeszcze być może wojska też i inne zaczęto podpalać gmach ma wówczas Gomułka zebrał grupę swoich najbliższych współpracowników i wydał polecenie, że należy bezwzględnie tłumić łącznie z użyciem broni ten protest w środę 16 grudnia telewizja poinformowała o akty chuligaństwa, które miały miejsce na Wybrzeżu pierwsza ofiara była już we wtorek na stronach Rudna to przed dworcem kolejowym został zastrzelony człowiek być może był to zupełnie przypadkowy w przechodzień, a potem nadszedł czarny czwartek jedno to właśnie zasiłku przeskakujemy z Ts wtorek 11 skomentować sobie, że do spalenia gmachu komitetu wojewódzkiego w Gdańsku to jest też wasze pierwsze ofiary polega graczy postrzelony, a tam, że strzela we wtorek to są bardziej brutalne też nie są tak po prostu rozruchy są brutalne interwencje milicji przełożonym zdradzają ale gdy Andrzej Andrzej Dera jeszcze źle, gdy z Gdyni, którzy dopiero tam zaczyna powietrzny w Elblągu Siemens nie pamiętam, ale w karierze no ta sama się rozchodzi oczywiście, bo ludzie się komunikują jej to miasto nie jest totalnie izolowany w natomiast we wtorek w zasadzie można powiedzieć wygasza te protesty to znaczy po wtorku po tych wielkich demonstracji w zasadzie trochę te nastroje siadają nie ma to jak robotnicy wracają do stoczni siedzą w stoczni próbują wybierać swoje komitety strajkowe in na inny i w zasadzie można by, że ta faza ta kich prawda zdobywają miasto z zanika ona się kończy no i wtedy i wtedy zaczynają się rzeczy bardzo ważnej i właśnie brutalne, dlatego że z, dlatego że władza decyduje się, żeby nie dopuścić do strajku do strajku ani okupacyjne granie do wyjścia ludzi na ulicach wsi w środę rano, kiedy robotnicy ze stoczni gdańskiej znowu próbują wychodzić część z nich wywodzi no to już obstawiona przez czołgi stocznia Gdańska żonie zacząłem strzelać ginie 2 robotników pod bramą stoczni tam, gdzie stoi pomnik grudniowy to jest właśnie to miejsce tam giną 2 osoby i to właściwie w głosie w Pradze impas jeśli chodzi o strajkujących oni wiedzą co mają robić siedzą baraży, ale w gruncie rzeczy ten ten strajk zacznie tracić swą dynamikę jazdy tym czasie przeniesie do do Gdyni ranek na przystanku SKM-ki Gdynia stocznia tam oddziały milicji wojska ostrzeliwują tłum pracowników, którzy idą idą do swego zakładu w nowości i to do tego doszło w w efekcie decyzji Pliszki przypomina Nero, który już, który przyjechał z Warszawy prawa jak za Gomułki o tym, że mają być zablokowana praca w portach zablokowana praca w portach były takie plotki, że do Kliczki ktoś doszedł i on, że tak Pm uwierzył w to, że robotnicy są wysadzać stocznie tworzyć jakiś taki brutalny atak jedno formy protestu on w to uwierzył i wydał polecenie z zablokowaniem stoczni przez wojskową stąd mówiłem już w środę prawda nie wypuszczają w i gdy ta decyzja staje też przesunięta na wieczorne godziny w środę, żeby zablokować stocznia Gdańsk i gdyńską w itu mamy coś co jest z tą wielką winą kociołka prawda prezydent w nie premier Węgier tak moralnie szklanka jest mało okręg 3, dlaczego firma, dlaczego krwawy bożyszcze Kociołek w inny w nocy z wyższej wieczorami w nocy to było powtarzane ze środy na czwartek wzywa przez telewizję lokalną program w przemówieniu roboty gorzej wrócili do pracy to przemówienie transmitowane żony wzywał, żeby wrócić do pracy tymczasem że, aby bronić franka 0 z SB zablokowania stoczni rozpusty rano w czwartek robotnicy jadą pociągami wysiadają na stacjach kolei, a tam stoją czołgi i ostatnim laniu z karabinami maszynowymi mają bronić stać, żeby dał prowadzenie dostali no i następują z dachem salwą ostrzeliwanie tych co wysiadają z kolejki do jej tam jest rzeczywiście wielu pada zabity, ale to jest brak komunikacji między Lechem na drugim, gdyż centralny moment grudnia zasadzie co, do którego mam pewne rzeczy nadal nie wiemy i są różne spekulacje najprostsza odpowiedź, że brak komunikacji tak, że Kliczko tak, by ją wydał to polecenie swoim, czyli w tym wypadku w wojsku Borys Korczyński jeszcze wiceminister obrony tam na miejscu to są ludzie z klisz poznają się od wojny w Sii to jest realizowane, a z drugiej strony widoczny we wcześniejszych jakiś rozmowa z, by miało być apelem powtarzanych, które nie były powtarzane od paru dni życia oraz do pracy i kościołem zobaczyłem po raz kolejny ten apel powtórzył, bo nie wiedziało, bo niektórzy mówią, że był jakiś pani w cały dzień nie było, że traktuje z komunikacji to różne są rzeczy on się nigdy tego nie opowiedział dokładnie jak powiedział też mogli się mieć wątpliwości natomiast w środy jest dość prawdopodobne, że nikomu nie zależało raczej nikomu na pewno ani miejsca ani kościół pewnie zależało na tym, żeby tam zginęło wielu ludzi bardzo wiadomo już co pogłębia kryzys, a tak się stało w sumie ofert było w 4 1 osób zabitych rannych około 1 100 osób no i zatrzymano ponad 3 000 zlote już mówimy o całym tak myjemy łącznie ze Szczecinem i te wszystkie dni tak, bo w zasadzie jedno w czwartek jeszcze też ginęli ludzie owocem po tym, masa przyjęła nazwę zwłoki w rodzaju słynnego Janka Wiśniewskiego są noszone po ulicach znamy też z filmów chociażby człowiek z żelaza jest przypominana Wlazłego Mazany krwią flagi umazane krwią takich sytuacji było nam może wiele też Ziobry, ale kilka było w w Gdyni i jeszcze prawda na tym wszystkim krążyły helikoptery zrzucały na tych ludzi jak dziś petardy jakieś Gazy łzawiące tak mała wojna w ogóle, a co wiedziano o tym w Polsce w Białej to już się w rezerwowym ci chuligani z milicjantów czy ja bym powiedział miał wtedy 1 4 lat ITS ma jazda tym inicjacja polityczna w pewnym sensie, bo miał do 14 lat atak jednak doszły także trudne wiadomości żony w domu za rządów wolnej Europy z UKS, bo bardzo trudne, dlatego że zło zagłuszane bardzo mocno, niemniej chyba już od środy była podawana wiadomość z Radia wolna Europa, że trwają strajki demonstracje rozruchy na Wybrzeżu oczywiście dobry bardzo ogólne informacje i dlatego premier Cyrankiewicz wygłosił w środę wieczorem przemówienie prawda telewizyjne, bo w boju świat o tym, mówił ludzie słyszeli z wolnej Europy i nie mogę już dalej milczeć musieli coś powiedzieć no, a wygłoszenie oficjalnego przemówienia to jest w tamtym systemie co strasznie ważne, bo to jest coś co jest prawdą, iż dzieje, ale ludzie mają o tym nie wiedzieć to nie funkcjonuje jak oficjalnie potwierdzona informacja nawet jest potwierdzone premier się wyraził powiedział, że tam odrabiał może tam chuligani Żyd, ale coś znaczy dziejach i to w gruncie rzeczy uruchamia kryzys państwowych dlatego też pytanie jest czytelne czy ten czwartek w Gdyni nie był robiony przez kogoś jest całkiem uzasadnioną przyczyną premier wygłasza przemówienie w środę wieczorem, że trwają rozruchy i że to chuligani i wzywa do powrotu do pracy, a nad ranem następuje eskalacja, która właśnie powoduje, że może sprawy już się nie da zamknąć tak po prostu zaczynają się kontakty z Moskwą rozmowy o rozwiązaniu politycznym, a w tym języku oznacza to zmiany personalne na szczytach władz, a w poniedziałek 2 1 grudnia trybuna ludu będzie nas ówczesnych obywateli Polski bardzo cenne wnikliwie i precyzyjnie informować ostanie zdrowia i Władysława Gomułki innych dowiedzą się wówczas Czytelnicy trybuny ludu może nastąpiły u Władysława Gomułki zaburzenia wód w zakresie układu krążenia powodujące przemijające zakłócenia sprawności widzenia w dniu 19 grudnia w godzinach rannych powyższe dolegliwości pojawił się ponownie w stopniu na zielonym rozpoznano podwyższenie ciśnienia tętniczego zaburzenia krążenia prowadzących do przejściowego upośledzenie widzenia oraz stan ogólnego przybył przemęczenia konsylium zalecił kontynuowanie leczenia szpitalnego leczenia będzie wymagało dłuższego okresu czasu, ale wrócić jest prawda my to wiemy z relacji różne świeżego może bardzo źle się pożreć Gomułka bardzo żywe oczy to przełomowy był piąty i teraz można zastanawiać, dlaczego mogę tylko o to panie profesorze czy, cytując ten długi fragment, że im bardziej prasa zapewniała o tym jak bardzo towarzysz Wiesław jest chory, tym bardziej ludzie nie wierzyli w Horodle tak to prawda to prawda to prawda co prawda w to prawda do możecie też prasa nie pisała tutaj z o przyczynach odzież to już trudno było wątpić, że to przyczyny to jest taki rząd po prostu wpadł wstała odebrała z 1 z LO im na coś takiego chamstwa czy to badam pisma się trudno się dziwić, że nadal lała się krew się nie bardzo wiadomo było jak zareagują sytuacja stała się coraz trudniejsza wplątał się wprost Moskwa mówiła, że prawa należy zmienić, by przywódców państwa to trudno, żeby on, że tak pojemna, ale nie wpada w coraz większą histerię wręcz wynikającą z tego, że obniżone z tego wyjść, ale też nie miał żadnego pomysłu na to, żeby wejść w kierunku, że w, którym społeczeństwo ludzi podjąć dialog rozmowy, bo w gruncie rzeczy ten system takiego czegoś nie przewidywał, że z władzą komunistyczną ono dokładnie i system nie przewidywał sytuacji, że partia komunistyczna przywódcy mają już układać z ludem oni są ludzie oni mają tylko narzucać Atu nagle to jest niemożliwe w grodzie, że to jest rzeczywiście kryzys, który do nieba nie było sposobu rozwiązania jedyne sposoby rozwiązania było to co nie wymyślili zmiana przywódcy, a w związku z tym zagranie taką kartą może Otóż już skończyło teraz mamy nowego szefa państwa nowego nowa era nowego władcę mogą trochę tak ludzie żyli wtedy, że patrzy jak tego pierwszego sekretarza kona władcy Polski w gruncie rzeczy to jak wyglądała ta zmiana na szczytach władzy, kto przeciwko komu spiskował pani prof. Wajda czy miałem dość ostrożnie z tym spiskowanie znaczy, bo sytuacja jest taka, że faktycznie ona wymagała jakichś działań jedno inaczej groziła wojna domowa i w tej w tym, że takie dyskusje biura politycznego tam padają takie sformułowanie, że jeżeli po niedzieli zaburzenia tt demonstracji, że przeniosą na pół dnia przy mogły się przenieść do Warszawy na Śląsk to właściwie nie będzie wok sposobu, żeby nad tym zapanować i Anna i wojsko na tym nie zapanuje to nawet Jaruzelski to wyraźnie mówi, bo już ministra obrony narodowej jest prosty, jakby konieczność zrobienia, czego się wydawała się konieczne, by do Gomułki samego poszedł Józef Tejchma 1 z młodszych członków biura politycznego no i powiedział mu w piątek, że jest dramatyczna sytuacja, że powinien odejść, a Gomułka jeszcze liczył, że to będzie odejście tymczasowej się potem wróci tak to z władcami, bywa że zawsze myślała, że testy tymczasowy dokładnie w jedno, a inni członkowie kierownictwa tam pukania czynne tam Boba biuro czynne jeszcze pamięta lat jest mało no ICO można zgłosić je szlachcic to siedział chyba jeszcze dobrze pamiętam w Gdańsku, chyba że już za co grozi teraz zdrajców takich tytułowy formułka w niebo szlachcic był uczelnią związany z moczarów od dawna i zawsze był związany z taką grupą spiskują w sądach przeciwko pierwszemu sekretarzowi domu Kabul odsunął 6 8 zamiast z odsłon ma do czynienia odsunął w końcu, ale chciałby otrzymać skierowanie z wice kierownictwa MSW wiceminister, więc oni pojechali do Gierka, który był już tak nasuwał się jako realna alternatywa i faktycznie to na razie na suwak alternatyw alternatywą realna czy, dlatego że też Moskwa mówiła, że towarzysz Gierek, owszem, też tak, ale po pierwsze, był długo w kierownictwie partii to była znana osoba to nie Bóg też nowy podręcznik po drugie, kierował wielką organizacją partyjną województwa Śląskiego, które było bardzo ważne z natury rzeczy, bo to jest węgiel to samochód, gdy to są te sztandarowe rzutach Pm obiekty socjalizmu miał liczne kontakty w Moskwie bardzo dobre w dobrze był oceniany od wielu lat zbudował też wokół siebie całe grono ludzi z takich zmienników w swoich różnych dygnitarzy, którzy orientowali się na nie jako naturalnego przywódcy mogą też ma swoje lata ktoś w końcu zawsze tak myśli to w końcu musi przejść nabierają się tu nadano no i stanowił trochę alter ego dla Moczara, który prawda związany z marcem 6 0 tegorocznego ze swoimi wielkimi ambicjami ma w rękach MSW jest potężną ogniwa władzy i to się z kandydatem w związku z tym właściwie Moczar czy Gierek to było takie pytanie w krajach rządzą w tym całym aktywnie co o tym, torze nie pojechali do Gierka od rzeczywistych no i Gierek się zgodził prawda Gierek się zgodził tymczasem domów w południe w sobotę 19 grudnia wylądował w szpitalu rzeczywiście to ten komunikat został wydany dla nich ma też to opowiada żona faktycznie zaburzone pole widzenia 3, jakiej sprawie ciśnieniowych wylewy pewnie jakiś mikro i takie rzeczy w dno i jak pojechał do szpitala to rzeczywiście nie wrócił, a o zawsze tak jest jak prawda król zniknął no to dworzanie się od uważają bardziej wiadomo, że króla już niema w, więc można było zwołać plenum już oficjalnie można się było oficjalnie zwodzić towarzyszy do Warszawy w niedzielę, więc poinformować ciężkiej chorobie towarzyszy jak umiem pływać w ciężkiej chorobie mojej mamy właśnie niedzielę 20 grudnia, kiedy zjeżdża się plenum KC jonu właściwie robi 1 rzecz to znaczy wybiera Gierka na pierwszego sekretarza tam specjalnie nie obraduje specjalnie nie dyskutuje to jest czy komunikat biura politycznego, czyli nadal kierownictwa partii, które bez Gomułki się zebrało prawda nieco wcześniej uznało, że nie ma innego wyjścia towarzysza Gierka rekomendujemy Gierka wybrano śpiewali pamiętam ten moment była się do uczestnictwa ja no zaczynają się interes w zależności polityczne, a dokładnie pamiętam tego przemówienia w telewizji Jacka tor to pierwszy w śpiewali to było wielkie wydarzenia to nagle jakby jakaś nowa odsłona zupełnie nie zrealizował ten bardziej nowoczesne już komu karta nie jest to tylko nałogowo wierszy było to przemówienie wygłoszone w bardzo spokojny sposób eleganckie wygłoszone w studio pełne, że tak powiem tak jest grą szacunku dla widza tak byśmy powiedzieli dzisiaj, gdy dające poczucie, że żyjemy, że to jest spokojny facet GI i może warto rzeczywiście należy po też poważne ktoś mu z jedno, że bardzo dobrze wyglądał bardzo się odróżnia od inteligenckiego powiedział wyglądał z i to było wielkie wydarzenie, jeżeli w odległości nie zrozumie inaczej by się nie pamięta, że przedtem był tylko Gomułka zażycia takich ludzi akcja tornister nikt inny środek lasu na 14 lat i owszem, mówimy dialektu mówimy Moczar, ale to jest wiadomo, że liderzy interesują polityką i słuchając wolnej Europy dla normalnego człowieka takiego zwykłego to właśnie on identyfikuje wszystkim na Gomułkę Cyrankiewicza, bo reszta w ogóle nie pamięta, kto tam jest we władzach jest ta zmiana jest od razu duża ponagla pojawi się ktoś, kto to trudno to muszą się trochę też Elżbieta Tatara czy partyjnym i t d . na czym tak gazety równań, a taki zwykły Polak zwykły robotnik co może nawet nie wiedział z gier, zwłaszcza ŻUŻEL może oznaczać, że to jest kompletna nowa sytuacja nowa zmiana od nowa odsłona i ona w gruncie rzeczy zadziałała, że ludzie po prostu z może nieco zawiezie zawierzyli od razu, ale postanowili zobaczyć co będzie bez szansy gry Gierek też spróbował on we wrześniu roku 19 80 trybuny ludu doniosła o chorobie towarzysza Gierka to prawda to prawda ta choroba czy jakoś tam była prawdziwa najem wydział wdrożeń nie ma co wyśmiała, bo jednak w gruncie rzeczy każdy przywódca taki, który to jest system scentralizowany carską ciąży na 1 z lekarz jest symbolem i bardzo trudno jest wygoda i urządzenie jest bardzo trudne nie ma żadnych procedur nikt nie zrobi w takiej sytuacji kryzysowej żadnego dużego kroku, bo wszyscy się oglądać na pierwszego sekretarza w związku z tym na nim ciąży odpowiedzialność za całe państwo w związku z tym jak jest taki kryzys no to on oczywiście ma ogromne ciśnienie na takie emocjonalne nerwowej Cerber w związku z tym, że jest choroba, a nawet można można zrozumieć jak być tak Gierek zrobił 1 rzecz to jest ważne i to powinno być zapamiętane to znaczy po grudniu rzeczywiście z trybun nie zdecydował się, że nie wolno tłumić siłą takich protestów i dotyczy to zarówno w styczniowych protestów w Szczecinie, jaki później reakcji nawet w czerwcu 7 10 06. władzy dopiero w następnym roku wycofała się z tych podwyżek to WZA wzrasta, ale w międzyczasie szczególnie mamy na to czasu, ale w styczniu, bo strajk w Szczecinie bardzo ważne Adam Gierek pojechał rozmawiał z tymi robotnikami właśnie wtedy wyruszysz na autentycznego przywódcę, a nie tylko biurokraty porozmawia z robotnikami skłoniły ich przez perswazję do wycofania się ze strajku i one nigdy już nie sięgnie po broń dlatego w sierpniu 8 dziesiątego roku myślę, że do 1 Gruzin strasznie ważne właśnie chciał zapytać to Wa jest to ziarno zasiane w grudniu 7 1 Toy Story, o ile robotników chodzi to znaczy robotnicy wiedzą, że trzeba determinacji strajku i pewności siebie, ale nie wolno, że tak powiem wyjść na ulice manifestować pod palacz i t d . bo tam nastąpią natychmiast rozruchy i władza wszystko, że tak to jak się wyrwie spod kontroli jakikolwiek, że potrzebna jest kierownictwo strajku, które będzie kierowało tym strajkiem to są główne doświadczenia robotników, a po stronie władzy świadomość, że przede wszystkim nie wolno dopuścić do rozlewu krwi ja się dopuścić do rozlewu krwi do strzelania do się kończy upadkiem pierwszego sekretarza i całej ekipy, a wyższa może być nawet nie wiemy krótko mówiąc ten grudzień był bardzo ważny dla dla ukształtowania obu stron do cywilizowanego konfliktu politycznego, do którego do konfliktu dojdzie po 1 0 lat tak jest prof. Andrzej Friszke Polska Akademia Nauk bardzo dziękuję panie profesorze osobiste nasz bardzo lubił państwa zaprasza na informacje Radia TOK FM i oczywiście wracamy po informacjach Zwiń «

Jak doszło do rewolty grudniowej w 1970 roku?

AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA PODCASTU

PODCASTY AUDYCJI: WIECZÓR - KAROLINA LEWICKA

POSŁUCHAJ RÓWNIEŻ

DOSTĘP PREMIUM

SERWIS INFORMACYJNY

Wydanie z godziny 05:00

Najnowsze Podcasty

Przed czym Mrożek przez całe życie uciekał?

Co łączy biebrzańskie i łotewskie bagna?

Czy edukacja międzykulturowa to przyszłość Europy? Doświadczenia i wnioski

Co czeka gospodarkę po wyborach? Debata osób kandydujących do parlamentu

TOK FM

Polecamy

Popularne

GOŚCIE TOK FM

Gazeta.pl

WYBORCZA.PL